11.07.2015 Views

iunisefi saqarTveloSi - Unicef.ge

iunisefi saqarTveloSi - Unicef.ge

iunisefi saqarTveloSi - Unicef.ge

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

sainformaciobiuleteni, 1 (12), 2009<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong>


foto garekanze:©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/jakomo piroci


©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvilisaredaqcio werili:gaeros bavSvTa fondis, <strong>iunisefi</strong>s, sainformacio biuleteni `<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong>~ yovelwliuradgamoicema inglisur da qarTul enebze gaeros bavSvTa fondis saqarTvelos warmomad<strong>ge</strong>nlobismier. biuletenis mizania mosaxleobis informireba <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>smoRvaweobis Sesaxeb.winamdebare gamocema sainformacio biuletenis rigiT meTormete nomeria. Cven mivesalmebiTSeniSvnebsa da rekomendaciebs sainformacio biuletenTan dakavSirebiT. gTxovT, gvacnoboT,Tu ra damatebiTi informaciis miReba gsurT <strong>iunisefi</strong>sa da misi saqmianobis Sesaxeb.Tqven aseve SegiZliaT gamogvigzavnoT sakuTari mosazrebebi, winadadebebi an sxva masala.sainformacio biuletenis an sxva saxis informaciis misaRebad daukavSirdiT komunikaciisprogramis xelmZRvanels maia qurcikiZes <strong>iunisefi</strong>s saqarTvelos warmomad<strong>ge</strong>nlobaSi.tel: (995 32) 232388, 251130, faqsi: 251236el. fosta: mkurtsikidze@unicef.orgwinasityvaoba2008 saqarTvelosaTvis Zalze rTuli weli iyo. agvistos konfliqti da msoflio finansuri da ekonomikuri krizisi ormagi dartyma iyo qveynisaTvis, ramac Seaferxa wina wlebisekonomikuri zrda da mniSvnelovani zegavlena moaxdina qalebisa da bavSvebis mdgomareobaze.saqarTvelos mTavroba kvlav rCeba erTguli nakisri valdebulebebisa – ganaxorcielosswrafi reformebi da gaaumjobesos araefeqturi da cudad marTuli momsaxurebebi.miuxedavad amisa, ar arsebobs sistemuri midgoma bavSvTa siRaribis sakiTxis mimarT, racdRemde problemas warmoad<strong>ge</strong>ns. <strong>iunisefi</strong>s dakveTiT 2008 wels Catarebuli kvlevis mixedviT,bavSvTa daaxloebiT 12 procenti ukidures siRaribeSi cxovrobs, xolo 28 procenti –


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 20092siRaribis saerTo zRvars miRmaa darCenili, maSin, roca mTlianad mosaxleobaSiaRniSnuli indikatorebi 9 da 24 procentia.kvlevam cxadyo, rom <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa 44 procenti cxovrobs dReSi 2 aSSdolarze nakleb Tanxaze da rom bavSvebi ufro Raribebi arian, vidre danar-Ceni mosaxleoba, magram saxelmwifosgan nakleb daxmarebas Rebuloben. gardaamisa, bavSvTa siRaribis albaToba soflad ufro metia, vidre qalaqSi. kvlevisSedegad gamoikveTa bavSvTa siRaribis ramdenime ZiriTadi mizezi, maT Soris,socialur sferoSi gaweuli dabali xarjebi, farTod gavrcelebuli da xangrZliviumuSevroba da socialuri samsaxurebis SezRuduli xelmisawvdomoba.yovelive zemoTqmulis gaTvaliswinebiT, bavSvebi ar warmoad<strong>ge</strong>nen siRaribisdaZlevis strategiis konkretul samizne jgufs.2008 wlis agvistos konfliqtis Sedegad daaxloebiT 133 000 adamiani aRmoCndaiZulebiT gadaadgilebuli sakuTar qveyanaSi. aqedan 100 000-mde adamiansmogvia nebiT mieca SesaZlebloba dabrunebuliyo saxlSi, Tumca xSir SemTxveva-Si maT dakar<strong>ge</strong>s saarsebo wyaro, Sinauri saqoneli da maTTvis sajaro momsaxurebacxelmiuwvdomeli gaxda. daaxloebiT 30 000 adamiani dResac devnilia.jandacvis seqtorSi mimdinare reformis swrafi tempis miuxedavad, saqarTveloskvlav garkveuli gamowvevebi aqvs aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevisTvalsazrisiT, gansakuTrebiT es exeba dedaTa da Cvil bavSvTa sikvdilianobismaCveneblebs. Cvil bavSvTa sikvdilianobis Semdgomi Semcireba damokidebuliiqneba neonatalur, gansakuTrebiT ki adreul neonatalur periodSi,CvilTa sicocxlis maqsimalur SenarCunebaze. Cvil bavSvTa sikvdilianobisudidesi nawili xom swored adreul neonatalur periodze modis.aseve swrafi tempebiT mimdinareobda ganaTlebis reforma <strong>saqarTveloSi</strong> damas sakmaod grZelvadiani miznebi hqonda. reformis farglebSi SemoRebul iqnaerT sulze dafinanseba da skolebis sazogadoebrivi marTva. miuxedavad amisa,gamowvevebi rCeba aTaswleulis ganviTarebis miznebis miRwevis TvalsazrisiTda es gansakuTrebiT skolebSi Caricxuli bavSvebis raodenobasa da skolaSibavSvebis daswrebis maCveneblebs exeba. skolaSi Caricxvis maCvenebeli 94,6procentia.misasalmebelia, rom bolodroindeli monacemebis mixedviT, saxelmwifomzrunvelobaSi myofi bavSvebis raodenoba mniSvnelovnad Semcirda: Tu2005 wels specialur dawesebulebebSi daaxloebiT 5 000 bavSvi imyofeboda,2008 wels aRniSnuli maCvenebeli 2 356 bavSvamde Semcirda. Tumca dRemdearsebobs garkveuli xarvezebi monitoringisa da sarwmuno monacemTa bazisTvalsazrisiT.sagan<strong>ge</strong>bod unda aRiniSnos saqarTvelos mTavrobis warmatebuli mcdelobabavSvTa keTildReobis 2008-2011 wlebis samoqmedo <strong>ge</strong>gmis SemuSavebis TvalsazrisiT.aRsaniSnavia, rom es <strong>ge</strong>gma afarToebs bavSvTa keTildReobis sistemisreformis Tvalsawiers da Tu adre misi prioriteti mxolod deinstitucionalizaciaiyo, axla mas daemata iseTi mniSvnelovani komponentebi, rogorebicaa:prevencia da ojaxebis daxmareba; Zaladobis, Seuracxyofis, ugulebelyofisada siRaribisagan bavSvTa dacva.donorebTan da samoqalaqo sazogadoebasTan warmatebuli TanamSromlobisSedegad mniSvnelovani progresi iqna miRweuli iseT sferoebSi, rogorebicaa:arasrulwlovanTa marTlmsajuleba, adreuli asakis bavSvTa ganviTareba, bavSvTakveba, dabadebis registracia da gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvTadaxmareba. Tumca win jer kidev araerTi gamowvevaa: bavSvTa siRaribis aRmofxvra,bavSvis interesebis gamomxatveli politikisa da praqtikis danergvada devnili da omiT dazaralebuli bavSvebis uflebebis dacva.darwmunebulni varT, momdevno wlebSi saqarTvelo, Tavisi partniorebismxardaWeriT, warmatebiT gaumklavdeba aRniSnul gamowvevebs da ganagrZobszrunvas bavSvebis cxovrebis gaumjobesebaze.jovana barberisi<strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>neli <strong>saqarTveloSi</strong>


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009bavSvis janmrTeloba daganviTarebakvalifikaciis amaRleba perinatalurizrunvis sfroSisaqarTvelos mTavrobis gadawyvetilebis safuZvelze mimdinareobsperinataluri zrunvis sferoSi dasaqmebuli jandacvis muSakebis kvalifikaciisamaRlebis procesi, raTa maTi codna da ganaTleba SeesabamebodesjanmrTelobis msoflio organizaciis Sesabamis standartebs.zemoaRniSnulis Sedegad jandacvis muSakebis codna mniSvnelovnadgaumjobesdeba, Tumca xarvezebia samedicino universitetis saswavloprogramaSi, radganac studentebs kvlavac Zveli programebiT aswavlian.iunisefma sxva partniorebTan, aSS-is saerTaSoriso ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntosada jon snous institutTan, erTad daiwyo TanamSromloba Tbilisissaxelmwifo samedicino universitetTan sauniversiteto kurikulumisganaxlebis mizniT.aRniSnuli TanamSromlobis Sedegad Tbilisis saxelmwifo universitetisme-5 da me-6 kursis studentebisaTvis SemuSavda mecnieruladdasabuTebuli kursi perinataluri zrunvis sferoSi. amJamad mimdinareobsrezidenturis kursis SemuSaveba.janmrTelobis msoflio organizaciis eqspertis, doqtor janfrankogoris xelmZRvanelobiT, adgilobrivi eqspertebisgan Semdgariakademiuri jgufis mier aseve gadaisinja meanobisa da ginekologiissaswavlo programa da SemuSavda axali saswavlo paketi, romelic SeicavsstudentebisTvis gankuTvnil prezentaciebs, sailustracio masalebsada pedago<strong>ge</strong>bisaTvis gankuTvnil saxelmZRvanelos. jgufis ZiriTadimizani iyo axali programis Sed<strong>ge</strong>na, romelic iqneboda Tanamedrove,mecnierulad dasabuTebuli, interaqtiuli da daakmayofilebdajanmrTelobis msoflio organizaciis arsebul standartebsperinataluri zrunvis sferoSi.samedicino universitetSi mimdinare reformis farglebSi SesaZloaperinataluri zrunvis axali kursi me-4 kursis studentebzecgavrceldes. miuxedavad imisa, rom aRniSnuli kursi amJamad mxolodTbilisis samedicino universitetSi iswavleba, sxva samedicinoinstitutebsac SeuZliaT misi gamoyeneba.imunizaciis kampaniaimunizaciis sainformacio kampania, romelic Sromis, janmrTelobisada socialuri dacvis saministros mier ganaTlebisa da mecnierebissaministrosTan TanamSromlobiTa da <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT 2007wels Catarda, <strong>saqarTveloSi</strong> ganxorcielebuli pirveli masobrivisainformacio kampania iyo, romelic strategiuli informirebisa dasocialuri marketingis yvela safexurs moicavda.imunizaciis kampania miznad isaxavda drouli vaqcinaciis gaumjobesebas,gansakuTrebiT ori, sami da oTxi Tvis asakSi. komunikaciis strategiamoicavda konkretuli gzavnilebis gavcelebas, mosaxleobis qcevazezegavlenas da imunizaciis sferoSi arsebuli praqtikis Secvlas.aRniSnuli kampaniis Sefasebam, romelic 2008 wels Catarda gamoavlina,rom infeqciuri daavadebebis Sesaxeb codna mosaxleobaSi 17.7%-iT gaizarda, vaqcinaciis mniSvnelobis Sesaxeb codna 4%-iT, xolovaqcinaciis mimarT ndobis reitingi 21.6%-iT amaRlda. erT wlamdesainformacio biuleteni, 1 (12), 20093


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©4<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSviliasakis bavSvTa raodenoba, romlebsac droulad CautardaT vaqcinaciagaizarda 16%-iT.garda amisa, kampaniis Sefasebam gamoavlina, rom imunizaciis Sedegadaxla ufro meti bavSvia daculi iseTi saSiSi daavadebebisgan, rogorebicaadifTeria (vaqcinaciis maCvenebeli daaxloebiT 10.5%-iT gaizarda),hepatiti b da poliomieliti (vaqcinaciis maCvenebeli daaxloebiT 0.2%-iT gaizarda).grZeldeba brZola iodis deficitis winaaRmdegseriozuli nabijebi iodis deficitis winaaRmdeg, romelic saqarTvelo-Si seriozul problemas warmoad<strong>ge</strong>ns, mTavrobis mier pirvelad 1998wels gadaidga da iunisefTan erTad ioddeficitTan brZolis farTomasStabianikampania daiwyo.kampania warmatebuli aRmoCnda da qveynis masStabiT 2005 wels Catarebulmakvlevam aCvena, rom janmrTelobis msoflio organizaciis mierdawesebuli iodis moxmarebis maCvenebeli TiTqmis miRweulia.Tumca iodis moxmarebis Tanmimdevruli monitoringis gareSe arsebobssafrTxe, rom iodis deficitis problema kvlav iCens Tavs.2007 wels gauqmda iodis deficitis prevenciis samTavrobo programa,radgan is did xarjebs ukavSirdeboda. Tumca Zalze mniSvnelovania,gagrZeldes iodis deficitze dakvirveba da periodulad yvela qveyanaSi


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009Catardes Sardis gamokvleva iodis deficitze. saTanado resursebisararsebobis gamo qveynis masStabiT kvleva veRar Catarda da 2005 wlisSemdeg mxolod 2008 wels moxerxda saqarTvelos erT-erT regionSi(qvemo qarTli) iodis deficitTan dakavSirebiT mciremasStabianikvlevis Catareba <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT.kvlevis Sede<strong>ge</strong>bma aCvena, rom regionSi iodis deficiti kvlav problemadrCeba da 2005 wlis Semdeg situacia gauaresda, miuxedavad im faqtisa,rom iodiT marilis gamdidreba adekvaturad warmoebs (rac daadasturamarilis xarisxis monitoringma, romelic <strong>iunisefi</strong>s finansuri daxmarebiTCaatara soflis meurneobis saministrom) da misi moxmarebac maRalia.Sesabamisad, mdgomareobis gauaresebis mizezi SesaZloa marilisSenaxvis wesebis Sesaxeb mosaxleobaSi informaciis nakleboba iyos: iodirom SeinarCunos, marili daxurul WurWelSi unda inaxebodes.amis sapasuxod, <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT Catarda iodian marilTan dakav-SirebiT Ymosaxleobis codnis, damokidebulebisa da praqtikis Sesaxebkvleva da momavali wlisaTvis farTomasStabiani sainformacio kampaniadai<strong>ge</strong>gma.kvlevam devnil bavSvebSi Warbi wonis problemagamoavlina2008 wlis agvistos konfliqtis Sedegad aTiaTasobiT devnili adamianigaCnda da iunisefma, msoflio sasursaTo programasa da gaeros sursa-©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/mariam sabanaZesainformacio biuleteni, 1 (12), 20095


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 20096Tisa da soflis meurneobis organizaciasTan erTad, Caatara im iZulebiTgadaadgilebul pirTa kvebiTi saWiroebebis Sefaseba, romlebic omis Sedegadusaxlkarod darCnen.kvlevam koleqtiur centrebSi, omiT dangreul soflebsa da axaldasaxlebebSi mcxovrebi devnili bavSvebi moicva da gamoavlina, romwonanaklulobis maCvenebeli Seesabameboda danarCeni mosaxleobisanalogiur maCvenebels.amave dros, SemaSfoTebeli iyo sxeulis masis indeqsis Tanaxmad da asakismixedviT Sefasebuli simsuqnis done da Warbi wonis maCvenebeli.pediatrebis daskvniT, amis mizezi iyo devnilebisaTvis humanitarulidaxmarebis farglebSi gamoyofili kvebis produqtebi, romlebic,miuxedavad maRalkaloriulobisa, ar iyo nutriciulad dabalansebuli.Sesabamisad, rekomendebulia kvebis produqtebTan erTad pirdapirifuladi daxmareba gaewioT devnil dedebs, rac maT saSualebas miscems,jansaRi sakvebi iyidon TavianTi SvilebisaTvis.kvebis mxriv arsebuli saWiroebebis erToblivma Sefasebam aseve gamoavlina,problemebi kvebis qronikul naklebobasTan dakavSirebiT, racZiriTadad zrdis SeferxebiT gamoixateba. SesaZloa zogierTi bavSvikvebis mwvave naklebobasac ganicdides, Tumca Semdgomi kvlevaa saWiroimis dasadastureblad, rom es problema devnil bavSvebSi namdviladarsebobs.bavSvTa ganviTarebis axali erovnuli centri<strong>saqarTveloSi</strong>lamaz vardisfer xalaTSi Cacmulma axalgazrda eqimma stetoskopiTgasinja patara gogona, romelsac deda da patara Zma axlda. Zma iqve Tama-Sobda saTamaSo kubebiT.sami wlis Tamars vkiTxeT, Tu moswonda saTamaSoebi janmrTelobis cen trSi,sa dac is imyofeboda. man gaiRima da Tanxmobis niSnad Tavi dagviqnia.`ambobs, rom moswons~, - gvipasuxa eqimma TamTa ivanaSvilma. `isic miTxra,rom gavizrdebi, minda eqimi gamovideo.~Tamari iaSvilis saxelobis centraluri klinikur saavadmyofoSi axladgaxsnilbavSvis ganviTarebis erovnul centrs stumrobda.aRniSnuli centri <strong>iunisefi</strong>s, triestris bavSvis janmrTelobis institutisada litvis mTavrobis xelSewyobiT gaixsna da erTaderTi dawesebulebaaqveyanaSi, romelic bavSvis ganviTarebasTan dakavSirebiT dasmuliaraswori diagnozis problemebze muSaobs.centri axdens fsiqikuri da fizikuri problemebis mqone bavSvebis diagnostikasda yuradRebas amaxvilebs bavSvis yovelmxriv da srulfasovanSefasebaze, romelic iTvaliswinebs rogorc bavSvis fsiqologiur dafsiqo-socialur mdgomareobas, ise mis fizikur da gonebriv ganviTarebas.garda amisa, igi ifuqcionirebs, rogorc Tbilisis samedicino univesitetiszogadi pediatriis fakultetis klinikuri praqtikis obieqti.centri miznad isaxavs Seafasos bavSvebis janmrTeloba da saerTo ganvi-Tareba, Seiswavlos darRvevebi ganviTarebisa da qcevis TvalsazrisiT,uzrunvelyos xarisxiani da xelmisawvdomi momsaxureba bavSvebis ganvi-Tarebaze dakvirvebis warmoebisTvis. garda amisa, is asrulebs saswavloda kvlevis centris funqcias jandacvis sferos muSakebis, pediatrebis,socialuri muSakebisa da pedago<strong>ge</strong>bisaTvis.centri aseve yovelmxriv moemsaxureba 3 wlamde asakis saxelmwifomzrunvelobis qveS myof bavSvebs, daexmareba bavSvTa saxlebis personalstrenin<strong>ge</strong>biTa da rekomendaciebiT.


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009magram patara pacientebisa da maTiojaxebisTvis centri bevrad metia, vidrerigiTi saavadmyofo.bavSvebisTvis, romlebic aq mkurnaloben,es aris gasarTobi adgili, sadac maT areSiniaT da siamovnebT kidec yofna. mTavariis aris, rom bavSvebma Tavi kargad dakomfortulad igrZnon. swored amitomaceqimebs aq vardisferi xalaTebi acviaTda irgvliv Zalian bevri saTamaSoa.`xSirad bavSvebs arc ki undaT aqedan wasvlada tirils iwyeben~, - gviTxra erTerTmaeqimma.im mSoblebs ki, romelTac adre didi ZalisxmevasWirdebodaT, rom TavianTiavadm yofi bavSvebisTvis swori diagnozidaesvaT, klinika marTlac Seucvleliakompetenturi daxmarebisa da profesionalizmisTvalsazrisiT.naTia devnilia, romelmac <strong>saqarTveloSi</strong>gasul wels momxdari konfliqtis Sedegadsaxli dakarga. man Tavisi erTi wlisgogona goris klinikaSi miiyvana, sadacaraswori diagnozi dausves. eqimebma na-Tias uTxres, rom gogona seriozuladaris avad, rac eWvqveS daayenes bavSvisganviTarebis erovnuli centris pediatrebma.`aqauri eqimebi Zalian advilad saurTierToadamianebi arian da nebismieri ramSemiZlia vkiTxo~, - gviTxra naTiam.`devnilebs aq ufasod mkurnaloben. Cemiocnebaa, <strong>saqarTveloSi</strong> dabadebul yvelabavSvs Tanabari SesaZleblobebi hqondes.<strong>iunisefi</strong> gvexmareba, rom mivaRwioT amasjandacvis, agreTve codnis gavrcelebisTvalsazrisiT – Cven mSoblebis ganaTlebazecvzrunavT da maTTvis bavSvis movlisSesaxeb saswavlo masalebic movamzadeT~,- gviTxra profesorma qeTevannemsaZem, Tbilisis m. iaSvilis saxelobiscentraluri klinikuri saavadmyofosdireqtorma.is bavSvebi, visac centris azriT,Semdgomi mkurnaloba sWirdeba, iaSvilissaxelobis bavSvTa centralur klinikursaavadmyofoSi gadahyavT. aq inaxebayvela im bavSvis avadmyofobis istoria,romelsac centrSi Cautarda mkurnalobaTu diagnostika, rac SesaZleblobasiZleva Seqmnas soliduri monacemTabaza da ganxorcieldes Sesabamisimonitoringi bavSvis ganviTarebaze.qalbatonma qeTevanma gviTxra, romcdilobs maqsimalurad gaavrcelosinformacia centris Sesaxeb, raTa ufro©©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/zviad nikolaiSvili<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nisainformacio biuleteni, 1 (12), 20097


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009met adamians hqondes misi momsaxurebiT sar<strong>ge</strong>blobis saSualeba. centrisul cota xnis win gaixsna, magram ukve Zalze gadatvirTulia.Tumca am etapze qeTevan nemsaZes prioritetulad miaCnia, centrisarsebobis Sesaxeb informacia, upirveles yovlisa, devnilebs miawodos,raTa maT saWiroebis SemTxvevaSi centris momsaxurebiT isar<strong>ge</strong>blon.`Cven Tbilisis im klinikebTan vTanamSromlobT, romlebic devnilebsemsaxurebian~, _ gviTxra qeTevan nemsaZem. `mimarTvis garkveulikriteriumebi SevimuSaveT da <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT aRniSnuliklinikebis personals trenin<strong>ge</strong>bs vutarebT, raTa eqimebma ganviTarebisproblemebis mqone bavSvebi CvenTan gamoagzavnon.~`wels Tbilisis Svid klinikaSi vsaqmianobT, magram imedi gvaqvs, momavalwels regionebSic vimuSavebT,~ _ daamata man.bavSvis ganviTarebis erovnuli centri adreuli asakis bavSvTa ganvi-Tarebis erovnuli strategiuli <strong>ge</strong>gmis farglebSi Seiqmna. strategiuli<strong>ge</strong>gma bavSvs ganixilavs mTlianobaSi da gansazRvravs, Tu ra aris saWirobavSvis normaluri ganviTarebisaTvis, gansazRvravs bavSvis saWiroebebsrogorc janmrTelobis, ise ganaTlebis TvalsazrisiT. samecnierokvlevebma gviCvena, rom bavSvTa ganviTarebisaTvis efeqturia iseTi programebi,romlebSic kombinirebulia bavSvTa jandacvis, ganaTlebisa daganviTarebis sakiTxebi da ara erTi romelime mimarTuleba.adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis erovnuli strategiuli <strong>ge</strong>gma SemuSavdaadreuli asakis bavSvTa ganviTarebis saparlamento aliansismier <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT. aliansi, romelsac saqarTvelos parlamentisvice-spikeri giorgi wereTeli xelmZRvanelobs, strategiuli <strong>ge</strong>gmisganxorcielebas uwevs meTvalyureobas.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni8


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009humanitaruli daxmarebajanmrTeloba da kveba2008 wlis agvistoSi ganviTarebuli konfliqtis Sedegad <strong>iunisefi</strong>s far-TomasStabiani humanitaruli daxmarebiT isar<strong>ge</strong>bla konfliqtiT dazaralebulma78 000-ma bavSvma da maTma ojaxma. janmrTeloba da kveba <strong>iunisefi</strong>shumanitaruli daxmarebis erT-erT ZiriTad mimarTulebas warmoad<strong>ge</strong>nda.saqarTvelos mTavrobam Sesabamisi reagireba moaxdina kvlevis Sedegaddevnil bavSvebSi gamovlenil Warbwonianobisa da daubalansebeli kvebisproblemebze da daiwyo devnili ojaxebisaTvis uSualo fuladi daxmarebisprograma.<strong>iunisefi</strong>s, msoflio sasursaTo programisa da gaeros ltolvilTa umaRlesikomisariatis mier organizebuli, konfliqtis Sedegad iZulebiTgadaadgilebul pirTaTvis, fuladi daxmarebis programis farglebSi 2wlamde asakis bavSvebi TveSi 100 lars iRebdnen. Tanxa dedebis sabankoangariSze iricxeboda, raTa maT jansaRi sakvebi da higienuri saSualebebieyidaT SvilebisaTvis. 6 wlamde bavSvebisTvis zamTris tansacmlisSesaZenad iunisefma erTjeradi Tanxa gamoyo 100 laris odenobiT.rekomendaciebi imasTan dakavSirebiT, Tu ra sakvebi unda uyidon dedebmaTavianT bavSvebs, pediatriis akademiam SeimuSava da devnilebs dauriga.pediatrebis mobiluri jgufebi axorcielebdnen imis monitorings, Turogor ixarjeboda Tanxebi da beneficiarebs rekomendaciebs aZlevdnenCvilebis kvebasa da janmrTelobasTan dakavSirebiT.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/jakomo pirocisainformacio biuleteni, 1 (12), 20099


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009garda amisa, pediatrebma <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT devnilebs dauri<strong>ge</strong>s sakvebisdanamati, e.w. Carozi, romlis erTi kovzi dReSi sakmarisia saWiro vitaminebiTada sakvebi mikroelementebiT bavSvis uzrunvelsayofad.devnilTaTvis sakvebiT gadaudebeli daxmarebis programis umniSvnelovanesikomponenti ZuZuTi kvebis problemis mogvareba iyo.am sferoSi saqarTvelos omamdec hqonda seriozuli problemebi, xolokrizisul situaciaSi gaCnda imis safrTxe, rom dedis rZis Semcvlelebi,romlebic omis Semdeg humanitaruli daxmarebis farglebSi didi raodenobiTSemovida <strong>saqarTveloSi</strong>, kidev ufro farTod iqneboda gamoyenebulidevnili meZuZuri dedebis mier.amis SesaCereblad ramdenime nebiji gadaidga. pediatrebi muSaobdnendevnili meZuZuri dedebis jgufebTan, raTa mieRwiaT relaqtaciisTvis,rasac SemTxvevaTa 14%-Si miaRwies kidec. Semdeg SemuSavda strategia,romelsac unda uzrunveleyo devnili bavSvebis normaluri kveba dadedis rZis Semcvlelebis im dedebisTvis gadacema, romlebsac aRarSeeZloT TavianTi Svilebis ZuZuTi kveba.is faqti, rom ar moxdeboda dedis rZis Semcvleli kvebis produqtebisfarTo ganawileba, <strong>iunisefi</strong>s mier momzadebuli gancxadebidan gaxdacnobili, romelsac devnilebTan momuSave yvela organizaciam moaweraxeli.<strong>iunisefi</strong>sa da misi partniorebis erToblivi ZalisxmeviTa da saTanadomonitoringisa da meTvalyureobis Sedegad SesaZlebeli gaxda, romsaqarTvelosTvis gamogzavnili dedis rZis Semcvleli kvebis produqtebimxolod im dedebisaTvis miecaT, romlebsac aRar SeeZloT bavSvebisZuZuTi kveba.iunisefma aseve daxmareba gauwia dasavleT saqarTvelos sazogadoebrivijandacvis departaments devnil mosaxleobaSi gavrcelebuli daavadebebissrafi identificirebisa da reagirebis mizniT. <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiTSesaZlebeli gaxda damatebiT 27 epidemiologis daqiraveba damaTi muSaoba konkretul banakebsa da devnilTa centrebSi, sadac isinimosaxleobis diagnostikasa da mkurnalobas eweodnen.iunisefma finansuri daxmareba gauwia dasavleT <strong>saqarTveloSi</strong> devnilTa537 banakisa da koleqtiuri centris samTvian dezinfeqcias adekvaturisanitarul-higienuri pirobebis uzrunvelyofis mizniT.wyali, sanitaruli pirobebi da higienamiuxedavad wylis mdidari resursebisa, saqarTvelos am sferoSiproblemebi aqvs wyalmomara<strong>ge</strong>bis Zveli infrastruqturis gamo.2008 wlis agvistos konfliqtis Sedegad situacia gauaresda daiunisefma sxva organizaciebTan erTad daiwyo konkretuli proeqtebisganxorcieleba usafrTxo wyliTa da adekvaturi sanitaruli pirobebiTmosaxleobis uzrunvelyofis mizniT.proeqtebi, romlebic gadaudebel daxmarebas uzrunvelyofda wylis,sanitariisa da higienis TvalsazrisiT, ganxorcielda rogorc konfliqtiszonebSi, aseve devnilTa gansaxlebis sxva adgilebSic.gaeros ltolvilTa umaRles komisariatsa da saerTaSoriso organizacebTan,“premier urJansi” da `karitasi~, erTad <strong>iunisefi</strong>s upirvelesireagireba wylisa da sanitaruli pirobebis gaumjobesebis mizniT iyoojaxebisTvis aucilebeli wylis WurWlisa da higienuri saSualebebiskompleqtebis miwodeba koleqtiur centrebsa da sxva dasaxlebebSi mcxovrebi4000 devnili ojaxisaTvis Sida qarTlis regionSi.10


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni2008 wlis oqtomberSi iunisefma daiwyo daxmarebis meore etapi iseTorganizaciebTan erTad, rogorebicaa britanuli `oqsfami~, saerTaSorisosamaSvelo komiteti, “moZraoba SimSilis winaaRmdeg” da `abxazinterkonti~.aRniSnuli TanamSromloba iTvaliswinebda wyalmomara<strong>ge</strong>bisinfrastruqturis gaumjobesebas Tbilisisa da goris koleqtiuricentrebSi, Sida qarTlisa da dasavleT saqarTvelos koleqtiur centrebsada im dasaxlebebSi, sadac ltolvilebi dabrundnen omis Semdeg.samuSaos meore etapze higienuri kompleqtebi da wylis WurWeli daurigda20 000-ze met ojaxs, xolo 114 koleqtiur centrSi moxda mosaxleobisinformireba higienis dacvis sakiTxebze.partniorebTan erTad iunisefma daaxloebiT 3 000 higienuri kompleqtida ojaxisTvis aucilebeli wylis konteinerebi daariga devnilTa axaldasaxlebebSi, sadac wyalgayvaniloba ar iyo.gadawyvetilebis miRebis procesSi devnilebis CarTvis mizniT iunisefmada misma partniorebma koleqtiur centrebsa da devnilTa dasaxlebebSiSeqmnes komitetebi, romelTac zedamxedveloba unda gaewiaTsanitarul-higienuri standartebis dacvisaTvis maT teritoriebze.garda amisa, Catarda specialuri saganmanaTleblo gakveTilebi bavSvebisaTvispiradi higienis dacvis sakiTxebze.Sida qarTlis adgilobriv xelisuflebasTan erTad iunisefma SeiZina dagoris wyalmomara<strong>ge</strong>bis centrs gadasca qloris fxvnilis maragi 2008-2009 wlebis zamTris periodSi wyalgayvanilobis sistemis damatebiTidamuSavebis mizniT. iunisefma aseve Seisyida da goris wyalsadenis sam-sainformacio biuleteni, 1 (12), 200911


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009marTvelos gadasca mini eqskavatori dazianebuli wyalsadenebis SekeTebisaTvissaWiro miwis samuSaoebis Casatareblad.2009 wlis ivnisSi iunisefma daiwyo <strong>saqarTveloSi</strong> iZulebiT gadaadgilebulipirebis gansaxlebis adgilebSi usafrTxo wylisa da sanitarulhigienuristandartebis mxriv arsebuli situaciis Seswavla. kvlevaSiiunisefTan erTad monawileobdnen iseTi organizaciebi, rogorebicaa“moZraoba SimSilis winaaRmdeg” da “saerTaSoriso xsnis komiteti”.kvle vis Sedegad gamovlinda, rom axal dasaxlebebsa da goris koleqtiurcentrebSi mcxovreb devnilTa 47%-s ar aqvs saSualeba isar<strong>ge</strong>blosxarisxiani da sakmarisi raodenobis wyliT yoveldRiuri moxmarebisTvis.kvlevis angariSSi mocemulia arsebuli problemebis gadaWris konkretuligzebi da <strong>iunisefi</strong>, partniorebTan erTad daexmareba saqarTvelosxelisuflebas aRniSnuli problemebis mogvarebaSi.realuri istoriebiskolis wyalmomara<strong>ge</strong>bisa da sanitarulikvanZebis reabilitaciaavtori: gai de<strong>ge</strong>ni2009 wlis aprili, gori, saqarTvelo:Tortizas soflis skolas gorTan axlos isev amCnevia ruseTsaqarTvelosSarSandeli konfliqtis kvali.skolis erT-erTi mTavari Senoba cecxlisgan aris gaSavebuli danangrevebSia moqceuli.iunisefma da saerTaSoriso xsnis komitetma daamontaJes skoliswyalgayvanilobis axali sistema da sanitaruli kvanZebi axaliCasarecxi tualetebiT aRWurves.gasul wels skola daaxloebiT sami Tvis manZilze ar funqcionirebda.skolis administracia darwmunebuli unda yofiliyo, rom SenobebimarTlac usafrTxo iyo swavlis gansaaxleblad da skolasdroebiT TavSefarebul devnilebs alternatiuli sacxovrebelieqnebodaT.9 wlis naTia sirbilaZe erT-erTia im mravalricxovan moswavle-Tagan, romlebic Tvlian, rom skola axla bevrad ukeTesia. `Zalianmixaria, rom axla onkanis wyali gvaqvs~, - gviTxra naTiam, “aqamdewylis mosatanad Cems klaselebTan mivdiodiT saxlSi. isic mixaria,rom tualeti gvaqvs.~higiena janmrTelobisTvisTortizas skolis moswavleebs aseve utardebaT saswavlogakveTilebi piradi higienis sakiTxebze. miRebul informaciasbavSvebi sakuTar ojaxebs gauziareben an devnilTa centrebSi gaavrceleben.aRniSnul swavlebas <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT saerTaSorisoxsnis komiteti uZRveba.`Cven axla ufro meti informacia gvaqvs infeqciuri daavadebebisSesaxeb. isic viciT, Tu ra iwvevs diareas~, _ gviTxra 14 wlismoswavlem Tamar axalkacma. `wesieri tualeti ar gvqonda, arc12


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009wyali iyo xelis dasabanad andasalevad. xSirad gakveTilebsvacdendiT, rom axlomdebaresaxlebSi wylis Tvis wavsuliyaviT.~iunisefma Tavis partniorebTanerTad wamyvani roli Seasrulagadaudebeli reagirebis koordinirebisaTviswyalmomara<strong>ge</strong>bis,kanalizaciisa da higienisuzrunvelyofis mizniT da100 000-ze met devnils daurigahigienuri kompleqtebi da aucilebeliwyali.sufTa wylis uzrunvelyofa<strong>iunisefi</strong> partniorebTan erTadcdilobs gaumjobesos gorisraionis adgilobrivi wyalgayvanilobissistemebi da moaxdinoswyliT gavrcelebuli daavadebebisprevencia.<strong>iunisefi</strong> daexmara goris qalaqismunicipalitets eqskavatorisSeZenaSi, raTa SeecvalaTwylis Zveli milebi da is wyalsadenebi,romlebic 2008 wlisagvistos konfliqtis Sedegaddazianda.qalaq gorisa da misi Semogareniswyalmomara<strong>ge</strong>ba amJamadregularulad iwmindebaqloriT da 50 000-ze meti macxovrebeliuzrunvelyofiliausafrTxo wyliT.wylis Zveli rezervuarebisa datumboebis SekeTebam SesaZlebeligaxada sufTa sasmeli wyliTmoSorebiT mdebare soflebic<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nimomara<strong>ge</strong>buliyvnen.©`konfliqtebisa da stiqiuriubedurebebis dros <strong>iunisefi</strong> da misi partniorebi cdiloben, romTiToeul bavSvsa da ojaxs hqondes usafrTxo sasmeli wyali, adekvaturisanitaruli pirobebiTa da saWiro nivTebiT iyos uzrunvelyofili.es aucilebelia normaluri saojaxo higienis Sesanar-Cuneblad~, _ ganacxada benjamin perksma, <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>swarmomad<strong>ge</strong>nlis moadgilem.saqarTvelo wyliT mdidari qveyanaa. konfliqtiT dazaralebuliadamianebis mier sakuTari sacxovrebeli pirobebis aRd<strong>ge</strong>nis paralelurad<strong>iunisefi</strong> gaagrZelebs muSaobas sanitarul-higienurimdgomareobis gaumjobesebisa da usafrTxo sasmeli wyliT momara<strong>ge</strong>bismizniT.sainformacio biuleteni, 1 (12), 200913


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009ganaTlebadabadebis registracia qvemo qarTlsa dasagarejoSisaqarTvelos qvemo qarTlisa da sagarejos regionebis azerbaijanulmosaxleobaSi seriozuli problemaa dabadebis registracia. gaerosbavSvTa fondis mier Catarebuli kvlevis Tanaxmad, qvemo qarTlisaxalSobilTa 22% -is registracia ar xdeba, radgan bevri qali saxlSimSobiarobs, xolo Temis wevrebs saTanado codna da amis survili araaqvT. es imas niSnavs, rom bevr bavSvs xeli ar miuwvdeba socialurimomsaxurebis farTo speqtrze, radgan dabadebis damadasturebelisabuTi ar gaaCnia.`es niSnavs, rom qvemo qarTlSi mcxovrebi bavSvebis 22 procenti moklebuliaZiriTad uflebas iyos daculi, hqondes saSualeba isar<strong>ge</strong>blosnormaluri skolamdeli da sabaziso ganaTlebiT, samedicino momsaxurebiT,socialuri SeRavaTebiTa da yvela im momsaxurebiT, romelTac maTmTavroba sTavazobs,~ _ ganacxada jovana barberisma, <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma<strong>saqarTveloSi</strong>.kanonSi Setanilma bolodroindelma cvlilebebma pasuxism<strong>ge</strong>blobadabadebis registraciaze sasamarTloebisgan samoqalaqo reestrissaa<strong>ge</strong>ntos gadasca da gaauqma dabadebis registraciis gadasaxadi.samoqalaqo reestris saa<strong>ge</strong>ntom <strong>iunisefi</strong>s da gaeros ltolvilTa umaRlesikomisariatis daxmarebiT daiwyo eTnikur umciresobebSi dabadebisregistraciis problemis mogvarebaze muSaoba. aRniSnuli samuSaos Casa-©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvili14


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009tareblad saa<strong>ge</strong>ntom xelSekruleba daudo adgilobriv arasamTavroboorganizacia `samarTlebrivi ganviTarebisa da konsultaciebis jgufs~.arasamTavrobo organizaciis iuristebi muSaobdnen Temis warmomad<strong>ge</strong>nlebTan,dadiodnen kardakar da informacias awvdidnen eTnikur umciresobaTaojaxebs dabadebis registraciis mniSvnelobis Sesaxeb, exmarebodnensaTanado dokumentebis Sevsebasa da samoqalaqo reestrissaa<strong>ge</strong>ntoSi ganacxadebis ward<strong>ge</strong>naSi.yvela es momsaxureba ufaso iyo. garda amisa, arasamTavrobo organizaciiswarmomad<strong>ge</strong>nlebi rwmunebulebis statusiT eswrebodnen samoqalaqoreestris saa<strong>ge</strong>ntoSi ganacxadebis ganxilvas.aRniSnul teritoriaze ojaxebs, skolebsa da saxelmwifo dawesebulebebsdaurigdaT sainformacio biuletenebi dabadebis registraciismniSvnelobis Sesaxeb, garda amisa, gadaiRes dokumenturi filmi erTikonkretuli ojaxis da misi warmatebuli mcdelobis Sesaxeb _ moexdinabavSvis dabadebis registracia.xelisuflebis adgilobrivi organoebis moTxovniT proeqtis moqmedebakaxeTis regionze gavrcelda. dRemde sagarejos raionSi moxda 340 socialuraddaucveli bavSvis dabadebis registrireba da 2008 wels maTisajaro skolebSi Caricxva.skolamdeli ganaTlebis politikis reformireba<strong>iunisefi</strong>s mier 2007 wels Catarebulma kvlevam gamoavlina, rom <strong>saqarTveloSi</strong>mSoblebisa da sxva mzrunvelebis codna bavSvis adreul asakSiganviTarebisa da aRzrdis Sesaxeb rogorc ojaxSi, ise mis farglebs gareTbevrad CamorCeboda saerTaSoriso standartebs.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nisainformacio biuleteni, 1 (12), 200915


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 200916problemebs Sorisaa rogorc bavSvze orientirebuli aRzrdisararseboba, fizikuri dasjis SedarebiT maRal done, bavSvis aRzrdaSimamebis monawileobis nakleboba, aseve sabavSvo baRebis mwiri aRWurvada socialurad daucveli da gansakuTrebuli saWiroebis mqonebavSvebisaTvis skolamdeli ganaTlebis xelmiuwvdomlobas.aRniSnuli problemebis sapasuxod, saqarTvelos parlamentSi, <strong>iunisefi</strong>sdaxmarebiT, adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis erovnuli aliansiSeiqmna. aliansSi Sedian samTavrobo da samecniero wreebis, profesiuliasociaciebis, adgilobrivi arasamTavrobo organizaciebiswarmomad<strong>ge</strong>nlebi da ganviTarebis sferoSi momuSave saerTaSorisoorganizaciebi. aliansi moqmedebs Tematuri jgufebis meSveobiT damisi mizania adreuli asakis bavSvTa ganviTarebis principebis danergvajandacvis, skolamdeli da umaRlesi ganaTlebis sistemebSi, samecnierowreebsa da mSoblebisa da ojaxebis ganaTlebisaken mimarTul programebSi.aliansma SeimuSava “<strong>saqarTveloSi</strong> adreuli asakis bavSvTa ganviTarebiserovnuli strategiuli samoqmedo <strong>ge</strong>gmis proeqti 2007-2009 wlebisaTvis”.samoqmedo <strong>ge</strong>gma bavSvs ganixilavs mTlianobaSi da gansazRvravs sa-Wiroebebs bavSvTa ganviTarebis TvalsazrisiT jandacvisa da ganaTlebissferoebSi.skolamdeli ganaTlebis reforma aliansis mier SemuSavebuli adreuliasakis bavSvis ganviTarebis erovnuli strategiis ganuyofeli nawilia.marTalia, skolamdeli dawesebulebebis marTvaze pasuxism<strong>ge</strong>bloba xelisuflebisadgilobriv organoebs ekisreba, magram skolamdeli ganaTlebissistemisaTvis normatiuli bazisa da saswavlo programebis Semu-Savebaze ganaTlebisa da mecnierebis saministro muSaobs.reformis procesi iTvaliswinebs <strong>saqarTveloSi</strong> xarisxiani skolamdeliganaTlebis bazis Camoyalibebas da skolamdeli ganaTlebis erTiani sistemisreformas sxvadasxva doneze: skolamdeli dawesebulebebisa daam dawesebulebebSi bavSvze zrunvis standartebis dad<strong>ge</strong>nas, am sferoSiaxali politikis SemuSavebas da arsebul skolamdel dawesebulebebSibavSvebis momsaxurebis gaumjobesebas, sabavSvo baRebis reabilitacias,bavSvebisaTvis axali saswavlo kursisa da swavlebis programebis Semu-Savebas, skolamdeli dawesebulebebis pedagogTa kvalifikaciis amaRlebas.adreuli asakis bavSvTa swavlisa da ganviTarebisstandartebis damkvidrebabavSvTa skolamdeli aRzrdis sferoSi mimdinare reformebis SesabamisadganaTlebis saministrom da adreuli asakis bavSvTa ganviTarebiserovnulma aliansma, iunisefTan erTad, SeimuSaves adreuli asakis bav-SvTa swavlisa da ganviTarebis standartebi.es standartebi saqarTvelos specifikis gaTvaliswinebiTaa SemuSavebulida detalurad ganmartavs, Tu risi gakeTeba unda SeeZlos bavSvs0-dan 6 wlamde ganviTarebis TiToeul safexurze, gansazRvravs skolamdeliaRzrdis xarisxis ZiriTad kriteriumebs, monitoringis, angariS<strong>ge</strong>bisada licenzirebis sistemebs. umniSvnelovanes sferos warmoad<strong>ge</strong>nsswavlis xarisxis gaumjobeseba maswavlebelTa kvalifikaciis amaRlebis,maswavlebelTaTvis specialuri standartebis damkvidrebis da skolamdeliasakis bavSvTa saswavlo programebis SemuSavebis gziT. aRniSnulistandartebi saerTaSoriso eqspertebis daxmarebiT SemuSavda da saer-TaSoriso normebs Seesabameba.sxvadasxva saxelmZRvanelo principebi ganisazRvra ojaxebis, pedago<strong>ge</strong>bis,skolis muSakebisa da farTo sazogadoebisTvis. adreul asakSi bavSvisganviTarebisa da swavlis standartebi saSualebas miscems mSoblebs


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009da yvelas, visac bavSvze zrunva uxdeba, ukeT gaigon bavSvis ganviTarebisTaviseburebebi iseT sferoebSi, rogoricaa Semecneba, kiTxvis unar-Cvevebi,fizikuri da motoruli ganviTareba, piradi higienis, usafrTxoebis,esTeturi aRqmisa da socialur-emociuri unar-Cvevebi.adreul asakSi bavSvis ganviTarebisa da swavlis standartebi amJamadvalidaciis procesSia.daucveli da gansakuTrebuli saWiroebebis mqonebavSvTa CarTva skolamdeli aRzrdis sistemaSiskolamdeli ganaTlebis strategiisa da maregulirebeli meqamizmebisSemuSavebis paralelurad, <strong>iunisefi</strong>sa da arasamTavrobo organizacia`saganmanaTleblo inicativebis centris~ ZalisxmeviT skolamdeli ganaTlebaadgilobrivi xelisuflebisTvisac prioritetul sferod iqca.sagulisxmoa, rom SesaZlebeli gaxda sabavSvo baRs miRma darCenili socialuraddaucveli da gasakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebisCarTva skolamdeli aRzrdis sistemaSi.skolamdeli aRzrdis dawesebulebebis direqtorebma gansazRvres socialuraddaucveli da gasakuTrebuli saWiroebebis mqone im bavSvebisraodenoba, romlebic ver dadiodnen sabavSvo baRebSi da SeimuSaves kriteriumebiyvelaze gaWirvebuli bavSvebis dasad<strong>ge</strong>nad, raTa pirvel rig-Si swored es bavSvebi uzrunveleyoT skolamdeli aRzrdiT.gamoiyo resursebi sabavSvo baRebSi am bavSvTa kvebis xarjebis dasafarad,ris Sedegadac mSoblebs bavSvebis sabavSvo baRebSi satarebladerT-erTi mTavari barieri moexsnaT.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSvilisainformacio biuleteni, 1 (12), 200917


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009<strong>iunisefi</strong> saqmianoba moicavda adgilobrivi TviTmmarTvelobebis informirebas,rom socialuri siduxWiris gamo arc erT bavSvi ar unda yofiliyomoklebuli ganaTlebis miRebis saSualebas. adgilobrivi xelisuflebis,<strong>iunisefi</strong>sa da `saganmanaTleblo iniciativebis centris~ TanamSromlobisSedegad adgilobrivma TviTmmarTvelobebma Tavad daafinansessocialurad daucveli bavSvebis kvebis xarjebi, riTac uzrunvelyvesmaTTvis skolamdeli aRzdis xelmisawvdomoba.socialurad daucveli bavSvebis skolamdeli aRzrdis sistemaSi CarTvismizniT SemuSavda dafinansebis qmediTi sqema im skolamdeli asakisbavSvebisaTvis, romlebic sabavSvo baRSi ar dadiodnen. 2008 wels mxolodqvemo qarTlis regionSi skolamdeli aRzrdis dawesebulebebSi bavSvTaraodenoba 60%-iT gaizarda. SesaZlebeli gaxda gansakuTrebulisaWiroebebis mqone da socialurad daucveli 220 bavSvis integrirebaskolamdeli ganaTlebis sistemaSi.bavSvze orientirebuli swavlebis danergvasaqarTvelos skolamdeli aRzrdisdawesebulebebSimivuyvebiT kibes, romlis gaswvrivac kedelze lurji feris fexis nakvaleviadaxatuli, da naTel oTaxSi SevdivarT, sadac uamravi saTamaSoda bavSvTa naxati, pianino, Tojinebis Teatri da, ra Tqma unda, 5-6 wlisxmauriani, energiuli bavSvebi arian.Sesvlisas zogma Tvali mogvkra da mogvacqerda, sxvebi ki TamaSs ganagr-Zobdnen – TvalSisacemi iyo sxvoba im oTaxTan, romelSic aq SemosvlamdeviyaviT da sadac am xmauriani bavSvebis Tanatolebma, romlebic pataramagidebs Cumad misxdomodnen, roca SevediT, erTxmad da morCilad gvi-Txres `gamarjoba~.es ori jgufi rusTavis erTsa da imave sabavSvo baRSia, sadac bavSvTasam jgufs bavSvze orientirebuli axali saswavlo programiT zrdian,18<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSvili©


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009xolo danarCens Zveli meTodiT, ise, rogorc bavSvebs <strong>saqarTveloSi</strong>ukve aTeuli wlebia zrdian da romlis mixedviTac aRsazrdelebi Cumadsxedan da pasuxebs izepireben.<strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT organizacia `saganmanaTleblo iniciativebiscentrma~ saqarTvelos 11 regionis 46 sabavSvo baRSi ganaxorciela “Riasazogadoebis institutis” saerTaSorisod aRiarebuli programa `nabij-nabij~,romlis mizania bavSvebisaTvis ukeTesi pirobebis Seqmna daam sabavSvo baRebis samodelo dawesebulebebad gardaqmna.am 46 sabavSvo baRidan ramdenimem ukve daamtkica, rom Seswevs unari damzad aris, imoqmedos, rogorc resurs-centrma da aRniSnuli saswavloprograma sxva sabavSvo baRebsac gaacnos.aRniSnuli programis mixedviT bavSvebi TamaSis gziT swavloben; maswavleblebismudmivi monitoringis qveS isini interaqtiuli swavlis processTavad warmarTaven. kvlevam aCvena, rom Sedegad bavSvebi ufro Tavdajerebulebida damoukideblebi arian.rusTavis #31 sabavSvo baRis direqtoris Sorena fularias TqmiT, bav-Svebs, romlebic “nabij-nabij~ programis mixedviT swavloben, sakuTariazris Riad gamoxatva SeuZliaT, xolo Zveli sistemiT aRzrdilebi ufromorcxvebi arian da uWirT komunikacia.“nabij-nabij~ programis jgufSi bavSvebi sxvadasxva `centrSi~ TamaSobenda wera-kiTxvis, motorikis, Semecnebis da komunikaciis unar-Cvevebsojaxis, werisa da kiTxvis, dramis, xatvisa da mSeneblobis centrebSi TamaS-TamaSiTiviTareben. lali, axali saswavlo programis pedagogi ganmartavs,Tu ra cvlileba moitana axalma meTodma: `es bavSvebi ukompleqsoebida ufro damoukideblebi arian~.fsiqolo<strong>ge</strong>bis azriT, Zveli sistemis mixedviT aRzrdil bavSvebs sakmaocodna ki gaaCniaT, magram ufro morcxvebi da naklebad Tavisufalniarian, vidre sxva bavSvebi, romlebic fizikurad, emociurad da fsiqologiuradskolisTvis ukeT arian momzadebulebi.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSvilisainformacio biuleteni, 1 (12), 200919


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009dReisaTvis bavSvze orientirebuli swavlebis axali meTodiT gadamzaddaskolamdeli aRzrdis 330 pedagogi saqarTvelos 11 regionSi.proeqtis warmatebiT ganxorcielebis Semdeg `saganmanaTleblo iniciativebiscentrma~ proeqtis gagrZeleba prioritetad gansazRvra da2009/10 wlebSi <strong>iunisefi</strong> mxars dauWers mis ganxorcielebas saqarTvelosTiTqmis yvela regionSi. 56 sabavSvo baRi gaxdeba samodelo resurs-centrida SeZlebs axali meTodologiis Semdgom gavrcelebas.realuri istoriebixarisxiani ganaTlebis miRebis uflebaavtori: gai de<strong>ge</strong>ni2009 wlis aprili, Tbilisi, saqarTveloyvela bavSvs aqvs ufleba, miiRos xarisxiani ganaTleba sakuTaripirovnebis, niWisa da gonebrivi Tu fizikuri SesaZleblobebisgansaviTareblad. <strong>iunisefi</strong> exmareba adgilobriv municipalitetebs,uzrunvelyon skolamdeli aRzrda im gaWirvebuli bavSvebisaTvis,romlebic adre ganaTlebis sistemis miRma iyvnen darCenilebi.`vfiqrob, mniSvnelovania, rom yvela bavSvma, miuxedavad warmomavlobisa,ekonomikuri da socialuri warmoSobisa, unarSezRudulobisaTu eTnikurobisa, rac SeiZleba swrafad SeZlos adreuliganaTlebis miReba sabavSvo baRSi~, _ ganacxada benjamin perksma,<strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nlis moadgilem.Tbilisis #1 sabavSvo baRSi adreuli ganaTlebis axali meTodi kargaxania gamoiyeneba.mzrunvelma da mastimulirebelma garemom xuTi wlis irinajulayiZis cxovreba mniSvnelovnad Secvala.gasul wels ruseT-saqarTvelosSoris konfliqtis gamo irinasojaxi sofeli aCabeTidan gamoiqca. misi ojaxi jer kideviZulebiT gadaadgilebul pirTakoleqtiur centrSi cxovrobs.Tavdapirvelad irinas gauWirdasxva bavSvebTan urTierToba.axla, rogorc misi pedago<strong>ge</strong>biamboben, igi did warmatebebs aRwevs.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni20maswavleblis momzadebismniSvneloba<strong>iunisefi</strong> miznad isaxavs ara mxolodsaswavlo meTodebis gaumjobesebas,aramed maswavleblebismomzadebas, raTa maT SeZlonbavSvebSi travmuli mdgomareobisada swavlaSi Seferxebebisdrouli amocnoba.


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009`treningis Sedegad pedago<strong>ge</strong>bi swavloben bavSvebisaTvis individualuri<strong>ge</strong>gmebis Sed<strong>ge</strong>nas, bavSvTa individualuri saWiroebebisada unarebis gansazRvras da maT gamoyenebas saklaso muSaobisdros~, _ ambobs Teona WuluxaZe, Tbilisis #1 sabavSvo baRis direqtori.adreuli asakis bavSvTa ganaTlebis politikis SemuSavebis farglebSi<strong>iunisefi</strong> TanamSromlobs ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan,raTa yvela bavSvs hqondes saSualeba isar<strong>ge</strong>blos skolamdeliganaTlebiTa da Sesabamisi mzrunvelobiT.vaqcioT skola usafrTxo adgiladukanasknel dros skolebSi Zaladobis faqtebis momravlebis sapasuxodganaTlebisa da mecnierebis saministrom <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT daiwyo“usafrTxo skolebis” programaze muSaoba. aRniSnuli iniciativis farglebSidaiwyo evropis sabWosa da <strong>iunisefi</strong>s erToblivi, skolebSi ZaladobisSemcirebaze orientirebuli, programis ganxorcieleba.“<strong>iunisefi</strong> SeSfoTebulia ukanasknel xanebSi skolebSi momravlebuli ZaladobisfaqtebiT”, aRniSna q-nma jovana barberisma, <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma<strong>saqarTveloSi</strong>. “Cven vfiqrobT, aucilebelia konkretuli zomebisgatareba skolebSi Zaladobis aRmosafxvrelad, magram imavdrouladxeli unda SevuwyoT skolebSi pozitiuri, bavSvisadmi keTilganwyobiligaremos Seqmnas da Tavi avaridoT sadamsjelo zomebis gatarebas, rackidev ufro gaamZafrebs mdgomareobas”.ganaTlebisa da mecnierebis saministrosaTvis konsultaciebis gawevismizniT saqarTvelos ewvia britanel eqspertTa jgufi. vizitis mizaniiyo saministros daxmareba skolebSi Zaladobis Semcirebis erovnulipolitikis, strategiisa da samoqmedo <strong>ge</strong>gmis SemuSavebaSi.yuradReba gamaxvilda evropis sabWosa da <strong>iunisefi</strong>s mier SemuSavebulsaerTaSoriso programaze “skolebSi Zaladobis Semcirebis Sesaxeb” dadai<strong>ge</strong>gma misi adaptacia da mor<strong>ge</strong>ba qarTul sinamdvileze. eqspertebimWidrod TanamSromlobdnen ganaTlebisa da mecnierebis saministros-Tan skolis maswavlebelTa da menejerTaTvis specialuri saswavlo programisSemuSavebis mizniT.momzadda 16 treneri skolebSi Zaladobis prevenciis sakiTxebze da maTCautardaT specialuri swavleba miRebuli codnis sxva maswavleblebisada skolis direqtorebisaTvis gaziarebis mizniT. Tumca maTi codnispraqtikaSi gamoyenebasa da trenin<strong>ge</strong>bis organizebas xeli SeuSala 2008wlis agvistos konfliqtma.evropis sabWom Tavis Tavze aiRo TbilisSi faqtebis Semswavleli komisiisgamogzavna. komisia Seiswavlis Sesrulebul samuSaos, daad<strong>ge</strong>ns imsferoebs, romlebic saWiroebs Semdgom gaumjobesebas, ganaxorcielebsaxal iniciativebs konfliqtis Sedegad dazaralebuli bavSvebis grZelvadianifsiqologiuri reabilitaciis xelSesawyobad. aseve da<strong>ge</strong>gmiliamaswavleblebisa da sazogadoebis liderTa gadamzadeba bavSvTa mimarTZaladobis prevenciis mizniT.`usafrTxo skolebisa~ da `skolebSi Zaladobis aRmofxvris~ programebismizani iyo, agreTve, reagireba gaeros <strong>ge</strong>neraluri mdivnis kvlevaze`Zaladoba bavSvebis mimarT~, romelSic mocemulia bavSvTa mimarT Zaladobisgavrcelebuli saxeebisa da masStabis globaluri suraTi.sainformacio biuleteni, 1 (12), 200921


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009bavSvTa dacvabavSvTa keTildReobis sistemis reformireba2008 wels <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa keTildReobis sistemis reformisTvalsazrisiT ramdenime mniSvnelovani RonisZieba ganxorcielda: bavSvTadacvis sistemaze pasuxism<strong>ge</strong>bloba ganaTlebisa da mecnierebis saministrodanSromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrozegadavida, xolo socialuri momsaxurebis, jandacvis momsaxurebisa damiznobrivi fuladi daxmarebis funqciebi erT uwyebaSi gaerTianda,ramac xeli unda Seuwyos bavSvebisTvis gankuTvnil momsaxurebaTa ukeTkoordinacias.mTavrobis 2008-2011 wlebis axali bavSvTa samoqmedo <strong>ge</strong>gma ufromravalmxrivia, vidre wina <strong>ge</strong>gma – romelic ZiriTadad deinstitucionalizaciazeiyo fokusirebuli. axali samoqmedo <strong>ge</strong>gmis areali gafar-Tovda da axla iseT mniSvnelovan sferoebsac moicavs, rogorebicaabavSvTa siRaribe da Zaladoba bavSvebis mimarT.bolodroindeli monacemebiT, saxelmwifo dawesebulebebSi mcxovrebbavSvTa raodenoba 2005 wels arsebuli 5000 bavSvidan 2008 wels 2356-mde Semcirda. es SesaZlebeli gaxda instituciebSi bavSvTa Sedinebis©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/Tamar giunaSvili22


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009prevenciis gaZlierebiT, saxelmwifo socialuri samsaxurebis muSaobisgaaqtiurebiTa da alternatiuli momsaxurebis meqanizmebis, maTSoris, bavSvTa Svilobilobis, dRis centrebisa da mcire saojaxo tipissaxlebis, gafarToebiT. Tumca SeiniSneba naklovanebebi (socialurimuSakebisa da momsaxurebis momwodeblebis) regulirebis sferoSi,monitoringis xarisxsa (bavSvTa saxlebidan biologiur Tu mimRebojaxebSi dabrunebuli bavSvebis mdgomareobis Sefaseba) da monacemTaSegrovebaSi (arasaxelmwifo momsaxurebiT mosar<strong>ge</strong>ble bavSvebisraodenoba da a.S.).reformis farglebSi evrogaerTianebasa da bavSvTa dacvisa da deinstitucionalizaciissamTavrobo komisiasTan da mis teqnikur samdivnosTanTanamSromlobiT SemuSavda bavSvze zrunvis standartebi ojaxisdamxmare da ojaxis Camnacvlebeli samsaxurebisaTvis. am process finansurda teqnikur daxmarebas uwevda <strong>iunisefi</strong>. aRniSnuli standartebiexeba ojaxis Canacvlebis, ojaxebis daxmarebisa da saxelmwifo momsaxurebaTasferoebs. ojaxis Camnacvlebeli da ojaxebis daxmarebis standartebiukve daamtkicda Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvissaministros mier.standartebi, romelTa amoqmedeba 2009-2011 wlebSia gaTvaliswinebuli,iTargmna rusul enaze, raTa gavrceldes eTnikuri umciresobebiT dasaxlebulregionebSi.socialuri momsaxurebis gasaumjobeseblad socialuri samuSaos regulirebazemomuSave jgufma, <strong>iunisefi</strong>s teqnikuri daxmarebiT, SeiswavlaaRniSnuli profesiis regulirebasTan dakavSirebuli sakiTxebi da amJamadamzadebs rekomendaciebs socialur muSakTa angariSvaldebulebis,maTi saqmianobis monitoringisa da gaZlierebis sakiTxebze. aRniSnulisamuSao mimdinareobs arasrulwlovanTa marTlmsajulebisa da bavSvzezrunvis specialistebsa da praqtikosebs Soris mWidro TanamSromlobiT.2008 wels <strong>iunisefi</strong>sa da sxva partniorebis teqnikuri daxmarebiT SemuSavdasavaldebulo referaluri (mimarTvis) procedurebi. ganaTlebisada mecnierebis saministrom ganaxorciela am procedurebis sapilotegamocda saqarTvelos rva qalaqSi. referaluri procedurebi miznadisaxavs bavSvis mimarT Zaladobis SemTxvevaTa dad<strong>ge</strong>nas, SesaZlo intervenciebisda<strong>ge</strong>gmvasa da Sesabamis organizaciebSi mimarTvis uzrunvelyofas.pilotirebis Semdeg, romelsac finansur daxmarebas <strong>iunisefi</strong>uwevs, referaluri procedurebi saboloo saxiT unda Camoyalibdesda savaldebulo xasiaTi mieces. agvistos konfliqtis Semdeg gadawyda,aRniSnuli procedurebis pilotireba qalaqebis garda soflebSicmomxdariyo, maT Soris, Sida qarTlis regionis soflebSi.regionuli ganviTarebis <strong>ge</strong>gmebiqvemo qarTli gaeros ramdenime organizaciis samizne regionad iqnaSerCeuli, raTa momxdariyo imis demonstrireba, Tu risi miRwevaa Sesa-Zlebeli resursebis, Zalisxmevis gaerTianebiTa da erToblivi da koordinirebulimuSaobiT. qvemo qarTli, misi eTnikuri mravalferovnebisada zogierTi SemaSfoTebeli indikatoris, magaliTad, dabadebis registraciisdabali maCveneblis, gamo SeirCa.<strong>iunisefi</strong>s mier SemuSavda specialuri meqanizmi qvemo qarTlis yvela municipalitetSibavSvTa mdgomareobis SefasebisTvis. garda amisa, <strong>iunisefi</strong>sZalisxmeviTa da gaeros ganviTarebis programasTan TanamSromlobiT,am ukanasknelis mier SemuSavebul regionuli ganviTarebis strategiaSibavSvTa sakiTxebic iqna Setanili.adgilobriv samuSao jgufebTan TanamSromlobiT TiToeuli municipalitetisTvismomzadda bavSvTa samoqmedo <strong>ge</strong>gma da gaimarTa disku-sainformacio biuleteni, 1 (12), 200923


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009siebi adgilobrivi xelisuflebis monawileobiT, raTa kidev erTxelyofiliyo xazgasmuli aRniSnuli <strong>ge</strong>gmebis SemuSavebisa da maTi ganxorcielebismniSvneloba. <strong>iunisefi</strong> aseve muSaobs saxelmwifo uwyebebTan,raTa xeli Seuwyos adgilobrivi xelisuflebis organoebis mier iseTisabiujeto cvlilebebis gatarebas, romlebic aucilebelia aRniSnuli<strong>ge</strong>gmebis ganxorcielebisaTvis. adgilobrivi xelisuflebis organoebis,Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministrosa da <strong>iunisefi</strong>serToblivi ZalisxmeviT ramdenime municipalitetSi ukve daiwyo <strong>ge</strong>gmiszogierTi punqtis ganxorcieleba.<strong>iunisefi</strong>sa da evrogaerTianebis mier gamoyofili fondebidan asevexdeba ganaTlebisa da mecnierebis saministros socialuri muSakebisdafinanseba qvemo qarTlisa da Sida qarTlis regionebSi.bavSvebis mimarT Zaladoba <strong>saqarTveloSi</strong>msoflioSi bavSvebis mimarT Zaladobis gaeros kvlevis sapasuxod, <strong>iunisefi</strong>sdakveTiT, saqarTvelos Sromis, janmrTelobisa da socialuridacvis saministrosa da ltolvilTa da gansaxlebis saministrosTanTanamSromlobiT, Catarda bavSvTa mimarT Zaladobis erovnuli kvleva.erovnuli kvleva aRwers bavSvTa mimarT Zaladobis(fizikuri, fsiqologiuri,seqsualuri) masStabebs ojaxebSi, skolebsa da mSobelTa mzrunvelobasmoklebul bavSvTa dawesebulebebSi, aseve iZulebiT gadaadgilebulpirTa koleqtiur centrebSi.saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan erTad aseveCatarda kvleva saqarTvelos skolebSi Zaladobis Sesaxeb, romelicdetalurad aRwers bavSvTa mimarT Zaladobisa da ugulebelyofis mxrivarsebul situacias skolebsa da maT mimdebare teritoriebze.orive kvleva 2007-2008 wlebSi arasamTavrobo organizacia `sazogadoebrivijandacvisa da medicinis ganviTarebis fondis~ mier bavSvTa Seuracxyofisada ugulebelyofis prevenciis saerTaSoriso sazogadoebasTan(ISPCAN) TanamSromlobiT ganxorcielda.kvlevam gamoavlina, rom bavSvebis sakmaod didi raodenoba ganicdissxvadasxva saxis fizikur Tu fsiqologiur Zaladobas _ rogorcmcire masStabis, qveynis kulturaSi daSvebulia, aseve sastikis saxisZaladobas.`minda aRvniSno, rom <strong>saqarTveloSi</strong> arsebuli situacia didad ar gansxvavdebasxva qveynebisagan, sadac msgavsi kvleva Catarda~, - ganacxadajovana barberisma, <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma <strong>saqarTveloSi</strong>. manyuradReba gaamaxvila ramdenime SemaSfoTebel sakiTxze, rogorebicaaTanatolebs Soris arsebuli Zaladoba da bavSvebis e.w. ‘SenjRrevis me-Todi’, romelsac mSoblebis didi nawili mimarTavs da romelic sakmaodsaSiSia bavSvTa centraluri nervuli sistemisaTvis.`mniSvnelovania, mSoblebma icodnen, rom bavSvTa aRzrdis ZaladobrivimeTodebis gamoyenebis Sedegad ufro didia albaToba imisa, rom TavadbavSvebma Semdgomi problemebis gadaWrisas swored ZaladobrivimeTodebi gamoiyenon~, _ Tqva jovana barberisma.kvlevis Sedegad gamovlinda, rom bavSvebis daaxloebiT 70 procentiganicdis raime saxis Zaladobas. fizikuri da fsiqologiuri dasjaiwyeba saxlSi bavSvis adreul asakSi, Tumca aRsaniSnavia, rom mSoblebiaRzrdis pozitiur meTodebsac xSirad mimarTaven.kvlevam gamoavlina, rom SedarebiT ufrosi asakis bavSvebi Zaladobasganicdian rogorc saxlSi, ise Tanatolebis mxridanac, skolaSi da sxvaadgilebSi. skolebsa da socialuri zrunvis dawesebulebebSi ZiriTadadTanatolTa Soris Zaladoba dominirebs, Tumca am dawesebulebebSi24


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009momuSave ufrosebis mxridanac gvxvdeba fizikuri da fsiqologiuriZaladobis faqtebi.kvlevis erT-erTi mniSvnelovani rekomendaciaa amaRldes cnobierebisdone sazogadoebasa da profesiul wreebSi bavSvTa mimarT ZaladobismasStabebsa da Sede<strong>ge</strong>bTan dakavSirebiT. aranakleb mniSvnelovania Sesabamisiprogramebis SemuSavebisas yuradReba gamaxvildes kvlevaSigamokveTil iseT pozitiur sakiTxebze, rogorebicaa mSobelTa survilibavSvTa aRsazrdelad mimarTon araZaladobriv meTodebs, bavSvebispozi tiuri damokidebuleba skolis mimarT da mSoblebis mxardaWera.gansakuTrebuli saWiroebebis mqone bavSvebisdacva da maTi sazogadoebaSi integracia`nu miwodebT quCis bavSvs~ - pirveli srulyofilikvleva <strong>saqarTveloSi</strong> quCis bavSvebis Sesaxeb2008 wels <strong>iunisefi</strong>s, federacia “gadavarCinoT bavSvebi”-sada amerikis saerTaSoriso ganviTarebis saa<strong>ge</strong>ntos Tanam-Sromlobis Sedegad Catarda <strong>saqarTveloSi</strong> quCis bavSvebisSesaxeb pirveli srulyofili kvleva. kvlevis farglebSidakvirveba mimdinareobda 0-dan 18 wlamde asakis quCisbavSvebze TbilisSi, quTaisSi, rusTavsa da baTumSi. gamovlinda,rom qveyanaSi daaxloebiT 1600 quCis bavSvia, Ziri-Tadad did qalaqebSi. quCis bavSvebis umetesoba ar arisoboli.kvlevis mixedviT, quCis bavSvebis arseboba <strong>saqarTveloSi</strong>daucveli bavSvebisa da maTi ojaxebis winaSe arsebulimravali socialur-ekonomikuri problemis gamovlinebaada ara gancalkevebuli fenomeni. bevr ukiduresad Raribojaxs urCevia, maTma bavSvebma fuli gamoimuSaon da araskolaSi iaron. kvlevam aCvena, rom quCis bavSvebis 90%-suwevs Semosavlis mopoveba sakuTari Tavis an ojaxisaTvis.quCis bavSvebis naxevarma ar icis wera-kiTxva, xolo 60%-sarasdros uvlia skolaSi.<strong>saqarTveloSi</strong> quCis bavSvebisTvis xelmisawvdomi momsaxurebebimwiria. <strong>iunisefi</strong>s mier Catarda TbilisSi arsebuliquCis bavSvebis TavSesafris Sefaseba, raTa SemuSavebuliyostrategia am TavSesafarSi arsebuli pirobebis gasaumjobeseblad.kvlevis Sede<strong>ge</strong>bi farTod gavrcelda im organizaciebsSoris, romlebic aRniSnul sferoSi muSaoben.senakis SezRudul SesaZleblobaTamqone bavSvTa saxlis reabilitaciadeinstitucionalizacia bavSvTa keTildReobis reformis erT-erTiumTavresi prioritetia <strong>saqarTveloSi</strong> da im bavSvTa 50%, romlebicdeinstitucionalizaciis dawyebamde bavSvTa saxlebSi cxovrobdnen,ukve ojaxebSi izrdebian. Tumca <strong>iunisefi</strong> agrZelebs muSaobas im bavSvTacxovrebis pirobebis gasaumjobeseblad, romlebic kvlav saxelmwifomzrunvelobis dawesebulebebSi rCebian da romelTa Sorisac bevriSezRuduli SesaZleblobis mqonea.ori wlis win <strong>saqarTveloSi</strong> SezRuduli SesaZleblobebis mqone bavSvTasamzrunvelo dawesebulebebSi <strong>iunisefi</strong>s mier Catarebulma SefasebamaCvena, rom yvelaze mZime mdgomareoba senakis bavSvTa saxlSi iyo.is pirobebi, romlebSic senakis dawesebulebis binadrebs uxdebodaTsainformacio biuleteni, 1 (12), 200925


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/ians kalaene/<strong>ge</strong>rmaniis presis saa<strong>ge</strong>nto©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/ians kalaene/<strong>ge</strong>rmaniis presis saa<strong>ge</strong>ntocxov reba, dResac TvalsaCinoa Senobis im nawilSi, romelic amJamad argamo iyeneba - damtvreuli iataki, bneli oTaxebi, moryeuli sawolebi,arc gaTboba da arc cxeli wyali.Tumca, 2009 wlis maisidan senakis dawesebulebis aRsazrdelebi ganaxlebulSenobaSi cxovroben. es Senoba <strong>iunisefi</strong>s <strong>ge</strong>rmanuli nacionalurikomitetisa da <strong>ge</strong>rmanuli telekompania RTL-is xelSewyobiTgaremontda. Tanxa mozidul iqna saqvelmoqmedo maraTonis meSveobiT,romelic senakis dawesebulebis dasaxmareblad Catarda 2007wels RTL-is mier <strong>iunisefi</strong>s keTili nebis elCis, cnobili <strong>ge</strong>rmanelitop-modelis eva padbergis monawileobiT. bavSvTa saxlis garemontebulfli<strong>ge</strong>lSi damontaJda gaTbobis, wyalmomara<strong>ge</strong>bisa da kanalizaciisaxali sistemebi, oTaxebi aRiWurva saTanado avejiTa da saWironivTebiT.asamde iq mcxovreb bavSvs axla sufTa, axlad SeRebili, naTeli sawolioTaxebi aqvT, TiToeul oTaxSi ki mxolod xuTi sawoli dgas sxvadasxvanairisabnebiTa da gverdiT sayvareli saTamaSoebiT. dRisiTbavSvebi Tbil oTaxebSi TamaSoben da aqvT bevrad meti saTamaSo, magnitofonebi,motoruli da SemecnebiTi unar-Cvevebis ganviTarebisxelSemwyobi TamaSebi.senakSi 18 wels gadacilebuli 61 adamiani da 38 bavSvi cxovrobs, magramSromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis saministro, romelmacaseT dawesebulebebze pasuxism<strong>ge</strong>bloba ganaTlebisa da mecnierebissaministrosagan gadaibara, male apirebs, SezRuduli SesaZleblobebismqone pirebze zrunvis saerTaSoriso normebis Sesabamisad, srulwlovnebissxva sacxovrebelSi gadayvanas.26


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009madloba gvsurs movaxsenoT litvis mTavrobas mxardaWerisa da daxmarebisaTvis.”garda gaTbobis da cxeli wylis sistemebisa, Tbilisis Cvil bavSvTa saxliaRiWurva sufTa, kargi avejiTa da TeTreuliT, saTamaSoebiT, CvilebisaTvissawolze dasamagrebeli mbrunavi saTamaSoebiT, WoWinebiTa dakomfortuli maneJebiT. aris sensoruli oTaxic, romelic Cvil bavSvTasaxlSi moxaliseebma daafinanses da romelic aRWurvilia TamaSebiTa danaTurebiT grZnobebis stimulirebisaTvis. aq bavSvebTan SromiTi Terapiisspecialistebi muSaoben.`bevri ram SevcvaleT~, _ aRniSna Tbilisis Cvil bavSvTa saxlis direqtormairina bequriZem. `adre bavSvebi arcTu ise sufTad iyvnen, pasiuradiwvnen TavianT sawolebSi. axla isini gacilebiT ukeT grZnobenTavs, Tumca es ar aris sakmarisi.~irinas gadawyvetili aqvs, bavSvebs, SeZlebisdagvarad, cxovrebis sauke-Teso dasawyisi Seuqmnas, isini ojaxis tipis jgufebSi moaTavsos, romlebsacTavianTi “dedebi~ eyolebaT, magram mis am mcdelobas dawesebulebaSiSemosul bavSvTa didi nakadi aferxebs.axali momsaxureba miznad isaxavs Semosuli bavSvebis raodenobis Semcirebasmartoxela dedebisaTvis daxmarebis gziT. socialur muSakixvdeba dedas, romelic Tvlis, rom ver SeZlebs bavSvis damoukidebladgazrdas da gasaubrebis Semdeg mas Cvil bavSvTa saxlSi agzavnis, sadacdedas 3-4 Tvis ganmavlobaSi bavSvTan SeuZlia komfortul garemoSicxov reba da amasobaSi arsebuli problemebis mogvareba.bequriZis TqmiT, aRniSnuli meTodi sakmaod kargad muSaobs, iseve,rogorc ganviTarebis individualuri <strong>ge</strong>gmebi, romlebic bavSvebisaTvisSemuSavda eqimebis, maswavleblebis, logopedebisa da fsiqolo<strong>ge</strong>bis monawileobiT.igi aseve kmayofilebas gamoTqvams im faqtiT, rom Cvil bavSvTasaxlis zogi bavSvi axla Cveulebriv sabavSvo baRSi dadis.Cvil bavSvTa saxlis bavSvebis skolamdeli aRzrdis dawesebulebSi umtkivneulointegraciis mizniT organizacia `saqarTvelos bavSvebis~ mierCatarda mosamzadebeli samuSaoebi, Sexvedrebi bavSvebTan, iseve rogorcmaT mSoblebTan da pedago<strong>ge</strong>bTan.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSvilisainformacio biuleteni, 1 (12), 200929


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009<strong>iunisefi</strong> ganagrZobs TanamSromlobas sxva organizaciebsa da Cvil bavSvTasaxlTan, raTa SesaZlebeli gaxdes Cvilebis bavSvTa saxlSi Sedinebisprevenciis efeqturi sistemis amoqmedeba da am dawesebulebaSi bavSvTaraodenobis minimumamde Semcireba.30arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemisreformireba – axali Sansi axalgazrdebisaTvisbolo wlebSi mniSvnelovani cvlilebebi ganxorcielda arasrulwlovan-Ta marTlmsajulebis sistemis reformirebis TvalsazrisiT. SemuSavdadokumenti saxelwodebiT `arasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemisreformirebis ZiriTadi mimarTulebebi~, romelic momzadda <strong>iunisefi</strong>smier da SemdgomSi safuZvlad daedo arasrulwlovanTa marTlmsajulebisreformis strategias.samTavrobo doneze Seiqmna `sisxlis samarTlis kanonmdeblobis reformisganmaxorcielebeli sakoordinacio sabWo~, romelmac SeimuSavaarasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemis reformis strategia dasamoqmedo <strong>ge</strong>gma. reformis farglebSi momzaddeba Sesabamisi cvlilebebisakanonmdeblo bazaSi, gadamzaddeba arasrulwlovanTa marTlmsajulebissistemis muSakebi da ganxorcieldeba sareabilitacio programebiarasrulwlovani patimrebisa da probacionerebisaTvis.<strong>iunisefi</strong>sa da iusticiis saministros mWidro TanamSromlobis Sedegadmomzadda noyieri niadagi mniSvnelovani cvlilebebis gatarebisa da arasrulwlovanTamarTlmsajulebis sistemis Zireuli reformirebisaTvis.arasrulwlovanTa marTlmsajulebis reforma erT-erTi ZiriTadi mimarTulebaasamwliani proeqtisa, romelic 2007 wlis ivnisSi daiwyo dasaqarTvelos mTavrobis mier xorcieldeba <strong>iunisefi</strong>sa da niderlandebissamefos saelCos mxardaWeriT.“Cven migvaCnia, rom Tavisuflebis aRkveTa ukiduresi zoma unda iyos kanon-Tan konfliqtSi myof bavSvebTan mimarTebaSi”, ganacxada jovana barberisma,<strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma <strong>saqarTveloSi</strong>. “proeqtis Sedegad SesaZleblobagveZleva davnergoT Tavisuflebis aRkveTis alternatiuli programebi daarasrulwlovanTa marTlmsajulebis sferosTan dakavSirebuli kanonmdeblobada praqtika mivusadagoT saerTaSoriso standartebs”.arasrulwlovanTa marTlmsajulebis reformisa da aRniSnuli proeqtiserT-erTi ZiriTadi mimarTulebaa sisxlis samarTlis sistemis profesionalTakvalifikaciis amaRleba da Sesabamis ganaTleba arasrulwlovanTamarTlmsajulebis administrirebis sakiTxebSi, risTvisac axalisaswavlo programa SemuSavda.aRniSnuli saswavlo programa, romelic moicavs saerTaSoriso da adgilobrivikanonmdeblobas, bavSvis fsiqologiuri ganviTarebisa da ganaTlebissakiTxebs, iusticiis umaRlesi skolis mier damtkicda daSevida arsebul saswavlo programaSi, romlis gavlac mosamarTleobisyvela kandidatisaTvis savaldebuloa. ase rom, amieridan momavali mosamarTleebisavaldebulo ganaTlebas arasrulwlovanTa marTlmsajulebisSesaxebac miiReben.iusticiis umaRles skolasTan partniorobiT, <strong>saqarTveloSi</strong> sisxlissamarTlis yvela mosamarTlem gaiara Sesabamisi saswavlo kursi arasrulwlovanTamarTlmsajulebis Sesaxeb. aseve, 300-ma SerCeulma prokurorma,100-ma iuridiuli daxmarebis samsaxuris advokatma da 80-ma advokatmasaqarTvelos advokatTa asociaciidan gaiares saswavlo kursiarasrulwlovanTa marTlmsajulebis administrirebis sakiTxebSi.trenin<strong>ge</strong>bi mTeli saqarTvelos masStabiT kvlavac gagrZeldeba. programaaseve iTvaliswinebs policiisa da prokuraturis TanamSromlebismomzadebas bavSvebis dakiTxvis sakiTxebSi.


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nikanonTan konfliqtSi myofi bavSvebisaTvis sapatimroSi sasjelis moxdisalternatiuli meqanizmebis danergvis mizniT, iusticiis saministros,saqarTvelos sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebissakiTxTa saministrosa da arasamTavrobo organizacia, “cixis saerTaSorisoreformis” TaosnobiTa da <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT daiwyo samodelosareabilitacio programebis ganxorcieleba baTumSi, rusTavsa daquTaisSi.amJamad praqtikulad, <strong>saqarTveloSi</strong> pirobiTi sasjeli cixeSi patimrobiserTaderTi alternativaa sasjelmisjili bavSvebisaTvis, amitom piloturisqemebis farglebSi arasrulwlovanTa marTlmsajulebis daxmarebiscentri sam qalaqSi Seiqmna.am centrebSi socialuri muSakebi axalgazrda probacionerebTan da maTojaxebTan TanamSromloben, raTa daexmaron maT individualuri saswavlo<strong>ge</strong>gmebis momzadebasa da iseTi ganaTlebisa da unar-Cvevebis SeZenaSi,romlebic daexmareba bavSvebs, daubrundnen sazogadoebas da gaxdnenmisi aqtiuri da pozitiuri wevrebi.reabilitaciis sacdelma programam safuZveli unda Cauyaros iseTistrategis SemuSavebas, romlis farglebSic wvrilmani da naklebad mZimedanaSaulisaTvis ar moxdes axalgazrdebis sisxlis samarTlis wesiTdevna, xolo gasamarTlebis SemTxvevaSi sxva, arasapatimro, zomebi iqnesgamoyenebuli.partnioroba evrogaerTianebasTanarasrulwlovanTa marTlmsajulebis sistemisreformirebaSiorwliani proeqti, romelic saqarTvelos xelisuflebas penitenciurida probaciis sistemis reformirebaSi daexmareba, 2009 wlis martSi daiwyo.proeqts, romelsac `arasrulwlovan msjavrdebulebTan mimarTebaSisasjelaRsrulebis da probaciis sistemis reforma <strong>saqarTveloSi</strong>~ewodeba, axorcieleben sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiulidaxmarebis saministro da <strong>iunisefi</strong> evrogaerTianebis finansuri daxmarebiT.sainformacio biuleteni, 1 (12), 200931


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 200932proeqtis mizania arasrulwlovan msjavrdebulebTan mimarTebaSi sasjelaRsrulebisada probaciis meqanizmis gaumjobeseba da saqarTvelo-Si reintegraciasa da reabilitaciaze dafuZnebuli sistemis Seqmna.`Cveni saministros erT-erTi prioriteti arasrulwlovanTa marTlmsajulebissistemis reformirebaa. umniSvnelovanesia, rom sasjelismoxdis Semdeg arasrulwlovnebi sazogadoebas srulfasovan wevrebaddaubrundnen,~ _ ganacxada sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiulidaxmarebis ministrma dimitri SaSkinma.“evrokavSirisTvis saqarTvelosTan TanamSromlobis konteqstSi adamianisuflebebis dacva da kanonis uzenaesoba erT-erTi ZiriTadi prioritetia,~_ ganacxada evrokomisiis warmomad<strong>ge</strong>nlobis xelmZRvanelma<strong>saqarTveloSi</strong>, elCma per eklundma, “arasrulwlovanTa marTlmsajulebissferos reformireba sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiulidaxmarebis axladSeqmnili saministros erT-erTi umTavresi prioritetia.evrokavSiri mzadaa, finansuri daxmareba gauwios saqarTvelosmTavrobas am saqmeSi. gaeros bavSvTa fondis, <strong>iunisefi</strong>s, gamocdilebaevrokavSiris mier dafinansebis uzrunvelyofiT, rac 1,270,000 evrosutoldeba, mniSvnelovani wvlili iqneba saqarTvelos xelisuflebismier da<strong>ge</strong>gmili reformebis ganxorcielebis procesSi.”`proeqti saSualebas mogvcems, davnergoT sareabilitacio programebi,rogorc Tavisuflebis aRkveTis alternativa, da saerTaSoriso standartebsmivuaxlovoT arasrulwlovanTa marTlmsajulebis arsebulisistema. am process sasjelaRsrulebis, probaciisa da iuridiuli daxmarebissaministro warmarTavs da gvinda madloba movaxsenoT mas TanamSromlobisaTvis.Cven madlierebas gamovxatavT evrokavSiris mimarTmxardaWerisa da TanamSromlobisaTvis,~ _ ganacxada <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelmasaqarveloSi, q-ma jovana barberisma.arasrulwlovanTa marTlmsajulebis reformireba gaeros bavSvTafondisa da saqarTvelos mTavrobis erToblivi programis erT-erTiZiriTadi prioritetia. reformis mizania Seiqmnas arasrulwlovanTamarTlmsajulebis iseTi sistema, romelic xels Seuwyobs kanonTan konfliqtSimyofi bavSvebis reabilitaciasa da maT sazogadoebaSi reintegracias.reforma garanti unda iyos imisa, rom ar moxdes bavSvebis kriminalizacia,arsebobdes prevenciis programebi, sasjelis alternatiulimeqanizmebi, pirobiTi sasjelis naTlad Camoyalibebuli sistema dapirobebis mkafiod gawerili sqema, aseve arasrulwlovnebTan momuSavepersonals gavlili hqondes Sesabamisi momzadeba.proeqtis farglebSi, Tavisuflebis aRkveTisa da probaciis adgilebSidainer<strong>ge</strong>ba iseTi programebi, rogoricaa profesiuli swavleba, sportuliaqtivobebi, Tavisufali drois swori gamoyeneba, socialuri dasasicocxlo unarebis swavleba. iuridiuli daxmareba da individualurifsiqo-socialuri daxmareba.proeqti xels Seuwyobs msjavrdebulebisaTvis pirobiT vadaze adre ga-Tavisuflebis axali da srulfasovani sistemis Camoyalibebas. es sistemadafuZnebuli iqneba bavSvis WeSmarit interesebze, da xels SeuwyobskanonTan konfliqtSi myofi axalgazrdebis maqsimalur reabilitaciasda mis dabrunebaze sazogadoebaSi srulfasovan wevrad..sasjelaRsrulebis sistemis farglebSi proeqti ganxorcieldeba avWalisarasruwlovanTa saaRmzrdelo dawesebulebasa da Tbilisis #5 qalTada arasrulwlovanTa sapyrobileSi. xolo pirobiT vadaze adre gaTavisuflebuliarasrulwlovnebi Caebmebian arsebul reintegraciis, saganmanaTlebloda sportul programebSi.proeqtis farglebSi da<strong>ge</strong>gmilia sasjelaRsrulebis dawesebulebebisada probaciis sferoSi momuSave TanamSromlebis gadamzadeba. moxdebaarasrulwlovanTa marTlmsajulebis sferoSi Sesabamisi politikisa dasakanonmdeblo cvlilebebis gatareba.


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009realuri istoriebiarasrulwlovanTamarTlmsajulebaavtori: gai de<strong>ge</strong>nirusTavi, saqarTvelo:rusTavSi, qalaqis moedanze,Tornike SubiTiZe patara videokameriTwin da ukan darbis, gamvlelebisgadasaRebad kamerissaukeTeso kuTxe rom SearCios.15 wlis Tornike videokamerebiTda kinogadaRebis xelovnebiT arisgatacebuli. igi operatorobazeda televiziaSi an kinoindustriaSimuSaobaze ocnebobs.Tumca, gasul wels misi momavalioptimizmis safuZvels ar iZleoda.Tornikes Tavis sacxovrebel korpusTanaxlos sarecxi manqanismoparvaSi dasdes brali da amwvrilmani qurdobisaTvis mas 4-dan ©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni7 wlamde patimroba eloda.<strong>saqarTveloSi</strong> ar arsebobs bavSvTaspecializebuli sasamarTloebi. Tumca arasrulwlovanTa mar-Tlmsajulebis reformis farglebSi, romelic <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiTxorcieldeba, Tornike ojaxis zedamxedvelobis qveS gamouSves12 Tviani probaciis vadiT.Tornike arasrulwlovani probacionerebisaTvis specialurkursebsac eswreba rusTavis sareabilitacio centrSi. rusTaviscentri erT-erTia <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT Seqmnili sami sareabilitaciocentridan <strong>saqarTveloSi</strong>, romlis ZiriTadi mizani arasrulwlovanprobacionerTa daxmarebaa.Tornike ukve skolasac daubrunda da rusTavis sareabilitaciocentrSi filmebis gadaRebaSic miiRo monawileoba. amJamad ki igi“moambis” Jurnalistebis daxmarebiT saqarTvelos sazogadoebrivmauwyebelSi iRebs gamocdilebas, rogorc staJior-operatori.Tornikes sjera, rom cxovrebaSi meore Sansi mieca da mas axlamomavali aqvs.`pirvel rigSi kameras viyidi, met dros davuTmob swavlas, vimuSavebda Sevecdebi, operatori gavxde,~ _ ambobs Tornike.centrSi yoveli probacioneri safuZvlianad fasdeba. socialurimuSakebi esaubrebian maT ojaxebs da ad<strong>ge</strong>nen individualur saswavlo<strong>ge</strong>gmebs sazogadoebaSi maTi reintegraciis xelSesawyobad.`centri unikaluria~, _ ambobs marika naTaZe, rusTavis sareabilitaciocentris xelmZRvaneli. `igi sxvadasxva saxis momsaxurebassTavazobs bavSvebs, maT Soris saganmanaTleblo da profesiultrenin<strong>ge</strong>bs, iseT aqtivobebs, romlebic fokusirebulia danaSaulisprevenciaze da bavSvebis daxmarebaze, rom maT SeZlon sazogadoebaSidabruneba da ukeT reintegrireba~.sainformacio biuleteni, 1 (12), 200933


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009humanitaruli daxmareba bavSvTadacvasa da ganaTlebaSiomis Sedegad dazaralebulibavSvebis dacva da ganaTlebaim aTobiT aTas adamians Soris, romlebicdevnilobaSi aRmoCdnen 2008 wlis agvistos konfliqtisSedegad, aTasobiT bavSvia, romelTacseriozuli travma miiRes omisa da sakuTari saxlebisdatovebis Sedegad.bevri iZulebiT gadaadgilebuli piri saqarTvelosmTavrobis mier axladaSenebul dasaxlebebSiganaTavses. werovanSi devnilTa erT-erTiyvelaze didi dasaxlebaa, romelic moicavs axalaSenebulkotejebs 6000 iZulebiT gadaadgilebulipirisaTvis.erT-erT aseTi kotejSi elzabeT gasTis fondisada <strong>iunisefi</strong>s daxmarebiT sabavSvo baRi funqcionirebs.baRis win teritoria saTamaSo moednisaTvisSemoiRoba, sadac patara bavSvebs qviSismoedani, saqanelebi da sasrialoebi eliT.baRi, romelic 3-6 wlis asakis bavSvebisaTvisaagankuTvnili, iyenebs xelovnebaze orientirebulswavlebas da miznad isaxavs xeli SeuwyosbaSvebis SemoqmedebiT ganviTarebas, maTi Sinaganiwonasworobis aRd<strong>ge</strong>nas da maT fsiqo-socialurkeTildReobas.patara saxlis oTaxebSi saTamaSoebi, pataraskamebi da magidebi da saxatavi masalebia.kedlebs bavSvebis naxatebi amSvenebs.sabavSvo baRSi, sadac patarebi sxvadasxva socialur,motorul da komunikaciis unar-CvevebsTamaSis meSveobiT iviTareben, sul 25-mde aRsazrdeliada maT kvalificiuri pedago<strong>ge</strong>bi aswavlian.sabavSvo baRSi simSvidis, siTbos da sixarulisatmosfero sufevs, aSkaraa, rom bavSvebi aq Tavskargad grZnoben.34©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009realuri istoriebisabavSvo centrebiavtori: gai de<strong>ge</strong>nisofel lamisyanis mosaxleoba mudmiv daZabulobaSi cxovrobs.maT sofels ramdenime metri aSorebs im teritoriidan, romelicamJamad ar imyofeba saqarTvelos iurisdiqciis qveS.SarSan soflis bevri mosaxle, maT Soris bavSvebi, gaxdnen ruseTsaqarTveloskonfliqtis mowme da aman maTze mZime zemoqmedebamoaxdina.amdenad, iseTi adgilis arseboba, sadac SesaZlebeli iqneba sxveb-Tan urTierToba da garToba, bevr bavSvs exmareba gaumklavdesomis Sedegad miRebul travmasa da stress.sabavSvo centrisoflis skolis derefnebSi sicilisa da musikis xma ismis. erTsaklaso oTaxSi qarTveli msaxiobi baCo CaCibaia dramis gakveTilsatarebs.yvela asakis bavSvi mis improvizirebulmoZraobebs imeorebs. xatvisa daZerwvis garda, es erT-erTi gakveTilia,romelsac arasaskolo saaTebSi bavSvebselizabet gasTis fondi <strong>iunisefi</strong>sdaxmarebiT sTavazobs.17 wlis fiqrias cxovrebaSi centrSi arsebulmadramis gakveTilebma da leqsebisweram bevri ram Secvala.fiqria ambobs, rom cdilobs, ar ifiqroskonfliqtze.`centrma xeli Segviwyo, dagveZliatravma, romelic omis dros ganvicadeT.bavSvebi bevrs dardobdnen da Cven didistresi miviReT. bavSvebi cdiloben, armiaqcion yuradReba imas, rom konfliqtia,jariskacebi kvlav Soriaxlo arianda raRac SeiZleba moxdes,~ _ gviTxraman.iZulebiT gadaadgilebuli bavSvebis daxmarebagasuli wlis konfliqtis Sedegad 30 000 adamiani iZulebiTgadaadgilebul pirad iqca. axal dasaxlebebSi is xalxi cxovrobs,visac sakuTar saxlSi dabruneba ar SeuZlia.magram dasaxlebebi xSir SemTxvevaSi izolirebulia da bavSvebisa-Tvis gasarTobi adgilebi TiTqmis ar aris. mozardebs Zalze mwiriSesaZleblobebi aqvT erTmaneTan urTierTobisa da socializaciisaTvis.ar arsebobs saTamaSo moednebi bavSvebisaTvis.elizabet gasTis fondTan erTad <strong>iunisefi</strong> qmnis sabavSvo centrebs,raTa devnili bavSvebisaTvis xelmisawvdomi iyos adreuli asakisganaTleba, rac bavSvis fundamenturi uflebaa.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nisainformacio biuleteni, 1 (12), 200935


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni©oTxi wlis mari mSoblebTan er-Tad gamoiqca axalgoridan da axlaiZulebiT gadaadgilebul pirTawerovanis dasaxlebaSi cxovrobs daiq arsebul sabavSvo baRSi dadis.mari erT-erTia im aTasobiTiZulebiT gadaadgilebuli bavSvidan,romlebic omis Semdgom axalcxovrebasTan Seguebas cdiloben.axali sabavSvo baRi resurs-centrisfunqciasac uwevs im mSoblebs,romlebsac bavSvTa janmrTelobis,kvebisa da dacvis sakiTxebSi konsultaciaesaWiroebaT.mari sabavSvo baRSi Tavs aSkaradkargad grZnobs.`xSirad gvaviwydeba, rom TamaSi,swavla, axlis Semecneba da komunikaciabavSvebis umTavresi saqmianobaa– es aris is, rasac bavSvebiakeTeben,~ _ Tqva benjamin perksma,<strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nlismoadgilem.batonma perksma dasZina, rom sagan<strong>ge</strong>boRonisZiebebi bavSvebisa-Tvis, mastimulirebeli saswavlogaremo maT exmareba, aRidginon`normaluri mdgomareoba~ da daiviwyonomisgan miyenebuli travma.konfliqtis Sedegad dazaralebulibavSvebis daxmarebiT xelsuwyobs daculi iyos bavSvis uflebadacvasa da ganviTarebaze. <strong>iunisefi</strong>da misi partniorebi ganagrZobensabavSvo centrebis xelSewyobas,raTa bavSvebma iswavlon, iTamaSonda daZlion is stresi, romelic maTomma da iZulebiT gadaadgilebammiayena.36


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009sabavSvo centrebi konfliqtiT dazaralebulteritoriebzesabavSvo baRi werovanSi erT-erTia im 60 centridan, romelic konfliqtisSemdeg <strong>iunisefi</strong>s, elizabet gasTis fondis, saerTaSoriso xsniskomitetisa da “vorld viJen”-is erToblivi ZalisxmeviT gaixsna koleqtiurcentrebSi, konfliqtiT dazaralebul soflebsa da devnilTadasaxlebebSi.sabavSvo centrebSi 3-dan 17 wlamde asakis bavSvebi TamaSoben, monawileobensportul da SemoqmedebiT RonisZiebebSi, iReben formalur daaraformalur ganaTlebas da iviTareben damoukidebeli cxovrebisTvissaWiro unar-Cvevebs, rac exmareba maT gadalaxon omis Sedegad miRebulitravma.sabavSvo centrebi exmareba bavSvebs ukeT moemzadon skolisaTvis,Tavisuflad gamoxaton sakuTari azri da grZnobebi. garda amisa, centrebisaSualebas aZlevs mSoblebsa da mzrunvelebs mSvidad gaagrZelonyoveldRiuri saqmianoba da ar inerviulon bavSvTa usafrTxoebaze. amas-Tanave, es dawesebulebani resurs-centris funqciasac iZenen mSoblebisaTvis,romelTac sWirdebaT konsultacia sxvadasxva sakiTxze, rogorebicaabavSvis janmrTeloba, kveba da sxva.saqaSeTSi, agvistos movlenebiT Sedegad dazaralebul erT-erT sofel-Si, <strong>iunisefi</strong>sa da “vorld viJen”-is erToblivi ZalisxmeviT sabavSvo centrisaqaSeTis erTaderT skolaSi gaixsna.sabWoTa stilis, mitovebuli, naxevrad dangreuli skolis Senobis erTerTifli<strong>ge</strong>li gadakeTda naTel, sasiamovno garemod, sadac aveji, saTamaSoebida saganamanaTleblo masalebia.es centri daaxloebiT 70 bavSvze zrunavs, romelTa asaki sabavSvo baRisasakidan 12 wlamdea. skolis asakis moswavleebi aq gakveTilebis Semdegmodian, raTa isadilon, davalebebi moamzadon, iTamaSon da ufro metiiswavlon.`omis Semdeg Cveni soflis bavSvebi Zalze travmirebulebi iyvnen,~ _Tqva nanam, erT-erTma maswavlebelma. `es da<strong>ge</strong>gmili iyo rogorc mokl-©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvilisainformacio biuleteni, 1 (12), 200937


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvili©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvilievadiani proeqti, magram bavSvebi aq ise kargad swavlobdnen,rom mSoblebma proeqtis gagrZeleba gvTxoves da asec moxda,~_ dasZina man.`es sabavSvo baRi pirveli baRia sofelSi am bolo 20 wlis man-Zilze~, _ Tqva nanam. `aq bavSvebi TamaS-TamaSiT swavloben,moswonT saTamaSoebi da naTeli ferebi, romelic maT irgvlivaa~.bavSvebi, mcirewlovnebic da mozrdilebic, omTan dakavSirebulSiSsa da travmas yvelaferSi gamoxataven.`xatvis dros xSirad oms xataven~, _ gviTxra aRmzrdelma mananam.`am bavSvebma Wurvebi da rusi jariskacebi naxes. es sofeliomamdec Zalian Raribi iyo da bavSvebs Zalze cota ram hqondaT.maTTvis es yvelaze kargi saCuqaria, rac ki SeiZleba hqonodaT~,_ dasZina man.centris pedago<strong>ge</strong>bma da mzrunvelebma trenin<strong>ge</strong>bi gaiares bavSvishigienaSi, fsiqologiasa da bavSvis uflebebSi, rac maTTvisuaRresad sasar<strong>ge</strong>blo iyo.centris maswavleblebis TqmiT, mSoblebi Svebas grZnoben,rodesac xedaven, rom maTi Svilebi aq bevr rames swavlobenda maTi ganviTarebisaTvis centrSi yvela pirobaa Seqmnili.sabavSvo centri amJamad ori soflis bavSvebs emsaxureba. imedia,centri momavalSi meti bavSvis miRebas SeZlebs. amJamadcentris momlodineTa siaSi 150-ze meti mSobelia Cawerili.12 wlis <strong>ge</strong>ronti Tavisi soflidan ojaxTan erTad gamoiqca,rodesac misi saxli iwvoda. axla igi komfortulad da laRadgrZnobs Tavs TanatolebTan erTad da ambobs, rom centri moswons.<strong>ge</strong>rontis kmayofilebas misi megobari laSac iziarebs. `kargiiqneba, proeqti Tu gagrZeldeba, aq yofna sasiamovnoa ~, _gviTxra man RimiliT.38


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvilivisTvis iyo gaTvaliswinebuli. saskolo nakrebis TiTo yuTi Seicavssaswavlo masalebs, raTa sagan<strong>ge</strong>bo mdgomareobis SemTxvevaSi bavSvebmaswavlis swrafad gagrZeleba SeZlon. sportul-gamajansaRebeli nivTebisnakrebi ki gamiznulia imisaTvis, rom bavSvebma sportis meSveobiTgadalaxon miRebuli travma.agvistos brZolebis dros konfliqtis zonebSi daaxloebiT 100 skoladazianda, aveji da aRWurviloba ki moipares. am regionis skolebisyvelaze gadaudebeli saWiroeba axali saxelmZRvaneloebi da infrastruqturisaRd<strong>ge</strong>na iyo.2008 wlis oqtomberSi, bavSvebis skolebSi dabrunebis mizniT, iunisefmaorganizacia “gadavarCinoT bavSvebTan” erTad Seagrova axali da meoradisaxelmZRvaneloebi, ris Sedegadac konfliqtiT dazaralebuli dawyebiTiklasebis moswavleebisaTvis 10 000 saxelmZRvanelo mogrovda.kidev 30 000 axali saxelmZRvanelo gadaeca konfliqtiT dazaralebulda socialurad daucvel 5 000 bavSvs goris, qarelis, kaspisa da xaSurisraionebSi, aseve, Tbilisis sxvadasxva koleqtiur centrSi mcxovrebiZulebiT gadaadgilebul bavSvebs. axali saxelmZRvaneloebis SesyidvasaqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros, <strong>iunisefi</strong>s,“vorld viJen”-is, estoneTis ganaTlebis saministros, latviis sagareosaqmeTa saministros, litvis alma adamkusis saqvelmoqmedo fondisa dasaerTaSoriso xsnis komitetis erToblivi ZalisxmeviT moxerxda.40


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009konfliqtiT dazaralebul teritoriebzemosaxleobis informireba naRmebis safrTxisSesaxebiunisefma organizacia “halo trastsa” da ganaTlebisa da mecnierebissaministrosTan erTad SeimuSava saswavlo programa, romelic miznadisaxavda goris, qarelis, kaspisa da xaSuris 46 000 bavSvisa da 180 skolisinformirebas aufeTqebeli naRmebisa da omis danatovari sxva feTqebadinarCenebis Sesaxeb.konfliqtis zonis mindvrebSi darCenili bevri aufeTqebeli sabrZolomasala did safrTxes warmoad<strong>ge</strong>ns im bavSvebisaTvis, romlebmac ar ician,rogor amoicnon aseTi sagnebi.omis danatovar feTqebad narCenebsa da naRmebTan dakavSirebuli safrTxisSesaxeb saganmanaTleblo programis farglebSi momzadda specialurisaswavlo saxelmZRvaneloebi da sailustracio masalebiaufeTqebeli sabrZolo sagnebidan momdinare safrTxis Sesaxeb; Sesabamisitrenin<strong>ge</strong>bi CautardaT maswavleblebs da gaimarTa gakveTilebikonfliqtiT dazaralebul zonebSi. aRniSnuli proeqti <strong>ge</strong>rmaniis mTavrobamdaafinansa.realuri istoriebisaganmanaTleblo programa naRmebTandakavSirebuli safrTxis Sesaxebavtori: gai de<strong>ge</strong>nikirbali, saqarTvelo:goris axlos, sofel kirbalis skolaSi bavSvebis umetesobaTandaTan cxovrebis Cveul ritms ubrundeba,miuxedavad gasuli wlis ruseT-saqarTvelos konfliqtisasamxreT oseTTan dakavSirebiT.Tumca 15 wlis soso xirxels omma saSineli memkvidreobadautova da man masTan gamklaveba unda iswavlos.2009 wlis dasawyisSi sosos xelyumbaris tipis asafeTqebelmamowyobilobam marcxena xeli moaglija.soso ambobs, rom asafeTqebeli aRWurviloba skolas-Tan axlos, arxSi ipova da jibeSi Caido. klasSi es aR-Wurviloba gaxurda da soso mis gadasagdebad gareTgavida.igi jibidan amoRebisas amoqmedda.`ara, ar vicodi ra iyo. rom mcodnoda, ar aviRebdi.aviRe imitom, rom damainteresa da ar vicodi ra iyo,~_ Tqva sosom.safrTxis gaTviTcnobiereba omiT dazaralebul adgilebSisoso erTaderTi msxverpli ar aris. Sida qarTlis regionSi, gorTanaxlos, ramdenime bavSvma kidurebi dakarga.<strong>iunisefi</strong> mWidrod TanamSromlobs organizacia“halo trast”-Tanda saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan, raTabavSvebma gaigon, ra safrTxes Seicavs aufeTqebeli sabrZolo masala,SeZlon gamafrTxilebeli niSnebis amocnoba da icodnen, ragaakeTon iseTi sagnis danaxvisas, romelic saxifaTo Cans.©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>nisainformacio biuleteni, 1 (12), 200941


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/gai de<strong>ge</strong>ni<strong>iunisefi</strong>s saganmanaTleblo programa naRmebis safrTxis Sesaxebmiznad isaxavs goris raionSi 50 000-mde axalgazrdis informirebasomiT dazaralebuli adgilebSi arsebuli safrTxeebis Sesaxeb.specialuri saganamanaTleblo masalebi axla xelmisawvdomiaskolebSi da bavSvebs SeuZliaT isini saxlSi, maTi ojaxis wevrebsacwauRon.`maswavleblebTan minimaluri intervenciiT, maTi aRWurviTbavSvebis swavlebisaTvis saWiro ZiriTadi unar-CvevebiT dasxva iseTi meTodebis saSualebiT, rogoricaa animacia, sabavSvoRonisZiebebi, gvinda, rom yvela bavSvma icodes naRmebTandakavSirebuli safrTxeebis Sesaxeb,~ _ Tqvabenjamin perksma, <strong>saqarTveloSi</strong> <strong>iunisefi</strong>swarmomad<strong>ge</strong>nlis moadgilem.adgilobrivi mosaxleobis winaSe arsebulisafrTxesofel browleTis erT-erT xexilis baRSi“halo trastis” gamnaRmvelTa jgufebi nelada frTxilad asufTaveben teritorias kaseturiWurvebisagan, romlebic adgilobrivimosaxleobis sicocxles safrTxes uqmnis.omis danatovari feTqebadi narCenebisagan regionisgasufTavebas sakmao dro dasWirdeba.“halo trastis” ganaRmvis specialistis niksmartis TqmiT, aucilebelia, bavSvebma gaigon,ra safrTxes Seicavs aufeTqebeli sabrZolomasala.`mas ar unda Seexo. is saTamaSo nivTi ar aris...rogorc xedavT, fermerebis miwebze varT,xalxi aq muSaobas apirebs da Tu araferiecodinebaT aseTi mowyobilobebis Sesaxeb,maSin cxadia, es maTTvis saxifaTo iqneba,~ _Tqva man.zrunvisa da dacvis uflebaSeiaraRebuli konfliqtiT dazaralebul yvelabavSvs aqvs ufleba, iyos daculi da maszezrunavdnen.xelis dakargvamde sosos sporti uyvarda dakriviT iyo gatacebuli. mas imedi aqvs, rommomavalSi SeZlebs, krivSi varjiSi ganaaxlos.axla madlobelia, rom xelyumbaris afeTqebammisi sicocxle ar Seiwira da klaselebi ardaaSava.`yvelam dainaxa, rac damemarTa. aravis vusurvebdiCems adgilas yofnas da megobrebsvafrTxileb, ar mokidon xeli saeWvo sagnebsda ar daiviwyon, rac damemarTa.~<strong>iunisefi</strong> gaagrZelebs muSaobas saqarTvelosganaTlebisa da mecnierebis saministrosTan,raTa omiT dazaralebul adgilebSi bavSvebiar gaxdnen naRmebisa da omis Sedegad datovebuliaufeTqebeli sabrZolo masalebismsxverplni.42


avSvTa uflebebis dacva dasazogadoebrivi monitoringi<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/irakli mSvidobaZegaeros bavSvis uflebaTa komiteti ganixilavssaqarTvelos mier ward<strong>ge</strong>nil angariSs2008 wlis maisSi gaeros bavSvis uflebaTa komitetma ganixila saqarTvelosmier ward<strong>ge</strong>nili angariSi qveyanaSi bavSvis uflebaTa konvenciisganxorcielebis Sesaxeb.konvenciis xelmomweri TiToeuli saxelmwifos mTavroba komitets xuTweliwadSi erTxel warud<strong>ge</strong>ns angariSs, xolo alternatiul angariSsTiToeul qveyanasTan dakavSirebiT am qveynis arasamTavrobo organziaciebiwarad<strong>ge</strong>nen. am ukanasknelSi Sedis gaeros organizaciebis mxridangamoTqmuli SeniSvnebic.iunisefma komitetes aseve warudgina sakuTari xedva da SeniSvnebi konvenciisganxorcielebis Sesaxeb <strong>saqarTveloSi</strong>. garda amisa, <strong>iunisefi</strong> daexmaraarasamTavrobo organizaciebs, romelTac organizacia `evri Caildi”-sxelmZRvanelobiT komitets warudgines alternatiuli angariSi imis Sesaxeb,Tu rogor aris daculi <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa uflebebi. saqarTvelosmier ward<strong>ge</strong>nili alternatiuli angariSi gaeros bavSvis uflebaTakomitetis mier erT-erT saukeTeso angariSad iqna aRiarebuli.saqarTvelos mier ward<strong>ge</strong>nili angariSebis ganxilvis Sedegad komitetmaSeimuSava daskvniTi mosazrebebi <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvis uflebaTa konvenciisganxorcielebis Sesaxeb, sadac man yuradReba gaamaxvila am mxrivarsebul xarvezebzec. komitetis angariSSi aRniSnulia, rom qveyanaSi ararsebobs sakoordinacio meqanizmi samTavrobo doneze, romelic monitoringsgauwevda konvenciis ganxorcielebas. aseve xazgasmulia, romarsebobs garkveuli naklovanebebi bavSvebTan dakavSirebul kanonmdeblobaSi.mniSvnelovani sakiTxi iyo arasrulwlovanTa marTlmsajuleba. komitetisrekomendacia iTvaliswinebda, <strong>saqarTveloSi</strong> arsebuli sistemasrul SesabamisobaSi mosuliyo konvenciasa da saerTaSoriso standartebTan.Tumca unda aRiniSnos, rom am sferoSi amJamad mimdinaresainformacio biuleteni, 1 (12), 200943


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 200944reforma, romelsac saqarTvelos mTavroba axorcielebs <strong>iunisefi</strong>s, niderlandebissamefos saelCosa da evrogaerTianebis mxardaWeriT, xelsSeuwyobs danaSaulis prevencias da probaciasa da sasjelaRsrulebisdawesebulebebSi myofi bavSvebis pirobebis gaumjobesebas.komiteti Zalze SeSfoTebuli iyo im garemoebiT, rom sisxlis samarTlispasuxism<strong>ge</strong>blobis asaki <strong>saqarTveloSi</strong> 14-dan 12 wlamde Semcirda. TumcaaRsaniSnavia, rom amJamad mTavroba <strong>ge</strong>gmavs aRniSnuli Sesworebis gauqmebas.komitetis sxva rekomendaciebi exeboda saxalxo damcvelis ofisis bavSvisuflebaTa centris gaZlierebas Sesabamisi adamianuri da finansuriresursebis uzrunvelyofiT, bavSvis uflebaTa konvenciis ganxorcielebasTandakavSirebuli monacemebis SegrovebaSi saxelmwifos Sesa-Zleblobebis gaumjobesebas. garda amisa, konkretuli rekomendaciebiexeboda diskriminaciis aRkveTas, samoqalaqo uflebebsa da Tavisuflebas,ojaxur garemosa da alternatiul zrunvas, ganaTlebas, kulturasada dasvenebas da sagan<strong>ge</strong>bo dacvis zomebs, maT Soris, ltolvil daiZulebiT gadaadgilebul bavSvebTan mimarTebaSi.Semdegi angariSi saqarTvelos mTavrobam komitets 2011 wlis ivlisSiunda warudginos.<strong>saqarTveloSi</strong> bavSvebTan dakavSirebulisakiTxebis gaSuqeba2008 wels Tbilisis saxelmwifo universitetisa da <strong>iunisefi</strong>s TanamSromlobisSedegad momzadda saxelmZRvanelo “bavSvTa sakiTxebis gaSuqebamediaSi”, romelic gankuTvnilia umaRlesi saswavleblebis Jurnalistikisfakultetebis studentebis, pedago<strong>ge</strong>bisa da media sakiTxebiTdainteresebuli adamianebisaTvis. saxelmZRvanelo `bavSvebTan dakav-Sirebuli sakiTxebis gaSuqeba~ Setanili iqna Tbilisis saxelmwifo universitetisJurnalistikisa da kavkasiis media menejmentisa da Jurnalistikisskolis saswavlo programebSi.“bavSvTa sakiTxebis gaSuqeba Jurnalistebisagan saTanado codnasa dasaerTaSoriso standartebis dacvas moiTxovs. nebismierma sityvam Tufrazam SesaZloa mTlianad gansazRvros bavSvis Semdgomi cxovreba daamitomac bavSvebze saubrisas udidesi sifrTxile da profesionalizmiasaWiro. imedia, aRniSnulikursi xels Seuwyobs JurnalistTaiseTi Taobis aRzrdas,romelTac gaazrebulieqnebaT bavSvTa sakiTxebisgaSuqebasTan dakavSirebulipasuxism<strong>ge</strong>bloba” _ ganacxadajovana barberisma,<strong>iunisefi</strong>s warmomad<strong>ge</strong>nelma<strong>saqarTveloSi</strong>.saxelmZRvanelos mizania,xeli Seuwyos masobrivi informaciissaSualebebSibavS vebTan dakavSirebulisakiTxebis iseT gaSuqebas,rom daculi iyos rogorcJurnalistTa saerTaSorisofederaciis mier aRiarebulistandartebi da eTikurinormebi, ise zogadad bavSvTauflebebi. saxelmZRvanelodaexmareba bavSvTa sakiTx-<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/marika amurvelaSvili©


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009ebze momuSave masmediis profesionalebs, maqsimalurad daicvanbavSvTa uflebebi TavianT saqmianobaSi.aRniSnul saxelmZRvanelos safuZvlad daedo <strong>iunisefi</strong>sa dabritanuli organizacia media uaizi”-is publikacias JurnalistebisaTvis`media da bavSvTa uflebebi~. saxelmZRvanelosadaptirebis mizniT Seiqmna samuSao jgufi, romelSic SevidnenTbilisis saxelmwifo universitetisa da kavkasiis media menejmentisada Jurnalistikis skolis pedago<strong>ge</strong>bi. jgufma SeimuSavasaxelmZRvanelos saboloo varianti.saxelmZRvanelo sami nawilisagan Sed<strong>ge</strong>ba: meTodologiuri rekomendaciebipedago<strong>ge</strong>bisaTvis, saxelmZRvanelo studentebisaTvisda konkretuli magaliTebis krebuli. studentTaTvisgankuTvnili saxelmZRvanelos mizania, ukeT gaacnos momavalJurnalistebs bavSvTa uflebebi, auxsnas maT, Tu rogor Sei-Zleba bavSvTa uflebebTan dakavSirebul sakiTxebze sainteresoda kvalificiuri sagazeTo publikaciebisa Tu tele-radio gadacemebisSeqmna. pedago<strong>ge</strong>bisaTvis gankuTvnil meTodologiurrekomendaciebSi Tavmoyrilia instruqciebi pedago<strong>ge</strong>bisaTvis,savarjiSoebi, testebi, masalebi gamokiTxvebisaTvis, saqmianiTamaSebi, davalebebi a.S. konkretuli magaliTebis krebuli kiaanalizebs calkeul statiebs eTikuri normebisa da standartebisdacvis TvalsazrisiT.amJamad saxelmZRvanelo iswavleba Tbilisis rig umaRles saswavlebleb-Si, igi aseve gadaeca quTaisisa da baTumis Jurnalistikis skolebs.bavSvebTan dakavSirebuli sakiTxebis gaSuqeba –situaciis analizi<strong>iunisefi</strong>s mier Catarebuli kvlevis Tanaxmad, qarTul mediaSi ar arsebobserTiani profesiuli standartebi bavSvTa sakiTxebis gaSuqebasTandakavSirebiT, romlebsac Jurnalistebi da menejerebi erTnairad scemdnenpativs. kvleva saxelwodebiT “bavSvTa sakiTxebis gaSuqeba da mediaeTika <strong>saqarTveloSi</strong> – situaciuri analizi” <strong>iunisefi</strong>s mier momzadda damisi Sede<strong>ge</strong>bi 2009 wlis 20 Tebervals media forumze iqna ward<strong>ge</strong>nili. mediaforumis mizani iyo gamarTuliyo diskusia <strong>saqarTveloSi</strong> bavSvTa sakiTxebisgaSuqebisas eTikuri normebisa da mediis profesiuli standartebisdacvis Sesaxeb da gansazRvruliyo konkretuli nabijebi imis Taobaze,Tu ra unda gakeTdes arsebuli mdgomareobis gaumjobesebis mizniT.aRniSnuli kvleva 2008 wlis mais-ivlisSi <strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriT Catardada mas Jurnalisti zviad qoriZe xelmZRvanelobda. kvlevis mizaniiyo informaciis mopoveba bavSvTa sakiTxebis gaSuqebisas media eTikisada JurnalistTa profesiuli standartebis dacvis mxriv <strong>saqarTveloSi</strong>dRes arsebuli mdgomareobis Sesaxeb.erT-erTi mniSvnelovani problema qarTul mediaSi aris eTikuri normebiserTiani kodeqsis ararseboba. mxolod ramdenime media saSualebasaqvs Tavisi kodeqsi, romlis aRiareba da dacva ver qmnis saTanado aminds.kvlevis Tanaxmad, qarTul mediaSi Warbobs stereotipuli midgoma bavSvebismimarT, rac sakmaod rTuli Sede<strong>ge</strong>bis momtania.kvlevam gamoavlina, rom qarTul mediaSi xSiria imgvari statiebi Tu siuJetebi,sadac ar aris mkafiod gamijnuli faqti da komentari, figurirebsdauzustebeli da Seumowmebeli informacia. bavSvebze saubrisasJurnalistebi ar eridebian ganzogadebas. garda amisa, naklebad xdebainformaciis diversificireba, problemis detaluri analizi da informaciisramdenime wyaros safuZvelze gaSuqeba.xSiria faqtebi, rodesac xdeba kanonis damrRvevi an Zaladobis msxverplibavSvebis Sesaxeb informaciis sensaciuri kuTxiT gaSuqeba da am bavSvebissainformacio biuleteni, 1 (12), 200945


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009identificireba. quCis bavSvebTan mimarTebaSi ki aseve xSirad ismisdiskriminaciuli da stereotipuli gamoTqmebi.2009 wels <strong>iunisefi</strong> monawileobda <strong>saqarTveloSi</strong> evropis sabWosa da evrokavSirismier organizebul RonisZiebaSi, romelic miznad isaxavdaqarTvel JurnalistTa eTikis qartiis SemuSavebas da miRebas. aRniSnulprocess <strong>saqarTveloSi</strong> xelmZRvanelobs qarTuli arasamTavrobo organizacia`samoqalaqo ganviTarebis instituti~ da Jurnalisti ia anTaZe.<strong>iunisefi</strong>s SeniSvnebze dayrdnobiT qarTuli centraluri da regionulimediis, gaerTianebuli samefosa da safran<strong>ge</strong>Tis mediaeqspertebisa da evropissabWos warmomad<strong>ge</strong>nlebis monawileobiT gamarTul konferenciazeSemuSavda da miRebul iqna “saqarTvelos Jurnlisturi eTikis qartiis”specialuri muxli bavSvebis Sesaxeb. amJamad mimdinareobs qartiis far-To ganxilva qarTuli mediis warmomad<strong>ge</strong>nlebTan da mosalodnelia, romJurnalisturi eTikis qartia da misi amoqmedebis meqanizmebi mimdinarewels mogvianebiT iqneba miRebuli.biujetis Sed<strong>ge</strong>nasa da politikis SemuSavebaSibavSvTa interesebis dacvisaTvissaWiro unar-Cvevebi<strong>iunisefi</strong> mxars uWers qarTul arasamTavrobo organizaciebs SeiZinonSesabamisi codna da unarebi, raTa SeZlon imis gaanalizeba, Tu ramdenadaadaculi adamianis uflebebi biujetis SemuSavebisa da xarjvisprocesSi.am mizniT gaimarTa <strong>iunisefi</strong>s mier organizebuli specialuri seminarebiarasamTavrobo organizaciebisaTvis 2008 wlis dekembersa da 2009 wlisivnisSi. seminarebs uZRveboda saerTaSoriso donis eqsperti adamianisuflebebis dacvisa da advokatirebis sferoSi, jim Sulci.aRniSnuli seminarebis Sedegad <strong>iunisefi</strong> miznad isaxavs Camoayalibosara samTavrobo organizaciebis mZlavri aliansi, romelic SeZlebs ganaxorcielos<strong>saqarTveloSi</strong> adamianis uflebebis dacvis monitoringi.<strong>iunisefi</strong>s dafinansebiT saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociaciam2009 wels ganaxorciela proeqti `sajaro samsaxuris axalgazrdaliderebi~, romelic miznad isaxavs adgilobrivi mmarTvelobis organo-Ta sabiujeto procesebSi sazogadoebis monawileobis gaaqtiurebas.proeqtis farglebSi saqarTvelos xuT regionSi momzadda 20 axalgazrdaiuristi da iuridiuli fakultetis studenti biujetis Sed<strong>ge</strong>nisa daadgilobrivi mmarTvelobis sakiTxebSi monawileobis mizniT. mosaxleobasTanpirispir Sexvedrebis dros axalgazrdebi ecnobian problemebs,romlebic adgilobrivi xelisuflebis kompetenciaSia da SemdgomSi adg-©<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/klif volpe46


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 2009ilobriv xelisuflebasTan lobireben aRniSnuli sakiTxebis mogvarebas.garda amisa, axalgazrda liderebi moqalaqeebs rCevebsa da rekomendaciebsinteraqtiuli radio programis meSveobiTac aZleven.axalgazrda liderebi eswrebian adgilobrivi xelisuflebis sajaro sxdomebs,sadac isini warmoad<strong>ge</strong>nen konkretuli adamianebis problemebs.isini aseve cdiloben daamkvidron am problemebze swrafi reagirebiskultura da aamaRlon xelisuflebis cnobiereba sakuTar pasuxism<strong>ge</strong>blobebTandakavSirebiT. xelisuflebis biujetis mTavari wyaro xomswored am moqalaqeTa mier gadaxdili gadasaxadebia.saqarTvelos axalgazrda iuristTa asociacia <strong>ge</strong>gmavs adgilobrivixelisuflebis warmomad<strong>ge</strong>nlebisaTvis Caataros seminarebi, Tu rogorunda moxdes moqalaqeTa gancxadebebze reagireba da amiT daexmarosxelisuflebas momsaxurebis gaumjobesebaSi.saxalxo damcvelis ofisTan partniorobaiunisefma daxmareba gauwia saxalxo damcvelis ofiss gorsa da gorisraionSi bavSvTa uflebebis dacvis monitoringis gaumjobesebis TvalsazrisiTda daafinansa saxalxo damcvelis goris regionalur centrSibavSvTa uflebebis eqspertis muSaoba.<strong>iunisefi</strong>s mxardaWeriTa da saxalxo damcvelis ofisis samoqalaqo ganaTlebiscentris TaosnobiT qvemo qarTlSi gaixsna sakvirao skola.seminarebis Sedegad skolaSi sxvadasxva eTnikuri warmomavlobis 14-16 wlis 20 bavSvi eufleboda adamianisa da bavSvis uflebebs. sakviraoskolaSi maT aseve SeiZines debatebis warmarTvis unaric. mecadineobebiaseve miznad isaxavda sxvadasxva eTnikuri da religiuri warmomavlobisaxalgazrdebs Soris urTierTobisa da komunikaciis gaZlierebas.parlamentarebis treningi adamianis uflebebsada makroekonomikaSi<strong>iunisefi</strong> ganagrZobs mWidro TanamSromlobas saqarTvelos parlament-Tan. parlamentis saswavlo centrTan TanamSromlobiT 2008 wlis noemberSigaimarTa orkviriani seminari adamianis uflebebis Sesaxeb. kursimiznad isaxavda parlamentarebisa da parlamentis sxva TanamSromlebisa-Tvis adamianis uflebebisa da maTi praqtikuli ganxorcielebis sakiTxebisgacnobas. kursi mimoixilavda adamianis uflebaTa ZiriTad saerTa-Soriso xelSekrulebebs, maTi ganxorcielebis meqanizmebsa da saxelmwifospasuxism<strong>ge</strong>blobis sakiTxebs. aRniSnuli seminaris organizeba Sesa-Zlebeli gaxda <strong>iunisefi</strong>s, gaeros adamianis uflebaTa umaRlesi komisrisofisisa da gaeros qalTa fondis TanamSromlobis Sedegad.<strong>iunisefi</strong>/saq-2008/klif volpe©sainformacio biuleteni, 1 (12), 200947


<strong>iunisefi</strong> <strong>saqarTveloSi</strong> 20092008 wlis bolos gaimarTa kidev erTi seminari parlamentarebisa da parlamentis sxvaTanamSromlebisaTvis makroekonomikisa da sajaro finansuri marTvis sakiTxebze.seminaris monawileTa SefasebiT orive kursi sasar<strong>ge</strong>blo da saintereso iyo. TanamSromlobaparlamentis saswavlo centrTan momavalSic gagrZeldeba.bavSvebis TvaliT danaxuli omi –fotogamofena “gvsurs mxolod mSvidoba”2008 wlis agvistos konfliqtma saomari moqmedebebisSemswre bavSvebis gonebaSi sazareli suraTebi datova.iuni sefis mier imave wlis oqtomberSi gorSi organizebulmafotoseminarma saSualeba misca bavSvebs, fotoebisgamoexataT gancdili da SeeqmnaT agvistos omis sakuTarifotoistoria.<strong>iunisefi</strong>sa da arasamTavrobo organizacia “bilikis“organizebiT gamarTul xuTdRian foto-seminarSi 10-17 wlis asakis 22 bavSvi monawileobda da mas <strong>iunisefi</strong>sfotografi jakomo piroci uZRveboda. seminarSimonawileobdnen bavSvebi goridan da konfliqtis Sedegaddazaralebuli axlomdebare soflebidan. zogierTi bavSviTavad iyo devnili, radgan maTi saxlebi daiwva an daingra,xolo zogma dakarga axlo naTesavi saomari moqmedebebisSedegad. seminari miznad isaxavda bavSvebisaTvis fotografiis ZiriTadi unar-Cvevebisgacnobas da es maT aseve daexmareboda gamklavebodnen konfliqtis Sedegad miRebul travmas.pirveli ori dRis ganmavlobaSi bavSvebma Seiswavles fotografiis safuZvlebi da <strong>iunisefi</strong>sagansaCuqrad miiRes cifruli fotoaparatebi. mesame dRes bavSvebi Tavad gavidnen fotoebisgadasaRebad. maT moinaxules iZulebiT gadaadgilebul pirTa koleqtiuri centrebi, skolebida soflebi, romlebic Zlier dazaraldnen saomari moqmedebebis Sedegad. bavSvebma gadaiResSTambeWdavi fotoebi, romlebic asaxavs konfliqtis Sedegad dazaralebuli adamianebis cxovrebas,im adamianebis cxovrebas, vinc dakarga axloblebi, saxli, vinc cdilobs, Seeguos axalrealobas. fotoebze aseve asaxulia omiT gamowveuli ngreva da axalmSeneblobebi.2009 wlis martSi fotoebi warmod<strong>ge</strong>nili iqna TbilisSi kinoTeatr `amiranSi~ gaxsnilspecialur fotogamofenaze, romelmac erT Tves gastana. fotogamofenas Tavad seminarismonawile bavSvebic eswrebodnen.`Zalian mainteresebs fotografia da es Cemi pirveli nabiji iyo am sferoSi~, - ambobs TamogiunaSvili `arasodes damaviwydebiT. Tqven ocneba amisruleT.~“me gadaviRe ca, rasac simSvide moaqvs,” ambobs melano fisaZe goridan. “cas rom vuyureb,simSvide mefineba. cudad vgrZnob Tavs, rodesac damwvar saxlebs da maRaziebs vxedav.verasodes warmovid<strong>ge</strong>ndi, rom saqarTvelos aseTi ram daatydeboda Tavs.”©<strong>iunisefi</strong>/saq-2009/marika amurvelaSvili48


yvela bavSvisaTvisjanmrTeloba, ganaTleba, Tanasworoba, dacvagza kacobriobis progresisakengaeros bavSvTa fondisaqarTvelo, Tbilisi, 0179erisTavis q. 9, gaeros saxli, me-4 sarT.telefoni: (995 32) 232388, 251130faqsi: (995 32) 251236el. fosta: tbilisi@unicef.org

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!