12.07.2015 Views

k o n c e f c i a - momxmarebeli.ge

k o n c e f c i a - momxmarebeli.ge

k o n c e f c i a - momxmarebeli.ge

SHOW MORE
SHOW LESS
  • No tags were found...

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

TanamSromloba Savi zRvis garemos dacvisTvissaqarTvelo, moldoveTi, ruseTi da ukrainaEuropeAid/120117/C/SV/Multiwinaswari versia`wylis Sesaxeb” saqarTvelos kanonisproeqtisk o n c e f c i a2009 wlis ivlisi, Tbilisiwinamdebare dokumenti momzadebulia evrokavSiris finansuri da teqnikuri daxmarebiT.amasTan, dokumentis Sinaarsi asaxavs proeqtis (`TanamSromloba Savi zRvis garemosdacvisTvis”) farglebSi SemuSavebul Sexedulebebsa da midgomebs da igi ar SeiZlebaganxiluli iqnes, rogorc evrokavSiris an misi romelime oficialuri struqturispozicia.This project is implemented by a Consortium of Euroconsult Mott Macdonald (the Netherlands), MottMacDonald Ltd (UK) and Milieu Ltd (Belgium).Project headquarters in Ukraine:Project office in Georgia:21 Khreschatyk str., office 34 150 D. Agmashenebeli str.,Kyiv, 01001 Tbilisi, 0102Tel/Fax: + 38 044 279 0482 Tel/Fax: + 995 32 439 544Tel: + 38 044 229 1158 Tel: + 995 77 731132E-mail: ecbsea@ecbsea.orgE-mail: inessak@ecbsea.orghttp://www.ecbsea.org


- 1 –proeqti`wylis Sesaxeb” saqarTveloskanonis proeqtiskoncefciaI. wylis sferoSi axali sistematizirebuli sakanonmdeblo aqtisSemuSavebisa da miRebis mizaniwylis sferoSi moqmedi ZiriTadi sakanonmdeblo aqtis – 1997 wlis 16 oqtombersmiRebuli `wylis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis samarTlebrivi normebis umetesobaamJamad mxolod nominalur xasiaTs atarebs, rac Semdegi faqtorebiT arisganpirobebuli:• `wylis Sesaxeb” saqarTvelos kanoni ZiriTad aregulirebs zedapirul wylebTandakavSirebul aspeqtebs da faqtiurad regulirebis gareSe tovebs miwisqveSa(gruntis) wylebis resursebsa da sanapiro wylebs• `wylis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miRebidan, 1997 wlis Semdgom periodSi, armomxdara kanoniT gansazRvruli normebis Tanamimdevruli asaxva kanonmdeblobismomijnave dar<strong>ge</strong>bSi (gansakuTrebiT, miwaTsar<strong>ge</strong>blobis sferoSi miRebulkanonmdeblobasa da sazRvao kanonmdeblobaSi)• 2004 wlis Semdgom miRebuli kanonmdeblobisa da aseve, `licenziebisa danebarTvebis Sesaxeb” saqarTvelos kanonis miRebis Semdgom ar momxdara `wylisSesaxeb” saqarTvelos kanonSi Sesabamisi cvlilebebisa da damatebebis SetanaSedegad, dReisaTvis moqmedi `wylis Sesaxeb” kanonis normebis umetesobas gaaCniaukiduresad susti samarTlebrivi kavSiri momijnave sferoebSi moqmed dargobrivkanonmdeblobasTan. sakmarisia iTqvas, rom wylis sferoSi moqmedi kanonmdeblobiT,faqtiurad ar regulirdeba wylis bunebrivi resursebis marTvasTan, agreTve wylisobieqtebis flobasTan, sar<strong>ge</strong>blobasTan da gankargvasTan dakavSirebuli sakiTxebi. amavedros samarTlebrivi regulirebis miRma aris darCenili wylis resursebis dacvisa dawyliT racionaluri sar<strong>ge</strong>blobis TvalsazrisiT iseTi mniSvnelovani sakiTxebi,rogorebic aris wyalsar<strong>ge</strong>blobis mTeli rigi formebi (maT Soris zedapiruli wylisobieqtebidan wyalaReba), Camdinare wylebiT wylis obieqtebis dabinZureba (wyalCaSveba)da sxv.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 2 –xazi unda gaesvas im garemoebas, rom wylis sferos mikuTvnebuli sakiTxebi, xSirSemTxvevaSi koliziuri da/an erTmaneTTan Seusabamo calkeuli normebis saxiT,integrirebulia uamrav sakanonmdeblo aqtSi, romelTagan aRsaniSnavia:• saqarTvelos kanoni `garemos dacvis Sesaxeb~ (1996) – aregulirebs wylisxarisxobrivi mdgomareobis normebTan dakavSirebul sakiTxebs• saqarTvelos kanoni `wiaRis Sesaxeb~ (1996) – aregulirebs miwisqveSa (gruntis)wylebTan dakavSirebul sakiTxebs• saqarTvelos kanoni `miwebis melioraciis Sesaxeb~ (1997) – aregulirebs sarwyavsamelioraciomizniT gamoyenebul wylis resursebTan dakavSirebul sakiTxebs• saqarTvelos kanoni `daculi teritoriebis sistemis Sesaxeb~ (1996) –aregulirebs gansakuTrebuli bunebisdacviTi mniSvnelobis wylis obieqtebisdacvis sakiTxebs• saqarTvelos kanonebi `janmrTelobis dacvis Sesaxeb~ (1997) da `sazogadoebrivijanmrTelobis Sesaxeb~ (2007) aregulireben wylis standartebTan (wylisxarisxisadmi wayenebul sanitariul-higienur xasiaTis normebTan da wesebTan)dakavSirebul aspeqtebs• saqarTvelos sazRvao kodeqsi (1997) da saqarTvelos kanoni `saqarTvelossazRvao sivrcis Sesaxeb~ (1998) – aregulireben sanapiro da teritoriuliwylebis dabinZurebisgan dacvis sakiTxebs• saqarTvelos kanoni `saqarTvelos zRvis, wyalsatevebisa da mdinareTa napirebisregulirebisa da sainJinro dacvis Sesaxeb~ (2000) – aregulirebs napirebissainJinro dacvis sakiTxebs• saqarTvelos kanoni `fizikuri da kerZo samarTlis iuridiuli pirebismflobelobaSi (sar<strong>ge</strong>blobaSi) arsebul miwis nakveTebze sakuTrebis uflebisaRiarebis Sesaxeb” (2007) – awesri<strong>ge</strong>bs marTlzomier mflobelobaSi(sar<strong>ge</strong>blobaSi) arsebul, agreTve TviTneburad dakavebul saxelmwifo sakuTrebismiwaze (maT Soris wylis fondis miwebze) pirTa sakuTrebis uflebis aRiarebissakiTxebs• saqarTvelos kanonebi `niada<strong>ge</strong>bis konservaciisa da nayofierebis aRd<strong>ge</strong>nagaumjobesebisSesaxeb~ (2003), `garemos dacvis saxelmwifo kontrolis Sesaxeb”(2005), `garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” (2007) da `ekologiurieqspertizis Sesaxeb” (2007) – aregulireben wylis sferosTan dakavSirebul riggaremosdacviT sakiTxebs• saqarTvelos organuli kanoni `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ (2006) 1 –gansazRvravs wylis sferoSi adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebisuflebamosilebebs1 organuli kanonis me-16 muxlis (muxli 16. TviTmmarTveli erTeulis eqskluziuri uflebamosilebebi) me-2 puqntis `z“ qvepunqtismixedviT TviTmmarTveli erTeulis eqskluziur uflebamosilebas ganekuTvneba `adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebis marTva”.kanonis 47-e muxlis (muxli 47. miwa da bunebrivi resursebi) `d” qvepunqtis mixedviT TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSiaTviTmmarTveli erTeulis teritoriaze arsebuli, adgilobrivi mniSvnelobis wylis resursebi. amasTan, amave muxlis `g.z” qvepunqtigamoricxavs TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaSi wylis fondis miwis arsebobas. aqedan gamomdinare TviTmmarTveli erTeulissakuTrebaSi SeiZleba iyos adgilobrivi mniSvnelobis mxolod is wylis resursebi (wylis obieqtebi), romlebic ar arianganTavsebuli wylis fondis miwebis zedapirze (magaliTad miwisqveSa /gruntis/ wylebi).საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 3 –zogadad, wylis sferoSi moqmedi kanonmdebloba Sed<strong>ge</strong>ba sami ZiriTadi blokisagan –wylis sferos uSaualod maregulirebeli (specialuri) kanonmdeblobisgan, garemosdacvis sferoSi moqmedi kanonmdeblobisagan da dargobrivi kanonmdeblobis sxvadasxvasferoSi (miwaTsar<strong>ge</strong>bloba, sazRvao sivrce, napirebis sainJinro dacva, miwebismelioracia, sivrciT-teritoriuli da<strong>ge</strong>gmva da sxv.) moqmedi samarTlebrivi normebisgan(ix. nax.1).wylis sferoSi moqmedi kanonmdeblobis zogadi sqemanax.1swored zemoaRniSnuli garemoebebi ganapirobeben wylis sferoSi axalisistematizirebuli sakanonmdeblo aqtis SemuSavebisa da miRebis aucileblobas.Sesabamisad, axali kanonis proeqtis SemuSaveba da miReba, wylis resursebis dacvisa daracionaluri gamoyenebis kanonmdeblobis sistemis formirebisaTvis sistematizirebulisamarTlebrivi safuZvlis Seqmnis gziT, xels Seuwyobs saqarTveloSi wylis dacvisa dagamoyenebis Tanamedrove sistemis Camoyalibebis saqmes – rac, Tavis mxriv, momavalSiswrafi ekonomikuri ganviTarebisa da garemoze anTropo<strong>ge</strong>nuli zemoqmedebis zrdispirobebSi, Seqmnis bunebrivi garemos umniSvnelovanesi komponentis – wylisracionaluri (mdgradi) gamoyenebisa da imavdroulad wylis resursebis degradaciisprofilaqtikis, Semcirebisa da minimizaciis samarTlebriv winapirobebs.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 4 –II. wylis resursebis ekologiuri da ekonomikuri mniSvneloba dawylis seqtoris dRevandeli mdgomareobasaqarTvelos teritoriaze wylis resursebis ZiriTad wyaros warmoad<strong>ge</strong>nen mdinareebi,miwisqveSa wylebi, myinvarebi, Waobebi, tbebi, xelovnuri wyalsacavebi da zRva.miuxedavad imisa, rom saqarTvelo mdidaria wylis resursebiT, igi araTanabradaaganawilebuli dasavleT da aRmosavleT saqarTvelos teritoriebze. cnobilia, romaRmosavleT saqarTvelo ganicdis wylis resursebis naklebobas. arsebuli prognozebismixedviT klimatis mosalodneli cvlileba gamoiwvevs saqarTvelos mdinareebisCamonadenis mniSvnelovan zrdas, Sesabamisad gaizrdeba wyalmovardnebisa dawyaldidobebis saSiSroebac.Siga wylebi. saqarTveloSi mdinareTa saerTo raodenoba 26060-s Sead<strong>ge</strong>ns. aqedan 99,4%mcire mdinareebze modis, romelTa sigrZe 25 km. ar aRemateba. dasavleT saqarTveloSimdinareTa qselis saSualo sixSire 1,07-s, xolo aRmosavleT saqarTveloSi 0,68 km/km 2 ‐sSead<strong>ge</strong>ns. mdinareTa qselis maqsimaluri sixSire aWaraSia. saqarTvelos mdinareTaCamonadenis saSualo mravalwliuri jami 66 km 3 -ia, romlis 75% dasavleT saqarTveloSiformirdeba da Savi zRvis auzs ekuTvnis, xolo danarCeni aRmosavleT saqarTveloSi dakaspiis zRvis mimarTulebiT miedineba. mdinareTa Camonadenis saerTo raodenobis 15%saqarTvelos teritoriaze misi sazRvrebis garedan Semodis. gansakuTrebuliuxvwylianobiT gamoirCeva kavkasionis dasavleT nawilis Txemispira zona da aWarismTiani zolis zRvisken mimarTuli kalTebi. aq wliuri Camonadeni 4000 mm-s aRwevs.saqarTvelos samxreT-aRmosavleT nawilSi mniSvnelovani simSralea da Camonadeni 50 mmmdemcirdeba. saqarTvelos mdinareebi umeteswilad Sereuli sazrdoobiT xasiaTdebian:Tovlis, wvimis, myinvaruli da miwisqveSa wylebiT. Tovlis wyliT sazrdooba matulobsadgilis simaRlis mixedviT.Savi zRvispira patara mdinareebi TiTqmis mTlianad wvimis wyliT sazrdooben. mdinareTamaRalmTian auzebSi mniSvnelovania myinvaruli wylebiT sazrdooba, maTi xvedriTi wilizogjer 50%-sac ki aRwevs. metad mravalferovania mdinareTa Camonadenis reJimi.kolxeTis dablobis mcire mdinareebi gamoirCevian wyalmovardnebiT mTeli wlisganmavlobaSi. saSualo simaRlis mqone auzebSi aRiniSneba mkveTrad gamoxatuligazafxulis wyaldidoba. myinvaruli sazrdoobis mdinareebze wyaldidoba xangrZlivia.sainteresoa mdinareTa wyalmcirobis fazac, romelic mdinareTa resursuliSesaZleblobis zRvars warmoad<strong>ge</strong>ns da xSirad maszea damokidebuli ama Tu im mdinarisener<strong>ge</strong>tikuli, sairigacio Tu sameurneo gamoyenebis zRvruli norma. saqarTvelosyvelaze uxvwyliani mdinarea rioni. dasavleT saqarTvelos mdinareTa Soris aseveaRsaniSnavia: bzifi, kodori da enguri. aRmosavleT saqarTveloSi ZiriTadi mdinareamtkvari, romelic yvelaze didi wyalSemkrebi auzis mqonea. misi SenakadebidanaRsaniSnavia: didi liaxvi, qsani da aragvi. kavkasionis qedis CrdiloeT kalTazegaedineba TuSeTis alazani, Tergi, arxotiswyali, arRuni. aq gansakuTrebuli aRniSvnisRirsia Rvarcofebi, romlebsac periodulad gamoaqvs didi raodenobiT qva-talaxis masa.saqarTveloSi Rvarcofuli mdinaris klasikuri magaliTia md. duruji, romelic md.alazans erTvis q. yvarlis maxloblad da mudmivad didi safrTxis winaSe ayenebs qalaqs.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 5 –tbebi. saqarTveloSi 860-mde tbaa. umetesoba Zalian pataraa. wylis saerTo maragitbebSi 0,72 km 3 -ia. sarkis farTobiT yvelaze didia faravnis tba (37,5 km 2 ), siRrmiT –riwis (101 m.).myinvarebi. saqarTvelos teritoriaze Tanamedrove myinvarebis gavrceleba ganpirobebuliaatmosferuli procesebis TaviseburebebiT, reliefis morfologiur-morfometriulipirobebiT da maTi urTierTqmedebiT. gamyinvarebis ZiriTadi kerebi dakavSirebuliakavkasionis wyalgamyof qedTan da yazbegis masivTan. saqarTveloSi sul 786 myinvaria,saerTo farTobiT _ 555,9 km 2 udidesi myinvarebi md. enguris auzSi: lexziri, waneri,tviberi, adiSi da sxva. dedamiwis klimatis globalurma daTbobam msoflios yvelaregionSi da maT Soris kavkasionzec, myinvarebis Semcireba gamoiwvia. 1890-1980 wlebSisaqarTveloSi gamyinvarebis farTobi 9,5%-iT Semcirda.miwisqveSa wylebi. saqarTvelos miwisqveSa wylebi mravalferovania rogorc siRrmiTimdebareobis, ise Cawolis formisa da fizikur-qimiuri Taviseburebebis mxriv. mTaTaSoriszolSi ZiriTadad arteziuli wylebia. kavkasionisa da mesxeT-TrialeTis naoWa zonebSiumTavresad uwnevo miwisqveSa wylebia. karstuli zonisaTvis damaxasiaTebelia miwisqveSamdinareebi da vokluzuri wyaroebi. saqarTvelo gamoirCeva mineraluri wyaroebissimravliTa da mravalgvarobiT. sul aRricxulia 2000-mde mineraluri wyaro,romelTagan 1700 warmoad<strong>ge</strong>ns bunebriv gamosasvlels. sayovelTaod cnobiliamineraluri wylebi: borjomi, sairme, nabeRlavi, zvare, lu<strong>ge</strong>la, squri da sxva.wyalmomara<strong>ge</strong>ba, kanalizacia, Camdinare wylebis wmendawylis resursebi did rols asruleben qveynis ekonomikaSi – kerZod, ener<strong>ge</strong>tikaSi,mrewvelobaSi, komunalur meurneobaSi, melioraciaSi. wylis resursebis gamoyenebasawarmoo saqmianobis mixedviT yvelaze didi raodenobiT modis eleqtroenergiiswarmoebaze da soflis meurneobaSi naTesebis morwyvaze. aRmosavleT saqarTveloSiadgili aqvs TiTqmis 5-jer meti raodenobis wylis gamoyenebas, vidre dasavleTsaqarTveloSi.1990-ian wlebSi moSlilma infrastruqturam da arasaTanado kontrolma gamoiwviaqveynis masStabiT sasmeli wylis xarisxis seriozuli gauareseba, rasac infeqciuridaavadebebis mravali epidemiuri afeTqeba da gastritis daavadebis gaxSireba mohyvarogorc dedaqalaqSi, aseve regionebSi. 2004 wlis quTaisis garemosdacviTi angariSismixedviT, quTaisis zogierT raionSi diareas da hepatitis SemTxvevebis gaxSirebadakavSirebuli iyo qalaqSi wylis da kanalizaciis milsadenebis gaumarTav muSaobasTan.soflad, intensiuri sasoflo-sameurneo warmoebis da mWidrod dasaxlebul adgilebSisasmeli wylis naklebobas daemata individualuri Webis da nakadulis wylis, romlebsacsasmelad gamoiyenebdnen, mikrobiologiuri dabinZureba. sufTa sasmeli wylis ararsebobaniSnavs udides araefeqtianobas, rac aferxebs yvelaze ZiriTad saqmianobebs da udidesxarjs Sead<strong>ge</strong>ns grZelvadian periodSi. dabinZurebuli wyali qmnis jandacvis problemebs,rac fitavs saxelmwifo da kerZo resursebs. sufTa sasmeli wylis nakleboba ukiduresiuTanasworobis da daucvelobis maCvenebelia.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 6 –saqarTvelos qalaqebisa da qalaqebis tipis dasaxlebebis centralizebuliwyalmomara<strong>ge</strong>bisa da kanalizaciis (wyalarinebis) sistemaSi Seqmnilia rTuli situacia.arsebuli wyalsadenebis umravlesobis sanitariul-teqnikuri mdgomareobaaradamakmayofilebelia. maT ar gaaCniaT sanitariuli dacvis zonebi, wylis gasauvnebelidanadgarebi. irRveva wyalsaden-kanalizaciis na<strong>ge</strong>bobaTa teqnikuri eqspluataciis wesebi,ar tardeba saremonto samuSaoebi, ris gamoc wyalmomara<strong>ge</strong>bis sistemaSi xSiria avariebi,rac iwvevs wylis dabinZurebas da umizno daRvras, ar xdeba saTave na<strong>ge</strong>bobebidanmiwodebuli da moxmarebuli wylis gazomva. xSir SemTxvevaSi ar xdeba wylisgauvnebelyofa, arasrulyofilad tardeba sasmeli wylis xarisxis sawarmoolaboratoriuli kontroli, ar xorcieldeba qlorrea<strong>ge</strong>ntebis organizebulad Semozidvada sxva. zemoaRniSnuli mizezebis gamo, momxmareblisTvis miwodebuli sasmeli wylisxarisxi xSirad ar Seesabameba dad<strong>ge</strong>nil moTxovnebs.wylis obieqtebis dabinZurebis ZiriTadi wertilovani wyaroebia: komunalurikanalizacia, sawarmoo Camdinare da samedicino dawesebulebebis Camdinare wylebi.dabinZurebis difuziuri wyaroebia: Camonadeni sasoflo-sameurneo farTobebidan,sayofacxovrebo da samrewvelo narCenebis poligonebidan. zusti monacemebi imis Sesaxeb,Tu ra datvirTvaa wylis obieqtebze sasoflo-sameurneo warmoebis Sedegad, ararsebobs. qalaqebis nagavsayrelebi. rogorc wesi, xSir SemTxvevaSi gvevlinebian gruntiswylebis damabinZurebel wyaroebad.mdinareebis gaswvriv ganla<strong>ge</strong>buli dasaxlebuli adgilebidan mdinareebSi Camdinaresameurneo-fekaluri wylebi faqtiurad gauwmendavia. aRniSnulidan gamomdinare,mdinareebis dabinZurebis biologiuri maCveneblebi SedarebiT maRalia. aqtualurproblemas warmoad<strong>ge</strong>ns samkurnalo dawesebulebebis, infeqciuri da tuberkulozissaavadmyofoebis Camdinare wylebis gamwmendi na<strong>ge</strong>bobebis uqonloba. saqarTveloSi wylisdabinZurebis yvelaze didi maCveneblebiT xasiaTdeba md. maSavera, romelSic Camdinarewyals uSvebs kazreTis samTo-gamamdidrebeli kombinati. arasrulyofilad gawmendiliwylebis CaSvebis gamo md. maSaveraSi damabinZurebel nivTierebaTa raodenoba mravaljeraRemateba zRvrulad dasaSveb koncentraciebs.gauaresebulia Savi zRvis ekosistemis mdgomareobac. es gamowveulia mdinareebismeSveobiT Sav zRvaSi CaSvebuli nutrientebiT (sakvebi nivTierebebi). mdinareebs zRvaSiCaaqvT sayofacxovrebo da samrewvelo wylebi, romlebic Seicaven mZime metalebs,navTobproduqtebs, organul nivTierebebs, myar narCenebs da sxva. am mxriv saqarTvelosteritoriidan zRvas yvelaze metad abinZurebs md. rioni.2004 wlidan axlad arCeulma mTavrobam saqarTveloSi mniSvnelovnad gaaZlieraZalisxmeva sasmeli wylis resursebis marTvis optimizaciisa da municipaluriinfrastruqturis dafinansebis kuTxiT, rogorc sabiujeto resursebidan, ise donorTadaxmarebiT. TbilisSi 2005-2007 wlebSi ganxorcielda intensiuri rekonstruqciis dareabilitaciis samuSaoebi. ganaxlda sasmeli wylis monitoringis yvela mniSvnelovanilaboratoria da aRiWurva Tanamedrove mowyobilobebiT Tu kompiuterizebulisistemebiT. ganxorcielda magistraluri milsadenebis didi nawilis reabilitacia damniSvnelovnad Semcirda wylis miwodebis avariuli Sewyveta, agreTve wylis danakar<strong>ge</strong>bisსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 7 –masStabi. am periodSi Tbilisis wylis miwodebis sistemis 59 kilometri sigrZismilsadeni Seicvala maSin, roca manamde weliwadSi 18 km sigrZis milsadeni icvleboda.axlo momavalSi da<strong>ge</strong>gmilia damatebiT 150 km sigrZis milsadenis Secvla. intensiurisareabilitacio proeqtebi xorcieldeba Tbiliss gareTac. saerTaSoriso donorebis daganviTarebis ramdenime bankis TanadafinansebiT, wylis miwodebis qselis reabilitaciissamuSaoebi xorcieldeba quTaisSi. mimdinareobs agreTve foTis wylis miwodebissistemis reabilitacia, raTa sam-oTx weliwadSi qalaqs miewodebodes sufTa sasmeliwyali 24 saaTis ganmavlobaSi. saqarTvelos mTavroba baTumis wylis infrastruqturisTanadafinansebas axorcielebs. aRniSnuli samuSaoebi 2009 wlis bolos dasruldeba.mTlianobaSi, ukanasknel wlebSi saqarTvelos msxvil qalaqebSi (Tbilisi, quTaisi, foTi,baTumi), saerTaSoriso donori organizaciebis (msoflio banki, evropis rekonstruqciisada ganviTarebis banki, <strong>ge</strong>rmaniis rekonstruqciis sakredito banki, aSS-is aTaswleuliskorporacia da sxv.) mxardaWeriTa da agreTve saqarTvelos saxelmwifo sabiujetosaxsrebiT wyalmomara<strong>ge</strong>bisa da sakanalizacio sistemebis reabilitaciis sferoSimimdinare msxvilmasStabiani samuSaoebis saerTo Rirebulebam ramodenime aseul milionlars gadaaWarba.III. wylis sferoSi gasatarebeli gardaqmnebis saWiroebamiuxedavad ukanasknel wlebSi ganxorcielebuli qmediTi finansuri da administraciulsameurneoxasiaTis RonisZiebebisa saqarTveloSi sasmeli wyliT mosaxleobis uwyvetimomara<strong>ge</strong>bis mdgomareoba, wyalmomara<strong>ge</strong>ba-kanalizaciis infrastruqtura 2 , sameurneosayofacxovrebogamwmendi na<strong>ge</strong>bobebi arsebiTi xasiaTis gaumjobesebas saWiroeben – iseverogorc, mTlianobaSi, mniSvnelovan gaumjobesebas saWiroebs wylis resursebis dacvisada racionaluri (mdgradi) gamoyenebis meqanizmebi.wylis sferoSi Zireuli gaumjobesebis miRweva mxolod am sferos mizanmimarTuli daTanmimdevruli reformirebiT aris SesaZlebeli. amgvarma reformam kompleqsurad undamoicvas wylis resursebis dacvasa da racionalur (mdgrad) gamoyenebasTandakavSirebuli yvela aspeqti – strategiuli, samarTlebrivi, normatiul-teqnikuri,institucionaluri, administraciuli da finansuri.2 aRsaniSnavia, rom msoflio jandacvis organizaciis monacemebiT jer kidev 2006 wlisTvis saqarTvelos soflis mosaxleobismxolod 38% da qalaqis mosaxleobis 87% sar<strong>ge</strong>blobda sasmeli wyalgayvanilobis sistemiT. xolo, msoflio bankis mixedviT 2003wlis mdgomareobiT kanalizaciis milgayvanilobiT sar<strong>ge</strong>blobda soflis mosaxleobis mxolod 20% da qalaqis mosaxleobis 81%.ix. aRniSnulTan dakavSirebiT:World Health Organization and United Nations Children’s Fund Joint Monitoring Programme for Water Supply and Sanitation (JMP).Progress on Drinking Water and Sanitation: Special Focus on Sanitation. UNICEF, New York and WHO, Geneva, 2008.(http://www.who.int/water_sanitation_health/monitoring/jmp2008.pdf)The World Bank (2003). Water Resources in Europe and Central Asia: Volume II - Country Water Notes and Selected TransboundaryBasins(http://waterwiki.net/ima<strong>ge</strong>s/7/74/RegionWBWGEuropeCIS.pdf)საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 9 –warmoad<strong>ge</strong>ns ZiriTad faqtors saqarTveloSi mdinareTa wyalSemkrebi auzebisintegrirebuli marTvis meqanizmebis SemuSavebisa da danergvisaTvis.garda zemoaRniSnulisa, wylis resursebis integrirebuli marTvis principebis danergvasdidi mniSvneloba eqneba qveynis Semdgomi demokratizaciisa da mmarTvelobisdecentralizaciis 3 TvalsazrisiTac. amasTan dakavSirebiT sayuradReboa, is garemoeba,rom 2006 miRebuli `adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb”organuli kanonis Sesabamisad mraval sakanonmdeblo aqtSi da praqtikaSic warmoiSvammarTvelobisa da TviTmmarTvelobis simbiozi. axali normebis damkvidrebis Semdeg,kerZod mas Semdeg, rac adgilobrivi mmarTveloba gauqmda, kanonebSi darCa normebi,romlebic adgilobrivi mmarTvelobis ufleba-movaleobebs gansazRvraven, magramSesabamisi instituti ar arsebobs. ar aris daZleuli kolizia 4 axal organul kanonsada dargobriv kanonebs Soris.IV. evrokavSiris kanonmdeblobasTan harmonizaciis sakiTxebi,evrokavSirTan partniorobis axali perspeqtivebi da samoqmedoprioritetebiwylis resursebis integrirebuli marTvis principebi yvelaze ufro srulyofilad daTanmimdevrulad evrokavSiris wylis kanonmdeblobaSi iqna asaxuli. Tavis mxriv,saqarTvelos kanonmdeblobis evropis kavSiris kanonmdeblobasTan Semdgomi harmonizaciagansazRvrulia 2006 wlis 14 noembers saqarTvelo-evrokavSiris samezoblo politikisfarglebSi xelmowerili samoqmedo <strong>ge</strong>gmiT `partniorobis axali perspeqtivebi~,romelic gansazRvravs CarCoebs saqarTvelosTvis evrokavSiris normebTan dastandartebTan (maT Soris garemos dacvisa da bunebrivi resursebis sferoSi)daaxloebisaTvis, gaeros evropis ekonomikuri komisiis garemosdacviTi konvenciebisratificirebis valdebulebebis CaTvliT. saqarTvelos kanonmdeblobis evrokavSiriskanonmdeblobasTan harmonizaciis axal perspeqtivebs qmnis gasul wels evrokavSirismier SemoTavazebuli axali iniciativa `evrokavSirisa da aRmosavleTis partniorobisTaobaze” – rac evropis samezoblo politikis arealSi Semaval eqvs qveyanasTan(ukraina, moldaveTi, belorusia, somxeTi, azerbaijani, saqarTvelo) gansakuTrebiTmWidro TanamSromlobas gulisxmobs. aRniSnuli iniciativis <strong>ge</strong>ografiuli arealisgansazRvras safuZvlad daedo evrokavSiris ara mxolod zogadpolitikuri mosazrebebimis `uSualo samezoblosTan” mimarTebaSi, aramed, aseve, mzardi ekonomikuri(ener<strong>ge</strong>tikuli, satransporto, savaWro) da strategiuli interesebi xsenebuli qveynebismimarT.3 saqarTvelo `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb evropuli qartias~ miuerTda 2004 wels, riTac aRebul iqna realurTviTmmarTvelobaze gadasvlis saerTaSoriso valdebuleba da daiwyo qartiis principebis realizeba saqarTvelos kanonmdeblobaSi. amperiodidan dRemde mimdinareobs TviTmmarTvelobis kanonmdeblobis Camoyalibeba-srulyofis procesi. umniSvnelovanesi iyosaqarTvelos organuli kanonis `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb” miReba (2006 w), romelmac Secvala 1997 wlidan moqmedi`adgilobrivi TviTmmarTvelobisa da mmarTvelobis Sesaxeb” organuli kanoni.4 magaliTisaTvis, `wylis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis me-6 muxlis 1-li punqti ad<strong>ge</strong>ns, rom saqarTvelos teritoriaze arsebuliwyali saxelmwifo sakuTrebaa, xolo `adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis 47-e muxlis `d~qvepunqtis mixedviT, adgilobrivi mniSvnelobis wyali TviTmmarTveli erTeulis sakuTrebaa.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 10 –evrokavSiris sabazo kanonmdebloba wylis sferoSi Sed<strong>ge</strong>ba konceptualuri da wyalTandakavSirebuli Semdegi Tematuri nawilebisgan: konceptualuri (`CarCo”) kanonmdebloba• CarCo direqtiva `wylis Sesaxeb” (2000/60/EC) 5 wylis xarisxis normativebis/maCveneblebis dad<strong>ge</strong>naze orientirebulikanonmdebloba• direqtiva `pliaJis zonebis (sarekreacio zonis) wylis xarisxis Sesaxeb”(76/160/EEC, araugvianes 2014 wlisa Canacvlebuli iqneba amave saxelwodebisaxali direqtiviT /2006/7/EС/) 6• direqtiva `sasmeli wylis xarisxis Sesaxeb” (98/83/EC) 7• direqtiva `zedapiruli wylebidan sasmeli wylis aRebis Sesaxeb” (75/440/EEC,22.12.07‐dan Canacvlebuli iqna `wylis Sesaxeb” CarCo direqtiviT/2000/60/EC/)• direqtiva `Tevzsameurneo daniSnulebis mtknar wyalsatevebSi wylis xarisxisSesaxeb” (78/659/EEC, 22.12.13‐dan Canacvlebuli iqneba `wylis Sesaxeb” CarCodireqtiviT /2000/60/EC/) 8• direqtiva `wylis politikis sferoSi garemos xarisxobrivi standartebisSesaxeb” (2008/105/EC, aRniSnuli direqtiviT Sesworeba iqna Setanili `wylisSesaxeb” CarCo direqtivaSi /2000/60/EC/)5 The Water Framework Directive (WFD)Official Title: Directive 2000/60/EC of the European Parliament and the Council establishing a framework for Community action in the fieldof water policy (OJ L 327/1 of 22.12.2000), as amended by Decision No 2455/2001/EC of the European Parliament and of the Council of20 November 2001 (L 331 1 15.12.2001), Directive 2008/32/EC of the European Parliament and of the Council of 11 March 2008 (L 81 6020.3.2008), Directive 2008/105/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 (L 348 84 24.12.2008) andDirective 2009/31/EC of the European Parliament and of the Council of 23 April 2009 (L 140 114 5.6.2009)6 The Bathing Water DirectiveOfficial Title: Council Directive 2006/7/EEC concerning the quality of bathing water (OJ L 131, 5.2.76) (repealing Council Directive76/160/EEC with effect from 31 December 2014)7 Drinking Water DirectiveOfficial Title: Council Directive 98/83/EC of 3 November 1998 on the quality of water intended for human consumption (OJ L 330 ,05/12/1998)8 The Freshwater Fish DirectiveOfficial Title: Directive 2006/44/EC of the European Parliament and of the Council of 6 September 2006 on the quality of freshwatersneeding protection or improvement in order to support fish life (OJ L 264, 25.9.2006) (codified version replacing and repealing CouncilDirective 78/659/EEC on the quality of freshwaters needing protection or improvement in order to support fish life)საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 11 – wylis obieqtebis Camdinare wylebiT dabinZurebis kontrolze (SezRudvaze)orientirebuli kanonmdebloba• direqtiva `municipaluri Camdinare wylebis gauvnebelyofis/gawmendis Sesaxeb”(91/271/EEC) da masTan dakavSirebuli gadawyvetileba (93/481/EEC) 9• direqtiva `soflis meurneobis warmoebis Sedegad <strong>ge</strong>nerirebuli nitratebiTwylis dabinZurebis Sesaxeb” (91/676/EEC) 10• direqtiva `miwisqveSa/gruntis wylebis Sesaxeb” (80/68/EEC, 22.12.13‐danCanacvlebuli iqneba `wylis Sesaxeb” CarCo direqtiviT /2000/60/EC/, xolo 2013wlidan ki 2006 wels miRebuli axali direqtiviT `miwisqveSa/gruntis wylebisSesaxeb” /2006/118/EC/) 11• direqtiva `saSiSi nivTierebebis wyalSi CaSvebis (emisiebis) Sesaxeb” (76/464/EEC,22.12.13‐dan Canacvlebuli iqneba `wylis Sesaxeb” CarCo direqtiviT/2000/60/EC/) 12• direqtiva `wylis xarisxobrivi mdgomareobis miznobrivi normebis (standartebis)Sesaxeb” (2008/105/EC) 13• direqtiva `dabinZurebis integrirebuli kontrolisa da dabinZurebis Tavidanacilebis Sesaxeb” (96/61/EC) 149 The Urban Waste Water Treatment DirectiveOfficial Title: Council Directive 91/271/EEC concerning urban waste water treatment (OJ L 135, 30.5.91), as amended by CommissionDirective 98/15/EC (OJ L 67, 7.3.98) and Regulation (EC) No. 1882/200310 The Nitrates DirectiveOfficial Title: Council Directive 91/676/EEC on the protection of waters against pollution caused by nitrates from agricultural sources (OJ L375, 31.12.91), as amended by Regulation (EC) No. 1882/2003 (OJ L 284, 31.10.2003)11 The Groundwater DirectiveOfficial Title: Directive 2006/118/EC of the European Parliament and of the Council of 12 December 2006 on the protection of groundwateragainst pollution and deterioration (OJ L 372/19, 27.12.2006) andCouncil Directive 80/68/EEC on the protection of groundwater against pollution caused by certain dan<strong>ge</strong>rous substances (OJ L 20,17.12.79)12 The Dan<strong>ge</strong>rous Substances DirectiveOfficial Title: Directive 2006/11/EC of the European Parliament and of the Council of 15 February 2006 on pollution caused by certaindan<strong>ge</strong>rous substances dischar<strong>ge</strong>d into the aquatic environment of the Community (codified version of Council Directive 76/464/EEC andits amendments) (OJ L 64, 4.3.2006)13 Environmental Quality Standards DirectiveOfficial Title: Directive 2008/105/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on environmental qualitystandards in the field of water policy, amending and subsequently repealing Council Directives 82/176/EEC, 83/513/EEC, 84/156/EEC,84/491/EEC, 86/280/EEC and amending Directive 2000/60/EC of the European Parliament and of the Council (OJ L 348/84, 24.12.2008)14 Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC) DirectiveOfficial Title: Council Directive 96/61/EC of 24 September 1996 concerning integrated pollution prevention and control (OJ L 257,10/10/1996)საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 12 – arastacionaruli (difuziuri) wyaroebidan gamowveuli dabinZurebiskontrolze/SezRudvaze orientirebuli kanonmdebloba• direqtiva `mcenareTa dacvis saSualebebis Sesaxeb” (91/414/EC) 15• direqtiva `saSiSi nivTierebebis marketingisa da gamoyenebis Sesaxeb”(76/769/EEC) 16• direqtiva `biocodebis Sesaxeb” (98/8/EC) 17 wyaldidobebis prevenciasa da riskebis marTvis sakiTxebTan dakavSirebulikanonmdebloba• direqtiva `wyaldidobebis riskebis Sefasebisa da marTvis Sesaxeb”(2007/60/EC) 18 monitoringTan da angariS<strong>ge</strong>basTan dakavSirebuli kanonmdebloba• direqtiva `zedapirul (sasmel) wyalTan dakavSirebuli gazomvebis Sesaxeb”(79/869/EEC, 22.12.07‐dan gauqmebuli iqna `wylis Sesaxeb” CarCo direqtivissafuZvelze /2000/60/EC/)• gadawyvetileba `informaciis gacvlis saerTo procedurebis Sesaxeb”(77/795/EEC)CamoTvlilTagan yvelaze mniSvnelovania CarCo direqtiva `wylis Sesaxeb” (2000/60/EC),romelic Tavs uyris wylis resursebis integrirebuli marTvis sakiTxebTandakavSirebul yvela sakvanZo aspeqts. faqtiurad, direqtiva warmoad<strong>ge</strong>ns wylis sferoSievrokavSiris pirvel sistematizirebul aqts.15 Plant Protection Products DirectiveOfficial Title: Council Directive 91/414/EEC of 15 July 1991 concerning the placing of plant protection products on the market (OJ L 230,19.8.1991)16 Marketing and Use of Dan<strong>ge</strong>rous Substances DirectiveOfficial Title: Council Directive 76/769/EEC of 27 July 1976 on the approximation of the laws, regulations and administrative provisions ofthe Member States relating to restrictions on the marketing and use of certain dan<strong>ge</strong>rous substances and preparations (OJ L 262,27.9.1976)17 Biocides DirectiveOfficial Title: Directive 98/8/EC of the European Parliament and of the Council of 16 February 1998 concerning the placing of biocidalproducts on the market (OJ L 123, 24.4.1998)18 Floods DirectiveOfficial Title: Directive 2007/60/EC of the European Parliament and of the Council of 23 October 2007 on the assessment andmana<strong>ge</strong>ment of flood risks (OJ L 288, 6.11.2007)საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 13 –`wylis Sesaxeb” CarCo direqtiva ad<strong>ge</strong>ns saSualo da grZelvadian miznebs evrokavSirisqveynebSi wylebis xarisxisa da dacvis kuTxiT. direqtiva moicavs wylis yvelakategorias (mdinareebi, tbebi, miwisqveSa wylebi, aseve transsasazRvro da teritoriuliwylebi), da isaxavs Semdeg amocanebs – wylis xarisxobrivi mdgomareobis maRaliekologiuri done/statusi (wylis `kargi statusi”) miRweuli unda iqnes 2015wlisTvis da uzrunvelyofil unda iqnes wylis resursebis racionaluri (mdgradi)gamoyeneba evrokavSiris mTel teritoriaze. aRniSnuli miznebi miRweuli unda iqnesmdinareTa saauzo marTvis integrirebuli <strong>ge</strong>gmebisa da Sesabamisi samoqmedo programebisSemuSavebisa da ganxorcielebis gziT. Tavis mxriv, saauzo marTvis da<strong>ge</strong>gmva daganxorcieleba unda warimarTos yvela dainteresebul mxaris, arasamTavroboorganizaciebisa da adgilobrivi Temebis monawileobiT. wylis satarifo politikisSemuSaveba unda efuZnebodes princips - `dambinZurebeli ixdis”. aRniSnuli miznebismisaRwevad da direqtivis Tanamimdevruli ganxorcielebis mizniT, yvela wevriqveynisTvis direqtivis Sesruleba da<strong>ge</strong>gmilia etapebis mixedviT.pirveli etapi moicavs wylis resursebis Taobaze fonuri informaciis Sekrebas – wylisresursebis Sefasebas arsebul <strong>ge</strong>ografiul, hidrologiur da sxva xarisxobrivmaCveneblebze dayrdnobiT. es procesi iZleva wylis resursebis (wylis obieqtebis)klasificirebis saSualebas maTi faqtiuri mdgomareobisa da mowyvladobis xarisxismixedviT. aRniSnuli Sefaseba ekonomikur analizsac moicavs.meore etapze warmoebs direqtivasTan Tavsebadi monitoringis qselis formireba.monitoringis Sede<strong>ge</strong>bze dayrdnobiT, wylis resursebis daxasiaTeba SeiZleba, ufrodetaluri gaxdes da, rogorc biologiuri, aseve qimiuri elementebis xarisxisgaTvaliswinebiT, ganisazRvros maTi statusi.mesame etapze unda moxdes yvela mdinaris wyalSemkrebi auzisTvis saauzo marTvisintegrirebuli <strong>ge</strong>gmis SemuSaveba, konkretul gansaxorcielebel RonisZiebaTaprogramebis CaTvliT. manam, sanam moxdeba mdinaris auzis marTvis <strong>ge</strong>gmis saboloodamtkiceba da misi evrokomisiisTvis ward<strong>ge</strong>na, Sesabamisma qveynebma unda uzrunvelyon<strong>ge</strong>gmis sazogadoebisTvis miwodeba da sajaro ganxilva.<strong>ge</strong>gmebis SemuSavebis pirveli cikli gagrZeldeba 2009 wlamde. amis Semdeg, <strong>ge</strong>gmebisgadasinjva unda moxdes yovel eqvs weliwadSi erTxel da, Tu am periodisTvis vermoxerxda miznebis ganxorcieleba, Sesabamisad, unda moxdes dasaxuli amocanebiskoreqtireba.direqtivis danarTebSi integrirebulia mTeli rigi samarTlebrivi normebi da teqnikurixasiaTis moTxovnebi, romlebic aregulireben saauzo marTvis integrirebuli <strong>ge</strong>gmebisSinaarsTan da Sed<strong>ge</strong>nasTan, ekonomikuri analizis CatarebasTan, wylis mdgomareobisstatusTan dakavSirebul da mTel rig sxva sakiTxebs.direqtivis mixedviT, wlis dabinZurebis kontroli unda ganxorcieldes kombinirebulimeTodis gamoyenebiT. kombinirebuli meTodis arsi mdgomareobs wylis dabinZurebisსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 14 –kontrolis ori ZiriTadi meTodis – wylis xarisxobrivi mdgomareobis miznobrivinormebis (WQO) 19 da damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSi CaSvebis/emisiiszRvrulad dasaSvebi moculobebis/normebis (ELV) 20 kombinirebul gamoyenebaSi. amasTan,direqtiva uTiTebs, rom TiToeul konkretul SemTxvevaSi gamoyenebuli unda iqnes amnormaTagan yvelaze ufro SemzRudavi norma.aRsaniSnavia, rom evrokavSiris kanonmdeblobis Tanaxmad wylis xarisxobrivimdgomareobis miznobrivi normebiT (WQO) ganisazRvreba wylis xarisxisadmi wayenebuliminimaluri moTxovnebi da isini gamoiyeneba dabinZurebis stacionaruli daarastacionaruli wyaroebidan wylis konkretuli obieqtis kumulaciuri (jamuri)dabinZurebis minimizaciisTvis. rac Seexeba damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSiCaSvebis/emisiis zRvrulad dasaSveb moculobebs/normebs (ELV) – es normebi ad<strong>ge</strong>nenwylis dabinZurebis konkretuli wyarodan damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSiCaSvebis/emisiis zRvrulad dasaSveb saerTo odenobas.evrokavSiris qveynebSi, damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSi CaSvebis/emisiiszRvrulad dasaSvebi moculobebis/normebis (ELV) dad<strong>ge</strong>nis mTavar elements warmoad<strong>ge</strong>nse.w. `saukeTeso teqnologiis” (BAT) 21 koncefciis gamoyeneba – gansakuTrebiTdabinZurebis msxvili wyaroebis (magaliTad msxvili samrewvelo obieqtebis) SemTxvevaSi.saukeTeso teqnologiis (BAT) koncefciis gamoyeneba saSualebas iZleva dadgindesramdenad efeqturi da praqtikulia es Tu is konkretuli teqnologia garemoze mavnezemoqmedebis Tavidan acilebis an minimumamde Semcirebis TvalsazrisiT.xazi unda gaesvas im garemoebas, rom `wylis Sesaxeb” CarCo direqtivis Sesabamisadwylis xarisxobrivi mdgomareobis miznobrivi normebi (WQO) gamoyenebuli unda iqneswylis xarisxobrivi mdgomareobis kompleqsuri maCveneblis – wylis miznobriviekologiuri donis/statusis 22 (ekologiuri statusis 23 ) dasad<strong>ge</strong>nad. amgvari statusida misi gradacia gansxvavebuli unda iqnes sxvadasxva kategoriis wylis obieqtisTvis(magaliTad, zedapiruli wylebisa da gruntis wylebisTvis) da unda moicavdessxvadasxva (magaliTad, qimiuri, biologiuri da sxva) saxis xarisxobrivi mdgomareobismiznobrivi normebis (WQO) erTobliobas.Tavisi samarTlebrivi da praqtikuli mniSvnelobiT, wylis sferoSi evrokavSiriskanonmdeblobidan aRsaniSnavia, agreTve direqtiva `pliaJis zonebis (sarekreaciozonebis) wylis xarisxis Sesaxeb” (76/160/EEC) 24 , direqtiva `wyaldidobebis riskebis19 Water Quality Standard - WQS20 Emission LimiT Value – ELV21 Best Available Technology - BAT22 Environmental objective / Ecological Objective23 Water status / Environmental status /Ecological status24 araugvianes 2014 wlisa Canacvlebuli iqneba amave saxelwodebis axali direqtiviT /2006/7/EС/საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 15 –Sefasebisa da marTvis Sesaxeb” (2007/60/EC), direqtiva `municipaluri Camdinare wylebisgauvnebelyofis/gawmendis Sesaxeb” (91/271/EEC) 25 , direqtiva `soflis meurneobiswarmoebis Sedegad <strong>ge</strong>nerirebuli nitratebiT wylis dabinZurebis Sesaxeb” (91/676/EEC),direqtiva `miwisqveSa/gruntis wylebis Sesaxeb” (80/68/EEC ‐ 2006/118/EC/) 26 da direqtiva`sasmeli wylis xarisxis Sesaxeb” (98/83/EC).zemoaRniSnuli direqtivebis ganxorcielebam 2013-15 w.w.-is periodisTvis evrokavSirismTel teritoriaze unda uzrunvelyos:⇒ zedapiruli wylebis xarisxis degradaciis aRkveTa; zedapiruli wylisobieqtebis dacva, gaumjobeseba da aRd<strong>ge</strong>na. wylis saTanado maRali xarisxisuzrunvelyofa da Camdinare wylebiT gamowveuli dabinZurebis da saxifaTonivTierebaTa CaSvebis Semcireba;⇒ miwisqveSa/gruntis wylebis dacva, xarisxis gaumjobeseba da aRd<strong>ge</strong>na.miwisqveSa wylebis dabinZurebisa da degradaciis aRkveTa. miwisqveSa wylebismoxmarebasa da TviTaRd<strong>ge</strong>nas Soris balansis uzrunvelyofa;⇒ wylis resursebis integrirebuli marTvis meTodebis danergva mdinareTawyalSemkrebi auzebis doneze;⇒ erTgvarovani monitoringis sistemis formireba da wylis sferoSi monacemTaintegrirebuli informaciuli sistemis Seqmna;⇒ wylis obieqtebis damcavi zolebis/zonebis aRricxva da am teritoriebzesaqmianobaTa zusti reglamentacia;⇒ sasmeli wylis xarisxis gaumjobeseba da sasmeli wylis xarisxisadmi erTianevropul moTxovnebTan Sesabamisoba;⇒ wyalmomara<strong>ge</strong>bis, wyalarinebisa da wylis gamwmendi sawarmoebis mier gaweulmomsaxurebaze ekonomikuri da aseve, socialuri TvalsazrisiT optimaluritarifebis daweseba;⇒ wylis sferoSi evrokavSiris kanonmdeblobiT dad<strong>ge</strong>nili sxva moTxovnebisSesruleba.wylis sferoSi evrokavSiris kanonmdeblobasTan saqarTvelos kanonmdeblobisharmonizacia xels Seuwyobs garemos dacvis sferoSi e.w. `koleqtiuripasuxism<strong>ge</strong>blobis” principis Secvlas `individualuri pasuxism<strong>ge</strong>blobis” principiT daagreTve, mosaxleobisa da sxva wyalmomxmarebelTa saTanado xarisxis wyliTa da wylis25 aseve, masTan dakavSirebuli gadawyvetileba /93/481/EEC/26 22.12.13-dan Canacvlebuli iqneba `wylis Sesaxeb” CarCo direqtiviT /2000/60/EC/, xolo 2013 wlidan ki 2006 wels miRebuli axalidireqtiviT `miwisqveSa/gruntis wylebis Sesaxeb” /2006/118/EC/საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 16 –infrastruqturiT uzrunvelyofis gziT – sazogadoebis ekonomikuri da ekologiuriinteresebis optimaluri Tanafardobisa da qveynis mdgradi ganviTarebis samarTlebrivisafuZvlebis ganmtkicebis saqmes.garda amisa, evrokavSiris kanonmdeblobasTan harmonizacia uzrunvelyofs saqarTveloSiwylis resursebis dacvisa da racionaluri gamoyenebis da Sesabamisad, grZelvadianiekonomikuri sar<strong>ge</strong>blis miRebis TvalsazrisiT miuRebeli da resurstevaditeqnologiebis danergvis SezRudvas da Sesabamisad, Seqmnis samarTlebriv bariers, raTaTavidan iqnes acilebuli msoflios mravali ganviTarebadi qveynis xvedri _ gaxdesgaremosdacviTi TvalsazrisiT miuRebeli meTodebiT mopovebuli bunebrivi resursebisnedleulis wyaro.Tu mxedvelobaSi miviRebT msoflio sazogadoebriobisa da evrokavSiris mier aRiarebulmdgradi ganviTarebis principebisa da aTaswleulis gamowvevis miznebis (maT Soriswylis resursebTan dakavSirebuli miznebis) prioritetulobas _ wylis sferoSievrokavSiris kanonmdeblobasTan harmonizacia ekonomikuri TvalsazrisiT xels SeuwyobswyalTan dakavSirebuli dar<strong>ge</strong>bis ganviTarebasa da am sferoSi investiciebis mozidvas,xolo politikuri TvalsazrisiT – saqarTvelos saerTaSoriso avtoritetis zrdas daevro-atlantikur struqturebTan Semdgom daaxloebas.V. kanonproeqtis struqtura damisi ZiriTadi arsikanonproeqtis savaraudo struqtura (danarTi 1) warmod<strong>ge</strong>nili iqneba oTxi nawilisgan,romlebSiac Tanamimdevrulad iqneba asaxuli zogadi, ZiriTadi, gardamavali da daskvniTidebulebebi.kanonproeqtis SemuSaveba miznad isaxavs wylis sakiTxebTan dakavSirebuli samarTlebrivinormebis farTo speqtris sistematizirebuli saxiT Tavmoyras da Camoyalibebas erTianisakanonmdeblo normatiuli aqtis saxiT – saqarTvelos kanonmdeblobisa da wylissferoSi evrokavSiris kanonmdeblobis moTxovnaTa gaTvaliswinebiT 27 .27 agreTve imis gaTvaliswinebiT, rom garemos dacvisa da bunebrivi resursebiT sar<strong>ge</strong>blobis maregulirebeli kanonebis SemuSavebazegavlena iqonia 2004 wlis Semdgomma reformebma da ekonomikurma liberalizaciam, ramac sagrZnoblad Secvala kanonmdeblobiTgansazRvruli maregulirebeli instrumentebi; 2004 wlis axali sagadasaxado kodeqsiT gadasaxadebis raodenoba 21-dan 8-mdeSemcirda. Seicvala dawesebuli SezRudvebi saSiSi nivTierebebis emisiebze, gauqmda gadasaxadi aseTi nivTierebis gamofrqvevisTvis(haerSi) CaSvebaze (wyalSi), xolo gadasaxadi bunebrivi resursebiT sar<strong>ge</strong>blobisTvis Seicvala mosakrebliT. saqarTvelos kanonma`licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb~ radikalurad Secvala bunebrivi resursebiT sar<strong>ge</strong>blobis licenzirebis wesebi, maT Soriswylis sferoSi; amasTan erTad, saqmianobebi, romlebic eqvemdebarebodnen garemosdacviTi nebarTvis aRebas da romelTaTvisacmoiTxoveboda garemoze zemoqmedebis Sefaseba iyofoda kategoriebis mixedviT. garemosdacviTi nebarTva Seicvala garemozezemoqmedebis nebarTviT da nebarTvis maZieblis mier sanebarTvo dokumentaciis administraciuli warmoebis vada Semcirda oc dRemde;Sedegad, garemosdacviTi regulireba da marTva dRemde mniSvnelovanwilad centralizebuli rCeba.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 17 –kanonproeqtiT gamiznulia im samarTlebrivi urTierTobebis daregulireba, romlebicwarmoiSveba wylis resursebis marTvis, dacvisa da gamoyenebis procesSi.kanonproeqtis ZiriTad amocanad SeiZleba ganisazRvros wylis resursebisintegrirebuli marTvis sistemis (aRniSnulTan dakavSirebiT ix. koncefciis mesamenawili - III. wylis sferoSi gasatarebeli gardaqmnebis saWiroeba) danergvisaTvissamarTlebrivi safuZvlebis Seqmna.regulirebis sferoregulirebis sferom (ix. sqematuri saxiT. nax. 2) wylis kategoriebis/obieqtebismixedviT unda moicvas:⇒ `wylis Sesaxeb” (2000/60/EC) evrokavSiris CarCo direqtiviT gansazRvruliwylis obieqtebi:a) zedapiruli wylebi (maT Soris, xelovnuri wyalsacavebi, zRvis sanapirowylebi da aseve, qimuri Semad<strong>ge</strong>nlobis xarisxis TvalsazrisiT – teritoriuliwylebi);b) gardamavali wylebi;g) miwisqveSa/gruntis wylebi;g) wylebze mavne zemoqmedebis riskis zonebi (wyaldacviTi zolebi, agreTve`soflis meurneobis warmoebis Sedegad <strong>ge</strong>nerirebuli nitratebiT wylisdabinZurebis Sesaxeb” (91/676/EEC) direqtiviT gansazRvruli zonebi da a.S.)⇒ `pliaJis zonebis wylis xarisxis Sesaxeb” (76/160/EEC) evrokavSiris direqtiviTgansazRvruli – pliaJis zonis wylebi (maT Soris, zRvis sanapiro zonis pliaJiszonis wylebi);regulirebis sferom wylis infrastruqturuli obieqtebis mixedviT unda moicvas:⇒ `wylis Sesaxeb” (2000/60/EC) evrokavSiris CarCo direqtiviT gansazRvruliwyalmomara<strong>ge</strong>bis obieqtebi (maT Soris wyalgamwmendi na<strong>ge</strong>bobebi)⇒ `wylis Sesaxeb” (2000/60/EC) evrokavSiris CarCo direqtiviT gansazRvrulihidroteqnikuri da hidrosamelioracio na<strong>ge</strong>bobebi⇒ `wyaldidobebis riskebis marTvis Sesaxeb” direqtiviT (arapirdapir)gansazRvruli hidrosainJinro na<strong>ge</strong>bobebi⇒ wyalTan dakavSirebuli sxva na<strong>ge</strong>bobebi (na<strong>ge</strong>bobebi, romlebic pirdapir Tu iribad,gavlenas axdenen wyalze)საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 18 –regulirebis sferom arapirdapir unda moicvas agreTve mdinareTa wyalSemkrebi auzebisteritoriebi.kanonproeqtis regulirebis sferos ganmsazRvreli sqemanax. 2(, ,),( )( )(( ),, ,/საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 19 –kanonproeqtis zogad nawilSi, garda regulirebis sferos mikuTvnebuli sakiTxebisaintegrirebuli iqneba agreTve wylis mdgradi gamoyenebisa da dacvis ZiriTadiprincipebi, wylis kategoriebi da wylis samarTlebriv statusTan dakavSirebulidebulebebi (wylis kategoriebi, sakuTrebis ufleba wyalze, wylis fondisa da wylisfondis miwebis da wylis saxelmwifoebrivi, adgilobrivi mniSvnelobis jgufebiscnebebi).garda amisa, zogad nawilSi moyvanili iqneba zogadi debulebebi kompetenciaTagamijvnisa (saqarTvelos umaRles saxelmwifo organoTa, avtonomiuri respublikebisxelisuflebis organoTa da adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebiskompetenciebi) da fizikur da iuridiul pirTa ZiriTadi/zogadi uflebebi damovaleobebis Taobaze.ZiriTadi nawilikanonproeqtis ZiriTad nawilSi asaxuli iqneba wylis resursebis marTvis, dacvisada mdgradi gamoyenebis samarTlebrivi uzrunvelyofis TvalsazrisiT SemdegimniSvnelovani normebi:a) wylis obieqtebi da maTTan dakavSirebuli uflebebi. moicavs:• wylis obieqtis, wylis obieqtis dacviTi zonebis, wylis obieqtis miwis(rogorc miwis ZiriTadi kategoriis) cnebebs da maTTan dakavSirebul iseTnormebs, rogorebic aris wylis obieqtebis kavSiri miwis kadastrissistemasTan, zedapiruli da miwisqveSa wylis obieqtebis sazRvrebis dad<strong>ge</strong>na,da wylis obieqtebisa da wylis obieqtebis dacviTi zonebis farTobebisa dasazRvrebis kartografirebasTan, identifikaciasa da naturaSi gamijvnasTandakavSirebuli sakiTxebi.• wylis obieqtebTan dakavSirebuli uflebebisa da am uflebebisregistraciasTan dakavSirebul sakiTxebs (wylis obieqtebiT sar<strong>ge</strong>blobisformebs, maT Soris wylis obieqtebiT SezRuduli sar<strong>ge</strong>blobis formebs -aRnagobas, uzurfruqtsa da servituts.b) wylis infrastruqturuli obieqtebi da wyalmomxmareblebi:• wylis infrastruqturuli obieqtebis saxeebi da maTi klasifikacia, wylisinfrastruqturuli obieqtebis aRricxva da inventarizacia, wyalmomara<strong>ge</strong>bis,wyalarinebisa da wylis gamwmendi sistemebi, aseve, wyalmomara<strong>ge</strong>bisa dawyalarinebis uzrunvelyofis erovnul programis SemuSavebisa dadamtkicebasTan dakavSirebuli sakiTxebi.• wylis dacvis moTxovnebis wylis infrastruqturuli obieqtebisdaproeqtebisa da eqspluataciisas.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 20 –• wyalmomxmareblebi (wyalmomomxmarebelTa saxeebi, wyalmomxmarebelTa uflebebiwyalmomxmarebelTa asociaciebi).g) wyalsar<strong>ge</strong>bloba• wyalsar<strong>ge</strong>blobis saxeebi, wyalsar<strong>ge</strong>blobis obieqtebis klasifikaciawyalsar<strong>ge</strong>blobis miznebis mixedviT da saerTo da specialuri wyalsar<strong>ge</strong>bloba.specialuri wyalsar<strong>ge</strong>blobis wesi (sanebarTvo/salicenzio sistema).• miwisqveSa/gruntis wylis resursebiT sar<strong>ge</strong>blobis wesebi.d) wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis da<strong>ge</strong>gmva da marTva (da<strong>ge</strong>gmvisa damarTvis sistema)kanonproeqtiT gaTvaliswinebuli iqneba wylis resursebis gamoyenebis da dacvisda<strong>ge</strong>gmvis sistemisa da marTvis sistemis formirebasTan da funqcionirebasTandakavSirebuli sakiTxebi regulireba – rac gulisxmobs mdinareTa auzebisintegrirebuli marTvis sistemis SemoRebas. aRniSnuli sistemis koordinacias erovnuldoneze moaxdens samTavrobo komisia, romlis egidiTac moxdeba wylis resursebisdacvisa da gamoyenebis erovnuli programis SemuSaveba da saqarTvelos mTavrobisTvisdasamtkiceblad mis ward<strong>ge</strong>na. Tavis mxriv, aRniSnuli programa gansazRvravs mdinareTaauzebis integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmebis ZiriTad parametrebs.mdinareTa saauzo erTeulebis doneze integrirebuli marTvis koordinaciasganaxorcielebs saauzo marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyeba – saqarTvelosgaremos dacvisa da bunebrivi resursebis saministro, romelic Tavis funqciebs,mdinareTa saauzo erTeulebis farglebSi, ganaxorcielebs misi teritoriuli organoebis– garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTveloebisa da aRniSnulisammarTveloebis bazaze Seqmnili qvedanayofebis – saauzo marTvis centrebis meSveobiT.aWaris avtonomiuri respublikis administraciuli sazRvrebis farglebSi analogiurfunqcias Seasrulebs avtonomiuri respublikis garemos dacvisa da bunebrivi resursebisorgano.sqematuri saxiT wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis da<strong>ge</strong>gmvisa da marTvissistemebi ix. nax. 3, 4–isa da me-2 da me-3 danarTebis mixedviT.kanonproeqti detalurad daaregulirebs wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebisintegrirebuli marTvis saauzo teritoriuli erTeulebis identifikaciasTan, saauzomarTvis teritoriuli erTeulebis sazRvrebis SeTanxmebasTan da damtkicebasTandakavSirebul sakiTxebs. agreTve, wyalSemkrebi (mdinaris) auzis integrirebuli marTvis<strong>ge</strong>gmis SemuSavebasTan dakavSirebul da <strong>ge</strong>gmis (samarTlebrivi) statusis sakiTxebs.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 21 –wylis resursebis marTvis procesSi monawile subieqtebi damaTi ZiriTdi funqciebinax. 3ebehfobსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 22 –kanonproeqtSi integrirebuli iqneba mdinareTa auzebis integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmebisSemuSavebasa da ganxorcielebaSi saauzo sakoordinacio sabWoebis roli da funqciebi daaRniSnuli sabWoebis meSveobiT am procesebSi yvela dainteresebuli mxarismonawileobis uzrunvelyofis meqanizmebi.samarTlebrivad daregulirebuli iqneba aseve wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebisintegrirebuli <strong>ge</strong>gmebis sivrciT-teritoriuli da<strong>ge</strong>gmarebis da<strong>ge</strong>gmvis sistemaSiintegraciis sakiTxebi.e) sasmeli wyali:• sasmeli wylis xarisxi da sasmeli wylis xarisxisadmi wayenebuli sxvagansakuTrebuli moTxovnebi.v) wylis dacvawylis resursebis dacvisa da aRd<strong>ge</strong>nis nawili warmod<strong>ge</strong>nili iqneba wylis dacviszogadi principebis da meqanizmebis maregulirebeli normebis saxiT. garda amisa,gansakuTrebul reglamentacias daeqvemdebareba wylis xarisxis standartebTandakavSirebuli normebi – romlebic wylis resursebis integrirebuli marTvis sistemisnormatiul-teqnikur qvakuTxeds warmoad<strong>ge</strong>nen. kerZod, kanonproeqtSi asaxuli iqnebaiseTi aspeqtebi, rogorebic aris wylis obieqtebis klasifikacia wylis xarisxismixedviT, wylis xarisxis maCveneblebi - wylis xarisxisadmi wayenebuli minimalurimoTxovnebi, sxvadasxva kategoriis wylebis wylis xarisxobrivi mdgomareobiskompleqsuri maCveneblebi (wylis miznobrivi ekologiuri statusi 28 /ekologiuristatusi 29 ), ekologiuri amocanebis SemuSaveba wylis xarisxis mimarT da wylisxarisxis da<strong>ge</strong>gmva.gansakuTrebuli yuradReba daeTmoba wylis obieqtebis dabinZurebisa da dabinZurebiskontrolis (dabinZurebis SezRudvis) sakiTxebs – maT Soris dabinZurebis SezRudvis(wyalCaSvebaze sanebarTvo/salicenzio sistemis), wlis dabinZurebis kontroliskombinirebuli meTodis, wylis xarisxobrivi mdgomareobis miznobrivi normebis (WQO),damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSi CaSvebis/emisiis zRvrulad dasaSvebimoculobebis/normebis (ELV), saukeTeso teqnologiis (BAT) principis gamoyenebis,ZiriTadi damabinZurebeli nivTierebebis, dabinZurebis wyaroebis klasifikaciisa dainventarizaciis, teqnikuri reglamentebisa da wylis sferoSi garemoze zemoqmedebisnebarTvis, garemoze zemoqmedebis Sefasebisa da ekologiuri eqspertizis sakiTxebs.damoukidebeli Tavebi daeTmoba gansakuTrebul moTxovnebs pliaJis zonebis (sarekreaciozonebis) wylebis mimarT, sanapiro da teritoriuli wylebis mimarT, TevzsameurneodaniSnulebis wylebis mimarT.28 Environmental objective / Ecological Objective29 Water status / Environmental status /Ecological statusსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 23 –wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis da<strong>ge</strong>gmvis sqemanax. 4evrokavSiris kanonmdeblobis moTxovnebis gaTvaliswinebiT, aseve damoukidebeli TavebidaeTmoba gansakuTrebul moTxovnebs municipaluri Camdinare wylebis mimarT, soflismeurneobaSi <strong>ge</strong>nerirebuli nitratebis gauvnebelyofisa da nitratebiT dabinZurebulisensitiuri zonebisa da wylis dacvis damatebiTi moTxovnebis (mcenareTa dacvissaSualebebis gamoyenebisas, biocidebis gamoyenebisas) samarTlebrivi regulirebissakiTxebs.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 24 –zedamxedveloba da kontrolizedamxedvelobisa da kontrolis nawili daeTmoba zedamxedvelobasa da kontrolzeuflebamosili organoebis funqciebs da maTi kompetenciebis sferoebs. dadgindeba, rom,wylis sferoSi, uwyebebi kontrolisa da zedamxedvelobis funqcias ganaxorcielebenTavianTi kompetenciebis farglebSi.z) monitoringiwyalze dakvirvebisa da analizis (monitoringis) da sainformacio uzrunvelyofissistema erT-erT yvelaze mniSvnelovan sakiTxs warmoad<strong>ge</strong>ns wylis resursebisintegrirebuli marTvis sferoSi. es sakiTxi moicavs wylis resursebis monitoringissistemasTan, monitoringis programebTan, monitoringis erTian erovnul qselTan dawylis resursebis kadastrTan dakavSirebul normebs.T) wyaldidobebis riskebis marTva da napirebis sainJinro dacvadamoukidebeli Tavi daeTmoba wylis mavne zegavlenis riskebis (wyaldidobebis) marTvismeqanizmebs, wylis mavne zegavlenis saxeebs, wyaldidobebis riskebis marTvas da wylisobieqtebis napirebis sainJinro dacvis sferos.i) ekonomikuri meqanizmebikanonproeqtis es nawili mTlianad daeTmoba wylis mdgradi gamoyenebisa da dacvisekonomikur meqanizmebs (wyalmomara<strong>ge</strong>bis tarifebi dabinZurebis donis SezRudvisekonomikuri meqanizmi.k) marTlmsajulebisa da informaciis xelmisawvdomoba/ saerTaSoriso valdebulebebida pasuxism<strong>ge</strong>blobakanonproeqtis ZiriTadi nawili moicavs wylis sferoSi marTlmsajulebisa dainformaciis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis, amave sferoSi saqarTvelossaerTaSoriso xelSekrulebebisa da SeTanxmebebis (maT Soris transsasazRvro wylisobieqtebis gamoyenebisa da dacvis reJimis) da kanonmdeblobis darRvevisTvispasuxism<strong>ge</strong>blobis sakiTxebs wylis sferoSi.gardamavali da daskvniTi nawilebigardamavali debulebebsa da daskvniT nawilebSi moyvanili iqneba misaRebikanonqvemdebare normatiuli aqtebis CamonaTvali da miRebis vadebi, kanonisetapobriv amoqmedebasTan dakavSirebuli gardamavali debulebebi, kanonis amoqmedebisorganizaciul, materialur-teqnikur da finansur uzrunvelyofasTan dakavSirebuligardamavali debulebebi. agreTve, kanonis amoqmedebis vadebi da Zaladakargulinormatiuli aqtebis CamonaTvali.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 25 –VI. mosalodneli sakanonmdeblo cvlilebebikanonproeqtis miRebisa da amoqmedebis SemTxvevaSi gauqmebulad CaiTvleba rigisakanonmdeblo normatiuli aqtebi da normatiuli aqtebis nawilebi. aseve, kanoniTdad<strong>ge</strong>nil axal samarTlebriv normebTan (kanonproeqtis miRebis SemTxvevaSi)SesabamisobaSi moyvanis mizniT aucilebeli iqneba cvlilebebisa da damatebebis Setanarig sakanonmdeblo normatiuli aqtebSi. aRniSnuli cvlilebebis arasruli CamonaTvaliSemdegnairad SeiZleba iqnes warmod<strong>ge</strong>nili:sakanonmdeblo aqtis dasaxelebasaqarTvelos kanoni `wylis Sesaxeb” (1997)saqarTvelos kanoni `saqarTvelos zRvis, wyalsatevebisa damdinareTa napirebis regulirebisa da sainJinro dacvis Sesaxeb~(2000)saqarTvelos kanoni `miwebis melioraciis Sesaxeb~ (1997)saqarTvelos kanoni `wiaRis Sesaxeb~ (1996)saqarTvelos kanoni `mcenareTa dacvis Sesaxeb~ (1994)saqarTvelos kanoni `niadagis Sesaxeb~ (1994)saqarTvelos kanoni `garemos dacvis Sesaxeb~ (1996)saqarTvelos kanoni `daculi teritoriebis sistemis Sesaxeb~ (1996)saqarTvelos kanoni `cxovelTa samyaros Sesaxeb~ (1996)saqarTvelos kanoni `eleqtroener<strong>ge</strong>tikisa da bunebrivi gazisSesaxeb” (1997)saqarTvelos kanoni `saqarTvelos sazRvao sivrcis Sesaxeb~ (1998)saqarTvelos tyis kodqsi (1999)Zaladakargulad gamocxadebisda/an SesabamisobaSi moyvanisaucileblobaZaladakargulad gamocxadebaZaladakargulad gamocxadebacvlilebebisa da damatebebisSetanacvlilebebisa da damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanaსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 26 –saqarTvelos kanoni `niada<strong>ge</strong>bis konservaciisa da nayofierebisaRd<strong>ge</strong>na-gaumjobesebis Sesaxeb~ (2003)saqarTvelos kanoni `bunebrivi resursebiT sar<strong>ge</strong>blobisaTvismosakreblebis Sesaxeb” (2004)saqarTvelos kanoni `licenziebisa da nebarTvebis Sesaxeb” (2004)saqarTvelos kanoni `saxelmwifo sakuTrebaSi arsebuli sasoflosameurneodaniSnulebis miwis privatizebis Sesaxeb” (2005)saqarTvelos kanoni `garemos dacvis saxelmwifo kontrolis Sesaxeb”(2005)saqarTvelos kanoni `qalaqTmSeneblobis safuZvlebisa da sivrciTteritoriulida<strong>ge</strong>gmvis Sesaxeb” (2005)saqarTvelos organuli kanoni `adgilobrivi TviTmmarTvelobisSesaxeb~ (2006)saqarTvelos kanoni `fizikuri da kerZo samarTlis iuridiulipirebis mflobelobaSi (sar<strong>ge</strong>blobaSi) arsebul miwis nakveTebzesakuTrebis uflebis aRiarebis Sesaxeb” (2007)saqarTvelos kanoni `sazogadoebrivi janmrTelobis Sesaxeb~ (2007)saqarTvelos kanoni `garemos dacvis samsaxuris Sesaxeb~ (2007)cvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanadamatebis Setanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanasaqarTvelos kanoni `garemoze zemoqmedebis nebarTvis Sesaxeb” (2007) cvlilebebis da/an damatebebisSetanasaqarTvelos kanoni `ekologiuri eqspertizis Sesaxeb” (2007)saqarTvelos administraciul samarTaldarRvevaTa kodeqsicvlilebebis da/an damatebebisSetanacvlilebebis da/an damatebebisSetanaსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 27 –VII. kanonis etapobriv amoqmedebasTan dakavSirebulisakanonmdeblo, programuli, institucionaluri da finansurisakiTxebisakanonmdeblo aspeqtikanonproeqtis gardamaval nawilSi, blanketuri formiT, pirdapir iqneba miTiTebulievrokavSiris kanonmdeblobis esa Tu is konkretuli samarTlebrivi norma, romlismoTxovnebis safuZvelzec miRebuli unda iqnes kanonproeqtiT gansazRvrulikanonqvemdebare normatiuli aqti. iqidan gamomdinare, rom kanonproeqtis sruladamoqmedebis periodSi da misi srulad amoqmedebis Semdgom SesaZloa moxdes evrokavSiriskanonmdeblobaSi cvlilebebisa da damatebebis Setana – kanonproeqtis gardamavaldebulebebSi integrirebuli unda iqnes specialuri norma imis Taobaze, romevrokavSiris kanonmdeblobiT dad<strong>ge</strong>nili samarTlebrivi moTxovnebis safuZvelzekanonproeqtis Sesasruleblad misaRebi normatiuli aqtebi miRebuli unda iqnesTiToeuli normatiuli aqtis miRebis droisaTvis moqmedi evrokavSiris Sesabamisinormatiuli aqtis mixedviT, im cvlilebebisa da damatebebis gaTvaliswinebiT, romlebicSeiZleba Setanil iqnes evrokavSiris Sesabamis normatiul aqtSi, an evrokavSiris imnormatiuli aqtis mixedviT, romelmac SeiZleba Secvalos am kanonproeqtSi pirdapirmiTiTebuli evrokavSiris normatiuli aqti. amgvari normis kanonproeqtSi integraciauzrunvelyofs kanonproeqtSi (xolo miRebis SemTxvevaSi kanonis) teqstSi cvlilebebisada damatebebis Setanis Tavidan acilebas.programuli, institucionaluri da finansuri aspeqtebikanonproeqtis srulad amoqmedebisaTvis saWiro iqneba ramodenime (sul mcire 4-5)weliwadi. aqedan gamomdinare, kanonproeqtSi integrirebuli normebis amoqmedebaTanamimdevrulad/etapobrivad unda warimarTos drois amave periodSi ganmavlobaSi.aRniSnulis Taobaze Sesabamisi normebi mocemuli iqneba kanonproeqtis daskvniT nawilSi.garda amisa, kanonproeqtis gardamaval debulebebSi Setanili unda iqnes norma kanonisamoqmedebis uzrunvelsayofad aucilebeli RonisZiebebis samTavrobo programis miRebisTaobaze. aRniSnuli programaSi moyvanili unda iqnes kanonis ama Tu im normisamoqmedebisaTvis aucilebeli institucionaluri, organizaciuli, administraciuli Tusxva saxis RonisZiebaTa CamonaTvali (Sesrulebaze pasuxism<strong>ge</strong>beli subieqtebismiTiTebiT). programas Tan unda axldes finansuri nawili Sesabamis xarjTaRricxvasTanerTad. programa, saWiroebis SemTxvevaSi, unda iTvaliswinebdes agreTve, ama Tu imindividualuri samarTlebrivi aqtis SemuSavebisa da miRebis TariRsac.kanonproeqtSi moyvanili ZiriTadi samarTlebrivi normebis etapobriv amoqmedebasTandakavSirebuli ierarqia integrirebuli unda iqnes xsenebul programaSi da pirvelrigSi unda iTvaliswinebdes sakuTriv wylis resursebis integrirebuli marTvismeqanizmis danergvisTvis aucilebel RonisZiebaTa (ix. aRniSnulTan dakavSirebiT nax. 4,5 da aseve danarTi 3) ganxorcielebis Semdeg Tanamimdevrobas:საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 28 –‣ mdinareTa wyalSemkrebi auzebis identifikacia da damtkiceba;‣ mdinareTa saauzo marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyebis mier saauzomarTvaze uSualod pasuxism<strong>ge</strong>beli teritoriuli organoebis dad<strong>ge</strong>na da maTivestruqturuli qvedanayofebis saxiT Sesabamisi saauzo marTvis centrebisCamoyalibeba da maTi materialur-teqnikuri uzrunvelyofa;mdinareTa saauzo marTvis meqanizmis danergvisetapobrivi sqemanax. 5საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 29 –‣ mdinareTa saauzo marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyebis mierCamoyalibebul saauzo marTvaze uSualod pasuxism<strong>ge</strong>bel teritoriulorganoebTan arsebuli saauzo marTvis centrebsa da centraluri uwyebissxva qvedanayofebsa da mis sistemaSi Semaval sxva organizaciebs Soriskoordinaciisa da informaciis gacvlis sistemis formalizebuli saxiTCamoyalibeba;‣ mdinareTa saauzo marTvis sakoordinacio sabWoebis formireba da maTidebulebebis damtkiceba / adgilobriv da regionul doneze dargTaSorisikoordinaciis meqanizmebis Camoyalibeba;‣ Sesabamisi normatiul-teqnikuri da meToduri dokumentaciis Seqmna da ammizniT sakadro, eqspertuli da finansuri resursebis mobilizeba;‣ mdinareTa auzebis marTvis integrirebuli <strong>ge</strong>gmebisaTvis aucilebeliinformaciis Sekrebisa da analizis samuSaoebis dawyeba;‣ monitoringis sistemis organizaciuli da materialur-teqnikuriuzrunvelyofis RonisZiebebis gatareba;‣ adgilobrivi mosaxleobis, samoqalaqo da kerZo seqtoris warmomad<strong>ge</strong>nlebisda<strong>ge</strong>gmvis procesSi CarTulobis uzrunvelmyof RonisZiebebis ganxorcieleba;‣ erovnuli programis ZiriTadi parametrebis gaTvaliswinebiT - mdinareTaauzebis marTvis integrirebuli <strong>ge</strong>gmebis SemuSavebis dasruleba da miReba;‣ mdinareTa auzebis marTvis integrirebuli <strong>ge</strong>gmebis ganxorcieleba.zedamxedveloba, kontroli;‣ monitoringi da ganxorcielebis efeqturobis Sefaseba.programa, aseve, paralelurad, unda iTvaliswinebdes xelisuflebis umaRlesiorganoebis doneze gasatarebeli RonisZiebebis Tanmimdevrobasac. kerZod:‣ wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis samTavrobo komisiis Seqmna da misidebulebis damtkiceba;‣ wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis erovnuli programis SemuSavebisteqnikuri uzrunvelyofisaTvis aucilebeli samdivnos funqciebis mdinareTasaauzo marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyebisaTvis dakisreba.eqspertTa Sesabamisi samuSao jgufis formireba;‣ wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis erovnuli programis SemuSaveba,ganxilva da miReba.საქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 30 –kanonproeqtis struqturis sqemadanarTi 1 zogadi nawili1. zogadi debulebebi• kanonSi gamoyenebuli terminebis ganmartebani• kanonis regulirebis sagani/sfero• kanoniT regulirebuli urTierTobebi• kanonis miznebi• kanonmdeblobis sistema wylis SesaxebII. wylis mdgradi gamoyenebisa da dacvis ZiriTadi principebi• wylis dacvisa da mdgradi gamoyenebis ZiriTadi principebiIII. wylis kategoriebi da maT samarTlebriv statusTandakavSirebuli debulebebi• wylis kategoriebi• sakuTrebis ufleba wyalze• wylis fondi da wylis fondis miwebi• wylis jgufebi [saxelmwifoebrivi, adgilobrivi mniSvnelobis da a.S.]IV. kompetenciaTa gamijvna• saqarTvelos umaRles saxelmwifo organoTa kompetencia wylis sferoSi• saqarTvelos avtonomiuri respublikebis xelisuflebis organoTa kompetencia wylissferoSi• adgilobrivi TviTmmarTvelobis organoebis kompetencia wylis sferoSiV. fizikur da iuridiul pirTa ZiriTadi uflebebi da movaleobebiwylis sferoSi• fizikur pirTa ZiriTadi uflebebi da movaleobebi• iuridiul pirTa ZiriTadi uflebebi da movaleobebi ZiriTadi nawili⇒ wylis obieqtebi da maTTan dakavSirebuli uflebebiVI. wylis obieqtebi• wylis obieqtis cneba• wylis obieqtis dacviTi zonebi• wylis obieqtis miwa rogorc miwis ZiriTadi kategoria• wylis obieqtebi miwis kadastris sistemaSiსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 31 –• zedapiruli wylis obieqtis sazRvrebi• miwisqveSa wylis obieqtis sazRvrebi (miwis minakuTvni)• wylis obieqtebisa da wylis obieqtebis dacviTi zonebis farTobebisa da sazRvrebiskartografirebasTan, identifikaciasa da naturaSi gamijvnasTan dakavSirebuli debulebebiVII. wylis obieqtebTan dakavSirebuli uflebebi• wylis obieqtebiT sar<strong>ge</strong>blobis formebi• wylis obieqtebiT SezRuduli sar<strong>ge</strong>blobis ufleba (aRnagoba, uzurfruqti, servituti)VIII. wylis obieqtebTan, maT dacviT zonebTan da mimdebareteritoriebTan dakavSirebuli uflebebis registracia• wylis obieqtebTan, maT dacviT zonebTan da mimdebare teritoriebTan dakavSirebuliuflebebis registraciis zogadi safuZvlebi• wylis obieqtebTan da maT dacviT zonebTan dakavSirebuli uflebebis registracia• wylis obieqtebis mimdebare teritoriebze uflebebis registracia⇒ wylis infrastruqturuli obieqtebi da wyalmomxmareblebiIX. wylis infrastruqturuli obieqtebi• wylis infrastruqturuli obieqtebis saxeebi da maTi klasifikacia• dakavSirebuli uflebebi• wylis infrastruqturuli obieqtebis inventarizacia• wyalmomara<strong>ge</strong>bis, wyalarinebisa da wylis gamwmendi sistemebi - wyalmomara<strong>ge</strong>bisa dawyalarinebis uzrunvelyofis erovnuli programaX. wylis dacvis moTxovnebis wylis infrastruqturuli obieqtebisdaproeqtebisa da eqspluataciisas• obieqtebis da<strong>ge</strong>gmva da daproeqteba• gansakuTrebuli moTxovnebi• monitoringi da kontroliXI. wyalmomxmareblebi• wyalmomomxmarebelTa saxeebi• wyalmomxmarebelTa uflebebi• wyalmomxmarebelTa asociaciebi⇒ wyalsar<strong>ge</strong>blobaXII. wyalsar<strong>ge</strong>bloba (wylis resursebis gamoyeneba)• wyalsar<strong>ge</strong>blobis saxeebi• wyalsar<strong>ge</strong>blobis obieqtebis klasifikacia wyalsar<strong>ge</strong>blobis miznebis mixedviT• saerTo da specialuri wyalsar<strong>ge</strong>blobaსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 32 –XIII. saerTo wyalsar<strong>ge</strong>blobis wesiXIV. specialuri wyalsar<strong>ge</strong>blobis wesi (sanebarTvo/salicenziosistema)Tavi XV. GmiwisqveSa/gruntis wylis resursebiT sar<strong>ge</strong>blobis wesebi⇒ wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis da<strong>ge</strong>gmva da marTva (da<strong>ge</strong>gmvisa damarTvis sistema)XVI. wylis resursebis da<strong>ge</strong>gmvisa da marTvis sistema• wylis resursebis (gamoyenebis da dacvis) da<strong>ge</strong>gmvisa da marTvis sistema• wylis resursebis da<strong>ge</strong>gmvisa da marTvis principebi• wylis resursebis da<strong>ge</strong>gmvisa da marTvis meqanizmebi erovnul doneze• wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis samTavrobo komisia• wylis resursebis dacvisa da gamoyenebis erovnuli programaXVII. wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebis integrirebuli marTva• wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebis integrirebuli marTvis saauzo teritoriulierTeulebis identifikacia• saauzo marTvis teritoriuli erTeulebis sazRvrebis SeTanxmeba da damtkiceba• marTvis organizaciuli da administraciuli aspeqtebi aspeqtebiXVIII. wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebis integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gma• wyalSemkrebi (mdinaris) auzis integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gma da misi (samarTlebrivi)statusi• integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmis Sinaarsi da SemuSavebis meTodika• integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmis SemuSavebisa da damtkicebis proceduraXIX. saauzo moqmedebaTa programa da misi finansuri uzrunvelyofa• saauzo moqmedebaTa programebis statusi da maTi ganxorcielebis finansuri uzrunvelyofaXX. integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmebis/moqmedebaTa programebisganxorcieleba• mdinareTa auzebis integrirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmisa da moqmedebaTa programebisXXI. saauzo marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyeba, saauzomarTvis centrebi• saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros, rogorc saauzomarTvaze pasuxism<strong>ge</strong>beli centraluri uwyebis kompetenciebi• saqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros teritoriuliorganoebis - garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTveloebis,rogorc saauzo marTvis centrebis funqciebiსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 33 –XXII. sazogadoebriobis monawileobis uzrunvelyofa da<strong>ge</strong>gmvisa damarTvis procesSi• saauzo marTvis sakoordinacio sabWoebi, maTi kompetenciebi, struqtura da saqmianobiswesiXXIII. wyalSemkrebi (mdinareTa) auzebis integrirebuli da<strong>ge</strong>gmvisa damarTvis sistemis integracia sivrciT-teritoriuli da<strong>ge</strong>gmvissistemaSi• mdinareTa auzebis integirebuli marTvis <strong>ge</strong>gmebis da sivrciT-teritoriuli da<strong>ge</strong>gmarebisierarqiis sakiTxebi• wylis kategoriebisa da sivrciTi kategoriebis urTierTmimarTeba⇒ sasmeli wyaliXXIV. sasmeli wylis xarisxi da sxva gansakuTrebuli moTxovnebi• sasmeli wylis xarisxi• sasmeli mizniT gamoyenebuli wylis obieqtebis dacviTi zolebi• sxva gansakuTrebuli moTxovnebi⇒ wylis dacvaXXV. wylis resursebis dacva da aRd<strong>ge</strong>na• wylis dacvis zogadi principebi• wylis dacvis meqanizmebiXXVI. wylis xarisxis standartebi• wylis obieqtebis klasifikacia wylis xarisxis mixedviT• wylis xarisxis maCveneblebi - wylis xarisxisadmi wayenebuli minimaluri moTxovnebi• sxvadasxva kategoriis wylebis wylis xarisxobrivi mdgomareobis kompleqsurimaCveneblebi (wylis miznobrivi ekologiuri statusi 30 /ekologiuri statusi 31 )• ekologiuri amocanebis SemuSaveba wylis xarisxis mimarT• wylis xarisxis da<strong>ge</strong>gmvaXXVII. wylis dabinZurebis kontroli• dabinZurebis SezRudva (sanebarTvo/salicenzio sistema wyalCaSvebaze)• wlis dabinZurebis kontrolis kombinirebuli meTodi• wylis xarisxobrivi mdgomareobis miznobrivi normebi (WQO) 3230 Environmental objective / Ecological Objective31 Water status / Environmental status /Ecological status32 Water Quality Standard - WQSსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 34 –• damabinZurebel/mavne nivTierebaTa wyalSi CaSvebis/emisiis zRvrulad dasaSvebimoculobebi/normebi (ELV) 33• saukeTeso teqnologiis (BAT) 34 principis gamoyenebis sakiTxebi• ZiriTadi damabinZurebeli nivTierebebi• dabinZurebis wyaroebis klasifikacia da inventarizacia• teqnikuri reglamentebi• garemoze zemoqmedebis nebarTva, garemoze zemoqmedebis Sefasebis angariSi daekologiuri eqspertiza wylis sferoSiXXVIII. gansakuTrebuli moTxovnebi pliaJiszonebis (sarekreacio zonebis) wylebis mimarT/ sanapiro da teritoriuli wylebis mimarT/ Tevzsameurneo daniSnulebis wylebis mimarT• zogadi moTxovnebi pliaJis zonebis (sarekreacio zonebis) wylebis mimarT / sanapiro dateritoriuli wylebis mimarT / Tevzsameurneo daniSnulebis wylebis mimarT• akrZalvebi da SezRudvebi• dacvis organizaciuli da administraciuli uzrunvelyofis sakiTxebiXXIX. gansakuTrebuli moTxovnebi municipaluri Camdinare wylebismimarT• gansakuTrebuli moTxovnebi municipaluri Camdinare wylebis mimarT• municipaluri gamwmendi na<strong>ge</strong>bobebis da<strong>ge</strong>gmarebaXXX. wylis dacva soflis meurneobaSi <strong>ge</strong>nerirebulinitratebisagan• soflis meurneobaSi <strong>ge</strong>nerirebuli nitratebis gauvnebelyofa• sensitiuri zonebi• organizaciuli uzrunvelyofa da koordinaciaXXXI. wylis dacvis damatebiTi moTxovnebi• wylis dacvis damatebiTi moTxovnebi mcenareTa dacvis saSualebebis gamoyenebisas• wylis dacvis damatebiTi moTxovnebi biocidebis gamoyenebisas• sxva damatebiTi moTxovnebi⇒ zemxedveloba da kontroliXXXII. zedamxedveloba da kontroli• zedamxedvelobasa da kontrolze uflebamosili organoebi da mati kompetenciebi33 Emission LimiT Value – ELV34 Best Available Technology - BATსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 35 –⇒ monitoringiXXXIII. wylis resursebis monitoringisa da sainformaciouzrunvelyofis sistema• wylis resursebis monitoringis sistema• monitoringis programebi• monitoringis erTiani erovnuli qseli• wylis resursebis kadastri (agreTve - zedapiruli wylebis wyalsameurneo balansebi /miwisqveSa wylebis maragis saxelmwifo balansi da miwisqveSa wylebis mara<strong>ge</strong>bis damtkiceba)⇒ wyaldidobebis riskebis marTva da napirebis sainJinro dacvaXXXIV. wylis mavne zegavlenis riskebis marTvis meqanizmebi• wylis mavne zegavlenis saxeebi• wyaldidobebis riskebis marTva• wylis obieqtebis napirebis sainJinro dacva⇒ ekonomikuri meqanizmebiXXXV. ekonomikuri meqanizmebi• wylis mdgradi gamoyenebisa da dacvis ekonomikuri meqanizmebi• wyalmomara<strong>ge</strong>bis tarifebi• dabinZurebis donis SezRudvis ekonomikuri meqanizmi⇒ marTlmsajulebisa da informaciis xelmisawvdomobaXXXVI. wylis sferoSi marTlmsajulebisa da informaciisxelmisawvdomobis uzrunvelyofa• wylis Sesaxeb marTlmsajulebis xelmisawvdomobis uzrunvelyofa• wylis Sesaxeb informaciis xelmisawvdomobis uzrunvelyofis meqanizmebi⇒ saerTaSoriso valdebulebebiXXXVII. saerTaSoriso xelSekrulebebi da SeTanxmebebi• saqarTvelos saerTaSoriso xelSekrulebebi da SeTanxmebebi wylis sferoSi• wylis resursebis globaluri da regionaluri dacvis meqanizmebi• transsasazRvro wylis obieqtebis gamoyenebisa da dacvis reJimi• wylis sferoSi saqarTvelos kanonmdeblobis harmonizacia evrokavSiriskanonmdeblobasTan⇒ pasuxism<strong>ge</strong>blobaXXXVIII. pasuxism<strong>ge</strong>bloba wylis kanonmdeblobis darRvevisaTvisსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 36 –• pasuxism<strong>ge</strong>bloba wylis kanonmdeblobis darRvevisaTvis• zianis anazRaureba kari III. gardamavali nawiliXXXVIII. gardamavali debulebebi• misaRebi kanonqvemdebare normatiuli aqtebi• misaRebi kanonqvemdebare normatiuli aqtebis miRebis vadebi• misaRebi kanonqvemdebare normatiuli aqtebis proeqtebis SemuSavebasTan dakavSirebulidebulebebiXXXIX. kanonis amoqmedebasTan dakavSirebuli gardamavalidebulebebi• kanonis etapobriv amoqmedebasTan dakavSirebuli gardamavali debulebebi• kanonis amoqmedebis organizaciul uzrunvelyofasTan dakavSirebuli gardamavalidebulebebi• kanonis amoqmedebis materialur-teqnikur uzrunvelyofasTan dakavSirebuli gardamavalidebulebebi• kanonis amoqmedebis finansur uzrunvelyofasTan dakavSirebuli gardamavali debulebebi• evrokavSiris kanonmdeblobis safuZvelze misaRebi kanonqvemdebare normatiuli aqtebisamoqmedebasTan dakavSirebuli gardamavali debuleba kari IV. daskvniTi nawiliXL. daskvniTi debulebebi• kanonis amoqmedeba• kanonis calkeuli muxlebis (normebis) amoqmedebis vadebi• Zaladakarguli normatiuli aqtebiსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 37 –saqarTvelos teritoriis mdinareTa wyalSemkrebi auzebis mixedviT dayofis SesaZlo sqemadanarTi 2.wyalSemkrebi auzebi: I – rionisa da enguris auzi / II - mdinare mtkvris auzi / III - mdinare alaznis auziIV - mdinare Woroxis auzi / V – afxazeTis mdinareebis wyalSemkrebi auziregionebi da avtonomiuri respublikebi : 1. samegrelo-zemo svaneTi 2. raWa-leCxumi 3. imereTi 4. guria 5. Sida qarTli6. mcxeTa-mTianeTi 7. qvemo qarTli 8. samcxe-javaxeTi 9. kaxeTi 10. aWaris ar11. afxazeTis arსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi


- 38 –saqarTvelos teritoriis mdinareTa wyalSemkrebi auzebis mixedviT SesaZlo dayofa - saqarTvelos garemos dacvisada bunebrivi resursebis saministros teritoriuli organoebisa da avtonomiuri respublikebis samoqmedo teritoriebis CvenebiTdanarTi 3.wyalSemkrebi auzebi: I – rionisa da enguris auzi / II - mdinare mtkvris auzi / III - mdinare alaznis auzi / IV - mdinare Woroxis auzi / V – afxazeTis mdinareebis wyalSemkrebi auzisaqarTvelos garemos dacvisa da bunebrivi resursebis saministros teritoriuli organoebi da avtonomiuri respublikebis samoqmedo teritoriebi :1. samegrelosa da zemo svaneTis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTvelo / 2. garemos dacvisa da bunebrivi resursebis dasavleT centraluri regionaluri sammarTvelo3. garemos dacvisa da bunebrivi resursebis aRmosavleT centraluri regionaluri sammarTvelo / 4. qvemo qarTlis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTvelo5. samcxe-javaxeTis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTvelo / 6. kaxeTis garemos dacvisa da bunebrivi resursebis regionaluri sammarTvelo7. aWaris ar-is garemos dacvisa da bunebrivi resursebis organo / 8. afxazeTis ar-is garemos dacvisa da bunebrivi resursebis organoსაქართველოს კანონის პროექტი „წყლის შესახებ“ : კონცეფცია - 2009 / ENVIRONMENTAL COLLABORATION FOR THE BLACK SEA / EuropeAid/120117/C/SV/Multi

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!