Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Gure gizon au, aita bezela, emakume kristau on batekin batuazegoan eta alaba iaio berria bataiatuko al nion galdetzera etorri zitzaidaneanarekin lenengoz itzegin nuan.Baietz esan nion, baiño nik ere galderatxo bat egingo niola iardetsiazorratik. «Aren aitak, ezkondu gabeko sendi bat sortuta, utzizion betiko kezka larria, ark ere utzi nai al zion alabatxo gaixoari»,itandu nion. Nundik asi ere ez zekiala erantzun zidan, bataiorik ereei zuala artuta, aitortuaz.Ori laxter zuzenduko genduala, erantzun nion, nik eskatutakoakgogoz eta bere oldez, beartu gabe, egiten ba'zituan. Aste artan leenbaitleenerri-legezkontza egiteko eta lekukoren bat bear izanik, nerauizango nintzaiola. Bataioa eta eleizezkontza nola artu bear zituanikasteko, apalondotan nigana utsegin gabe etortzeko. Larunbatgabaz, neor oartzeke, elizaz ezkonduko nintuala. Igandez, meza nagusiraetorrita, lenengoz Iauna emango niola eta Meza ondoren,alabatxoa uguziko genduala. Dana alaxen egin genduan eta egun artatikaurrera, errian aldezlari kirmen bat geiago eta elizan egiazkokristau sendi bat aboroago izan nintuan eta aren bide onari iarraituz,bere anaia eta arreba ere elizaz ezkondu ziran, bataioa artu ondorenauek ere.Martin Fierro'k Argentina'ko «gautxo» guztiak esnatu eta arrotuazizituan bezala, alako iaikizunakin eta zabalkundeakin, Argentina'koeuskal seme guztiak ere, Matxin Burdin'ek ernarazi eta arrotuzituan eta nere bizitzako bigarren goi-asmoa ere, atzerrian ainegoki burutzen ari nintzala ikusirik, neure bizitzako lerro naasi etaokerretan, Iainkoa'k zuzenki idazten ari zala garbi ikusi nuan etaorrek, arnas berriak eman zizkidan.Erriaren aurrerapen lanetanBaztarralde galdu aietan, aaztuetsirik zegoan nere apaiz-lanenerri beartsua eta atzerapen ari, aurrerapen batzuk ekartzeko, nolaaurren egunetik ekin nion, zerbait aipaturik daukat, ordurarte gauzaundirik lortu ez ba'nuan ere, baiñan Pehuajo'ko endoretzarako abeletxebateko nagusia, ain ene lagun miña, autatu zutenean, neureerriarentzat aurrerapen batzuk lortzeko, atea Goiko Aita Arduradunakiriki zidala iduritu zitzaidan. Udalaulkia artu zuan egunean,— 375 —
ioan nintzaion zorionak ematera eta elkarrekin egoteko txolarte batizan nuanean, Pehuajo'ren agindupean zeuden inguruko erri beartsuaiek urtetan eta urtetan nola zeuden aaztuetsirik aipatu nion, ain luraberatsen erdian, Aprika'ko erriak baiño atzerago eta laguntzen ezzitzaielako, gazte guztiak uri aundietara aldegiten zutela, urian erebeste buruauste aundiak sortuaz.Endoretza gogoangarri baten oroimen dedugarria utzi nai ba'-zuan, ni gerturik nindaukela laguntzeko eta esku bat emateko etagogoan euki bearko ginduala.Aalegiñak egingo zituala, agindu zidan eta oso pozik eta itxaropentsuitzuli nintzan etxera.Luzaro gabe, aren eskutitz bat artu nuan, Mones Kazon'go alkateaaukeratzeko, iru izen aiek artamendatu zizkiotela eta neure iritziaiakin naiez.Ez ziran ez lo egon perondarrak eta errian ziran okerrenak autatuzizkioten. «Errian ziran makurrenak auta nai ba'zituan, aukerakoenakaietxek zituala», idatzi nion.Andik laxter, nik aukeratzeko egokixkoena zeritzaiana eskatuzidan. Alderdietan sartzeko gogo askorik gabe, berri au ematera izobarenganaurbildu nintzan.«Nik aukeratu bear ba'nu, bat-batean erantzun zidan, gure erritarrakiguindu zuan neskamearen semea, gizaseme garagarzu, itzalaundikoa eta labetik arako kristau berria aukeratuko nuke bada».«Soizu, ain oker ez zabiltzala egingo nuke» aitortu nion eta autagailagun orren izena eman nion.Andik egun batzuetara, kezkatsu eta urdurixko, an etorri zitzaidangure gizontoa, alkate izateko Pehuajo'ra deitu ziotela eta arkzer egingo zuan ikastolatako ikaskizunik ere ez zualata. Ez zuanasko uste gibel-esku orren ziziku aukeratzaillea, ni izan nintekenik.Erri txiki bateko alkate izateko, ikaskizunik egin bearrik ez zala,esan nion, aski zuala sortzetiko zentzumena eta edozelango bearkizunetan,nere laguntzarik ere ez zitzaiola peituko, agindu nion.Neure itz oiekin gogoberoturik, onartu zuan Pehuajo'ko eskabideaeta urte gogoangarri batzutan iardun zuan, guztien oneritziakin,aren lan bikaiña ez bai dute aaztuko moneskazondarrak.Pehuajo'tik eta Mones Kazon'dik bidetzerdira bai zeukan Endoreakbere abeletxea, larunbata eta igandea, an ematen zituan sen-— 376 —
- Page 332 and 333: Begi aundi aundiak iriki nitun; bio
- Page 334 and 335: erriari. Alaxe egin genduan eta abe
- Page 336 and 337: Nagusiak ango bazterrak ongi ezagut
- Page 338 and 339: kero, aldebanatara danak egatzen di
- Page 340 and 341: Burua igurtzika, berekada goxo batz
- Page 342 and 343: lazki bat ez bai zan ur gaiñean ik
- Page 344 and 345: llelako, zaldiz an agertu zan gugan
- Page 346 and 347: —«Zaude ixillik, zoratu ez ba'ze
- Page 348 and 349: 3 4Ez dituk gaurtik isats astinka G
- Page 350 and 351: arenak egin zuan siniskeriakin eta
- Page 352 and 353: Andik luzaro gabe, otordu urrixkoz
- Page 354 and 355: Gaixotu zan senarra eta sendatzeko
- Page 356 and 357: Oatuari apeizak obenak barkatu eta
- Page 358 and 359: Idiazabal baserritik sortze zuten e
- Page 360 and 361: Bere neskameakin iru seme-alaba iza
- Page 362 and 363: Abelosalariak, Gotzaiaren eta erri
- Page 364 and 365: Ain xuxen ere, amak eriotza onartze
- Page 366 and 367: tuzten aberri iaiak ospatzeko, eure
- Page 368 and 369: Indarragintarien zigor bildurraz, d
- Page 370 and 371: iraultza orrekin nola atzipetua iza
- Page 372 and 373: gentina'ko eresolerki gurenaren 365
- Page 374 and 375: politaz birbiztua eta lagunarteko g
- Page 376 and 377: gabe, Berak eskutik nindaramala arg
- Page 378 and 379: Altseingo aretoan itzaldia ematen,
- Page 380 and 381: tietatik etorrita, zaldizko «gautx
- Page 384 and 385: diakin. Igande batez bere emazteaki
- Page 386 and 387: BideaAurrerapenerako ain ondore one
- Page 388 and 389: utzi ninduten, Aita On Arduradunak
- Page 390 and 391: egun artan bultzirik bai ote zan ia
- Page 392 and 393: lur-iabeei, 15 neurkin oiek eskaka,
- Page 394 and 395: Iai aundi batez erriko Alkateari et
- Page 396 and 397: iñola ere ez nerizkion eta burua a
- Page 398 and 399: lauretxeko ioaltegi benia.Urruti ar
- Page 400 and 401: axtar batean kokatu. Beste lauekin
- Page 402 and 403: Orain ordea, eultzak egiteko asmoaz
- Page 404 and 405: al nekian lanik gabe zegoan arotzar
- Page 406 and 407: etu zitezen, etxerako eztia eta uzt
- Page 408 and 409: altzen ari zan erlezaintzako aurrer
- Page 410 and 411: Urrengo egun batean an azaldu zitza
- Page 412 and 413: aukeran zutenez, atzerrian xenika e
- Page 414 and 415: Berlindi'k iraganda nola iges egin
- Page 416 and 417: leak» eta aei salduak. Orrela elei
- Page 418 and 419: Áiton amonen baserri artanoro nitu
- Page 420 and 421: Bat-batetan, Naparrate'n gorriak su
- Page 422 and 423: oiltu zuan eta aren erronkak an buk
- Page 424 and 425: gabeko sariaren ordez, perondarrak,
- Page 426 and 427: Guda egunakMatxinada baten usobillo
- Page 428 and 429: Ba zekiten izobari nola Indarragint
- Page 430 and 431: Bekaneko'k betazalak itxita, sartu
ioan nintzaion zorionak ematera eta elkarrekin egoteko txolarte batizan nuanean, Pehuajo'ren agindupean zeuden inguruko erri beartsuaiek urtetan eta urtetan nola zeuden aaztuetsirik aipatu nion, ain luraberatsen erdian, Aprika'ko erriak baiño atzerago eta laguntzen ezzitzaielako, gazte guztiak uri aundietara aldegiten zutela, urian erebeste buruauste aundiak sortuaz.Endoretza gogoangarri baten oroimen dedugarria utzi nai ba'-zuan, ni gerturik nindaukela laguntzeko eta esku bat emateko etagogoan euki bearko ginduala.Aalegiñak egingo zituala, agindu zidan eta oso pozik eta itxaropentsuitzuli nintzan etxera.Luzaro gabe, aren eskutitz bat artu nuan, Mones Kazon'go alkateaaukeratzeko, iru izen aiek artamendatu zizkiotela eta neure iritziaiakin naiez.Ez ziran ez lo egon perondarrak eta errian ziran okerrenak autatuzizkioten. «Errian ziran makurrenak auta nai ba'zituan, aukerakoenakaietxek zituala», idatzi nion.Andik laxter, nik aukeratzeko egokixkoena zeritzaiana eskatuzidan. Alderdietan sartzeko gogo askorik gabe, berri au ematera izobarenganaur<strong>bi</strong>ldu nintzan.«Nik aukeratu bear ba'nu, bat-batean erantzun zidan, gure erritarrakiguindu zuan neskamearen semea, gizaseme garagarzu, itzalaundikoa eta labetik arako kristau berria aukeratuko nuke bada».«Soizu, ain oker ez za<strong>bi</strong>ltzala egingo nuke» aitortu nion eta autagailagun orren izena eman nion.Andik egun batzuetara, kezkatsu eta urdurixko, an etorri zitzaidangure gizontoa, alkate izateko Pehuajo'ra deitu ziotela eta arkzer egingo zuan ikastolatako ikaskizunik ere ez zualata. Ez zuanasko uste gibel-esku orren ziziku aukeratzaillea, ni izan nintekenik.Erri txiki bateko alkate izateko, ikaskizunik egin bearrik ez zala,esan nion, aski zuala sortzetiko zentzumena eta edozelango bearkizunetan,nere laguntzarik ere ez zitzaiola peituko, agindu nion.Neure itz oiekin gogoberoturik, onartu zuan Pehuajo'ko eska<strong>bi</strong>deaeta urte gogoangarri batzutan iardun zuan, guztien oneritziakin,aren lan <strong>bi</strong>kaiña ez bai dute aaztuko moneskazondarrak.Pehuajo'tik eta Mones Kazon'dik <strong>bi</strong>detzerdira bai zeukan Endoreakbere abeletxea, larunbata eta igandea, an ematen zituan sen-— 376 —