You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
qurTis municipalitetis<br />
sagamomcemlo dawesebuleba<br />
`xeobis macne~<br />
damfuZneblebi:<br />
qurTis municipaliteti<br />
direqtori:<br />
lali romelaSvili<br />
899 25 29 18<br />
E-mail: contact@kheoba.ge<br />
eleqtronuli versia<br />
www.kheoba.ge<br />
redaqtori<br />
nino CibCiuri<br />
899 48 62 77<br />
koreqtori:<br />
neli darbaiZe<br />
saredaqcio kelegia:<br />
nana kaxniaSvili<br />
898 46 06 04<br />
nino kasraZe<br />
898 91 69 62<br />
eka ecataZe<br />
851 44 66 29<br />
nino beruaSvili<br />
897 15 12 45<br />
buRalteri:<br />
gia basiSvili<br />
855 32 22 07<br />
Jurnali<br />
`liaxvis xeoba~ gamoicema<br />
Sps `sagamomcemlo saxli<br />
qarTuli elita~-s<br />
mier<br />
Jurnali xelmZRvanelobs<br />
Tavisufali<br />
presis principebiT.<br />
redaqcia pasuxs ar<br />
agebs ucxouri presidan<br />
gadmoTargmnili<br />
masalebis, faqtebis,<br />
informaciis sizusteze.<br />
redaqciaSi<br />
Semosuli masalebi<br />
avtorebs ar ubrundebaT.<br />
masalis sizusteze<br />
pasuxismgebelia avtori.<br />
misamarTi: q. gori, verxvebis<br />
Casaxleba. (aRmaSeneblis #89/24<br />
tel.: (+99532) 91-00-84<br />
III<br />
a T i m c n e b a<br />
1. me var ufali RmerTi Seni, da ara iyvnen Senda RmerTni ucxoni, Cemsa gareSe.<br />
2. ara hqmne Tavisa Senisa kerpi, arca yovladve msgavsi, raodeni ars caTa Sina ze,<br />
da raodeni ars qveyanasa zeda qve, da raodeni ars wyalTa Sina qveSe qveyanisa: ara<br />
Tayvani-sce maT, arca msaxurebde maT.<br />
3. ara moiRo saxeli uflisa RvTisa Senisa amaosa zeda.<br />
4. moixsene dRe igi SabaTi da wmida-hyav igi: eqvs dRe iqmode, da hqmne maT Sina<br />
yovelive saqme Seni, xolo dRe igi meSvide SabaTi ars uflisa RvTisa Senisa.<br />
5. pativ-ec mamasa Sensa da dedasa Sensa, raTa keTili geyos Sen da dRegrZel iyo<br />
qveyanasa zeda.<br />
6. ara kac-hkla.<br />
7. ar imruSo.<br />
8. ar iparo.<br />
9. ara cili-swamo moyvassa Sensa wamebiTa cruiTa.<br />
10. ara guli giTqmides colisaTvis moyvasisa Senisa, ara guli giTqmides saxlisaTvis<br />
moyvasisa Senisa, arca yanisa misisa, arca karaulisa misisa, arca yovlisa<br />
sacxovarisa misisa, arca yovlisa misTvis, raica iyves moyvasisa Senisa.<br />
s a r C e v i<br />
politika<br />
ruseTTan gauqmebuli<br />
xelSekruleba da<br />
saqarTvelo-somxeTis<br />
urTierToba gv.4 koba<br />
subeliani parlamentis<br />
sxdomaze gv.5=<br />
siaxleebi<br />
devnilebma sasoflosameurneo<br />
teqnika miiRes,<br />
devnilebma sagazafxulod<br />
xvna-Tesva daiwyes gv.6<br />
konfliqtis zona<br />
incidenti cxinvalSi gv.7<br />
sasoflo-sameurneo teqnikis<br />
Tema sofel ergneTSi,<br />
incidenti cxinvalis centrSi,<br />
kokiTi - samxreT oseTisa da<br />
afxazeTis damoukideblobis<br />
aRiarebas kidev erTi qveyana<br />
apirebs, `komersanti~ -<br />
ruseTsa da afxazeTs Soris<br />
teritoriuli dava ar cxreba,<br />
cxinvalSi saprotesto aqcia<br />
daSales gv.8 cxinvalSi<br />
gatarebuli 18-dRiani<br />
tyveobis detalebi gv.9<br />
okupirebul teritoriaze<br />
arsebuli saflavebi<br />
Wirisuflebis gareSe,<br />
cxinvalidan devnili<br />
deda dakarguli Svilis<br />
kvaldakval gv.10<br />
istoriuli faqtebis<br />
gayalbebis morigi mcdeloba<br />
cxinvalSi gv.11<br />
devnilTaA cxovreba<br />
xeobelebi wilkanSic<br />
cxovroben gv.12<br />
mogvarebuli sakiTxi<br />
sazogadoebrivi problema<br />
yvelam erTad movagvaroT,<br />
gamwvanebis aqcia werovanSi,<br />
SaumianSi sasmeli wylis<br />
problema mogvarebulia gv.14<br />
sporti<br />
lelos gaitanen, male saTaveSi<br />
moeqcevian gv.15<br />
samaCablos da fexburTis<br />
siyvaruliT gv.16<br />
ganaTleba<br />
giorgi sosiaSvili:<br />
disciplina, patiosneba da<br />
profesionalizmi gv.17<br />
sxva da sxva<br />
nikoloz oTinaSvili<br />
cxinvalis gamocemebs<br />
specialur werils<br />
umzadebs, axalgazrdebis<br />
roli konfliqtebis<br />
daregulirebisa da<br />
urTierTobebis damyarebebSi<br />
gv.19<br />
isev anTroponimebis anu<br />
gvarebis Sesaxeb, sul male<br />
taZris kurTxeva moxdeba<br />
gv.20<br />
religia<br />
saswauli sveticxovelSi gv.21<br />
qvelmoqmedeba<br />
gavagrZelebT aqciebs,<br />
saqarTvelos yvela<br />
did qalaqs movivliT<br />
da Tanamoazreebsac<br />
SemovierTebT gv.22<br />
eqimis rCevebi<br />
`Zlevamosili da uZleveli<br />
zeciuri mxedari~, eqimi<br />
gvirCevs qurTidan -<br />
werovnamde gv.24<br />
siyvaruli da rCevebi<br />
siyvarulis dRe kodaSi,<br />
rCevebi siyvarulze gv.25<br />
cirki<br />
Sapito - anu moZravi cirki<br />
gv.26<br />
msaxiobi<br />
salome kokuaSvili:<br />
gaTxovebas ar vapireb gv.27<br />
saintereso msoflio gv.29<br />
poezia gv.33<br />
horoskopi gv.34<br />
3
84 momxre, 0-is winaaRmdeg -<br />
kenWisyris aseTi SedegiT gaauqma<br />
19 aprils saqarTvelos parlamentma<br />
ruseTisa da saqarTvelos<br />
mier xelmowerili xelSekruleba<br />
saqarTvelos teritoriis gavliT<br />
rusuli samxedro bazebisTvis<br />
personalisa da samxedro tvirTis<br />
tranzitis organizebis Taobaze.<br />
ras cvlis xelSekrulebis gauqmeba<br />
somxeTSi moqmedi ruseTis samxedro<br />
bazisTvis da ratom gaxda<br />
saWiro aseTi nabijis gadadgma?<br />
Tavdapirvelad vTqvaT, rom, 2006<br />
wlis 31 martiT daTariRebuli<br />
xelSekrulebis safuZvelze, ruseTs<br />
ufleba hqonda gamoeyenebina<br />
saqarTvelos rogorc saxmeleTo,<br />
aseve sahaero sivrce somxeTis<br />
teritoriaze moqmedi Tavisi samxedro<br />
bazis mosamarageblad. giumris<br />
bazisken swored saqarTvelos<br />
gavliT xdeboda tvirTebis, samxedro<br />
teqnikisa Tu piradi Semadgenlobis<br />
tranziti. saqarTvelo<br />
sakuTari interesebidan gamodis,<br />
magram es exeba somxeTis interesebsac,<br />
radgan, bolos da bolos,<br />
baza xom somxeTis teritoriaze<br />
mdebareobs...19 aprils, rodesac<br />
xsenebuli xelSekrulebis gauqmebis<br />
Taobaze prezident saakaSvilis<br />
iniciativa warudgina parlaments,<br />
sagareo saqmeTa ministris<br />
moadgilem nino kalandaZem aRniSna,<br />
rom xelSekrulebis gauqmeba ruse-<br />
Tis mxridan 2008 wels da Semdgom<br />
gamovlenili agresiiT aris nakarnaxevi<br />
da rom am nabijis safuZveli<br />
politikuri mizanSewonilobaa.<br />
marTalia, xelSekrulebis moqmedebis<br />
5-wliani vada noemberSi<br />
iwureba da saqarTveloc axla winaswar<br />
iWers misi argagrZelebis<br />
Tadarigs, magram, rogorc nino kalandaZe<br />
ambobs, xelSekruleba ukve<br />
TiTqmis 3 weliwadia mainc aRar<br />
muSaobs: `ruseTma 2008 wlis ivlisSi<br />
mogvmarTa bolos nebarTvaze<br />
da saqarTvelos xelisuflebamac<br />
swored maSin gasca bolo<br />
nebarTva. xolo Semdeg momarTvaze<br />
ruseTis federaciam saqarTvelos<br />
xelisuflebisgan ukve uari miiRo.<br />
da mas Semdeg ruseTis federacias,<br />
rogorc aseTi, aRarc moumarTavs.~<br />
ra alternatiuli gzebi gamonaxa<br />
2008 wlis Semdeg ruseTma da ra<br />
gzebiT maragdeba amJamad giumris<br />
baza, es jerjerobiT gaurkvevelia.<br />
amasTan dakavSirebiT informacias<br />
ar flobs erevneli eqsperti,<br />
erovnuli da strategiuli kvlevebis<br />
centris xelmZRvaneli<br />
manvel sarqisiani; magram imas, rom<br />
saqarTvelom 19 aprils gadadgmuli<br />
nabijiT xelSekrulebis xelaxla<br />
amoqmedebis Teoriuli Sansic<br />
ki gaauqma, somexi analitikosi<br />
`sakmaod seriozul gadawyvetilebas~<br />
uwodebs. mis mier moxmobili<br />
logikiT, am nabijma garkveulwilad<br />
somxeTis interesebic<br />
daazarala. am RonisZiebis mizania<br />
piradi Semadgenlobis gadayvanisa<br />
da samxedro teqnikis miwodebis<br />
Seferxeba giumris bazisTvis...~<br />
mesmis saqarTvelos interesi,<br />
rodesac ruseTTan mimarTebiT axdens<br />
nivelirebas msgavsi nabijebiTac.<br />
ra Tqma unda, saqarTvelo<br />
sakuTari interesebidan gamodis,<br />
magram es exeba somxeTis interesebsac,<br />
radgan, bolos da bolos,<br />
baza xom somxeTis teritoriaze<br />
mdebareobs. `giumris bazis amJamindeli<br />
momaragebis gzebsa da<br />
meTodebze arafers ambobs, magram,<br />
somexi analitikosis msgavsad, saqarTvelos<br />
mier gadadgmul nabijs<br />
situaciis garTulebis konteqstSi<br />
ganixilavs cnobili rusi analitikosi<br />
aleqsandr golci:“ cxadia,<br />
rom am RonisZiebis mizania piradi<br />
Semadgenlobis gadayvanisa da samxedro<br />
teqnikis miwodebis Seferxeba<br />
giumris bazisTvis... neba momeciT<br />
SegaxsenoT, rom ruseTis samxedro<br />
armia didwilad wvevamdelebiT<br />
aris dakompleqtebuli. gamodis,<br />
rom piradi Semadgenloba am bazaze<br />
6-TveSi erTxel icvleba da<br />
4 IV<br />
politika<br />
ruseTTan gauqmebuli xelSekruleba da<br />
saqarTvelo-somxeTis urTierToba<br />
rTuli SemTxveva iqneba, Tuki amis<br />
gakeTeba SeuZlebeli aRmoCndeba...~<br />
msgavsi Sinaarsis komentarebis<br />
fonze, bevrisTvis saeWvoa, rom<br />
saqarTvelos Tavdacvis ministris<br />
baCo axalaias viziti somxeTSi<br />
droSi, ubralod, daemTxva saqarTvelos<br />
gadawyvetilebas gaeuqmebina<br />
didwilad swored somxeTis interesebSi<br />
Semavali xelSekruleba.<br />
aseT eWvze laparakobs irakli<br />
aladaSvilic, samxedro Jurnal<br />
`arsenalis~ mTavari redaqtori:<br />
`SeiZleba qarTulma mxarem mosinja,<br />
erevnis reaqcia rogori Sei-<br />
Zleba yofiliyo am nabijTan dakav-<br />
SirebiT. Cven ar unda dagvaviwydes,<br />
rom somxeTi da ruseTi samxreT<br />
kavkasiaSi strategiuli partniorebi<br />
arian da maT aqvT dadebuli<br />
ormxrivi Tavdacvis xelSekruleba,<br />
romlis mixedviTac maT SeuZliaT<br />
daexmaron erTmaneTs omSi.~<br />
irakli aladaSvili ixsenebs im<br />
xelSekrulebis Sinaarss, romelic<br />
ruseTma da somxeTma 2010 wlis<br />
agvistoSi gaaformes da romlis<br />
mixedviTac, ruseTis bazas moqmedebis<br />
vada 2044 wlamde gauxangrZlivda.imas,<br />
rom saqarTvelos<br />
Tavdacvis ministris vizitisas<br />
xelSekrulebis mosalodneli<br />
gauqmebis Temazec aucileblad<br />
ilaparakebdnen, aseve varaudobs<br />
erevneli analitikosi manvel sarqisiani.<br />
Tumca, misi TqmiT, axalaias<br />
vizitis Sesaxeb somxeTSi Zalian<br />
mwiri informacia gavrcelda. rac<br />
Seexeba saqarTvelos parlamentis<br />
19 aprilis gadawyvetilebas, mas<br />
jerjerobiT ar mohyolia somxeTisa<br />
da ruseTis mxridan oficialuri<br />
gancxadebebi.
politika<br />
koba subeliani _ parlamentis sxdomaze<br />
qveynis umaRlesi sakanonmdeblo organos wevrebma,<br />
„samTavrobo kvireulis“ farglebSi, okupirebuli<br />
teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />
gansaxlebisa da ltolvilTa ministr koba subelians<br />
mousmines.okupirebuli teritoriebidan iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa<br />
ministrma, koba subelianma detalurad isaubra ganxorcielebul<br />
RonisZiebebze. im sakmaod mZime memkvidreobis<br />
fonze, romelic dRevandelma xelisuflebam<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa mdgomareobasTan<br />
dakavSirebiT miiRo, ministris TqmiT, viTareba dRes<br />
mniSvnelovnad gamosworebulia, Tumca, saministros,<br />
mTlianad mTavrobas, parlamentis daxmarebiT, viTarebis<br />
sabolood gamosworebisaTvis kidev didi Zalisxmevis<br />
gamoCena mouwevs.rogorc koba subelianma<br />
ganacxada, warmatebiT xorcieldeba devnilTaTvis<br />
saxelmwifo obieqtebis sakuTrebaSi gadacemis da<br />
maTTvis sacxovrebeli binebis dakanonebis procesi.<br />
bolo sami wlis ganmavlobaSi qveynis masStabiT<br />
TiTqmis 22 aTas ojaxamde dakmayofilebulia biniT, 5<br />
267 ki - alternatiuli TanxiT. eseni arian rogorc<br />
afxazeTidan, aseve samaCablodan devnilebi. sul dakanonebulia<br />
620 obieqti, maTgan 277 - TbilisSi, 343<br />
ki - raionebSi. ministris informaciiT, mniSvnelovnad<br />
mowesrigda devnilTaTvis eleqtroenergiis miwodebisa<br />
da gamricxvelianebis sakiTxi, dadebiTad wydeba gaziT<br />
momaragebis sakiTxic. aqcenti aRebulia devnilTa<br />
sacxovrebeli obieqtebis garemontebaze da maTTvis<br />
sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebaze. mTel am<br />
process donori organizaciebi uweven monitorings.<br />
saministros saqmianobis prezentaciisas, deputatebs<br />
slaidebis naxvis saSualebac hqondaT, sadac TvalnaTliv<br />
Canda am uwyebis xelmZRvanelobiT ganxorcielebuli<br />
proeqtebi: sad, ra viTarebaSi cxovrobdnen<br />
devnilebi da rogoria axla maTi sacxovrebeli pirobebi.<br />
620 dakanonebuli obieqtidan 343 ukve garemontebulia.<br />
„dRes xalxi ukeTes pirobebSi cxovrobs<br />
vidre adre. wina xelisuflebas mciredi mainc<br />
rom gaekeTebina 17 wlis ganmavlobaSi, devnilebi ase<br />
gausaZlis yofaSi dRes ar iqnebodnen,“ - ganacxada<br />
koba subelianma, Tumca man isic dasZina, rom gasakeTebeli<br />
jer kidev bevria. saqarTvelos teritoriaze<br />
257 aTasi iZulebiT gadaadgilebuli piri imyofeba,<br />
rac daaxloebiT 80 aTasi ojaxia. rogorc ministrma<br />
Tqva, devnilTaTvis samuSao adgilebis Seqmnazec<br />
zrunaven, raSic partniori organizaciebi exmarebian.<br />
ministri fiqrobs, rom donori organizaciebisa da<br />
mTavrobis erToblivi muSaobiT, nel-nela am problemasac<br />
moagvareben. ministrma samomavlo gegmebsa da<br />
saqmianobis prioritetebze saubrisas ganacxada, rom<br />
kidev bevria usaxlkaro devnili. maTTvis moZiebuli<br />
aqvT 100-mde obieqti, romelTa proeqtirebac mimdinareobs<br />
da sacxovrebel binebad maTi gadakeTebis Sesaxeb<br />
mais-ivnisSi tenders gamoacxadeben. „jer kidev<br />
bevri adamiani imyofeba gausaZlis mdgomareobaSi da<br />
swored esaa Cveni safiqrali. samwuxarod, erT dReSi<br />
ver keTdeba yvelaferi, magram Cven Zalasa da energias<br />
ar daviSurebT imisaTvis, rom yvelas gavuumjobesoT<br />
sacxovrebeli pirobebi“, - ganacxada koba subelianma.<br />
ministrma ekomigrantebzec gaamaxvila yuradReba da<br />
V<br />
aRniSna, rom maTi daxmarebis procesi grZeldeba da<br />
ramdenime ojaxi Sesabamisi daxmarebiT welsac iqneba<br />
dakmayofilebuli.parlamentis wevrTa mxridan ministris<br />
misamarTiT bevri kiTxva daisva, romlebsac man<br />
amomwuravad upasuxa.koba subelianma uaryo fraqcia<br />
`qristian-demokratebis~ Tavmjdomaris, giorgi axvledianis<br />
braldebebi da ganacxada, rom simarTles ar<br />
Seesabameba is faqti, TiTqos devnilebs quCaSi yridnen<br />
da satvirTo avtomanqanebiT gadahyavdaT. misi TqmiT,<br />
am process akvirdebodnen gaeros ltolvilTa umaRlesi<br />
komisariatis TanamSromlebi da am procesTan<br />
dakavSirebiT maT SeniSvnebi ar hqoniaT. devnilTa<br />
gamoyvana im sacxovreblebidan xdeboda, romlebic<br />
ukanonod iyo dakavebuli.saministros TanamSromelTa<br />
mxridan moqalaqe fifias TviTmkvlelobamde miyvanis<br />
braldebasTan dakavSirebiT, koba subelianma ganacxada,<br />
rom es faqti misi piradi tragediacaa. rogorc man<br />
ganacxada, is uyuradRebod namdvilad ar dautovebiaT,<br />
Tumca sabolood, misi gadarCena ver moaxerxes.saparlamento<br />
umciresobis lideris giorgi TargamaZis<br />
SeniSvnaze, TiTqos 2008 wlis omis Sedegad, samaCablodan<br />
devnilebs ar eniWebaT statusi, koba subelianma<br />
ganacxada, rom es sinamdviles ar Seesabameba.<br />
devnilis statusis miniWebas gansazRvruli proceduriT<br />
xdeba da Tu ki vinme mimarTavs saministros,<br />
romelsac devnilis statusi ekuTvnis, is mas aucileblad<br />
miiRebs. `qristian-demokratebi~ ministrs<br />
devnilTa jandacvis ugulebelyofasac sayveduroben.<br />
rogorc magda anikaSvilma ganacxada, devnilebisaTvis<br />
samedicino momsaxureba miuwvdomelia. misi TqmiT, am<br />
adamianebma 2008 wlis agvistos omis Semdeg mZime<br />
stresi gamoiares da meti yuradReba sWirdebaT.levan<br />
vefxvaZis sapasuxod ki ministrma ganacxada, rom<br />
devnilebisaTvis Semweobebis Sewyvetas aravin apirebs.<br />
es mxolod maSin moxdeba, rodesac Sesruldeba saxelmwifos<br />
saboloo mizani - devnilebi sazogadoebaSi<br />
srulad iqnebian integrirebulni.<br />
nino CibCiuri<br />
5
devnilebma sasoflo-sameurneo<br />
teqnika miiRes<br />
„iZulebiT gadaadgilebul pirTa cxovrebis stabilizaciisa<br />
da maTi sazogadoebaSi integrirebis<br />
proeqtis“ farglebSi devnilebs sasoflo-sameurneo<br />
teqnika gadaecaT. teqnika miiRes saqaSeTisa da SavSvebis<br />
devnili da adgilobrivi Temis servis jgufebma.<br />
aRniSnuli RonisZieba sasoflo-sameurneo teqnikis<br />
gadacemis mesame etapia. „qea“-m 2010 wels analogiuri<br />
teqnika gadasca skris, berbukis, axalsoflis,<br />
kodas, Saumianisa da xurvaleTis servis jgufebs.<br />
TiToeuli jgufisTvis miwodebuli teqnikis Rirebuleba<br />
130 aTasi dolaria. proeqtis farglebSi xdeba<br />
jgufebis mudmivi treiningi biznes gegmis Sedgenis,<br />
buRalteriasa da msgavs sakiTxebze. jamSi, aRniSnulma<br />
jgufebma 70 682 laris Semosavali miiRes. aRniSnuli<br />
momsaxurebiT dReisaTvis 2000-mde iZulebiT<br />
gadaadgilebulma pirma da adgilobrivma fermerebma<br />
isargebles. rogorc okupirebuli teritoriebidan<br />
iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa<br />
da ltolvilTa ministrma koba subelianma aRniSna,<br />
aRniSnuli proeqtis mizania, devnilebs sakuTari Semosavlis<br />
wyaro hqondeT: „Cveni mizania, saxlebTan er-<br />
Tad, devnilebs Semosavlis wyaro gavuCinoT. swored<br />
amisTvis aris aRniSnuli teqnika gamoyofili. devnil<br />
mosaxleobas SeeZleba miwa daamuSaos da sxvis daxmarebaze<br />
naklebad iyos damokidebuli. maT sakuTari<br />
Semosavali eqnebaT da sxvisi daxmarebis molodinSi<br />
ar iqnebian. TiToeul traqtors minimum ori Temi<br />
gamoiyenebs. saTesle saSualebebs ki, ara marto devnilebs,<br />
aramed adgilobriv mosaxleobas soflis meurneobis<br />
saministro urigebs. am yvelafris mizania,<br />
devnilebs sakuTari Semosavali hqondeT. `iZulebiT<br />
gadaadgilebul pirTa cxovrebis stabilizaciisa da<br />
maTi sazogadoebaSi integrirebis proeqts~ norvegiis<br />
mTavrobis sagareo saqmeTa saministros dafinansebiT<br />
axorcieleben „qea norvegia“ da „qea saerTaSoriso<br />
kavkasiaSi“, partnior organizaciebTan erTad: samoqalaqo<br />
ganviTarebis saagento (CIDA), devnil qalTa<br />
asociacia `Tanxmoba~ da `treiningebisa da konsultaciebis<br />
centri~. proeqtis biujeti Seadgens 19<br />
milion norvegiul krons (2.9 milioni aSS dolari).<br />
proeqti 2009 wlis ivlisSi daiwyo da 2012 wlis<br />
ivlisis bolomde gagrZeldeba. sasoflo-sameurneo<br />
teqnikis gadacemas daeswrnen: saqarTvelos okupirebuli<br />
teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />
gansaxlebisa da ltolvilTa ministri b-ni koba subeliani,<br />
Sida qarTlis gubernatori batoni zurab arsoSvili,<br />
soflis meurneobisa saministros warmomadgenlebi.<br />
agreTve, saqarTveloSi moqmedi saerTaSoriso<br />
da adgilobrivi arasamTavrobo organizaciaTa xelmZ-<br />
Rvaneli pirebi.<br />
6 VI<br />
siaxleebi<br />
devnilebma sagazafxulod<br />
xvna-Tesva daiwyes<br />
Sida qarTlSi mcxovrebma devnilebma saministros<br />
daxmarebiT xurvaleTSi xvna-Tesva daiwyes. aRniSnul<br />
CasaxlebaSi devnilebisTvis 35 heqtramde miwa damuSavda<br />
da hibriduli simindi daiTesa. miwis damuSavebas<br />
ministri koba subeliani liaxvis xeobis<br />
maJoritari, deputati badri basiSvili da Sida qarTlSi<br />
prezidentis rwmunebuli zurab arsoSvili<br />
daeswro. xurvaleTSi devnili 139 ojaxi cxovrobs.<br />
TiTo ojaxis sakuTrebaSia naxevari heqtari miwa,<br />
romlis nawilze siminds moiyvanen, danarCen nawilze<br />
ki sxva mosavals. analogiuri samuSaoebi rogorc<br />
Sida qarTlSi, ise sxva regionebSic gagrZeldeba. rogorc<br />
devnilebma aRniSnes, SarSan mosavalma gaamarTla<br />
da wels ukeTes mosavals elian. jemal maxniaSvili,<br />
devnili: „mTavrobis daxmarebiT miwa SarSanac<br />
davamuSave da simindi davTese. vinc ar daizara, xeli<br />
gaanZria da cota iSroma, yvelam kargi mosavali miiRo.<br />
vinc araferi gaakeTa 30 tomara simindi aiRo.<br />
SarSan, me 100 tomara simindi aviRe. xelSewyoba welsac<br />
gvaqs. xedavT, rom miwas gvimuSaveben, Sroma ar<br />
gvezareba da ukeTes mosavals velodebiT.“ okupirebuli<br />
teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />
gansaxlebisa da ltolvilTa ministrma koba subelianma<br />
aRniSna, rom analogiuri daxmareba sxva regionebSic<br />
gagrZeldeba: „Sida qarTlSi, mTlianad, 300<br />
heqtari miwa davamuSaveT. es imas niSnavs, rom devnili<br />
mosaxleoba sxvis daxmarebaze ar iqneba damokidebuli<br />
da sakuTari Semosavali eqneba. marto sacxovrebeli<br />
sakmarisi ar aris, Warb Semosavals realizaciasac<br />
gaukeTeben da Tanxac gauCndebaT. devnili mosaxleoba<br />
iseve cxovrobs, rogorc adgilobrivi mosaxle. ase,<br />
nel-nela ojaxebi ekonomiurad Zlierdebian.“<br />
nino CibCiuri
konfliqtis zona<br />
sasoflo-sameurneo teqnikis Tema<br />
sofel ergneTSi<br />
Jurnal liaxvis xeobis #2-Si dabeWdil statias<br />
sasoflo-sameurneo teqnikis gamoyenebis Sesaxeb gamoxmaureba<br />
mohyva. ergneTis erT-erTi mkvidri nodar kasraZe<br />
im Tanasoflelebs pasuxobs, romlebmac JurnalTan<br />
saubrisas ganacxades, rom prezidentis naCuqari traqtorebi<br />
kerZo pirebis xelSi moeqca da isini adgilobriv<br />
mosaxleobas araferSi adgeba. nodar kasraZe aRniSnavs,<br />
rom vinc aseT informaciebs awvdis medias, SesaZloa<br />
proeqtSi warumatebeli da ganawyenebuli pirebi iyvnen.<br />
TviTon ki ambobs, rom arasamTavrobo organizaciis erTerT<br />
proeqtSi gamarjvebuli biznes gegmis avtoria da<br />
traqtoric amis Sedegad gadaeca, romelsac rogorc Tavad<br />
ganmartavs xSirad usasyidlod, zogjer ki sakmaod<br />
mizerul fasSi ergneTelebs da mimdebare soflebis<br />
glexebs amuSavebinebs. rac Seexeba prezidentis saCuqars,<br />
ganmartavs, rom is tirZnisis sakrebulos abaria, romli-<br />
Tac mosaxleoba agreTve aqtiurad sargeblobs.<br />
incidenti cxinvalis<br />
centrSi<br />
cxinvalis centrSi incidentTan dakavSirebiT de<br />
faqto respublikis samarTaldamcavebma ganacxades, rom<br />
avtomobilis korteJidan, romelSic rusi sportsmenebi<br />
imyofebodnen, adgilobriv milicias jer sityvieri<br />
Seuracxyofa miayenes, Semdeg ki cecxli gauxsnes. osuri<br />
sainformacio saagentoebis mtkicebiT, manqanaSi imyofebodnen<br />
ruseTis moWidaveTa nakrebis mTavari mwvrTneli<br />
jambolat Tedeevi (metsaxelad diki), de faqto<br />
respublikis Tavdacvis yofili ministri anatoli barankeviCi<br />
da ruseTis Widaobis federaciis prezidenti<br />
mixeil mamiaSvili. srolis Sedegad aravin daSavebula.<br />
rogorc de faqto respublikis S.s.s–s pressamsaxurSi<br />
ganacxades, rom ara cxinvaleli Zalovanebis TavSekaveba,<br />
sisxlisRvris Tavidan acileba SeuZlebeli iqneboda. incidentis<br />
Semdeg rusi sportsmenebis korteJma de faqto<br />
respublikis teritoria datova. dRes osurma saagentoebma<br />
internetSi gaavrceles videomasala, saidanac<br />
Cans, rom erT–erTi manqanidan samarTaldamcavebs Sua<br />
TiTs uCveneben da osur enaze dedis gineba ismis. osuri<br />
mediis cnobiT, amas jambolat Tedeevi akeTebs, Tumca<br />
kadrebSi misi saxe ar Cans. imave kadrebSi isic Cans,<br />
rom ucxouri manqanebis korteJs SeiaraRebuli pirebi<br />
dasdeven. aRniSnuli incidentis Semdeg ruseTis elCi<br />
de faqto respublikaSi elbrus kargievi sagareo saqme-<br />
Ta saministroSi daibares. kokoiTis xelisufleba am<br />
etapze Sefasebebisgan Tavs ikavebs. cxinvalSi momxdari<br />
SeiaraRebuli provokacia rusuli mediis yuradRebis<br />
centrSi moeqca. incidentis sruliad gansxvavebul ver-<br />
VII<br />
sias hyveba manqanaSi myofi mixeil mamiaSvili. rusuli<br />
saagentoebisTvis micemul interviuSi igi acxadebs, rom<br />
provokacia kokoiTis xelisuflebis Zalovani uwyebebis<br />
mxridan daiwyo, roca korteJis gamoCenisas maT haerSi<br />
umisamarTo srola daiwyes. mamiaSvilis informaciiT,<br />
cxinvalSi Tedeevis mamis dabadebis dReze imyofebodnen,<br />
Tan wayvanili hyavdaT daRestneli axalgazrda moWidaveebi,<br />
romlebmac os TanatolebTan saCvenebeli wvrTnebi<br />
gamarTes, RonisZiebebis dasrulebis Semdeg ki maTi manqanebis<br />
korteJi blokirebuli iqna 7 manqaniT, saidanac<br />
SeiaraRebuli xalxi gadmovida da srola atexa. mamiaSvilis<br />
azriT, provokacia jambolat Tedeevis winaaRmdeg<br />
iyo mimarTuli. wels, noemberSi, de faqto respublikaSi<br />
saprezidento arCevnebi Catardeba. jambolat Tedeevi<br />
ruseTSi kokoiTis opoziciuri dajgufebis erT–erTi<br />
lideria. am jgufs saprezidento arCevnebze saku-<br />
Tari kandidatura eyoleba. kokoiTis opozicias jer<br />
ar gadauwyvetia, vin miiRebs maTi mxridan arCevnebSi<br />
monawileobas. sakuTar kandidats eduard kokoiTic<br />
amzadebs. rogorc cnobilia, kokoiTis da Tedeevs ara<br />
marto politikuri, aramed piradi dapirispirebac aqvT.<br />
Tavis droze kokoiTis gamarjvebaSi Zmebma Tedeevebma -<br />
metsaxelad dikebma - didi roli iTamaSes, magram Semdeg<br />
maT Soris dapirispireba daiwyo. isic cnobilia, rom<br />
kokoiTis dikebma araerTxel scemes kidec. moskovuri<br />
opoziciis kidev erT liders, de faqto respublikis<br />
yofili generaluri prokuroris axsar koCievis TqmiT,<br />
kokoiTi diqtatoria da cxinvalSi demokratiis Sesaxeb<br />
saubari zedmetia. koCievis azriT, kokoiTis Tedeevis<br />
Zalian eSinia da provokacias uwyobs. Tedeevi ki sazogadoebas<br />
male daanaxvebs kokoiTis namdvil saxes.<br />
konfliqtologi paata zaqareiSvili cxinvalSi momxdar<br />
incidents moaxloebuli saprezidento arCevnebis<br />
WrilSi ganixilavs. misi azriT, or gunds Soris brZola<br />
ukve daiwyo da am brZolaSi iaraRis JRaruni mudmivad<br />
iqneba. de faqto respublikis prezidentis arCevnebi<br />
mimdinare wlis noemberSi gaimarTeba. miuxedavad imisa,<br />
rom konkretuli kandidatebi jer ar dasaxelebula, cxinvalSi<br />
saarCevno maraToni ukve daiwyo. es maraToni<br />
rom Zaladobis gareSe ar Caivlis, bolo erTma kviramac<br />
cxadyo. SabaTs adgilobrivma Zalovanebma omis dros<br />
dazaralebulTa aqcia daarbies. gavrcelebuli informaciiT,<br />
am aqciis monawileebi moskovuri opoziciis liderebis<br />
mier imarTebian. guSin ki cxinvalis centrSi<br />
SeiaraRebuli provokacia moxda. cxinvalSi mxolod<br />
is aris cnobili, rom kokoiTi sakuTar memkvidred de<br />
faqto respublikis amJamindel genprokurors Teimuraz<br />
xugaevs amzadebs, opozicia ki moskovel biznesmens albert<br />
jusoevs uWers mxars. jusoevis garSemo kokoiTze<br />
ganawyenebuli xalxia Sekrebili. maT Sorisaa jambolat<br />
Tedeevi, romelsac putinTan axlo urTierToba aqvs.<br />
nino CibCiuri<br />
7
8<br />
kokoiTi: samxreT oseTisa da<br />
afxazeTis damoukideblobis<br />
aRiarebas kidev erTi qveyana<br />
apirebs (?!)<br />
samxreT oseTisa da afxazeTis damoukideblobis<br />
aRiarebas kidev erTi qveyana apirebs, - amis Sesaxeb<br />
cxinvalis reJimis liderma eduard kokoiTma ruse-<br />
Tis sagareo saqmeTa ministr sergei lavrovTan cxinvalSi<br />
gamarTuli Sexvedrisas ganacxada.<br />
`exo maskvis~ informaciiT, kokoiTma es gancxadeba<br />
Sexvedris Semdeg gamarTul erTobliv preskonferenciaze<br />
gaakeTa.<br />
Tumca, kokoiTis ar daukonkretebia, romeli qveyana<br />
apirebs afxazeTisa da e.w. samxreT oseTis damoukideblobis<br />
aRiarebas. eduard kokoiTisa da sergei lavrovis<br />
Sexvedra dRes cxinvalSi gaimarTa.<br />
`komersanti~<br />
ruseTsa da afxazeTs Soris<br />
teritoriuli dava ar cxreba<br />
ruseTsa da afxazeTs Soris teritoriuli dava<br />
ar cxreba. gazeT `komersantis~ informaciiT, mxareebi<br />
ver Tanxmdebian ruseT-saqarTvelos saxmeleTo saz-<br />
Rvris demilitarizaciaze gagris raionis maRalmTian<br />
zonaSi. kerZod, mxareebi maRalmTian sofel aibRas<br />
ver iyofen.<br />
`komersanti~ ruseTis sagareo saqmeTa saministroze<br />
dayrdnobiT iuwyeba, rom soxumma soflis<br />
ruseTisadmi kuTvnileba aRiara da axla sazRvris<br />
VIII<br />
konfliqtis zona<br />
dadgena da xazis gavleba mxolod teqnikuri saqmea.<br />
Tumca, amgvari ganwyoba ara aqvs afxazeTis "prezident"<br />
sergei baRafSs, romelmac ganacxada, rom "arc<br />
erTi kvadratuli metri miwis gadacemas ar apirebs".<br />
cxinvalSi<br />
saprotesto aqcia<br />
daSales<br />
ruseT-saqarTvelos omis dros dazaralebuli mosaxleobis<br />
nawili auSenebeli saxlebis sanacvlod<br />
fulis gadaxdas moiTxovda.<br />
erT-erTi monawilis, liana Tedeevis TqmiT, momitingeebs<br />
Tavdapirvelad milicielebma wre Semoartyes,<br />
Semdeg ki adgilze samxedro mosamsaxureebi mividnen.<br />
"Cven is axalgazrdebi dagvexsnen Tavs, romlebic<br />
inara gabaraevas emuqrebodnen. ise gvaginebdnen, manamde<br />
aseTi sityvebi arsad gamigia. uflebadamcvel besarion<br />
oseevs wixlebiT scemes. daapires, CemTvisac daertyaT,<br />
magram qalebma damicves", - ganacxada Tedeevam.<br />
mitingi gasul SabaTs 11:00 saaTze daiwyo; igegmeboda,<br />
rom mitingebi 10 dRis ganmavlobaSi gagrZeldeboda.<br />
saprotesto aqciaSi mxolod 20 adamiani monawileobda,<br />
romelTagan umetesoba qalebi iyvnen.<br />
uflebadamcvel inara gabaraevas mimarT de-daqto<br />
Tavdacvis saministros TanamSromlebis mxridan muqaris<br />
Sesaxeb informacia gasul kviraSi gavrcelda.<br />
gabaraevas sami mamakaci daemuqra da saqmianobis Sewyveta<br />
mosTxova.<br />
cxinvalSi aRdgeniTi samuSaoebis neli tempi ramdenime<br />
saprotesto aqciis mizezi gaxda. samSeneblo<br />
samuSaoebisTvis moskovma cxinvalis reJims 2008-<br />
2009 wlebSi 10 miliardi rubli, wels ki 6 miliard<br />
810 milioni rubli gamouyo.<br />
nino CibCiuri
konfliqtis zona<br />
cxinvalSi gatarebuli 18-dRiani tyevobis detalebi<br />
cxinvalis cixeSi am droisTvis 4 qarTveli_<br />
midelaSvili, razmaZe, sxirtlaZe da demetraSvili<br />
rCebian. rogorc Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelma<br />
nata javaxiSvilma ganmarta, maT sanacvlod<br />
osuri mxare ruseTis ori dakavebuli moqalaqis,<br />
xuranovisa da Tedeevis, gaTavisuflebas iTxovs. dakavebulTa<br />
gacvlis procesebi 2008 wlidan dRemde<br />
periodulad ewyoba. SeTanxmebebi ZiriTadad sofel<br />
ergneTTan, incidentebis previnciisa da maTze reagirebis<br />
farglebSi gamarTuli Sexvedrebis Sedegad<br />
xdeba. Tumca ra viTarebaSi gaatares osur mxares-<br />
Tan tyveobis periodi, gaTavisuflebuli qarTvelebi,<br />
garkveuli mizezebis gamo Riad Zalian cotas saubroben.<br />
erTerTi gamonaklisi 34 wlis daviT ZaZamia<br />
aRmoCnda, romelmac 18 dRiani tyveobis detalebis<br />
gaxmaureba ,,liaxvis xeobasTan” gadawyvita. didi liaxvis<br />
xeobis sofel TamaraSenidan devnili yveba, rom<br />
omis dros cxinvalis cixeSi rusma jariskacebma dedasTan<br />
erTad waiyvanes.<br />
_ rogor aRmoCndiT cxinvalis cixeSi da ra viTarebaSi<br />
gaatareT 18 dRiani tyveoba?<br />
_ cxinvalSi me da deda sofel aCabeTidan gadagviyvanes,<br />
Tavdapirvelad cxinvalis Sinagan saqmeTa saministros<br />
TanamSromlebis kontrolis qveS viyaviT,<br />
sadRac sardafSi. erTi kviris Semdeg ki rusebs migvabares.<br />
maiZulebdnen meTqva, rom viyavi saqarTvelos<br />
Tavdacvis saministros TanamSromeli,romelic viTomda<br />
saakaSvilis davalebiT vklavdi os bavSvebs, qalebs<br />
da moxucebs. aseve unda meTqva, rom danarCen qarTvel<br />
jariskacebTan erTad vbombavdi cxinvals da garSemo<br />
mdebare soflebs. es yvelaferi erT did furcelze<br />
eweraT da me unda wamekiTxa, erT-erTi rusuli televiziis<br />
winaSe. rodesac Cemgan uari miiRes sastikad<br />
gamiswordnen, ar maxsovs ras mirtyavdnen, an ramdeni<br />
mcemda. Seuracyofas ayenebdnen tyveobaSi myof qarTvel<br />
qalebsac. isini calke yavdaT, magram iseve rogorc<br />
maT, mec yvelaferi mesmoda.<br />
_ Tqven axseneT, rom adgili hqonda fizikur<br />
Seuracxyofebs, ZiriTadad ra dros vlindeboda maTi<br />
es agresia da kidev ras iTxovdnen Tqvengan, Tundac am<br />
sastiki cemis Tavidan acilebis sanacvlod?<br />
_ saerTod mTeli am periodis manZilze maTi<br />
wixlebis qveS yoveldRe vxvebodiT, gansakuTrebul<br />
agresis ki Cveni siCume iwvevda. maxsovs mTxovdnen<br />
maiZulebdnen meTqva yvelaferi, rac vicodi qarTuli<br />
jarisa da SeiaraRebis Sesaxeb. detalurad mimeTiTebina<br />
maTi ganlagebis adgilebi, strategiuli obieqtebi<br />
da a.S. ruqebi ki ekavaT xelSi, magram raRac gasasvlel-gamosasvlelebs<br />
azustebdnen da cdilobnen<br />
raRac daecdinaT Cemgan. roca maTTvis sasurvel informaciebs<br />
ver iRebdnen, maSin iwyeboda maTi agresia<br />
da cemis dros Tan CamZaxodnen,_es gekuTvnis, imitom<br />
rom qarTveli xaro. vigebdi rom msgavs dakiTxvebs<br />
dakavebul qalebsac uwyobdnen da maTac ayenebdnen<br />
Seuracyofebs.<br />
_ vin gascemda uSualod brZanebebs, samoqalaqo<br />
formaSi iyvnen vinc gcemdaT?<br />
_ ara SeiaraRebulebi da formianebi iyvnen. ramdenime<br />
adamiani iyo, romlebic e.w. zedamxedvelobis<br />
funqcias iTavsebdnen. odnav moSorebiT isxdnen da<br />
IX<br />
,,cixeSi qarTuli<br />
droSis Seuracxyofas<br />
maiZulebdnen“<br />
mimdinare pricesebiT xalisobdnen, maT Soris maxsovs<br />
erT-erTi maTgani iyo minZaevi. misi mimRimari saxe<br />
gansakuTrebiT damamaxsovra maSin, rodesac samsafexurian<br />
kibeze gaSlil qarTul droSaze cemiT gamatares,<br />
Semdeg maiZulebdnen droSa Seuracxmyo. amaze uaris<br />
Semdeg yvelaze metad mawames, mTeli brbo zed Semdga,<br />
ar maxsovs goneba ra dros davkarge, roca ukve Tvalebi<br />
gavaxile, sadRac derefanSi marto vegde.<br />
_ 18-dRis ganmavlobaSi ra iyo Tqveni sakvebi da<br />
mTel dReebs im sardafSi atarebdiT?<br />
B_ bolo dReebSi qarTvel tyveTa ricxvma daaxloebiT<br />
180-s miaRwia. amitom adgilebi rom aRar<br />
iyo, yvela erTad mogvaTavses. saSineli qaosi, autaneli<br />
pirobebi, saxanZro manqanebiT mohqondaT CvenTvis<br />
wyali da gamxmari puris natexebi, romlis miRebac<br />
daswrebaze iyo. rac Seexeba cixidan gasvlas, arvici<br />
qalebi sad gayavdaT, magram Cven qalaqs gvasufTavebinebdnen,<br />
gvamebs gvagrovebinebdnen da gvamarxinebdnen,<br />
humanitarul tvirTs gvaclvinebdnen da ase mSiermwyurvalebs<br />
isev im erT nestian oTaxSi gvyridnen.<br />
_ rodis da ra viTarebaSi moxda Tqveni gaTavisufleba?<br />
_ rodesac Cven cixidan gamogviyvanes cxinvali<br />
gamarjvebas zeimobso gviTxres. qalaqSi rusuli<br />
droSebiT iyo xalxi gamosuli. Cven ergneTTan migviyvanes<br />
da Tomas hamarbergis SuamavlobiT qarTul<br />
mxares gadagvces. maSin gavige, rom Cveni gacvla qarTvelebis<br />
mier dakavebul osebze xdeboda.<br />
omis Semdeg, roca dakavebulTa gacvlis Sesaxeb<br />
molaparakebebi daiwyo, osuri mxare yvelas gaTavisuflebas<br />
iTxovda, principiT, ,,yvela–yvelaze~, magram<br />
qarTuli mxare omamde dakavebuli de faqto respublikis<br />
moqalaqeebis gaTavisuflebaze, romlebic sxvadasxva<br />
mZime danaSaulisTvis ixdian sasjels, ar<br />
daTanxmda. samxreT oseTis de faqto respublikis<br />
prezidentis specialuri warmomadgenlis moadgilis<br />
merab Cigoevis gancxadeboT, marek dudaevisa da goris<br />
teraqtis mowyobisTvis dakavebulis gasaTavisufleblad<br />
osuri mxare Zalisxmevas ar iSurebs. qarTuli<br />
mxare ki acxadebs, rom mSvidobian moqalaqeebs teroristebSi<br />
ar cvlis.<br />
nino CibCiuri<br />
9
erTaderTi vaJis saflavis mitoveba lafaCebisTvis<br />
mTavar satkivars warmoadgens. devnili ojaxi<br />
micvalebulTa xsenebis dRes welsac mxolod locviT<br />
Semoifargla, saTanado pativis migeba da is<br />
tradiciebi rac xeobaSi axsovT, fiqroben, rom TandaTan<br />
daviwyebas eZleva. 21 wlis axalgazrda omamde<br />
erTi kviriT adre avtoavariis Sedegad daiRupa.<br />
Mmaia nasuaSvili (gardacvlilis deda): ,,es<br />
saSinelebaa, amqveyniuri jojoxeTi, wiTeli jvrisgan<br />
gvamis gadmosveneba viTxoveT, magram rusuli mxare<br />
amaze ar Tanxmdeba. gamotirebac ver movaswariT, 40<br />
TbilisSi gadavixadeT, mxolod misi daRupvis adgilze<br />
Tu gavdivarT, kaspTan, sadac avaria mouxda.<br />
vladimer lafaCi (gardacvlilis mama): Cven saflavis<br />
gakeTebac ver movaswariT, erT kviraSi omi daiwyo<br />
da wamovediT, arc ki viciT gadaurCa Tu ara sasaflao<br />
saomar moqmedebebs, Tumca xalxi ki ambobs xeo-<br />
10<br />
X<br />
konfliqtis zona<br />
okupirebul teritoriaze arsebuli<br />
saflavebi Wirisuflebis gareSe<br />
bis taZrebsa da saflavebs aravin mikarebiao, magram<br />
aRdgoma dResac rom mSobeli Svilis saflavze ver<br />
gava saSineli gancda da tkivilia.<br />
adgilnacvali ojaxebi xelisuflebas rusulosur<br />
mxareebTan molaparakebebis warmoebas sTxoven,<br />
raTa sul mcire droiT mainc gaxdes SesaZlebeli<br />
maTi usafrTxod gadaadgileba mamapapeul miwaze<br />
micvalebulTaTvis pativis misagebad.<br />
lamzira goCaSvili(devnili): 2 axalgazrda Zma<br />
myavs daRupuli, es umZimesi gancdaa, magram Cvens<br />
tkivils ufro aormagebs is mdgomareoba, raSic 2008<br />
wlis omis Sedegad aRmovCndiT, Cveni micvalebulebis<br />
saflavebze aRdgoma dRes paska da wiTeli kvercxebic<br />
ver gagvaqvs. erTaderTi nugeSi eklesia da maTi<br />
sulebis mosaxseniebeli locvis wakiTxvaa.<br />
qeTevan qurCiSvili(devnili): vTxov Cven xelisuflebas,<br />
rom sul erTi saaTi mainc moxerxdes Cveni<br />
gadayvana, mxolod Cveni micvalebulebis saflavebis<br />
mosanaxuleblad, es udidesi madli da sixaruli iqneba<br />
TiToeuli CvenTaganisTvis.<br />
sasaflaoebis da salocavebis monaxulebis Tema<br />
araerTxel iyo dayenebuli ergneTis Sereul Sexvedrebze.<br />
am problemis mogvarebis sakiTxi win sazogadoebisa<br />
da samarTaldamcavebis gorSi gamarTul Sexvedrazec<br />
iqna daayenebuli,iq Sekrebulma mosaxleobam<br />
sanugeSod ki mxolod is moismina, rom SeTavazebaze<br />
cxinvalidan pasuxs elodebian. dRes ukve cnobili<br />
xdeba rom mSvidobiani mosaxleobis usafrTxoebaze<br />
pasuxismgeblobas rusuli mxare sakuTar Tavze ver<br />
iRebs.<br />
ioseb beruaSvili (qurTis municipalitetis Tanam-<br />
Sromeli: qarTulma xelisuflebam araerTxel daayena<br />
es sakiTxi, magram rusuli mxare usafrTxod gadaadgilebis<br />
mxriv pasuxismgeblobas ver iRebs. gvindoda<br />
aRdgomisTvis mainc momxdariyo devnili Wirisuflebis<br />
mcire droiT gadayvana saflavebze, magram am<br />
winadadebaze rusul-osuri mxareebi ar wamovidnen.<br />
eqspertebi fiqroben, rom procesis dasawyebad<br />
aRniSnuli gadawyvetilebis sasikeTod miReba mniSvnelovani<br />
komponenti iqneba, Tumca xelisuflebis<br />
Semdeg sakiTxis ganxilvaSi veRarc sapatriarqo erTveba,<br />
radgan gavrcelebuli informaciiT, ruseTis eparqia<br />
fiqrobs, sakuTar avtokefalias dauqvemdebaros<br />
xeobaSi darCenili Zeglebi. molaparakeba mimdinareobs.<br />
Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelma<br />
nato javaxiSvilma aRniSna, rom ergneTis Sexvedrebze<br />
qarTuli mxare osur mxares am problemis gadaWris<br />
gzebze esaubreba da sTavazobs, rom Wirisuflebs rogorc<br />
erTi, ise meore mxridan naTesavebis saflavebze<br />
daubrkolebeli gasvla SeeZloT, Tundac religiur<br />
dReebSi. am winadadebaze osuri mxaris Tanxmoba jerjerobiT<br />
miRebuli ar aris.<br />
2008 wlis agvistos omis Semdeg konfliqtis zonis<br />
zogierTi qarTuli soflis sasaflao okupirebul<br />
teritoriaze moeqca. iq mcxovrebi adamianebi<br />
didi xania veRarc salocavSi da veRarc micvalebulebis<br />
saflavebze gadian. ergneTi, zemo niqozi,<br />
dvani, zardianTkari, flavi – es im qarTuli soflebis<br />
arasruli CamonaTvalia, romelTa sasaflaoebi amJamad<br />
okupirebulia. axla am soflebSi an devnilTa CasaxlebebSi<br />
gardacvlilebs axal sasaflaoebze asaflaveben.<br />
okupirebul saflavebze darCenil micvalebul-<br />
Ta axloblebs sasuliero pirebi mxolod locvisken<br />
mouwodeben.<br />
nino CibCiuri<br />
cxinvalidan devnili deda<br />
dakarguli Svilis kvaldakval<br />
21 wlis erbeg valievi dedas 5 welia ar unaxavs.<br />
venera ecadaSvili omamde cxinvalSi cxovrobda, misi<br />
vaJi ki orjonikiZeSi taqsis mZRolad muSaobda, 2006<br />
wlis 14 martis Semdeg ki misi kvali manqanianad<br />
gaqra. dedas Svilis Sesaxeb am dromde aranairi informacia<br />
ar gaaCnia.<br />
,,_ osuri mxridan arc raime SemoTavazeba yofila<br />
da verc verafers mivakvlie. sad aRar viyavi, vis aRar<br />
mivmarTe, magram uSedegod. martoxela qali var da<br />
gamosavals veRar vxedav, rom Cemi Svilis arsebobaze<br />
rame Sevityo~._ambobs venera ecadaSvili.<br />
Ddevnil ojaxs orjonikiZeSi naTesavebi ar yavs.<br />
dedas osi kriminalebis mier raime usiamovno faqtis<br />
ganxorcielebaze gafiqrebac uWirs, venera ecadaSvili<br />
xelisuflebas daxmarebas da 21 wlis vaJis moZebnaSi<br />
daxmarebas amjerad ,,liaxvis xeobis~ SuamavlobiT<br />
sTxovs.<br />
Nnino CibCiuri
konfliqtis zona<br />
istoriuli faqtebis gayalbebis<br />
morigi mcdeloba cxinvalSi<br />
cota xnis win cxinvalSi gamoica broSura, romlis<br />
winasityvaobidan irkveva, rom misma Semdgenlebma is<br />
miuZRvnes e. w. „samxreT oseTis“ saxelmwifoebriobis<br />
meoce wlisTavs. masSi Tavmoyrili masalebis erTi<br />
Tvalis gadavlebiTac ki aSkara xdeba, rom avtorTa<br />
mier igi tendenciuradaa Sedgenili da obieqturad<br />
ar asaxavs ori monaTesave xalxis qarTvelebisa da<br />
osebis mravalsaukunovan keTilmezoblur urTier-<br />
Tobebs. samagierod, xotbaSesxmulia rusul - osuri<br />
urTierTobebi, romlebic, rogorc arsebuli saarqivo<br />
masalebi miukerZoeblad metyveleben, XX-e saukunis<br />
20-ian wlebamde arc Tu ise saxarbielo yofila...<br />
aRniSnul gamocemaze „eqspertTa klubma“ komentari<br />
sTxova ivane javaxiSvilis istoriisa da eTnologiis<br />
institutis axali da uaxlesi istoriis ganyofilebis<br />
mecnier-TanamSromels mzia tyavaSvils,<br />
romelsac Cvens mkiTxvels qvemoT vTavazobT. bro-<br />
Sura warmoadgens uaxles periodSi (2008, 2009 da<br />
2010 wlebSi) e. w. „samxreT oseTis“ teritoriaze<br />
momxdari istoriuli movlenebis mokle aRweras, romlis<br />
Sinaarssac zustad miesadageba misi erT-erTi<br />
Tavis qvesaTaurad gamotanili lozungi _ „Россия<br />
и Южная Осетия – братские народы навеки!“ mocemuli<br />
publikaciis Sinaarsidan da paTosidan gamomdinare,<br />
cxadi xdeba, rom misi avtorebi ruseTis<br />
reaqciuli wreebisa da maTi cxinvaleli marionetebisagan<br />
miRebuli dakveTis gulmodgine Semsruleblebi<br />
arian. broSuris avtorebs 2008-2010 wlebis movlenebis<br />
SedarebiT vrceli aRwerisaTvis Sesavlis saxiT<br />
wamZRvarebuli aqvT „e. w. samxreT osuri qronikebi“<br />
_ Краткая хронология становления Югоосетинской<br />
государственности. igi warmoadgens im TariRebisa<br />
da istoriuli movlenebis CamonaTvals, romlebic, avtorTa<br />
azriT, yvelaze „Rirsaxsovari“ iyo. aRniSnuli<br />
„politikuri erTeulis“ cxovrebaSi 1774<br />
wlidan 2008 wlamde. Semdeg iwyeba momdevno sami<br />
wlis ganmavlobaSi e. w. „samxreT oseTis“ teritoriaze<br />
momxdari mniSvnelovani movlenebis SedarebiT<br />
vrceli mimoxilva. ufro cxadi rom gaxdes, Tu ras<br />
exeba „e. w. samxreT oseTis“ istoriuli faqtebis<br />
ukanaskneli sami wlis „angariSi“, mokled moviyvanT<br />
im TariRebs, romlebsac pativi ergoT moxvedriliyvnen<br />
zemoT dasaxelebul CamonaTvalSi. 2008 wlis<br />
mniSvnelovani movlenebis nusxaSi vxvdebiT: 26 agvistos<br />
_ d. medvedevis mier samxreT oseTis damoukideblobis<br />
cnobis brZanebaze xelmoweras; 9 seqtembers<br />
_ samxreT oseTsa da ruseTs Soris diplomatiuri<br />
urTierTobis damyarebas; 24 ianvars _ d. medvedevis<br />
mier federaluri kanonis _ „ruseTis federaciasa da<br />
samxreT oseTs Soris megobrobis, TanamSromlobisa da<br />
urTierTdaxmarebis xelSekrulebis ratifikacias“ da<br />
a. S. 2009 weli:<br />
30 aprili _ saxelmwifo sazRvrebis erTobliv<br />
dacvaze ruseTisa da samxreT oseTis ormxriv Se-<br />
Tanxmebaze xelis mowera; 1 maisi _ rusi mesazRvreebis<br />
mier samxreT oseTis sazRvrebis dacvis dawyeba;<br />
15 seqtemberi _ moskovSi xelmowerili SeTanxmeba<br />
ruseTsa da samxreT oseTs Soris samxedro TanamS-<br />
XI<br />
romlobaze, romelic iTvaliswinebda am ukanasknelis<br />
teritoriaze samxedro bazebis ganlagebas da a. S.<br />
2010 weli:<br />
1 Tebervali _ ruseTis federaciasa da samxreT<br />
oseTs Soris xelmowerili SeTanxmeba uvizo mimosvlaze;<br />
5 aprili _ d. medvedevis mier xelis mowera<br />
federalur SeTanxmebaze _ „samxreT oseTis respublikis“<br />
sazRvrebis erToblivi dacvis Sesaxeb; es Se-<br />
Tanxmeba ratificirebuli iqna saxelmwifo saTaTbiros<br />
mier 2010 wlis 26 marts da a. S. erTi sityviT<br />
rom aRvniSnoT, osi politikosebi emadlierebian da<br />
xotbas asxamen ruseTis xelisuflebas saqarTvelos<br />
agresiisgan e. w. „samxreT oseTis“ sazRvrebis dacvis,<br />
omisgan dangreuli ekonomikis aRorZinebis, „uangaro<br />
ekonomikuri Tu samxedro daxmarebis“ da, rac<br />
mTavaria, axali suverenuli politikuri erTeulis<br />
(samxreT oseTis) cnobisTvis. ruseTis saxelmwifosagan<br />
gansxvavebiT, „angariSSi“ metad uaryofiTadaa<br />
warmoCenili saqarTvelos xelisuflebis pozicia<br />
osuri mosaxleobis mimarT, ruseTis okupaciisgan<br />
sakuTari teritoriis dacvis gamo, igi agresoradaa<br />
gamoyvanili. gakritikebulia misi „diskriminaciuli<br />
politika“. publikaciaSi moxvedrili istoriuli<br />
movlenebi SeiZleba or jgufad gavyoT: pirveli, e.<br />
w. „samxreT oseTis“ ruseTTan urTierToba, romelic<br />
rogorc, avtorebi gvTavazoben, yovelTvis pozitiuria<br />
da leitmotivad ruseTis xelisuflebis osi<br />
xalxisadmi siyvaruli, maTi pativiscema, maTi ekonomikis,<br />
kulturis ganviTareba da sazRvrebis uangaro<br />
dacva gasdevs; meore, e. w. „samxreT oseTis“ saqarTvelosTan<br />
urTierToba, romelic, avtorebis mier<br />
darTuli komentarebis mixedviT, mTlianad negatiuria<br />
da agresiasa da osi xalxis diskriminaciazea agebuli.<br />
saqarTvelos xelisuflebis mimarT wayenebuli<br />
braldebebi, sinamdvileSi, saerTaSoriso samarTlis<br />
normebis mixedviT, ucxo qveynis agresiisgan da separatizmisgan<br />
sakuTari teritoriebis dacvaa. mTeli<br />
publikacia mraval faqtobriv uzustobas Seicavs,<br />
romelze dayrdnobiTac arasworadaa Sefasebuli istoriuli<br />
movlenebi da gakeTebulia mcdari daskvnebi.<br />
Cven mxolod zogierT maTgans SevexebiT. avtorebi<br />
qronikas, maTi azriT, pozitiuriT _ e. w. erTiani<br />
oseTis ruseTTan SeerTebiT _ iwyeben. moviyvanT citatas:<br />
„1774 г. октябрь - Вхождение единой Осетии,<br />
как федерации гражданских обществ, в состав<br />
11
12<br />
xeobelebi wilkanSic<br />
cxovroben<br />
am mwkrivSi kotejebi cisfrad SeuRobavT. mavTulbadiT<br />
SeRobili ezo, sadac koteji dgas, imdenad kopwiaa,<br />
rom ityvian, av Tvals ar enaxvis. ezo movlilia<br />
– dasufTavebuli. kotejis ukan patara saTavsoa da<br />
kidev raRac Senoba. mis gverdiT am orivesTan SedarebiT<br />
ufro patara saTavso miuSenebiaT. am samidan<br />
erT–erTSi is yvelaferi inaxeba, rasac diasaxlisi<br />
saZinebelsa da misaReb oTaxSi zedmetobad Tvlis.<br />
meore Senoba, cota ufro mozrdili, saqonlis sadgomia,<br />
sadac orma xbom gamoizamTra. SarSandeli xbo<br />
mermis ukve mewveli Zroxa iqneba. patroni varaudobs,<br />
rom ori Zroxa Tavis sarCo Tivas da qatos iyidis,<br />
ojaxsac gamokvebavs da gasayid produqciasac gamoimuSavebs.<br />
aq ganTavsebul 400 kotejSi xom sul mcire<br />
50 mcirewlovani bavSvi mainc eyolebaT. saqonlis<br />
movla arc yvela diasaxliss surs da amis SesaZlebloba<br />
arc yvelas aqvs. aseTi ojaxi iZulebulia rZe<br />
da rZis produqtebi Seisyidos. medicinis mtkicebiT,<br />
naturaluri produqti asakis SeuzRudavad yvelas<br />
da gansakuTrebiT bavSvebs esaWiroebaT.<br />
mSromeli adamiani yvelgan icxovrebs<br />
pawia kotejTan msubuqi avtomanqana gaCerda, saidanac<br />
mamakaci gadmovida da maspinZels dauZaxa.miuxedavad<br />
imasa, rom guliswamRebi qari qroda, Suaxnis<br />
qali baRidan gamovida da stumars miegeba. maT raRac<br />
Cailaparakes,mere ludam saqonlis sadgomis gverdiT<br />
mdebare pawia saTavsos kari gaaRo, romelic Cven<br />
zemoT vaxseneT. saqaTmidan 20–22 qaTami gamovida.<br />
ulamazesi Sinauri frinveli ezos erT wamSi moefina.<br />
mere diasaxlisma klientis mier miniSnebul qoCora<br />
qaTams sakenki dauyara, miityua da uceb daiWira.<br />
diliT adrianad dgeba, vidre TviTon isauzmebs,<br />
xborebs, Rors, da frinvels mixedavs, yvelas Tavis<br />
wil ulufas miutans. kargad mouvlis, sadgoms<br />
dausufTavebs, mere xelpirs daibans da samzareuloSi<br />
fusfuss daiwyebs.<br />
kargad icis, rom movla da patronoba saqonlisTvisac<br />
da frinvelisTvisac bevrs niSnavs. amitomaa,<br />
rom devnilTa dasaxlebaSi mcxovrebi rusi qalbatoni<br />
ukve bevrma gaicno. oci dedali gasayid kvercxsac<br />
debs.<br />
`– Zalian gamrje da dauzarelia. SromaSi atarebs<br />
mTel dRes. baRi danarnarebuli aqvs, xarisxiani<br />
mosavlis misaRebad da pirutyvisa da frinvelis<br />
mosaSeneblad bevrs cdilobs. zogs yavis smasa da<br />
WoraobaSi gahyavs dReebi. luda ki yavis dalevasac<br />
aswrebs da uTavbolod Sromobs kidevac“.<br />
,,sxva dasaxlebidanac modian. qaTami 12–15 lari<br />
Rirs. mermis ukve rZe da mawons gayidis. gvian Semodgomidan<br />
TiTqmis aprilamde erTi litri rZe da mawoni,<br />
Tu xarisxiania, ori lari Rirs. RmerTma misces,<br />
dRes da Rames SromaSi asworebs,“ – damajereblad<br />
gvesaubrebian mezoblebi cxinvalidan devnil qalbatonze,<br />
romelic daojaxebis Semdeg qurTaSi cxovrobda,<br />
axla ki mcxeTis raionis im dasaxlebaSi cxovrobs,<br />
sadac liaxvis da frones xeobidan devnilebis<br />
garda axalgorelebic arian.<br />
XII<br />
devnilTa cxovreba<br />
martis erT dRes, roca sakmaod grZelvadiani<br />
susxisa da qaris mere mzem Rrublebidan gamoixeda da<br />
Tavisi sxivebiT qveyanas moefina, Ceni gazeTi mcxeTis<br />
raionis sofel wilkans estumra.<br />
es sofeli Tavisi teritoriuli mdebareobiT, nayofieri<br />
miwebiTa da saukeTeso saxnav–saTesis garda,<br />
mSromeli da SeZlebuli xalxiT cnobili gaxlavT.<br />
sofelTan axlos, iqve, sul ramdenime metris daSorebiT<br />
devnilTa dasaxleba gaSenda da masac wilkani<br />
daerqva.<br />
kotejebi, faqtobrivad, iseTive proeqtiT aSenda,<br />
rogorc – werovanSi, xurvaleTSi, skraSi, metexSi.<br />
gansxvaveba isaa, rom saabazano aq saerTod araa, sapirfareSo<br />
ki gareTaa. sacxovrisi misaRebisgan da<br />
ori oTaxisgan Sedgeba. iseve, rogorc devnilTa yvela<br />
sxva dasaxlebaSi, devnilebisTvis dawesebuli SeRava-<br />
Ti – bunebrivi airis danaxarji – TveSi 50 lari da<br />
moxmarebuli eleqtroenergiis 13 lari (erT sulze)<br />
yvela ojaxisTvis mniSvnelovani SeRavaTia.<br />
Rumeli da yoveldRiuri moxmarebis sagnebi da<br />
inventari TiToeul ojaxs aqac gadaeca. zogierTi<br />
macxovrebeli dasaqmebulia – saxelfaso danazogiT<br />
maT avejic SeiZines da sxvadasxva daniSnulebis sagnebic.<br />
soflis meurneobiT daiteresebulma devnilebma<br />
kotejis irgvliv arsebuli nakveTi saguldagulod<br />
daamuSaves da ojaxisTvis saWiro raodenobis bostneuli<br />
moiwies. zogma ukve namyeni Cayara, zogma nayofi<br />
moiwia kidec – sxvadasxva jiSis da sxvadasxva saxis<br />
xili moaSenes. namyens gasul SemodgomiT ukve niSanic<br />
hqonda. vaSli, msxali, atami, qliavi, leRvi, bali... am<br />
miwaze yvela jiSis xili modis.<br />
Sexvedra xalxTan<br />
erT–erT ubanSi xalxis jgufi SevniSneT da Cvenc<br />
maTken gavemarTeT. mziani amindis gamosvliT gamowveul<br />
sixaruls mezoblebi erTmaneTs uziarebdnen da sagazafxulo<br />
saqmianobis Sesaxeb saubrobdnen.<br />
zogierTma diasaxlisma xaxvi da niori SemodgomiT<br />
dargo, zogi ki axla dargavs da imedovnebs, rom mart-<br />
Si dargulic karg Tavs gaikeTebs. ,,wilknel xeobelebs“<br />
miaCniaT, rom martidan ukve yvelafris dargvis<br />
da daTesvis droa.<br />
– sagazafxulo samuSaoebi daiwyo? – vekiTxebi<br />
misalmebis Semdeg.<br />
CvenTan, xeobaSi, TebervalSi Tovli icoda da baRs<br />
rogor daamuSavebdi?! aq ki sxvaa. SemodgomiT rom<br />
mosavali aviReT, baRi mivalag–movalageT, movfocxeT,<br />
simindis kaWaWisa da pamidvrisa da kartofilis<br />
Reroebisgan gavasufTaveT da davbareT. SemodgomiT<br />
dabaruls sul sxva fasi aqvs, miwa fuvdeba da ise<br />
fxvierdeba, rom nergi fesvs ukeTesad ikidebs da Sesabamisad,<br />
mosavlianicaa. erTi Tve, ianvari davisveneT,<br />
Torem baRSi muSaoba Tebervlidan daviwyeT“,––qemertidan<br />
devnili samocdaaTiode wlis vano oTinaSvili<br />
saintereso mosaubre aRmoCnda.<br />
_ Cveni brZeni winapari Tvlida –– kargi mosavali<br />
mkacri zamTris Sedegiao. Tqven ras ityviT?<br />
– Tbili zamTari qalaqelebs uxariaT, Torem soflelma<br />
kacma icis, rom es kargis momcemi araa. dekemberi–ianvari<br />
Tbili zamTari iyo, magram Tebervalsa<br />
da martSi arc yinva gvaklda da arc – Tovli. ase,<br />
rom wels cudi mosavali ar unda miviRoT.
devnilTa cxovreba<br />
Suaxnis qalma, valiam, romlis aremare marTlac<br />
edemis baRs hgavs, saukeTeso jiSis marwvis nergi ukve<br />
araerT ojaxs gaunawila.<br />
rogorc maTma mezoblebma gviTxres, vanom da valiam<br />
SemodgomiT am ubanSi yvelaze saukeTeso mosavali<br />
moiyvanes.<br />
,,–am farTze, rasac xedavT, imdeni pamidori moiyvanes,<br />
rac saxlSi gamoiyenes, xom kargi, rac ara–<br />
da – gayides. xeobaSi rom cxovrobdnen, iqac aseTi<br />
mSromelebi iyvnen,“ – amas isev mezoblebis mxridan<br />
vigebT.<br />
–arasamTavrobo organizaciebma Tu Seitanes raime<br />
wvlili arsebuli mdgomareobis gasaumjobeseblad?<br />
– vekiTxebi xalxs.<br />
,,–rogorc quxs, ise ar wvimso“, xom gagigoniaT?<br />
sxva raionebSi ase hgoniaT, TiTqos arasamTavroboebma<br />
dolarebi Tavze gvayares, magram ar daijeroT,“<br />
– meubneba axalgazrda qali, romelsac arc fotos<br />
gadaReba surs da arc – vinaobis dasaxeleba.<br />
kiTxvas isev xalxs vubruneb. rogorc luda<br />
gveubneba, wilkanSi erT–erTi arasamTavrobo organizacia<br />
Sevida, romelmac xalxs 50–procentiani dafinanseba<br />
SesTavaza.<br />
,,mezobel sofelSi erT–erT ojaxs Zroxis yidvaze<br />
movurigdiT. ,,be“ davutove. darwmunebuli gaxldiT,<br />
rom organizacia marTlac gadagvixdida. ramdenjerme<br />
davureke da Sevaxsene, pirobas nu gadaxvelT–meTqi.<br />
miTxres, uCvenod nu mixvalTo. patronma ki aseTi<br />
piroba wamogviyena – Tu daTqmul vadaze Tanxas mivitandi,<br />
saqonels matanda, Tu ara–da – ara. arasam-<br />
Tavrobos kidev ramdenjerme davukavSirdi, cud dReSi<br />
Cavvardi da momxedeT–meTqi, moiTmineo, ase mipasuxes!<br />
,,sanam petre movida, pavles tyavi gaaZreso“, xom<br />
gagigoniaT, xoda, mec imedi gadamewura, axla imasRa<br />
vfiqrob,gadaxdil Tanxas ra davamato, rom is mewveli<br />
furi wamoviyvano. ar wamoviyvan da im gadaxdil ,,be“s<br />
vinRa damibrunebs?~<br />
xalxis ukmayofileba im arasamTavroboebisadmi<br />
gamoixata, vinc maTTan sxvadasxva SepirebiT mivida,<br />
Tumca araferi gaukeTebiaT.<br />
– ezoebi vin SeRoba? – vekiTxebi xalxs.<br />
– madloba ezos SeRobvisTvis. mavTulbade da bo-<br />
Zebi ,,gaerom“ SegviZina da Cveni ZalebiT SevRobeT“.<br />
vano oTinaSvili ukmayofilebas gamoTqvams imis gamoc,<br />
rom is 200–200 lari, romelic yvela devnilisTvis<br />
iyo gaTvaliswinebuli, mas da mis meuRles ar<br />
Sexvda:<br />
– xan kokaias mivakiTxe ltolvilTa saministroSi,<br />
xan – vis da xan kidev – vis, magram araferi gamovida.<br />
visi imedi viqonioT? – gvekiTxeba imeddakarguli<br />
qemerteli devnili.<br />
,,–gamgeobam Toneebi ki Cayara, magram fiCxi saidan<br />
movitanoT?problemebi Tavzesayari gvaqvs, neta dainteresdeT<br />
da erTi kargi gvariani statia moamzadoT,“<br />
– aseTia aq CasaxlebulTa mier gakeTebuli komentarebi.<br />
xalxisTvis gulsatkenia isic, rom am dasaxlebaSi<br />
arc raime saganmanaTleblo centri funqcionirebs,<br />
arc – sportuli seqcia, arc – gadamzadebis kursebi,<br />
moswavleebi werovnis mesame sajaro (devnilebis)<br />
skolaSi swavloben. me–9 klasis moswavles, giorgi<br />
maisuraZes ,,Tibisi fondi werovanSi“ mier SemodgomiT<br />
ganxorcielebul fsiqo–socialur reabilita-<br />
XIII<br />
ciis treningebze daswrebis didi survili ki hqonda,<br />
magram siaruli ver moaxerxa. amis mTavari mizezi<br />
transportireba iyo. aCabeTidan devnili biWi werovnis<br />
skolaSi diliT im avtobusiT miemgzavreba, romliTac<br />
– sxva bavSvebi da saRamos isev im transportiT<br />
brundeba wilkanSi, riTic diliT imgzavra. treningebi<br />
ki gakveTilebis Semdeg tardeboda. treningze darCenis<br />
SemTxvevaSi mas werovidan wilknamde arsebuli<br />
gzis gavla fexiT mouwevda. aseTi mdgomareoba sxva<br />
bavSvebsac hqondaT. wilkanSi dasaxlebuli moswavleebi,<br />
faqtobrivad, werovanSi arsebul sportul<br />
wreebSi ver erTvebian.<br />
ra gakeTda?<br />
mniSvnelovani, rac wilkanSi bavSvebisTvis gakeTda,<br />
atraqcionia.<br />
am xnis manZilze 4–5 ojaxi erTi sveli wertiliT<br />
sargeblobda. wylis onkanebi dasaxlebaSi<br />
ezoSi ganTavsda. bulaCauris wyals rom gemovnebiT<br />
bevri wyali ver Seedreba, es, devnilebis garda soflis<br />
mosaxleobamac kargad icis. wyali momxmarebels<br />
grafikiT miewodeboda. am mxriv mdgomareoba gaumjobesda.<br />
gasuli wlis bolos gaeros organizaciam<br />
wyali TiTqmis yvela kotejSi Seiyvana.<br />
aq Casaxlebulebi madloblebi arian imiT, rom kotejis<br />
garSemo miwis farTi 90–100 kvadratul metrs<br />
Seadgens.anu es is farTia, sadac TiToeuli ojaxisTvis<br />
mTeli wlisTvis sakmarisi bostneulis moyvana<br />
SeiZleba. mosaxleoba madlobas gamoTqvams gaeros<br />
mimarT ezoebis SeRobvisTvis. axla am dasaxlebaSi<br />
xalxis gancxadebiT „fao“–s organizaciaa Sesuli.<br />
Sesabamisi anketis wardgenis Semdeg, proeqtis mowonebis<br />
SemTxvevaSi devnili 50 procentiT dafinansdeba,<br />
riTic raime saintereso mcire samewarmeo<br />
saqmianobis wamowyebis realuri Sansi miecemaT.<br />
yvelaze umTavresi<br />
aq macxovrebelTa gulistkivili imaSi gamoixateba,<br />
rom ar aqvT sabavSvo baRi. dRemde ver moxerxda<br />
werovnamde arsebuli dangreuli gzis da verc Sida<br />
gzebis moasfalteba.<br />
ufro metad xalxs gadauxuravi aivnebis sakiTxi<br />
awuxebs. amasTan SedarebiT ufro metad ki ––<br />
dasaqmebis problema. da kidev erTi mniSvnelovani,<br />
rasac isini cota xmadabla gvimJRavneben –– sofels<br />
abano esaWiroeba. am mxriv mosawesrigeblad es xalxi<br />
ZiriTadad dedaqalaqSi midis, axloblebTan. gansakuTrebiT<br />
wilknelebi samTavrobo da arasamTavrobo<br />
seqtors aRniSnuli sakiTxis mogvarebas sTxoven.<br />
nana kaxniaSvili<br />
13
sazogadoebrivi problema<br />
yvelam erTad movagvaroT<br />
sazogadoebam ukve kargad icis, rom werovanSi da<br />
wilkanSi Casaxlebuli devnilebis sasaflaosTvis adgili<br />
mcxeTis raionis, Zveli qandis teritoriaze gamoiyo,<br />
sadac ukve 30-mde micvalebuli daikrZala.<br />
gasuli wlis erT–erT nomerSi ,,xeobis macne“ werda,<br />
rom SeuRobav sasaflaoze adgilobrivi mosaxleobis<br />
pirutyvi Sedioda, ris Sedegad bedis ukuRmarTobiT<br />
isedac guldamZimebuli devnilebis sasaflaoze Zalze<br />
arasasurveli suraTi Seiqmna.<br />
arsebuli problemis mosagvareblad iZulebiT<br />
gadaadgilebulebma xan vis miakiTxes da xan _ vis.<br />
sabolood maTi Txovna gulTan axlos soflis rwmunebulma<br />
batonma firuz xoSagaevma miitana da misi<br />
ZalisxmeviT sasaflao SeiRoba. wels ki, Tavi axalma<br />
problemam iCina, – mTel am teritorias ekliani balaxi<br />
moedo. problemis mosagvareblad saWiroa erT dRes<br />
e. w. `SabaTobis mowyoba“. jerjerobiT oficialuri<br />
gancxadeba ar gaukeTebiaT, Tumca am sakiTxze ukve axalgoris<br />
gamgeobis kuluarebSic saubroben.<br />
samwuxarod, mwyobridan gamovida karebic da xSirad<br />
iq isev saqoneli dadis.<br />
iZulebiT gadaadgilebulebis TxovniT mimarTaven adgilobrivi<br />
municipalitetebis xelmZRvanelobas, yvelas,<br />
visac am sakiTxis mosagvareblad raime wvlilis Setanis<br />
SesaZlebloba aqvs, daTqmul dRes moxdes zemoT aRniSnuli<br />
dasaxlebidan xalxis sasaflaomde transportireba<br />
da adamianTa mudmivsamyofelis eklisgan gasufTaveba.<br />
nana kaxniaSvili<br />
gamwvanebis aqcia werovanSi<br />
am dReebSi werovanSi sxvadasxva jiSis xe dairgo.<br />
rogorc axalgoris municipalitetis ,,dasufTavebisa da<br />
keTilmowyobis samsaxuri“–s ufrosi genadi jarmeliSvili<br />
aRniSnavs, maT samsaxurs devnilTa dasaxlebisTvis<br />
1000 Ziri akacia, 1000 ifani da 500 fiWvi axalgoris<br />
maJoritarma deputatma devi ovaSvilma gadasca.<br />
naleqiani amindebis gamo aqcia ramdenime dRes<br />
gagrZelda.<br />
qurTis municipalitetis TanamSromeli vaxtang<br />
miqelaZe aRniSnavs, rom am aqciaSi mniSvnelovani wvlili<br />
liaxvis xeobidan devnilebmac Seitanes.<br />
xeebi sxvadasxva ubanSi dairgo.<br />
gamwvanebis process aq macxovrebeli xalxi exmaureba.<br />
isini moxarulebi arian, radgan miaCniaT, rom am<br />
etapze werovanSi xeebis dargva marTlac mniSvnelovani<br />
da yvelasTvis sasikeTo saqmea.<br />
sxvadasxva azris miuxedavad, gadawyda, rom male<br />
werovanSi ruebis gasufTavebis procesi daiwyeba. amis<br />
Sesaxeb ufro konkretulad Cvens mkiTxvels momaval<br />
nomerSi vauwyebT.<br />
nana kaxniaSvili<br />
14 XIV<br />
mogvarebuli sakiTxi<br />
SaumianSi sasmeli wylis<br />
problema mogvarebulia<br />
qurTis municipalitets werilobiTi TxovniT,<br />
mimarTa Saumianis devnilTa CasaxlebaSi mcxovrebma<br />
mosaxleobam, sadac Casaxlebulia 2008 wlis ruse-<br />
Tis agresiis Sedegad devnili 210 ojaxi. werilSi<br />
isini aRniSnaven, rom Saumianis devnilTa CasaxlebaSi,<br />
devnil mosaxleobas ar miewodeboda sasmeli wyali,<br />
radganac mwyobridan iyo gamosuli WaburRilidan wylis<br />
amomqaCi CayvinTuli tumbos Zravi.<br />
devnil municipalitetebs, ,,adgilobrivi TviTm-<br />
marTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organul kanonSi<br />
cvlilebis Setanis gziT ufleba miecaT sxva TviTmmarTveli<br />
erTeulis teritoriaze, sadac kompaqturad<br />
arian gansaxlebuli iZulebiT gadaadgilebuli pirebi,<br />
ganaxorcielon devnili mosaxleobis socialuri da<br />
sayofacxovrebo pirobebis gaumjobesebis mizniT sxvadasxva<br />
RonisZiebebi.<br />
qurTis municipalitetma 2011 wlis biujetis<br />
Sesabamisi xarjidan gamoyo 1160 (aTas as samoci)<br />
lari, riTac moxda zemoT aRniSnuli wylis amomqaCi<br />
CayvinTuli tumbos Zravis SeZena da damontaJeba. am<br />
RonisZiebis gatarebis Sedegad Saumianis devnilTa<br />
CasaxlebaSi SesaZlebeli gaxda devnili mosaxleobisaTvis<br />
sasmeli wylis ocdaoTxsaaTiani grafikiT<br />
miwodeba.<br />
Saumianis mosaxleoba madlierebas gamoxatavs qur-<br />
Tis municipalitetisadmi.<br />
qurTis municipaliteti devnilTa sxva kompaqtur<br />
CasaxlebebSic apirebs msgavsi RonisZiebebis gatarebas,<br />
raTa gaumjobesdes devnili mosaxleobis socialuri<br />
da sayofacxovrebo pirobebi.
sporti<br />
lelos gaitanen<br />
cxinvalis regionidan devnili sportskolis moswavleebi<br />
kvlav warmatebulTa sias amSveneben. rogorc<br />
Cvenma mkiTxvelma icis, qurTisa da eredvis<br />
krivisa da Widaobis, aseve safexburTo skolis aRsazrdelebma<br />
araerTi gamarjveba izeimes.<br />
kvlav warmatebuli aRmoCnda axalcixeSi gamar-<br />
Tuli Sejibri. Ria pirveloba krivSi 1–3 aprils<br />
gaimarTa, sadac Cvens sportsmenebs kompetenturma Jiurim<br />
kargad momzadebuli mokriveebi ewoda.<br />
rogorc eredvis krivisa da Widaobis skolis direqtori<br />
roin cotniaSvili aRniSnavs, skolis xelmZ-<br />
Rvaneloba devnili moswavleebis normaluri varji-<br />
Sis pirobebis Sesaqmnelad Zalian bevrs cdilobs.<br />
TbilisSi, kodaSi, SavSvebSi, werovansa da gorSi muSaoben<br />
mwvrTnelebi, romlebic bavSvebs mTli mondomebiT<br />
amecadineben da samagierod, ufrosebis mcdelobas<br />
biWebic saTanadod afaseben – qomagebis gulis<br />
gasaxarad isini warmatebas warmatebaze Rebuloben:<br />
,,axalcixis Ria pirvelobaze marTlac sainteresod<br />
iasparezes moswavleebma, rac maTi mwvrTnelebis, merab<br />
maisuraZis da ivane qristesiaSvilis didi damsaxurebaa.<br />
gundur SejibrSi am orive skolis mokriveebma<br />
me–2 adgili aiRes,“ – gvesaubreba roin cotniaSvili.<br />
sportskolis xelmZRvanelobas imedi aqvs, rom<br />
devnili bavSvebi kvlav warmatebiT iasparezeben sportul<br />
sarbielze da lelos maTTvis sakadrisi SedegebiT<br />
gaitanen. aqve im bavSvTa vinaobas gTavazobT,<br />
romlebmac axalcixeSi gamarTul pirvelobaze monawileoba<br />
miiRes:<br />
1. maisuraZe giorgi – 1 adgili – 38 kg.<br />
2. TaboSvili joto – 1 adgili – 52 kg.<br />
3. vaxtangaSvili Tengo – 1adgili – 42 kg.<br />
4. teraSvili giorgi – 2 adgili – 40 kg.<br />
5. arboliSvili Tornike – 2adgili 36 kg.<br />
mwvrTneli – merab maisuraZe – gori<br />
gunduri – 2 adgili<br />
1. nika borcvaZe – 1 adgili – 75 kg.<br />
2. valiko memarniSvili – 1 adgili – 60 kg.<br />
3. mamuka borcvaZe 2 adgili – 54 kg.<br />
4. levan midodaSvili – 2 adgili – 42 kg.<br />
mwvrTneli – ivane qristesiaSvili – werovani<br />
gunduri 2 adgili<br />
werili dasabeWdad mzad iyo, rodesac sportskolis<br />
direqtori dagvikavSirda da gvamcno, rom saqarTvelos<br />
pirvelobaze aprilSi gamarTul SejibrSi<br />
araerTgzis gamarjvebulma,eredvidan devnilma andro<br />
beruaSvilma gaimarjva (70 kg. woniTi kategoria).<br />
vulocavT andros am gamarjvebas!<br />
XV<br />
male saTaveSi moeqcevian<br />
am sityvebiT iwyebs saubars safexburTo skolis<br />
direqtori ,,xeobis macnesTan“. vaxtang yazaxaSvils<br />
eamayeba, rom devnili fexburTelebi am etapze saqarTvelos<br />
masStabiT erT–erTi saukeTesoebi arian. misi<br />
gancxadebiT, safexburTo gundi, `liaxvi“ amJamad ori<br />
gundisgan Sedgeba,–1993 da 1995 wels dabadebuli<br />
vaJebi warmatebisadmi interess mTeli mondomebiT<br />
avlenen. ,,amis Sesaxeb maTive Sedegebi metyvelebs.<br />
ufrosi gundic da umcrosic gulmodgined cdilobs<br />
gamarjvebas, winsvlas da warmatebas, risTvisac minda<br />
TiToeuli maTganisadmi uaRresad didi madloba<br />
gamovxato.aqve davamateb imas, rom am etapze Tavisi<br />
SedegebiT saqarTvelos masStabiT gansakuTrebuli<br />
mainc 1995 wlianTa gundia. igi 14 gundian gaTamaSebaSi<br />
ukve me–2 adgilzea,“–gvesaubreba igi.<br />
mimdinare wlis aprilis Sedegebi aseTia:<br />
1993 wels dabadebul vaJTa gundma ,,liaxvma“<br />
(mwvrTneli gigla imnaZe) stumrad iTamaSa<br />
,,goliadorTan“,romelic daamarcxa angariSiT 2:0.<br />
rogorc fexburTis moyvarulebi mesaubrebian, sakmaod<br />
saintereso da daZabuli Sexvedra Sedga ,,liaxvsa“<br />
da Tbilisis ,,dinamos“ Soris. aRsaniSnavia,<br />
rom saturniro gaTamaSebaSi ,,dinamo“ me–2 adgilzea<br />
da am Sexvedris gamarjvebis SemTxvevaSi Tanatol<br />
gundTa Soris lider gundad CaiTvleboda, Tumca man<br />
ver daZlia winaaRmdegoba da es TamaSi fred 1:1<br />
dasrulda.<br />
1995 wels dabadebul vaJTa gundma ,,liaxvi“<br />
(mwvrTnelebi ivane babuciZe da zurab qristesiaSvili)<br />
aseve warmatebiT daasrula Tbilisis safexburTo<br />
skolasTan Sexvedra. safexburTo skola ,,pirveli“<br />
stumrad myofma devnilebma daamarcxes angariSiT 1:2,<br />
xolo Semdgomi Sexvedra gaTamaSebis erTpirovnul<br />
liderTan Tbilisis ,,SevardenTan~ Sedga, unda aRiniSnos,<br />
rom ,,Sevardeni~ gasul wels elit–ligis Cempioni<br />
gaxldaT da TamaSs am sezonzec didi warmatebiT<br />
agrZelebs. mas 18 TamaSidan 17 gamarjveba hqonda,<br />
Tumca es Sexvedra misTvis sabediswero aRmoCnda. mas<br />
xeobidan devnilTa gundma mougo angariSiT 1:0. Zlier<br />
gundTan gamarjvebiT ,,liaxvma“ gulSematkivarTa<br />
mxridan kidev ufro meti simpaTia daimsaxura.<br />
21 aprils, 35–e safexburTo skola ,,orsa“ da<br />
1995 wels dabadebul vaJTa gund ,,liaxvs’“Soris<br />
Sexvedras mTavrobis warmomadgenlebic daeswrnen.<br />
stumrad myofma ,,liaxvma“ kvlav gamarjveba izeima<br />
angariSiT 2:0.<br />
,,madloba maJoritar deputat badri basiSvils,<br />
mTavrobis wevrs, kaxa goCaSvils da qurTis municipalitetis<br />
sakrebulos Tavmjdomares, goderZi nebieriZes<br />
imisaTvis, rom dainteresdnen da movidnen,“–<br />
aRniSnavs vaxtang yazaxaSvili.<br />
am etapze 1995–wliani ,,liaxvelebi“ 14 gundian<br />
gaTamaSebaSi meore adgilze arian da biWebi imedovneben,<br />
rom saturniro gaTamaSebaSi sul male saTaveSi<br />
moeqcevian, amis imeds maT sakuTari Sedegebi aZlevT<br />
– mimdinare sezonze devnil vaJTa gunds xom dRemde<br />
ar waugia!<br />
nana kaxniaSvili<br />
15
90-iani wlebis dasawyisSi samaCabloSi ganviTarebuli<br />
sayovelTaod cnobili movlenebis Semdgom<br />
am regionidan devnili qarTuli mosaxleobis didi<br />
nawili gorSi dasaxlda. mSobliuri kar-midamodan<br />
iZulebiT gadaadgilebulma mosaxleobam maSinve scada<br />
devnilobaSi ramdenime iseTi organizaciis aRdgena,<br />
romelic manamde cxinvalSi funqcionirebda<br />
da am adamianebisaTvis sulier, Tu inteleqtualur<br />
sazrdos warmoadgenda. ase gaCnda 1993 wels gorSi<br />
safexburTo klub `cxinvalis~ Camoyalibebis idea.<br />
am saqmis mTavari sulisCamdgmeli, devnilobamde cxinvalis<br />
stadionis direqtori faco nasuaSvili gaxldaT.<br />
misma ideam qveynis xelisuflebaSic maSinve<br />
hpova mxardaWera, magram es mxolod cxinvalis `cxinvalis~<br />
dafuZnebis procesSi gaweul mxardaWeraSi<br />
gamoixata. sxva mxriv baton facos da gundis Seqmnis<br />
sxva inciciatorebs faqtobrivad carieli xelebiT<br />
uwevdaT saqmis gaZRola. udaod gmirobis tolfasia,<br />
rom nasuaSvili `qarTlis~ stadionze bazirebuli<br />
`cxinvals~ wlebis ganmavlobaSi TiTqmis uangarod<br />
Tavkacobda. amasTan, metad mcire odenobis jamagiriT<br />
SeZlo man fexburTlebisa da mwvrTnelebis Senar-<br />
Cunebac 1999 wlamde. am wels qveynis centraluri<br />
biujetidan dafinansebuli maTi klubis biujeti ukve<br />
80 aTasi lari gaxda, magram Cveulebisamebr arc aseTi<br />
Tanxaa fexburTis gundis normaluri funqcionirebisaTvis<br />
sakmarisi, Tumca batonma facom klubi araTu<br />
SeinarCuna, aramed misi meoredan umaRles ligamde<br />
aRzevebac SeZlo!<br />
`cxinvalis~ Camoyalibebidanve igi gunds umeteswil<br />
iseTi moTamaSeebiT akompleqtebda, romlebic yofili<br />
samxreT oseTis safexburTo klubebs, an safexbur-<br />
To skolebs warmoadgendnen. garda qarTvelebisa<br />
`cxinvalSi~ asparezobdnen Sida qarTlis regionSi<br />
mcxovrebi osi erovnebis sportsmenebi da wlebis ganmavlobaSi<br />
TamaSobda osi erovnebis ramdenime iseTi<br />
fexburTelebic ki, romlebic imavdroulad cxinvalSi<br />
cxovrobdnen.<br />
erTxans gundis kapitani cxinvalis mkvidri, eTnikuri<br />
osi, slava margievi gaxldaT, romelic 1990<br />
wels saqarTvelos erovnuli safexburTo Cempionatis<br />
gariJraJs cxinvalis `liaxvSi~ Sexvda, mere<br />
iqidan erTxans ukve qarTvelebis gareSe darCenili<br />
safexburTo klubSic gairja da swored nasuaSvilis<br />
mecadineobiT bolos isev saqarTvelos Cempionats<br />
daubrunda amjerad klub `cxinvalis~ rigebSi.<br />
maSin erT-erTi qarTuli gazeTisaTvis micemul interviuSi<br />
margievs isic ar daumalavs, rom mSobliur<br />
qalaqSi garkveuli problemebic Seeqmna Tavisi safexburTo<br />
karieris qarTul klubSi gagrZelebis gamo.<br />
`ramdenime Tanaqalaqelma araerTxel misayvedura Cemi<br />
saqarTvelos CempionatSi asparezobis gamo. lamis<br />
moRalatedac CamTvales, magram me Cems qmedebaSi ver<br />
vxedav problemas. Cven yvelaferi unda gavakeToT Cveni<br />
erebis xelaxali daaxloebisaTvis da mgonia, rom<br />
Cemi saqarTvelos CempionatSi asparezobac am gzaze<br />
16<br />
XVI<br />
sporti<br />
samaCablos da fexburTis<br />
siyvaruliT<br />
gadadgmuli erTi nabijia~ _ ambobda igi. saintersoa,<br />
rom margievs vidre asaki da fizikuri kondiciebi<br />
uwyobda xels cxinvalis `cxinvali~ ar dautovebia.<br />
klubis xelmZRvanelis mier arCeuli saklubo<br />
politikis gamo aq Tavi moiyares da erTmaneTis<br />
gverdiT burTs agorebdnen rogorc qarTveli, ise<br />
osi erovnebis moTamaSeebi. Sesabamisad `cxinvalis~<br />
arsebobis upirveles principadac mudam aRniSnuli<br />
sakiTxi iTvleboda.<br />
qarTvelebisa da osebis erT safexburTo gundSi<br />
warmatebiT gaerTianebis mTavari Semoqmedi ki pirvel<br />
yovlisa faco nasuaSvili iyo. igi mogvianebiT ukve<br />
dimitri sanakoevis mondomebiT Camoyalibebul safexburTo<br />
klub `spartakisTvisac~ zrunavda. swored<br />
`qarTlis~ stadionze marTavda da marTavs `spartaki~<br />
saSinao Sexvedrebs Cveni qveynis CempionatSi.<br />
am arenis saxarbielod movlil-davarcxnil balaxis<br />
safarze xSirad saqebari sityvebi ar dauSurebiaT<br />
morigi kalendaruli matCisas stumrad Camosuli<br />
wamyvani qarTuli klubebis mesveurT. calsaxad nasuaSvilis<br />
damsaxurebad unda miviCnioT bolo xans<br />
cxinvalis `spartakis~ TamaSebze qomagTa raodenobis<br />
zrda.<br />
2008 wlis agvistos saomari moqmedebebis Semdeg<br />
iZulebiT gadaadgilebul devnilTa garkveuli<br />
nawili `qarTlis~ arenis siaxloves daasaxles. batonma<br />
facom farTod gauRo stadionis kari fexburTis<br />
TamaSis mosurne patarebs da maleve isini,<br />
Seqmna-ra bavSvTa safexburTo klubi `samaCablo~ _<br />
erT gundSi gaaerTiana. `mSobliuri garemodan mowyveta<br />
mec gamovcade da cxadia Zalian mtkivneuli<br />
iyo. me vicodi raoden Znelia ufrosi asakis adamianisTvisac<br />
ki uceb kar midamos dakargva da marTalia<br />
isev sakuTar saxelmwifoSi, magram garkveulwilad<br />
ucxo garemoSi dasaxleba. rodesac agvistos omis<br />
mere Cvens stadionTan naRvlian Tvalebiani liaxvis<br />
xeobeli patarebi vnaxe, maSinve gadavwyvite, rom `qar-<br />
Tlis~ bazaze bavSvTa safexburTo skola Semeqmna da<br />
patara devnilebisTvis fexburTis siyvaruli gameRvi-<br />
Zebina. Tanac sportiT dakavebuli bavSvis swor gzas<br />
acdenis Sansic xom bevrad mcirea~ _ gviTxra bavSvTa<br />
`samaCablos~ gaxsnaze batonma facom.<br />
samwuxarod am amagdari kacis guli ramdenime dRis<br />
win gaCerda. batoni faco 63 wlis asakSi gardaicvala<br />
da gadauWarbeblad SegviZlia vTqvaT, rom iqve<br />
dasrulda devnilTa fexburTis erTi mniSvnelovani<br />
etapic, romelic misi sirTulidan gamomdinare SesaZloa<br />
grandiozuli warmatebebiT daxunZluli ar<br />
yofila, magram mSobliuri kuTxisa da fexburTis siyvaruliT<br />
aRsavse da nayofieri namdvilad iyo!<br />
specialurad<br />
JurnalisaTvis<br />
`liaxvis xeoba~<br />
vasil balaxaZe
ganaTleba<br />
goris universitetis aqtiuri cxovreba da<br />
SvilebTan saubars monatrebuli reqtori<br />
Ggiorgi sosiaSvili:<br />
disciplina,<br />
patiosneba da<br />
profesionalizmi<br />
,,liaxvis xeoba” goris universitets estumra,<br />
romelsac saTaveSi sul axlaxans giorgi sosiaSvili<br />
Caudga. ambobs, rom samaCablo wlebis ganmavlobaSi<br />
misi sakvlevi Tema iyo. interviu odnav mogvianebiT,<br />
manamde ki misi mokle biografiuli Strixebi::<br />
daibada goris raionis sofel dicSi. daamTavra dicis<br />
saSualo skola, ris Semdegac cxinvalis saxelmwifo<br />
pedagogiur institurSi Cairicxa, romelic daam-<br />
Tavra 1999 wels. amis Semdeg Caabara i.javaxiSvilis<br />
saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis aspiranturaSi,<br />
saqarTvelos istoriis specialobaze. iqve<br />
daicva disertacia 2005 wels, Temaze ,,samaCablos istoria~,<br />
sxvadasxva dros muSaobda sxvadasxva samsaxurebSi,<br />
maT Soris 3 wlis ganmavlobaSi oyo ,,goris<br />
moambis~ Jurnalisti. mogvianebiT arCeul iqna JurnalistTa<br />
federaciis wevrad. muSaobda aseve dicis<br />
saSualo skolaSi istoriis maswavleblad. goris<br />
universitetis mravaldargovan kolejSi istoriis<br />
leqtorad. cxinvalis pedagogiur institutSi laborantad,<br />
ufros maswavleblad, goris unoversitetSi<br />
arCevis wesiT dainiSna asocirebul profesorad. 2<br />
saswavleblis gaerTianebis Semdeg ki goris saswavlo<br />
universitetis profesorad muSaobda. 2010 wlamde_<br />
goris saganmanaTleblo resurscentrs xelmZRvanelobda,<br />
2011 wlis 17 Tebervlidan ki oficialurad<br />
dainiSna goris universitets reqtorad. yavs meuRle<br />
marika mZinariSvili, romelic muSaobs dicis sajaro<br />
skolaSi da 2 Svili: 15 wlisNnodari da 11 wlis<br />
naTia, romlebic amave skolis moswavleebi arian.<br />
B_ batono giorgi, oficialurad daniSvnamde ramdenime<br />
Tvis ganmavlobaSi asrulebdiT reqtoris<br />
movaleobas, ra situacia dagxvdaT da ra siaxleebi<br />
SeitaneT universitetis cxovrebaSi?<br />
_ minda giTxraT, rom TviTon saswavlebeli Zalian<br />
did tradiciebs eyrdnoba, mogexsenebaT rom<br />
am SenobaSi jer arsebobda nikoloz baraTaSvilis<br />
pedagogiuri instituti, Semdeg Camoyalibda ekonmikuri<br />
saswavlebeli, bolos ukve goris universiteti<br />
daarsda. raT qma unda yvela adamiani, rodesac axal<br />
samsaxurSi iwyebs moRvaweobas uCndeba axali xedva,<br />
axali ideebi da mec raTqma unda axali gegmebiT<br />
XVII<br />
movedi, minda rom goris universiteti ara mxolod<br />
regionSi aramed mTeli qveynis masStabiT gaxdes<br />
erT-erTi mowinave umaRlesi saswavlebeli, romelic<br />
Tamamad daakmayofilebs Tanamedrove standartebs da<br />
gaxdeba yvela kursdamTavrebulisTvis sasurveli<br />
saswavlebeli. rodesac abiturienti avsebs ganacxads<br />
da irCevs goris universitets Cven ufleba ar gvaqvs<br />
mas ar davaxvedroT studentisTvis jansaR urTier-<br />
Tobebze orientirebuli garemo. amitom Cven daviwyeT<br />
sxvadasxva mimarTulebiT siaxleebis Semotana, es Seexeba<br />
rogorc Sefasebis sistemis daxvewas, ise akademiuri<br />
programebis modernizacias, aseve profesormaswavleblebis<br />
waxalisebis sistemas, maSin rodesac<br />
profesori umaRles saswavlebelSi umaRlesi saxea,<br />
rTulia, rom mas gaaCndes jamagiris problema.<br />
_ iyo es problema?<br />
_ zogadad aseTi midgoma arsebobda, ar iyo meti<br />
resursi saswavlebelSi, me amas veravis ver davabraleb<br />
bunebrivia, magram Cven SevZeliT, garkveuli<br />
Tanxebis dazogvis xarjze, warmomadgenlobiTi sab-<br />
Wos msjelobis Sedegad, momdariyo profesorebis<br />
xelfasebis mateba. rac daricxuli saxiT 800 lars<br />
Seadgenda. ramdenime TveSi ki es Tanxa 1000-laramde<br />
gaizarda. ra Tqma unda esec ar ris sakmarisi magram<br />
SevecdebiT etapobrivad gavaumjobesoT maTi materialuri<br />
mdgomareoba. rodesac profesori Sedis studentebTan<br />
mas unda hqondes garantia, rom misi ojaxi<br />
mSieri ar iqneba, sxvanairad maRalxarisxian leqcias<br />
is ver Caatarebs. garda amisa, Cven davnergeT waxalisebis<br />
sxvadasxva sistema, kerZod, akademiur sabWos<br />
sxdomaze gatanil da damtkicebul iqna sakiTxi, romlis<br />
mixedviTac profesori, romelic aqtiuradaa Car-<br />
Tuli sxvadasxva profesiul gamocemebSi, mas miecema<br />
garkveuli fuladi premiebi.<br />
_ rac Seexeba SemoqmedebiT wreebs, ramdenad mravalferovania<br />
am mxriv dRes goris universiteti?<br />
_Bbevri studenti, rodesac Cvens universitetSi<br />
Semodis marto mecnierebaze orientirebuli ar aris.<br />
mas surs sakuTari potencialis realizeba moaxdinos,<br />
swored am mizniT Cven CamovayalibeT qoreografiuli<br />
studia, romelmac ukve gvasaxela da TurqeTis<br />
qalaq nazilSi gamarTul festivalze pirveli ad-<br />
17
gili aiRo. garda amisa arsebobs, literaturuli wre,<br />
inteleqtualTa klubi, Teatraluri dasi. saerTo<br />
jamSi TiToeul students saSualeba aqvs leqciebis<br />
dasrulebis Semdeg CaerTos sxvadasxva sportul Tu<br />
kulturul aqtivobebSi ra Tqma unda sruliad ufasod.<br />
amas garda goris universitetSi aqtiurad keTdeba<br />
aqcenti samecniero konferenciebis mowyobaze.<br />
rac wels ukve mesamed maisSi igegmeba.<br />
goris universitetSi swavloben aseve devnili<br />
studentebic ra SeRavaTebiT sargebloben isini?<br />
_ amasTan dakavSirebiT mogaxsenebT, rom TviTmmarTvelobas<br />
aqvs Camoyalibebuli garkveuli pozicia.<br />
Cveni rekomendaciiT SemuSavda konkretuli kreiteriumebi,<br />
romlis mixedviTac xdeba ara mxolod<br />
iZulebiT gadaadgilebulTa, aramed socialurad<br />
daucveli studentebisTvis swavlis gadasaxadze Se-<br />
RavaTis daweseba. maTi ganacxadebis ganxilva dafinansebis<br />
Sesaxeb da Sesabamisi gadawyvetilebis miReba<br />
ukve TviTmarTvelobis prerogativaa.Mmiuxedavad<br />
Cveni mwiri biujetisa aucileblad SevecdebiT, rom<br />
CamovayaliboT specialuri programa, rac aRniSnul<br />
kategorias swavlis pirobebs gauumjobesebs.<br />
_ rac Seexeba Tqvens samuSao reJims, ramdenad datvirTulia<br />
goris universitetis reqtoris erTi Cveulebrivi<br />
dRe.<br />
_ yoveldRiurad drois ukmarisobis gancda meufleba,<br />
saerTod Tavisufali drois SegrZneba ar<br />
maqvs,Cemi Tavisufali droa, roca vwer, roca meZleva<br />
saSualeba prozaSi vimuSao da raRac axali Sevqmna.<br />
es CemTvis gantvirTvis wuTebia. samsaxurSi yoveldRe<br />
soflidan davdivar, mTeli dRis ganmavlobaSi<br />
uamravi saqme, Sexvedrebi da a.S. roca sazogadoeba<br />
ndobas gicxadebs konkretul ,,ubanze~, ufleba ar<br />
gaqvs Tavisufali droiT ganebivrde.<br />
_ aseTi datvirTuli reJimis fonze rogor SeafasebdiT<br />
sakuTar Tavs, rogori mamaa giorgi sosia-<br />
Svili?<br />
Yyvela mamas Tavi warmoudgenia, rom aris Zalian<br />
kargi mSobeli, mosiyvarule, Tumca aqve imasac getyviT,<br />
rom Cemi Svilebi monatrebulni arian CemiT da<br />
me maTTan ,,mamobrivi~ saubriT, rodesac saxlSi<br />
vbrundebi ukve Zalian gviania da faqtiurad amis<br />
dro namdvilad aRar mrCeba. vcdilob maTi aRzrdis<br />
saqmeSi wvlili SabaT-kviras mainc Sevitano.<br />
_ ramdenad mkacri xelmZRvaneli hyavT goris universitetis<br />
TanamSromlebs?<br />
_ saerTod Cemi moRvaweobis formulireba movaxdine<br />
aseTi saxiT: disciplina, patiosneba da profesionalizmi.<br />
es is Tvisebebia, romelTa gareSec adamianis<br />
cxovreba ver warmomidgenia. me TviTon var<br />
sakuTari Tavis mimarT metad momTxovni. sakuTari<br />
moRvaweobisTvis rom gadamixedia, dagegmili cxovrebiT<br />
movdivar dRemde. vici ra unda gavakeTo. roca<br />
adamiani amas xvdeba warmatebis miRweva ukve aRaraa<br />
rTuli. ,,bedniereba misi xvedria vinc bevrs Sromobso~.<br />
Sroma aucilebelia ojaxSic da samsaxurSic me<br />
viTxov TanamSromlebisgan rom maqsimalurad gaarTvan<br />
Tavi sakuTar movaleobas.Kkolegialoba kidev calke<br />
Temaa me am sakiTxSi mzad var yvelasTan. magram rogorc<br />
ukve giTxariT Cemi moTxovnac da pasuxismgeblobac<br />
yovelTvis zemoT aRniSnul 3 aspeqtzea orientirebuli.<br />
esaubraNnino CibCiuri<br />
18 XVIII<br />
ganaTleba<br />
xelisuflebis warmomadgenlebma<br />
studentebs ,,studenturi dReebi -<br />
2011~-is gaxsna miuloces<br />
gorSi dRes adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebma<br />
goris saswavlo universitetis studentebs<br />
,,studenturi dReebi - 2011“-is gaxsna miuloces. studenturi<br />
dReebis gaxsnasTan dakavSirebiT univesitetis<br />
pirvel korpusSi RonisZieba gaimarTa, romelsac<br />
samTavisisa da goris mitropoliti andria (gvazava),<br />
adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebi, sazogado<br />
moRvaweebi, profesor - maswavleblebi da studentebi<br />
eswrebodnen. meufe andriam daloca studentebi.<br />
maT RvTis wyaloba da samomavlod warmatebebi usurva.<br />
RonisZiebis dros Sida qarTlis gubernatorma<br />
zurab arsoSvilma prezidendis stipendianti studentebi<br />
sigelebiT daajildova. ,,studenturi dReebi<br />
- 2011“-is farglebSi sxvadasxva saxis sportuli,<br />
gasarTobi da kulturul-SemoqmedebiTi RonisZiebebi<br />
moewyoba. RonisZiebebis mizania axalgazrdebis erTmaneTTan<br />
daaxloeba, jansaRi cxovrebis wesis popularizacia<br />
da studentebis waxaliseba.,,studenturi<br />
dReebi - 2011“ pirvel ivniss dasruldeba.<br />
amerikis elCi gorSi imyofeboda<br />
jon basi aSS saelCos dafinansebiT axalgazrda<br />
iuristTa asociaciis mier ganxorcielebuli proeqtis<br />
farglebSi gamarTuli konkursis Sedegebs<br />
gaecno da gamarjveulTa dajildoebis ceremonials<br />
daeswro. proeqtis farglebSi Catarda 2 konkursi<br />
sadac kandidatebs naxatebi da piesebi unda waredginaT<br />
ojaxuri Zaladobis Temaze.<br />
,,moxaruli var rom kvlav Sida qarTlis regionSi<br />
vimyofebi es proeqti ZiriTadad adgilnacval pir-<br />
Ta CasaxlebebSi ganxorcielda. cnobilia, rom da am<br />
regionSi omis Semdeg ojaxuri Zaladobis faqtebi<br />
sakmaod gaxSirda. aseTi proeqtebis ganxorcielebiT<br />
vcdilobT Cveni wvlili SevitanoT mosaxleobis gacnobierebasa<br />
da masze sazogadoebis mier yuradRebis<br />
mipyrobaSi, ”_ ganacxada jon basma.<br />
,,_treningebi devnilTa 21-ve Casaxlebasa da saz-<br />
Rvrispira soflebSi CavatareT, movawyeT mrgvali<br />
magidebi. Cveni mizani iyo devnilTa integracia da<br />
ojaxSi Zaladobisa Tu trefikingis sakiTxTan dakavSirebiT<br />
mosaxleobis informaciuli uzrunvelyofa.<br />
_aRniSna iuristma qeTi bebiaSvilma.<br />
organizatorTa ganmartebiT,Ddagegmilia gamarjvebuli<br />
scenaris mixedviT ,,ojaxuri Zaladobis~<br />
faqtis dadgma da Cveneba, ris Sedegadac masze msjeloba<br />
gaimarTeba.
sxva da sxva<br />
nikoloz oTinaSvili cxinvalis gamocemebs<br />
specialur werils umzadebs<br />
cxinvalidan devnili, enaTmecnieri nikoloz<br />
oTinaSvili defaqto respublikis kontrolze<br />
daqvemdebarebul gamocemebs specialur werils umzadebs.<br />
misi informaciiT, cxinvalSi ibeWdeba wignebi<br />
da gazeTebi sadac istoriuli detalebi damaxinjebuladaa<br />
asaxuli. n. oTinaSvilis SefasebiT aseTi saxiT<br />
kokoiTis qveSevrdomebi cdiloben momaval Taobas istoriuli<br />
faqtebis Sesaxeb gayalbebuli informacia<br />
miawodon da damaxinjebuli ideologiiT aRzardon.<br />
amis magaliTad qarTvel enaTqmecniers konkretuli<br />
magliTebi mohyavs:<br />
,,osuri mxare<br />
axal Taobas<br />
gayalbebul<br />
istorias<br />
awvdis~<br />
,,_ yofil reqtorsa da istorikoss iulia gagloevs,<br />
cxinvalSi gamoucia wigni da analogiuri<br />
Sinaarsis werilebi ibeWdeba rusulenovan gazeT ,,respublikaSic~<br />
sadac damaxinjebul informaciebTan er-<br />
Tad ganmartebulia isic, rom qarTvelebma istoriuli<br />
faqtebi ise asaxes, rogorc es Tavad awyobdaT~_aseTi<br />
saxis werilebis gavrceleba cxinvalSi sistematiurad<br />
xdeba, amitom gadavwyvite maT avtorebs saTanado<br />
pasuxi gavce, realoba maTTvis ucnobia, an yvelaferi<br />
kargad ician da amis aRiareba ar surT. maT calkeuli<br />
ambiciebi gaaCniaT, yalbi istoriebi iwereba. qarTul<br />
enas mTel msoflioSi swavloben, mis gareSe<br />
arcerTi civilizacia ar aixsneba, es magaT ar undaT<br />
rom gaigon, zogierT oss, Tavis damcirebad miaCnia<br />
qarTuli enis qeba, ara da vaxuSti bagrationi osebs<br />
ganixilavda mxolod saqarTvelosTan kavSirSi.<br />
vfiqrob Tu aseTi azrovnebis SenarCuneba gaagrZeles,<br />
osebs aq ki ara mTel kavkasiaSi SeeqmnebaT problemebi.<br />
mimaCnia, rom ufro aqtiurad unda amoZravdes<br />
saxalxo diplomatia, simarTle unda vuTxraT erTmaneTs~_aRniSnavs<br />
nikoloz oTinaSvili.<br />
specialurad osuri mxarisTvis Sedgenil gamoxmaurebas,<br />
romelzec nikoloz oTinaSvili muSaobs<br />
,,liaxvis xeobis~ momdevno nomerSic daibeWdeba.<br />
Nnino CibCiuri<br />
XIX<br />
axagazrdebis roli konfliqtebis<br />
daregulirebasa da urTierTobebis<br />
damyarebaSi<br />
qarTvel da os axalgazrdebs urTierT daaxloebisa<br />
da kavSirebis damyarebisken politologma gia<br />
JorJolianma specialurad Jurnal ,,liaxvis xeobidan~<br />
mouwoda. misi azriT axalgazrdebi dRes ukve<br />
mzad arian, rom ara politikaze, aramed sxvadasxva<br />
cxovrebiseul sakiTxebze saerTo ena gamonaxon da<br />
erTad imsjelon ama Tu im sferoSi arsebuli problemebis<br />
mogvarebis gzebze.<br />
,,_ me vfiqrob ufro Tamamad unda aiRon TaviaanT<br />
Tavze pasuxismgebloba, maTi SesaZleblobebidan gamomdinare.<br />
yvela sakiTxis myisieri gadawyveta ra Tqma<br />
unda SeuZlebelia, magram maT unda daiwyon mcdeloba<br />
nabij-nabij gadawyviton umwvavesi problemebi da upasuxon<br />
im urTules gamowvevebs, romlebic Cveni qveynis<br />
winaSe dgas. maT rogorme unda SeZlon daamyaron<br />
kavSirebi, daiwyon urTierTobebi, daiwyon msjelobebi,<br />
Cvens TanamoZme afxazebTan da osebTan. magaliTad ganaTlebis,<br />
jandacvis, ekonomikis da a.S. problemebze,<br />
rac SeiZleba namdvilad iyos soxumsa da cxinvalSi.<br />
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs pirad kontaqtebs,<br />
kavSirebs, gamoyenebul iqnas socialuri qselebi, romlebic<br />
iseT perspeqtivebsa da SesaZleblobebs qmnis,<br />
rac aqamde miuRweveli iyo. aman SeiZleba gadalaxos<br />
yovelgvari sazRvrebi, mTavrobebis ganwyobebi da ramdenadac<br />
vxedav aseTi aqtivobebi ukve dawyebulia.<br />
rac meti iqneba aseTi iniciativebi, miT met progress<br />
miviRebT~_aRniSnavs politologi gia JorJoliani.<br />
Ppolitologebisa da eqspertebis garkveuli<br />
nawili fiqrobs, rom arsebuli rTuli viTarebis daregulirebaSi<br />
axalgazrdebs mniSvnelovani rolis<br />
Sesruleba SeuZliaT. maTive informaciiT am mosazrebas<br />
soxumeli da cxinvaleli axali Taobis nawilic<br />
iziarebs da mzad arian politikis gverdis avliT<br />
qarTvelebTan erTad sxvadasxva aqtualur sakiTxebze<br />
erToblivi Sexedulebebi gamoxaton da saerTo saintereso<br />
Temebze erTad imsjelon.<br />
nino CibCiuri<br />
19
am cota xnis winaT cxinvalSi gamomaval gazeT `respublikaSi~<br />
romelic rusul enaze ibeWdeba, mkiTxvels<br />
SesTavaza xelmocaruli `mecnieris~ vinme zarbeg<br />
jagaevis statia, romelic Tavisi SexedulebiT Turme<br />
zemo qarTlSi arasodes ucxovria da sxva misTanani.<br />
amaze ra Tqma unda pasuxi male gaeca da amJamad<br />
Cveni Jurnalis mkiTxvels vTavazobT zemodxsenebuli<br />
anTroponimuli modelis Sesaxeb, romelsac<br />
qarTveloba didi xnidan atarebs, gansxvavebiT Tundac<br />
osebisagan, romlebic gvian arian Crdilo kavkasiaSi<br />
mosulebi. gvari maTTvis ucxo ram iyo, rac axlac<br />
asea. osini sakuTar gvars ar atareben, radgan saer-<br />
Tod ar gaaCniaT aseTi ram.<br />
qarTuli gvar-saxeli dokumenturad ukve meSvide<br />
saukuneSi gvxvdeba. qristianobis miRebis Semdeg sparsuli<br />
saxelebi Secvala kanonizebulma qristianulma<br />
saxelebma.<br />
`qarTlis cxovrebis~ pirvel tomSi warCinebulTa<br />
Soris ukve gxvdeba zviadi da kaxaberi. mTis regionebSi<br />
SemorCa gaanTroponimebuli qarTuli sityvebi:<br />
irema, loma, lekvia, mgela, mercxala, rCeula,<br />
saZagela, futkara, qoria, SoSia, Cqaria, ZaRlia, ciskara,<br />
xmala da mravali sxva. qarTul gvar-saxelTa siRrmeSia<br />
warmoqmnili. CvenTan moxda gvarovnuli gvaris<br />
jer gviandel gvarSi, Semdeg gvar-saxelSi gadasvla.<br />
memkvidreobiTi saxelis gareSe qarTuli enobriv-eTnikuri<br />
samyaro arasodes yofila. pirovnebebi qar-<br />
Tul saistorio sabuTebSi, ZeglebSi Cawerili arian,<br />
rogorc saxeliTa da gvariT, ise saxeliT, mamis saxeliTa<br />
da gvarsaxeliT. es dokumentebia: XIII_XIV<br />
saukuneebis qsnis erisTavTa sagvareulo matiane ,,Zegli<br />
erisTavTa~, Semdgomi saukunis ,,gergeTis sulTa<br />
matiane~, ikorTis Jamn-gelani, cxinvalis XVII saukunis<br />
davTari, 1715 wlis frones xeobis dafTari<br />
da sxvebi sadac saerTod ar aris osis xseneba da<br />
modeli da eTnikuroba mTlianad qarTulia, rac ase<br />
aRizianebT Sovinistebs. es imitom aRizianebT, rom<br />
qarTuli kulturis zeoba TavianT Seuracxyofad miaCniad<br />
da cdiloben daaZvelon TavianTi `kultura~,<br />
magram faqts ver gaeqcevian, radgan yvelaferi sicrue<br />
aris da iqneba.<br />
mejudis xeobis sofel breTis IX_X saukuneebis<br />
asomTavruli warwera mogviTxrobs `qriste meufeo<br />
yovelTao, adide erisTavT-erisTavi ioane Ze bakur yan-<br />
Caelisa~, erisTavisa da erisTavT_erisTavis tituls<br />
axsenebs X saukunis Zeglebis dodoTis, borcsjvris,<br />
tbeTis warwerebi, sadac vkiTxulobT `adiden RmerTo<br />
erisTavi-erisTavi ioane~.<br />
gvarsaxeli esaa memkvidreobiTi saxeli, romelic<br />
oTxi Taobis ganmavlobaSi mainc gadaecema Taobidan<br />
Taobas. Semdgom aseTi modelebi icvleboda, radgan<br />
politikuri movlenebis Sedegad Zveli qreboda da<br />
axali warmoiSoboda, magram modeli mainc rCeboda.<br />
zemoTxsenebuli asomTavruli warwerebi ki ukvdavi<br />
Zeglebia da Cveni xalxis saukunovan gamZleobaze<br />
miuTiTebs.<br />
Zvel ZeglebSi ZiriTadad oTxi jgufis gvarsax-<br />
20 XX<br />
sxva da sxva<br />
isev anTroponimebis anu<br />
gvarebis Sesaxeb<br />
elebi gvxvdeba. esenia: eponimuri, eTnonimuri, geografiuli<br />
da profesiuli. eponimur gvarsaxelebs<br />
safuZvlad udevT winapris saxeli. magaliTad oTinadanjer<br />
miviReT OoTinasZe, Semdeg oTinaSvili (dirbis<br />
eklesiis X saukunis asomTavruli warwera), go-<br />
Cadan_ goCaSvili, eliozidan _ elioziSvili da sxva.<br />
eTnonimur gvarsaxelebs miekuTvnebian: ZurZukeTidan<br />
_ ZurZuki, dvaleTidan _ dvali an dvaliSvili,<br />
dvaliZe, dvalaZe, basianidan _ basiSvili da sxva.<br />
geografiul gvarebs Cveni mxridan ganekuTvnebian:<br />
xideSidan _ xidaSeli, kasriskaridan _ kasraZe, Jameridan<br />
_ Jamereli, qemertidan _ qemerteliZe, Tuxarisidan<br />
_ Tuxareli, borcvisjvridan _ borcvaZe da sxva.<br />
Cveni gvarsaxelebis originaloba da TavisTavadoba<br />
maTi mawarmoeblebis mravalricxovnobaSi gamoixateba<br />
_ Ze, _ Svili, _ ian, _ ur, _ Si, _ fxe, _ Xee da sva.<br />
isini ZiriTadad krebiTobis, kuTvnilebis, sadaurobis<br />
gamomxatvelni arian. TviT _ Ta da _ Ti sufiqsebi,<br />
romlebiTac Cveni gvarebi formdeba osebmac<br />
gadaiRes da dRes isini TavianT kuTvnilebad miaCniaT,<br />
magram es ase ar aris, imitom, rom rogorc CvenSi<br />
aRniSnuli sufiqsebi geografiul da kuTvnilebis<br />
aRsaniSnavad gamoiyeneboda da axlac gamoiyeneba osebma<br />
qarTuli tomis dvalebisgan SeiTvises, romlebic<br />
kavkasionis qedis iqiTa da aqeTa samxreTis kalTebze<br />
cxovrobdnen da asemilireba ganicades osTagan.<br />
Tumca yvela geografiuli saxeli dResac qarTulia<br />
da qarTuli enis meSveoobiT ixsneba.<br />
nikoloz oTinaSvili<br />
sul male taZris<br />
kurTxeva<br />
moxdeba<br />
werovanSi wminda giorgis saxelobis taZari aSenda.<br />
iZulebiT gadaadgilebuli xalxi fiqrobs, rom<br />
amiT metad sasikeTo saqme gakeTda, radgan isedac<br />
uamravi problemebiT aRsavse devnilebs maTgan erT–<br />
erTi mniSvnelovani moexsnaT. aqamde maTi nawili wirva-locvaze<br />
sxvagan dadioda.<br />
,,– mas mere, rac xeobidan wamovediT, Cveni mrevli<br />
wirva-locvas dedaqalaqSi, samebis sakaTedro taZar-<br />
Si eswreba. garda amisa, Cven erTmaneTs vnaxulobT,<br />
vsaubrobT, rac fsiqologiuri ganmuxtvis erT-erTi<br />
saSualebaa. TbilisSi wasvlas yovelTvis ver vaxerxebT.xan<br />
dro ar gvaqvs, xan ki arc – samgzavro<br />
fuli. axla ki es sakiTxi mogvarda, werovnis axladaSenebul<br />
taZarSi vivliT.“ – ZarwemSi cxovrebis<br />
dros nana kasraZe, soflis sabavSvo baRSi aRmzrdel–<br />
maswavleblad muSaobda, kviraobiT da sxva dResac,<br />
rom gaigebda wirva tardeboda, igi qurTis eklesiaSi<br />
dadioda, ramdenime kilometris gavla xSirad fexiT<br />
uxdeboda, Tumca sulieri sazrdo misTvis imdenad
eligia<br />
mniSvnelovania, arc axla da arc maSin eklesiamde<br />
fexiT siaruli ar ezareboda. nana niqozis eklesiaSic<br />
xSirad dadioda. masTan erTad taZrisken mimaval<br />
bevr Zarwemels, qemertels da kexvels SeniSnavdiT.<br />
mrevli erTmaneTs axla ukve werovanSi xvdeba,<br />
– qalbatono dodo, ras niSnavs TqvenTvis taZarSi<br />
yofna da galoba?<br />
– mZime cxovrebiseuli pirobebi gvaqvs. naTqvamiT<br />
javri naxevrdebao, xom gagigoniaT da Cvenc, Cven<br />
saTqmels erTmaneTs vuambobT. amiT TiTqos vTavisufldebiT.<br />
galoba ki imdenad saocaria, TiTqos sxva<br />
samyaroSi xar, TiTqos miuwvdomels wvdebi...<br />
– axerxebT, rom ojaxs Tavi daaRwioT?<br />
– rasac guliT moisurveb, is saqme aucileblad<br />
gamova. TiToeuli adamianisTvis taZarSi siaruli,<br />
wirva-locvebi da biblia, miTumetes dRevandel qaosur<br />
yofaSi Zalian bevrs unda niSnavdes. sami Svilis<br />
dedas saqmis meti ra maqvs, magram yvela saqmes protests<br />
vucxadeb da sulis gadasarCenad taZarSi mivdivar.<br />
mimaCnia, rom es yvelaze mniSvnelovani saqmea.<br />
– batono vaxtang, visi iniciativiT aigo taZari?<br />
– (saamSeneblo kompaniis inJineri, vaxtang sixaruliZe)<br />
iniciativa xalxis mxridan wamovida. moTxovnas,<br />
cxadia, mxari sapatriarqomac dauWira. samSeneblo<br />
saqmianoba mcxeTa–mTianeTis gubernator cezar Co-<br />
Celis didi mxardaWeriT samSeneblo kompaniam ,,niu<br />
enerji“-m ganaxorciela. rogorc xedavT, taZari ukve<br />
aSnebuli da keTilmowyobilia, mwyobrSia aseve satrapezo<br />
da kelia. brebi da WaRebi, iseve, rogorc<br />
sxva mowyobiloba, prestiJul maRazia ,,axal naTeba“–<br />
Si SeviZineT da 900 lari marto amaSi gadavixadeT.<br />
ezo, romelsac sakmaod didi farTi ukavia, filebiT<br />
mopirkeTda.<br />
– anu samuSaoebi dasrulda?<br />
– ki, TiTqmis. bolo etapia. imedia, mrevls guls<br />
gavuxarebT da male taZari srul mzadyofnaSi 20<br />
aprils iqneba.<br />
vidre inJiners SevxvdebodiT, taZarSi myof mama<br />
raJdens gavesaubreT, romelic qurTis eklesiaSi wiravda.<br />
– axal taZarSi mrevli Tu modis, mamao?<br />
– ki, xedavT, modian. xan me vkiTxulob locvebs,<br />
xan – sxvebi. aRsarebas rom vibareb, gvianobamde aq<br />
miwevs–xolme yofna.<br />
– rogorc gavige, Tqven ar iRvawebT am taZarSi.<br />
mrevlis udidesi survili minda gadmogceT, maT ar<br />
surT moZRvari Seicvalon. Tqveni aq darCena xalxis<br />
udidesi survilia. rogoria Tqveni azri am sakiTxis<br />
Sesaxeb?<br />
– mesmis Cemi mrevlis, magram werovani teritoriulad<br />
mcxeTa–Tbilisis eparqias ekuTvnis da am<br />
sakiTxsac Sesabamisad aRniSnuli eparqia wyvets.<br />
– dagvloceT, mamao...<br />
aRdgomis brwyinvale dResaswauli axlovdeba. yvelas<br />
gilocavT am mniSvnelovan dRes da yovelive<br />
warmatebas gisurvebT. RvTisadmi rwmeniT da udidesi<br />
siyvaruliT gecxovroT. RmerTma ukeTesi momavlis<br />
imedi ar mogiSaloT!<br />
wminda giorgis saxelobis taZris kurTxeva<br />
werovanSi savaraudod giorgobas – 6 maiss Sedgeba.<br />
nana kaxniaSvili<br />
saswauli sveticxovelSi<br />
21 aprils daaxloebiT Ramis pirvel saaTze, sveticxovlis<br />
aRmosavleT kedelze wminda nikolozis<br />
gamosaxvis TviTmxilveli uamravi adamiani gaxda.<br />
movlena, romelic ukve moinaTla saswaulad da<br />
romelzec ukve mTeli qveyana laparakobs, mironis<br />
xarSvis dros moxda. aseulobiT RamismTeveli mrevlis<br />
Tvalwin taZris aRmosavleT kedelze uecrad<br />
wminda nikolozis gamosaxuleba gamoCnda.<br />
– ra Tqma unda, didi madlisa da wminda nikolozis<br />
mfarvelobis niSania is, rac moxda, magram getyviT,<br />
rom sasuliero sferoSi ase Tu ise, Rrmad Caxeduli<br />
pirisTvis moulodneli araferi momxdara. amiT imis<br />
Tqma ki ar minda, rom aseTi gamocxadebebi Cveulebrivi<br />
movlenaa, aramed minda, mironis xarSvis mniSvnelobas<br />
gavusva xazi. rogorc mama gabrieli ambobda, mironis<br />
xarSvis dros iq wmindanebi trialeben. albaT, RamiTac<br />
bevrni iyvnen, xalxTan gamoCena ki wminda nikolozma gamocxadeba naxevar saaTze met xans gagrZelda.<br />
ineba... magaliTad, 16 wlis win, roca sveticxovelSi xalxi idga da loculobda, Tavdapirvelad wminda<br />
aseve mironi ixarSeboda, kedelze mcire xniT ramden- nikolozis gamoCena imdenad didi moulodneloba iyo,<br />
ime wmindani gamoCnda. mironis xarSva udidesi madlis rom zogierTi SeuZlod gaxda. Tumca mironis xarS-<br />
mqone ritualia da ar aris gasakviri, rom am rituvis rituali ar Seferxebula – sasuliero pirebma<br />
als wmindanebi eswrebian... _ganmartaven dedebi. saritualo moqmedeba gaagrZeles...<br />
XXI<br />
21
gazafxuli qvelmoqmedebiT daiwyo, romelic rusuli<br />
agresiis Sedegad dazaralebuli cxinvalis regionis<br />
unarSezRudul bavSvebs ekuTvnodaT. qvelmoqmedeba<br />
organizatorebma originaluri da namdvili qarTuli<br />
saxasiaTo formatiT gdawyvites _ qarTuli xalxuri<br />
cekva, Tbilisuri, namdvili qarTuli gemovnebiani<br />
saestrado musika, rasac Taviseburi, erTob saintereso<br />
momRerali axalisebda Tavisi niWierebiT da simReriT<br />
_ soso narimaniZe. marTla Zalian saintereso gamovida<br />
saqvelmoqmedo proeqti _ Cven davbrundebiT!<br />
mTavari organizatorebi: liaxvis maJoritari deputati<br />
saqarTvelos parlamentSi badri basiSvili, Sida<br />
qarTlSi prezidentis rwmunebulis administracia,<br />
okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul<br />
pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministro,<br />
Jurnali ,,liaxvis xeoba~, giorgi WoveliZe, Jurnali<br />
`naTlia~, saeklesio maRazia ,,madli~ (xelmZRvanelebi<br />
merab dvali da lali goCitaSvili). am madlian saqmeSi<br />
yvelaze didi wvlili Seitanes qarTuli estradis<br />
yvelaze gemovnebianma ansamblebma _ `qarTulma xmebma~,<br />
`Teatralurma kvartetma~, `Tbilisurma kvartetma~ da<br />
msoflioSi cnobilma focxiSvilebis `cekvis akademiam~.<br />
qvelmoqmedebisTvis qvelmoqmedeba saeklesio maRazia<br />
`madlma~ gaiRo da RvTiuri madli da mfarveloba<br />
gaatana koncertSi yvela monawiles da organizators.<br />
es fasdaudebeli saCuqrebi `madlis~ warmomadgenelma,<br />
legendaruli suxiSvilebis ansamblis solistma Tamar<br />
dvalma gadasca yovel maTgans.<br />
saqvelmoqmedo koncerti, romelic unarSezRuduli<br />
bavSvebisTvis moewyo, mniSvnelovania, magram ufro didi<br />
da mniSvnelovani datvirTvis matarebelicaa proeqti<br />
_ Cven davbrundebiT, _ saqarTvelo gamTliandeba! Cven<br />
marTla davbrundebiT, yvela erTad da rusuli okupaciis<br />
Sedegad sakuTari miwa-wylidan devnili bavSvebi,<br />
isev iq _ liaxvis xeobaSi gaagrZeleben TamaSs, iq aRizrdeba<br />
momavali Taobebi saqarTvelosTvis! amitomac,<br />
idea da proeqti, TavisTavad, gamarTlebulad mimaCnia.<br />
aqcia-proeqti „Cven davbrundebiT“, kodasa (TeTriwyaros<br />
raioni) da gorSi gaimarTa. rogorc ukve aRvniSneT,<br />
saqvelmoqmedo koncertis mizani rusuli agresiis<br />
Sedegad dazaralebuli cxinvalis regionidan devnili<br />
unarSezRuduli bavSvebis mxardaWera da daxmareba iyo.<br />
RonisZiebebs devnil mosaxleobasTan da yvela organizatorTan<br />
erTad, samxreT-oseTis droebiTi administraciis<br />
xelmZRvaneli, dimitri sanakoevi eswrebodnen. organizatorebma<br />
ukve isic aRniSnes, rom msgavsi aqciebi<br />
ara marto devnilTa CasaxlebebSi gagrZeldeba, aramed<br />
saqarTvelos TiTqmis yvela did qalaqs moicaven.<br />
koba subeliani: Cven aucileblad davbrundebiT,<br />
ubralod sanam davbrundebiT, manamde unda movaxerxoT<br />
is, rom viyoT Zlierebi, ekonomikurad, sulierad da<br />
fizikurad Zlieri ojaxebi gvqondes! yvela iZulebiT<br />
gadaadgilebulma ojaxma SeZlos, rom, dabrunebis Sem-<br />
TxveveaSi xelcarielebi ki ar dabrundnen _ xelsavseebi<br />
iyvnen. amitomac Cveni mTavroba yvelafers akeTebs.<br />
am proeqtidan Semosuli pirveli Tanxebi cxinvalis<br />
regionidan devnil 40 unaSezRudul bavSvs gadaecema.<br />
badri basiSvili: WeSmaritebaa, rom Cven aucileblad<br />
davbrundebiT. vidre davbrundebiT Cven gvinda,<br />
rom am kategoriis xalxs _ unarSezRudul bavSvebs,<br />
22<br />
qvelmoqmedeba<br />
gavagrZelebT aqciebs, saqarTvelos yvela did qalaqs<br />
movivliT da Tanamoazreebsac SemovierTebT<br />
XXII<br />
focxiSvilebis cekvis akademia<br />
Tbilisuri kvarteti<br />
qarTuli xmebi
qvelmoqmedeba<br />
Cveni mxridan ufro meti yuradReba hqondeT, yoveldRiurad<br />
vizrunebT maTze, gavagrZelebT am aqciebs da saqarTvelos<br />
yvela did qalaqs movivliT da SemovierTebT<br />
Tanamoazreebs. pirveli etapi 40 bavSvisTvis iqneba gansaz-<br />
Rvruli, romlebic msgavsi problemis winaSe dganan. Cven<br />
davexmarebiT da SevumsubuqebT unarSezRudul bavSvebs<br />
mZime cxovrebas. Cven aucileblad davbrundebiT, _ saqarTvelo<br />
gamTliandeba. male saqarTvelo erT-erTi Zlieri<br />
da warmatebuli qveyana iqneba. Cveni mTavroba gamudmebiT<br />
muSaobs devnilTa problemebze, unarSezRudul adamianebze<br />
da sxva politikur, socialur-ekonomikur Tu kulturul<br />
sakiTxebze, ris dasturadac es proeqtic gamodgeba _ qvelmoqmedeba<br />
da kulturuli RonisZieba erTmaneTTan Seerwya,<br />
rac amave dros socialur sakiTxsac agvarebs.<br />
nugzar WiaberaSvili: qarTveli kaci RvTismoSiSia<br />
da bunebiT qvelmoqmedi, sikeTis mkeTebeli da amitomac mas<br />
ufali arasodes miatovebs... vidre am proeqtze muSaobas<br />
daviwyebdiT iyo sxvadasxva versia, Tu rogor SevweodiT<br />
qveyanas, magram yvelaze karg prioritetad cxinvalis regionis<br />
devnili unarSezRuduli bavSvebis daxmareba miviCnieT,<br />
romelic srul sinTezSi da harmoniaSi movida yvela, Cveni<br />
Tanamemulis ocnebasTan, saqarTvelos gamTlianeba _ Cven<br />
davbrundebiT! saqarTvelosTvis samaCablo da cxinvalis<br />
regioni iseTive erTiani nawilia, rogorc kaxeTi, samegrelo,<br />
aWara, svaneTi an qarTli, amitomac Cven gavamTlianebT erTsulovnebiT,<br />
SromiT, swavliT, RmerTis ZaliT Cvens qveyanas<br />
da es qvelmoqmedebac swored amisi magaliTia.<br />
daviT arCvaZe: rodesac am aqciaSi monawileoba SemomTavaza<br />
RonisZiebis erT-erTma organizatorma, Jurnal<br />
`naTlias~ damfuZnebelma da mTavarma redaqtorma, nugzar<br />
WiaberaSvilma, arc davfiqrebulvar ise daveTanxme, radgan<br />
es Zalian mniSvnelovania, CemTvis da sruliad saqarTvelosTvis<br />
_ davexmaroT cxinvalis regionidan devnil,<br />
unarSezRudul bavSvebs da Cven davbrundebiT! amaze karg<br />
saqmes verafers gavakeTebT, rom davexmaroT unarSezRudul<br />
bavSvebs da saqarTvelo gavamTlianoT, erTad, SromiT, sikeTiT,<br />
qvelmoqmedebiT, siyvaruliT da simReriT. me am aqciaproeqtSi<br />
manamde miviReb mnawileobas, vidre amas organizatorebi<br />
saWirod miiCneven.<br />
Tamar dvali: Cemi ojaxi mudmivad eweva qvelmoqmedebas<br />
_ es Cemi mSoblebisaTvis Cveulebrivi ambavia, sulieri<br />
moTxovnilebaa. Sesabamisad maTi damsaxurebaa, rom mec<br />
gamiCnda qvelmoqmedebis survili da dRes aq var Cems qarTvelebTan<br />
erTad, romlebsac esoden esaWiroebT daxmareba.<br />
gela focxiSvili: focxiSvilebis cekvis academia<br />
yovelTvis mowodebis simaRleze dgas da mudam iqaa, sadac<br />
Cvens qveyanas sWirdeba. me da mTlianad, Cemi cekvis akademia<br />
Tu qarTuli nacionaluri baleti `metexi~ yovelTvis<br />
mzad varT imisTvis, rom Cems qarTvel xalxs vemsaxuroT,<br />
saxelmwifos SenebaSi miviRoT monawileoba, patara, magram<br />
gulwrfeli wvlili SivitanoT. Cven kidev gavagrZelebT am<br />
turnes da ai naxeT _ Cven davbrundebiT! Cven davbrundebiT<br />
cekviT da simReriT!<br />
giorgi WoveliZe: Cven davbrundebiT! Cven valdebulni<br />
varT, rom msgavsi problemebis mqone bavSvebs gverdiT<br />
davudgeT, gansakuTrebiT iZulebiT gadaadgilebulT.<br />
yovelTvis vgrZnob am bavSvebis problemas da minda, maT<br />
gverdiT viyo, rac SemeZleba davexmaro.<br />
soso narimaniZe: xeobelebo, yvela miyvarxarT! Cven<br />
davbrundebiT! Cven gavimarjvebT! me mjera amisi. me Tu 2011<br />
wlis niWieris gamarjvebuli gavxdi, gpirdebiT, rom msgavsi<br />
saxis saqvelmoqmedo aqciebs movawyob mTels saqarTveloSi<br />
da TqvenTan kidev araerTxel davexmarebi cxinvalis regionidan<br />
devnil unarSezRudul bavSvebs.<br />
neli darbaiZe<br />
XXIII<br />
soso<br />
narimaniZe<br />
Teatraluri kvarteti<br />
23
,,ZlevaSemosili da uZleveli<br />
zeciuri mxedari~<br />
6 maiss, qarTuli marTlmadidebluri eklesia saqarTveloSi<br />
erT-erT yvelaze RirsSesaniSnav religiur<br />
dResaswauls - wminda giorgis xsenebis dRes, giorgobas<br />
aRniSnavs. saqarTvelos marTlmadidebluri<br />
ekelsia wmida giorgis xsenebas orjer aRniSnavs: 6<br />
maiss - wmidanis aRsrulebis dRes da 23 noembers<br />
- misi borbalze wamebis dRes. am ukanasknel dResaswauls<br />
qarTuli ewodeba, radgan saqarTvelodan<br />
gavrcelda sxva adgilobriv eklesiebSi. giorgobis<br />
dResaswaulTan dakavSirebiT sazeimo wirva-locva<br />
qveynis yvela marTlmadideblur taZarSi tardeba.<br />
dResaswauli saqarTvelos ganmanaTleblis - wminda<br />
ninos mier iqna daarsebuli. cnobilia, rom is wminda<br />
giorgis naTesavi iyo, mas eTayvaneboda da qveyanas misi<br />
siyvaruli da Tayvaniscema uanderZa. Sua saukuneebSi<br />
qveynis sxvadasxva kuTxeSi wminda giorgis saxelze<br />
weliwadis dReebis Sesabamisad 365 salocavi aigo.<br />
wmida giorgi mesame saukunis meore naxevarSi daibada<br />
kabadokiaSi, mdidar qristianul ojaxSi. mamamisi<br />
mowameobrivad aResrula. daqvrivebuli deda kabadokiidan<br />
samSobloSi wavida da iq ganagrZo Svilis<br />
qristianulad aRzrda. Wabuki giorgi romis laSqarSi<br />
ganmwesda mxedrad. axovanma, mamacma da uSiSarma<br />
meomarma male imperator diokletianes (284-305)<br />
yuradReba miipyro. man Tavis pirad mcvelad daniSna<br />
wmida giorgi da mxedarTmTavris maRali wodebac<br />
uboZa. kerpTayvanismcemelma imperatorma Tavisi ganmgeblobis<br />
bolo wlebSi sastiki brZola gamoucxda<br />
qristianobas. senatis sabWoze nikomidiaSi man sruli<br />
Tavisufleba mianiWa provinciis mmarTvelT qristes<br />
mimdevarTa dasasjelad da Tavis mxriv mxardaWerac<br />
aRuTqva. wminda giorgim es rom Seityo, gaaTavisufla<br />
Tavisi monebi, qoneba glaxakT dauriga, senatSi<br />
gamocxadda, sajarod aRiara qristianoba da yvela iq<br />
myofsac mouwoda, mieRoT es WeSmariti sarwmunoeba:<br />
“me mona var qristesi, RmrTisa Cemisa da msasoebeli<br />
misi. sakuTari nebiT warvmdgarvar Tqven winaSe, raTa<br />
vewamo WeSmaritebisTvis~. - `ra aris WeSmariteba?~ -<br />
hkiTxa erT-erTma warCinebulma. `Tavad qristea WeSmariteba,<br />
devnili Tqven mier~, - iyo pasuxi. dasjis<br />
win wmida giorgim mTeli guliT SesTxova ufals,<br />
Seendo mtarvalTaTvis, romelTac ar uwyoden, ras<br />
iqmodnen da sTxova, WeSmariti rwmenis Secnobamde<br />
mieyvana isini, Semdeg ki morCilebiT moudrika qedi<br />
jalaTis maxvils. igi aResrula 303 wlis 23 aprils.<br />
anderZisamebr, wmida giorgis sxeuli dakrZales palestinis<br />
qalaq ramlaSi, konstantine didis mefobis<br />
dros ki gadaasvenes wmidanis saxelze aSenebul did<br />
taZarSi, qalaq lidiaSi. wmida giorgi ewama 30 wlis<br />
asakSi da eklesiis istoriaSi Sevida, rogorc ZlevaSemosili<br />
da uZleveli zeciuri mxedari.<br />
24 XXIV<br />
eqimis rCevebi<br />
eqimi gvirCevs. qurTidan – werovnamde.<br />
samedicino universitetis warmatebiT damTavrebis<br />
Semdeg zeinab garayanaSvilma muSaoba eqim – pediatrad<br />
qurTis saavadmyofoSi daiwyo, miuxedavad imisa rom,<br />
rTul samuSao reJimSi uwevda muSaoba wuTiTac ar<br />
ufiqria mietovebina misi xeoba da xeobis bavSvebi.<br />
misi moRvaweobis periodSi araerTi bavSvi gaizarda,<br />
romelTac ukve sakuTari Svilebi mihyavT qalbaton<br />
zeinabTan. 2008 w. movlenebis Semdeg qurTis saavadmyofom<br />
bina werovanSi daido, devnili qalbatoni zeinabic<br />
isev ganagrZobs muSaobas amjerad devnil bavSvebTan,<br />
romelTac didi fsiqologiuri Tanadgoma esaWiroebaT.<br />
qalbaton zeinabs gazafxul – zafxulis periodSi<br />
bavSvebSi arsebul SesaZlo problemebze vesaubreT.<br />
_ qalbatono zeinab ZiriTadad romeli daavadebebia<br />
xSiri gazafxulze?<br />
_ zamTris sezonisTvis Warbobs sasunTqi gzebis<br />
daavadebebi, gazafxulze ki mosalodnelia mwvave nawlavuri<br />
infeqciebi, rogorc mozardebSi aseve bavSvebSi.<br />
_ ZiriTadad ra iwvevs maT?<br />
_ am davaadebebs sxvadasxva gamomwvevi mizezi aqvs.<br />
ZiriTadad esenia: nawlavis Cxiri, fsalmonelebi, xSirad<br />
am daavadebebs daubaneli xelis daavadebebsac uwodeben.<br />
_ rogor aviciloT Tavidan es daavadebebi?<br />
mSoblebs vurCevT bavSvebs aswavlon piradi higiena<br />
da xSirad dabanon xelebi sapniT, ar miscen vadagasuli,<br />
saeWvo saWmeli. moaridon avadmyofebs.<br />
_ rogor vumkurnaloT maT?<br />
_ Tu bavSvs aReniSneba Rebineba, faRaraTi, temperaturis<br />
mateba, aucileblad binaze unda mieces didi<br />
raodenobiT rehidratoruli siTxeebi, humanas eleqtrolitebi,<br />
rehidroni da rac SeiZleba droulad mimarTon<br />
eqims.<br />
gisurvebT jamrTelobas.<br />
eka ecataZe
siyvaruli da rCevebi<br />
siyvarulis dRe<br />
kodaSi<br />
TeTriwyaros raion sofel kodaSi siyvarulis<br />
dResTan dakavSirebiT 15 aprils Catarda RonisZieba<br />
saxelwodebiT _ `rac mtrobas daungrevia siyvaruls<br />
uSenebia~. zeimis dawyebisas kulturis saxlis direqtorma<br />
nino JuJniaSvilma es dRe yvelas miuloca.<br />
Sesrulda cekvebi da simRerebi, aseve leqsebi siyvarulze.<br />
Aam yvelafris Semdeg daiwyo konkursebi 17-dan<br />
25 wlamde wyvilebisTvis. darbazSi moTavsebuli iyo 7<br />
danomrili magida. wyvilebi magidebis mixedviT iRebdnen<br />
konkursSi monawileobas, TiToO magididan gadioda TiTo<br />
wyvili. Kkompetenturi Jiuris gadawyvetilebiT gamarjvebuleba<br />
wilad xvda: lela xaWapuriZes, sergo midodaSvils.<br />
valeri enipapaSvils, levan beruaSvils, merab<br />
basiSvils, iago metrevels, mariam masiSvils, beqa yaulaSvils,<br />
ela xaWapuriZes, omar beruaSvils mariam yoCiSvils.<br />
konkursantebs Jiuris gadawyvetilebiT gadaecaT<br />
samaxsovro saCuqrebi. am RonisZiebas eswrebodnen eredvisa<br />
da qurTis municipalitetis TanamSromlebi, patara<br />
liaxvis gamgebeli batoni gia maxniaSvili, eredvis municipalitetis<br />
sakrebulos Tavmjdonare batoni emzar<br />
beruaSvili, TeTriwyaros minicipalitetis sakrebulos<br />
Tavmjdomaris moadgile qalbatoni Tamar dalaqiSvili<br />
da kulturis saxlis TanamSromlebi. RonisZieba saRamos<br />
10 saaTamde gagrZelda.<br />
nana beruaSvili<br />
rCevebi siyvarulze ar surT. dadeqiT grZnobaze maRla, sZlieT emociebs<br />
zogierTi mecnieris azriT, siyvaruli fsiqikuri<br />
daavadebaa, romelsac eiforia da depresia, mRelvareba<br />
da pasiuroba, dabneuloba da mTebis gadagorebis<br />
survili axasiaTebs. avadmyofobaa Tu ara, faqtia –<br />
siyvaruls marTlac saswaulebis moxdena SeuZlia.<br />
SeyvarebulisTvis gadaulaxavi dabrkoleba ar arsebobs.<br />
samwuxarod, es yovlismomcveli grZnoba yovelTvis<br />
dadebiT emociebs rodi aRZravs, metadre maSin,<br />
rodesac Cven gviyvars, mas ki ara, an Cven kvlav gviyvars,<br />
mas ki ukve aRar. aseT dros yvelaze mgznebare<br />
adamianic ki mdgomareobidan gamodis da sruliad<br />
paralizdeba.<br />
rogor moviqceT?<br />
rCeva pirveli<br />
2-3 dRe idardeT da cremlebi RvareT, mere ki<br />
mTeli negatiuri energia samsaxurisken mimarTeT. es<br />
froidiseuli sublimaciis meTodia, roca seqsual-<br />
XXV<br />
uri energiis sxva miznebisken mimarTva adamians warumateblobisgan<br />
Tavis daRwevaSi exmareba. momxdari<br />
logikurad gaacnobiereT, mSvidad da obieqturad SeafaseT<br />
misi yvela dadebiTi da uaryofiTi mxare. siyvaruli<br />
erTgvari nebayoflobiTi monobaa – kargavT<br />
uamrav dros, nervebs, Zalas, fuls, megobrebs, samsaxurs,<br />
sanacvlod ki arcTu ise sasiamovno mogonebebs<br />
iRebT. uxmeT Rirsebas – gana amas imsaxurebT?! Tavidan<br />
moicileT Savbneli fiqrebi, daiwyeT imis keTeba,<br />
rasac mgznebare romanis gamo karga xania ver moabiT<br />
Tavi. iseT saqmes mohkideT xeli, romelic arc dag-<br />
RliT da arc gagaRizianebT. warmatebis SemTxvevaSi<br />
mixvdebiT, rom samyaro arc ise cudia. uiRblo siyvarulic<br />
uwindeliviT mZime da damTrgunveli aRar<br />
mogeCvenebaT.<br />
rCeva meore<br />
pasteris meTodi<br />
lui pasters daavadebaTa sawinaaRmdegod organizmSi<br />
infeqciis dasustebuli gamomwvevebi Sehyavda,<br />
romelTa mimarTac organizmi imunitetis gamomuSavebas<br />
iwyebda. Tu siyvaruli srulfasovani Sromis sa-<br />
Sualebas ar gaZlevT, mieciT grZnobas gasaqani, ipoveT<br />
sxva obieqti da dauokebeli vneba misken mimarTeT.<br />
ase damcavi vaqcinis dozasac miiRebT da aRarc warsul<br />
grZnobaze fiqri gagawamebT. oRond zomiereba ar<br />
dakargoT, Torem SesaZloa, axali urTierToba axali<br />
tanjvis wyarod geqceT.<br />
rCeva mesame<br />
deromantizacia<br />
uiRblo siyvaruls gansakuTrebuli simwvaviT<br />
Zlier romantikuli adamianebi ganicdian. isini sxvebze<br />
metad axdenen siyvarulis idealizebas da yovelgvari<br />
dabrkoleba udides tanjvas ayenebT. Tu Tqvenc<br />
aseTi brZandebT, saswrafod SeicvaleT samyaros Sesaxeb<br />
romantikuli warmodgena da upasuxo siyvarulsac<br />
sxva TvaliT dainaxavT.<br />
rCeva meoTxe<br />
gons modiT<br />
nu daujerebT adamianebs, romlebic garwmuneben,<br />
rom siyvaruli ukvdavia, rom guls ver ubrZaneb, rom<br />
mxolod erTxel SeiZleba wrfelad giyvardes. ase-<br />
Ti frazebi alkoholikebisa da narkomanebis Segonebebs<br />
waagavs, romelTac mavne CvevasTan gamoTxoveba<br />
da sul male iamayebT sakuTari TaviT, rac upasuxo<br />
siyvarulis efemerul xiblze gacilebiT meti siamovnebis<br />
momgvrelia.<br />
Jurnal `liaxvis xeobis~<br />
erguli mkiTxveli nino basiSvili<br />
25
26<br />
Sapito – anu moZravi cirki...<br />
Sapito – albaT cotam Tu icis ras niSnavs, arada<br />
es sityva yvela bavSvis sayvareli cirkis Sesatyvisia,<br />
oRond ara SenobaSi gamarTuli sanaxaobis, aramed Sapito<br />
– mosiarule, moZravi cirkia. evropisa da aziis<br />
qveyanaSi cirkis mxolod es saxeoba arsebobs, Cvens<br />
qveyanaSi ki sul ramdenime wlis win Seiqmna da mas<br />
Semdeg araerTi bavSvis guli gaaxara. usamsaxurod<br />
darCenilma cirkis msaxiobma, ramaz garSauriSvilma<br />
evropuli Sapito saqarTvelos ganuyofel nawilad<br />
aqcia. batoni ramazi warmoSobiT axmetidan aris, amitom<br />
Sapitos maspinZloba Tavdapirvelad kaxelebs<br />
ergoT wilad, Semdeg Tbiliss estumra da dedaqalaqis<br />
yvela ubani moiara. batoni ramazi cirkiT adreul<br />
asakSi dainteresda da erT-erTi saintereso<br />
msaxiobic gaxda, is arc iumoris arqonas uCivis da<br />
saintereso mosaubrec aRmoCnda:<br />
_ batono ramaz daviwyoT Tavidan, rogor moxvdiT<br />
cirkSi?<br />
_ es yvelaferi Zalian adre daiwyo, 14 wlis viyavi<br />
pirvelad Jongliorobis Sesaxeb gazeTSi rom wavikiTxe<br />
da davinteresdi am saqmiT, radgan savarjiSod<br />
saWiro Tokic ki ar mqonda, saguldagulod dabmul<br />
virs Toki Sevxseni da varjiSi daviwyeT, droTa ganmavlobaSi<br />
Cemma gatacebam Sedegi gamoiRo da Telavis<br />
Teatris 200 wlis Tavze, yaenobis dResaswaulze<br />
patara sanaxaobac gavmarTe. Cemdami interesi maSinve<br />
gaCnda da sul male Tavi didi cirkis arenazec davimkvidre.<br />
_ ZiriTadad cirkis romel nomrebs flobT?<br />
_ me ukve imdeni xania cirkSi var, rom uamravi<br />
nomeri SemiZlia Sevasrulo, var bagirze mosiarule,<br />
iluzionisti, klouni, cxovelebis momTvinierebeli,<br />
Jongliori – da saerTod SeiZleba iTqvas, rom var<br />
adamiani, romelsac SeuZlia saaTnaxevris ganmavloba-<br />
Si araCveulebrivi sanaxaobiT warvsdge mayureblis<br />
winaSe.<br />
_ ras gvetyviT konkretulad Tqveni cirkis –<br />
Sapitos Sesaxeb, ramdeni adamiani gyavT dasaqmebuli<br />
da ra saxsrebiT arsebobT?<br />
_ ukve mesame welia rac Sapito Sevqmeni, CvenTan<br />
sul 9 adamiani varT, 4 msaxiobi danarCeni 5 ki saorganizacio<br />
saqmeebs uZRveba, CvenTan aris vaJa natroSvilic,<br />
75 wlis profesionali cirkis msaxiobi, kaci<br />
– romelic ara xeliT, aramed fexiT: - wers, xatavs,<br />
Wams, akeTebs nebismier rames, Tqven warmoidgineT fexiT<br />
mizanSic ki isvris. sul raRac Tvenaxevris win<br />
kidev erTi wevri Segvemata, ucnobma adamianma patara<br />
daTvis beli gvisaCuqra, romelsac ,,balu~ davarqviT,<br />
,,balu~ CvenTan erTad cxovrobs da cdilobs iswavlos<br />
sacirko nomrebi da male warsdges mayureblis<br />
winaSe.<br />
Cven Cvens Tavs CvenTviTonve varCenT, rasac aq xedavT<br />
piradi saxsrebiT SeviZine da gavakeTe, e.w. darbazSi<br />
150-200 kacs itevs, dReSi xSirad or sanaxaobas<br />
vmarTavT, bileTi 3-4 lari Rirs, SabaTobiT ki<br />
socialurad daucveli mosaxleobisTvis warmodgenas<br />
ufasod vmarTavT, axlo momavalSi usasyidlod invalid<br />
bavSvebsac vimaspinZlebT.<br />
_ mayurebelma Tqven proeqt ,,niWieridan~ gagicnoT,<br />
XXVI<br />
cirki<br />
`sul raRac Tvenaxevris win<br />
kidev erTi wevri Segvemata~<br />
Semdeg iyo Tqveni saocari nomeri – mtkvarze gabmul<br />
Tokze gaxvediT, exla ra siaxles sTavazobT Tqvens<br />
gulSematkivars, riTi moxiblavT maT gulebs?<br />
_ pirveli maisidan meore Sapito _ cirkis naxva<br />
mTawmindazec iqneba SesaZlebeli, savaraudod SabaT<br />
– kviras mTeli datvirTviT mTawmindaze vimuSavebT,<br />
mzaddeba axali saintereso nomrebi, romelsac Cvens<br />
erTgul mayurebels eqskluziurad SevTavazebT. ,,ni-<br />
Wieris~ Semdeg iyo SemoTavazebebi, viyaviT gastrolebze<br />
yofili sabWoTa kavSiris qveynebSi, esenges qveynebSi,<br />
italiaSi, TurqeTSi magram sabolood isev<br />
TbilisSi davbrundiT.<br />
_ es yvelaferi karieris Sesaxeb, magram ras gvetyviT<br />
pirad cxovrebaze, cirkTan erTad Tu dagrCaT<br />
amisTvis dro?<br />
_ myavs meuRle – natalia SauqriSvili da 13<br />
wlis gogona. me da nataliam erTmaneTi didi xnis win<br />
cirkis arenaze gavicaniT, amJamad natalia ,,amaltas~<br />
– sacirko studias xelmZRvanelobs da erTiani ZalebiT<br />
isev vcdilobT Cveni profesiis adamianebi<br />
gavzardoT.<br />
saubris Semdeg batoni ramaz ,,balusTan~ erTad cirkis<br />
arenasken gaemarTa, manmade ki dagvpirda, rom saintereso<br />
sanaxaobas devnili bavSvebisTvisac gamarTavs.<br />
eka ecataZe
msaxiobi<br />
gaTxovebas ar vapireb<br />
me jer mxolod cxovrebis<br />
sawyis etapze var<br />
daaxloebiT 2000–2001 welia. qarTul–osuri<br />
eTnokonfliqti droebiT miyuCebulia.<br />
cxinvalSi, Sua qalaqSi dro da dro qarTvelebi<br />
gamoCndebian, Tumca Cumad, ise<br />
malulad gaivl–gamoivlian, gagikvirdeba,<br />
cdiloben, aravin SeamCnios. am siCumesa da<br />
ucnaurobaSi 8–9 wlis qarTveli gogona bogirze,<br />
qalaqis centrSi dgas da xan cekvavs,<br />
xan qarTulad mReris. xmamaRla, ise, rom<br />
gamvlel–gamomvlelis yuradRebas iqcevs.<br />
cqmutavs, rokavs, mokled, erTi wuTiT ar<br />
isvenebs. vuyureb da gulSi meamayeba, amdens<br />
rom bedavs, Tumca SiSis Jruanteli mivlis,<br />
vfiqrob, neta iseTi aravin gamoCndes, qarTveli<br />
bavSvis xmam gaaRizianos da mis<br />
qcevas skandali mohyves. eWvi ar aris, mec<br />
SarSi gavexvevi, radgan bavSvi dedamisma<br />
– qurTis saavadmyofos eqimma, yvelasTvis<br />
sayvarelma da unikalurma pirovnebam, mari<br />
xmiadaSvilma me Camabara. am dRes iza maswavlebelma<br />
xeobeli bavSvebi xom cxinval-<br />
Si erT–erT skolaSi daibara. mari eqimi<br />
morige gaxldaT da wilad mxvda pativi,<br />
rom misi qaliSvili cekvaze Cem axlobel<br />
bavSvTan – nona kaxniaSvilTan erTad<br />
wameyvana.<br />
salome kokuaSvili dRes ukve Tbilisis elitaruli<br />
Jurnalebis wamyvan saxed iqca. wlebis win<br />
rom cxinvalSi misTvis yuradReba Tundac erTi wamiT<br />
migeqciaT, ueWvelia, mas momaval karieras uwinaswarmetyvelebdiT.<br />
– rodesac Cems Tanaklaselebs gavumJRavnebdi Cems<br />
mizans, rom mindoda mec populeruli gavmxdariyavi<br />
an vinme cnobils vbaZavdi, damcinodnen da ,,ocnebis<br />
koSkebidan miwaze daSvebas “ mirCevdnen, Tumca me<br />
vicodi da axlac ase mjera, rom mTavari mondomebaa,<br />
SeuZlebeli araferia da amitomac maT mtkiced<br />
vpasuxobdi:,,ai, vnaxoT!“<br />
– dRes Sen qarTul telearxebze da Jurnaleb-<br />
Si xSirad Canxar, rac popularobas niSnavs. rogor<br />
fiqrob, ra aris karieris ganmsazRvreli mTavari<br />
faqtori – survili Tu iRbali?<br />
– popularoba, ra vici, visTvis miRwevadia da visTvis<br />
– mxolod fantazia da ocneba, me ki davrwmundi,<br />
rom mTavaria moindomo. Tu Sen niWsa da unars realizebas<br />
gaukeTeb, miaRwev...Tumca amaSi iRbalic xels<br />
unda giwyobdes. gaxde cnobili, es arc ise martivia_<br />
amaSi iciT, ramdeni Sroma devs?!<br />
– mainc ramdeni?<br />
– popularoba nabij–nabij miRwevadia. bavSvobidan<br />
cekvaze davdiodi. iseTi seriozuli qoreografi,<br />
rogoric batoni Temur qamxaZea, TbilisSi bevri ar<br />
XXVII<br />
aris. swored masTan vswavlobdi cekvas. erTxelac<br />
rusTavi–2–ze mocekvaveebis miReba gamocxadda. mec bedi<br />
vcade da gamimarTla. Semdeg CemTvis Zvirfasma adamianma,<br />
nika grigoliam SemomTavaza komedi–SouSi monawileobis<br />
miReba, iqidan – sxvagan da ase... aba, pirveladve vin dagsvams<br />
wamyvanad?!<br />
– cekvaze rogor axerxebdi siaruls, Sen xom qur-<br />
Tis skolaSi swavlobdi?<br />
– Tavdapirvelad mSoblebma Tbilisis 147–e<br />
skolaSi mimiyvanes, Semdeg ki, vinaidan deda qurTis<br />
saavadmyofoSi muSaobda da saxli xeobaSic gvqonda,<br />
sacxovreblad iq momiwia gadasvlam. bolo klasebSi<br />
ki isev TbilisSi gadasvlam momiwia da xom geubnebiT,<br />
mTavari mondomebaa, mec movindome rom cekva meswavla.<br />
– radganac xeobaze CamoagdeT sityva, aqve gkiTxavT,<br />
rogor gaixsenebT iqaobas?<br />
– aCabeTi, qurTa da saerTod, xeoba CemTvis ulamazesi<br />
gaxsenebaa ara imitom, rom bavSvobis droindeli<br />
yvelaferi tkbili da gansakuTrebulia, aramed isedac...<br />
iqaoba , marTlac ulamazesi iyo da dRes guli<br />
mwydeba, rom iqaobis Sesaxeb ukve warsulSi vaxseneb<br />
– ,,iyo“...<br />
– Tavs Tineijerad Tvli?<br />
– 20 wlis gavxdi anu Tineijerobis asakidan<br />
gamovedi.<br />
– jer patara xar, magram mainc gkiTxav,Seni ganvlili<br />
gza dRemde...<br />
– formula ,,kreativ“–Tan vTanamSromlobdi<br />
pirvel arxze, Cemi pirveli gadaReba Sedga filmSi<br />
,,rac yvelaze Zalian giyvars“ da amitomac es filmi<br />
didi simpaTiebiT maxsendeba. monawileobas vRebulobdi<br />
,,Cven ofisSi“, mesame TaobaSi. amJamad vswavlob<br />
ilia WavWavaZis saxelobis saero universitetSi menejmentis<br />
da administrirebis specialobaze, paralelurad<br />
isev vTanamSromlob formula ,,kreativTan“, Tumca<br />
amJamad ukve ,,imedis“tele–arxTan da vTvli, rom<br />
studiaSi, sadac axla var, Cemi adgili vipove. CemTvis<br />
27
Zalian sainteresoa seriali ,, gogona gareubnidan“.<br />
– ,,Ramis Sou“–s sakmaod mravalricxovani mayurebeli<br />
hyavs da TiToeul monawile mayureblisTvis<br />
ukve cnobadi da sainteresoa. vis daasaxelebdi maTgan<br />
rogorc SenTvis yvelaze misaReb da axlobel<br />
adamianad?<br />
– samuSao pirobebic da urTierTobebic aq imdenad<br />
mowesrigebulia, rom Znelia erT–erTis gamorCeva.<br />
– rogor moxvdi „formula kreativSi“?<br />
– ,,komedi–Sou“–Si ,,qeTo da kote“–s viRebdiT.<br />
Sualedi mqonda. am dRes gamocxadebuli iyo qasTingi<br />
serialisTvis `mesame Taoba~. visargeble SualediT<br />
da qasTingi gaviare. auarebeli msurveli iyo. 4 turi<br />
gaviare da mimiRes. axla „Ramis Sous studiaSi var“.<br />
– rogor uTavseb swavlas da gadaRebas?<br />
– saswavlebelSi kviraSi sam dRes gvaqvs leqcia.<br />
zogjer vacden, magram swavla sulac ar miSlis xels<br />
Cem sayvarel saqmianobaSi...<br />
– rodis amTavreb universitets da ras apireb<br />
momavalSi?<br />
– swavlas maisSi vamTavreb.am etapze mimaCnia, rom<br />
gadaRebis gareSe cxovrebas CemTvis azri daekargeboda,<br />
samomavlod ki uamrav rames vgegmav. jer mxolod<br />
starti aviRe da sawyis etapze var!<br />
– daojaxebas rodis gegmav?<br />
– ojaxi, seriozuli tvirTia da jer–jerobiT<br />
ar vfiqrob. mimaCnia, rom qali 30 wlamde ar unda<br />
gaTxovdes.<br />
– Seni bavSvobisdroindeli megobrebi naadrevad<br />
daojaxdnen. maTTan isev kontaqtob?<br />
– vinc ojaxis tvirTs naadrevad aikidebs, yvela<br />
mecodeba.pirovnebad jer unda Camoyalibde da mere<br />
gadawyvito, Tu vis daukavSiro Seni momavali. Tqveni<br />
mkiTxveli, imedia, icnobs Sida qarTlis masStabiT<br />
gamarTul silamazis konkursis gamarjvebul Tamuna<br />
melanaSvils. igi Cemi bavSvobis megobaria. mis garda<br />
nino WuluxaZec dedaa. mivdivar maTTan, yvela Zalian<br />
miyvars, magram nu miwyenen da, vgrZnob, rom Cveni azrebi<br />
ukve gansxvavebulia. ojaxuri mizezebis gamo<br />
28<br />
XXVIII<br />
msaxiobi<br />
maT dro aRar aqvT...<br />
– amboben, rom Zalian sada xar. Cacmis rogori<br />
stili mogwons da makiaJs Tu ikeTeb?<br />
– ar mesmis maTi, vinc quslian fexsacmels yoveldRiurad<br />
xmarobs, aqsesuarebs aisxavs, makiaJis gareSe<br />
ezoSic ki ar Cava da morTva–mokazmvis gareSe Tavs<br />
uformod myofad miiCnevs. ra saWiroa?gansxvavebul<br />
formaSi yofna speqtaklze, restoranSi an raime<br />
RonisZiebazea saWiro da ara – yoveldRiurad. saxeze<br />
mxolod gadaRebis dros mikeTben makiaJs. sportuli<br />
samosiT ki araTu mTl qalaqs Semovivli, aramed qasTingebzec<br />
ase davdivar, Tumca cudad nu gamigebT–da,<br />
aravis davuwunebivar...<br />
* * *<br />
salome kokuaSvili, romelsac deduleTi liaxvis<br />
xeobasTan akavSirebs, Zalian saintereso mosaubrea,<br />
Tavisufali da ukompleqso. moswavle–axalgazrdobas<br />
kargad axsovs, Tu ra didi wvlili Seitana man,<br />
jer kidev pirveli kursis studentma TamaraSenSi<br />
gamarTuli silamazis konkursis organizebaSi. rogorc<br />
dedamisi gveubneba, sul patara iyo salo, roca<br />
sakuTar, bavSvur problemebs damoukideblad wyvetda.<br />
9 wlis iyo, dedam aCabeTidan TbilisSi rom marto<br />
gagzavna da rodesac avtobusi mwyobridan gamovida,<br />
patara gogonam yvelas yuradReba miiqcia – aseve idga<br />
da elodeboda dedaqalaqisken mimival transports,<br />
rogorc – ufrosebi. 13 wlis iyo, marto gaemgzavra<br />
TurqeTSi gamarTul axalgazrdul festivalze, 17<br />
wlisam ki saberZneTSi imogzaura.<br />
misi naTlia, elene tabataZe, salos bavSvobas ixsenebs<br />
da amayobs, rom megobris qaliSvils iRbali da<br />
samomavlod kidev Zalian bevri warmateba daanaTla.<br />
20 wlis salomes iRblisac sjera da miaCnia, rom<br />
qali mxiaruli, komunikabeluri, megobruli da amave<br />
dros Wkviani unda iyos.<br />
esaubra nana kaxniaSvili
saintereo msoflio<br />
yvelaze saxifaTo<br />
`avtomagistrali~<br />
dedamiwaze<br />
`El Camino de la Muerte~ – ase hqvia yvelaze saxifaTo<br />
gzas dedamiwaze. igi boloviaSi mdebareobs da<br />
sigrZiT 56 mils aWarbebs. es gza, mimavali boliviis<br />
mTavar qalaq – lapasaSi, 1930-ian wlebSi paragvaelma<br />
samxedro tyveebma gaiyvanes. bevri maTgani mSeneblobisas<br />
daiRupa, axla ki ramodenime aseuli mgzavri<br />
iRupeba yovelwliurad. es saxeli gzam 1999 wlis<br />
dekemberSi miiRo, rodesac avtomanqana, romelSic rva<br />
israelis moqalaqe-turisti imyofeboda, xramSi gadaiCexa.<br />
rodesac zRvis donidan 3600 metris simaRlidan<br />
am arnaxul daRmarTebze iwyebT daSvebas 330<br />
metramde, mZRoli, romelic aqamde TiTqosda profesionali<br />
geCvenebodaT, iwyebs locvas da Tqvenc dainteresebuli<br />
garSemo iyurebiT da rwmundebiT, rom<br />
zustad is momenti dagidgaT cxovrebaSi, rodesac<br />
marTla unda ilocoT. Tqvens win, saocari simaRlidan,<br />
iSleba arnaxuli xedi. sadRac qvemoT, Cans patara,<br />
wvrili vercxlisferi Zafi. es mdinare koroikoa, romelic<br />
mieqaneba amazonisken. Tavad gza (Tuki SeiZleba<br />
mas ase ewodos) siganeSi sam metrs ar aRemateba.<br />
alag-alag ki ise viwrovdeba, rom ori manqana gverds<br />
ver uqcevs erTmaneTs. warmoudgenelia, magram es<br />
erTaderTi mTavari gza gaxlavT mikroavtobusebisa<br />
da avtomobilebisTvis.<br />
XXIX<br />
yvelaze msuqani<br />
mozardi<br />
Tineijerebs Tu hkiTxav, raze ocneboben da risi<br />
miRweva surT, umetesoba albaT ityvis, rom simdidre,<br />
msaxioboba, momRerloba an ubralod, popularoba<br />
surs. magram es ar exeba britanel mozards, jorjia<br />
deviss. misi erTaderTi ocnebaa, iyos normaluri, sxvebis<br />
msgavsad janmrTeli da bednieri.<br />
17 wlis asakSi gogona ukve 40 stounze (254 kg)<br />
mets iwonis, ramac aqcia britaneTis yvelaze msuqan<br />
mozardad. es ki, cxadia, janmrTelobis gauaresebasac<br />
iwvevs – jorjias gamudmebiT awuxebs muxlisa<br />
da zurgis tkivilebi. aseTi axalgazrduli asakis<br />
miuxedavad, mcireodeni manZilis gavlis Semdegac ki<br />
sunTqva uCqardeba da aqoSinebuli Cerdeba.<br />
gogonam yvelaze msuqani mozardis statusi 2 wlis<br />
winac moipova, magram maSin 45 kg-iT naklebs iwonida.<br />
mas SesTavazes aSS-is specialur banakSi gamgzavreba,<br />
sadac wonis daklebas moaxerxebda. marTlac, 9<br />
Tvianma reJimma mas 95 kg dauklo. magram gavida dro<br />
da aramarto daklebul wonas, aramed daklebamdel<br />
maCvenebelsac gadaaWarba.<br />
albaT gagikvirdebaT, rogor SeiZleba es moxdes?<br />
rogor SeiZleba gogona, romelic yoveldRe iyureba<br />
sarkeSi, xedavdes, rom misi garegnoba icvleba da amis<br />
SesaCereblad arafers akeTebdes? an ras akeTeben<br />
misi mSoblebi, roca aseT mkveTr cvlilebas xedaven?<br />
jorjia samxreT uelsis qalaq aberdarSi cxovrobs<br />
dedasTan da 73 wlis maminacvalTan, arturTan erTad.<br />
tansacmlis Sovna WarbwonianTa specialur maRazieb-<br />
Sic ki uWirs. jorjia Tavis simsuqneze aseT komentars<br />
akeTebs: `me yovelTvis mesmoda, rom Cemi wona<br />
Cemi saqmea, Cemi pasuxismgebloba. imaSi, rac moxda,<br />
arasodes aravis davadanaSauleb, garda sakuTari Tavisa.~<br />
Tumca Tu gaviTvaliswinebT imas, rom misi 55<br />
wlis dedac Warbwonianobiskenaa midrekili, cxadia,<br />
rom momxdarSi `damnaSave~ mxolod gulubryvilo<br />
mozardis daudevroba ver iqneba. lesli (deda) 108<br />
kg-s iwonis da Warbi woniT gamowveuli problemebis<br />
gamo ramdenime wina kbili dakarga. savaraudod, Svi-<br />
29
lis janmrTel kvebasac did yuradRebas ar aqcevda.<br />
jorjia RamiT erTmaneTze Setyupebul or sawolze<br />
iZinebs. simsuqnisa da avadmyofobis erT-erTi<br />
ZiriTadi mizezi Warbi raodenobiT tkbileulisa da<br />
fast food-is miRebaa, amas damatebuli isic, rom<br />
deda-Svili gamudmebiT eweva. dedis TqmiT, gogonam<br />
momateba 5 wlisam daiwyo, roca mamamisi gardaicvala<br />
38 wlis asakSi.<br />
`im periodSi Wama CemTvis erTaderTi siamovneba<br />
iyo, es komfortis SegrZnebas miqmnida. roca vWamdi,<br />
ufro naklebad ubeduri viyavi.~ amis gamo 10 wlis<br />
asakSi gogona 76 kg-s iwonida. dedamisis xelmeored<br />
daqorwinebam saqme ar gamoaswora – gogonas maminacvali<br />
asakSi Sesuli da avadmyofi iyo, amitom masze<br />
mzrunveloba isev dedis prerogativad darCa. dResdReobiT<br />
ki ase imarTlebs Tavs: `yovelTvis ver gaakontroleb,<br />
ras Wams Seni Svili.~ banakSi gamgzavrebisas<br />
misi dieta Sedgeboda oragulisgan, salaTebisgan,<br />
wiwilisa da bizonis mWle xorcisgan. amas emateboda<br />
seirnoba, CogburTis TamaSi da curva. Sedegi saxeze<br />
iyo – pirvelive kviras 10 kg-mde `daigdo~, 9<br />
TveSi ki 115 kg-ze Camovida. `es saocari SegrZneba<br />
iyo, me Cveulebriv cxovrebas vubrundebodi. mixaroda<br />
sarkeSi Caxedva, Cems saxeze dakvirveba. mjeroda, rom<br />
yvelaferi SesaZlebeli iyo.~<br />
amis Semdeg 3 TveSi isev unda mibrunebuliyo damatebiT<br />
40 kg-is dasaklebad, magram saxlSi misvlisas<br />
gaigo, rom mis maminacvals kibos diagnozi dausves<br />
da banakSi dabrunebaze uari ganacxada. ZiriTad dros<br />
oTaxSi Seketili atarebda da Wamda. `vfiqrobdi, rom<br />
TevziTa da CipsebiT ar movimatebdi, magram ase ar<br />
aRmoCnda.~ zafxulis bolos gogonam isev moimata<br />
20 kg-mde. gasuli wlis oqtomberSi misma wonam<br />
gadaaWarba banakSi wasvlamdel maCvenebels.<br />
aprilSi is 18-is xdeba – Sedis im asakSi, roca<br />
misi tolebi momavlis dagegmvas iwyeben, magram jorjias<br />
momavalze fiqri ar SeuZlia. misi erTaderTi<br />
survili momavalTan dakavSirebiT aris gaxdoma, ufro<br />
mcire zomis tanisamosis Cacma da quCaSi Tavisuflad,<br />
damoukideblad siaruli.<br />
30 XXX<br />
saintereo msoflio<br />
`gavaJe~ – mavritanuli<br />
tradicia<br />
yovel ersa da saxelmwifos Tavisi tradiciebi,<br />
wes–Cveulebebi, Sexedulebebi aqvs. Sesabamisad, sxvadasxva<br />
xalxebis gemovnebac gansxvavebulia. afrikis<br />
erT–erTi saxelmwifo – mavritania silamazis<br />
Taviseburi aRqmiT gamoirCeva. silamazis mTavari<br />
kriteriumi simsuqnea. rac ufro msuqania qali, miT<br />
ufro mimzidvelia yvelasaTvis. iseT Raribul qveyanaSi,<br />
rogorc mavritaniaa, simsuqne simdidris, janmrTelobis,<br />
bevri Svilebis da prestiJis niSania. simsuqne<br />
– warmatebuli qorwinebis winapirobaa.<br />
„gavaJe“ –es aris afrikuli tradicia, romlis mimdevrebic<br />
TavianT patara gognebs bavSvobidanve asuqeben.<br />
umetes SemTxvevaSi es iZulebiT xasiaTs atarebs.<br />
naxevradudabno qveyanaSi, sadac arc erTi „fastfood~–is<br />
obieqti ar aris, gasasuqebeli ZiriTadi<br />
sakvebi produqti axlamowvelili Zroxis rZea. gulisrevamde<br />
misul atirebul bavSvebs aiZuleben bolomde<br />
dalion sakmaod mozrdili rZiani jamebi. maT<br />
momavalze „mzrunveli“ dedebi xSirad awameben kidec<br />
sakuTar Svilebs – joxebiT fexebs ukraven da autanel<br />
tkivils ayeneben, sanam jami ar daicleba.<br />
erT–erTi aseTi dedis TqmiT, gogonebis gasuqeba<br />
maTive sasikeTod xdeba, raTa isini gaxdnen mimzidvelni<br />
mamakacebisTvis da iSovon kargi qmari, 5–7 wlidan<br />
unda dauwyon bavSvs gasuqeba, rom man gaTxovebamde<br />
moaswros sasurvel wonamde asvla. gamxdari qalebi<br />
Sidsis matareblebad iTvlebian, amitom bavSvovidanve<br />
unda Candes, rom gogonas gasuqeba SeuZlia. rogorc<br />
ki gogona sakmarisad „Camrgvaldeba“. SeuZlia „bednierad“<br />
gaTxovdes. asaks maincdamainc didi mniSvneloba<br />
ar aqvs. erT–erTi mavritanieli gogona deda<br />
10 wlis asakSi gaxda.<br />
`gavaJe~-ze gazrdili qalebiT eqimebi dainteresdnen.<br />
garda imisa, rom xSiria `Zvlebdamtvreuli~ pacientebi,<br />
maT saWmlis-momnelebeli sistemis seriozuli<br />
problemebi aqvT. adamianis uflebaTa dacvis saerTa-<br />
Soriso organizaciam mkacrad moTxova mavritaniis<br />
mTavrobas mieRo zomebi am „tradiciis“ aRsakveTad.<br />
Tumca religiur-kulturuli zne-Cveulebis aRmofxvra<br />
arc ise advili aRmoCnda da gavaJe dResac<br />
warmatebiT asuqebs xuTi wlis sarZloebs.
saintereo msoflio<br />
suris tomis<br />
ucnauri tradiciebi<br />
suri eTiopiaSi, sudanis sazRvarTan mobinadre tomia,<br />
romlis wevrebic ucnauri tradiciiT gamoirCevian:<br />
garkveul asakamde misvlisas gogonebi wina kbilebs<br />
iZroben, tuCs ixvreten da Sig TefSs ideben.<br />
aseve ixvreten yurebsac. tuCSi Cadebuli TefSis<br />
zoma droTa ganmavlobaSi izrdeba da zogjer diametrSi<br />
40 sm-s aRwevs. meoce saukunis bolos suris<br />
tomelebis raodenoba 20 000-s scdeboda. maT saku-<br />
Tari religia aqvT, hyavT cis RmerTi,saxelad tuma.<br />
sjeraT sulebis arsebobis da xSirad loculoben,<br />
atareben msxverplSewirvis ritualebs, raTa tumas<br />
aamon. aseve hyavT `wvimis momyvani~. es tituli memkvidreobiT<br />
gadaecema mxolod mamakacis Stos. roca<br />
wvima sWirdebaT, wvimis momyvani xeebis specifikuri<br />
jiSebidan foTlebs agrovebs, nayavs maT da zels.<br />
miRebul wvens miwas ureven, Semdeg wvimis momyvans<br />
usvamen tanze. es rituali rom dasruldeba, wesiT<br />
wvima unda movides.<br />
garda tuCis gaxvretisa, suris tomelebi zogjer<br />
sxeulze ikeTeben Wrilobebs. zogierT anTropologs<br />
miaCnia, rom amiT bavSvobidanve aCveven tkivilsa da<br />
sisxls. aravin icis, saidan da ratom daiwyo tuCSi<br />
TefSis Cadebis tradicia. zogi mkvlevari fiqrobs,<br />
rom maT istoriaSi iyo periodi, roca suris tomeli<br />
qalebi tyved mihyavdaT xolme, isini ki am gziT Tavs<br />
imaxinjebdnen. gogona gansazRvrul asaks rom miaRwevs,<br />
saWrel kbilebs aclian, joxiT zeda (iSviaTad<br />
qveda) tuCs uxvreten da uwelaven iqamde, rom Tixis<br />
patara TefSi Caetios.<br />
suris erT-erTma tomelma, saxelad nabalam BBC-is<br />
TanamSromelTan, brius parisTan saubrisas ganacxada:<br />
XXXI<br />
- arc maxsovs, tuCis gaxvreta rodis moxda. es<br />
Zalian didi xnis win iyo. es saqme TavianT Tavze<br />
Cemma Zmam da mamam aiRes. tuCi rom ar gamexvrita,<br />
ver gavTxovdebodi, arc Cemi ojaxi miiRebda saqonels<br />
(suris tomSi qali Sinaur cxovelebze icvleba). Cemi<br />
tuCi Zalian farToa, Sesabamisad did TefSs vatareb.<br />
am TefSis gamo 60 Sinauri cxovelis fasi maqvs. iSviaTia<br />
gogona, romelic TefSis Cadebaze uars ityvis.<br />
kidev erTi ucnauri tradicia WrilobebiT sxeulis<br />
damaxinjebaa. qalebi ekals irWoben kanSi da maRla<br />
weven mas, Semdeg ki aweul nawils samarTebliT Wrian.<br />
kanis moWril nawils agdeben, xorci SiSvldeba da<br />
am adgilas samudamod rCeba naWrilobevi. zogjer<br />
kacebic mimarTaven msgavs proceduras. es maSin xdeba,<br />
roca dapirispirebuli tomidan vinmes moklaven.<br />
Wrilobis forma sxvadasxvaa. magaliTad, suris erTerT<br />
jgufSi marjvena mklavze iWrian nalis formas<br />
imis saCveneblad, rom mamakaci mokles, xolo Tu qali<br />
mokles, marcxenaze ikeTeben.<br />
piTonma fexmZime<br />
cxvari gadaylapa<br />
rogorc Cans, aseTi raRacebi marto filmebSi ar<br />
xdeba.<br />
2006 wlis 15 seqtembers malaiziis erT-erT<br />
sofelSi, kampung iaborSi gamoZaxebul saxanZro brigadas<br />
albaT maTTvis yvelaze uCveulo situacia daxvdaT.<br />
6 metramde sigrZis piTons fexmZime cxvari gadaeylapa.<br />
igi Sua gzaze iwva, verc adgilidan iZvroda<br />
da sadilic verafriT moenelebina.<br />
roca mexanZreebi mis Sepyrobas Seecadnen, gvels<br />
SeeSinda, sadili ukan amoanTxia da mxolod maSinRa<br />
SeZlo adgilidan daZruliyo.<br />
gvelebis umetesoba msxverplis paralizebisTvis<br />
Sxams iyenebs, Tumca, piToni maT ricxvs ar ganekuTvneba,<br />
igi msxverpls jer gudavs da Semdeg ylapavs,<br />
ris Semdegac nel-nela amuSavebs mas.<br />
Tumca, malaizieli piTonisTvis fexmZime cxvari metismetad<br />
didi lukma aRmoCnda.<br />
31
70 weli wylisa da<br />
sakvebis gareSe<br />
pralada jani miCveulia cxovrebas mSieri kuWiT.<br />
is amtkicebs rom sasicocxlo Zalebs kosmosidan<br />
iRebs.<br />
Tavdapirvelad eqimebma moxuci TaRliTad miiCnies<br />
Tumca misi gasinjvis Semdeg skeptikosebi sxvanairad<br />
alaparakdnen. unikaluri iogi moaTavses palataSi<br />
eqimebis mudmivi meTvalyureobis qveS. pirvelive<br />
gamokvlevis Sedegebma eqimTa undobloba gaaqarwyla<br />
da axla isini cdiloben gaarkvion SeiZleba Tu<br />
ara sxva adamianebmac iswavlon cxovreba wylisa da<br />
sakvebis gareSe.<br />
82 wlis pralada janis TqmiT is wylisa da<br />
sakvebis gareSe cxovrobs ukve 70 welze metia, 8<br />
wlis asakSi rodesac is dawanwalebda da cxovrobda<br />
gamoqvabulSi indusebis taZris gverdiT estumra<br />
qalRmerTi amba. mas Seecoda oboli da daasaCuqra<br />
igi am araCveulebrivi SesaZleblobiT. mas Semdeg sicocxlis<br />
SesanarCuneblad mas yofnis mxolod ori<br />
wveTi jadosnuri neqtrisa, romelsac yoveldRe ugzavnis<br />
qalRmerTi zecaSi mdebare gansakuTrebuli<br />
gziT, swavlulebs amze jer komentari ar gaukeTebiaT<br />
miTumetes jer es gansakuTrebuli gzac ver upoviaT.<br />
palataSi sadac srul izolaciaSi ukve kviraze<br />
metia wevs iogi damontaJebulia, ramdenime saTvalTvalo<br />
kamera mTeli am drois ganmavlobaSi, mas arc<br />
araferi uWamia da arc araferi daulevia. yoveldRe<br />
qqimebi cdiloben aRmoaCinon sul mcire Sedegi<br />
mainc organizmis SimSilisa magrama amaod moxucs<br />
wonaSi odanvi daklebac ki ar aReniSneba. gamokvlevebma<br />
aCvena rom 82 wlis moxucis tvinis ujredebi<br />
arafriT Camouvardeba 25 wlis axalgazrdis<br />
tvinis mdgomareobas. misi sxeulic uCveulod Zlieri<br />
da axalgazrdulia<br />
sudxir Saxi. eqimi nevrologi<br />
32 XXXII<br />
saintereo msoflio<br />
vfiqrob saqme namdvil saswaulTan gvaqvs. im 108<br />
saaTis ganmavlobaSi, rac Cven hospitalSi imyofeba mas<br />
araferi uWamia ar miuRia arcerTi wveTi siTxe da<br />
ar gasula sapirfareSoSi. yovelive es ki mecnierebis<br />
winaSe rbilad rom vTqvaT rTul kiTxvebs svams. adamianma<br />
SeiZleba icocxlos wylisa da sakvebis gareSe<br />
3,4,7 gawi-gamowi 12 dRe. mocemuli SemTxveva ki unikaluri<br />
fenomenia.<br />
fiziologebi, bioqimikosebi molekuluri biologiis<br />
warmomadgenlebi, romlebic swavloben baton janis<br />
irwmunebian, rom iogiT dakavebam miiyvana misi sxeuli<br />
biologiur cvlilebebamde. Tavad jani ki rogorc<br />
ukve aRvniSne am yvelafers qalRmerT ambavs miawers,<br />
romelmac misca mas sasicocxlo Zala.<br />
eqimebi imedovneben rom es SemTxveva maT saSualebas<br />
miscems aRmoaCinon meTodi rac admianebs daexareba<br />
eqstremalur situaciebSi sakvebisa da sasmelis<br />
gareSe gadarCenaSi.<br />
fhuketis<br />
vegetarianuli<br />
festivali<br />
mTvaris kalendris mecxre Tvis pirvel saRamos<br />
Cineli xalxi religiuri Temebidan miemgzavreba<br />
fhuketSi, tailandSi. isini monawileoben mimdinare<br />
dResaswaulSi, romelic cxra dRe grZeldeba. festivals<br />
vegetarianuli ewodeba. festivalis dros<br />
momlocvelebi Tavs ikaveben xorcis Wamisgan, alkoholis<br />
miRebisgan, seqsisgan da ginebisgan. es praqtika<br />
Seqmnilia imisTvis, rom marTon boroti sulebi, raTa<br />
uzrunvelyon jamrTeloba da mSvidoba es rituali<br />
TariRdeba adreuli mecxramete saukuniT, rodesac<br />
1825 wels Cinuri operis jgufi ewvia qalaq katus<br />
tailandSi, Cineli maRaroelebis gasarTobaT, romlebic<br />
iq muSaobdnen. jgufis wevrebs daemarTaT malaria,<br />
xolo daavadebis samarTavad, maT mimarTes vegetarianul<br />
dietas.<br />
festivalis dros aTasobiT adamiani ixvretavs<br />
sxvadasxva nawils sxeulisas, gansakuTrebiT loyebs,<br />
dadian cxel naxSirze, yvela uxmobs RmerTs. iTvleba,<br />
rom es adamianebi miiReben RvTaebriv kurTxevas,<br />
da imitom isini ar ganicdian seriozul sisxldenas,<br />
infeqcias da mniSvnelovan naiarevs. yovelwliurad<br />
TviTdasaxiCreba ufro da ufro saSineli xdeba,<br />
radgan monawileebi am ritualis uCveulo nivTebiT<br />
ixvreten sxeulis sxvadasxva nawilebs.
poezia<br />
yvelaferi kargad iqneba<br />
nu daecemi Tavs nu itanjav<br />
tanjva yovelTvis fiqriT iwyeba<br />
ifiqre kargi da dainaxe<br />
rom yvelaferi kargad iqneba!<br />
rogorc iswavli samyaros xedvas<br />
Seni cxovrebac ise iqneba,<br />
guls nu gaitex, gwamdes ufalis<br />
da yvelaferi kargad iqneba!<br />
ytuil-ubralod Relva da SiSi<br />
gana ver atyob, rom ar gixdeba<br />
nu SiSob, uflis iwame marad,<br />
da yvelaferi kargad iqneba!<br />
roca vardebi depresiaSi<br />
da Seni tanjva atyob iwyeba,<br />
maSin mouxme TviT STagonebas,<br />
Tqvi yvelaferi kargad iqneba!<br />
romc dagarwmunon, Sen iRupebi<br />
Seni sicocxlis wuTi iTvleba,<br />
rwmenas mouxme da Sen ixilav,<br />
rom yvelaferi kargad iqneba!<br />
Tu codvebi gaqvs, suliT daeci<br />
RmerTi ar gtovebs, Sensken ixreba<br />
is mowyalea, yvela codvilis<br />
da yvelaferi kargad iqneba!<br />
rodesac imeds azri aRar aqvs<br />
da Seni guli boRmiT ivseba,<br />
erTaderTia rac gadagarCens<br />
Tqvi yvelaferi kargad iqneba!<br />
didi niWia TavSekaveba<br />
niWiT sibnele naTliT icvleba,<br />
roca am niWs flob, Sen ukve ici<br />
rom yvelaferi kargad iqneba!<br />
roca irwmuneb sityvebis Zalas<br />
da es sityvebi, SenTvis ifrqveva<br />
sxvebs auxseni da STaagone<br />
rom yvelaferi kargad iqneba!<br />
rodis iqneba? rogor iqneba?<br />
roca kiTxvebi gulSi ismeba,<br />
nu ufiqrdebi, uazro kiTxvebs,<br />
RmerTis wyalobiT<br />
sulyvelaferi kargad iqneba!<br />
vinaidan leqsis avtori ar viciT, redaqcia bodiSs<br />
ixdis unebarTvod gamoqveynebisTvis.<br />
dedas<br />
Sen gagiTeTrda Tmebi mas ukan,<br />
Zvirfaso kabas ki...<br />
erTi morCi SerCa susaubris...<br />
dezTa wkaruniT<br />
gagiwvevda qalwulT husarni<br />
da did darbazSi Weqda mazurka...<br />
rokavdnen wyvilni,<br />
viT gedebi, iisfer tbaSi...<br />
brwyinvale kandelTa<br />
hgavda brwyinvas varskvlavT miriadT...<br />
XXXIII<br />
Smagi sinaTle<br />
Tvals sWrida mkerdze briliants<br />
da iagunda tiroda TmaSi...<br />
lamazi kaba iasamnis surnels akmenda,<br />
ecileboda<br />
TviT sanTelTac ubrwyinvales Suqs...<br />
maRali mxrebi imSvenebdnen indur abreSums...<br />
brinjaos qalia<br />
sul SiSveli idga sarkesTan...<br />
Sen gagiTeTrda Tmebi mas ukan<br />
da Zvirfasi kabas<br />
erTi morCi SerCa susambis...<br />
Seyvarebulni odes qarebi...<br />
iasamani svel kibeebTan<br />
raze fiqrobda?<br />
misi gaZrcvili rto, uyvavilo,<br />
qars ar mihqonada...<br />
guldaxuruli<br />
misi rtoebi<br />
Tavs Zirs ixridnen...<br />
Seyvarebulni odes qarebi<br />
muxls ar iyridnen...<br />
ukve zizRi da sicive krToda<br />
maTi TvalebiT...<br />
rogor gulgrilad,<br />
o, ra gulgrilad<br />
qrodnen qarebi...<br />
1954 Semodioda CvenSi kalanda<br />
da me vigoneb CaxlarTul Robes,<br />
serebs Tovlians...<br />
xmobda qaTami guriis sofels,<br />
yefda Tolia...<br />
idga bermuxa RamismTevari<br />
TovlSi nabdiTa...<br />
diliT misdevda serze mwevari<br />
nakvlevs nadirTa...<br />
qari Tvreboda RviniT naqebiT<br />
grZneul maranTan...<br />
Semodioda CiCilakebiT<br />
CvenSi kalanda...<br />
1945<br />
aspinZas midis mefe erekle...<br />
aspinZas midis mefe erekle,<br />
TaTarze mihyavs qarTlis laSqari...<br />
gadaiares beber xerTvisTan,<br />
saaTabagos mtveri aSales...<br />
ukan datives Zveli awyuri –<br />
isic mravali brZolis momlevi...<br />
bevri mteri gyavs, dido mefeo,<br />
aravinaa Seni momrevi!<br />
mze brwyinavs Seni laSqris marjvenas,<br />
mze kelaptarobs imaT maxvilze...<br />
sul gamarjvebiT, ZveliT, mxedrebo,<br />
esmodes miwas Tqveni Zaxili;<br />
Sen gagimarjos, xalxis laSqaro,<br />
qarTlis xseneba rom ar waSale!..<br />
gadaiares beber xerTvisTan,<br />
saaTabagos mtveri aSales.<br />
ana kalandaZe<br />
33
astroprognozi<br />
5 maisis - 5 ivnisi, astrologiuri prognozi<br />
verZi _ imis mixedviT, Tu ramdenad SesZlebT sayvarel<br />
adamianTan srulfasovan da damoukidebel<br />
urTierTobis Seqmnas, iqneba<br />
damokidebuli Tqveni ganwyobaca da saqmeebSi<br />
warmatebac. sazogadoebrivi saqmeebi<br />
uamrav dros wagarTmevT, amitom<br />
xSirad ganmartovdiT, raTa rigianad<br />
modundeT da daisvenoT. es xelsayreli droa uZrav<br />
qonebasTan dakavSirebuli saqmeebisaTvis. ucxoelebTan<br />
kavSiri SesaZloa perspeqtiuli mivlinebiT dasruldes.<br />
kuro _ xelmZRvanel pirebTan SesaZloa daiZabos<br />
urTierToba, amitom axals nurafers<br />
moimoqmedebT. CaatareT kvlevebi, Tumca<br />
eqstremalur situaciebSi sjobs<br />
mSvidad da damajereblad imoqmedoT.<br />
dro dauTmeT bavSvebsa da ojaxis<br />
wevrebs, raTa maTac igrZnon Tqveni mzrunveloba.<br />
Tavdajerebuloba dagexmarebaT rogorc sasiyvarulo<br />
urTierTobaSi, ise materialuri dovlaTis mogrovebaSi.<br />
tyupebi _ uari TqviT azartul TamaSebze da imoqmedeT<br />
megobrebTan SeTanxmebiT. dadebiTad<br />
warimarTeba urTierToba ucxoelebTan,<br />
oRond dagWirdebaT moTminebisa da yuradRebis<br />
gamaxvileba. kargi iqneba Tu am<br />
periodSi ixelmZRvanelebT intuiciiT.<br />
araxelsayreli periodia qorwinebisTvis, amitom pirad<br />
cxovrebaSi nu aCqardebiT. axali STabeWdilebebis<br />
survilis gamo bevr dros gaatarebT mogzaurobasa an<br />
gadaadgilebebSi.<br />
kirCxibi _ gaaanalizeT sakuTari qcevebi, raTa ar<br />
dauSvaT adrindeli Secdomebi. es periodi<br />
araxelsayrelia azartuli TamaSebisa da<br />
gamoucdel partniorebTan TanamSromlobisaTvis.<br />
nebismier sakiTxTan mimarTebaSi<br />
daiokeT eiforia, raTa yvelafris mimarT<br />
gulgrili ar gaxdeT. daicaviT ojaxuri<br />
tradiciebi da Tavs ufro daculad igrZnobT. naTesavebi<br />
ki dagexmarebian saqorwino da sasiyvarulo urTierTobebis<br />
daregulirebaSi.<br />
lomi _ Tqveni popularoba gaizrdeba ucxoelTa<br />
Soris, ramac momavalSi SeiZleba<br />
kargi Semosavali mogitanoT. sesxis<br />
aRebis procedura gamartivdeba,<br />
xolo finansuri mdgomareoba gamoswordeba.<br />
dadebiTi emociebi da<br />
stabiluri mdgomareoba ki dagexmrebaT saqmeebis momgebianad<br />
dasrulebaSi. moqmedebisas nu gamoiyenebT farul<br />
da ukanono meTodebs. ucxoeTidan miRebuli informacia<br />
an daxmareba Zalze drouli iqneba.<br />
qalwuli _ xelmZRvaneli pirebisa an zemdgomi<br />
organoebisgan mosalodnelia zewola,<br />
amitom gagiWirdebaT gadawyvetilebis<br />
miReba. winaaRmdegobebis<br />
gadalaxva gagiadvildebaT Tu intuicias<br />
daujerebT da windaxedulad<br />
imoqmedebT. sasiyvarulo urTier-<br />
TobebSi metad momTmeni da taqtiani<br />
iyaviT. SeZlebisdagvarad gadadeT mogzauroba, raTa<br />
saxlidan Sors ar gagiuaresdeT janmrTelobis mdgomareoba.<br />
saswori _ nu CaereviT sxvis saqmeSi da monaw-<br />
34 XXXIV<br />
ileobas nu miiRebT kamaTsa da diskusiebSi,<br />
raTa aman emociuri foni<br />
ar gagimuqoT. gamoswordeba finansuri<br />
mdgomareoba da bavSvebTan Tama-<br />
Sisa da garTobis xalisi gagiCndebaT.<br />
sworad gaTvlili saubrebis Sedegad<br />
SesZlebT Zveli sasiyvarulo urTierTobis gamosworebas.<br />
kargi droa mravalricxvovani kavSirebis damyarebisa<br />
da saqmiani mogzaurobebisaTvis.<br />
morieli _ droa garkveul siamovnebaze TqvaT<br />
uari da daiviwyoT mavne Cvevebi da<br />
komleqsebi. sasiyvarulo partniorTan<br />
urTierTobisas sjobs Tavi aaridoT<br />
saWirboroto sakiTxebis ganxilvas,<br />
radgan Zalzed dabneuli iqnebiT da araseriozul STabe-<br />
Wdilebas datovebT. axalma adamainebma da Sexvedrebma<br />
SesaZloa goneba gadagiRaloT. daRlilobis dasaZlevad<br />
meti dro gaatareT bavSvebTan, sayvarel adamianTan an<br />
megobrebTan erTad.<br />
mSvildosani _ SesaZloa aucilebeli gaxdes<br />
kvalifikaciis amaRleba. es mSvenieri<br />
periodia codnis misaRebad an gasagrZeleblad.<br />
gaumjobesebas daiwyebs<br />
materialuri mdgomareobac. muSaobisas<br />
daRlas ver igrZnobT, Tumca Tqveni<br />
organizmis rezervebi usazRvro araa<br />
da drodadro sasurvelia SeisvenoT. samsaxureobrivi<br />
romani zedmet problemebs SegiqmniT isedac daZabul<br />
ojaxur urTierTobaSi.<br />
Txis rqa _ zedmiwevniT SeamowmeT yvela sabu-<br />
Ti da ar daujeroT Worebs. bevr<br />
xalxTan urTierToba damRleli<br />
iqneba. megobrebTan erTad dawyebuli<br />
saqme ki Zalzed perspeqtiuli. axal<br />
sferoSi ganaTlebis miReba an Zvelis<br />
gaRrmaveba momavalSi damatebiT<br />
Semosavals giqadiT. sayvarel adamianTan<br />
an meuRlesTan urTierTobas gamocda elis:<br />
Tu Tavs aaridebT konfliqtebs, advilad SeinarCunebT<br />
Zvirfas urTierTobas.<br />
merwyuli _ piradi problemebi TqvenTvis umniSvnelovanes<br />
adgils daikavebs, amitom<br />
yvela sxva saqme ukana planze<br />
gadava, ramac SesaZloa kolegebisa da<br />
xelmZRvaneli pirebis ukmayofileba<br />
gamoiwvios. ecadeT metad pedanturi<br />
iyoT axali partnorebis SerCevisas da nu SegeSindebaT<br />
SesaZlo cvlilebebis. ojaxiswevrebTan da sayvarel<br />
adamianTan urTierTobisas wyenas gulSi nu<br />
CaidebT, radgan es cudad aisaxeba Tqvens janmrTelobaze.<br />
sxva qlaqSi mogzauroba da axal xalxTan<br />
urTierToba met xaliss SegmatebT.<br />
Tevzebi _ megobrebisa da axloblebis wreSi<br />
gatarebuli dro erTi-orad SegmatebT<br />
silaRes, oRond spirtian sasmelebs nu<br />
mietanebiT. meti iocnebeT raTa icodeT<br />
rodis da risken gindaT swrafva.<br />
sasiyvarulo sfero gagaxarebT Tavisi<br />
stabilurobiTa da simSvidiT. saqmeebSi warmoqmnili<br />
gaugebrobebis gamo bevrjer mogiwevT gegmebis Secvla,<br />
rac sakmaod damRleli aRmoCndeba, amitom kargi<br />
iqneba, Tu periodulad mainc SeisvenebT.