d i s e r t a c i a
d i s e r t a c i a d i s e r t a c i a
62Tavis mxriv, qristianuli liturgiuli weliwadi mWidroddaukavSirda iuliusis kalendars, romelic saukuneebis manZilzeayalibebda morwmuneTa cnobierebas. rogorc a. zelinski aRniSnavs: “amkalendris safuZvelia liturgiuli weliwadi. igi SeicavsdResaswaulebs, marxvebs, wmindanTa moxseniebis dReebs da pasqalias,rogorc mTeli qristianuli RmrTismsaxurebis Sinagan RerZs.samnawiliani liturgiuli ritmi (dReRamuri, Svideulis da wliuri) misikulminaciiT _ aRdgomis sapaseqo dResaswauliT _ gardaqmnispirovnebasa da samyaros mTel wyobas, ar aZlevs ra mas daiSalos droiserTmaneTisgan mowyvetil, uazro nafleTebad. vinaidan kulturisTviTorganizacia liturgiuli kalendris SeqmnasTan erTad mimdinareobs,amitom kalendarSi Setanili cvlilebebi tradiciuli kulturisdacemasa da mis nangrevebze axali kulturuli tradiciis Camoyalibebasmoaswavebs. egvipteli faraonebi taxtze asvlisas fics debdnen, rom arSecvlidnen “religiur” kalendars _ am fics mxolod simboluri ki ara,savsebiT realuri kulturul_istoriuli da saxelmwifoebrivimniSvneloba hqonda” (14, 5_6). amitomac iyo, rom ama Tu im kalendarulireformis gatarebas xSirad Tan sdevda ajanyeba da am gziT, Zvelitradiciuli kalendris aRdgena.kalendris nebismieri cvlileba miuRebelia aRmosavlurieklesiisTvis. ufro metic, rogorc ioseb gubelaZe fiqrobs: “Tavadkosmosi misdevs da “iTvaliswinebs” saeklesio kalendars da ara piriqiT_ iseve, rogorc uflis jvarcma iyo mizezi ciur mnaTobTasaswaulebrivi moZraobisa, iseve rogorc isu naves locva iyo mizezigabaonis kedlis Tavze mzis SeCerebisa 24 saaTiT, iseve rogorc iesoqristes xorcieli Soba iyo mizezi manamde arnaxuli varskvlavisgamoCenisa cis kamaraze, ramac Soreuli qveynebidan beTlems CamoiyvanavarskvlavTmricxvelebi… Tavad, kalendris mxridan ki kosmosisadmi mismimarTebaSi unda Candes misi mTliani CarTva liturgiuli cxovrebismistikur ciklebSi, rogorc qristesmieri siyvaruli cdilobs daitiosmTeli samyaro” (3, 86_87).amrigad, SeiZleba iTqvas, rom rogorc ar SeiZleba liturgiulikalendris Secvla, aseve dauSvebelia qristianuli xelovnebis
63qmnilebaTa liturgiuli sivrce_droisgan mowyveta, qristianulixelovnebis TiToeuli qmnileba dawyebuli samRvdelo SesamoseliTa Tusaeklesio WurWliT, xatebiT, sagaloblebiTa da taZrebiT damTavrebuliRvTismsaxurebisaTvis aris Seqmnili. amitom aris, rom maTi funqcia araris da arc SeiZleba iyos vinmesTvis esTetikuri tkbobis miniWeba. Tuyovelive zemoTqmuls gaviTvaliswinebT, maSin sruliad gaugebari xdeba,visTvis an risTvis devs xatebi, an sxva saRvTismsaxuro nivTebi muzeumSi,Tu ki isini Tavis WeSmarit funqcias mxolod taZrul sivrcesa daliturgiul droSi CarTviT iZenen. es samyarodakarguli qmnilebani aramxolod yofil qmnilebebad iqcevian, aramed Tavis WeSmarit aRmqmelsackargaven. rogorc aRvniSneT, pirovnebas, romelic ar aris CarTuliliturgiuli cxovrebis ritmSi ar SeuZlia am qmnilebaTa WeSmaritiarsis wvdoma da maTi srulfasovani aRqma.amrigad, qritianuli xelovneba eklesiis wiaRSi, mis mistiurfoliantebSi cocxldeba da xdeba qmediTi. rogorc uspenski aRniSnavs,saeklesio xelovnebis arc gageba da arc axsna eklesiisa da misicxovrebis miRma ar SeiZleba (68, 8). liturgiuli dro_sivrce es arisganwmendili da, amrigad, sruliad axali Tvisebebis matarebelidro_sivrce. kerZod es aris dro, romlis nakadic maradisobas erTvis,dro, romelic adamianTa sulebSi soterologiur drod gardaisaxeba dacvlis ra warsuls, Seqcevadi xdeba. amrigad, dro kargavs TavisumTavres funqcias da marcxdeba maradisobis winaSe sikvdilTan erTad.zogjer Tu kidec Semodis realuri dro-sivrce, rogorc dro, romelSicesa Tu is wmindani cxovrobs, aqac “wuTieri, sofliuri, maradiuli,zesTasofliuris winaSe gaiazreba da erTi miznisaken iswrafvis.agiografiuli gmirebic, TiTqmis uwonod, usivrcod da udroo garemoSiarian warmodgenilni. maTi Sinaarsi miRmuria, transcendenturi, yovelimaTi saxe garkveulad qristes cxovrebas imeorebs, amdenad macxovari damisi cxovreba agiografiuli nawarmoebebisa da misi gmirispirvelsaxea”(40, 33).qristianuli xelovnebis sivrce es RvTis saxlia _ locvis,martoobis da mdumarebis adgili. es aris adgili, sadac ufali mTeliTavisi didebulebiT sufevs. amitomac aris, rom qristianuli xelovnebis
- Page 11 and 12: 11Sromebs, romelmac mravali sainter
- Page 13 and 14: 13saeklesio galobis warmoSobis Sesa
- Page 15 and 16: 15mkvlevarebi ganmartaven, “galob
- Page 17 and 18: 17TanxlebiT. 2)qristianuli galoba i
- Page 19 and 20: 19samyaroSi arsebuli moCvenebebia d
- Page 21 and 22: 21mixedviT SesaZlebeli” (1, 2). m
- Page 23 and 24: 23ganecxadeba yovelive arsebuls. ma
- Page 25 and 26: 25yoveli nivTi, rac ufro metad mona
- Page 27 and 28: 27esTetikur TeoriaTa garkveuli siax
- Page 29 and 30: 29movlenaTa SemTxveviTi momentebisa
- Page 31 and 32: 31RmerTTan ziarebaa. igi RvTisadmi
- Page 33 and 34: 33miiRweva. amgvari damokidebuleba
- Page 35 and 36: 35dumiliT ganadidebs RmerTs, radgan
- Page 37 and 38: 37amrigad, kanoni exmareba Semoqmed
- Page 39 and 40: 39forma biblias emyareba. rogorc l.
- Page 41 and 42: 41saxea saeklesio sagaloblebisa, ro
- Page 43 and 44: 43kompoziciuri TvalsazrisiT sagalob
- Page 45 and 46: 45poemaSi aRwerili, Seqebuli iyo sa
- Page 47 and 48: 47(winaswarmetyveleba ambakumisi, I
- Page 49 and 50: 49es ukanaskneli ambionidan Camodio
- Page 51 and 52: 51mravali sagalobeli dagvitova. mit
- Page 53 and 54: 53models, romelSic sivrce mxolod mi
- Page 55 and 56: 55sadac sruliad SeuTavsebeli sagneb
- Page 57 and 58: 57adamianis RmerTTan miyvanaa. amit
- Page 59 and 60: 59aramed agreTve simbolikis erTiა
- Page 61: 61aRdgomiT xdeba drois ganwmenda, r
- Page 65 and 66: 65da ra udevs safuZvlad im enas, ro
- Page 67 and 68: 67dimitri leskini aRniSnavs, rom si
- Page 69 and 70: 69saxeli. masSi RmerTi abraamisa, i
- Page 71 and 72: 71uflisa (Sexina) moqmedebs RvTis s
- Page 73 and 74: 73mcnebas. ioanes saxarebaSi aris a
- Page 75 and 76: 75romelic TavisTavad dafarulia, swo
- Page 77 and 78: 77bibliis Tanaxmad, sityva pirvelad
- Page 79 and 80: 79Zveli enebis poeturi ritmika daik
- Page 81 and 82: 81ubralod msgavsi ki ar aris dafaru
- Page 83 and 84: 83realobis “amgvarobaze” misaTi
- Page 85 and 86: 85SemaduRabebeli saidumlosi. klasik
- Page 87 and 88: 87gamomdinare iqidan, rom qristianu
- Page 89 and 90: 89arsiT movlenili zearsi, idumalia
- Page 91 and 92: 91amrigad, SeiZleba iTqvas, rom qri
- Page 93 and 94: 93SeuZlia, rasac Tavad RmerTi ucxad
- Page 95 and 96: 95amdenad, igi gamocxadebiTi xasiaT
- Page 97 and 98: 97qristianuli xelovnebis, kerZod ki
- Page 99 and 100: 99xelovnebis qmnileba gaugebari da
- Page 101 and 102: 101mimovixileT is mecnieruli tradic
- Page 103 and 104: 103kulturebSi ki, rogorc religiur-f
- Page 105 and 106: 105gvevlinebian, maSasadame aq ar S
- Page 107 and 108: 107xasiaTi. igi apirebda Seeqmna na
- Page 109 and 110: 109Tavad sakraluris cneba ar aris e
- Page 111 and 112: 111maSasadame, debuleba TiTqos poez
63qmnilebaTa liturgiuli sivrce_droisgan mowyveta, qristianulixelovnebis TiToeuli qmnileba dawyebuli samRvdelo SesamoseliTa Tusaeklesio WurWliT, xatebiT, sagaloblebiTa da taZrebiT damTavrebuliRvTismsaxurebisaTvis aris Seqmnili. amitom aris, rom maTi funqcia araris da arc SeiZleba iyos vinmesTvis esTetikuri tkbobis miniWeba. Tuyovelive zemoTqmuls gaviTvaliswinebT, maSin sruliad gaugebari xdeba,visTvis an risTvis devs xatebi, an sxva saRvTismsaxuro nivTebi muzeumSi,Tu ki isini Tavis WeSmarit funqcias mxolod taZrul sivrcesa daliturgiul droSi CarTviT iZenen. es samyarodakarguli qmnilebani aramxolod yofil qmnilebebad iqcevian, aramed Tavis WeSmarit aRmqmelsackargaven. rogorc aRvniSneT, pirovnebas, romelic ar aris CarTuliliturgiuli cxovrebis ritmSi ar SeuZlia am qmnilebaTa WeSmaritiarsis wvdoma da maTi srulfasovani aRqma.amrigad, qritianuli xelovneba eklesiis wiaRSi, mis mistiurfoliantebSi cocxldeba da xdeba qmediTi. rogorc uspenski aRniSnavs,saeklesio xelovnebis arc gageba da arc axsna eklesiisa da misicxovrebis miRma ar SeiZleba (68, 8). liturgiuli dro_sivrce es arisganwmendili da, amrigad, sruliad axali Tvisebebis matarebelidro_sivrce. kerZod es aris dro, romlis nakadic maradisobas erTvis,dro, romelic adamianTa sulebSi soterologiur drod gardaisaxeba dacvlis ra warsuls, Seqcevadi xdeba. amrigad, dro kargavs TavisumTavres funqcias da marcxdeba maradisobis winaSe sikvdilTan erTad.zogjer Tu kidec Semodis realuri dro-sivrce, rogorc dro, romelSicesa Tu is wmindani cxovrobs, aqac “wuTieri, sofliuri, maradiuli,zesTasofliuris winaSe gaiazreba da erTi miznisaken iswrafvis.agiografiuli gmirebic, TiTqmis uwonod, usivrcod da udroo garemoSiarian warmodgenilni. maTi Sinaarsi miRmuria, transcendenturi, yovelimaTi saxe garkveulad qristes cxovrebas imeorebs, amdenad macxovari damisi cxovreba agiografiuli nawarmoebebisa da misi gmirispirvelsaxea”(40, 33).qristianuli xelovnebis sivrce es RvTis saxlia _ locvis,martoobis da mdumarebis adgili. es aris adgili, sadac ufali mTeliTavisi didebulebiT sufevs. amitomac aris, rom qristianuli xelovnebis