Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Oatze artetan barna Goi-Iagolearen itzala ikusiduri zitzaidaneta ene baitan bake eztitsu bat nabaiturik, oillaritez lo gozoan murgildunintzan.Zana zala egoera arrixkutsu ura, adeiak aldebat utzita, errotikmoztu bearra zegoan, zauritu lagunen artean nire leengo apaiz izenona muxkiltzen asi zitzaidala oartzen bai nintzan. Atan be abeleraori artzera geienik gure euntariaren ama esatera ausartu zanak eraginzidan. Zauritetxera ia egunoro azaltzen zan, zaurituen ardurazbaiño, elemeleen kuzkuzka eta xauxun, ziurrago noski, egin omenzituan iruzkin eta maxioai ba'gagozkio: «Ez omen zuan iñola ereulertzen euskal abadeok gudan nola «gorriekin» ioan giñan, baiñannitzaz entzundakoen ondoren, oso ongo ulertu omen zuan».Mardailkeri oien bidea zearo moztu bearra neukan.Urrengo goizean, beti bezala, andere tatana begi liro eta azpegilarunba oe ondora ullantu zitzaidanean, danak entzun zezaketela orlamintzatu nintzaion:«jSoizu Marilin! ^Ez al dakizu zuk nire maitetasun osoa, zin egiñez,betirako Kristo'ri eskeiñi niola gizaki guztiak arengana eramateko?^Maitasun ori Kristo'rekin leiakatzeko besteko azala kopetanbai ote duzu? Irabaziko ba'zenioke ere, ez zuk ni, eta ez nik ere zu,ez zinduzket zorioneko egingo. Utz itzatzu bada bein betirako zureamets zoro oiek. Zoaz emendik zere eginbearretara». Neure itzokolez eta arrita zur artu ziralazko zurruburrua entzun zan areto guztian.Marilin berriz, nigar-zipaka bein-betiko nire oe albotik buru--makur aldendu zitzaidan. Nolako gizartea itxarotzen neukan iakiteko,oartikasi polita izan zan eritetxeko au.Urrengo egunetan atxeterrak osaitza eman zidan eta zauritueibanan-banako minberazko agurra emanik, galduta geundukan gudaraurbiltzera etsia artu nuan.Eritetxe atetik urteeran, eskuetan lopilgo bat zuala, erizain baturreratu zitzaidan. Marilin exi zetorkidan azkespen eske eta barkatunion agergarritzat, ark eskuz eotako, adiguri txiki ura onartu nezalaeskatuz. Biotzez onartu nion, dana azturik zegoalazko erantzunaemanik. Artillekota bat zan eta iantzilander bai nenbillen, andikara beti soiñean eramateko ederki etorri zitzaidan eta nekin bateraatzerriratu zan.— 169 —
Artzara «Araba» gudalosteanArte artan «Araba» gudalostea Amurrio'tik Orduña'ko mendietaraaldatua izan zan eta uri ortara abiatu nintzan. Gure gudaletxeauri artako urberoetxe batean genduan eta otorduetarako eta lotarako,Amurrio'n baiño egokiera eta aserotasun obegoakin eiki, guda--mugak orratik, arrixkutsuagoak ziran, iazar eta gudaleraso zalapartatsugoakin,beti lezoin artetik ibilli bear izaten bai zan, tipilleraagertu orduko, izkillazkarra dantzatzen zuten eta. Iru gudari-taldezituan gudalosteak eta talde bakoitzarentzat, gudal-abade bana, Iosunekelagunbat, ni baiño urte betez geroago apaiztutako bizkaitarlagun bat eta ni. Elkar oso ongi artzen genduan gure lana asteantxandaka egiñez, era ortara bakoitzak bi astez opor artu zezakela,bat bere lekaidetxera aldendu zitekeala, bestea bere etxekoetara edolagun artera eta nik erbiren bat edo axuritxoren bat lortzeko naikoasti izaten nuala, Legutiano'ko sarraskizko iazar aien ondoren, erasotzekoioranak bi aldetakoai ioan bai zitzaizkien, il luzeak generamazkigunbada longaldi kezkagarri eta arranguratsuan, aurreragokourratsik eman gabe. Etsaiak ain gertu bai genituan, elkarren berriak,galde-erantzunka, aldiko gau ixillez ematen genitugun. Orlaxe iakingenduan aldamen banatan bi anai zeudela buruz-buru elkarri erasoka,ala iaurridu bai zitzaien sortu ziguten egiazko anai guda odoltsueta anker artan. Egokiera auxe ustiatzen genduan gure Iosunekelaguntesugea iñoiz urreko etsai aiekin elkarrizketan iarri-araziaziostagiro polit bat izateko. Lekaidetxeko bakardade eta abaro paketsuanordurarte biziturik, amarru eta toleskeririk gabe ezia, ezzekian ludi gaiztoaren berri aundirik, labetik erre berritan ateratekoopil goxo ta biguiña bezela bai zegoan oraindik.Anaiak giñala-ta ez genduala bear elkarren arteko gudarik etadanontzat pakea eskatuz itzalditxo bat aiei egitera danok eiakatzengenduan. Ain apala eta amoregiña zanez, berealaxe gure esanera iartzenzitzaigun eta lueban gaiñera igota, eleiz arratzalde goitik lez,gaueko ixillune artan eskuxokoaz aotutua eginda, aal zuan abots lodienaz,onela ekiten zion: «Hermanos! escuchad!». Birao ikaragarriakiaurtika, «Cállate hijo de la gran perra» oiuka danak erantzutenzioten ondorengo zapartizkillu zarrastada batekin eta iauzi bateanlezoiñan babestu bear izaten zuan. Arriturik erabat, «^aiñen— 170 —
- Page 125 and 126: ak eriotza eta apena artzeko, ezker
- Page 127 and 128: aurki zitekela eta iñori ezer esat
- Page 129 and 130: tuzten eta suleze artatik bizirik u
- Page 131 and 132: tangandik igeslari giñala aitortuz
- Page 133 and 134: —Ernani'n atxilotu eta Errenderi'
- Page 135 and 136: zear begirakada bat emanik, ostera
- Page 137 and 138: Nekin batera lotuta eman zituzten e
- Page 139 and 140: —Kortajarena —esan zidan—, eu
- Page 141 and 142: Kristo'k ere ba zianiarraile aidurr
- Page 143 and 144: —«Ator etxera. Aal bezala aurren
- Page 145 and 146: eko egunetako iasakin erreka urez g
- Page 147 and 148: Aidean aldegin nuan erio-zulo artat
- Page 149 and 150: gillea eta ura berriz guztiz zugur
- Page 151 and 152: —Galduak gaude, abade iauna, oek
- Page 153 and 154: kaiak, izugarrizko eztandakin, xuxe
- Page 155 and 156: la danok oar gindezke, eta lortu di
- Page 157 and 158: Gudarosteko gudari agiria
- Page 159 and 160: Alkartu giñanean, pozaren-pozez, b
- Page 161 and 162: '^Basaldua'kin gudamutillaiikustald
- Page 163 and 164: ñeneko likixkeriak bota zizkion. E
- Page 165 and 166: da esan ari nintzaion arren, ark ak
- Page 167 and 168: dut eztai ori, ezkontz orren agiria
- Page 169 and 170: Egazkin eraso gogor aiek izugarrizk
- Page 171 and 172: ten egiak ikasteko aukera zutela oa
- Page 173 and 174: abertzaletzen ditugunean, gaztain k
- Page 175: Ezin ekarri izan naukire bide txarr
- Page 179 and 180: ^Zenbat gudari lagunai aurren-osala
- Page 181 and 182: sailkako txiki andanak, tximixtaren
- Page 183 and 184: Beste ainbat apaiz anaiak bezala, a
- Page 185 and 186: Iaunak nekin nai zuana egiteko, oto
- Page 187 and 188: «¿Ori apaiza? ezin sinisturik iar
- Page 189 and 190: 182Prantzi'rako bide-baimena
- Page 191 and 192: Patxixtak Artxanda'n beera ba zetoz
- Page 193 and 194: Bai bearrik ere, txurien eriotz atz
- Page 195 and 196: nean murmuzikatu genduan elkarrekin
- Page 197 and 198: Askatasuna eskuratzeko ain urrean e
- Page 199 and 200: Danok araxe ioan giñan. Itxasertze
- Page 201 and 202: Bordara bil ditzadanardi galdu ugar
- Page 203 and 204: Gure Agintari aantzeziñak eta ongi
- Page 205 and 206: ItsasbideanOntan, egun beltz ura, i
- Page 207 and 208: PrantaiYako itxaslbidleanKai ertzet
- Page 209 and 210: utzirik, Pasai'ra orde, bandabidea
- Page 211 and 212: duan arren, zer gerta zezaiguken ia
- Page 213 and 214: Burdeos urian, buruauste berriakGur
- Page 215 and 216: Gudako dituak«Eliodoroak» Euskald
- Page 217 and 218: Baiona'nOso berandu iritxi nintzan
- Page 220 and 221: Nere kezka larriena etxekoai zer ge
- Page 222 and 223: —Oialkia nik erosiko dut oraintxe
- Page 224 and 225: Nere egoera larria tipildu nion eta
Artzara «Araba» gudalosteanArte artan «Araba» gudalostea Amurrio'tik Orduña'ko mendietaraaldatua izan zan eta uri ortara a<strong>bi</strong>atu nintzan. Gure gudaletxeauri artako urberoetxe batean genduan eta otorduetarako eta lotarako,Amurrio'n baiño egokiera eta aserotasun obegoakin eiki, guda--mugak orratik, arrixkutsuagoak ziran, iazar eta gudaleraso zalapartatsugoakin,beti lezoin artetik i<strong>bi</strong>lli bear izaten bai zan, tipilleraagertu orduko, izkillazkarra dantzatzen zuten eta. Iru gudari-taldezituan gudalosteak eta talde bakoitzarentzat, gudal-abade bana, Iosunekelagunbat, ni baiño urte betez geroago apaiztutako <strong>bi</strong>zkaitarlagun bat eta ni. Elkar oso ongi artzen genduan gure lana asteantxandaka egiñez, era ortara bakoitzak <strong>bi</strong> astez opor artu zezakela,bat bere lekaidetxera aldendu zitekeala, bestea bere etxekoetara edolagun artera eta nik er<strong>bi</strong>ren bat edo axuritxoren bat lortzeko naikoasti izaten nuala, Legutiano'ko sarraskizko iazar aien ondoren, erasotzekoioranak <strong>bi</strong> aldetakoai ioan bai zitzaizkien, il luzeak generamazkigunbada longaldi kezkagarri eta arranguratsuan, aurreragokourratsik eman gabe. Etsaiak ain gertu bai genituan, elkarren berriak,galde-erantzunka, aldiko gau ixillez ematen genitugun. Orlaxe iakingenduan aldamen banatan <strong>bi</strong> anai zeudela buruz-buru elkarri erasoka,ala iaurridu bai zitzaien sortu ziguten egiazko anai guda odoltsueta anker artan. Egokiera auxe ustiatzen genduan gure Iosunekelaguntesugea iñoiz urreko etsai aiekin elkarrizketan iarri-araziaziostagiro polit bat izateko. Lekaidetxeko bakardade eta abaro paketsuanordurarte <strong>bi</strong>ziturik, amarru eta toleskeririk gabe ezia, ezzekian ludi gaiztoaren berri aundirik, labetik erre berritan ateratekoopil goxo ta <strong>bi</strong>guiña bezela bai zegoan oraindik.Anaiak giñala-ta ez genduala bear elkarren arteko gudarik etadanontzat pakea eskatuz itzalditxo bat aiei egitera danok eiakatzengenduan. Ain apala eta amoregiña zanez, berealaxe gure esanera iartzenzitzaigun eta lueban gaiñera igota, eleiz arratzalde goitik lez,gaueko ixillune artan eskuxokoaz aotutua eginda, aal zuan abots lodienaz,onela ekiten zion: «Hermanos! escuchad!». Birao ikaragarriakiaurtika, «Cállate hijo de la gran perra» oiuka danak erantzutenzioten ondorengo zapartizkillu zarrastada batekin eta iauzi bateanlezoiñan babestu bear izaten zuan. Arriturik erabat, «^aiñen— 170 —