sociologiis rogorc mecnierebis warmoSoba - socium.ge

sociologiis rogorc mecnierebis warmoSoba - socium.ge sociologiis rogorc mecnierebis warmoSoba - socium.ge

12.07.2015 Views

hantingtonma agreTve afrikul-aziuri akvnidan evropis Crdilo-dasavleTis ufro civ damravalsaxovan klimatis pirobebSi civilizaciis TandaTanobiT geografiuli gadaadgilebisSesaxeb Zveli idea ganaviTara . `civilizaciis CrdiloeTuri dreifis~ Teorias sxvadasxvavariantebiT jer kidev adre icavdnen frangi klod vaio, pier muJili, edmon demoleni damravali sxva. magram SedarebiTi rukebisa da korelaciebis (urTierTdamokidebulebebis _Sefasebebis) SemuSavebis kriteriumebi, romlebiTac hantingtoni amagrebda am Teorias,upiratesad subieqturi da evropocentristuli iyo. civilizaciebis SefasebaTa safuZvelSisrulyofilebis rangis mixedviT man Cado `aqtivizmi~ da masTan erTad man gaimeora is Zvelicrurwmenebi (romlis pirvelwyaroebi iyo XIV s-is arabi istorikosis ibn xaldunis Sromebi),TiTqos umaRlesi kultura da socialur-politikuri organizaciis yvelaze rTuli formebiSeiZleboda warmoSibiliyo mxolod zomier, magram arasubtropikul an polaruli klimatispirobebSi, radgan subtropikebSi bunebis nobaTTa siuxvis gamo TiTqos ar aris saWiro Sromisdidi danaxarjebi, rasac mivyavarT samxreTel adamianTa inertulobasa da sizarmacesTan, xoloSimSilTan da sicivesTan brZola polaruli klimatis pirobebSi adamianebs umuSavebsmorCilebas da Zalas ar utovebs gasaviTareblad. saboloo jamSi kulturis keraTaCrdiloeTisaken gadanacvlebis kanoni darCa faqtTa calmxriv SerCevaze dafuZnebulspekulaciad. igi ver gadaarCina verc teqnologiuri determinizmis elementebis Semotanamac.magaliTad, vaiosTan, romelic CrdiloeTisken kulturis svlis mizezebs sivrcisagan adamianisdacvis teqnikis ganviTarebaSi xedavda.marTalia, hantingtonisa da sxva environmentalistebis `maradiulma kanonebma~ ver gauZlesmtkiced dadgenili faqtebis Semowmebas, magram maTma mravalma Rirebulma (faseulma)dakvirvebebma da TviTon zogierTma hipoTezamac ki arapirdapiri mxardaWera spacialistebisa(biologebis, klimatologebis, fsiqiatrebis da a.S.) ufro viwro konteqstebSi moipoves. ase mag.:CaiSala environmentalisturi cdebi, daekavSirebinaT sazogadoebis ekonomikur cxovrebaSisaqmiani ciklebis mzis aqtivobis periodebTan, magram mravali fsiqologis da kriminalistebismier SemCneul iqna rTuli damokidebulebani mas (saqmiani ciklebis), atmosferuli da sxvaklimaturi movlenebis cvlilebebs Soris erTis mxriv da fiziologiur procesebs Soris,meores mxriv, jer kidev adolf ketle, xolo Semdeg Cezare lombrozoc aRniSnavda zogierTdanaSaulebaTa sixSiris `sezonur~ rxevas. Tanamedrove amerikul sociogeografiaSiSenarCunebuli miswrafeba determinizmisa da raodenobrivi midgomisadmi, magram ufroSezRudul modelebSi winaswarmetyvelebebis maRali albaTobiT da SesaZleblobiT.enveronmentalizmis problematika Seiwavleba ara winandeli globaluri planiT, aramed ufrospecialurad.nawilobriv, rogorc reaqcia environmentalizmze 19-is dasasrulidan aSS-i ganviTarda`kulturuli geografia~, romelic kulturis anTropologiur ideas iyenebda (alfred kreberi

da sxva). igi daJinebul yuradRebas uTmobda adamianis saqmianobas, romelic cvlida misiistoriuli warsulis nakvalevs rogorc mocemuli kulturis gavrcelebis materialur mowmes.bunebasTan urTierTobaSi adamianis aqtiur rolze amgvari aqcentireba gansakuTrebiTdamaxasiaTebelia franguli sociogeografiis tradiciisaTvis dawyebuli Tanamedrovesocialuri ekologiis erT-erTi fuZemdeblis le ples skolisagan. man wamoayena adamianuricxovrebis ganmsazRvrel faqtorTa samerTiani formula: binadrobis adgili, Sroma, ojaxi.le ples skolis wamyvani warmomadgenlebi iyvnen anri de turvili /1843-1903/ da edmon demoleni/1852-1907/, empiriuli socialuri gamokvlevebis istoriaSi cnobili ojaxuri monografiebisSedgenisas skola aucileblad swavlobda ojaxis an sazogadoebis fizikur geografias:niadags, reliefs, klimats, wylis ganawilebas da a.S. demolenis ZiriTad SromebSi `xalxTadidi gzebi~ (1901) farTo istoriul masalaze dayrdnobiT gamokvleulia geografiulviTarebasa-garemosa da socaluri organizaciis sxvadasxva maxasiaTeblebs, Sromis sakuTrebisformebs Sromis ZiriTadi kavSirebi. ase magaliTad, demolenis Tanaxmad, stepebSi cxovrebaistoriuli ganviTarebis adreul etapze gansazRvravda mwyemsobas, rogorc uZiriTadessaqmianobas, miwis sakuTrebis ararsebobas, ramdenadac momTabarisaTvis ufro mniSvnelovaniahqondes stepebSi Tavisuflad gadaadgilebis saSuleba, vidre iyos miwis kerZo mesakuTre, daaseve gansazRvravda `socialuri tipis~ sxva Tvisebebsac. turvilma, romelmac gamoikvliadasavluri tipis sazogadoebis warmoSoba, miuTiTa skandinaviaze misi izolirebulifiordebiT, rogorc `msoflio laboratoriaze~, sadac mxolod SeiZleboda TiTqosCamoyalibebuliyo adamianis, ojaxisa da sazogadoebis kerZo da partikularuli tipi.geografiuli fsevdodeterminizmis mowinaaRmdege iyo agreTve franuli `possibilizmi~ (frang.possibilite –SesaZlebloba). am mimarTulebis warmomadgenlebi Tvlidnen, rom erTnairi garemo ararsebobs arc individebisaTvis _ erTi da igive bunebriv pirobebze reaqciaTa sxvadasxvaobisada TanSobili Tvisebebis gamo, da arc ganviTarebis sxvadasxva donis kulturisTvisac.possibilizmma daadgina garemos statistikuri koncefcia rogorc erTxel da samudamodmocemuli ram, romelic ar aris kavSirSi aqtiur istoriul subieqtTan. am mimdinareobisistorizmi moiTxovda sakiTxis dasmas yovelTvis konkretulad: garemo visTvis da risTvis,rogor SesaZleblobebs iyenebs masSi mocemuli kultura.sociogeografiis franguli skolis damaarsebeli iyo geografi da istorikosi pol vidal delablaSi /1845-1918/. misi gamokvlevebis centrad iqca ara wanamZRvari, TiTqos mocemuli garemogansazRvravs cxovrebis ama Tu im wess, aramed TandaTanobiTi istoriuli cvlilebebi,romlebsac ganicdis garemo cvlilebebis cvalebadi wesis Sedegad. landSafti vidalisaTvis _aris ara xdomilebebis bunebriv TanmimdevrulobaTa ubralo produqti, aramed adamianisSromis Sedegi da rezultati, romelic momavali TaobebisaTvis qmnis arsebobis axal pirobebs.

da sxva). igi daJinebul yuradRebas uTmobda adamianis saqmianobas, romelic cvlida misiistoriuli warsulis nakvalevs <strong>rogorc</strong> mocemuli kulturis gavrcelebis materialur mowmes.bunebasTan urTierTobaSi adamianis aqtiur rolze amgvari aqcentireba gansakuTrebiTdamaxasiaTebelia franguli socio<strong>ge</strong>ografiis tradiciisaTvis dawyebuli Tanamedrovesocialuri ekologiis erT-erTi fuZemdeblis le ples skolisagan. man wamoayena adamianuricxovrebis ganmsazRvrel faqtorTa samerTiani formula: binadrobis adgili, Sroma, ojaxi.le ples skolis wamyvani warmomad<strong>ge</strong>nlebi iyvnen anri de turvili /1843-1903/ da edmon demoleni/1852-1907/, empiriuli socialuri gamokvlevebis istoriaSi cnobili ojaxuri monografiebisSed<strong>ge</strong>nisas skola aucileblad swavlobda ojaxis an sazogadoebis fizikur <strong>ge</strong>ografias:niadags, reliefs, klimats, wylis ganawilebas da a.S. demolenis ZiriTad SromebSi `xalxTadidi gzebi~ (1901) farTo istoriul masalaze dayrdnobiT gamokvleulia <strong>ge</strong>ografiulviTarebasa-garemosa da socaluri organizaciis sxvadasxva maxasiaTeblebs, Sromis sakuTrebisformebs Sromis ZiriTadi kavSirebi. ase magaliTad, demolenis Tanaxmad, stepebSi cxovrebaistoriuli ganviTarebis adreul etapze gansazRvravda mwyemsobas, <strong>rogorc</strong> uZiriTadessaqmianobas, miwis sakuTrebis ararsebobas, ramdenadac momTabarisaTvis ufro mniSvnelovaniahqondes stepebSi Tavisuflad gadaadgilebis saSuleba, vidre iyos miwis kerZo mesakuTre, daaseve gansazRvravda `socialuri tipis~ sxva Tvisebebsac. turvilma, romelmac gamoikvliadasavluri tipis sazogadoebis <strong>warmoSoba</strong>, miuTiTa skandinaviaze misi izolirebulifiordebiT, <strong>rogorc</strong> `msoflio laboratoriaze~, sadac mxolod SeiZleboda TiTqosCamoyalibebuliyo adamianis, ojaxisa da sazogadoebis kerZo da partikularuli tipi.<strong>ge</strong>ografiuli fsevdodeterminizmis mowinaaRmde<strong>ge</strong> iyo agreTve franuli `possibilizmi~ (frang.possibilite –SesaZlebloba). am mimarTulebis warmomad<strong>ge</strong>nlebi Tvlidnen, rom erTnairi garemo ararsebobs arc individebisaTvis _ erTi da igive bunebriv pirobebze reaqciaTa sxvadasxvaobisada TanSobili Tvisebebis gamo, da arc ganviTarebis sxvadasxva donis kulturisTvisac.possibilizmma daadgina garemos statistikuri koncefcia <strong>rogorc</strong> erTxel da samudamodmocemuli ram, romelic ar aris kavSirSi aqtiur istoriul subieqtTan. am mimdinareobisistorizmi moiTxovda sakiTxis dasmas yovelTvis konkretulad: garemo visTvis da risTvis,rogor SesaZleblobebs iyenebs masSi mocemuli kultura.socio<strong>ge</strong>ografiis franguli skolis damaarsebeli iyo <strong>ge</strong>ografi da istorikosi pol vidal delablaSi /1845-1918/. misi gamokvlevebis centrad iqca ara wanamZRvari, TiTqos mocemuli garemogansazRvravs cxovrebis ama Tu im wess, aramed TandaTanobiTi istoriuli cvlilebebi,romlebsac ganicdis garemo cvlilebebis cvalebadi wesis Sedegad. landSafti vidalisaTvis _aris ara xdomilebebis bunebriv TanmimdevrulobaTa ubralo produqti, aramed adamianisSromis Sedegi da rezultati, romelic momavali TaobebisaTvis qmnis arsebobis axal pirobebs.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!