Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
zion eta amonak entzun. Eguerdiko aren etxeratzea xuxen zaindurikitzulian ikusi zuanean, belarritik aurra artu eta bidera urten zitzaion:«Belauneko aurrean emanda, barkamena eska akiok» agindu zioneta negar-muxinka ba'da ere, eskatu bear izan omen zion. Andik arat,zaarragoak beakurtzen, ederkitxo ikasi zuan, gizonaren aurrean belaunbikatubear orrek, betirako azkorraiendu bai zuan. Barrabaskerinaiko egiten nien arren, aita iaunamandreak biziki maite ninduten.Beti izango zuan gela illun bateko kutxa zartxo barruan pikogoxo, paxintxi edo belgoxaki mutur puxkaren bat eta apaizikastegitikoporretan etorrita, agurtzera azaltzen nintzaienean, abegi onekin artukoninduan amandreak: «Onezkero amaiketakoa egiteko gogoaegin zaizu? zer nai zenduke, olio erretan arrautza bat edo lukainkamutur bat, gelditu zaidan azken-azkenengoa». (Aldioro azkenengoaizaten zuan arren, urrengo batean ere azkenengo muturra emangozidan, nunbait Iesus'en ogiak bezala, ugaritzen ziran txixtorrak ziran).«Onena lukainka mutur bat izango da olio erretako arraultzanmurgildua» erantzuten nionean, aitonak irribarreka «ori da ori! esatenzion amandreari, bertsotan eman dizu gero erantzuna, isturioakizan oiek, isturioak»!Dana zitzaidan an iostagarri, ikuilluko beiak, ieztekoan eta larratzerabelazera edo iturrira eradatera eramatekoan; txekorrak,askatzekoan, beatzak ganbelartean katenorratzak ez arrapatzekoaien teinkadak zainduta poilliki eta ixilka askatzen nintuanean, eradoskitzeraamarengana ematen zituzten zilipurdiak ikusita, nerebizikogozaldia izaten bai nuan; txerrikumeak, elkarmuturka; astootzana, belarretara kalkolka eramaten ninduanean; ganbara sapaikoetxetxoriak, nere abailla urrutira usantzen zutenez, oartzerako, beekoetxezarreko untz artera amenean izkutatzen bai zitzaizkidan;etxaburuko orraa sasietan eta Lizarrako sagastiko elorri esian, zenbatmakurka egin ote nuan xoxo beltzen atzetik, eskuetan eta begibideanxardeabailla, arrikada iaurtitzeko, tenkean nuala, arriz betetakozakelak beintzat antxen ustutzen bai zitzaizkidan.NeguaNegu miñean, aitaiaunak eta biok arozlanak egiten iardutengenduan, ark kurtetxak, kabillak, ezpatak eta gurdi xintxuketak egin— 35 —
ear ba'zituan, nik ere, nire gurditxoa egin bear izaten nuan etanaiko lan ematen zidan noski, Ezpeletako mandio bera abiatuta,buirgunea artuko ba'zan, aurreko pirrillen ardatza, gurdibillai bezala,esku biragider batekin erabil zitekela egin bear bai nion. Sansastingaiñetik lerran iexteko, gaitzeru batekin elurlera bat eginbearra ere izaten nuan, opatxurraz zatuak egin eta azpian iosita,lororga batean bezela, ziztu bizian iexteko. Algara ederrik egiñikgera, Eguberrietako oporretan auzora etortzen zitzaigun sendi batekoneskatoak gaitzeruan sartuta malda bera nire elurrorga labangarrianabiarazten ginduzenean, oreka galduta, buru gaindik gaitzeruazutela, beeko ordekatxoraiño bunbuluka an ioaten bai ziran.Zenbat aroztresna kamustu eta makeztu ote nizkion aitaiaun onari,ala ere iñoiz ez zidan intzire bat ere azaldu, kezka guztiak zeiuakinankaren bat io edo zizelaz beatzaren bat ebakiko ote nuan izatenzituan.Aroz-lanaz gaiñera, beste arazo ernagarri bat ere ba nuan, batezere gauak soiñoko zuriz lurra iazten zuan egunetan, etxaburuko etaetxazpiko lurmenetan, apaztarako artale gorria agirian, bestela-baitakoankorozpillo artean katuan txolarteak kokatzea. Urrutitik maiztxozaintzen nintuan egaztiren bat arrapatuko zuten ametsaz. Berealaxeurrantzen ziran artatxori zizikuak, baiña urrutixkotik ingurubirabat emanda, batek txau-txau larri bat egiten zuanean, danakaidean izkutatzen ziran. Txori lotsabako oietakorik urrantzen ezzanean nunbait goganbeartuta, xoxo beltxak ere anka egiten zuten,bat bakarrik ez bai zan erortzen txolartean, txantxangorri txoliñakbakarrik atzipetzen nintuan nere artaleakin, baiño etxe arteko txoriñootzan eta tesugeak arrapatzeak, ez bai zuen izuenak arrapatzeakbezalako eize-atsegiñik, nire abaillakin andik astanarazi egitennintuan eta geienetan ez otzan eta ez uzu, utsik bildu bear izatennintuan nere zorioneko txorilakioak.Udabei-riaUdaberriz nire lanik atsegingarriena, kaiolatan azitzeko, xoxoeta birigarro kabiak ikastea izaten zala aitortu bai dut, ortarakoba nuan nire gizurena, Ezpeleta auzoko artzaia eta ark erakustenzizkidan Arrosi'tik asita, Muga eta Gorosmendi arteko baso guztieta-— 36 —
- Page 1 and 2: Iakakortexarena'tar Txomin ApaizaBI
- Page 3 and 4: IAKAKORTEXARENA'TAR TXOMIN APAIZABI
- Page 5 and 6: jomuga: Goi-maillako gai landu ta s
- Page 7 and 8: Itz askoren bearrik ez dugu egunero
- Page 9 and 10: mentzen dirala irratargazkian eta n
- Page 11 and 12: eramanik, burumakur suleizera zeram
- Page 13 and 14: espetxean dagoanaren antzera, iges
- Page 15 and 16: laioterriaUrte mordoxkak eman, nint
- Page 17 and 18: latorriaIkurritz ortan «odol garbi
- Page 19 and 20: alaba batekin ezkonduz geroz, enpar
- Page 21 and 22: Erriaren usobillo eta esamesaok gei
- Page 23 and 24: sukartsua ongitxo ezagutzen zuanez,
- Page 25 and 26: Gau artan guztian, txabolaren ingur
- Page 27 and 28: Geroztik Zamargin baserrian gizaldi
- Page 29 and 30: — Pixtiek etzatokietara itzulia a
- Page 31 and 32: aita berberak eroan ere. Emazteak e
- Page 33 and 34: Bizkarrai eraginda, «Nai ba'dek er
- Page 35 and 36: at gabe gelditu giñan arren, bizib
- Page 37 and 38: Erabat beste aiurri eta zimakoa zan
- Page 39 and 40: ai atzerriko baztarretan eta abertz
- Page 41: terako agitz oitua bai zegoan. Neka
- Page 45 and 46: BarrahaskeríakBarrabaskeri ugari i
- Page 47 and 48: izan nion. Atzeraka lauzpabost urra
- Page 49 and 50: el-uzkur aski, ikastolako atera urb
- Page 51 and 52: Ba nindoan egun batez ertotxe alder
- Page 53 and 54: Nere leen launartzeko argazkiaIauna
- Page 55 and 56: zan. Izutzera etortzeko keiñu egin
- Page 57 and 58: atetik gora artu oi nituan askotan,
- Page 59 and 60: Bide billaNaiko laortasun eta gogan
- Page 61 and 62: asiaraztekoa zuan, asteko giderrari
- Page 63 and 64: engo bat emateko, ostera ere oinbur
- Page 65 and 66: galduta bezala, ala ere noizpait or
- Page 67 and 68: Mikel Deunaren izena aipatu nuaneko
- Page 69 and 70: aterako dugu? ez bai gera gu ain ab
- Page 71 and 72: tzat izan zan olesagur unkigarriena
- Page 73 and 74: apatzean pulunpatu nituan etxemin,
- Page 75 and 76: zuan. Euskera eta erdera bezain ong
- Page 77 and 78: Orduko beste aaztueziñezko elantza
- Page 79 and 80: Barandiaran'ekin edesti aurreko eus
- Page 81 and 82: lotzen saiatu bear duk, indarrez er
- Page 83 and 84: Alako ots aundiko pillotako txapelk
- Page 85 and 86: Garailleko amabostean Gipuzkoa'n er
- Page 87 and 88: Eman nion uxtadakin orratio, betira
- Page 89 and 90: itzan senarra atxemanik, ^ze ondore
- Page 91 and 92: Beste arrixku batzuek ere izan nitu
ear ba'zituan, nik ere, nire gurditxoa egin bear izaten nuan etanaiko lan ematen zidan noski, Ezpeletako mandio bera a<strong>bi</strong>atuta,buirgunea artuko ba'zan, aurreko pirrillen ardatza, gurdi<strong>bi</strong>llai bezala,esku <strong>bi</strong>ragider batekin era<strong>bi</strong>l zitekela egin bear bai nion. Sansastingaiñetik lerran iexteko, gaitzeru batekin elurlera bat eginbearra ere izaten nuan, opatxurraz zatuak egin eta azpian iosita,lororga batean bezela, ziztu <strong>bi</strong>zian iexteko. Algara ederrik egiñikgera, Eguberrietako oporretan auzora etortzen zitzaigun sendi batekoneskatoak gaitzeruan sartuta malda bera nire elurrorga labangarriana<strong>bi</strong>arazten ginduzenean, oreka galduta, buru gaindik gaitzeruazutela, beeko ordekatxoraiño bunbuluka an ioaten bai ziran.Zenbat aroztresna kamustu eta makeztu ote nizkion aitaiaun onari,ala ere iñoiz ez zidan intzire bat ere azaldu, kezka guztiak zeiuakinankaren bat io edo zizelaz beatzaren bat ebakiko ote nuan izatenzituan.Aroz-lanaz gaiñera, beste arazo ernagarri bat ere ba nuan, batezere gauak soiñoko zuriz lurra iazten zuan egunetan, etxaburuko etaetxazpiko lurmenetan, apaztarako artale gorria agirian, bestela-baitakoankorozpillo artean katuan txolarteak kokatzea. Urrutitik maiztxozaintzen nintuan egaztiren bat arrapatuko zuten ametsaz. Berealaxeurrantzen ziran artatxori zizikuak, baiña urrutixkotik inguru<strong>bi</strong>rabat emanda, batek txau-txau larri bat egiten zuanean, danakaidean izkutatzen ziran. Txori lotsabako oietakorik urrantzen ezzanean nunbait goganbeartuta, xoxo beltxak ere anka egiten zuten,bat bakarrik ez bai zan erortzen txolartean, txantxangorri txoliñakbakarrik atzipetzen nintuan nere artaleakin, baiño etxe arteko txoriñootzan eta tesugeak arrapatzeak, ez bai zuen izuenak arrapatzeakbezalako eize-atsegiñik, nire abaillakin andik astanarazi egitennintuan eta geienetan ez otzan eta ez uzu, utsik <strong>bi</strong>ldu bear izatennintuan nere zorioneko txorilakioak.Udabei-riaUdaberriz nire lanik atsegingarriena, kaiolatan azitzeko, xoxoeta <strong>bi</strong>rigarro ka<strong>bi</strong>ak ikastea izaten zala aitortu bai dut, ortarakoba nuan nire gizurena, Ezpeleta auzoko artzaia eta ark erakustenzizkidan Arrosi'tik asita, Muga eta Gorosmendi arteko baso guztieta-— 36 —
Change language