Hizkuntza-politiken Urtekaria 2012 - Erabili.com

urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrila urtarrilanabarmendu du Mendigurenek. «Gizakiakeguneroko bizitzan eta gizartean dituen arazoeierantzun bat emateko modua zen. Gizakiarekinzerikusia duen guztia iruditzen zitzaion osointeresgarria». Puntuari erantzun dio Arrietak:«Unean uneko eginkizunari, eta norberarenhurbileko gizarteari erantzun bat ematenaurkitzen zuen bizitzaren zentzua».Horren guztiaren ondorioz, euskal literaturariekarpen handia egin zion. «Formaz eta edukiez,aurreko egileekin konparatuta, zeharo ezberdinaizan zen haren ekarpena. Balioetan, kezketan...Ezberdinak ziren. Batzuek, dena den, formetanhain berritzailea ez zela zioten», esan duMendigurenek. «Bai, izan ziren horren ingurukoeztabaida batzuk», Arrietaren erantzuna.Mendigurenek beste hari bati tira egin dio.«Halere, jada garai horretan euskara batuaizango zena eskaintzen zuen nolabait». Arrietak,baina, egilearen obraren zenbait ekarpen ezdirela aintzat hartu iritzi dio: «Haizeaz bestaldetiketa Labartzari agur, adibidez, ia-ia oharkabeanpasatu ziren. Eta, agian, hor dago Txillardegirenadierazpide poetiko trinkoena». Mendigurenekbeste pentsalari handi bat jarri du mahai gainean,gaiari jarraipena emanez: «Askotan ematen zuenNietzscheren prosaren ispilatze moduko bat zela.Ohiko irakurleei zaila egiten zitzaien hurairakurtzea. Oso landua zen, trinkoa, hizkuntzaaberatsekoa...Kriptikoa, batzuen esanetan».Mendiguren iritziz, Txillardegiren nortasunzabalaren ezaugarrietako bat haren«prosagintza» zen. «Liburu batetik besteraeboluzionatu egiten zuen».Eredu onak edo baztergarriakSegidan hizkuntzaren gaia atera du: «Europakohizkuntza gutxituen inguruan izugarrizkoinformazioa jarri zuen eskura. Hasi herrialdebaltikoetatik... Israel, Irlanda, Txekia... Eredubatzuk imitagarriak iruditzen zitzaizkion, etabeste batzuk baztergarriak». Txillardegik«bazekien» zeinen garrantzitsua den hizkuntzabaten etorkizunerako haren «estandarizazioa etabatasuna». Hain zuzen, bera izan zen lehena«gramatika baten oinarriak» ezartzen: « Horixezen gero euskara batuak hartu zuen bidea. Berabezalakorik gabe, batua beranduago iritsikozatekeen».Azken urteetan, aldiz, «prosodiarekin» kezkatutazegoela adierazi du Arrietak: «Espainoltzen etafrantsesten ari garela prosodikoki... Melodiarenusaina galtzen ari ote garen...».Politikagintzan ere «bide urratzailea» izan zen,Mendigurenen aburuz: «Baina berak politikahelburu baterako bideratzen zuen. Uste dutegundoko eredua dela bizi osoa aulki bateaneserita pasatzen duen politikari errepikatzaileenaurrean». Arrietak uste du «politikarigarrantzitsua» izan zela, «estandarra» ez zelako:«Batzuetan, momentu hartan integratuta zegoentaldearekin eztabaidatu eta hautsi izan zuen. JonJuaristik, adibidez, nor aipatzen du euskalabertzaletasunari buruzko bere lanetan?Txillardegi. Juaristik badakielako hizkuntzanardazturiko abertzaletasuna oso inportanteadela».Transmisioari ematen zion garrantzia. EtaMendiguren beldur da ez ote den horretan hutsegin: «Badago belaunaldi bat Txillardegi edogarai batean euskalgintzan parte hartu dutenenmundua ezagutzen ez duena, zoritxarrez.Ikuspegi historikoa edukitzea falta zaigu». Etatransmisioa ez hausteko, ideia bat plazaratu duArrietak: «Zeinen interesgarria eta beharrezkoaden Txillardegiren obra jasoko zukeen fundaziobat edukitzea. Bilgune bat ikertzeko, eta geroaztertutakoa zabaldu ahal izateko. Horrelakozerbait amestuko luke». Pertsonakonprometituak, libreak.