Zestoarren erretolika
Zestoarren erretolika Zestoarren erretolika
harri 99hari-hariyan eon. ‘hari-harian egon’. 1.Justu-justuan egon. Askotan, norbait oztaoztabizirik gelditu dela adierazteko erabiltzenda. Haren amare hari-hariyan eonomentzan. 2. Argiari buruz dihardugunean,bonbila azkenetan dagoela adierazteko erabiltzenda; kandela batek adina argi ez duelaegiten, argi hil-hila dagoela adierazteko.haritz. ‘haritz’. iz. Zuhaitz mota. Fruitua ezkurradu.harlasta. ‘harlasta’. iz. Berez sortutakolauza; harri aski handia, mehea eta laua,estalki eta antzekoetan erabiltzen dena.harrapaketan. ‘harrapaketan’. Ume-jolasa;batak bestea ukitu edo harrapatzean oinarritzenda. “Juntatzen giñanian jai arratsaldetaneizate genun nehiko entretenimendu:harrapaketan, itsuketan, pelotan, etb.harrapau. ‘harrapatu’. du ad. 1. Dabilen zerbaitek(ibilgailu, animaila, etab) bere bideannorbait jo. Kotxiak azpin harrapau. 2.Lapurtu. Baten batek dirua harrapau dit. HARRAPA ZAK! ‘harrapa ezak!’. Norbait,gertaera jakin batean, uste baino argiagoaedo azkarragoa atera dela adieraztekoerabiltzen da; bista handia izan duela adierazteko.harrapazka. ‘harrapazka’. adb. Gehiegizkopresaz eta nolanahi; guztia bere egin nahian.Janariari buruz ari garelarik, besterentzatjanaria iristen den ikusi gabe, guztia jannahian ibiltzea. Harrapazka jardun tzun;neuri emate zian lotsa.harraska. ‘harraska’. iz. Harrizko aska; berezikiarropa jotzeko eta garbitzeko erabiltzendena. Pieza lau eta zabal batez hornitua egonohi da eta, oro har, sukaldean baxera garbitzekoerabili (harrizkoa ez izanda ere). Bai, karo,harraskaike izango altzan ba garai hartan?harraskau. ‘harraskatu’. du ad. Karraskatu,objektu gogor batez azal bat igurtzi. Harraskauearrak eman dizkiyo.harrezkeo. ‘harrezkero’. adb. Geroztik, aipatuden uneaz edo denboraz gero. Harrezkeoezta gure etxea geyo etorri. Ik. harrezkeoztik.harri. ‘harri’. iz. 1. Lurrazalaren osagai denmaterial mineral gogorra. 2. Txingor lodia,normalean udako trumoi-erasoetan botatzenduena. Harriyak oaintxe emangoye tomatieierrematia. Ik. kazkabar. HARRIZKO BIHOTZA IZAN. ‘harrizkobihotza izan’. Sentiberatasun txikikoaizan. Gizon horrek emateu harrizko bihotzadakala; beñe eztu near-malkoike ixuri. HARRI-KOSKOR. ‘harri-koskor’. iz.Harri puska txiki eta bereziki gogorrak.Hondartzane harri-koskor uari zeon. Ik. azukre-koskor,harri-koskor. HARRI-LEPAKA. ‘harri-lepaka’.Lepo gainean harriak garraiatuz.adb. HEMEN HOLA EOTIA BAÑO HOBE DEKSOOBARRENETIK HARRI-LEPAKA JAR-DUTIA. ‘Hemen horrela egotea bainohobe dek sorobarrenetik harri-lepakajardutea’. Konparaketa hau norbait oso egoeralarrian, kezketan, egon ezinda dagoeneanerabiltzen da. Besteren menpe, bestek (medikuek,etab) zer esango zain eta zain egotesoila ezagutu zitekeen lanik txarrena bainotxarragoa eta zailagoa dela adierazteko. HARRI-POTOR. ‘harri potor’. iz. Harrikoskor handia. Egarrik bagenun, Errekatxistorrenkera bat ibal ingo genun, makurtu taurtrago bat iteko, bi harri-potorren gaiñenbelauniko jarrita. HARRI-TIRAKA JARDUN. ‘harri-tirakajardun’. Harriak jaurtitzen aritu. Umiak jo
100 harrika1ta ke harri-tiraka jardun tzuen. Ik. harrikaeman. HARRIYA BISTAN JARRI. ‘harria bistanjarri’. Harriz egindako etxeei buruz ari garelarik,harria agerian utzi. Geo, berriz, harriyabistan jartziare okurrittu zitzakun. HARRI-ZULO. ‘harri-zulo’. iz. Leize-zulo.Arkumiak harri-zulota eroitze zian. Ik. leize.harrika1. ‘harrika’. adb. Harri tiraka. Alkarriharria boteaz. Haserrearen nahiz jolasaren adierazleizan zitekeen. Borrokan, mutur-joka aritzeanere ibiltzen ziren, baina baita ume-jolasmoduan ere. Harrikare ibiltzen giñan majinataldiz. Batzuk alde batetik jarri ta bestiak bestetikjarri ta, ia motell! Han izaten zan gerra. HARRIKA BOTA. ‘harrika bota’. Harriakbalira bezala, amorru biziz, zerbait jaurtikitzea.Telefonua harrika bota zun.harrika2. ‘harrikada’.iz.batez jotako kolpea.Jaurtitako harri HARRIKA BAT BIRE IZAN. ‘harrikadabat bide izan’. Gertu-gertu dagoela adierazteko.Harrika zerbait bota eta iristen dendistantzia baizik ez izan. Eskerrak Zumayandauden, harrika bat bire zake behintzat eta. HARRIKA EMAN. ‘harrikada eman’.Jaurtikitako harri batez jotako kolpea, harriukaldia.Harrika emantziyon kopetian. Ik.harri-tiraka jardun. HARRIKA IZAN BURUAN. ‘harrikadaizan buruan’. Jota egon; ero punturen bateduki. Horrek zakak harrika horrek burualdehortan!harritxintxor. ‘harri txintxor’. iz. (askotan pl.).Harri koskorra. Harri ale txikiek osaturikomultzoa batez ere, harri alea ere izan daiteke.Umia harritxintxorrekin gustoa ibili zan.harro. ‘harro’. izond. 1. Barnean hutsune askoduena, trinkotasunik gabea. Ogiya harroharruaitteu. 2. Bere burua besteak bainogehiagotzat duena, hantustez betea. Ezjakiñata, gañea, harrua. Ik. harroputz.harroputz. ‘harroputz’. izond. Irain-hitza.Pertsona harro edo hantustetsua. Hori?Harroputz galanta!harroxko. ‘harroxko’. izond. Harroa, fanfarroia.Nagusi berriya harroxko xamarra da.Ik. harro, harroputz.hartuta bezela. ‘hartuta bezala’. Zerbaiteskainitakoan, eskainitakoa hartu gabe utziarren, eskertzeko erabiltzen den esamoldea.“Borondatea estimatzen dut eta hartuta bezalagelditzen naiz, eskerrik asko” bezala parafraseatukogenuke. Ik. estimauta dao.hasarre1. ‘haserre’. iz. Batere atsegin edogogoko ez denak eragiten duen ageriko sentimendua,poztasunetik urruti dagoena.Hasarre haundiya izantzun. Ik. hasarrealdiyaibuelta eman, hasarre preparau.hasarre2. ‘haserre’. adb. Haserreak hartutaegon. Utzi pakian, hasarre naota. HASARRE PREPARAU. ‘haserre preparatu’.Haserretuta agertu. Deskuirau ezkeoama ta amama, gure etxeko andrek, hasarreprepaatze zian beayek ibiltzeko instrumentuakkonpontzeko gizonezkuak betaik hartzeetzuelako. Ik. hasarre.hasarrealdiyai buelta eman. ‘haserrealdiaribuelta eman’. Norbait haserre denune edo denbora pasa eta berriro adiskidetu.Baña guk buelta earki emate geniyon aittanhasarrealdiyai. Ik. hasarre.hatzein. ‘hatz egin’. Harraskatu; larruazalaazazkalez edo antzeko zerbaitez igurtzi. Zebakastak altzazkanau? Beti hatzein ta hatzein.
- Page 55 and 56: 46billoba LAPUR BILDURRIK EZ IZAN.
- Page 57 and 58: 48boladabezela, gurdiyakin ekartzen
- Page 59 and 60: 50burrundazale”, “pastelzale”
- Page 61 and 62: dana. ‘dena’. zenbtz.orok. Oro,
- Page 63 and 64: diru 55destajura ibilli. ‘destajo
- Page 65 and 66: dzat eman 57dunba. ‘dunba’. iz.
- Page 67 and 68: 60egunon jainkuak!de izan’. Norbe
- Page 69 and 70: 62elurrausoitteunian asko hil iteia
- Page 71 and 72: 64eraztunak erorieraztunak erori.
- Page 73 and 74: 66erretirauerretirau. ‘erretiratu
- Page 75 and 76: 68esatallehitza betetzen duena. Ume
- Page 77 and 78: 70eskuarte handiya izan/bihargañia
- Page 79 and 80: 72estimaziyo ESTIMAUA IZAN. ‘esti
- Page 81 and 82: 74etxe kordoadreiluz, harriz edo ho
- Page 83 and 84: 76euzkieuzki. ‘eguzki’. iz. Lur
- Page 85 and 86: 78ezta hurrike!/ezta hurrik emane!e
- Page 87 and 88: 80freskatzea indeitua. Guk han pran
- Page 89 and 90: 82gaixotasunak gizona bukau GAIXUAK
- Page 91 and 92: 84ganbaillaSeguru asko urte hartan
- Page 93 and 94: 86gatzadineko lagunak hil direla ad
- Page 95 and 96: 88geyegi ez behartukit, baña gerri
- Page 97 and 98: 90gogotsu/gootsugogotsu/gootsu. ‘
- Page 99 and 100: 92gorri(ttu)gorriya. 3. Guztiz larr
- Page 101 and 102: 94gurdikaondo koipeztatu gabe zeude
- Page 103 and 104: 96haizeleku HAIZE-BOLADA. ‘haize-
- Page 105: 98hankagorrihankagorri. ‘hankagor
- Page 109 and 110: 102 haustrapuhaustrapu. ‘hauts-tr
- Page 111 and 112: 104 hitzeiteko moua in HITZ ERDIKE
- Page 113 and 114: 106 hortzak emanala janbazan basua,
- Page 115 and 116: iarri. ‘igarri’. dio/du ad. Ust
- Page 117 and 118: in 111luze batez jotzen zen. Koltxo
- Page 119 and 120: iñularrian 113intsentsu. ‘intsen
- Page 121 and 122: irrintzi 115aldea, sustraiei lotuta
- Page 123 and 124: ixtrilla iña izan/eon 117ittukin.
- Page 125 and 126: izpittu 119 IZOTZ BELTZ. ‘izotz b
- Page 127 and 128: 122 Jan1Jan1. ‘jan’. iz. Janari
- Page 129 and 130: 124 jo/ja batea ta jo/ja besteajo/j
- Page 131 and 132: kaabizulo. ‘karobi-zulo’. iz. K
- Page 133 and 134: kale 129Ume kakanarro haueke diskot
- Page 135 and 136: kare 131 KANIKETAN IBILLI. ‘kanik
- Page 137 and 138: kasta 133karrajasotzaile. ‘karga-
- Page 139 and 140: kizki 135 KERA IN/KERA BAT IN. ‘k
- Page 141 and 142: kontu 137 KOMERI-BUELTA. ‘komeri-
- Page 143 and 144: korde 139kontu-esatalle. ‘kontu-e
- Page 145 and 146: kupo 141kriston. ‘kristoren’. i
- Page 147 and 148: labain. ‘labain’. izond. Irrist
- Page 149 and 150: lar 145 LANAK EMAN. ‘lanak eman
- Page 151 and 152: lauhortzeko 147nean argi egiteko er
- Page 153 and 154: lerde 149lengo lepotik burua! ‘le
- Page 155 and 156: lo 151lima-zorro. ‘lima-zorro’.
harri 99hari-hariyan eon. ‘hari-harian egon’. 1.Justu-justuan egon. Askotan, norbait oztaoztabizirik gelditu dela adierazteko erabiltzenda. Haren amare hari-hariyan eonomentzan. 2. Argiari buruz dihardugunean,bonbila azkenetan dagoela adierazteko erabiltzenda; kandela batek adina argi ez duelaegiten, argi hil-hila dagoela adierazteko.haritz. ‘haritz’. iz. Zuhaitz mota. Fruitua ezkurradu.harlasta. ‘harlasta’. iz. Berez sortutakolauza; harri aski handia, mehea eta laua,estalki eta antzekoetan erabiltzen dena.harrapaketan. ‘harrapaketan’. Ume-jolasa;batak bestea ukitu edo harrapatzean oinarritzenda. “Juntatzen giñanian jai arratsaldetaneizate genun nehiko entretenimendu:harrapaketan, itsuketan, pelotan, etb.harrapau. ‘harrapatu’. du ad. 1. Dabilen zerbaitek(ibilgailu, animaila, etab) bere bideannorbait jo. Kotxiak azpin harrapau. 2.Lapurtu. Baten batek dirua harrapau dit. HARRAPA ZAK! ‘harrapa ezak!’. Norbait,gertaera jakin batean, uste baino argiagoaedo azkarragoa atera dela adieraztekoerabiltzen da; bista handia izan duela adierazteko.harrapazka. ‘harrapazka’. adb. Gehiegizkopresaz eta nolanahi; guztia bere egin nahian.Janariari buruz ari garelarik, besterentzatjanaria iristen den ikusi gabe, guztia jannahian ibiltzea. Harrapazka jardun tzun;neuri emate zian lotsa.harraska. ‘harraska’. iz. Harrizko aska; berezikiarropa jotzeko eta garbitzeko erabiltzendena. Pieza lau eta zabal batez hornitua egonohi da eta, oro har, sukaldean baxera garbitzekoerabili (harrizkoa ez izanda ere). Bai, karo,harraskaike izango altzan ba garai hartan?harraskau. ‘harraskatu’. du ad. Karraskatu,objektu gogor batez azal bat igurtzi. Harraskauearrak eman dizkiyo.harrezkeo. ‘harrezkero’. adb. Geroztik, aipatuden uneaz edo denboraz gero. Harrezkeoezta gure etxea geyo etorri. Ik. harrezkeoztik.harri. ‘harri’. iz. 1. Lurrazalaren osagai denmaterial mineral gogorra. 2. Txingor lodia,normalean udako trumoi-erasoetan botatzenduena. Harriyak oaintxe emangoye tomatieierrematia. Ik. kazkabar. HARRIZKO BIHOTZA IZAN. ‘harrizkobihotza izan’. Sentiberatasun txikikoaizan. Gizon horrek emateu harrizko bihotzadakala; beñe eztu near-malkoike ixuri. HARRI-KOSKOR. ‘harri-koskor’. iz.Harri puska txiki eta bereziki gogorrak.Hondartzane harri-koskor uari zeon. Ik. azukre-koskor,harri-koskor. HARRI-LEPAKA. ‘harri-lepaka’.Lepo gainean harriak garraiatuz.adb. HEMEN HOLA EOTIA BAÑO HOBE DEKSOOBARRENETIK HARRI-LEPAKA JAR-DUTIA. ‘Hemen horrela egotea bainohobe dek sorobarrenetik harri-lepakajardutea’. Konparaketa hau norbait oso egoeralarrian, kezketan, egon ezinda dagoeneanerabiltzen da. Besteren menpe, bestek (medikuek,etab) zer esango zain eta zain egotesoila ezagutu zitekeen lanik txarrena bainotxarragoa eta zailagoa dela adierazteko. HARRI-POTOR. ‘harri potor’. iz. Harrikoskor handia. Egarrik bagenun, Errekatxistorrenkera bat ibal ingo genun, makurtu taurtrago bat iteko, bi harri-potorren gaiñenbelauniko jarrita. HARRI-TIRAKA JARDUN. ‘harri-tirakajardun’. Harriak jaurtitzen aritu. Umiak jo