Hizkuntza-politiken Urtekaria 2012 - Erabili.com

otsaila otsaila otsaila otsaila otsaila otsaila otsaila otsailaEuskal idazleak buruajasotzen dueneanIritzia201/02/04Euskal idazleak burua idazmahaitik jasotzenduenean, zer ikusten du bere begien aurrean?Duela hamarkada asko ikusten zuen panoramaber-bera: hizkuntza hegemoniko bat, espainola(Iparraldean frantsesa bezala, baina Hegoaldeadut nik ezagun), eta menpeko hizkuntza bat,euskara, legez, aurrekontuz eta ahalmenez ongieta gogor mugatua, idazlea, bere sormenorduan askea bada ere, lana plazaratu ordukomenpeko izaki bihurtzen duena automatikoki.Hizkuntza orok dauka bere historia, etahistoria horren arabera izango du sostenguaeta zabalkundea emango dion botere bat.Hizkuntza babesten duen botere kuota horinolakoa den, horrelakoa izango da berehedapen soziala. Inongo hizkuntzak ez dufuntzionatzen botere baten bermerik gabe, etaesaten denean hizkuntza bat ez dela modernoaeta garatua, esan nahi da ez daukala beregarapena eta gaurkotasuna bermatuko dituenbotere bat atzean.Gizartearen gunean ezarriko duen boterearendependentzian bizi da hizkuntza batenhedapena, garapena eta eboluzioa. Estatuzentralista eta hegemonikoak hizkuntzazentralista eta hegemoniko bat ezarriko du, etaestatu horrek, hegemonikoa ez den bestehizkuntza baten garapena ez du baimenduko.Estatuek ez dituztejasaten hizkuntzahegemonikoaoztopatzen dutenhizkuntza arrotzak.Aurrena hizkuntza horiek deusezten saiatzendira. Lortzen ez badute, hurrena mende askoiraun ditzakeen kanpaina gogorrari ekingodiote, hizkuntza horiek gutxietsiz, hiztuneiiseka eginez eta hiztun horien herrialdeaprobintzializatuz eta basatitzat aurkeztuzpropagandaren bidez.Honek guztiak huts egiten badu, azkeneangaurko egoerara iritsiko gara: estatuaknolabaiteko tolerantzia bat erakusten duhizkuntza horiekiko, baina estu mugatu etazedarrituko ditu, mugiezinak diren hesiak jarrizhaien zabalkundeari; egoera horretan,hamarkada askotan hizkuntza horienhazkundea ez da izpi bat baino izango.Elebitasun asimetrikoa? Ez. Elebitasundesorekatua; desorekatua eta desorekatzailea.Euskara babesten duen boterea ahula da, osobaliabide eskasak dituen autonomia batbesterik ez; Espainiako sistema politikoakemandako azpi-sistema bat, estatuak zorrotzzelatatzen duena. Euskaldunok ez dugu inongobotererik gure esku, baizik eta estatuak utzi etabaimendu dizkigun eskumen apur batzuekikokudeaketa besterik ez, erabat boterezentralaren mendekoa dena. Mendeko boterebati mendeko hizkuntza dagokio.Estatu hegemonikoak beti kamustu eta uzkurtuegingo du mendeko hizkuntza: legeen bidez,parlamentu autonomikoek onartutakoerabakiak errekurrituz; komunikabideen bidez,