Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza Bizitzan bi goiasmo.pdf - Euskerazaintza
aurkitzen kazkarroenak eta sutsuenak agertzen ziranak, aurrez-aurreaurkitzen zituztenean, koldarrenak zirala geroxeago ikasi nuan.Gero eta berri arbingarrigoak zetozkigun. Naparroa'n karlatarrakgauero eriotz ikaragarriak egiten ari zirela, Estella'ko alkateaerail zutela, Ituren'go sendagillea, nire erritar lagun miña, gauez eramaneta geiago ez zala agertu. Gorriak ere, bereak eta bi egiten asizirala, apaiz zaar batzuk Araba'n eta Bizkaia'n il zituztela eta gaztebatzuen artean, nire apaizikastetxeko lagunik onena, Ganuza, nekinbatera apaiz egiña. Sulezeko ate guztiak zabaldu zitzaizkigula etsirik,lur iota negoan.Andik egun batzuetara, Gotzaiaren eskutitz bat artu nuan, berealaGotzaitegian agertzeko. Lagun zintzo bati ortxirrinka eskatunion eta estutasun guztiaz, itoka an agertu nintzaion. Ikusi ninduanerakourbildu zitzaidan urduri eta negarrari eman zion, besarkadaaundi bat ematen zidala, itz gordin oek iaulki bitartean; «jHijomío! jHijo mío! jte van a fusilar! jfusilar!» osteratu zuan. «^Ezda ba izango kristaua ez naizelako, ala gorritzat naukatelako Kristo'rengudulari altxa zaizkigunok?» itandu nion. «Ez, ez, ziotsan,berexzalea zeralako noskiro». «Euskera eta Euskalerria maitatzeaberexkeria ba'da eta bi goismo oien alde neure bizia oien eskuetanuztea nai baldin ba'du Iainkoa'k, zer egingo dugu bada, ni etsianago, baiña eriotzelkaitz ikaragarri ortatik gaizkatu nai ba'nau, badago igesbide bat, utzi bezait beste aldera ioaten nire erriko etainguruko mutillekin Araba'ko gudalostean nere izena oldez emanda,aien gudalapaiza izan nadin». «Ez, iñola ere, zuk ez utzi aldegin--da zure errielizarik» zorrotz agindu zidan. «Ongi da, esan nion, egingodut zuk agindua, Iauna'ren agindutzat artuta, baiñan, ez dagokidanarren, onartu bezait oartxo bat, oraitziña erkaldarrak iazarri bazinduten, ez arritu Kristau omen diranok ere atzerrira bialtzea» etaerraztunari muin egin-da elkarri agurra, betiko noski, egin genion.Itzulian Urbina erritxotik igaro bear nuan eta ango apaiz laguna,On Manuel Lekuona'ren abide urra, ikustera sartu nintzan,bidenabar elkarren berri iakiteko, ura ere abertzale beroa bai zan.Gotzaitegian gertatutako guztia aipatu nion eta zer erantzun ez zekialamintzul gelditu zan.Orduan aren lengusu eta ene biotzeko Lekuona'tar Matin bururaetorrita, agindu bat eman nion, ura ere ni bezelaxe eriotz-atakan
aurki zitekela eta iñori ezer esateke Urbina'ra ekar zezala eta nik,batere arrixkurik gabe, beste aldera bidaliko nuala odolzale oieneskuetan ez erortzeko. Egingo zuala nik esana agindu zidan eta besarkadaaundi baten ondoren ,agurtu giñan biok, betikoz agurtzengiñan barne kezkatxo batekin.^Eskubide batzuk Euzkadi'k lortzeko, Iaunak, gure gizaldikoapaiz-lekaideei guruzbide latz au eskatzen ote zigun bada, ots, ainurte luzeetan elkarrekin ikasten ibillitako ainbat lagun iator alkarrengandiksakabanatzea, auzietara eramanak izatea, ixun ordain--eziñak leporatzea, espetxe zuloetan nekeak iasatea, eundakak atzerriratzea,Euskera lantzen genbiltzanak betirako barbanakatzea etazenbait apaiz-lekaideek, doneenak iñolaz ere, oparitzat euren odolaeskaiñi bear izatea? Euzkadi'k bere buru-iabetza lortzeko eskeintzarioiek danak bear ba'zituan, elizaz aaztutako gaurko gizaldiakaintzat ez euki arren, amarreun apaiz iantzidun baiño geiagok guruzbidelatz ori Aberriari eskeiñi geniola ez dago aaztutzerik. Etxekoaileendik zeuzkaten larriak eta kezkak ez berretzeko, gibel-bildurrakgainxurituz, illuntze aldera etxera sartu nintzan eta galegabekoapari uxi bat eginda, izketarako ere gogo gutxi bai neukan, oso nekatutanegoalata, danai gabonak eman-da, bereala lotara ioan nintzan,baiñan ^nola begiak itxi egun artako alako biotzastintzak izan ondoren?Iakiña zegoan gaiñera nire zalantza larriak iarrosi gabe ez zidalautziko tikitandik esetsitzen naun Mikel Deunaren oin-azpikogaizkiñak eta utsegiterik gabe an agertu zitzaidan, oi zuanez, oe adarreanauspez, uztokaraztenagotzeko.1 2—I Ez al nian ba nik esan, —Gudariek bear ditekgoiasmo ura artzean,orain ire laguntza;ostera sartu intzalaerritxo au utzi ezak,bidetxur latz batean?oa laxter aruntza.—Bai eta ez nauk urriki —Ongi ezagutzen diatartu niken bidean,ire maltzur izkuntza,naiz daukadala gaur iakin egi antzean gezurraerio deika atean.beti saltzeko oikuntza.— 120 —
- Page 75 and 76: zuan. Euskera eta erdera bezain ong
- Page 77 and 78: Orduko beste aaztueziñezko elantza
- Page 79 and 80: Barandiaran'ekin edesti aurreko eus
- Page 81 and 82: lotzen saiatu bear duk, indarrez er
- Page 83 and 84: Alako ots aundiko pillotako txapelk
- Page 85 and 86: Garailleko amabostean Gipuzkoa'n er
- Page 87 and 88: Eman nion uxtadakin orratio, betira
- Page 89 and 90: itzan senarra atxemanik, ^ze ondore
- Page 91 and 92: Beste arrixku batzuek ere izan nitu
- Page 93 and 94: tako egatzetaraiño amilduta, elur
- Page 95 and 96: ide guztiak arduraz zainduta eta i
- Page 97 and 98: ninduan eta Orixe'ri, Lizardi'ri et
- Page 99 and 100: ko txingurriak zebilzkigula, geurea
- Page 101 and 102: setxe guztia apainki argiztatua dan
- Page 103 and 104: Bereala entzun zidan Mikel Deunak e
- Page 105 and 106: Gorri erretzailleenzaitzaldiko arga
- Page 107 and 108: Gau artan leer egiña nengoan arren
- Page 109 and 110: Nire erretoretzako aurren igande ar
- Page 111 and 112: tegian aal nuena egingo nuala gure
- Page 113 and 114: Erregeek eta ortik nunbait Napar-at
- Page 115 and 116: darren bat etorriko zitzaigula ziur
- Page 117 and 118: igarri liteke eta ia egunoro elkarr
- Page 119 and 120: armindu nintzan eta eiarako leio xi
- Page 121 and 122: 01 zaar batzukin olaska bat egin ge
- Page 123 and 124: garrizko ixtillua sortu, oduantxe u
- Page 125: ak eriotza eta apena artzeko, ezker
- Page 129 and 130: tuzten eta suleze artatik bizirik u
- Page 131 and 132: tangandik igeslari giñala aitortuz
- Page 133 and 134: —Ernani'n atxilotu eta Errenderi'
- Page 135 and 136: zear begirakada bat emanik, ostera
- Page 137 and 138: Nekin batera lotuta eman zituzten e
- Page 139 and 140: —Kortajarena —esan zidan—, eu
- Page 141 and 142: Kristo'k ere ba zianiarraile aidurr
- Page 143 and 144: —«Ator etxera. Aal bezala aurren
- Page 145 and 146: eko egunetako iasakin erreka urez g
- Page 147 and 148: Aidean aldegin nuan erio-zulo artat
- Page 149 and 150: gillea eta ura berriz guztiz zugur
- Page 151 and 152: —Galduak gaude, abade iauna, oek
- Page 153 and 154: kaiak, izugarrizko eztandakin, xuxe
- Page 155 and 156: la danok oar gindezke, eta lortu di
- Page 157 and 158: Gudarosteko gudari agiria
- Page 159 and 160: Alkartu giñanean, pozaren-pozez, b
- Page 161 and 162: '^Basaldua'kin gudamutillaiikustald
- Page 163 and 164: ñeneko likixkeriak bota zizkion. E
- Page 165 and 166: da esan ari nintzaion arren, ark ak
- Page 167 and 168: dut eztai ori, ezkontz orren agiria
- Page 169 and 170: Egazkin eraso gogor aiek izugarrizk
- Page 171 and 172: ten egiak ikasteko aukera zutela oa
- Page 173 and 174: abertzaletzen ditugunean, gaztain k
- Page 175 and 176: Ezin ekarri izan naukire bide txarr
aurki zitekela eta iñori ezer esateke Ur<strong>bi</strong>na'ra ekar zezala eta nik,batere arrixkurik gabe, beste aldera <strong>bi</strong>daliko nuala odolzale oieneskuetan ez erortzeko. Egingo zuala nik esana agindu zidan eta besarkadaaundi baten ondoren ,agurtu giñan <strong>bi</strong>ok, betikoz agurtzengiñan barne kezkatxo batekin.^Esku<strong>bi</strong>de batzuk Euzkadi'k lortzeko, Iaunak, gure gizaldikoapaiz-lekaideei guruz<strong>bi</strong>de latz au eskatzen ote zigun bada, ots, ainurte luzeetan elkarrekin ikasten i<strong>bi</strong>llitako ainbat lagun iator alkarrengandiksakabanatzea, auzietara eramanak izatea, ixun ordain--eziñak leporatzea, espetxe zuloetan nekeak iasatea, eundakak atzerriratzea,Euskera lantzen gen<strong>bi</strong>ltzanak betirako barbanakatzea etazenbait apaiz-lekaideek, doneenak iñolaz ere, oparitzat euren odolaeskaiñi bear izatea? Euzkadi'k bere buru-iabetza lortzeko eskeintzarioiek danak bear ba'zituan, elizaz aaztutako gaurko gizaldiakaintzat ez euki arren, amarreun apaiz iantzidun baiño geiagok guruz<strong>bi</strong>delatz ori Aberriari eskeiñi geniola ez dago aaztutzerik. Etxekoaileendik zeuzkaten larriak eta kezkak ez berretzeko, gibel-<strong>bi</strong>ldurrakgainxurituz, illuntze aldera etxera sartu nintzan eta galegabekoapari uxi bat eginda, izketarako ere gogo gutxi bai neukan, oso nekatutanegoalata, danai gabonak eman-da, bereala lotara ioan nintzan,baiñan ^nola begiak itxi egun artako alako <strong>bi</strong>otzastintzak izan ondoren?Iakiña zegoan gaiñera nire zalantza larriak iarrosi gabe ez zidalautziko tikitandik esetsitzen naun Mikel Deunaren oin-azpikogaizkiñak eta utsegiterik gabe an agertu zitzaidan, oi zuanez, oe adarreanauspez, uztokaraztenagotzeko.1 2—I Ez al nian ba nik esan, —Gudariek bear ditek<strong>goiasmo</strong> ura artzean,orain ire laguntza;ostera sartu intzalaerritxo au utzi ezak,<strong>bi</strong>detxur latz batean?oa laxter aruntza.—Bai eta ez nauk urriki —Ongi ezagutzen diatartu niken <strong>bi</strong>dean,ire maltzur izkuntza,naiz daukadala gaur iakin egi antzean gezurraerio deika atean.beti saltzeko oikuntza.— 120 —
Change language