23.11.2012 Views

Untitled

Untitled

Untitled

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

qurTis municipalitetis<br />

sagamomcemlo dawesebuleba<br />

`xeobis macne~<br />

damfuZneblebi:<br />

qurTis municipaliteti<br />

direqtori:<br />

lali romelaSvili<br />

899 25 29 18<br />

E-mail: contact@kheoba.ge<br />

eleqtronuli versia<br />

www.kheoba.ge<br />

redaqtori<br />

nino CibCiuri<br />

899 48 62 77<br />

koreqtori:<br />

neli darbaiZe<br />

saredaqcio kelegia:<br />

nana kaxniaSvili<br />

898 46 06 04<br />

nino kasraZe<br />

898 91 69 62<br />

eka ecataZe<br />

851 44 66 29<br />

nino beruaSvili<br />

897 15 12 45<br />

buRalteri:<br />

gia basiSvili<br />

855 32 22 07<br />

Jurnali<br />

`liaxvis xeoba~ gamoicema<br />

Sps `sagamomcemlo saxli<br />

qarTuli elita~-s<br />

mier<br />

Jurnali xelmZRvanelobs<br />

Tavisufali<br />

presis principebiT.<br />

redaqcia pasuxs ar<br />

agebs ucxouri presidan<br />

gadmoTargmnili<br />

masalebis, faqtebis,<br />

informaciis sizusteze.<br />

redaqciaSi<br />

Semosuli masalebi<br />

avtorebs ar ubrundebaT.<br />

masalis sizusteze<br />

pasuxismgebelia avtori.<br />

misamarTi: q. gori, verxvebis<br />

Casaxleba. (aRmaSeneblis #89/24<br />

tel.: (+99532) 91-00-84<br />

III<br />

a T i m c n e b a<br />

1. me var ufali RmerTi Seni, da ara iyvnen Senda RmerTni ucxoni, Cemsa gareSe.<br />

2. ara hqmne Tavisa Senisa kerpi, arca yovladve msgavsi, raodeni ars caTa Sina ze,<br />

da raodeni ars qveyanasa zeda qve, da raodeni ars wyalTa Sina qveSe qveyanisa: ara<br />

Tayvani-sce maT, arca msaxurebde maT.<br />

3. ara moiRo saxeli uflisa RvTisa Senisa amaosa zeda.<br />

4. moixsene dRe igi SabaTi da wmida-hyav igi: eqvs dRe iqmode, da hqmne maT Sina<br />

yovelive saqme Seni, xolo dRe igi meSvide SabaTi ars uflisa RvTisa Senisa.<br />

5. pativ-ec mamasa Sensa da dedasa Sensa, raTa keTili geyos Sen da dRegrZel iyo<br />

qveyanasa zeda.<br />

6. ara kac-hkla.<br />

7. ar imruSo.<br />

8. ar iparo.<br />

9. ara cili-swamo moyvassa Sensa wamebiTa cruiTa.<br />

10. ara guli giTqmides colisaTvis moyvasisa Senisa, ara guli giTqmides saxlisaTvis<br />

moyvasisa Senisa, arca yanisa misisa, arca karaulisa misisa, arca yovlisa<br />

sacxovarisa misisa, arca yovlisa misTvis, raica iyves moyvasisa Senisa.<br />

s a r C e v i<br />

politika<br />

ruseTTan gauqmebuli<br />

xelSekruleba da<br />

saqarTvelo-somxeTis<br />

urTierToba gv.4 koba<br />

subeliani parlamentis<br />

sxdomaze gv.5=<br />

siaxleebi<br />

devnilebma sasoflosameurneo<br />

teqnika miiRes,<br />

devnilebma sagazafxulod<br />

xvna-Tesva daiwyes gv.6<br />

konfliqtis zona<br />

incidenti cxinvalSi gv.7<br />

sasoflo-sameurneo teqnikis<br />

Tema sofel ergneTSi,<br />

incidenti cxinvalis centrSi,<br />

kokiTi - samxreT oseTisa da<br />

afxazeTis damoukideblobis<br />

aRiarebas kidev erTi qveyana<br />

apirebs, `komersanti~ -<br />

ruseTsa da afxazeTs Soris<br />

teritoriuli dava ar cxreba,<br />

cxinvalSi saprotesto aqcia<br />

daSales gv.8 cxinvalSi<br />

gatarebuli 18-dRiani<br />

tyveobis detalebi gv.9<br />

okupirebul teritoriaze<br />

arsebuli saflavebi<br />

Wirisuflebis gareSe,<br />

cxinvalidan devnili<br />

deda dakarguli Svilis<br />

kvaldakval gv.10<br />

istoriuli faqtebis<br />

gayalbebis morigi mcdeloba<br />

cxinvalSi gv.11<br />

devnilTaA cxovreba<br />

xeobelebi wilkanSic<br />

cxovroben gv.12<br />

mogvarebuli sakiTxi<br />

sazogadoebrivi problema<br />

yvelam erTad movagvaroT,<br />

gamwvanebis aqcia werovanSi,<br />

SaumianSi sasmeli wylis<br />

problema mogvarebulia gv.14<br />

sporti<br />

lelos gaitanen, male saTaveSi<br />

moeqcevian gv.15<br />

samaCablos da fexburTis<br />

siyvaruliT gv.16<br />

ganaTleba<br />

giorgi sosiaSvili:<br />

disciplina, patiosneba da<br />

profesionalizmi gv.17<br />

sxva da sxva<br />

nikoloz oTinaSvili<br />

cxinvalis gamocemebs<br />

specialur werils<br />

umzadebs, axalgazrdebis<br />

roli konfliqtebis<br />

daregulirebisa da<br />

urTierTobebis damyarebebSi<br />

gv.19<br />

isev anTroponimebis anu<br />

gvarebis Sesaxeb, sul male<br />

taZris kurTxeva moxdeba<br />

gv.20<br />

religia<br />

saswauli sveticxovelSi gv.21<br />

qvelmoqmedeba<br />

gavagrZelebT aqciebs,<br />

saqarTvelos yvela<br />

did qalaqs movivliT<br />

da Tanamoazreebsac<br />

SemovierTebT gv.22<br />

eqimis rCevebi<br />

`Zlevamosili da uZleveli<br />

zeciuri mxedari~, eqimi<br />

gvirCevs qurTidan -<br />

werovnamde gv.24<br />

siyvaruli da rCevebi<br />

siyvarulis dRe kodaSi,<br />

rCevebi siyvarulze gv.25<br />

cirki<br />

Sapito - anu moZravi cirki<br />

gv.26<br />

msaxiobi<br />

salome kokuaSvili:<br />

gaTxovebas ar vapireb gv.27<br />

saintereso msoflio gv.29<br />

poezia gv.33<br />

horoskopi gv.34<br />

3


84 momxre, 0-is winaaRmdeg -<br />

kenWisyris aseTi SedegiT gaauqma<br />

19 aprils saqarTvelos parlamentma<br />

ruseTisa da saqarTvelos<br />

mier xelmowerili xelSekruleba<br />

saqarTvelos teritoriis gavliT<br />

rusuli samxedro bazebisTvis<br />

personalisa da samxedro tvirTis<br />

tranzitis organizebis Taobaze.<br />

ras cvlis xelSekrulebis gauqmeba<br />

somxeTSi moqmedi ruseTis samxedro<br />

bazisTvis da ratom gaxda<br />

saWiro aseTi nabijis gadadgma?<br />

Tavdapirvelad vTqvaT, rom, 2006<br />

wlis 31 martiT daTariRebuli<br />

xelSekrulebis safuZvelze, ruseTs<br />

ufleba hqonda gamoeyenebina<br />

saqarTvelos rogorc saxmeleTo,<br />

aseve sahaero sivrce somxeTis<br />

teritoriaze moqmedi Tavisi samxedro<br />

bazis mosamarageblad. giumris<br />

bazisken swored saqarTvelos<br />

gavliT xdeboda tvirTebis, samxedro<br />

teqnikisa Tu piradi Semadgenlobis<br />

tranziti. saqarTvelo<br />

sakuTari interesebidan gamodis,<br />

magram es exeba somxeTis interesebsac,<br />

radgan, bolos da bolos,<br />

baza xom somxeTis teritoriaze<br />

mdebareobs...19 aprils, rodesac<br />

xsenebuli xelSekrulebis gauqmebis<br />

Taobaze prezident saakaSvilis<br />

iniciativa warudgina parlaments,<br />

sagareo saqmeTa ministris<br />

moadgilem nino kalandaZem aRniSna,<br />

rom xelSekrulebis gauqmeba ruse-<br />

Tis mxridan 2008 wels da Semdgom<br />

gamovlenili agresiiT aris nakarnaxevi<br />

da rom am nabijis safuZveli<br />

politikuri mizanSewonilobaa.<br />

marTalia, xelSekrulebis moqmedebis<br />

5-wliani vada noemberSi<br />

iwureba da saqarTveloc axla winaswar<br />

iWers misi argagrZelebis<br />

Tadarigs, magram, rogorc nino kalandaZe<br />

ambobs, xelSekruleba ukve<br />

TiTqmis 3 weliwadia mainc aRar<br />

muSaobs: `ruseTma 2008 wlis ivlisSi<br />

mogvmarTa bolos nebarTvaze<br />

da saqarTvelos xelisuflebamac<br />

swored maSin gasca bolo<br />

nebarTva. xolo Semdeg momarTvaze<br />

ruseTis federaciam saqarTvelos<br />

xelisuflebisgan ukve uari miiRo.<br />

da mas Semdeg ruseTis federacias,<br />

rogorc aseTi, aRarc moumarTavs.~<br />

ra alternatiuli gzebi gamonaxa<br />

2008 wlis Semdeg ruseTma da ra<br />

gzebiT maragdeba amJamad giumris<br />

baza, es jerjerobiT gaurkvevelia.<br />

amasTan dakavSirebiT informacias<br />

ar flobs erevneli eqsperti,<br />

erovnuli da strategiuli kvlevebis<br />

centris xelmZRvaneli<br />

manvel sarqisiani; magram imas, rom<br />

saqarTvelom 19 aprils gadadgmuli<br />

nabijiT xelSekrulebis xelaxla<br />

amoqmedebis Teoriuli Sansic<br />

ki gaauqma, somexi analitikosi<br />

`sakmaod seriozul gadawyvetilebas~<br />

uwodebs. mis mier moxmobili<br />

logikiT, am nabijma garkveulwilad<br />

somxeTis interesebic<br />

daazarala. am RonisZiebis mizania<br />

piradi Semadgenlobis gadayvanisa<br />

da samxedro teqnikis miwodebis<br />

Seferxeba giumris bazisTvis...~<br />

mesmis saqarTvelos interesi,<br />

rodesac ruseTTan mimarTebiT axdens<br />

nivelirebas msgavsi nabijebiTac.<br />

ra Tqma unda, saqarTvelo<br />

sakuTari interesebidan gamodis,<br />

magram es exeba somxeTis interesebsac,<br />

radgan, bolos da bolos,<br />

baza xom somxeTis teritoriaze<br />

mdebareobs. `giumris bazis amJamindeli<br />

momaragebis gzebsa da<br />

meTodebze arafers ambobs, magram,<br />

somexi analitikosis msgavsad, saqarTvelos<br />

mier gadadgmul nabijs<br />

situaciis garTulebis konteqstSi<br />

ganixilavs cnobili rusi analitikosi<br />

aleqsandr golci:“ cxadia,<br />

rom am RonisZiebis mizania piradi<br />

Semadgenlobis gadayvanisa da samxedro<br />

teqnikis miwodebis Seferxeba<br />

giumris bazisTvis... neba momeciT<br />

SegaxsenoT, rom ruseTis samxedro<br />

armia didwilad wvevamdelebiT<br />

aris dakompleqtebuli. gamodis,<br />

rom piradi Semadgenloba am bazaze<br />

6-TveSi erTxel icvleba da<br />

4 IV<br />

politika<br />

ruseTTan gauqmebuli xelSekruleba da<br />

saqarTvelo-somxeTis urTierToba<br />

rTuli SemTxveva iqneba, Tuki amis<br />

gakeTeba SeuZlebeli aRmoCndeba...~<br />

msgavsi Sinaarsis komentarebis<br />

fonze, bevrisTvis saeWvoa, rom<br />

saqarTvelos Tavdacvis ministris<br />

baCo axalaias viziti somxeTSi<br />

droSi, ubralod, daemTxva saqarTvelos<br />

gadawyvetilebas gaeuqmebina<br />

didwilad swored somxeTis interesebSi<br />

Semavali xelSekruleba.<br />

aseT eWvze laparakobs irakli<br />

aladaSvilic, samxedro Jurnal<br />

`arsenalis~ mTavari redaqtori:<br />

`SeiZleba qarTulma mxarem mosinja,<br />

erevnis reaqcia rogori Sei-<br />

Zleba yofiliyo am nabijTan dakav-<br />

SirebiT. Cven ar unda dagvaviwydes,<br />

rom somxeTi da ruseTi samxreT<br />

kavkasiaSi strategiuli partniorebi<br />

arian da maT aqvT dadebuli<br />

ormxrivi Tavdacvis xelSekruleba,<br />

romlis mixedviTac maT SeuZliaT<br />

daexmaron erTmaneTs omSi.~<br />

irakli aladaSvili ixsenebs im<br />

xelSekrulebis Sinaarss, romelic<br />

ruseTma da somxeTma 2010 wlis<br />

agvistoSi gaaformes da romlis<br />

mixedviTac, ruseTis bazas moqmedebis<br />

vada 2044 wlamde gauxangrZlivda.imas,<br />

rom saqarTvelos<br />

Tavdacvis ministris vizitisas<br />

xelSekrulebis mosalodneli<br />

gauqmebis Temazec aucileblad<br />

ilaparakebdnen, aseve varaudobs<br />

erevneli analitikosi manvel sarqisiani.<br />

Tumca, misi TqmiT, axalaias<br />

vizitis Sesaxeb somxeTSi Zalian<br />

mwiri informacia gavrcelda. rac<br />

Seexeba saqarTvelos parlamentis<br />

19 aprilis gadawyvetilebas, mas<br />

jerjerobiT ar mohyolia somxeTisa<br />

da ruseTis mxridan oficialuri<br />

gancxadebebi.


politika<br />

koba subeliani _ parlamentis sxdomaze<br />

qveynis umaRlesi sakanonmdeblo organos wevrebma,<br />

„samTavrobo kvireulis“ farglebSi, okupirebuli<br />

teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />

gansaxlebisa da ltolvilTa ministr koba subelians<br />

mousmines.okupirebuli teritoriebidan iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa<br />

ministrma, koba subelianma detalurad isaubra ganxorcielebul<br />

RonisZiebebze. im sakmaod mZime memkvidreobis<br />

fonze, romelic dRevandelma xelisuflebam<br />

iZulebiT gadaadgilebul pirTa mdgomareobasTan<br />

dakavSirebiT miiRo, ministris TqmiT, viTareba dRes<br />

mniSvnelovnad gamosworebulia, Tumca, saministros,<br />

mTlianad mTavrobas, parlamentis daxmarebiT, viTarebis<br />

sabolood gamosworebisaTvis kidev didi Zalisxmevis<br />

gamoCena mouwevs.rogorc koba subelianma<br />

ganacxada, warmatebiT xorcieldeba devnilTaTvis<br />

saxelmwifo obieqtebis sakuTrebaSi gadacemis da<br />

maTTvis sacxovrebeli binebis dakanonebis procesi.<br />

bolo sami wlis ganmavlobaSi qveynis masStabiT<br />

TiTqmis 22 aTas ojaxamde dakmayofilebulia biniT, 5<br />

267 ki - alternatiuli TanxiT. eseni arian rogorc<br />

afxazeTidan, aseve samaCablodan devnilebi. sul dakanonebulia<br />

620 obieqti, maTgan 277 - TbilisSi, 343<br />

ki - raionebSi. ministris informaciiT, mniSvnelovnad<br />

mowesrigda devnilTaTvis eleqtroenergiis miwodebisa<br />

da gamricxvelianebis sakiTxi, dadebiTad wydeba gaziT<br />

momaragebis sakiTxic. aqcenti aRebulia devnilTa<br />

sacxovrebeli obieqtebis garemontebaze da maTTvis<br />

sacxovrebeli pirobebis gaumjobesebaze. mTel am<br />

process donori organizaciebi uweven monitorings.<br />

saministros saqmianobis prezentaciisas, deputatebs<br />

slaidebis naxvis saSualebac hqondaT, sadac TvalnaTliv<br />

Canda am uwyebis xelmZRvanelobiT ganxorcielebuli<br />

proeqtebi: sad, ra viTarebaSi cxovrobdnen<br />

devnilebi da rogoria axla maTi sacxovrebeli pirobebi.<br />

620 dakanonebuli obieqtidan 343 ukve garemontebulia.<br />

„dRes xalxi ukeTes pirobebSi cxovrobs<br />

vidre adre. wina xelisuflebas mciredi mainc<br />

rom gaekeTebina 17 wlis ganmavlobaSi, devnilebi ase<br />

gausaZlis yofaSi dRes ar iqnebodnen,“ - ganacxada<br />

koba subelianma, Tumca man isic dasZina, rom gasakeTebeli<br />

jer kidev bevria. saqarTvelos teritoriaze<br />

257 aTasi iZulebiT gadaadgilebuli piri imyofeba,<br />

rac daaxloebiT 80 aTasi ojaxia. rogorc ministrma<br />

Tqva, devnilTaTvis samuSao adgilebis Seqmnazec<br />

zrunaven, raSic partniori organizaciebi exmarebian.<br />

ministri fiqrobs, rom donori organizaciebisa da<br />

mTavrobis erToblivi muSaobiT, nel-nela am problemasac<br />

moagvareben. ministrma samomavlo gegmebsa da<br />

saqmianobis prioritetebze saubrisas ganacxada, rom<br />

kidev bevria usaxlkaro devnili. maTTvis moZiebuli<br />

aqvT 100-mde obieqti, romelTa proeqtirebac mimdinareobs<br />

da sacxovrebel binebad maTi gadakeTebis Sesaxeb<br />

mais-ivnisSi tenders gamoacxadeben. „jer kidev<br />

bevri adamiani imyofeba gausaZlis mdgomareobaSi da<br />

swored esaa Cveni safiqrali. samwuxarod, erT dReSi<br />

ver keTdeba yvelaferi, magram Cven Zalasa da energias<br />

ar daviSurebT imisaTvis, rom yvelas gavuumjobesoT<br />

sacxovrebeli pirobebi“, - ganacxada koba subelianma.<br />

ministrma ekomigrantebzec gaamaxvila yuradReba da<br />

V<br />

aRniSna, rom maTi daxmarebis procesi grZeldeba da<br />

ramdenime ojaxi Sesabamisi daxmarebiT welsac iqneba<br />

dakmayofilebuli.parlamentis wevrTa mxridan ministris<br />

misamarTiT bevri kiTxva daisva, romlebsac man<br />

amomwuravad upasuxa.koba subelianma uaryo fraqcia<br />

`qristian-demokratebis~ Tavmjdomaris, giorgi axvledianis<br />

braldebebi da ganacxada, rom simarTles ar<br />

Seesabameba is faqti, TiTqos devnilebs quCaSi yridnen<br />

da satvirTo avtomanqanebiT gadahyavdaT. misi TqmiT,<br />

am process akvirdebodnen gaeros ltolvilTa umaRlesi<br />

komisariatis TanamSromlebi da am procesTan<br />

dakavSirebiT maT SeniSvnebi ar hqoniaT. devnilTa<br />

gamoyvana im sacxovreblebidan xdeboda, romlebic<br />

ukanonod iyo dakavebuli.saministros TanamSromelTa<br />

mxridan moqalaqe fifias TviTmkvlelobamde miyvanis<br />

braldebasTan dakavSirebiT, koba subelianma ganacxada,<br />

rom es faqti misi piradi tragediacaa. rogorc man<br />

ganacxada, is uyuradRebod namdvilad ar dautovebiaT,<br />

Tumca sabolood, misi gadarCena ver moaxerxes.saparlamento<br />

umciresobis lideris giorgi TargamaZis<br />

SeniSvnaze, TiTqos 2008 wlis omis Sedegad, samaCablodan<br />

devnilebs ar eniWebaT statusi, koba subelianma<br />

ganacxada, rom es sinamdviles ar Seesabameba.<br />

devnilis statusis miniWebas gansazRvruli proceduriT<br />

xdeba da Tu ki vinme mimarTavs saministros,<br />

romelsac devnilis statusi ekuTvnis, is mas aucileblad<br />

miiRebs. `qristian-demokratebi~ ministrs<br />

devnilTa jandacvis ugulebelyofasac sayveduroben.<br />

rogorc magda anikaSvilma ganacxada, devnilebisaTvis<br />

samedicino momsaxureba miuwvdomelia. misi TqmiT, am<br />

adamianebma 2008 wlis agvistos omis Semdeg mZime<br />

stresi gamoiares da meti yuradReba sWirdebaT.levan<br />

vefxvaZis sapasuxod ki ministrma ganacxada, rom<br />

devnilebisaTvis Semweobebis Sewyvetas aravin apirebs.<br />

es mxolod maSin moxdeba, rodesac Sesruldeba saxelmwifos<br />

saboloo mizani - devnilebi sazogadoebaSi<br />

srulad iqnebian integrirebulni.<br />

nino CibCiuri<br />

5


devnilebma sasoflo-sameurneo<br />

teqnika miiRes<br />

„iZulebiT gadaadgilebul pirTa cxovrebis stabilizaciisa<br />

da maTi sazogadoebaSi integrirebis<br />

proeqtis“ farglebSi devnilebs sasoflo-sameurneo<br />

teqnika gadaecaT. teqnika miiRes saqaSeTisa da SavSvebis<br />

devnili da adgilobrivi Temis servis jgufebma.<br />

aRniSnuli RonisZieba sasoflo-sameurneo teqnikis<br />

gadacemis mesame etapia. „qea“-m 2010 wels analogiuri<br />

teqnika gadasca skris, berbukis, axalsoflis,<br />

kodas, Saumianisa da xurvaleTis servis jgufebs.<br />

TiToeuli jgufisTvis miwodebuli teqnikis Rirebuleba<br />

130 aTasi dolaria. proeqtis farglebSi xdeba<br />

jgufebis mudmivi treiningi biznes gegmis Sedgenis,<br />

buRalteriasa da msgavs sakiTxebze. jamSi, aRniSnulma<br />

jgufebma 70 682 laris Semosavali miiRes. aRniSnuli<br />

momsaxurebiT dReisaTvis 2000-mde iZulebiT<br />

gadaadgilebulma pirma da adgilobrivma fermerebma<br />

isargebles. rogorc okupirebuli teritoriebidan<br />

iZulebiT gadaadgilebul pirTa, gansaxlebisa<br />

da ltolvilTa ministrma koba subelianma aRniSna,<br />

aRniSnuli proeqtis mizania, devnilebs sakuTari Semosavlis<br />

wyaro hqondeT: „Cveni mizania, saxlebTan er-<br />

Tad, devnilebs Semosavlis wyaro gavuCinoT. swored<br />

amisTvis aris aRniSnuli teqnika gamoyofili. devnil<br />

mosaxleobas SeeZleba miwa daamuSaos da sxvis daxmarebaze<br />

naklebad iyos damokidebuli. maT sakuTari<br />

Semosavali eqnebaT da sxvisi daxmarebis molodinSi<br />

ar iqnebian. TiToeul traqtors minimum ori Temi<br />

gamoiyenebs. saTesle saSualebebs ki, ara marto devnilebs,<br />

aramed adgilobriv mosaxleobas soflis meurneobis<br />

saministro urigebs. am yvelafris mizania,<br />

devnilebs sakuTari Semosavali hqondeT. `iZulebiT<br />

gadaadgilebul pirTa cxovrebis stabilizaciisa da<br />

maTi sazogadoebaSi integrirebis proeqts~ norvegiis<br />

mTavrobis sagareo saqmeTa saministros dafinansebiT<br />

axorcieleben „qea norvegia“ da „qea saerTaSoriso<br />

kavkasiaSi“, partnior organizaciebTan erTad: samoqalaqo<br />

ganviTarebis saagento (CIDA), devnil qalTa<br />

asociacia `Tanxmoba~ da `treiningebisa da konsultaciebis<br />

centri~. proeqtis biujeti Seadgens 19<br />

milion norvegiul krons (2.9 milioni aSS dolari).<br />

proeqti 2009 wlis ivlisSi daiwyo da 2012 wlis<br />

ivlisis bolomde gagrZeldeba. sasoflo-sameurneo<br />

teqnikis gadacemas daeswrnen: saqarTvelos okupirebuli<br />

teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />

gansaxlebisa da ltolvilTa ministri b-ni koba subeliani,<br />

Sida qarTlis gubernatori batoni zurab arsoSvili,<br />

soflis meurneobisa saministros warmomadgenlebi.<br />

agreTve, saqarTveloSi moqmedi saerTaSoriso<br />

da adgilobrivi arasamTavrobo organizaciaTa xelmZ-<br />

Rvaneli pirebi.<br />

6 VI<br />

siaxleebi<br />

devnilebma sagazafxulod<br />

xvna-Tesva daiwyes<br />

Sida qarTlSi mcxovrebma devnilebma saministros<br />

daxmarebiT xurvaleTSi xvna-Tesva daiwyes. aRniSnul<br />

CasaxlebaSi devnilebisTvis 35 heqtramde miwa damuSavda<br />

da hibriduli simindi daiTesa. miwis damuSavebas<br />

ministri koba subeliani liaxvis xeobis<br />

maJoritari, deputati badri basiSvili da Sida qarTlSi<br />

prezidentis rwmunebuli zurab arsoSvili<br />

daeswro. xurvaleTSi devnili 139 ojaxi cxovrobs.<br />

TiTo ojaxis sakuTrebaSia naxevari heqtari miwa,<br />

romlis nawilze siminds moiyvanen, danarCen nawilze<br />

ki sxva mosavals. analogiuri samuSaoebi rogorc<br />

Sida qarTlSi, ise sxva regionebSic gagrZeldeba. rogorc<br />

devnilebma aRniSnes, SarSan mosavalma gaamarTla<br />

da wels ukeTes mosavals elian. jemal maxniaSvili,<br />

devnili: „mTavrobis daxmarebiT miwa SarSanac<br />

davamuSave da simindi davTese. vinc ar daizara, xeli<br />

gaanZria da cota iSroma, yvelam kargi mosavali miiRo.<br />

vinc araferi gaakeTa 30 tomara simindi aiRo.<br />

SarSan, me 100 tomara simindi aviRe. xelSewyoba welsac<br />

gvaqs. xedavT, rom miwas gvimuSaveben, Sroma ar<br />

gvezareba da ukeTes mosavals velodebiT.“ okupirebuli<br />

teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul pirTa,<br />

gansaxlebisa da ltolvilTa ministrma koba subelianma<br />

aRniSna, rom analogiuri daxmareba sxva regionebSic<br />

gagrZeldeba: „Sida qarTlSi, mTlianad, 300<br />

heqtari miwa davamuSaveT. es imas niSnavs, rom devnili<br />

mosaxleoba sxvis daxmarebaze ar iqneba damokidebuli<br />

da sakuTari Semosavali eqneba. marto sacxovrebeli<br />

sakmarisi ar aris, Warb Semosavals realizaciasac<br />

gaukeTeben da Tanxac gauCndebaT. devnili mosaxleoba<br />

iseve cxovrobs, rogorc adgilobrivi mosaxle. ase,<br />

nel-nela ojaxebi ekonomiurad Zlierdebian.“<br />

nino CibCiuri


konfliqtis zona<br />

sasoflo-sameurneo teqnikis Tema<br />

sofel ergneTSi<br />

Jurnal liaxvis xeobis #2-Si dabeWdil statias<br />

sasoflo-sameurneo teqnikis gamoyenebis Sesaxeb gamoxmaureba<br />

mohyva. ergneTis erT-erTi mkvidri nodar kasraZe<br />

im Tanasoflelebs pasuxobs, romlebmac JurnalTan<br />

saubrisas ganacxades, rom prezidentis naCuqari traqtorebi<br />

kerZo pirebis xelSi moeqca da isini adgilobriv<br />

mosaxleobas araferSi adgeba. nodar kasraZe aRniSnavs,<br />

rom vinc aseT informaciebs awvdis medias, SesaZloa<br />

proeqtSi warumatebeli da ganawyenebuli pirebi iyvnen.<br />

TviTon ki ambobs, rom arasamTavrobo organizaciis erTerT<br />

proeqtSi gamarjvebuli biznes gegmis avtoria da<br />

traqtoric amis Sedegad gadaeca, romelsac rogorc Tavad<br />

ganmartavs xSirad usasyidlod, zogjer ki sakmaod<br />

mizerul fasSi ergneTelebs da mimdebare soflebis<br />

glexebs amuSavebinebs. rac Seexeba prezidentis saCuqars,<br />

ganmartavs, rom is tirZnisis sakrebulos abaria, romli-<br />

Tac mosaxleoba agreTve aqtiurad sargeblobs.<br />

incidenti cxinvalis<br />

centrSi<br />

cxinvalis centrSi incidentTan dakavSirebiT de<br />

faqto respublikis samarTaldamcavebma ganacxades, rom<br />

avtomobilis korteJidan, romelSic rusi sportsmenebi<br />

imyofebodnen, adgilobriv milicias jer sityvieri<br />

Seuracxyofa miayenes, Semdeg ki cecxli gauxsnes. osuri<br />

sainformacio saagentoebis mtkicebiT, manqanaSi imyofebodnen<br />

ruseTis moWidaveTa nakrebis mTavari mwvrTneli<br />

jambolat Tedeevi (metsaxelad diki), de faqto<br />

respublikis Tavdacvis yofili ministri anatoli barankeviCi<br />

da ruseTis Widaobis federaciis prezidenti<br />

mixeil mamiaSvili. srolis Sedegad aravin daSavebula.<br />

rogorc de faqto respublikis S.s.s–s pressamsaxurSi<br />

ganacxades, rom ara cxinvaleli Zalovanebis TavSekaveba,<br />

sisxlisRvris Tavidan acileba SeuZlebeli iqneboda. incidentis<br />

Semdeg rusi sportsmenebis korteJma de faqto<br />

respublikis teritoria datova. dRes osurma saagentoebma<br />

internetSi gaavrceles videomasala, saidanac<br />

Cans, rom erT–erTi manqanidan samarTaldamcavebs Sua<br />

TiTs uCveneben da osur enaze dedis gineba ismis. osuri<br />

mediis cnobiT, amas jambolat Tedeevi akeTebs, Tumca<br />

kadrebSi misi saxe ar Cans. imave kadrebSi isic Cans,<br />

rom ucxouri manqanebis korteJs SeiaraRebuli pirebi<br />

dasdeven. aRniSnuli incidentis Semdeg ruseTis elCi<br />

de faqto respublikaSi elbrus kargievi sagareo saqme-<br />

Ta saministroSi daibares. kokoiTis xelisufleba am<br />

etapze Sefasebebisgan Tavs ikavebs. cxinvalSi momxdari<br />

SeiaraRebuli provokacia rusuli mediis yuradRebis<br />

centrSi moeqca. incidentis sruliad gansxvavebul ver-<br />

VII<br />

sias hyveba manqanaSi myofi mixeil mamiaSvili. rusuli<br />

saagentoebisTvis micemul interviuSi igi acxadebs, rom<br />

provokacia kokoiTis xelisuflebis Zalovani uwyebebis<br />

mxridan daiwyo, roca korteJis gamoCenisas maT haerSi<br />

umisamarTo srola daiwyes. mamiaSvilis informaciiT,<br />

cxinvalSi Tedeevis mamis dabadebis dReze imyofebodnen,<br />

Tan wayvanili hyavdaT daRestneli axalgazrda moWidaveebi,<br />

romlebmac os TanatolebTan saCvenebeli wvrTnebi<br />

gamarTes, RonisZiebebis dasrulebis Semdeg ki maTi manqanebis<br />

korteJi blokirebuli iqna 7 manqaniT, saidanac<br />

SeiaraRebuli xalxi gadmovida da srola atexa. mamiaSvilis<br />

azriT, provokacia jambolat Tedeevis winaaRmdeg<br />

iyo mimarTuli. wels, noemberSi, de faqto respublikaSi<br />

saprezidento arCevnebi Catardeba. jambolat Tedeevi<br />

ruseTSi kokoiTis opoziciuri dajgufebis erT–erTi<br />

lideria. am jgufs saprezidento arCevnebze saku-<br />

Tari kandidatura eyoleba. kokoiTis opozicias jer<br />

ar gadauwyvetia, vin miiRebs maTi mxridan arCevnebSi<br />

monawileobas. sakuTar kandidats eduard kokoiTic<br />

amzadebs. rogorc cnobilia, kokoiTis da Tedeevs ara<br />

marto politikuri, aramed piradi dapirispirebac aqvT.<br />

Tavis droze kokoiTis gamarjvebaSi Zmebma Tedeevebma -<br />

metsaxelad dikebma - didi roli iTamaSes, magram Semdeg<br />

maT Soris dapirispireba daiwyo. isic cnobilia, rom<br />

kokoiTis dikebma araerTxel scemes kidec. moskovuri<br />

opoziciis kidev erT liders, de faqto respublikis<br />

yofili generaluri prokuroris axsar koCievis TqmiT,<br />

kokoiTi diqtatoria da cxinvalSi demokratiis Sesaxeb<br />

saubari zedmetia. koCievis azriT, kokoiTis Tedeevis<br />

Zalian eSinia da provokacias uwyobs. Tedeevi ki sazogadoebas<br />

male daanaxvebs kokoiTis namdvil saxes.<br />

konfliqtologi paata zaqareiSvili cxinvalSi momxdar<br />

incidents moaxloebuli saprezidento arCevnebis<br />

WrilSi ganixilavs. misi azriT, or gunds Soris brZola<br />

ukve daiwyo da am brZolaSi iaraRis JRaruni mudmivad<br />

iqneba. de faqto respublikis prezidentis arCevnebi<br />

mimdinare wlis noemberSi gaimarTeba. miuxedavad imisa,<br />

rom konkretuli kandidatebi jer ar dasaxelebula, cxinvalSi<br />

saarCevno maraToni ukve daiwyo. es maraToni<br />

rom Zaladobis gareSe ar Caivlis, bolo erTma kviramac<br />

cxadyo. SabaTs adgilobrivma Zalovanebma omis dros<br />

dazaralebulTa aqcia daarbies. gavrcelebuli informaciiT,<br />

am aqciis monawileebi moskovuri opoziciis liderebis<br />

mier imarTebian. guSin ki cxinvalis centrSi<br />

SeiaraRebuli provokacia moxda. cxinvalSi mxolod<br />

is aris cnobili, rom kokoiTi sakuTar memkvidred de<br />

faqto respublikis amJamindel genprokurors Teimuraz<br />

xugaevs amzadebs, opozicia ki moskovel biznesmens albert<br />

jusoevs uWers mxars. jusoevis garSemo kokoiTze<br />

ganawyenebuli xalxia Sekrebili. maT Sorisaa jambolat<br />

Tedeevi, romelsac putinTan axlo urTierToba aqvs.<br />

nino CibCiuri<br />

7


8<br />

kokoiTi: samxreT oseTisa da<br />

afxazeTis damoukideblobis<br />

aRiarebas kidev erTi qveyana<br />

apirebs (?!)<br />

samxreT oseTisa da afxazeTis damoukideblobis<br />

aRiarebas kidev erTi qveyana apirebs, - amis Sesaxeb<br />

cxinvalis reJimis liderma eduard kokoiTma ruse-<br />

Tis sagareo saqmeTa ministr sergei lavrovTan cxinvalSi<br />

gamarTuli Sexvedrisas ganacxada.<br />

`exo maskvis~ informaciiT, kokoiTma es gancxadeba<br />

Sexvedris Semdeg gamarTul erTobliv preskonferenciaze<br />

gaakeTa.<br />

Tumca, kokoiTis ar daukonkretebia, romeli qveyana<br />

apirebs afxazeTisa da e.w. samxreT oseTis damoukideblobis<br />

aRiarebas. eduard kokoiTisa da sergei lavrovis<br />

Sexvedra dRes cxinvalSi gaimarTa.<br />

`komersanti~<br />

ruseTsa da afxazeTs Soris<br />

teritoriuli dava ar cxreba<br />

ruseTsa da afxazeTs Soris teritoriuli dava<br />

ar cxreba. gazeT `komersantis~ informaciiT, mxareebi<br />

ver Tanxmdebian ruseT-saqarTvelos saxmeleTo saz-<br />

Rvris demilitarizaciaze gagris raionis maRalmTian<br />

zonaSi. kerZod, mxareebi maRalmTian sofel aibRas<br />

ver iyofen.<br />

`komersanti~ ruseTis sagareo saqmeTa saministroze<br />

dayrdnobiT iuwyeba, rom soxumma soflis<br />

ruseTisadmi kuTvnileba aRiara da axla sazRvris<br />

VIII<br />

konfliqtis zona<br />

dadgena da xazis gavleba mxolod teqnikuri saqmea.<br />

Tumca, amgvari ganwyoba ara aqvs afxazeTis "prezident"<br />

sergei baRafSs, romelmac ganacxada, rom "arc<br />

erTi kvadratuli metri miwis gadacemas ar apirebs".<br />

cxinvalSi<br />

saprotesto aqcia<br />

daSales<br />

ruseT-saqarTvelos omis dros dazaralebuli mosaxleobis<br />

nawili auSenebeli saxlebis sanacvlod<br />

fulis gadaxdas moiTxovda.<br />

erT-erTi monawilis, liana Tedeevis TqmiT, momitingeebs<br />

Tavdapirvelad milicielebma wre Semoartyes,<br />

Semdeg ki adgilze samxedro mosamsaxureebi mividnen.<br />

"Cven is axalgazrdebi dagvexsnen Tavs, romlebic<br />

inara gabaraevas emuqrebodnen. ise gvaginebdnen, manamde<br />

aseTi sityvebi arsad gamigia. uflebadamcvel besarion<br />

oseevs wixlebiT scemes. daapires, CemTvisac daertyaT,<br />

magram qalebma damicves", - ganacxada Tedeevam.<br />

mitingi gasul SabaTs 11:00 saaTze daiwyo; igegmeboda,<br />

rom mitingebi 10 dRis ganmavlobaSi gagrZeldeboda.<br />

saprotesto aqciaSi mxolod 20 adamiani monawileobda,<br />

romelTagan umetesoba qalebi iyvnen.<br />

uflebadamcvel inara gabaraevas mimarT de-daqto<br />

Tavdacvis saministros TanamSromlebis mxridan muqaris<br />

Sesaxeb informacia gasul kviraSi gavrcelda.<br />

gabaraevas sami mamakaci daemuqra da saqmianobis Sewyveta<br />

mosTxova.<br />

cxinvalSi aRdgeniTi samuSaoebis neli tempi ramdenime<br />

saprotesto aqciis mizezi gaxda. samSeneblo<br />

samuSaoebisTvis moskovma cxinvalis reJims 2008-<br />

2009 wlebSi 10 miliardi rubli, wels ki 6 miliard<br />

810 milioni rubli gamouyo.<br />

nino CibCiuri


konfliqtis zona<br />

cxinvalSi gatarebuli 18-dRiani tyevobis detalebi<br />

cxinvalis cixeSi am droisTvis 4 qarTveli_<br />

midelaSvili, razmaZe, sxirtlaZe da demetraSvili<br />

rCebian. rogorc Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelma<br />

nata javaxiSvilma ganmarta, maT sanacvlod<br />

osuri mxare ruseTis ori dakavebuli moqalaqis,<br />

xuranovisa da Tedeevis, gaTavisuflebas iTxovs. dakavebulTa<br />

gacvlis procesebi 2008 wlidan dRemde<br />

periodulad ewyoba. SeTanxmebebi ZiriTadad sofel<br />

ergneTTan, incidentebis previnciisa da maTze reagirebis<br />

farglebSi gamarTuli Sexvedrebis Sedegad<br />

xdeba. Tumca ra viTarebaSi gaatares osur mxares-<br />

Tan tyveobis periodi, gaTavisuflebuli qarTvelebi,<br />

garkveuli mizezebis gamo Riad Zalian cotas saubroben.<br />

erTerTi gamonaklisi 34 wlis daviT ZaZamia<br />

aRmoCnda, romelmac 18 dRiani tyveobis detalebis<br />

gaxmaureba ,,liaxvis xeobasTan” gadawyvita. didi liaxvis<br />

xeobis sofel TamaraSenidan devnili yveba, rom<br />

omis dros cxinvalis cixeSi rusma jariskacebma dedasTan<br />

erTad waiyvanes.<br />

_ rogor aRmoCndiT cxinvalis cixeSi da ra viTarebaSi<br />

gaatareT 18 dRiani tyveoba?<br />

_ cxinvalSi me da deda sofel aCabeTidan gadagviyvanes,<br />

Tavdapirvelad cxinvalis Sinagan saqmeTa saministros<br />

TanamSromlebis kontrolis qveS viyaviT,<br />

sadRac sardafSi. erTi kviris Semdeg ki rusebs migvabares.<br />

maiZulebdnen meTqva, rom viyavi saqarTvelos<br />

Tavdacvis saministros TanamSromeli,romelic viTomda<br />

saakaSvilis davalebiT vklavdi os bavSvebs, qalebs<br />

da moxucebs. aseve unda meTqva, rom danarCen qarTvel<br />

jariskacebTan erTad vbombavdi cxinvals da garSemo<br />

mdebare soflebs. es yvelaferi erT did furcelze<br />

eweraT da me unda wamekiTxa, erT-erTi rusuli televiziis<br />

winaSe. rodesac Cemgan uari miiRes sastikad<br />

gamiswordnen, ar maxsovs ras mirtyavdnen, an ramdeni<br />

mcemda. Seuracyofas ayenebdnen tyveobaSi myof qarTvel<br />

qalebsac. isini calke yavdaT, magram iseve rogorc<br />

maT, mec yvelaferi mesmoda.<br />

_ Tqven axseneT, rom adgili hqonda fizikur<br />

Seuracxyofebs, ZiriTadad ra dros vlindeboda maTi<br />

es agresia da kidev ras iTxovdnen Tqvengan, Tundac am<br />

sastiki cemis Tavidan acilebis sanacvlod?<br />

_ saerTod mTeli am periodis manZilze maTi<br />

wixlebis qveS yoveldRe vxvebodiT, gansakuTrebul<br />

agresis ki Cveni siCume iwvevda. maxsovs mTxovdnen<br />

maiZulebdnen meTqva yvelaferi, rac vicodi qarTuli<br />

jarisa da SeiaraRebis Sesaxeb. detalurad mimeTiTebina<br />

maTi ganlagebis adgilebi, strategiuli obieqtebi<br />

da a.S. ruqebi ki ekavaT xelSi, magram raRac gasasvlel-gamosasvlelebs<br />

azustebdnen da cdilobnen<br />

raRac daecdinaT Cemgan. roca maTTvis sasurvel informaciebs<br />

ver iRebdnen, maSin iwyeboda maTi agresia<br />

da cemis dros Tan CamZaxodnen,_es gekuTvnis, imitom<br />

rom qarTveli xaro. vigebdi rom msgavs dakiTxvebs<br />

dakavebul qalebsac uwyobdnen da maTac ayenebdnen<br />

Seuracyofebs.<br />

_ vin gascemda uSualod brZanebebs, samoqalaqo<br />

formaSi iyvnen vinc gcemdaT?<br />

_ ara SeiaraRebulebi da formianebi iyvnen. ramdenime<br />

adamiani iyo, romlebic e.w. zedamxedvelobis<br />

funqcias iTavsebdnen. odnav moSorebiT isxdnen da<br />

IX<br />

,,cixeSi qarTuli<br />

droSis Seuracxyofas<br />

maiZulebdnen“<br />

mimdinare pricesebiT xalisobdnen, maT Soris maxsovs<br />

erT-erTi maTgani iyo minZaevi. misi mimRimari saxe<br />

gansakuTrebiT damamaxsovra maSin, rodesac samsafexurian<br />

kibeze gaSlil qarTul droSaze cemiT gamatares,<br />

Semdeg maiZulebdnen droSa Seuracxmyo. amaze uaris<br />

Semdeg yvelaze metad mawames, mTeli brbo zed Semdga,<br />

ar maxsovs goneba ra dros davkarge, roca ukve Tvalebi<br />

gavaxile, sadRac derefanSi marto vegde.<br />

_ 18-dRis ganmavlobaSi ra iyo Tqveni sakvebi da<br />

mTel dReebs im sardafSi atarebdiT?<br />

B_ bolo dReebSi qarTvel tyveTa ricxvma daaxloebiT<br />

180-s miaRwia. amitom adgilebi rom aRar<br />

iyo, yvela erTad mogvaTavses. saSineli qaosi, autaneli<br />

pirobebi, saxanZro manqanebiT mohqondaT CvenTvis<br />

wyali da gamxmari puris natexebi, romlis miRebac<br />

daswrebaze iyo. rac Seexeba cixidan gasvlas, arvici<br />

qalebi sad gayavdaT, magram Cven qalaqs gvasufTavebinebdnen,<br />

gvamebs gvagrovebinebdnen da gvamarxinebdnen,<br />

humanitarul tvirTs gvaclvinebdnen da ase mSiermwyurvalebs<br />

isev im erT nestian oTaxSi gvyridnen.<br />

_ rodis da ra viTarebaSi moxda Tqveni gaTavisufleba?<br />

_ rodesac Cven cixidan gamogviyvanes cxinvali<br />

gamarjvebas zeimobso gviTxres. qalaqSi rusuli<br />

droSebiT iyo xalxi gamosuli. Cven ergneTTan migviyvanes<br />

da Tomas hamarbergis SuamavlobiT qarTul<br />

mxares gadagvces. maSin gavige, rom Cveni gacvla qarTvelebis<br />

mier dakavebul osebze xdeboda.<br />

omis Semdeg, roca dakavebulTa gacvlis Sesaxeb<br />

molaparakebebi daiwyo, osuri mxare yvelas gaTavisuflebas<br />

iTxovda, principiT, ,,yvela–yvelaze~, magram<br />

qarTuli mxare omamde dakavebuli de faqto respublikis<br />

moqalaqeebis gaTavisuflebaze, romlebic sxvadasxva<br />

mZime danaSaulisTvis ixdian sasjels, ar<br />

daTanxmda. samxreT oseTis de faqto respublikis<br />

prezidentis specialuri warmomadgenlis moadgilis<br />

merab Cigoevis gancxadeboT, marek dudaevisa da goris<br />

teraqtis mowyobisTvis dakavebulis gasaTavisufleblad<br />

osuri mxare Zalisxmevas ar iSurebs. qarTuli<br />

mxare ki acxadebs, rom mSvidobian moqalaqeebs teroristebSi<br />

ar cvlis.<br />

nino CibCiuri<br />

9


erTaderTi vaJis saflavis mitoveba lafaCebisTvis<br />

mTavar satkivars warmoadgens. devnili ojaxi<br />

micvalebulTa xsenebis dRes welsac mxolod locviT<br />

Semoifargla, saTanado pativis migeba da is<br />

tradiciebi rac xeobaSi axsovT, fiqroben, rom TandaTan<br />

daviwyebas eZleva. 21 wlis axalgazrda omamde<br />

erTi kviriT adre avtoavariis Sedegad daiRupa.<br />

Mmaia nasuaSvili (gardacvlilis deda): ,,es<br />

saSinelebaa, amqveyniuri jojoxeTi, wiTeli jvrisgan<br />

gvamis gadmosveneba viTxoveT, magram rusuli mxare<br />

amaze ar Tanxmdeba. gamotirebac ver movaswariT, 40<br />

TbilisSi gadavixadeT, mxolod misi daRupvis adgilze<br />

Tu gavdivarT, kaspTan, sadac avaria mouxda.<br />

vladimer lafaCi (gardacvlilis mama): Cven saflavis<br />

gakeTebac ver movaswariT, erT kviraSi omi daiwyo<br />

da wamovediT, arc ki viciT gadaurCa Tu ara sasaflao<br />

saomar moqmedebebs, Tumca xalxi ki ambobs xeo-<br />

10<br />

X<br />

konfliqtis zona<br />

okupirebul teritoriaze arsebuli<br />

saflavebi Wirisuflebis gareSe<br />

bis taZrebsa da saflavebs aravin mikarebiao, magram<br />

aRdgoma dResac rom mSobeli Svilis saflavze ver<br />

gava saSineli gancda da tkivilia.<br />

adgilnacvali ojaxebi xelisuflebas rusulosur<br />

mxareebTan molaparakebebis warmoebas sTxoven,<br />

raTa sul mcire droiT mainc gaxdes SesaZlebeli<br />

maTi usafrTxod gadaadgileba mamapapeul miwaze<br />

micvalebulTaTvis pativis misagebad.<br />

lamzira goCaSvili(devnili): 2 axalgazrda Zma<br />

myavs daRupuli, es umZimesi gancdaa, magram Cvens<br />

tkivils ufro aormagebs is mdgomareoba, raSic 2008<br />

wlis omis Sedegad aRmovCndiT, Cveni micvalebulebis<br />

saflavebze aRdgoma dRes paska da wiTeli kvercxebic<br />

ver gagvaqvs. erTaderTi nugeSi eklesia da maTi<br />

sulebis mosaxseniebeli locvis wakiTxvaa.<br />

qeTevan qurCiSvili(devnili): vTxov Cven xelisuflebas,<br />

rom sul erTi saaTi mainc moxerxdes Cveni<br />

gadayvana, mxolod Cveni micvalebulebis saflavebis<br />

mosanaxuleblad, es udidesi madli da sixaruli iqneba<br />

TiToeuli CvenTaganisTvis.<br />

sasaflaoebis da salocavebis monaxulebis Tema<br />

araerTxel iyo dayenebuli ergneTis Sereul Sexvedrebze.<br />

am problemis mogvarebis sakiTxi win sazogadoebisa<br />

da samarTaldamcavebis gorSi gamarTul Sexvedrazec<br />

iqna daayenebuli,iq Sekrebulma mosaxleobam<br />

sanugeSod ki mxolod is moismina, rom SeTavazebaze<br />

cxinvalidan pasuxs elodebian. dRes ukve cnobili<br />

xdeba rom mSvidobiani mosaxleobis usafrTxoebaze<br />

pasuxismgeblobas rusuli mxare sakuTar Tavze ver<br />

iRebs.<br />

ioseb beruaSvili (qurTis municipalitetis Tanam-<br />

Sromeli: qarTulma xelisuflebam araerTxel daayena<br />

es sakiTxi, magram rusuli mxare usafrTxod gadaadgilebis<br />

mxriv pasuxismgeblobas ver iRebs. gvindoda<br />

aRdgomisTvis mainc momxdariyo devnili Wirisuflebis<br />

mcire droiT gadayvana saflavebze, magram am<br />

winadadebaze rusul-osuri mxareebi ar wamovidnen.<br />

eqspertebi fiqroben, rom procesis dasawyebad<br />

aRniSnuli gadawyvetilebis sasikeTod miReba mniSvnelovani<br />

komponenti iqneba, Tumca xelisuflebis<br />

Semdeg sakiTxis ganxilvaSi veRarc sapatriarqo erTveba,<br />

radgan gavrcelebuli informaciiT, ruseTis eparqia<br />

fiqrobs, sakuTar avtokefalias dauqvemdebaros<br />

xeobaSi darCenili Zeglebi. molaparakeba mimdinareobs.<br />

Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelma<br />

nato javaxiSvilma aRniSna, rom ergneTis Sexvedrebze<br />

qarTuli mxare osur mxares am problemis gadaWris<br />

gzebze esaubreba da sTavazobs, rom Wirisuflebs rogorc<br />

erTi, ise meore mxridan naTesavebis saflavebze<br />

daubrkolebeli gasvla SeeZloT, Tundac religiur<br />

dReebSi. am winadadebaze osuri mxaris Tanxmoba jerjerobiT<br />

miRebuli ar aris.<br />

2008 wlis agvistos omis Semdeg konfliqtis zonis<br />

zogierTi qarTuli soflis sasaflao okupirebul<br />

teritoriaze moeqca. iq mcxovrebi adamianebi<br />

didi xania veRarc salocavSi da veRarc micvalebulebis<br />

saflavebze gadian. ergneTi, zemo niqozi,<br />

dvani, zardianTkari, flavi – es im qarTuli soflebis<br />

arasruli CamonaTvalia, romelTa sasaflaoebi amJamad<br />

okupirebulia. axla am soflebSi an devnilTa CasaxlebebSi<br />

gardacvlilebs axal sasaflaoebze asaflaveben.<br />

okupirebul saflavebze darCenil micvalebul-<br />

Ta axloblebs sasuliero pirebi mxolod locvisken<br />

mouwodeben.<br />

nino CibCiuri<br />

cxinvalidan devnili deda<br />

dakarguli Svilis kvaldakval<br />

21 wlis erbeg valievi dedas 5 welia ar unaxavs.<br />

venera ecadaSvili omamde cxinvalSi cxovrobda, misi<br />

vaJi ki orjonikiZeSi taqsis mZRolad muSaobda, 2006<br />

wlis 14 martis Semdeg ki misi kvali manqanianad<br />

gaqra. dedas Svilis Sesaxeb am dromde aranairi informacia<br />

ar gaaCnia.<br />

,,_ osuri mxridan arc raime SemoTavazeba yofila<br />

da verc verafers mivakvlie. sad aRar viyavi, vis aRar<br />

mivmarTe, magram uSedegod. martoxela qali var da<br />

gamosavals veRar vxedav, rom Cemi Svilis arsebobaze<br />

rame Sevityo~._ambobs venera ecadaSvili.<br />

Ddevnil ojaxs orjonikiZeSi naTesavebi ar yavs.<br />

dedas osi kriminalebis mier raime usiamovno faqtis<br />

ganxorcielebaze gafiqrebac uWirs, venera ecadaSvili<br />

xelisuflebas daxmarebas da 21 wlis vaJis moZebnaSi<br />

daxmarebas amjerad ,,liaxvis xeobis~ SuamavlobiT<br />

sTxovs.<br />

Nnino CibCiuri


konfliqtis zona<br />

istoriuli faqtebis gayalbebis<br />

morigi mcdeloba cxinvalSi<br />

cota xnis win cxinvalSi gamoica broSura, romlis<br />

winasityvaobidan irkveva, rom misma Semdgenlebma is<br />

miuZRvnes e. w. „samxreT oseTis“ saxelmwifoebriobis<br />

meoce wlisTavs. masSi Tavmoyrili masalebis erTi<br />

Tvalis gadavlebiTac ki aSkara xdeba, rom avtorTa<br />

mier igi tendenciuradaa Sedgenili da obieqturad<br />

ar asaxavs ori monaTesave xalxis qarTvelebisa da<br />

osebis mravalsaukunovan keTilmezoblur urTier-<br />

Tobebs. samagierod, xotbaSesxmulia rusul - osuri<br />

urTierTobebi, romlebic, rogorc arsebuli saarqivo<br />

masalebi miukerZoeblad metyveleben, XX-e saukunis<br />

20-ian wlebamde arc Tu ise saxarbielo yofila...<br />

aRniSnul gamocemaze „eqspertTa klubma“ komentari<br />

sTxova ivane javaxiSvilis istoriisa da eTnologiis<br />

institutis axali da uaxlesi istoriis ganyofilebis<br />

mecnier-TanamSromels mzia tyavaSvils,<br />

romelsac Cvens mkiTxvels qvemoT vTavazobT. bro-<br />

Sura warmoadgens uaxles periodSi (2008, 2009 da<br />

2010 wlebSi) e. w. „samxreT oseTis“ teritoriaze<br />

momxdari istoriuli movlenebis mokle aRweras, romlis<br />

Sinaarssac zustad miesadageba misi erT-erTi<br />

Tavis qvesaTaurad gamotanili lozungi _ „Россия<br />

и Южная Осетия – братские народы навеки!“ mocemuli<br />

publikaciis Sinaarsidan da paTosidan gamomdinare,<br />

cxadi xdeba, rom misi avtorebi ruseTis<br />

reaqciuli wreebisa da maTi cxinvaleli marionetebisagan<br />

miRebuli dakveTis gulmodgine Semsruleblebi<br />

arian. broSuris avtorebs 2008-2010 wlebis movlenebis<br />

SedarebiT vrceli aRwerisaTvis Sesavlis saxiT<br />

wamZRvarebuli aqvT „e. w. samxreT osuri qronikebi“<br />

_ Краткая хронология становления Югоосетинской<br />

государственности. igi warmoadgens im TariRebisa<br />

da istoriuli movlenebis CamonaTvals, romlebic, avtorTa<br />

azriT, yvelaze „Rirsaxsovari“ iyo. aRniSnuli<br />

„politikuri erTeulis“ cxovrebaSi 1774<br />

wlidan 2008 wlamde. Semdeg iwyeba momdevno sami<br />

wlis ganmavlobaSi e. w. „samxreT oseTis“ teritoriaze<br />

momxdari mniSvnelovani movlenebis SedarebiT<br />

vrceli mimoxilva. ufro cxadi rom gaxdes, Tu ras<br />

exeba „e. w. samxreT oseTis“ istoriuli faqtebis<br />

ukanaskneli sami wlis „angariSi“, mokled moviyvanT<br />

im TariRebs, romlebsac pativi ergoT moxvedriliyvnen<br />

zemoT dasaxelebul CamonaTvalSi. 2008 wlis<br />

mniSvnelovani movlenebis nusxaSi vxvdebiT: 26 agvistos<br />

_ d. medvedevis mier samxreT oseTis damoukideblobis<br />

cnobis brZanebaze xelmoweras; 9 seqtembers<br />

_ samxreT oseTsa da ruseTs Soris diplomatiuri<br />

urTierTobis damyarebas; 24 ianvars _ d. medvedevis<br />

mier federaluri kanonis _ „ruseTis federaciasa da<br />

samxreT oseTs Soris megobrobis, TanamSromlobisa da<br />

urTierTdaxmarebis xelSekrulebis ratifikacias“ da<br />

a. S. 2009 weli:<br />

30 aprili _ saxelmwifo sazRvrebis erTobliv<br />

dacvaze ruseTisa da samxreT oseTis ormxriv Se-<br />

Tanxmebaze xelis mowera; 1 maisi _ rusi mesazRvreebis<br />

mier samxreT oseTis sazRvrebis dacvis dawyeba;<br />

15 seqtemberi _ moskovSi xelmowerili SeTanxmeba<br />

ruseTsa da samxreT oseTs Soris samxedro TanamS-<br />

XI<br />

romlobaze, romelic iTvaliswinebda am ukanasknelis<br />

teritoriaze samxedro bazebis ganlagebas da a. S.<br />

2010 weli:<br />

1 Tebervali _ ruseTis federaciasa da samxreT<br />

oseTs Soris xelmowerili SeTanxmeba uvizo mimosvlaze;<br />

5 aprili _ d. medvedevis mier xelis mowera<br />

federalur SeTanxmebaze _ „samxreT oseTis respublikis“<br />

sazRvrebis erToblivi dacvis Sesaxeb; es Se-<br />

Tanxmeba ratificirebuli iqna saxelmwifo saTaTbiros<br />

mier 2010 wlis 26 marts da a. S. erTi sityviT<br />

rom aRvniSnoT, osi politikosebi emadlierebian da<br />

xotbas asxamen ruseTis xelisuflebas saqarTvelos<br />

agresiisgan e. w. „samxreT oseTis“ sazRvrebis dacvis,<br />

omisgan dangreuli ekonomikis aRorZinebis, „uangaro<br />

ekonomikuri Tu samxedro daxmarebis“ da, rac<br />

mTavaria, axali suverenuli politikuri erTeulis<br />

(samxreT oseTis) cnobisTvis. ruseTis saxelmwifosagan<br />

gansxvavebiT, „angariSSi“ metad uaryofiTadaa<br />

warmoCenili saqarTvelos xelisuflebis pozicia<br />

osuri mosaxleobis mimarT, ruseTis okupaciisgan<br />

sakuTari teritoriis dacvis gamo, igi agresoradaa<br />

gamoyvanili. gakritikebulia misi „diskriminaciuli<br />

politika“. publikaciaSi moxvedrili istoriuli<br />

movlenebi SeiZleba or jgufad gavyoT: pirveli, e.<br />

w. „samxreT oseTis“ ruseTTan urTierToba, romelic<br />

rogorc, avtorebi gvTavazoben, yovelTvis pozitiuria<br />

da leitmotivad ruseTis xelisuflebis osi<br />

xalxisadmi siyvaruli, maTi pativiscema, maTi ekonomikis,<br />

kulturis ganviTareba da sazRvrebis uangaro<br />

dacva gasdevs; meore, e. w. „samxreT oseTis“ saqarTvelosTan<br />

urTierToba, romelic, avtorebis mier<br />

darTuli komentarebis mixedviT, mTlianad negatiuria<br />

da agresiasa da osi xalxis diskriminaciazea agebuli.<br />

saqarTvelos xelisuflebis mimarT wayenebuli<br />

braldebebi, sinamdvileSi, saerTaSoriso samarTlis<br />

normebis mixedviT, ucxo qveynis agresiisgan da separatizmisgan<br />

sakuTari teritoriebis dacvaa. mTeli<br />

publikacia mraval faqtobriv uzustobas Seicavs,<br />

romelze dayrdnobiTac arasworadaa Sefasebuli istoriuli<br />

movlenebi da gakeTebulia mcdari daskvnebi.<br />

Cven mxolod zogierT maTgans SevexebiT. avtorebi<br />

qronikas, maTi azriT, pozitiuriT _ e. w. erTiani<br />

oseTis ruseTTan SeerTebiT _ iwyeben. moviyvanT citatas:<br />

„1774 г. октябрь - Вхождение единой Осетии,<br />

как федерации гражданских обществ, в состав<br />

11


12<br />

xeobelebi wilkanSic<br />

cxovroben<br />

am mwkrivSi kotejebi cisfrad SeuRobavT. mavTulbadiT<br />

SeRobili ezo, sadac koteji dgas, imdenad kopwiaa,<br />

rom ityvian, av Tvals ar enaxvis. ezo movlilia<br />

– dasufTavebuli. kotejis ukan patara saTavsoa da<br />

kidev raRac Senoba. mis gverdiT am orivesTan SedarebiT<br />

ufro patara saTavso miuSenebiaT. am samidan<br />

erT–erTSi is yvelaferi inaxeba, rasac diasaxlisi<br />

saZinebelsa da misaReb oTaxSi zedmetobad Tvlis.<br />

meore Senoba, cota ufro mozrdili, saqonlis sadgomia,<br />

sadac orma xbom gamoizamTra. SarSandeli xbo<br />

mermis ukve mewveli Zroxa iqneba. patroni varaudobs,<br />

rom ori Zroxa Tavis sarCo Tivas da qatos iyidis,<br />

ojaxsac gamokvebavs da gasayid produqciasac gamoimuSavebs.<br />

aq ganTavsebul 400 kotejSi xom sul mcire<br />

50 mcirewlovani bavSvi mainc eyolebaT. saqonlis<br />

movla arc yvela diasaxliss surs da amis SesaZlebloba<br />

arc yvelas aqvs. aseTi ojaxi iZulebulia rZe<br />

da rZis produqtebi Seisyidos. medicinis mtkicebiT,<br />

naturaluri produqti asakis SeuzRudavad yvelas<br />

da gansakuTrebiT bavSvebs esaWiroebaT.<br />

mSromeli adamiani yvelgan icxovrebs<br />

pawia kotejTan msubuqi avtomanqana gaCerda, saidanac<br />

mamakaci gadmovida da maspinZels dauZaxa.miuxedavad<br />

imasa, rom guliswamRebi qari qroda, Suaxnis<br />

qali baRidan gamovida da stumars miegeba. maT raRac<br />

Cailaparakes,mere ludam saqonlis sadgomis gverdiT<br />

mdebare pawia saTavsos kari gaaRo, romelic Cven<br />

zemoT vaxseneT. saqaTmidan 20–22 qaTami gamovida.<br />

ulamazesi Sinauri frinveli ezos erT wamSi moefina.<br />

mere diasaxlisma klientis mier miniSnebul qoCora<br />

qaTams sakenki dauyara, miityua da uceb daiWira.<br />

diliT adrianad dgeba, vidre TviTon isauzmebs,<br />

xborebs, Rors, da frinvels mixedavs, yvelas Tavis<br />

wil ulufas miutans. kargad mouvlis, sadgoms<br />

dausufTavebs, mere xelpirs daibans da samzareuloSi<br />

fusfuss daiwyebs.<br />

kargad icis, rom movla da patronoba saqonlisTvisac<br />

da frinvelisTvisac bevrs niSnavs. amitomaa,<br />

rom devnilTa dasaxlebaSi mcxovrebi rusi qalbatoni<br />

ukve bevrma gaicno. oci dedali gasayid kvercxsac<br />

debs.<br />

`– Zalian gamrje da dauzarelia. SromaSi atarebs<br />

mTel dRes. baRi danarnarebuli aqvs, xarisxiani<br />

mosavlis misaRebad da pirutyvisa da frinvelis<br />

mosaSeneblad bevrs cdilobs. zogs yavis smasa da<br />

WoraobaSi gahyavs dReebi. luda ki yavis dalevasac<br />

aswrebs da uTavbolod Sromobs kidevac“.<br />

,,sxva dasaxlebidanac modian. qaTami 12–15 lari<br />

Rirs. mermis ukve rZe da mawons gayidis. gvian Semodgomidan<br />

TiTqmis aprilamde erTi litri rZe da mawoni,<br />

Tu xarisxiania, ori lari Rirs. RmerTma misces,<br />

dRes da Rames SromaSi asworebs,“ – damajereblad<br />

gvesaubrebian mezoblebi cxinvalidan devnil qalbatonze,<br />

romelic daojaxebis Semdeg qurTaSi cxovrobda,<br />

axla ki mcxeTis raionis im dasaxlebaSi cxovrobs,<br />

sadac liaxvis da frones xeobidan devnilebis<br />

garda axalgorelebic arian.<br />

XII<br />

devnilTa cxovreba<br />

martis erT dRes, roca sakmaod grZelvadiani<br />

susxisa da qaris mere mzem Rrublebidan gamoixeda da<br />

Tavisi sxivebiT qveyanas moefina, Ceni gazeTi mcxeTis<br />

raionis sofel wilkans estumra.<br />

es sofeli Tavisi teritoriuli mdebareobiT, nayofieri<br />

miwebiTa da saukeTeso saxnav–saTesis garda,<br />

mSromeli da SeZlebuli xalxiT cnobili gaxlavT.<br />

sofelTan axlos, iqve, sul ramdenime metris daSorebiT<br />

devnilTa dasaxleba gaSenda da masac wilkani<br />

daerqva.<br />

kotejebi, faqtobrivad, iseTive proeqtiT aSenda,<br />

rogorc – werovanSi, xurvaleTSi, skraSi, metexSi.<br />

gansxvaveba isaa, rom saabazano aq saerTod araa, sapirfareSo<br />

ki gareTaa. sacxovrisi misaRebisgan da<br />

ori oTaxisgan Sedgeba. iseve, rogorc devnilTa yvela<br />

sxva dasaxlebaSi, devnilebisTvis dawesebuli SeRava-<br />

Ti – bunebrivi airis danaxarji – TveSi 50 lari da<br />

moxmarebuli eleqtroenergiis 13 lari (erT sulze)<br />

yvela ojaxisTvis mniSvnelovani SeRavaTia.<br />

Rumeli da yoveldRiuri moxmarebis sagnebi da<br />

inventari TiToeul ojaxs aqac gadaeca. zogierTi<br />

macxovrebeli dasaqmebulia – saxelfaso danazogiT<br />

maT avejic SeiZines da sxvadasxva daniSnulebis sagnebic.<br />

soflis meurneobiT daiteresebulma devnilebma<br />

kotejis irgvliv arsebuli nakveTi saguldagulod<br />

daamuSaves da ojaxisTvis saWiro raodenobis bostneuli<br />

moiwies. zogma ukve namyeni Cayara, zogma nayofi<br />

moiwia kidec – sxvadasxva jiSis da sxvadasxva saxis<br />

xili moaSenes. namyens gasul SemodgomiT ukve niSanic<br />

hqonda. vaSli, msxali, atami, qliavi, leRvi, bali... am<br />

miwaze yvela jiSis xili modis.<br />

Sexvedra xalxTan<br />

erT–erT ubanSi xalxis jgufi SevniSneT da Cvenc<br />

maTken gavemarTeT. mziani amindis gamosvliT gamowveul<br />

sixaruls mezoblebi erTmaneTs uziarebdnen da sagazafxulo<br />

saqmianobis Sesaxeb saubrobdnen.<br />

zogierTma diasaxlisma xaxvi da niori SemodgomiT<br />

dargo, zogi ki axla dargavs da imedovnebs, rom mart-<br />

Si dargulic karg Tavs gaikeTebs. ,,wilknel xeobelebs“<br />

miaCniaT, rom martidan ukve yvelafris dargvis<br />

da daTesvis droa.<br />

– sagazafxulo samuSaoebi daiwyo? – vekiTxebi<br />

misalmebis Semdeg.<br />

CvenTan, xeobaSi, TebervalSi Tovli icoda da baRs<br />

rogor daamuSavebdi?! aq ki sxvaa. SemodgomiT rom<br />

mosavali aviReT, baRi mivalag–movalageT, movfocxeT,<br />

simindis kaWaWisa da pamidvrisa da kartofilis<br />

Reroebisgan gavasufTaveT da davbareT. SemodgomiT<br />

dabaruls sul sxva fasi aqvs, miwa fuvdeba da ise<br />

fxvierdeba, rom nergi fesvs ukeTesad ikidebs da Sesabamisad,<br />

mosavlianicaa. erTi Tve, ianvari davisveneT,<br />

Torem baRSi muSaoba Tebervlidan daviwyeT“,––qemertidan<br />

devnili samocdaaTiode wlis vano oTinaSvili<br />

saintereso mosaubre aRmoCnda.<br />

_ Cveni brZeni winapari Tvlida –– kargi mosavali<br />

mkacri zamTris Sedegiao. Tqven ras ityviT?<br />

– Tbili zamTari qalaqelebs uxariaT, Torem soflelma<br />

kacma icis, rom es kargis momcemi araa. dekemberi–ianvari<br />

Tbili zamTari iyo, magram Tebervalsa<br />

da martSi arc yinva gvaklda da arc – Tovli. ase,<br />

rom wels cudi mosavali ar unda miviRoT.


devnilTa cxovreba<br />

Suaxnis qalma, valiam, romlis aremare marTlac<br />

edemis baRs hgavs, saukeTeso jiSis marwvis nergi ukve<br />

araerT ojaxs gaunawila.<br />

rogorc maTma mezoblebma gviTxres, vanom da valiam<br />

SemodgomiT am ubanSi yvelaze saukeTeso mosavali<br />

moiyvanes.<br />

,,–am farTze, rasac xedavT, imdeni pamidori moiyvanes,<br />

rac saxlSi gamoiyenes, xom kargi, rac ara–<br />

da – gayides. xeobaSi rom cxovrobdnen, iqac aseTi<br />

mSromelebi iyvnen,“ – amas isev mezoblebis mxridan<br />

vigebT.<br />

–arasamTavrobo organizaciebma Tu Seitanes raime<br />

wvlili arsebuli mdgomareobis gasaumjobeseblad?<br />

– vekiTxebi xalxs.<br />

,,–rogorc quxs, ise ar wvimso“, xom gagigoniaT?<br />

sxva raionebSi ase hgoniaT, TiTqos arasamTavroboebma<br />

dolarebi Tavze gvayares, magram ar daijeroT,“<br />

– meubneba axalgazrda qali, romelsac arc fotos<br />

gadaReba surs da arc – vinaobis dasaxeleba.<br />

kiTxvas isev xalxs vubruneb. rogorc luda<br />

gveubneba, wilkanSi erT–erTi arasamTavrobo organizacia<br />

Sevida, romelmac xalxs 50–procentiani dafinanseba<br />

SesTavaza.<br />

,,mezobel sofelSi erT–erT ojaxs Zroxis yidvaze<br />

movurigdiT. ,,be“ davutove. darwmunebuli gaxldiT,<br />

rom organizacia marTlac gadagvixdida. ramdenjerme<br />

davureke da Sevaxsene, pirobas nu gadaxvelT–meTqi.<br />

miTxres, uCvenod nu mixvalTo. patronma ki aseTi<br />

piroba wamogviyena – Tu daTqmul vadaze Tanxas mivitandi,<br />

saqonels matanda, Tu ara–da – ara. arasam-<br />

Tavrobos kidev ramdenjerme davukavSirdi, cud dReSi<br />

Cavvardi da momxedeT–meTqi, moiTmineo, ase mipasuxes!<br />

,,sanam petre movida, pavles tyavi gaaZreso“, xom<br />

gagigoniaT, xoda, mec imedi gadamewura, axla imasRa<br />

vfiqrob,gadaxdil Tanxas ra davamato, rom is mewveli<br />

furi wamoviyvano. ar wamoviyvan da im gadaxdil ,,be“s<br />

vinRa damibrunebs?~<br />

xalxis ukmayofileba im arasamTavroboebisadmi<br />

gamoixata, vinc maTTan sxvadasxva SepirebiT mivida,<br />

Tumca araferi gaukeTebiaT.<br />

– ezoebi vin SeRoba? – vekiTxebi xalxs.<br />

– madloba ezos SeRobvisTvis. mavTulbade da bo-<br />

Zebi ,,gaerom“ SegviZina da Cveni ZalebiT SevRobeT“.<br />

vano oTinaSvili ukmayofilebas gamoTqvams imis gamoc,<br />

rom is 200–200 lari, romelic yvela devnilisTvis<br />

iyo gaTvaliswinebuli, mas da mis meuRles ar<br />

Sexvda:<br />

– xan kokaias mivakiTxe ltolvilTa saministroSi,<br />

xan – vis da xan kidev – vis, magram araferi gamovida.<br />

visi imedi viqonioT? – gvekiTxeba imeddakarguli<br />

qemerteli devnili.<br />

,,–gamgeobam Toneebi ki Cayara, magram fiCxi saidan<br />

movitanoT?problemebi Tavzesayari gvaqvs, neta dainteresdeT<br />

da erTi kargi gvariani statia moamzadoT,“<br />

– aseTia aq CasaxlebulTa mier gakeTebuli komentarebi.<br />

xalxisTvis gulsatkenia isic, rom am dasaxlebaSi<br />

arc raime saganmanaTleblo centri funqcionirebs,<br />

arc – sportuli seqcia, arc – gadamzadebis kursebi,<br />

moswavleebi werovnis mesame sajaro (devnilebis)<br />

skolaSi swavloben. me–9 klasis moswavles, giorgi<br />

maisuraZes ,,Tibisi fondi werovanSi“ mier SemodgomiT<br />

ganxorcielebul fsiqo–socialur reabilita-<br />

XIII<br />

ciis treningebze daswrebis didi survili ki hqonda,<br />

magram siaruli ver moaxerxa. amis mTavari mizezi<br />

transportireba iyo. aCabeTidan devnili biWi werovnis<br />

skolaSi diliT im avtobusiT miemgzavreba, romliTac<br />

– sxva bavSvebi da saRamos isev im transportiT<br />

brundeba wilkanSi, riTic diliT imgzavra. treningebi<br />

ki gakveTilebis Semdeg tardeboda. treningze darCenis<br />

SemTxvevaSi mas werovidan wilknamde arsebuli<br />

gzis gavla fexiT mouwevda. aseTi mdgomareoba sxva<br />

bavSvebsac hqondaT. wilkanSi dasaxlebuli moswavleebi,<br />

faqtobrivad, werovanSi arsebul sportul<br />

wreebSi ver erTvebian.<br />

ra gakeTda?<br />

mniSvnelovani, rac wilkanSi bavSvebisTvis gakeTda,<br />

atraqcionia.<br />

am xnis manZilze 4–5 ojaxi erTi sveli wertiliT<br />

sargeblobda. wylis onkanebi dasaxlebaSi<br />

ezoSi ganTavsda. bulaCauris wyals rom gemovnebiT<br />

bevri wyali ver Seedreba, es, devnilebis garda soflis<br />

mosaxleobamac kargad icis. wyali momxmarebels<br />

grafikiT miewodeboda. am mxriv mdgomareoba gaumjobesda.<br />

gasuli wlis bolos gaeros organizaciam<br />

wyali TiTqmis yvela kotejSi Seiyvana.<br />

aq Casaxlebulebi madloblebi arian imiT, rom kotejis<br />

garSemo miwis farTi 90–100 kvadratul metrs<br />

Seadgens.anu es is farTia, sadac TiToeuli ojaxisTvis<br />

mTeli wlisTvis sakmarisi bostneulis moyvana<br />

SeiZleba. mosaxleoba madlobas gamoTqvams gaeros<br />

mimarT ezoebis SeRobvisTvis. axla am dasaxlebaSi<br />

xalxis gancxadebiT „fao“–s organizaciaa Sesuli.<br />

Sesabamisi anketis wardgenis Semdeg, proeqtis mowonebis<br />

SemTxvevaSi devnili 50 procentiT dafinansdeba,<br />

riTic raime saintereso mcire samewarmeo<br />

saqmianobis wamowyebis realuri Sansi miecemaT.<br />

yvelaze umTavresi<br />

aq macxovrebelTa gulistkivili imaSi gamoixateba,<br />

rom ar aqvT sabavSvo baRi. dRemde ver moxerxda<br />

werovnamde arsebuli dangreuli gzis da verc Sida<br />

gzebis moasfalteba.<br />

ufro metad xalxs gadauxuravi aivnebis sakiTxi<br />

awuxebs. amasTan SedarebiT ufro metad ki ––<br />

dasaqmebis problema. da kidev erTi mniSvnelovani,<br />

rasac isini cota xmadabla gvimJRavneben –– sofels<br />

abano esaWiroeba. am mxriv mosawesrigeblad es xalxi<br />

ZiriTadad dedaqalaqSi midis, axloblebTan. gansakuTrebiT<br />

wilknelebi samTavrobo da arasamTavrobo<br />

seqtors aRniSnuli sakiTxis mogvarebas sTxoven.<br />

nana kaxniaSvili<br />

13


sazogadoebrivi problema<br />

yvelam erTad movagvaroT<br />

sazogadoebam ukve kargad icis, rom werovanSi da<br />

wilkanSi Casaxlebuli devnilebis sasaflaosTvis adgili<br />

mcxeTis raionis, Zveli qandis teritoriaze gamoiyo,<br />

sadac ukve 30-mde micvalebuli daikrZala.<br />

gasuli wlis erT–erT nomerSi ,,xeobis macne“ werda,<br />

rom SeuRobav sasaflaoze adgilobrivi mosaxleobis<br />

pirutyvi Sedioda, ris Sedegad bedis ukuRmarTobiT<br />

isedac guldamZimebuli devnilebis sasaflaoze Zalze<br />

arasasurveli suraTi Seiqmna.<br />

arsebuli problemis mosagvareblad iZulebiT<br />

gadaadgilebulebma xan vis miakiTxes da xan _ vis.<br />

sabolood maTi Txovna gulTan axlos soflis rwmunebulma<br />

batonma firuz xoSagaevma miitana da misi<br />

ZalisxmeviT sasaflao SeiRoba. wels ki, Tavi axalma<br />

problemam iCina, – mTel am teritorias ekliani balaxi<br />

moedo. problemis mosagvareblad saWiroa erT dRes<br />

e. w. `SabaTobis mowyoba“. jerjerobiT oficialuri<br />

gancxadeba ar gaukeTebiaT, Tumca am sakiTxze ukve axalgoris<br />

gamgeobis kuluarebSic saubroben.<br />

samwuxarod, mwyobridan gamovida karebic da xSirad<br />

iq isev saqoneli dadis.<br />

iZulebiT gadaadgilebulebis TxovniT mimarTaven adgilobrivi<br />

municipalitetebis xelmZRvanelobas, yvelas,<br />

visac am sakiTxis mosagvareblad raime wvlilis Setanis<br />

SesaZlebloba aqvs, daTqmul dRes moxdes zemoT aRniSnuli<br />

dasaxlebidan xalxis sasaflaomde transportireba<br />

da adamianTa mudmivsamyofelis eklisgan gasufTaveba.<br />

nana kaxniaSvili<br />

gamwvanebis aqcia werovanSi<br />

am dReebSi werovanSi sxvadasxva jiSis xe dairgo.<br />

rogorc axalgoris municipalitetis ,,dasufTavebisa da<br />

keTilmowyobis samsaxuri“–s ufrosi genadi jarmeliSvili<br />

aRniSnavs, maT samsaxurs devnilTa dasaxlebisTvis<br />

1000 Ziri akacia, 1000 ifani da 500 fiWvi axalgoris<br />

maJoritarma deputatma devi ovaSvilma gadasca.<br />

naleqiani amindebis gamo aqcia ramdenime dRes<br />

gagrZelda.<br />

qurTis municipalitetis TanamSromeli vaxtang<br />

miqelaZe aRniSnavs, rom am aqciaSi mniSvnelovani wvlili<br />

liaxvis xeobidan devnilebmac Seitanes.<br />

xeebi sxvadasxva ubanSi dairgo.<br />

gamwvanebis process aq macxovrebeli xalxi exmaureba.<br />

isini moxarulebi arian, radgan miaCniaT, rom am<br />

etapze werovanSi xeebis dargva marTlac mniSvnelovani<br />

da yvelasTvis sasikeTo saqmea.<br />

sxvadasxva azris miuxedavad, gadawyda, rom male<br />

werovanSi ruebis gasufTavebis procesi daiwyeba. amis<br />

Sesaxeb ufro konkretulad Cvens mkiTxvels momaval<br />

nomerSi vauwyebT.<br />

nana kaxniaSvili<br />

14 XIV<br />

mogvarebuli sakiTxi<br />

SaumianSi sasmeli wylis<br />

problema mogvarebulia<br />

qurTis municipalitets werilobiTi TxovniT,<br />

mimarTa Saumianis devnilTa CasaxlebaSi mcxovrebma<br />

mosaxleobam, sadac Casaxlebulia 2008 wlis ruse-<br />

Tis agresiis Sedegad devnili 210 ojaxi. werilSi<br />

isini aRniSnaven, rom Saumianis devnilTa CasaxlebaSi,<br />

devnil mosaxleobas ar miewodeboda sasmeli wyali,<br />

radganac mwyobridan iyo gamosuli WaburRilidan wylis<br />

amomqaCi CayvinTuli tumbos Zravi.<br />

devnil municipalitetebs, ,,adgilobrivi TviTm-<br />

marTvelobis Sesaxeb“ saqarTvelos organul kanonSi<br />

cvlilebis Setanis gziT ufleba miecaT sxva TviTmmarTveli<br />

erTeulis teritoriaze, sadac kompaqturad<br />

arian gansaxlebuli iZulebiT gadaadgilebuli pirebi,<br />

ganaxorcielon devnili mosaxleobis socialuri da<br />

sayofacxovrebo pirobebis gaumjobesebis mizniT sxvadasxva<br />

RonisZiebebi.<br />

qurTis municipalitetma 2011 wlis biujetis<br />

Sesabamisi xarjidan gamoyo 1160 (aTas as samoci)<br />

lari, riTac moxda zemoT aRniSnuli wylis amomqaCi<br />

CayvinTuli tumbos Zravis SeZena da damontaJeba. am<br />

RonisZiebis gatarebis Sedegad Saumianis devnilTa<br />

CasaxlebaSi SesaZlebeli gaxda devnili mosaxleobisaTvis<br />

sasmeli wylis ocdaoTxsaaTiani grafikiT<br />

miwodeba.<br />

Saumianis mosaxleoba madlierebas gamoxatavs qur-<br />

Tis municipalitetisadmi.<br />

qurTis municipaliteti devnilTa sxva kompaqtur<br />

CasaxlebebSic apirebs msgavsi RonisZiebebis gatarebas,<br />

raTa gaumjobesdes devnili mosaxleobis socialuri<br />

da sayofacxovrebo pirobebi.


sporti<br />

lelos gaitanen<br />

cxinvalis regionidan devnili sportskolis moswavleebi<br />

kvlav warmatebulTa sias amSveneben. rogorc<br />

Cvenma mkiTxvelma icis, qurTisa da eredvis<br />

krivisa da Widaobis, aseve safexburTo skolis aRsazrdelebma<br />

araerTi gamarjveba izeimes.<br />

kvlav warmatebuli aRmoCnda axalcixeSi gamar-<br />

Tuli Sejibri. Ria pirveloba krivSi 1–3 aprils<br />

gaimarTa, sadac Cvens sportsmenebs kompetenturma Jiurim<br />

kargad momzadebuli mokriveebi ewoda.<br />

rogorc eredvis krivisa da Widaobis skolis direqtori<br />

roin cotniaSvili aRniSnavs, skolis xelmZ-<br />

Rvaneloba devnili moswavleebis normaluri varji-<br />

Sis pirobebis Sesaqmnelad Zalian bevrs cdilobs.<br />

TbilisSi, kodaSi, SavSvebSi, werovansa da gorSi muSaoben<br />

mwvrTnelebi, romlebic bavSvebs mTli mondomebiT<br />

amecadineben da samagierod, ufrosebis mcdelobas<br />

biWebic saTanadod afaseben – qomagebis gulis<br />

gasaxarad isini warmatebas warmatebaze Rebuloben:<br />

,,axalcixis Ria pirvelobaze marTlac sainteresod<br />

iasparezes moswavleebma, rac maTi mwvrTnelebis, merab<br />

maisuraZis da ivane qristesiaSvilis didi damsaxurebaa.<br />

gundur SejibrSi am orive skolis mokriveebma<br />

me–2 adgili aiRes,“ – gvesaubreba roin cotniaSvili.<br />

sportskolis xelmZRvanelobas imedi aqvs, rom<br />

devnili bavSvebi kvlav warmatebiT iasparezeben sportul<br />

sarbielze da lelos maTTvis sakadrisi SedegebiT<br />

gaitanen. aqve im bavSvTa vinaobas gTavazobT,<br />

romlebmac axalcixeSi gamarTul pirvelobaze monawileoba<br />

miiRes:<br />

1. maisuraZe giorgi – 1 adgili – 38 kg.<br />

2. TaboSvili joto – 1 adgili – 52 kg.<br />

3. vaxtangaSvili Tengo – 1adgili – 42 kg.<br />

4. teraSvili giorgi – 2 adgili – 40 kg.<br />

5. arboliSvili Tornike – 2adgili 36 kg.<br />

mwvrTneli – merab maisuraZe – gori<br />

gunduri – 2 adgili<br />

1. nika borcvaZe – 1 adgili – 75 kg.<br />

2. valiko memarniSvili – 1 adgili – 60 kg.<br />

3. mamuka borcvaZe 2 adgili – 54 kg.<br />

4. levan midodaSvili – 2 adgili – 42 kg.<br />

mwvrTneli – ivane qristesiaSvili – werovani<br />

gunduri 2 adgili<br />

werili dasabeWdad mzad iyo, rodesac sportskolis<br />

direqtori dagvikavSirda da gvamcno, rom saqarTvelos<br />

pirvelobaze aprilSi gamarTul SejibrSi<br />

araerTgzis gamarjvebulma,eredvidan devnilma andro<br />

beruaSvilma gaimarjva (70 kg. woniTi kategoria).<br />

vulocavT andros am gamarjvebas!<br />

XV<br />

male saTaveSi moeqcevian<br />

am sityvebiT iwyebs saubars safexburTo skolis<br />

direqtori ,,xeobis macnesTan“. vaxtang yazaxaSvils<br />

eamayeba, rom devnili fexburTelebi am etapze saqarTvelos<br />

masStabiT erT–erTi saukeTesoebi arian. misi<br />

gancxadebiT, safexburTo gundi, `liaxvi“ amJamad ori<br />

gundisgan Sedgeba,–1993 da 1995 wels dabadebuli<br />

vaJebi warmatebisadmi interess mTeli mondomebiT<br />

avlenen. ,,amis Sesaxeb maTive Sedegebi metyvelebs.<br />

ufrosi gundic da umcrosic gulmodgined cdilobs<br />

gamarjvebas, winsvlas da warmatebas, risTvisac minda<br />

TiToeuli maTganisadmi uaRresad didi madloba<br />

gamovxato.aqve davamateb imas, rom am etapze Tavisi<br />

SedegebiT saqarTvelos masStabiT gansakuTrebuli<br />

mainc 1995 wlianTa gundia. igi 14 gundian gaTamaSebaSi<br />

ukve me–2 adgilzea,“–gvesaubreba igi.<br />

mimdinare wlis aprilis Sedegebi aseTia:<br />

1993 wels dabadebul vaJTa gundma ,,liaxvma“<br />

(mwvrTneli gigla imnaZe) stumrad iTamaSa<br />

,,goliadorTan“,romelic daamarcxa angariSiT 2:0.<br />

rogorc fexburTis moyvarulebi mesaubrebian, sakmaod<br />

saintereso da daZabuli Sexvedra Sedga ,,liaxvsa“<br />

da Tbilisis ,,dinamos“ Soris. aRsaniSnavia,<br />

rom saturniro gaTamaSebaSi ,,dinamo“ me–2 adgilzea<br />

da am Sexvedris gamarjvebis SemTxvevaSi Tanatol<br />

gundTa Soris lider gundad CaiTvleboda, Tumca man<br />

ver daZlia winaaRmdegoba da es TamaSi fred 1:1<br />

dasrulda.<br />

1995 wels dabadebul vaJTa gundma ,,liaxvi“<br />

(mwvrTnelebi ivane babuciZe da zurab qristesiaSvili)<br />

aseve warmatebiT daasrula Tbilisis safexburTo<br />

skolasTan Sexvedra. safexburTo skola ,,pirveli“<br />

stumrad myofma devnilebma daamarcxes angariSiT 1:2,<br />

xolo Semdgomi Sexvedra gaTamaSebis erTpirovnul<br />

liderTan Tbilisis ,,SevardenTan~ Sedga, unda aRiniSnos,<br />

rom ,,Sevardeni~ gasul wels elit–ligis Cempioni<br />

gaxldaT da TamaSs am sezonzec didi warmatebiT<br />

agrZelebs. mas 18 TamaSidan 17 gamarjveba hqonda,<br />

Tumca es Sexvedra misTvis sabediswero aRmoCnda. mas<br />

xeobidan devnilTa gundma mougo angariSiT 1:0. Zlier<br />

gundTan gamarjvebiT ,,liaxvma“ gulSematkivarTa<br />

mxridan kidev ufro meti simpaTia daimsaxura.<br />

21 aprils, 35–e safexburTo skola ,,orsa“ da<br />

1995 wels dabadebul vaJTa gund ,,liaxvs’“Soris<br />

Sexvedras mTavrobis warmomadgenlebic daeswrnen.<br />

stumrad myofma ,,liaxvma“ kvlav gamarjveba izeima<br />

angariSiT 2:0.<br />

,,madloba maJoritar deputat badri basiSvils,<br />

mTavrobis wevrs, kaxa goCaSvils da qurTis municipalitetis<br />

sakrebulos Tavmjdomares, goderZi nebieriZes<br />

imisaTvis, rom dainteresdnen da movidnen,“–<br />

aRniSnavs vaxtang yazaxaSvili.<br />

am etapze 1995–wliani ,,liaxvelebi“ 14 gundian<br />

gaTamaSebaSi meore adgilze arian da biWebi imedovneben,<br />

rom saturniro gaTamaSebaSi sul male saTaveSi<br />

moeqcevian, amis imeds maT sakuTari Sedegebi aZlevT<br />

– mimdinare sezonze devnil vaJTa gunds xom dRemde<br />

ar waugia!<br />

nana kaxniaSvili<br />

15


90-iani wlebis dasawyisSi samaCabloSi ganviTarebuli<br />

sayovelTaod cnobili movlenebis Semdgom<br />

am regionidan devnili qarTuli mosaxleobis didi<br />

nawili gorSi dasaxlda. mSobliuri kar-midamodan<br />

iZulebiT gadaadgilebulma mosaxleobam maSinve scada<br />

devnilobaSi ramdenime iseTi organizaciis aRdgena,<br />

romelic manamde cxinvalSi funqcionirebda<br />

da am adamianebisaTvis sulier, Tu inteleqtualur<br />

sazrdos warmoadgenda. ase gaCnda 1993 wels gorSi<br />

safexburTo klub `cxinvalis~ Camoyalibebis idea.<br />

am saqmis mTavari sulisCamdgmeli, devnilobamde cxinvalis<br />

stadionis direqtori faco nasuaSvili gaxldaT.<br />

misma ideam qveynis xelisuflebaSic maSinve<br />

hpova mxardaWera, magram es mxolod cxinvalis `cxinvalis~<br />

dafuZnebis procesSi gaweul mxardaWeraSi<br />

gamoixata. sxva mxriv baton facos da gundis Seqmnis<br />

sxva inciciatorebs faqtobrivad carieli xelebiT<br />

uwevdaT saqmis gaZRola. udaod gmirobis tolfasia,<br />

rom nasuaSvili `qarTlis~ stadionze bazirebuli<br />

`cxinvals~ wlebis ganmavlobaSi TiTqmis uangarod<br />

Tavkacobda. amasTan, metad mcire odenobis jamagiriT<br />

SeZlo man fexburTlebisa da mwvrTnelebis Senar-<br />

Cunebac 1999 wlamde. am wels qveynis centraluri<br />

biujetidan dafinansebuli maTi klubis biujeti ukve<br />

80 aTasi lari gaxda, magram Cveulebisamebr arc aseTi<br />

Tanxaa fexburTis gundis normaluri funqcionirebisaTvis<br />

sakmarisi, Tumca batonma facom klubi araTu<br />

SeinarCuna, aramed misi meoredan umaRles ligamde<br />

aRzevebac SeZlo!<br />

`cxinvalis~ Camoyalibebidanve igi gunds umeteswil<br />

iseTi moTamaSeebiT akompleqtebda, romlebic yofili<br />

samxreT oseTis safexburTo klubebs, an safexbur-<br />

To skolebs warmoadgendnen. garda qarTvelebisa<br />

`cxinvalSi~ asparezobdnen Sida qarTlis regionSi<br />

mcxovrebi osi erovnebis sportsmenebi da wlebis ganmavlobaSi<br />

TamaSobda osi erovnebis ramdenime iseTi<br />

fexburTelebic ki, romlebic imavdroulad cxinvalSi<br />

cxovrobdnen.<br />

erTxans gundis kapitani cxinvalis mkvidri, eTnikuri<br />

osi, slava margievi gaxldaT, romelic 1990<br />

wels saqarTvelos erovnuli safexburTo Cempionatis<br />

gariJraJs cxinvalis `liaxvSi~ Sexvda, mere<br />

iqidan erTxans ukve qarTvelebis gareSe darCenili<br />

safexburTo klubSic gairja da swored nasuaSvilis<br />

mecadineobiT bolos isev saqarTvelos Cempionats<br />

daubrunda amjerad klub `cxinvalis~ rigebSi.<br />

maSin erT-erTi qarTuli gazeTisaTvis micemul interviuSi<br />

margievs isic ar daumalavs, rom mSobliur<br />

qalaqSi garkveuli problemebic Seeqmna Tavisi safexburTo<br />

karieris qarTul klubSi gagrZelebis gamo.<br />

`ramdenime Tanaqalaqelma araerTxel misayvedura Cemi<br />

saqarTvelos CempionatSi asparezobis gamo. lamis<br />

moRalatedac CamTvales, magram me Cems qmedebaSi ver<br />

vxedav problemas. Cven yvelaferi unda gavakeToT Cveni<br />

erebis xelaxali daaxloebisaTvis da mgonia, rom<br />

Cemi saqarTvelos CempionatSi asparezobac am gzaze<br />

16<br />

XVI<br />

sporti<br />

samaCablos da fexburTis<br />

siyvaruliT<br />

gadadgmuli erTi nabijia~ _ ambobda igi. saintersoa,<br />

rom margievs vidre asaki da fizikuri kondiciebi<br />

uwyobda xels cxinvalis `cxinvali~ ar dautovebia.<br />

klubis xelmZRvanelis mier arCeuli saklubo<br />

politikis gamo aq Tavi moiyares da erTmaneTis<br />

gverdiT burTs agorebdnen rogorc qarTveli, ise<br />

osi erovnebis moTamaSeebi. Sesabamisad `cxinvalis~<br />

arsebobis upirveles principadac mudam aRniSnuli<br />

sakiTxi iTvleboda.<br />

qarTvelebisa da osebis erT safexburTo gundSi<br />

warmatebiT gaerTianebis mTavari Semoqmedi ki pirvel<br />

yovlisa faco nasuaSvili iyo. igi mogvianebiT ukve<br />

dimitri sanakoevis mondomebiT Camoyalibebul safexburTo<br />

klub `spartakisTvisac~ zrunavda. swored<br />

`qarTlis~ stadionze marTavda da marTavs `spartaki~<br />

saSinao Sexvedrebs Cveni qveynis CempionatSi.<br />

am arenis saxarbielod movlil-davarcxnil balaxis<br />

safarze xSirad saqebari sityvebi ar dauSurebiaT<br />

morigi kalendaruli matCisas stumrad Camosuli<br />

wamyvani qarTuli klubebis mesveurT. calsaxad nasuaSvilis<br />

damsaxurebad unda miviCnioT bolo xans<br />

cxinvalis `spartakis~ TamaSebze qomagTa raodenobis<br />

zrda.<br />

2008 wlis agvistos saomari moqmedebebis Semdeg<br />

iZulebiT gadaadgilebul devnilTa garkveuli<br />

nawili `qarTlis~ arenis siaxloves daasaxles. batonma<br />

facom farTod gauRo stadionis kari fexburTis<br />

TamaSis mosurne patarebs da maleve isini,<br />

Seqmna-ra bavSvTa safexburTo klubi `samaCablo~ _<br />

erT gundSi gaaerTiana. `mSobliuri garemodan mowyveta<br />

mec gamovcade da cxadia Zalian mtkivneuli<br />

iyo. me vicodi raoden Znelia ufrosi asakis adamianisTvisac<br />

ki uceb kar midamos dakargva da marTalia<br />

isev sakuTar saxelmwifoSi, magram garkveulwilad<br />

ucxo garemoSi dasaxleba. rodesac agvistos omis<br />

mere Cvens stadionTan naRvlian Tvalebiani liaxvis<br />

xeobeli patarebi vnaxe, maSinve gadavwyvite, rom `qar-<br />

Tlis~ bazaze bavSvTa safexburTo skola Semeqmna da<br />

patara devnilebisTvis fexburTis siyvaruli gameRvi-<br />

Zebina. Tanac sportiT dakavebuli bavSvis swor gzas<br />

acdenis Sansic xom bevrad mcirea~ _ gviTxra bavSvTa<br />

`samaCablos~ gaxsnaze batonma facom.<br />

samwuxarod am amagdari kacis guli ramdenime dRis<br />

win gaCerda. batoni faco 63 wlis asakSi gardaicvala<br />

da gadauWarbeblad SegviZlia vTqvaT, rom iqve<br />

dasrulda devnilTa fexburTis erTi mniSvnelovani<br />

etapic, romelic misi sirTulidan gamomdinare SesaZloa<br />

grandiozuli warmatebebiT daxunZluli ar<br />

yofila, magram mSobliuri kuTxisa da fexburTis siyvaruliT<br />

aRsavse da nayofieri namdvilad iyo!<br />

specialurad<br />

JurnalisaTvis<br />

`liaxvis xeoba~<br />

vasil balaxaZe


ganaTleba<br />

goris universitetis aqtiuri cxovreba da<br />

SvilebTan saubars monatrebuli reqtori<br />

Ggiorgi sosiaSvili:<br />

disciplina,<br />

patiosneba da<br />

profesionalizmi<br />

,,liaxvis xeoba” goris universitets estumra,<br />

romelsac saTaveSi sul axlaxans giorgi sosiaSvili<br />

Caudga. ambobs, rom samaCablo wlebis ganmavlobaSi<br />

misi sakvlevi Tema iyo. interviu odnav mogvianebiT,<br />

manamde ki misi mokle biografiuli Strixebi::<br />

daibada goris raionis sofel dicSi. daamTavra dicis<br />

saSualo skola, ris Semdegac cxinvalis saxelmwifo<br />

pedagogiur institurSi Cairicxa, romelic daam-<br />

Tavra 1999 wels. amis Semdeg Caabara i.javaxiSvilis<br />

saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis aspiranturaSi,<br />

saqarTvelos istoriis specialobaze. iqve<br />

daicva disertacia 2005 wels, Temaze ,,samaCablos istoria~,<br />

sxvadasxva dros muSaobda sxvadasxva samsaxurebSi,<br />

maT Soris 3 wlis ganmavlobaSi oyo ,,goris<br />

moambis~ Jurnalisti. mogvianebiT arCeul iqna JurnalistTa<br />

federaciis wevrad. muSaobda aseve dicis<br />

saSualo skolaSi istoriis maswavleblad. goris<br />

universitetis mravaldargovan kolejSi istoriis<br />

leqtorad. cxinvalis pedagogiur institutSi laborantad,<br />

ufros maswavleblad, goris unoversitetSi<br />

arCevis wesiT dainiSna asocirebul profesorad. 2<br />

saswavleblis gaerTianebis Semdeg ki goris saswavlo<br />

universitetis profesorad muSaobda. 2010 wlamde_<br />

goris saganmanaTleblo resurscentrs xelmZRvanelobda,<br />

2011 wlis 17 Tebervlidan ki oficialurad<br />

dainiSna goris universitets reqtorad. yavs meuRle<br />

marika mZinariSvili, romelic muSaobs dicis sajaro<br />

skolaSi da 2 Svili: 15 wlisNnodari da 11 wlis<br />

naTia, romlebic amave skolis moswavleebi arian.<br />

B_ batono giorgi, oficialurad daniSvnamde ramdenime<br />

Tvis ganmavlobaSi asrulebdiT reqtoris<br />

movaleobas, ra situacia dagxvdaT da ra siaxleebi<br />

SeitaneT universitetis cxovrebaSi?<br />

_ minda giTxraT, rom TviTon saswavlebeli Zalian<br />

did tradiciebs eyrdnoba, mogexsenebaT rom<br />

am SenobaSi jer arsebobda nikoloz baraTaSvilis<br />

pedagogiuri instituti, Semdeg Camoyalibda ekonmikuri<br />

saswavlebeli, bolos ukve goris universiteti<br />

daarsda. raT qma unda yvela adamiani, rodesac axal<br />

samsaxurSi iwyebs moRvaweobas uCndeba axali xedva,<br />

axali ideebi da mec raTqma unda axali gegmebiT<br />

XVII<br />

movedi, minda rom goris universiteti ara mxolod<br />

regionSi aramed mTeli qveynis masStabiT gaxdes<br />

erT-erTi mowinave umaRlesi saswavlebeli, romelic<br />

Tamamad daakmayofilebs Tanamedrove standartebs da<br />

gaxdeba yvela kursdamTavrebulisTvis sasurveli<br />

saswavlebeli. rodesac abiturienti avsebs ganacxads<br />

da irCevs goris universitets Cven ufleba ar gvaqvs<br />

mas ar davaxvedroT studentisTvis jansaR urTier-<br />

Tobebze orientirebuli garemo. amitom Cven daviwyeT<br />

sxvadasxva mimarTulebiT siaxleebis Semotana, es Seexeba<br />

rogorc Sefasebis sistemis daxvewas, ise akademiuri<br />

programebis modernizacias, aseve profesormaswavleblebis<br />

waxalisebis sistemas, maSin rodesac<br />

profesori umaRles saswavlebelSi umaRlesi saxea,<br />

rTulia, rom mas gaaCndes jamagiris problema.<br />

_ iyo es problema?<br />

_ zogadad aseTi midgoma arsebobda, ar iyo meti<br />

resursi saswavlebelSi, me amas veravis ver davabraleb<br />

bunebrivia, magram Cven SevZeliT, garkveuli<br />

Tanxebis dazogvis xarjze, warmomadgenlobiTi sab-<br />

Wos msjelobis Sedegad, momdariyo profesorebis<br />

xelfasebis mateba. rac daricxuli saxiT 800 lars<br />

Seadgenda. ramdenime TveSi ki es Tanxa 1000-laramde<br />

gaizarda. ra Tqma unda esec ar ris sakmarisi magram<br />

SevecdebiT etapobrivad gavaumjobesoT maTi materialuri<br />

mdgomareoba. rodesac profesori Sedis studentebTan<br />

mas unda hqondes garantia, rom misi ojaxi<br />

mSieri ar iqneba, sxvanairad maRalxarisxian leqcias<br />

is ver Caatarebs. garda amisa, Cven davnergeT waxalisebis<br />

sxvadasxva sistema, kerZod, akademiur sabWos<br />

sxdomaze gatanil da damtkicebul iqna sakiTxi, romlis<br />

mixedviTac profesori, romelic aqtiuradaa Car-<br />

Tuli sxvadasxva profesiul gamocemebSi, mas miecema<br />

garkveuli fuladi premiebi.<br />

_ rac Seexeba SemoqmedebiT wreebs, ramdenad mravalferovania<br />

am mxriv dRes goris universiteti?<br />

_Bbevri studenti, rodesac Cvens universitetSi<br />

Semodis marto mecnierebaze orientirebuli ar aris.<br />

mas surs sakuTari potencialis realizeba moaxdinos,<br />

swored am mizniT Cven CamovayalibeT qoreografiuli<br />

studia, romelmac ukve gvasaxela da TurqeTis<br />

qalaq nazilSi gamarTul festivalze pirveli ad-<br />

17


gili aiRo. garda amisa arsebobs, literaturuli wre,<br />

inteleqtualTa klubi, Teatraluri dasi. saerTo<br />

jamSi TiToeul students saSualeba aqvs leqciebis<br />

dasrulebis Semdeg CaerTos sxvadasxva sportul Tu<br />

kulturul aqtivobebSi ra Tqma unda sruliad ufasod.<br />

amas garda goris universitetSi aqtiurad keTdeba<br />

aqcenti samecniero konferenciebis mowyobaze.<br />

rac wels ukve mesamed maisSi igegmeba.<br />

goris universitetSi swavloben aseve devnili<br />

studentebic ra SeRavaTebiT sargebloben isini?<br />

_ amasTan dakavSirebiT mogaxsenebT, rom TviTmmarTvelobas<br />

aqvs Camoyalibebuli garkveuli pozicia.<br />

Cveni rekomendaciiT SemuSavda konkretuli kreiteriumebi,<br />

romlis mixedviTac xdeba ara mxolod<br />

iZulebiT gadaadgilebulTa, aramed socialurad<br />

daucveli studentebisTvis swavlis gadasaxadze Se-<br />

RavaTis daweseba. maTi ganacxadebis ganxilva dafinansebis<br />

Sesaxeb da Sesabamisi gadawyvetilebis miReba<br />

ukve TviTmarTvelobis prerogativaa.Mmiuxedavad<br />

Cveni mwiri biujetisa aucileblad SevecdebiT, rom<br />

CamovayaliboT specialuri programa, rac aRniSnul<br />

kategorias swavlis pirobebs gauumjobesebs.<br />

_ rac Seexeba Tqvens samuSao reJims, ramdenad datvirTulia<br />

goris universitetis reqtoris erTi Cveulebrivi<br />

dRe.<br />

_ yoveldRiurad drois ukmarisobis gancda meufleba,<br />

saerTod Tavisufali drois SegrZneba ar<br />

maqvs,Cemi Tavisufali droa, roca vwer, roca meZleva<br />

saSualeba prozaSi vimuSao da raRac axali Sevqmna.<br />

es CemTvis gantvirTvis wuTebia. samsaxurSi yoveldRe<br />

soflidan davdivar, mTeli dRis ganmavlobaSi<br />

uamravi saqme, Sexvedrebi da a.S. roca sazogadoeba<br />

ndobas gicxadebs konkretul ,,ubanze~, ufleba ar<br />

gaqvs Tavisufali droiT ganebivrde.<br />

_ aseTi datvirTuli reJimis fonze rogor SeafasebdiT<br />

sakuTar Tavs, rogori mamaa giorgi sosia-<br />

Svili?<br />

Yyvela mamas Tavi warmoudgenia, rom aris Zalian<br />

kargi mSobeli, mosiyvarule, Tumca aqve imasac getyviT,<br />

rom Cemi Svilebi monatrebulni arian CemiT da<br />

me maTTan ,,mamobrivi~ saubriT, rodesac saxlSi<br />

vbrundebi ukve Zalian gviania da faqtiurad amis<br />

dro namdvilad aRar mrCeba. vcdilob maTi aRzrdis<br />

saqmeSi wvlili SabaT-kviras mainc Sevitano.<br />

_ ramdenad mkacri xelmZRvaneli hyavT goris universitetis<br />

TanamSromlebs?<br />

_ saerTod Cemi moRvaweobis formulireba movaxdine<br />

aseTi saxiT: disciplina, patiosneba da profesionalizmi.<br />

es is Tvisebebia, romelTa gareSec adamianis<br />

cxovreba ver warmomidgenia. me TviTon var<br />

sakuTari Tavis mimarT metad momTxovni. sakuTari<br />

moRvaweobisTvis rom gadamixedia, dagegmili cxovrebiT<br />

movdivar dRemde. vici ra unda gavakeTo. roca<br />

adamiani amas xvdeba warmatebis miRweva ukve aRaraa<br />

rTuli. ,,bedniereba misi xvedria vinc bevrs Sromobso~.<br />

Sroma aucilebelia ojaxSic da samsaxurSic me<br />

viTxov TanamSromlebisgan rom maqsimalurad gaarTvan<br />

Tavi sakuTar movaleobas.Kkolegialoba kidev calke<br />

Temaa me am sakiTxSi mzad var yvelasTan. magram rogorc<br />

ukve giTxariT Cemi moTxovnac da pasuxismgeblobac<br />

yovelTvis zemoT aRniSnul 3 aspeqtzea orientirebuli.<br />

esaubraNnino CibCiuri<br />

18 XVIII<br />

ganaTleba<br />

xelisuflebis warmomadgenlebma<br />

studentebs ,,studenturi dReebi -<br />

2011~-is gaxsna miuloces<br />

gorSi dRes adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebma<br />

goris saswavlo universitetis studentebs<br />

,,studenturi dReebi - 2011“-is gaxsna miuloces. studenturi<br />

dReebis gaxsnasTan dakavSirebiT univesitetis<br />

pirvel korpusSi RonisZieba gaimarTa, romelsac<br />

samTavisisa da goris mitropoliti andria (gvazava),<br />

adgilobrivi xelisuflebis warmomadgenlebi, sazogado<br />

moRvaweebi, profesor - maswavleblebi da studentebi<br />

eswrebodnen. meufe andriam daloca studentebi.<br />

maT RvTis wyaloba da samomavlod warmatebebi usurva.<br />

RonisZiebis dros Sida qarTlis gubernatorma<br />

zurab arsoSvilma prezidendis stipendianti studentebi<br />

sigelebiT daajildova. ,,studenturi dReebi<br />

- 2011“-is farglebSi sxvadasxva saxis sportuli,<br />

gasarTobi da kulturul-SemoqmedebiTi RonisZiebebi<br />

moewyoba. RonisZiebebis mizania axalgazrdebis erTmaneTTan<br />

daaxloeba, jansaRi cxovrebis wesis popularizacia<br />

da studentebis waxaliseba.,,studenturi<br />

dReebi - 2011“ pirvel ivniss dasruldeba.<br />

amerikis elCi gorSi imyofeboda<br />

jon basi aSS saelCos dafinansebiT axalgazrda<br />

iuristTa asociaciis mier ganxorcielebuli proeqtis<br />

farglebSi gamarTuli konkursis Sedegebs<br />

gaecno da gamarjveulTa dajildoebis ceremonials<br />

daeswro. proeqtis farglebSi Catarda 2 konkursi<br />

sadac kandidatebs naxatebi da piesebi unda waredginaT<br />

ojaxuri Zaladobis Temaze.<br />

,,moxaruli var rom kvlav Sida qarTlis regionSi<br />

vimyofebi es proeqti ZiriTadad adgilnacval pir-<br />

Ta CasaxlebebSi ganxorcielda. cnobilia, rom da am<br />

regionSi omis Semdeg ojaxuri Zaladobis faqtebi<br />

sakmaod gaxSirda. aseTi proeqtebis ganxorcielebiT<br />

vcdilobT Cveni wvlili SevitanoT mosaxleobis gacnobierebasa<br />

da masze sazogadoebis mier yuradRebis<br />

mipyrobaSi, ”_ ganacxada jon basma.<br />

,,_treningebi devnilTa 21-ve Casaxlebasa da saz-<br />

Rvrispira soflebSi CavatareT, movawyeT mrgvali<br />

magidebi. Cveni mizani iyo devnilTa integracia da<br />

ojaxSi Zaladobisa Tu trefikingis sakiTxTan dakavSirebiT<br />

mosaxleobis informaciuli uzrunvelyofa.<br />

_aRniSna iuristma qeTi bebiaSvilma.<br />

organizatorTa ganmartebiT,Ddagegmilia gamarjvebuli<br />

scenaris mixedviT ,,ojaxuri Zaladobis~<br />

faqtis dadgma da Cveneba, ris Sedegadac masze msjeloba<br />

gaimarTeba.


sxva da sxva<br />

nikoloz oTinaSvili cxinvalis gamocemebs<br />

specialur werils umzadebs<br />

cxinvalidan devnili, enaTmecnieri nikoloz<br />

oTinaSvili defaqto respublikis kontrolze<br />

daqvemdebarebul gamocemebs specialur werils umzadebs.<br />

misi informaciiT, cxinvalSi ibeWdeba wignebi<br />

da gazeTebi sadac istoriuli detalebi damaxinjebuladaa<br />

asaxuli. n. oTinaSvilis SefasebiT aseTi saxiT<br />

kokoiTis qveSevrdomebi cdiloben momaval Taobas istoriuli<br />

faqtebis Sesaxeb gayalbebuli informacia<br />

miawodon da damaxinjebuli ideologiiT aRzardon.<br />

amis magaliTad qarTvel enaTqmecniers konkretuli<br />

magliTebi mohyavs:<br />

,,osuri mxare<br />

axal Taobas<br />

gayalbebul<br />

istorias<br />

awvdis~<br />

,,_ yofil reqtorsa da istorikoss iulia gagloevs,<br />

cxinvalSi gamoucia wigni da analogiuri<br />

Sinaarsis werilebi ibeWdeba rusulenovan gazeT ,,respublikaSic~<br />

sadac damaxinjebul informaciebTan er-<br />

Tad ganmartebulia isic, rom qarTvelebma istoriuli<br />

faqtebi ise asaxes, rogorc es Tavad awyobdaT~_aseTi<br />

saxis werilebis gavrceleba cxinvalSi sistematiurad<br />

xdeba, amitom gadavwyvite maT avtorebs saTanado<br />

pasuxi gavce, realoba maTTvis ucnobia, an yvelaferi<br />

kargad ician da amis aRiareba ar surT. maT calkeuli<br />

ambiciebi gaaCniaT, yalbi istoriebi iwereba. qarTul<br />

enas mTel msoflioSi swavloben, mis gareSe<br />

arcerTi civilizacia ar aixsneba, es magaT ar undaT<br />

rom gaigon, zogierT oss, Tavis damcirebad miaCnia<br />

qarTuli enis qeba, ara da vaxuSti bagrationi osebs<br />

ganixilavda mxolod saqarTvelosTan kavSirSi.<br />

vfiqrob Tu aseTi azrovnebis SenarCuneba gaagrZeles,<br />

osebs aq ki ara mTel kavkasiaSi SeeqmnebaT problemebi.<br />

mimaCnia, rom ufro aqtiurad unda amoZravdes<br />

saxalxo diplomatia, simarTle unda vuTxraT erTmaneTs~_aRniSnavs<br />

nikoloz oTinaSvili.<br />

specialurad osuri mxarisTvis Sedgenil gamoxmaurebas,<br />

romelzec nikoloz oTinaSvili muSaobs<br />

,,liaxvis xeobis~ momdevno nomerSic daibeWdeba.<br />

Nnino CibCiuri<br />

XIX<br />

axagazrdebis roli konfliqtebis<br />

daregulirebasa da urTierTobebis<br />

damyarebaSi<br />

qarTvel da os axalgazrdebs urTierT daaxloebisa<br />

da kavSirebis damyarebisken politologma gia<br />

JorJolianma specialurad Jurnal ,,liaxvis xeobidan~<br />

mouwoda. misi azriT axalgazrdebi dRes ukve<br />

mzad arian, rom ara politikaze, aramed sxvadasxva<br />

cxovrebiseul sakiTxebze saerTo ena gamonaxon da<br />

erTad imsjelon ama Tu im sferoSi arsebuli problemebis<br />

mogvarebis gzebze.<br />

,,_ me vfiqrob ufro Tamamad unda aiRon TaviaanT<br />

Tavze pasuxismgebloba, maTi SesaZleblobebidan gamomdinare.<br />

yvela sakiTxis myisieri gadawyveta ra Tqma<br />

unda SeuZlebelia, magram maT unda daiwyon mcdeloba<br />

nabij-nabij gadawyviton umwvavesi problemebi da upasuxon<br />

im urTules gamowvevebs, romlebic Cveni qveynis<br />

winaSe dgas. maT rogorme unda SeZlon daamyaron<br />

kavSirebi, daiwyon urTierTobebi, daiwyon msjelobebi,<br />

Cvens TanamoZme afxazebTan da osebTan. magaliTad ganaTlebis,<br />

jandacvis, ekonomikis da a.S. problemebze,<br />

rac SeiZleba namdvilad iyos soxumsa da cxinvalSi.<br />

gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs pirad kontaqtebs,<br />

kavSirebs, gamoyenebul iqnas socialuri qselebi, romlebic<br />

iseT perspeqtivebsa da SesaZleblobebs qmnis,<br />

rac aqamde miuRweveli iyo. aman SeiZleba gadalaxos<br />

yovelgvari sazRvrebi, mTavrobebis ganwyobebi da ramdenadac<br />

vxedav aseTi aqtivobebi ukve dawyebulia.<br />

rac meti iqneba aseTi iniciativebi, miT met progress<br />

miviRebT~_aRniSnavs politologi gia JorJoliani.<br />

Ppolitologebisa da eqspertebis garkveuli<br />

nawili fiqrobs, rom arsebuli rTuli viTarebis daregulirebaSi<br />

axalgazrdebs mniSvnelovani rolis<br />

Sesruleba SeuZliaT. maTive informaciiT am mosazrebas<br />

soxumeli da cxinvaleli axali Taobis nawilic<br />

iziarebs da mzad arian politikis gverdis avliT<br />

qarTvelebTan erTad sxvadasxva aqtualur sakiTxebze<br />

erToblivi Sexedulebebi gamoxaton da saerTo saintereso<br />

Temebze erTad imsjelon.<br />

nino CibCiuri<br />

19


am cota xnis winaT cxinvalSi gamomaval gazeT `respublikaSi~<br />

romelic rusul enaze ibeWdeba, mkiTxvels<br />

SesTavaza xelmocaruli `mecnieris~ vinme zarbeg<br />

jagaevis statia, romelic Tavisi SexedulebiT Turme<br />

zemo qarTlSi arasodes ucxovria da sxva misTanani.<br />

amaze ra Tqma unda pasuxi male gaeca da amJamad<br />

Cveni Jurnalis mkiTxvels vTavazobT zemodxsenebuli<br />

anTroponimuli modelis Sesaxeb, romelsac<br />

qarTveloba didi xnidan atarebs, gansxvavebiT Tundac<br />

osebisagan, romlebic gvian arian Crdilo kavkasiaSi<br />

mosulebi. gvari maTTvis ucxo ram iyo, rac axlac<br />

asea. osini sakuTar gvars ar atareben, radgan saer-<br />

Tod ar gaaCniaT aseTi ram.<br />

qarTuli gvar-saxeli dokumenturad ukve meSvide<br />

saukuneSi gvxvdeba. qristianobis miRebis Semdeg sparsuli<br />

saxelebi Secvala kanonizebulma qristianulma<br />

saxelebma.<br />

`qarTlis cxovrebis~ pirvel tomSi warCinebulTa<br />

Soris ukve gxvdeba zviadi da kaxaberi. mTis regionebSi<br />

SemorCa gaanTroponimebuli qarTuli sityvebi:<br />

irema, loma, lekvia, mgela, mercxala, rCeula,<br />

saZagela, futkara, qoria, SoSia, Cqaria, ZaRlia, ciskara,<br />

xmala da mravali sxva. qarTul gvar-saxelTa siRrmeSia<br />

warmoqmnili. CvenTan moxda gvarovnuli gvaris<br />

jer gviandel gvarSi, Semdeg gvar-saxelSi gadasvla.<br />

memkvidreobiTi saxelis gareSe qarTuli enobriv-eTnikuri<br />

samyaro arasodes yofila. pirovnebebi qar-<br />

Tul saistorio sabuTebSi, ZeglebSi Cawerili arian,<br />

rogorc saxeliTa da gvariT, ise saxeliT, mamis saxeliTa<br />

da gvarsaxeliT. es dokumentebia: XIII_XIV<br />

saukuneebis qsnis erisTavTa sagvareulo matiane ,,Zegli<br />

erisTavTa~, Semdgomi saukunis ,,gergeTis sulTa<br />

matiane~, ikorTis Jamn-gelani, cxinvalis XVII saukunis<br />

davTari, 1715 wlis frones xeobis dafTari<br />

da sxvebi sadac saerTod ar aris osis xseneba da<br />

modeli da eTnikuroba mTlianad qarTulia, rac ase<br />

aRizianebT Sovinistebs. es imitom aRizianebT, rom<br />

qarTuli kulturis zeoba TavianT Seuracxyofad miaCniad<br />

da cdiloben daaZvelon TavianTi `kultura~,<br />

magram faqts ver gaeqcevian, radgan yvelaferi sicrue<br />

aris da iqneba.<br />

mejudis xeobis sofel breTis IX_X saukuneebis<br />

asomTavruli warwera mogviTxrobs `qriste meufeo<br />

yovelTao, adide erisTavT-erisTavi ioane Ze bakur yan-<br />

Caelisa~, erisTavisa da erisTavT_erisTavis tituls<br />

axsenebs X saukunis Zeglebis dodoTis, borcsjvris,<br />

tbeTis warwerebi, sadac vkiTxulobT `adiden RmerTo<br />

erisTavi-erisTavi ioane~.<br />

gvarsaxeli esaa memkvidreobiTi saxeli, romelic<br />

oTxi Taobis ganmavlobaSi mainc gadaecema Taobidan<br />

Taobas. Semdgom aseTi modelebi icvleboda, radgan<br />

politikuri movlenebis Sedegad Zveli qreboda da<br />

axali warmoiSoboda, magram modeli mainc rCeboda.<br />

zemoTxsenebuli asomTavruli warwerebi ki ukvdavi<br />

Zeglebia da Cveni xalxis saukunovan gamZleobaze<br />

miuTiTebs.<br />

Zvel ZeglebSi ZiriTadad oTxi jgufis gvarsax-<br />

20 XX<br />

sxva da sxva<br />

isev anTroponimebis anu<br />

gvarebis Sesaxeb<br />

elebi gvxvdeba. esenia: eponimuri, eTnonimuri, geografiuli<br />

da profesiuli. eponimur gvarsaxelebs<br />

safuZvlad udevT winapris saxeli. magaliTad oTinadanjer<br />

miviReT OoTinasZe, Semdeg oTinaSvili (dirbis<br />

eklesiis X saukunis asomTavruli warwera), go-<br />

Cadan_ goCaSvili, eliozidan _ elioziSvili da sxva.<br />

eTnonimur gvarsaxelebs miekuTvnebian: ZurZukeTidan<br />

_ ZurZuki, dvaleTidan _ dvali an dvaliSvili,<br />

dvaliZe, dvalaZe, basianidan _ basiSvili da sxva.<br />

geografiul gvarebs Cveni mxridan ganekuTvnebian:<br />

xideSidan _ xidaSeli, kasriskaridan _ kasraZe, Jameridan<br />

_ Jamereli, qemertidan _ qemerteliZe, Tuxarisidan<br />

_ Tuxareli, borcvisjvridan _ borcvaZe da sxva.<br />

Cveni gvarsaxelebis originaloba da TavisTavadoba<br />

maTi mawarmoeblebis mravalricxovnobaSi gamoixateba<br />

_ Ze, _ Svili, _ ian, _ ur, _ Si, _ fxe, _ Xee da sva.<br />

isini ZiriTadad krebiTobis, kuTvnilebis, sadaurobis<br />

gamomxatvelni arian. TviT _ Ta da _ Ti sufiqsebi,<br />

romlebiTac Cveni gvarebi formdeba osebmac<br />

gadaiRes da dRes isini TavianT kuTvnilebad miaCniaT,<br />

magram es ase ar aris, imitom, rom rogorc CvenSi<br />

aRniSnuli sufiqsebi geografiul da kuTvnilebis<br />

aRsaniSnavad gamoiyeneboda da axlac gamoiyeneba osebma<br />

qarTuli tomis dvalebisgan SeiTvises, romlebic<br />

kavkasionis qedis iqiTa da aqeTa samxreTis kalTebze<br />

cxovrobdnen da asemilireba ganicades osTagan.<br />

Tumca yvela geografiuli saxeli dResac qarTulia<br />

da qarTuli enis meSveoobiT ixsneba.<br />

nikoloz oTinaSvili<br />

sul male taZris<br />

kurTxeva<br />

moxdeba<br />

werovanSi wminda giorgis saxelobis taZari aSenda.<br />

iZulebiT gadaadgilebuli xalxi fiqrobs, rom<br />

amiT metad sasikeTo saqme gakeTda, radgan isedac<br />

uamravi problemebiT aRsavse devnilebs maTgan erT–<br />

erTi mniSvnelovani moexsnaT. aqamde maTi nawili wirva-locvaze<br />

sxvagan dadioda.<br />

,,– mas mere, rac xeobidan wamovediT, Cveni mrevli<br />

wirva-locvas dedaqalaqSi, samebis sakaTedro taZar-<br />

Si eswreba. garda amisa, Cven erTmaneTs vnaxulobT,<br />

vsaubrobT, rac fsiqologiuri ganmuxtvis erT-erTi<br />

saSualebaa. TbilisSi wasvlas yovelTvis ver vaxerxebT.xan<br />

dro ar gvaqvs, xan ki arc – samgzavro<br />

fuli. axla ki es sakiTxi mogvarda, werovnis axladaSenebul<br />

taZarSi vivliT.“ – ZarwemSi cxovrebis<br />

dros nana kasraZe, soflis sabavSvo baRSi aRmzrdel–<br />

maswavleblad muSaobda, kviraobiT da sxva dResac,<br />

rom gaigebda wirva tardeboda, igi qurTis eklesiaSi<br />

dadioda, ramdenime kilometris gavla xSirad fexiT<br />

uxdeboda, Tumca sulieri sazrdo misTvis imdenad


eligia<br />

mniSvnelovania, arc axla da arc maSin eklesiamde<br />

fexiT siaruli ar ezareboda. nana niqozis eklesiaSic<br />

xSirad dadioda. masTan erTad taZrisken mimaval<br />

bevr Zarwemels, qemertels da kexvels SeniSnavdiT.<br />

mrevli erTmaneTs axla ukve werovanSi xvdeba,<br />

– qalbatono dodo, ras niSnavs TqvenTvis taZarSi<br />

yofna da galoba?<br />

– mZime cxovrebiseuli pirobebi gvaqvs. naTqvamiT<br />

javri naxevrdebao, xom gagigoniaT da Cvenc, Cven<br />

saTqmels erTmaneTs vuambobT. amiT TiTqos vTavisufldebiT.<br />

galoba ki imdenad saocaria, TiTqos sxva<br />

samyaroSi xar, TiTqos miuwvdomels wvdebi...<br />

– axerxebT, rom ojaxs Tavi daaRwioT?<br />

– rasac guliT moisurveb, is saqme aucileblad<br />

gamova. TiToeuli adamianisTvis taZarSi siaruli,<br />

wirva-locvebi da biblia, miTumetes dRevandel qaosur<br />

yofaSi Zalian bevrs unda niSnavdes. sami Svilis<br />

dedas saqmis meti ra maqvs, magram yvela saqmes protests<br />

vucxadeb da sulis gadasarCenad taZarSi mivdivar.<br />

mimaCnia, rom es yvelaze mniSvnelovani saqmea.<br />

– batono vaxtang, visi iniciativiT aigo taZari?<br />

– (saamSeneblo kompaniis inJineri, vaxtang sixaruliZe)<br />

iniciativa xalxis mxridan wamovida. moTxovnas,<br />

cxadia, mxari sapatriarqomac dauWira. samSeneblo<br />

saqmianoba mcxeTa–mTianeTis gubernator cezar Co-<br />

Celis didi mxardaWeriT samSeneblo kompaniam ,,niu<br />

enerji“-m ganaxorciela. rogorc xedavT, taZari ukve<br />

aSnebuli da keTilmowyobilia, mwyobrSia aseve satrapezo<br />

da kelia. brebi da WaRebi, iseve, rogorc<br />

sxva mowyobiloba, prestiJul maRazia ,,axal naTeba“–<br />

Si SeviZineT da 900 lari marto amaSi gadavixadeT.<br />

ezo, romelsac sakmaod didi farTi ukavia, filebiT<br />

mopirkeTda.<br />

– anu samuSaoebi dasrulda?<br />

– ki, TiTqmis. bolo etapia. imedia, mrevls guls<br />

gavuxarebT da male taZari srul mzadyofnaSi 20<br />

aprils iqneba.<br />

vidre inJiners SevxvdebodiT, taZarSi myof mama<br />

raJdens gavesaubreT, romelic qurTis eklesiaSi wiravda.<br />

– axal taZarSi mrevli Tu modis, mamao?<br />

– ki, xedavT, modian. xan me vkiTxulob locvebs,<br />

xan – sxvebi. aRsarebas rom vibareb, gvianobamde aq<br />

miwevs–xolme yofna.<br />

– rogorc gavige, Tqven ar iRvawebT am taZarSi.<br />

mrevlis udidesi survili minda gadmogceT, maT ar<br />

surT moZRvari Seicvalon. Tqveni aq darCena xalxis<br />

udidesi survilia. rogoria Tqveni azri am sakiTxis<br />

Sesaxeb?<br />

– mesmis Cemi mrevlis, magram werovani teritoriulad<br />

mcxeTa–Tbilisis eparqias ekuTvnis da am<br />

sakiTxsac Sesabamisad aRniSnuli eparqia wyvets.<br />

– dagvloceT, mamao...<br />

aRdgomis brwyinvale dResaswauli axlovdeba. yvelas<br />

gilocavT am mniSvnelovan dRes da yovelive<br />

warmatebas gisurvebT. RvTisadmi rwmeniT da udidesi<br />

siyvaruliT gecxovroT. RmerTma ukeTesi momavlis<br />

imedi ar mogiSaloT!<br />

wminda giorgis saxelobis taZris kurTxeva<br />

werovanSi savaraudod giorgobas – 6 maiss Sedgeba.<br />

nana kaxniaSvili<br />

saswauli sveticxovelSi<br />

21 aprils daaxloebiT Ramis pirvel saaTze, sveticxovlis<br />

aRmosavleT kedelze wminda nikolozis<br />

gamosaxvis TviTmxilveli uamravi adamiani gaxda.<br />

movlena, romelic ukve moinaTla saswaulad da<br />

romelzec ukve mTeli qveyana laparakobs, mironis<br />

xarSvis dros moxda. aseulobiT RamismTeveli mrevlis<br />

Tvalwin taZris aRmosavleT kedelze uecrad<br />

wminda nikolozis gamosaxuleba gamoCnda.<br />

– ra Tqma unda, didi madlisa da wminda nikolozis<br />

mfarvelobis niSania is, rac moxda, magram getyviT,<br />

rom sasuliero sferoSi ase Tu ise, Rrmad Caxeduli<br />

pirisTvis moulodneli araferi momxdara. amiT imis<br />

Tqma ki ar minda, rom aseTi gamocxadebebi Cveulebrivi<br />

movlenaa, aramed minda, mironis xarSvis mniSvnelobas<br />

gavusva xazi. rogorc mama gabrieli ambobda, mironis<br />

xarSvis dros iq wmindanebi trialeben. albaT, RamiTac<br />

bevrni iyvnen, xalxTan gamoCena ki wminda nikolozma gamocxadeba naxevar saaTze met xans gagrZelda.<br />

ineba... magaliTad, 16 wlis win, roca sveticxovelSi xalxi idga da loculobda, Tavdapirvelad wminda<br />

aseve mironi ixarSeboda, kedelze mcire xniT ramden- nikolozis gamoCena imdenad didi moulodneloba iyo,<br />

ime wmindani gamoCnda. mironis xarSva udidesi madlis rom zogierTi SeuZlod gaxda. Tumca mironis xarS-<br />

mqone ritualia da ar aris gasakviri, rom am rituvis rituali ar Seferxebula – sasuliero pirebma<br />

als wmindanebi eswrebian... _ganmartaven dedebi. saritualo moqmedeba gaagrZeles...<br />

XXI<br />

21


gazafxuli qvelmoqmedebiT daiwyo, romelic rusuli<br />

agresiis Sedegad dazaralebuli cxinvalis regionis<br />

unarSezRudul bavSvebs ekuTvnodaT. qvelmoqmedeba<br />

organizatorebma originaluri da namdvili qarTuli<br />

saxasiaTo formatiT gdawyvites _ qarTuli xalxuri<br />

cekva, Tbilisuri, namdvili qarTuli gemovnebiani<br />

saestrado musika, rasac Taviseburi, erTob saintereso<br />

momRerali axalisebda Tavisi niWierebiT da simReriT<br />

_ soso narimaniZe. marTla Zalian saintereso gamovida<br />

saqvelmoqmedo proeqti _ Cven davbrundebiT!<br />

mTavari organizatorebi: liaxvis maJoritari deputati<br />

saqarTvelos parlamentSi badri basiSvili, Sida<br />

qarTlSi prezidentis rwmunebulis administracia,<br />

okupirebuli teritoriebidan iZulebiT gadaadgilebul<br />

pirTa, gansaxlebisa da ltolvilTa saministro,<br />

Jurnali ,,liaxvis xeoba~, giorgi WoveliZe, Jurnali<br />

`naTlia~, saeklesio maRazia ,,madli~ (xelmZRvanelebi<br />

merab dvali da lali goCitaSvili). am madlian saqmeSi<br />

yvelaze didi wvlili Seitanes qarTuli estradis<br />

yvelaze gemovnebianma ansamblebma _ `qarTulma xmebma~,<br />

`Teatralurma kvartetma~, `Tbilisurma kvartetma~ da<br />

msoflioSi cnobilma focxiSvilebis `cekvis akademiam~.<br />

qvelmoqmedebisTvis qvelmoqmedeba saeklesio maRazia<br />

`madlma~ gaiRo da RvTiuri madli da mfarveloba<br />

gaatana koncertSi yvela monawiles da organizators.<br />

es fasdaudebeli saCuqrebi `madlis~ warmomadgenelma,<br />

legendaruli suxiSvilebis ansamblis solistma Tamar<br />

dvalma gadasca yovel maTgans.<br />

saqvelmoqmedo koncerti, romelic unarSezRuduli<br />

bavSvebisTvis moewyo, mniSvnelovania, magram ufro didi<br />

da mniSvnelovani datvirTvis matarebelicaa proeqti<br />

_ Cven davbrundebiT, _ saqarTvelo gamTliandeba! Cven<br />

marTla davbrundebiT, yvela erTad da rusuli okupaciis<br />

Sedegad sakuTari miwa-wylidan devnili bavSvebi,<br />

isev iq _ liaxvis xeobaSi gaagrZeleben TamaSs, iq aRizrdeba<br />

momavali Taobebi saqarTvelosTvis! amitomac,<br />

idea da proeqti, TavisTavad, gamarTlebulad mimaCnia.<br />

aqcia-proeqti „Cven davbrundebiT“, kodasa (TeTriwyaros<br />

raioni) da gorSi gaimarTa. rogorc ukve aRvniSneT,<br />

saqvelmoqmedo koncertis mizani rusuli agresiis<br />

Sedegad dazaralebuli cxinvalis regionidan devnili<br />

unarSezRuduli bavSvebis mxardaWera da daxmareba iyo.<br />

RonisZiebebs devnil mosaxleobasTan da yvela organizatorTan<br />

erTad, samxreT-oseTis droebiTi administraciis<br />

xelmZRvaneli, dimitri sanakoevi eswrebodnen. organizatorebma<br />

ukve isic aRniSnes, rom msgavsi aqciebi<br />

ara marto devnilTa CasaxlebebSi gagrZeldeba, aramed<br />

saqarTvelos TiTqmis yvela did qalaqs moicaven.<br />

koba subeliani: Cven aucileblad davbrundebiT,<br />

ubralod sanam davbrundebiT, manamde unda movaxerxoT<br />

is, rom viyoT Zlierebi, ekonomikurad, sulierad da<br />

fizikurad Zlieri ojaxebi gvqondes! yvela iZulebiT<br />

gadaadgilebulma ojaxma SeZlos, rom, dabrunebis Sem-<br />

TxveveaSi xelcarielebi ki ar dabrundnen _ xelsavseebi<br />

iyvnen. amitomac Cveni mTavroba yvelafers akeTebs.<br />

am proeqtidan Semosuli pirveli Tanxebi cxinvalis<br />

regionidan devnil 40 unaSezRudul bavSvs gadaecema.<br />

badri basiSvili: WeSmaritebaa, rom Cven aucileblad<br />

davbrundebiT. vidre davbrundebiT Cven gvinda,<br />

rom am kategoriis xalxs _ unarSezRudul bavSvebs,<br />

22<br />

qvelmoqmedeba<br />

gavagrZelebT aqciebs, saqarTvelos yvela did qalaqs<br />

movivliT da Tanamoazreebsac SemovierTebT<br />

XXII<br />

focxiSvilebis cekvis akademia<br />

Tbilisuri kvarteti<br />

qarTuli xmebi


qvelmoqmedeba<br />

Cveni mxridan ufro meti yuradReba hqondeT, yoveldRiurad<br />

vizrunebT maTze, gavagrZelebT am aqciebs da saqarTvelos<br />

yvela did qalaqs movivliT da SemovierTebT<br />

Tanamoazreebs. pirveli etapi 40 bavSvisTvis iqneba gansaz-<br />

Rvruli, romlebic msgavsi problemis winaSe dganan. Cven<br />

davexmarebiT da SevumsubuqebT unarSezRudul bavSvebs<br />

mZime cxovrebas. Cven aucileblad davbrundebiT, _ saqarTvelo<br />

gamTliandeba. male saqarTvelo erT-erTi Zlieri<br />

da warmatebuli qveyana iqneba. Cveni mTavroba gamudmebiT<br />

muSaobs devnilTa problemebze, unarSezRudul adamianebze<br />

da sxva politikur, socialur-ekonomikur Tu kulturul<br />

sakiTxebze, ris dasturadac es proeqtic gamodgeba _ qvelmoqmedeba<br />

da kulturuli RonisZieba erTmaneTTan Seerwya,<br />

rac amave dros socialur sakiTxsac agvarebs.<br />

nugzar WiaberaSvili: qarTveli kaci RvTismoSiSia<br />

da bunebiT qvelmoqmedi, sikeTis mkeTebeli da amitomac mas<br />

ufali arasodes miatovebs... vidre am proeqtze muSaobas<br />

daviwyebdiT iyo sxvadasxva versia, Tu rogor SevweodiT<br />

qveyanas, magram yvelaze karg prioritetad cxinvalis regionis<br />

devnili unarSezRuduli bavSvebis daxmareba miviCnieT,<br />

romelic srul sinTezSi da harmoniaSi movida yvela, Cveni<br />

Tanamemulis ocnebasTan, saqarTvelos gamTlianeba _ Cven<br />

davbrundebiT! saqarTvelosTvis samaCablo da cxinvalis<br />

regioni iseTive erTiani nawilia, rogorc kaxeTi, samegrelo,<br />

aWara, svaneTi an qarTli, amitomac Cven gavamTlianebT erTsulovnebiT,<br />

SromiT, swavliT, RmerTis ZaliT Cvens qveyanas<br />

da es qvelmoqmedebac swored amisi magaliTia.<br />

daviT arCvaZe: rodesac am aqciaSi monawileoba SemomTavaza<br />

RonisZiebis erT-erTma organizatorma, Jurnal<br />

`naTlias~ damfuZnebelma da mTavarma redaqtorma, nugzar<br />

WiaberaSvilma, arc davfiqrebulvar ise daveTanxme, radgan<br />

es Zalian mniSvnelovania, CemTvis da sruliad saqarTvelosTvis<br />

_ davexmaroT cxinvalis regionidan devnil,<br />

unarSezRudul bavSvebs da Cven davbrundebiT! amaze karg<br />

saqmes verafers gavakeTebT, rom davexmaroT unarSezRudul<br />

bavSvebs da saqarTvelo gavamTlianoT, erTad, SromiT, sikeTiT,<br />

qvelmoqmedebiT, siyvaruliT da simReriT. me am aqciaproeqtSi<br />

manamde miviReb mnawileobas, vidre amas organizatorebi<br />

saWirod miiCneven.<br />

Tamar dvali: Cemi ojaxi mudmivad eweva qvelmoqmedebas<br />

_ es Cemi mSoblebisaTvis Cveulebrivi ambavia, sulieri<br />

moTxovnilebaa. Sesabamisad maTi damsaxurebaa, rom mec<br />

gamiCnda qvelmoqmedebis survili da dRes aq var Cems qarTvelebTan<br />

erTad, romlebsac esoden esaWiroebT daxmareba.<br />

gela focxiSvili: focxiSvilebis cekvis academia<br />

yovelTvis mowodebis simaRleze dgas da mudam iqaa, sadac<br />

Cvens qveyanas sWirdeba. me da mTlianad, Cemi cekvis akademia<br />

Tu qarTuli nacionaluri baleti `metexi~ yovelTvis<br />

mzad varT imisTvis, rom Cems qarTvel xalxs vemsaxuroT,<br />

saxelmwifos SenebaSi miviRoT monawileoba, patara, magram<br />

gulwrfeli wvlili SivitanoT. Cven kidev gavagrZelebT am<br />

turnes da ai naxeT _ Cven davbrundebiT! Cven davbrundebiT<br />

cekviT da simReriT!<br />

giorgi WoveliZe: Cven davbrundebiT! Cven valdebulni<br />

varT, rom msgavsi problemebis mqone bavSvebs gverdiT<br />

davudgeT, gansakuTrebiT iZulebiT gadaadgilebulT.<br />

yovelTvis vgrZnob am bavSvebis problemas da minda, maT<br />

gverdiT viyo, rac SemeZleba davexmaro.<br />

soso narimaniZe: xeobelebo, yvela miyvarxarT! Cven<br />

davbrundebiT! Cven gavimarjvebT! me mjera amisi. me Tu 2011<br />

wlis niWieris gamarjvebuli gavxdi, gpirdebiT, rom msgavsi<br />

saxis saqvelmoqmedo aqciebs movawyob mTels saqarTveloSi<br />

da TqvenTan kidev araerTxel davexmarebi cxinvalis regionidan<br />

devnil unarSezRudul bavSvebs.<br />

neli darbaiZe<br />

XXIII<br />

soso<br />

narimaniZe<br />

Teatraluri kvarteti<br />

23


,,ZlevaSemosili da uZleveli<br />

zeciuri mxedari~<br />

6 maiss, qarTuli marTlmadidebluri eklesia saqarTveloSi<br />

erT-erT yvelaze RirsSesaniSnav religiur<br />

dResaswauls - wminda giorgis xsenebis dRes, giorgobas<br />

aRniSnavs. saqarTvelos marTlmadidebluri<br />

ekelsia wmida giorgis xsenebas orjer aRniSnavs: 6<br />

maiss - wmidanis aRsrulebis dRes da 23 noembers<br />

- misi borbalze wamebis dRes. am ukanasknel dResaswauls<br />

qarTuli ewodeba, radgan saqarTvelodan<br />

gavrcelda sxva adgilobriv eklesiebSi. giorgobis<br />

dResaswaulTan dakavSirebiT sazeimo wirva-locva<br />

qveynis yvela marTlmadideblur taZarSi tardeba.<br />

dResaswauli saqarTvelos ganmanaTleblis - wminda<br />

ninos mier iqna daarsebuli. cnobilia, rom is wminda<br />

giorgis naTesavi iyo, mas eTayvaneboda da qveyanas misi<br />

siyvaruli da Tayvaniscema uanderZa. Sua saukuneebSi<br />

qveynis sxvadasxva kuTxeSi wminda giorgis saxelze<br />

weliwadis dReebis Sesabamisad 365 salocavi aigo.<br />

wmida giorgi mesame saukunis meore naxevarSi daibada<br />

kabadokiaSi, mdidar qristianul ojaxSi. mamamisi<br />

mowameobrivad aResrula. daqvrivebuli deda kabadokiidan<br />

samSobloSi wavida da iq ganagrZo Svilis<br />

qristianulad aRzrda. Wabuki giorgi romis laSqarSi<br />

ganmwesda mxedrad. axovanma, mamacma da uSiSarma<br />

meomarma male imperator diokletianes (284-305)<br />

yuradReba miipyro. man Tavis pirad mcvelad daniSna<br />

wmida giorgi da mxedarTmTavris maRali wodebac<br />

uboZa. kerpTayvanismcemelma imperatorma Tavisi ganmgeblobis<br />

bolo wlebSi sastiki brZola gamoucxda<br />

qristianobas. senatis sabWoze nikomidiaSi man sruli<br />

Tavisufleba mianiWa provinciis mmarTvelT qristes<br />

mimdevarTa dasasjelad da Tavis mxriv mxardaWerac<br />

aRuTqva. wminda giorgim es rom Seityo, gaaTavisufla<br />

Tavisi monebi, qoneba glaxakT dauriga, senatSi<br />

gamocxadda, sajarod aRiara qristianoba da yvela iq<br />

myofsac mouwoda, mieRoT es WeSmariti sarwmunoeba:<br />

“me mona var qristesi, RmrTisa Cemisa da msasoebeli<br />

misi. sakuTari nebiT warvmdgarvar Tqven winaSe, raTa<br />

vewamo WeSmaritebisTvis~. - `ra aris WeSmariteba?~ -<br />

hkiTxa erT-erTma warCinebulma. `Tavad qristea WeSmariteba,<br />

devnili Tqven mier~, - iyo pasuxi. dasjis<br />

win wmida giorgim mTeli guliT SesTxova ufals,<br />

Seendo mtarvalTaTvis, romelTac ar uwyoden, ras<br />

iqmodnen da sTxova, WeSmariti rwmenis Secnobamde<br />

mieyvana isini, Semdeg ki morCilebiT moudrika qedi<br />

jalaTis maxvils. igi aResrula 303 wlis 23 aprils.<br />

anderZisamebr, wmida giorgis sxeuli dakrZales palestinis<br />

qalaq ramlaSi, konstantine didis mefobis<br />

dros ki gadaasvenes wmidanis saxelze aSenebul did<br />

taZarSi, qalaq lidiaSi. wmida giorgi ewama 30 wlis<br />

asakSi da eklesiis istoriaSi Sevida, rogorc ZlevaSemosili<br />

da uZleveli zeciuri mxedari.<br />

24 XXIV<br />

eqimis rCevebi<br />

eqimi gvirCevs. qurTidan – werovnamde.<br />

samedicino universitetis warmatebiT damTavrebis<br />

Semdeg zeinab garayanaSvilma muSaoba eqim – pediatrad<br />

qurTis saavadmyofoSi daiwyo, miuxedavad imisa rom,<br />

rTul samuSao reJimSi uwevda muSaoba wuTiTac ar<br />

ufiqria mietovebina misi xeoba da xeobis bavSvebi.<br />

misi moRvaweobis periodSi araerTi bavSvi gaizarda,<br />

romelTac ukve sakuTari Svilebi mihyavT qalbaton<br />

zeinabTan. 2008 w. movlenebis Semdeg qurTis saavadmyofom<br />

bina werovanSi daido, devnili qalbatoni zeinabic<br />

isev ganagrZobs muSaobas amjerad devnil bavSvebTan,<br />

romelTac didi fsiqologiuri Tanadgoma esaWiroebaT.<br />

qalbaton zeinabs gazafxul – zafxulis periodSi<br />

bavSvebSi arsebul SesaZlo problemebze vesaubreT.<br />

_ qalbatono zeinab ZiriTadad romeli daavadebebia<br />

xSiri gazafxulze?<br />

_ zamTris sezonisTvis Warbobs sasunTqi gzebis<br />

daavadebebi, gazafxulze ki mosalodnelia mwvave nawlavuri<br />

infeqciebi, rogorc mozardebSi aseve bavSvebSi.<br />

_ ZiriTadad ra iwvevs maT?<br />

_ am davaadebebs sxvadasxva gamomwvevi mizezi aqvs.<br />

ZiriTadad esenia: nawlavis Cxiri, fsalmonelebi, xSirad<br />

am daavadebebs daubaneli xelis daavadebebsac uwodeben.<br />

_ rogor aviciloT Tavidan es daavadebebi?<br />

mSoblebs vurCevT bavSvebs aswavlon piradi higiena<br />

da xSirad dabanon xelebi sapniT, ar miscen vadagasuli,<br />

saeWvo saWmeli. moaridon avadmyofebs.<br />

_ rogor vumkurnaloT maT?<br />

_ Tu bavSvs aReniSneba Rebineba, faRaraTi, temperaturis<br />

mateba, aucileblad binaze unda mieces didi<br />

raodenobiT rehidratoruli siTxeebi, humanas eleqtrolitebi,<br />

rehidroni da rac SeiZleba droulad mimarTon<br />

eqims.<br />

gisurvebT jamrTelobas.<br />

eka ecataZe


siyvaruli da rCevebi<br />

siyvarulis dRe<br />

kodaSi<br />

TeTriwyaros raion sofel kodaSi siyvarulis<br />

dResTan dakavSirebiT 15 aprils Catarda RonisZieba<br />

saxelwodebiT _ `rac mtrobas daungrevia siyvaruls<br />

uSenebia~. zeimis dawyebisas kulturis saxlis direqtorma<br />

nino JuJniaSvilma es dRe yvelas miuloca.<br />

Sesrulda cekvebi da simRerebi, aseve leqsebi siyvarulze.<br />

Aam yvelafris Semdeg daiwyo konkursebi 17-dan<br />

25 wlamde wyvilebisTvis. darbazSi moTavsebuli iyo 7<br />

danomrili magida. wyvilebi magidebis mixedviT iRebdnen<br />

konkursSi monawileobas, TiToO magididan gadioda TiTo<br />

wyvili. Kkompetenturi Jiuris gadawyvetilebiT gamarjvebuleba<br />

wilad xvda: lela xaWapuriZes, sergo midodaSvils.<br />

valeri enipapaSvils, levan beruaSvils, merab<br />

basiSvils, iago metrevels, mariam masiSvils, beqa yaulaSvils,<br />

ela xaWapuriZes, omar beruaSvils mariam yoCiSvils.<br />

konkursantebs Jiuris gadawyvetilebiT gadaecaT<br />

samaxsovro saCuqrebi. am RonisZiebas eswrebodnen eredvisa<br />

da qurTis municipalitetis TanamSromlebi, patara<br />

liaxvis gamgebeli batoni gia maxniaSvili, eredvis municipalitetis<br />

sakrebulos Tavmjdonare batoni emzar<br />

beruaSvili, TeTriwyaros minicipalitetis sakrebulos<br />

Tavmjdomaris moadgile qalbatoni Tamar dalaqiSvili<br />

da kulturis saxlis TanamSromlebi. RonisZieba saRamos<br />

10 saaTamde gagrZelda.<br />

nana beruaSvili<br />

rCevebi siyvarulze ar surT. dadeqiT grZnobaze maRla, sZlieT emociebs<br />

zogierTi mecnieris azriT, siyvaruli fsiqikuri<br />

daavadebaa, romelsac eiforia da depresia, mRelvareba<br />

da pasiuroba, dabneuloba da mTebis gadagorebis<br />

survili axasiaTebs. avadmyofobaa Tu ara, faqtia –<br />

siyvaruls marTlac saswaulebis moxdena SeuZlia.<br />

SeyvarebulisTvis gadaulaxavi dabrkoleba ar arsebobs.<br />

samwuxarod, es yovlismomcveli grZnoba yovelTvis<br />

dadebiT emociebs rodi aRZravs, metadre maSin,<br />

rodesac Cven gviyvars, mas ki ara, an Cven kvlav gviyvars,<br />

mas ki ukve aRar. aseT dros yvelaze mgznebare<br />

adamianic ki mdgomareobidan gamodis da sruliad<br />

paralizdeba.<br />

rogor moviqceT?<br />

rCeva pirveli<br />

2-3 dRe idardeT da cremlebi RvareT, mere ki<br />

mTeli negatiuri energia samsaxurisken mimarTeT. es<br />

froidiseuli sublimaciis meTodia, roca seqsual-<br />

XXV<br />

uri energiis sxva miznebisken mimarTva adamians warumateblobisgan<br />

Tavis daRwevaSi exmareba. momxdari<br />

logikurad gaacnobiereT, mSvidad da obieqturad SeafaseT<br />

misi yvela dadebiTi da uaryofiTi mxare. siyvaruli<br />

erTgvari nebayoflobiTi monobaa – kargavT<br />

uamrav dros, nervebs, Zalas, fuls, megobrebs, samsaxurs,<br />

sanacvlod ki arcTu ise sasiamovno mogonebebs<br />

iRebT. uxmeT Rirsebas – gana amas imsaxurebT?! Tavidan<br />

moicileT Savbneli fiqrebi, daiwyeT imis keTeba,<br />

rasac mgznebare romanis gamo karga xania ver moabiT<br />

Tavi. iseT saqmes mohkideT xeli, romelic arc dag-<br />

RliT da arc gagaRizianebT. warmatebis SemTxvevaSi<br />

mixvdebiT, rom samyaro arc ise cudia. uiRblo siyvarulic<br />

uwindeliviT mZime da damTrgunveli aRar<br />

mogeCvenebaT.<br />

rCeva meore<br />

pasteris meTodi<br />

lui pasters daavadebaTa sawinaaRmdegod organizmSi<br />

infeqciis dasustebuli gamomwvevebi Sehyavda,<br />

romelTa mimarTac organizmi imunitetis gamomuSavebas<br />

iwyebda. Tu siyvaruli srulfasovani Sromis sa-<br />

Sualebas ar gaZlevT, mieciT grZnobas gasaqani, ipoveT<br />

sxva obieqti da dauokebeli vneba misken mimarTeT.<br />

ase damcavi vaqcinis dozasac miiRebT da aRarc warsul<br />

grZnobaze fiqri gagawamebT. oRond zomiereba ar<br />

dakargoT, Torem SesaZloa, axali urTierToba axali<br />

tanjvis wyarod geqceT.<br />

rCeva mesame<br />

deromantizacia<br />

uiRblo siyvaruls gansakuTrebuli simwvaviT<br />

Zlier romantikuli adamianebi ganicdian. isini sxvebze<br />

metad axdenen siyvarulis idealizebas da yovelgvari<br />

dabrkoleba udides tanjvas ayenebT. Tu Tqvenc<br />

aseTi brZandebT, saswrafod SeicvaleT samyaros Sesaxeb<br />

romantikuli warmodgena da upasuxo siyvarulsac<br />

sxva TvaliT dainaxavT.<br />

rCeva meoTxe<br />

gons modiT<br />

nu daujerebT adamianebs, romlebic garwmuneben,<br />

rom siyvaruli ukvdavia, rom guls ver ubrZaneb, rom<br />

mxolod erTxel SeiZleba wrfelad giyvardes. ase-<br />

Ti frazebi alkoholikebisa da narkomanebis Segonebebs<br />

waagavs, romelTac mavne CvevasTan gamoTxoveba<br />

da sul male iamayebT sakuTari TaviT, rac upasuxo<br />

siyvarulis efemerul xiblze gacilebiT meti siamovnebis<br />

momgvrelia.<br />

Jurnal `liaxvis xeobis~<br />

erguli mkiTxveli nino basiSvili<br />

25


26<br />

Sapito – anu moZravi cirki...<br />

Sapito – albaT cotam Tu icis ras niSnavs, arada<br />

es sityva yvela bavSvis sayvareli cirkis Sesatyvisia,<br />

oRond ara SenobaSi gamarTuli sanaxaobis, aramed Sapito<br />

– mosiarule, moZravi cirkia. evropisa da aziis<br />

qveyanaSi cirkis mxolod es saxeoba arsebobs, Cvens<br />

qveyanaSi ki sul ramdenime wlis win Seiqmna da mas<br />

Semdeg araerTi bavSvis guli gaaxara. usamsaxurod<br />

darCenilma cirkis msaxiobma, ramaz garSauriSvilma<br />

evropuli Sapito saqarTvelos ganuyofel nawilad<br />

aqcia. batoni ramazi warmoSobiT axmetidan aris, amitom<br />

Sapitos maspinZloba Tavdapirvelad kaxelebs<br />

ergoT wilad, Semdeg Tbiliss estumra da dedaqalaqis<br />

yvela ubani moiara. batoni ramazi cirkiT adreul<br />

asakSi dainteresda da erT-erTi saintereso<br />

msaxiobic gaxda, is arc iumoris arqonas uCivis da<br />

saintereso mosaubrec aRmoCnda:<br />

_ batono ramaz daviwyoT Tavidan, rogor moxvdiT<br />

cirkSi?<br />

_ es yvelaferi Zalian adre daiwyo, 14 wlis viyavi<br />

pirvelad Jongliorobis Sesaxeb gazeTSi rom wavikiTxe<br />

da davinteresdi am saqmiT, radgan savarjiSod<br />

saWiro Tokic ki ar mqonda, saguldagulod dabmul<br />

virs Toki Sevxseni da varjiSi daviwyeT, droTa ganmavlobaSi<br />

Cemma gatacebam Sedegi gamoiRo da Telavis<br />

Teatris 200 wlis Tavze, yaenobis dResaswaulze<br />

patara sanaxaobac gavmarTe. Cemdami interesi maSinve<br />

gaCnda da sul male Tavi didi cirkis arenazec davimkvidre.<br />

_ ZiriTadad cirkis romel nomrebs flobT?<br />

_ me ukve imdeni xania cirkSi var, rom uamravi<br />

nomeri SemiZlia Sevasrulo, var bagirze mosiarule,<br />

iluzionisti, klouni, cxovelebis momTvinierebeli,<br />

Jongliori – da saerTod SeiZleba iTqvas, rom var<br />

adamiani, romelsac SeuZlia saaTnaxevris ganmavloba-<br />

Si araCveulebrivi sanaxaobiT warvsdge mayureblis<br />

winaSe.<br />

_ ras gvetyviT konkretulad Tqveni cirkis –<br />

Sapitos Sesaxeb, ramdeni adamiani gyavT dasaqmebuli<br />

da ra saxsrebiT arsebobT?<br />

_ ukve mesame welia rac Sapito Sevqmeni, CvenTan<br />

sul 9 adamiani varT, 4 msaxiobi danarCeni 5 ki saorganizacio<br />

saqmeebs uZRveba, CvenTan aris vaJa natroSvilic,<br />

75 wlis profesionali cirkis msaxiobi, kaci<br />

– romelic ara xeliT, aramed fexiT: - wers, xatavs,<br />

Wams, akeTebs nebismier rames, Tqven warmoidgineT fexiT<br />

mizanSic ki isvris. sul raRac Tvenaxevris win<br />

kidev erTi wevri Segvemata, ucnobma adamianma patara<br />

daTvis beli gvisaCuqra, romelsac ,,balu~ davarqviT,<br />

,,balu~ CvenTan erTad cxovrobs da cdilobs iswavlos<br />

sacirko nomrebi da male warsdges mayureblis<br />

winaSe.<br />

Cven Cvens Tavs CvenTviTonve varCenT, rasac aq xedavT<br />

piradi saxsrebiT SeviZine da gavakeTe, e.w. darbazSi<br />

150-200 kacs itevs, dReSi xSirad or sanaxaobas<br />

vmarTavT, bileTi 3-4 lari Rirs, SabaTobiT ki<br />

socialurad daucveli mosaxleobisTvis warmodgenas<br />

ufasod vmarTavT, axlo momavalSi usasyidlod invalid<br />

bavSvebsac vimaspinZlebT.<br />

_ mayurebelma Tqven proeqt ,,niWieridan~ gagicnoT,<br />

XXVI<br />

cirki<br />

`sul raRac Tvenaxevris win<br />

kidev erTi wevri Segvemata~<br />

Semdeg iyo Tqveni saocari nomeri – mtkvarze gabmul<br />

Tokze gaxvediT, exla ra siaxles sTavazobT Tqvens<br />

gulSematkivars, riTi moxiblavT maT gulebs?<br />

_ pirveli maisidan meore Sapito _ cirkis naxva<br />

mTawmindazec iqneba SesaZlebeli, savaraudod SabaT<br />

– kviras mTeli datvirTviT mTawmindaze vimuSavebT,<br />

mzaddeba axali saintereso nomrebi, romelsac Cvens<br />

erTgul mayurebels eqskluziurad SevTavazebT. ,,ni-<br />

Wieris~ Semdeg iyo SemoTavazebebi, viyaviT gastrolebze<br />

yofili sabWoTa kavSiris qveynebSi, esenges qveynebSi,<br />

italiaSi, TurqeTSi magram sabolood isev<br />

TbilisSi davbrundiT.<br />

_ es yvelaferi karieris Sesaxeb, magram ras gvetyviT<br />

pirad cxovrebaze, cirkTan erTad Tu dagrCaT<br />

amisTvis dro?<br />

_ myavs meuRle – natalia SauqriSvili da 13<br />

wlis gogona. me da nataliam erTmaneTi didi xnis win<br />

cirkis arenaze gavicaniT, amJamad natalia ,,amaltas~<br />

– sacirko studias xelmZRvanelobs da erTiani ZalebiT<br />

isev vcdilobT Cveni profesiis adamianebi<br />

gavzardoT.<br />

saubris Semdeg batoni ramaz ,,balusTan~ erTad cirkis<br />

arenasken gaemarTa, manmade ki dagvpirda, rom saintereso<br />

sanaxaobas devnili bavSvebisTvisac gamarTavs.<br />

eka ecataZe


msaxiobi<br />

gaTxovebas ar vapireb<br />

me jer mxolod cxovrebis<br />

sawyis etapze var<br />

daaxloebiT 2000–2001 welia. qarTul–osuri<br />

eTnokonfliqti droebiT miyuCebulia.<br />

cxinvalSi, Sua qalaqSi dro da dro qarTvelebi<br />

gamoCndebian, Tumca Cumad, ise<br />

malulad gaivl–gamoivlian, gagikvirdeba,<br />

cdiloben, aravin SeamCnios. am siCumesa da<br />

ucnaurobaSi 8–9 wlis qarTveli gogona bogirze,<br />

qalaqis centrSi dgas da xan cekvavs,<br />

xan qarTulad mReris. xmamaRla, ise, rom<br />

gamvlel–gamomvlelis yuradRebas iqcevs.<br />

cqmutavs, rokavs, mokled, erTi wuTiT ar<br />

isvenebs. vuyureb da gulSi meamayeba, amdens<br />

rom bedavs, Tumca SiSis Jruanteli mivlis,<br />

vfiqrob, neta iseTi aravin gamoCndes, qarTveli<br />

bavSvis xmam gaaRizianos da mis<br />

qcevas skandali mohyves. eWvi ar aris, mec<br />

SarSi gavexvevi, radgan bavSvi dedamisma<br />

– qurTis saavadmyofos eqimma, yvelasTvis<br />

sayvarelma da unikalurma pirovnebam, mari<br />

xmiadaSvilma me Camabara. am dRes iza maswavlebelma<br />

xeobeli bavSvebi xom cxinval-<br />

Si erT–erT skolaSi daibara. mari eqimi<br />

morige gaxldaT da wilad mxvda pativi,<br />

rom misi qaliSvili cekvaze Cem axlobel<br />

bavSvTan – nona kaxniaSvilTan erTad<br />

wameyvana.<br />

salome kokuaSvili dRes ukve Tbilisis elitaruli<br />

Jurnalebis wamyvan saxed iqca. wlebis win<br />

rom cxinvalSi misTvis yuradReba Tundac erTi wamiT<br />

migeqciaT, ueWvelia, mas momaval karieras uwinaswarmetyvelebdiT.<br />

– rodesac Cems Tanaklaselebs gavumJRavnebdi Cems<br />

mizans, rom mindoda mec populeruli gavmxdariyavi<br />

an vinme cnobils vbaZavdi, damcinodnen da ,,ocnebis<br />

koSkebidan miwaze daSvebas “ mirCevdnen, Tumca me<br />

vicodi da axlac ase mjera, rom mTavari mondomebaa,<br />

SeuZlebeli araferia da amitomac maT mtkiced<br />

vpasuxobdi:,,ai, vnaxoT!“<br />

– dRes Sen qarTul telearxebze da Jurnaleb-<br />

Si xSirad Canxar, rac popularobas niSnavs. rogor<br />

fiqrob, ra aris karieris ganmsazRvreli mTavari<br />

faqtori – survili Tu iRbali?<br />

– popularoba, ra vici, visTvis miRwevadia da visTvis<br />

– mxolod fantazia da ocneba, me ki davrwmundi,<br />

rom mTavaria moindomo. Tu Sen niWsa da unars realizebas<br />

gaukeTeb, miaRwev...Tumca amaSi iRbalic xels<br />

unda giwyobdes. gaxde cnobili, es arc ise martivia_<br />

amaSi iciT, ramdeni Sroma devs?!<br />

– mainc ramdeni?<br />

– popularoba nabij–nabij miRwevadia. bavSvobidan<br />

cekvaze davdiodi. iseTi seriozuli qoreografi,<br />

rogoric batoni Temur qamxaZea, TbilisSi bevri ar<br />

XXVII<br />

aris. swored masTan vswavlobdi cekvas. erTxelac<br />

rusTavi–2–ze mocekvaveebis miReba gamocxadda. mec bedi<br />

vcade da gamimarTla. Semdeg CemTvis Zvirfasma adamianma,<br />

nika grigoliam SemomTavaza komedi–SouSi monawileobis<br />

miReba, iqidan – sxvagan da ase... aba, pirveladve vin dagsvams<br />

wamyvanad?!<br />

– cekvaze rogor axerxebdi siaruls, Sen xom qur-<br />

Tis skolaSi swavlobdi?<br />

– Tavdapirvelad mSoblebma Tbilisis 147–e<br />

skolaSi mimiyvanes, Semdeg ki, vinaidan deda qurTis<br />

saavadmyofoSi muSaobda da saxli xeobaSic gvqonda,<br />

sacxovreblad iq momiwia gadasvlam. bolo klasebSi<br />

ki isev TbilisSi gadasvlam momiwia da xom geubnebiT,<br />

mTavari mondomebaa, mec movindome rom cekva meswavla.<br />

– radganac xeobaze CamoagdeT sityva, aqve gkiTxavT,<br />

rogor gaixsenebT iqaobas?<br />

– aCabeTi, qurTa da saerTod, xeoba CemTvis ulamazesi<br />

gaxsenebaa ara imitom, rom bavSvobis droindeli<br />

yvelaferi tkbili da gansakuTrebulia, aramed isedac...<br />

iqaoba , marTlac ulamazesi iyo da dRes guli<br />

mwydeba, rom iqaobis Sesaxeb ukve warsulSi vaxseneb<br />

– ,,iyo“...<br />

– Tavs Tineijerad Tvli?<br />

– 20 wlis gavxdi anu Tineijerobis asakidan<br />

gamovedi.<br />

– jer patara xar, magram mainc gkiTxav,Seni ganvlili<br />

gza dRemde...<br />

– formula ,,kreativ“–Tan vTanamSromlobdi<br />

pirvel arxze, Cemi pirveli gadaReba Sedga filmSi<br />

,,rac yvelaze Zalian giyvars“ da amitomac es filmi<br />

didi simpaTiebiT maxsendeba. monawileobas vRebulobdi<br />

,,Cven ofisSi“, mesame TaobaSi. amJamad vswavlob<br />

ilia WavWavaZis saxelobis saero universitetSi menejmentis<br />

da administrirebis specialobaze, paralelurad<br />

isev vTanamSromlob formula ,,kreativTan“, Tumca<br />

amJamad ukve ,,imedis“tele–arxTan da vTvli, rom<br />

studiaSi, sadac axla var, Cemi adgili vipove. CemTvis<br />

27


Zalian sainteresoa seriali ,, gogona gareubnidan“.<br />

– ,,Ramis Sou“–s sakmaod mravalricxovani mayurebeli<br />

hyavs da TiToeul monawile mayureblisTvis<br />

ukve cnobadi da sainteresoa. vis daasaxelebdi maTgan<br />

rogorc SenTvis yvelaze misaReb da axlobel<br />

adamianad?<br />

– samuSao pirobebic da urTierTobebic aq imdenad<br />

mowesrigebulia, rom Znelia erT–erTis gamorCeva.<br />

– rogor moxvdi „formula kreativSi“?<br />

– ,,komedi–Sou“–Si ,,qeTo da kote“–s viRebdiT.<br />

Sualedi mqonda. am dRes gamocxadebuli iyo qasTingi<br />

serialisTvis `mesame Taoba~. visargeble SualediT<br />

da qasTingi gaviare. auarebeli msurveli iyo. 4 turi<br />

gaviare da mimiRes. axla „Ramis Sous studiaSi var“.<br />

– rogor uTavseb swavlas da gadaRebas?<br />

– saswavlebelSi kviraSi sam dRes gvaqvs leqcia.<br />

zogjer vacden, magram swavla sulac ar miSlis xels<br />

Cem sayvarel saqmianobaSi...<br />

– rodis amTavreb universitets da ras apireb<br />

momavalSi?<br />

– swavlas maisSi vamTavreb.am etapze mimaCnia, rom<br />

gadaRebis gareSe cxovrebas CemTvis azri daekargeboda,<br />

samomavlod ki uamrav rames vgegmav. jer mxolod<br />

starti aviRe da sawyis etapze var!<br />

– daojaxebas rodis gegmav?<br />

– ojaxi, seriozuli tvirTia da jer–jerobiT<br />

ar vfiqrob. mimaCnia, rom qali 30 wlamde ar unda<br />

gaTxovdes.<br />

– Seni bavSvobisdroindeli megobrebi naadrevad<br />

daojaxdnen. maTTan isev kontaqtob?<br />

– vinc ojaxis tvirTs naadrevad aikidebs, yvela<br />

mecodeba.pirovnebad jer unda Camoyalibde da mere<br />

gadawyvito, Tu vis daukavSiro Seni momavali. Tqveni<br />

mkiTxveli, imedia, icnobs Sida qarTlis masStabiT<br />

gamarTul silamazis konkursis gamarjvebul Tamuna<br />

melanaSvils. igi Cemi bavSvobis megobaria. mis garda<br />

nino WuluxaZec dedaa. mivdivar maTTan, yvela Zalian<br />

miyvars, magram nu miwyenen da, vgrZnob, rom Cveni azrebi<br />

ukve gansxvavebulia. ojaxuri mizezebis gamo<br />

28<br />

XXVIII<br />

msaxiobi<br />

maT dro aRar aqvT...<br />

– amboben, rom Zalian sada xar. Cacmis rogori<br />

stili mogwons da makiaJs Tu ikeTeb?<br />

– ar mesmis maTi, vinc quslian fexsacmels yoveldRiurad<br />

xmarobs, aqsesuarebs aisxavs, makiaJis gareSe<br />

ezoSic ki ar Cava da morTva–mokazmvis gareSe Tavs<br />

uformod myofad miiCnevs. ra saWiroa?gansxvavebul<br />

formaSi yofna speqtaklze, restoranSi an raime<br />

RonisZiebazea saWiro da ara – yoveldRiurad. saxeze<br />

mxolod gadaRebis dros mikeTben makiaJs. sportuli<br />

samosiT ki araTu mTl qalaqs Semovivli, aramed qasTingebzec<br />

ase davdivar, Tumca cudad nu gamigebT–da,<br />

aravis davuwunebivar...<br />

* * *<br />

salome kokuaSvili, romelsac deduleTi liaxvis<br />

xeobasTan akavSirebs, Zalian saintereso mosaubrea,<br />

Tavisufali da ukompleqso. moswavle–axalgazrdobas<br />

kargad axsovs, Tu ra didi wvlili Seitana man,<br />

jer kidev pirveli kursis studentma TamaraSenSi<br />

gamarTuli silamazis konkursis organizebaSi. rogorc<br />

dedamisi gveubneba, sul patara iyo salo, roca<br />

sakuTar, bavSvur problemebs damoukideblad wyvetda.<br />

9 wlis iyo, dedam aCabeTidan TbilisSi rom marto<br />

gagzavna da rodesac avtobusi mwyobridan gamovida,<br />

patara gogonam yvelas yuradReba miiqcia – aseve idga<br />

da elodeboda dedaqalaqisken mimival transports,<br />

rogorc – ufrosebi. 13 wlis iyo, marto gaemgzavra<br />

TurqeTSi gamarTul axalgazrdul festivalze, 17<br />

wlisam ki saberZneTSi imogzaura.<br />

misi naTlia, elene tabataZe, salos bavSvobas ixsenebs<br />

da amayobs, rom megobris qaliSvils iRbali da<br />

samomavlod kidev Zalian bevri warmateba daanaTla.<br />

20 wlis salomes iRblisac sjera da miaCnia, rom<br />

qali mxiaruli, komunikabeluri, megobruli da amave<br />

dros Wkviani unda iyos.<br />

esaubra nana kaxniaSvili


saintereo msoflio<br />

yvelaze saxifaTo<br />

`avtomagistrali~<br />

dedamiwaze<br />

`El Camino de la Muerte~ – ase hqvia yvelaze saxifaTo<br />

gzas dedamiwaze. igi boloviaSi mdebareobs da<br />

sigrZiT 56 mils aWarbebs. es gza, mimavali boliviis<br />

mTavar qalaq – lapasaSi, 1930-ian wlebSi paragvaelma<br />

samxedro tyveebma gaiyvanes. bevri maTgani mSeneblobisas<br />

daiRupa, axla ki ramodenime aseuli mgzavri<br />

iRupeba yovelwliurad. es saxeli gzam 1999 wlis<br />

dekemberSi miiRo, rodesac avtomanqana, romelSic rva<br />

israelis moqalaqe-turisti imyofeboda, xramSi gadaiCexa.<br />

rodesac zRvis donidan 3600 metris simaRlidan<br />

am arnaxul daRmarTebze iwyebT daSvebas 330<br />

metramde, mZRoli, romelic aqamde TiTqosda profesionali<br />

geCvenebodaT, iwyebs locvas da Tqvenc dainteresebuli<br />

garSemo iyurebiT da rwmundebiT, rom<br />

zustad is momenti dagidgaT cxovrebaSi, rodesac<br />

marTla unda ilocoT. Tqvens win, saocari simaRlidan,<br />

iSleba arnaxuli xedi. sadRac qvemoT, Cans patara,<br />

wvrili vercxlisferi Zafi. es mdinare koroikoa, romelic<br />

mieqaneba amazonisken. Tavad gza (Tuki SeiZleba<br />

mas ase ewodos) siganeSi sam metrs ar aRemateba.<br />

alag-alag ki ise viwrovdeba, rom ori manqana gverds<br />

ver uqcevs erTmaneTs. warmoudgenelia, magram es<br />

erTaderTi mTavari gza gaxlavT mikroavtobusebisa<br />

da avtomobilebisTvis.<br />

XXIX<br />

yvelaze msuqani<br />

mozardi<br />

Tineijerebs Tu hkiTxav, raze ocneboben da risi<br />

miRweva surT, umetesoba albaT ityvis, rom simdidre,<br />

msaxioboba, momRerloba an ubralod, popularoba<br />

surs. magram es ar exeba britanel mozards, jorjia<br />

deviss. misi erTaderTi ocnebaa, iyos normaluri, sxvebis<br />

msgavsad janmrTeli da bednieri.<br />

17 wlis asakSi gogona ukve 40 stounze (254 kg)<br />

mets iwonis, ramac aqcia britaneTis yvelaze msuqan<br />

mozardad. es ki, cxadia, janmrTelobis gauaresebasac<br />

iwvevs – jorjias gamudmebiT awuxebs muxlisa<br />

da zurgis tkivilebi. aseTi axalgazrduli asakis<br />

miuxedavad, mcireodeni manZilis gavlis Semdegac ki<br />

sunTqva uCqardeba da aqoSinebuli Cerdeba.<br />

gogonam yvelaze msuqani mozardis statusi 2 wlis<br />

winac moipova, magram maSin 45 kg-iT naklebs iwonida.<br />

mas SesTavazes aSS-is specialur banakSi gamgzavreba,<br />

sadac wonis daklebas moaxerxebda. marTlac, 9<br />

Tvianma reJimma mas 95 kg dauklo. magram gavida dro<br />

da aramarto daklebul wonas, aramed daklebamdel<br />

maCvenebelsac gadaaWarba.<br />

albaT gagikvirdebaT, rogor SeiZleba es moxdes?<br />

rogor SeiZleba gogona, romelic yoveldRe iyureba<br />

sarkeSi, xedavdes, rom misi garegnoba icvleba da amis<br />

SesaCereblad arafers akeTebdes? an ras akeTeben<br />

misi mSoblebi, roca aseT mkveTr cvlilebas xedaven?<br />

jorjia samxreT uelsis qalaq aberdarSi cxovrobs<br />

dedasTan da 73 wlis maminacvalTan, arturTan erTad.<br />

tansacmlis Sovna WarbwonianTa specialur maRazieb-<br />

Sic ki uWirs. jorjia Tavis simsuqneze aseT komentars<br />

akeTebs: `me yovelTvis mesmoda, rom Cemi wona<br />

Cemi saqmea, Cemi pasuxismgebloba. imaSi, rac moxda,<br />

arasodes aravis davadanaSauleb, garda sakuTari Tavisa.~<br />

Tumca Tu gaviTvaliswinebT imas, rom misi 55<br />

wlis dedac Warbwonianobiskenaa midrekili, cxadia,<br />

rom momxdarSi `damnaSave~ mxolod gulubryvilo<br />

mozardis daudevroba ver iqneba. lesli (deda) 108<br />

kg-s iwonis da Warbi woniT gamowveuli problemebis<br />

gamo ramdenime wina kbili dakarga. savaraudod, Svi-<br />

29


lis janmrTel kvebasac did yuradRebas ar aqcevda.<br />

jorjia RamiT erTmaneTze Setyupebul or sawolze<br />

iZinebs. simsuqnisa da avadmyofobis erT-erTi<br />

ZiriTadi mizezi Warbi raodenobiT tkbileulisa da<br />

fast food-is miRebaa, amas damatebuli isic, rom<br />

deda-Svili gamudmebiT eweva. dedis TqmiT, gogonam<br />

momateba 5 wlisam daiwyo, roca mamamisi gardaicvala<br />

38 wlis asakSi.<br />

`im periodSi Wama CemTvis erTaderTi siamovneba<br />

iyo, es komfortis SegrZnebas miqmnida. roca vWamdi,<br />

ufro naklebad ubeduri viyavi.~ amis gamo 10 wlis<br />

asakSi gogona 76 kg-s iwonida. dedamisis xelmeored<br />

daqorwinebam saqme ar gamoaswora – gogonas maminacvali<br />

asakSi Sesuli da avadmyofi iyo, amitom masze<br />

mzrunveloba isev dedis prerogativad darCa. dResdReobiT<br />

ki ase imarTlebs Tavs: `yovelTvis ver gaakontroleb,<br />

ras Wams Seni Svili.~ banakSi gamgzavrebisas<br />

misi dieta Sedgeboda oragulisgan, salaTebisgan,<br />

wiwilisa da bizonis mWle xorcisgan. amas emateboda<br />

seirnoba, CogburTis TamaSi da curva. Sedegi saxeze<br />

iyo – pirvelive kviras 10 kg-mde `daigdo~, 9<br />

TveSi ki 115 kg-ze Camovida. `es saocari SegrZneba<br />

iyo, me Cveulebriv cxovrebas vubrundebodi. mixaroda<br />

sarkeSi Caxedva, Cems saxeze dakvirveba. mjeroda, rom<br />

yvelaferi SesaZlebeli iyo.~<br />

amis Semdeg 3 TveSi isev unda mibrunebuliyo damatebiT<br />

40 kg-is dasaklebad, magram saxlSi misvlisas<br />

gaigo, rom mis maminacvals kibos diagnozi dausves<br />

da banakSi dabrunebaze uari ganacxada. ZiriTad dros<br />

oTaxSi Seketili atarebda da Wamda. `vfiqrobdi, rom<br />

TevziTa da CipsebiT ar movimatebdi, magram ase ar<br />

aRmoCnda.~ zafxulis bolos gogonam isev moimata<br />

20 kg-mde. gasuli wlis oqtomberSi misma wonam<br />

gadaaWarba banakSi wasvlamdel maCvenebels.<br />

aprilSi is 18-is xdeba – Sedis im asakSi, roca<br />

misi tolebi momavlis dagegmvas iwyeben, magram jorjias<br />

momavalze fiqri ar SeuZlia. misi erTaderTi<br />

survili momavalTan dakavSirebiT aris gaxdoma, ufro<br />

mcire zomis tanisamosis Cacma da quCaSi Tavisuflad,<br />

damoukideblad siaruli.<br />

30 XXX<br />

saintereo msoflio<br />

`gavaJe~ – mavritanuli<br />

tradicia<br />

yovel ersa da saxelmwifos Tavisi tradiciebi,<br />

wes–Cveulebebi, Sexedulebebi aqvs. Sesabamisad, sxvadasxva<br />

xalxebis gemovnebac gansxvavebulia. afrikis<br />

erT–erTi saxelmwifo – mavritania silamazis<br />

Taviseburi aRqmiT gamoirCeva. silamazis mTavari<br />

kriteriumi simsuqnea. rac ufro msuqania qali, miT<br />

ufro mimzidvelia yvelasaTvis. iseT Raribul qveyanaSi,<br />

rogorc mavritaniaa, simsuqne simdidris, janmrTelobis,<br />

bevri Svilebis da prestiJis niSania. simsuqne<br />

– warmatebuli qorwinebis winapirobaa.<br />

„gavaJe“ –es aris afrikuli tradicia, romlis mimdevrebic<br />

TavianT patara gognebs bavSvobidanve asuqeben.<br />

umetes SemTxvevaSi es iZulebiT xasiaTs atarebs.<br />

naxevradudabno qveyanaSi, sadac arc erTi „fastfood~–is<br />

obieqti ar aris, gasasuqebeli ZiriTadi<br />

sakvebi produqti axlamowvelili Zroxis rZea. gulisrevamde<br />

misul atirebul bavSvebs aiZuleben bolomde<br />

dalion sakmaod mozrdili rZiani jamebi. maT<br />

momavalze „mzrunveli“ dedebi xSirad awameben kidec<br />

sakuTar Svilebs – joxebiT fexebs ukraven da autanel<br />

tkivils ayeneben, sanam jami ar daicleba.<br />

erT–erTi aseTi dedis TqmiT, gogonebis gasuqeba<br />

maTive sasikeTod xdeba, raTa isini gaxdnen mimzidvelni<br />

mamakacebisTvis da iSovon kargi qmari, 5–7 wlidan<br />

unda dauwyon bavSvs gasuqeba, rom man gaTxovebamde<br />

moaswros sasurvel wonamde asvla. gamxdari qalebi<br />

Sidsis matareblebad iTvlebian, amitom bavSvovidanve<br />

unda Candes, rom gogonas gasuqeba SeuZlia. rogorc<br />

ki gogona sakmarisad „Camrgvaldeba“. SeuZlia „bednierad“<br />

gaTxovdes. asaks maincdamainc didi mniSvneloba<br />

ar aqvs. erT–erTi mavritanieli gogona deda<br />

10 wlis asakSi gaxda.<br />

`gavaJe~-ze gazrdili qalebiT eqimebi dainteresdnen.<br />

garda imisa, rom xSiria `Zvlebdamtvreuli~ pacientebi,<br />

maT saWmlis-momnelebeli sistemis seriozuli<br />

problemebi aqvT. adamianis uflebaTa dacvis saerTa-<br />

Soriso organizaciam mkacrad moTxova mavritaniis<br />

mTavrobas mieRo zomebi am „tradiciis“ aRsakveTad.<br />

Tumca religiur-kulturuli zne-Cveulebis aRmofxvra<br />

arc ise advili aRmoCnda da gavaJe dResac<br />

warmatebiT asuqebs xuTi wlis sarZloebs.


saintereo msoflio<br />

suris tomis<br />

ucnauri tradiciebi<br />

suri eTiopiaSi, sudanis sazRvarTan mobinadre tomia,<br />

romlis wevrebic ucnauri tradiciiT gamoirCevian:<br />

garkveul asakamde misvlisas gogonebi wina kbilebs<br />

iZroben, tuCs ixvreten da Sig TefSs ideben.<br />

aseve ixvreten yurebsac. tuCSi Cadebuli TefSis<br />

zoma droTa ganmavlobaSi izrdeba da zogjer diametrSi<br />

40 sm-s aRwevs. meoce saukunis bolos suris<br />

tomelebis raodenoba 20 000-s scdeboda. maT saku-<br />

Tari religia aqvT, hyavT cis RmerTi,saxelad tuma.<br />

sjeraT sulebis arsebobis da xSirad loculoben,<br />

atareben msxverplSewirvis ritualebs, raTa tumas<br />

aamon. aseve hyavT `wvimis momyvani~. es tituli memkvidreobiT<br />

gadaecema mxolod mamakacis Stos. roca<br />

wvima sWirdebaT, wvimis momyvani xeebis specifikuri<br />

jiSebidan foTlebs agrovebs, nayavs maT da zels.<br />

miRebul wvens miwas ureven, Semdeg wvimis momyvans<br />

usvamen tanze. es rituali rom dasruldeba, wesiT<br />

wvima unda movides.<br />

garda tuCis gaxvretisa, suris tomelebi zogjer<br />

sxeulze ikeTeben Wrilobebs. zogierT anTropologs<br />

miaCnia, rom amiT bavSvobidanve aCveven tkivilsa da<br />

sisxls. aravin icis, saidan da ratom daiwyo tuCSi<br />

TefSis Cadebis tradicia. zogi mkvlevari fiqrobs,<br />

rom maT istoriaSi iyo periodi, roca suris tomeli<br />

qalebi tyved mihyavdaT xolme, isini ki am gziT Tavs<br />

imaxinjebdnen. gogona gansazRvrul asaks rom miaRwevs,<br />

saWrel kbilebs aclian, joxiT zeda (iSviaTad<br />

qveda) tuCs uxvreten da uwelaven iqamde, rom Tixis<br />

patara TefSi Caetios.<br />

suris erT-erTma tomelma, saxelad nabalam BBC-is<br />

TanamSromelTan, brius parisTan saubrisas ganacxada:<br />

XXXI<br />

- arc maxsovs, tuCis gaxvreta rodis moxda. es<br />

Zalian didi xnis win iyo. es saqme TavianT Tavze<br />

Cemma Zmam da mamam aiRes. tuCi rom ar gamexvrita,<br />

ver gavTxovdebodi, arc Cemi ojaxi miiRebda saqonels<br />

(suris tomSi qali Sinaur cxovelebze icvleba). Cemi<br />

tuCi Zalian farToa, Sesabamisad did TefSs vatareb.<br />

am TefSis gamo 60 Sinauri cxovelis fasi maqvs. iSviaTia<br />

gogona, romelic TefSis Cadebaze uars ityvis.<br />

kidev erTi ucnauri tradicia WrilobebiT sxeulis<br />

damaxinjebaa. qalebi ekals irWoben kanSi da maRla<br />

weven mas, Semdeg ki aweul nawils samarTebliT Wrian.<br />

kanis moWril nawils agdeben, xorci SiSvldeba da<br />

am adgilas samudamod rCeba naWrilobevi. zogjer<br />

kacebic mimarTaven msgavs proceduras. es maSin xdeba,<br />

roca dapirispirebuli tomidan vinmes moklaven.<br />

Wrilobis forma sxvadasxvaa. magaliTad, suris erTerT<br />

jgufSi marjvena mklavze iWrian nalis formas<br />

imis saCveneblad, rom mamakaci mokles, xolo Tu qali<br />

mokles, marcxenaze ikeTeben.<br />

piTonma fexmZime<br />

cxvari gadaylapa<br />

rogorc Cans, aseTi raRacebi marto filmebSi ar<br />

xdeba.<br />

2006 wlis 15 seqtembers malaiziis erT-erT<br />

sofelSi, kampung iaborSi gamoZaxebul saxanZro brigadas<br />

albaT maTTvis yvelaze uCveulo situacia daxvdaT.<br />

6 metramde sigrZis piTons fexmZime cxvari gadaeylapa.<br />

igi Sua gzaze iwva, verc adgilidan iZvroda<br />

da sadilic verafriT moenelebina.<br />

roca mexanZreebi mis Sepyrobas Seecadnen, gvels<br />

SeeSinda, sadili ukan amoanTxia da mxolod maSinRa<br />

SeZlo adgilidan daZruliyo.<br />

gvelebis umetesoba msxverplis paralizebisTvis<br />

Sxams iyenebs, Tumca, piToni maT ricxvs ar ganekuTvneba,<br />

igi msxverpls jer gudavs da Semdeg ylapavs,<br />

ris Semdegac nel-nela amuSavebs mas.<br />

Tumca, malaizieli piTonisTvis fexmZime cxvari metismetad<br />

didi lukma aRmoCnda.<br />

31


70 weli wylisa da<br />

sakvebis gareSe<br />

pralada jani miCveulia cxovrebas mSieri kuWiT.<br />

is amtkicebs rom sasicocxlo Zalebs kosmosidan<br />

iRebs.<br />

Tavdapirvelad eqimebma moxuci TaRliTad miiCnies<br />

Tumca misi gasinjvis Semdeg skeptikosebi sxvanairad<br />

alaparakdnen. unikaluri iogi moaTavses palataSi<br />

eqimebis mudmivi meTvalyureobis qveS. pirvelive<br />

gamokvlevis Sedegebma eqimTa undobloba gaaqarwyla<br />

da axla isini cdiloben gaarkvion SeiZleba Tu<br />

ara sxva adamianebmac iswavlon cxovreba wylisa da<br />

sakvebis gareSe.<br />

82 wlis pralada janis TqmiT is wylisa da<br />

sakvebis gareSe cxovrobs ukve 70 welze metia, 8<br />

wlis asakSi rodesac is dawanwalebda da cxovrobda<br />

gamoqvabulSi indusebis taZris gverdiT estumra<br />

qalRmerTi amba. mas Seecoda oboli da daasaCuqra<br />

igi am araCveulebrivi SesaZleblobiT. mas Semdeg sicocxlis<br />

SesanarCuneblad mas yofnis mxolod ori<br />

wveTi jadosnuri neqtrisa, romelsac yoveldRe ugzavnis<br />

qalRmerTi zecaSi mdebare gansakuTrebuli<br />

gziT, swavlulebs amze jer komentari ar gaukeTebiaT<br />

miTumetes jer es gansakuTrebuli gzac ver upoviaT.<br />

palataSi sadac srul izolaciaSi ukve kviraze<br />

metia wevs iogi damontaJebulia, ramdenime saTvalTvalo<br />

kamera mTeli am drois ganmavlobaSi, mas arc<br />

araferi uWamia da arc araferi daulevia. yoveldRe<br />

qqimebi cdiloben aRmoaCinon sul mcire Sedegi<br />

mainc organizmis SimSilisa magrama amaod moxucs<br />

wonaSi odanvi daklebac ki ar aReniSneba. gamokvlevebma<br />

aCvena rom 82 wlis moxucis tvinis ujredebi<br />

arafriT Camouvardeba 25 wlis axalgazrdis<br />

tvinis mdgomareobas. misi sxeulic uCveulod Zlieri<br />

da axalgazrdulia<br />

sudxir Saxi. eqimi nevrologi<br />

32 XXXII<br />

saintereo msoflio<br />

vfiqrob saqme namdvil saswaulTan gvaqvs. im 108<br />

saaTis ganmavlobaSi, rac Cven hospitalSi imyofeba mas<br />

araferi uWamia ar miuRia arcerTi wveTi siTxe da<br />

ar gasula sapirfareSoSi. yovelive es ki mecnierebis<br />

winaSe rbilad rom vTqvaT rTul kiTxvebs svams. adamianma<br />

SeiZleba icocxlos wylisa da sakvebis gareSe<br />

3,4,7 gawi-gamowi 12 dRe. mocemuli SemTxveva ki unikaluri<br />

fenomenia.<br />

fiziologebi, bioqimikosebi molekuluri biologiis<br />

warmomadgenlebi, romlebic swavloben baton janis<br />

irwmunebian, rom iogiT dakavebam miiyvana misi sxeuli<br />

biologiur cvlilebebamde. Tavad jani ki rogorc<br />

ukve aRvniSne am yvelafers qalRmerT ambavs miawers,<br />

romelmac misca mas sasicocxlo Zala.<br />

eqimebi imedovneben rom es SemTxveva maT saSualebas<br />

miscems aRmoaCinon meTodi rac admianebs daexareba<br />

eqstremalur situaciebSi sakvebisa da sasmelis<br />

gareSe gadarCenaSi.<br />

fhuketis<br />

vegetarianuli<br />

festivali<br />

mTvaris kalendris mecxre Tvis pirvel saRamos<br />

Cineli xalxi religiuri Temebidan miemgzavreba<br />

fhuketSi, tailandSi. isini monawileoben mimdinare<br />

dResaswaulSi, romelic cxra dRe grZeldeba. festivals<br />

vegetarianuli ewodeba. festivalis dros<br />

momlocvelebi Tavs ikaveben xorcis Wamisgan, alkoholis<br />

miRebisgan, seqsisgan da ginebisgan. es praqtika<br />

Seqmnilia imisTvis, rom marTon boroti sulebi, raTa<br />

uzrunvelyon jamrTeloba da mSvidoba es rituali<br />

TariRdeba adreuli mecxramete saukuniT, rodesac<br />

1825 wels Cinuri operis jgufi ewvia qalaq katus<br />

tailandSi, Cineli maRaroelebis gasarTobaT, romlebic<br />

iq muSaobdnen. jgufis wevrebs daemarTaT malaria,<br />

xolo daavadebis samarTavad, maT mimarTes vegetarianul<br />

dietas.<br />

festivalis dros aTasobiT adamiani ixvretavs<br />

sxvadasxva nawils sxeulisas, gansakuTrebiT loyebs,<br />

dadian cxel naxSirze, yvela uxmobs RmerTs. iTvleba,<br />

rom es adamianebi miiReben RvTaebriv kurTxevas,<br />

da imitom isini ar ganicdian seriozul sisxldenas,<br />

infeqcias da mniSvnelovan naiarevs. yovelwliurad<br />

TviTdasaxiCreba ufro da ufro saSineli xdeba,<br />

radgan monawileebi am ritualis uCveulo nivTebiT<br />

ixvreten sxeulis sxvadasxva nawilebs.


poezia<br />

yvelaferi kargad iqneba<br />

nu daecemi Tavs nu itanjav<br />

tanjva yovelTvis fiqriT iwyeba<br />

ifiqre kargi da dainaxe<br />

rom yvelaferi kargad iqneba!<br />

rogorc iswavli samyaros xedvas<br />

Seni cxovrebac ise iqneba,<br />

guls nu gaitex, gwamdes ufalis<br />

da yvelaferi kargad iqneba!<br />

ytuil-ubralod Relva da SiSi<br />

gana ver atyob, rom ar gixdeba<br />

nu SiSob, uflis iwame marad,<br />

da yvelaferi kargad iqneba!<br />

roca vardebi depresiaSi<br />

da Seni tanjva atyob iwyeba,<br />

maSin mouxme TviT STagonebas,<br />

Tqvi yvelaferi kargad iqneba!<br />

romc dagarwmunon, Sen iRupebi<br />

Seni sicocxlis wuTi iTvleba,<br />

rwmenas mouxme da Sen ixilav,<br />

rom yvelaferi kargad iqneba!<br />

Tu codvebi gaqvs, suliT daeci<br />

RmerTi ar gtovebs, Sensken ixreba<br />

is mowyalea, yvela codvilis<br />

da yvelaferi kargad iqneba!<br />

rodesac imeds azri aRar aqvs<br />

da Seni guli boRmiT ivseba,<br />

erTaderTia rac gadagarCens<br />

Tqvi yvelaferi kargad iqneba!<br />

didi niWia TavSekaveba<br />

niWiT sibnele naTliT icvleba,<br />

roca am niWs flob, Sen ukve ici<br />

rom yvelaferi kargad iqneba!<br />

roca irwmuneb sityvebis Zalas<br />

da es sityvebi, SenTvis ifrqveva<br />

sxvebs auxseni da STaagone<br />

rom yvelaferi kargad iqneba!<br />

rodis iqneba? rogor iqneba?<br />

roca kiTxvebi gulSi ismeba,<br />

nu ufiqrdebi, uazro kiTxvebs,<br />

RmerTis wyalobiT<br />

sulyvelaferi kargad iqneba!<br />

vinaidan leqsis avtori ar viciT, redaqcia bodiSs<br />

ixdis unebarTvod gamoqveynebisTvis.<br />

dedas<br />

Sen gagiTeTrda Tmebi mas ukan,<br />

Zvirfaso kabas ki...<br />

erTi morCi SerCa susaubris...<br />

dezTa wkaruniT<br />

gagiwvevda qalwulT husarni<br />

da did darbazSi Weqda mazurka...<br />

rokavdnen wyvilni,<br />

viT gedebi, iisfer tbaSi...<br />

brwyinvale kandelTa<br />

hgavda brwyinvas varskvlavT miriadT...<br />

XXXIII<br />

Smagi sinaTle<br />

Tvals sWrida mkerdze briliants<br />

da iagunda tiroda TmaSi...<br />

lamazi kaba iasamnis surnels akmenda,<br />

ecileboda<br />

TviT sanTelTac ubrwyinvales Suqs...<br />

maRali mxrebi imSvenebdnen indur abreSums...<br />

brinjaos qalia<br />

sul SiSveli idga sarkesTan...<br />

Sen gagiTeTrda Tmebi mas ukan<br />

da Zvirfasi kabas<br />

erTi morCi SerCa susambis...<br />

Seyvarebulni odes qarebi...<br />

iasamani svel kibeebTan<br />

raze fiqrobda?<br />

misi gaZrcvili rto, uyvavilo,<br />

qars ar mihqonada...<br />

guldaxuruli<br />

misi rtoebi<br />

Tavs Zirs ixridnen...<br />

Seyvarebulni odes qarebi<br />

muxls ar iyridnen...<br />

ukve zizRi da sicive krToda<br />

maTi TvalebiT...<br />

rogor gulgrilad,<br />

o, ra gulgrilad<br />

qrodnen qarebi...<br />

1954 Semodioda CvenSi kalanda<br />

da me vigoneb CaxlarTul Robes,<br />

serebs Tovlians...<br />

xmobda qaTami guriis sofels,<br />

yefda Tolia...<br />

idga bermuxa RamismTevari<br />

TovlSi nabdiTa...<br />

diliT misdevda serze mwevari<br />

nakvlevs nadirTa...<br />

qari Tvreboda RviniT naqebiT<br />

grZneul maranTan...<br />

Semodioda CiCilakebiT<br />

CvenSi kalanda...<br />

1945<br />

aspinZas midis mefe erekle...<br />

aspinZas midis mefe erekle,<br />

TaTarze mihyavs qarTlis laSqari...<br />

gadaiares beber xerTvisTan,<br />

saaTabagos mtveri aSales...<br />

ukan datives Zveli awyuri –<br />

isic mravali brZolis momlevi...<br />

bevri mteri gyavs, dido mefeo,<br />

aravinaa Seni momrevi!<br />

mze brwyinavs Seni laSqris marjvenas,<br />

mze kelaptarobs imaT maxvilze...<br />

sul gamarjvebiT, ZveliT, mxedrebo,<br />

esmodes miwas Tqveni Zaxili;<br />

Sen gagimarjos, xalxis laSqaro,<br />

qarTlis xseneba rom ar waSale!..<br />

gadaiares beber xerTvisTan,<br />

saaTabagos mtveri aSales.<br />

ana kalandaZe<br />

33


astroprognozi<br />

5 maisis - 5 ivnisi, astrologiuri prognozi<br />

verZi _ imis mixedviT, Tu ramdenad SesZlebT sayvarel<br />

adamianTan srulfasovan da damoukidebel<br />

urTierTobis Seqmnas, iqneba<br />

damokidebuli Tqveni ganwyobaca da saqmeebSi<br />

warmatebac. sazogadoebrivi saqmeebi<br />

uamrav dros wagarTmevT, amitom<br />

xSirad ganmartovdiT, raTa rigianad<br />

modundeT da daisvenoT. es xelsayreli droa uZrav<br />

qonebasTan dakavSirebuli saqmeebisaTvis. ucxoelebTan<br />

kavSiri SesaZloa perspeqtiuli mivlinebiT dasruldes.<br />

kuro _ xelmZRvanel pirebTan SesaZloa daiZabos<br />

urTierToba, amitom axals nurafers<br />

moimoqmedebT. CaatareT kvlevebi, Tumca<br />

eqstremalur situaciebSi sjobs<br />

mSvidad da damajereblad imoqmedoT.<br />

dro dauTmeT bavSvebsa da ojaxis<br />

wevrebs, raTa maTac igrZnon Tqveni mzrunveloba.<br />

Tavdajerebuloba dagexmarebaT rogorc sasiyvarulo<br />

urTierTobaSi, ise materialuri dovlaTis mogrovebaSi.<br />

tyupebi _ uari TqviT azartul TamaSebze da imoqmedeT<br />

megobrebTan SeTanxmebiT. dadebiTad<br />

warimarTeba urTierToba ucxoelebTan,<br />

oRond dagWirdebaT moTminebisa da yuradRebis<br />

gamaxvileba. kargi iqneba Tu am<br />

periodSi ixelmZRvanelebT intuiciiT.<br />

araxelsayreli periodia qorwinebisTvis, amitom pirad<br />

cxovrebaSi nu aCqardebiT. axali STabeWdilebebis<br />

survilis gamo bevr dros gaatarebT mogzaurobasa an<br />

gadaadgilebebSi.<br />

kirCxibi _ gaaanalizeT sakuTari qcevebi, raTa ar<br />

dauSvaT adrindeli Secdomebi. es periodi<br />

araxelsayrelia azartuli TamaSebisa da<br />

gamoucdel partniorebTan TanamSromlobisaTvis.<br />

nebismier sakiTxTan mimarTebaSi<br />

daiokeT eiforia, raTa yvelafris mimarT<br />

gulgrili ar gaxdeT. daicaviT ojaxuri<br />

tradiciebi da Tavs ufro daculad igrZnobT. naTesavebi<br />

ki dagexmarebian saqorwino da sasiyvarulo urTierTobebis<br />

daregulirebaSi.<br />

lomi _ Tqveni popularoba gaizrdeba ucxoelTa<br />

Soris, ramac momavalSi SeiZleba<br />

kargi Semosavali mogitanoT. sesxis<br />

aRebis procedura gamartivdeba,<br />

xolo finansuri mdgomareoba gamoswordeba.<br />

dadebiTi emociebi da<br />

stabiluri mdgomareoba ki dagexmrebaT saqmeebis momgebianad<br />

dasrulebaSi. moqmedebisas nu gamoiyenebT farul<br />

da ukanono meTodebs. ucxoeTidan miRebuli informacia<br />

an daxmareba Zalze drouli iqneba.<br />

qalwuli _ xelmZRvaneli pirebisa an zemdgomi<br />

organoebisgan mosalodnelia zewola,<br />

amitom gagiWirdebaT gadawyvetilebis<br />

miReba. winaaRmdegobebis<br />

gadalaxva gagiadvildebaT Tu intuicias<br />

daujerebT da windaxedulad<br />

imoqmedebT. sasiyvarulo urTier-<br />

TobebSi metad momTmeni da taqtiani<br />

iyaviT. SeZlebisdagvarad gadadeT mogzauroba, raTa<br />

saxlidan Sors ar gagiuaresdeT janmrTelobis mdgomareoba.<br />

saswori _ nu CaereviT sxvis saqmeSi da monaw-<br />

34 XXXIV<br />

ileobas nu miiRebT kamaTsa da diskusiebSi,<br />

raTa aman emociuri foni<br />

ar gagimuqoT. gamoswordeba finansuri<br />

mdgomareoba da bavSvebTan Tama-<br />

Sisa da garTobis xalisi gagiCndebaT.<br />

sworad gaTvlili saubrebis Sedegad<br />

SesZlebT Zveli sasiyvarulo urTierTobis gamosworebas.<br />

kargi droa mravalricxvovani kavSirebis damyarebisa<br />

da saqmiani mogzaurobebisaTvis.<br />

morieli _ droa garkveul siamovnebaze TqvaT<br />

uari da daiviwyoT mavne Cvevebi da<br />

komleqsebi. sasiyvarulo partniorTan<br />

urTierTobisas sjobs Tavi aaridoT<br />

saWirboroto sakiTxebis ganxilvas,<br />

radgan Zalzed dabneuli iqnebiT da araseriozul STabe-<br />

Wdilebas datovebT. axalma adamainebma da Sexvedrebma<br />

SesaZloa goneba gadagiRaloT. daRlilobis dasaZlevad<br />

meti dro gaatareT bavSvebTan, sayvarel adamianTan an<br />

megobrebTan erTad.<br />

mSvildosani _ SesaZloa aucilebeli gaxdes<br />

kvalifikaciis amaRleba. es mSvenieri<br />

periodia codnis misaRebad an gasagrZeleblad.<br />

gaumjobesebas daiwyebs<br />

materialuri mdgomareobac. muSaobisas<br />

daRlas ver igrZnobT, Tumca Tqveni<br />

organizmis rezervebi usazRvro araa<br />

da drodadro sasurvelia SeisvenoT. samsaxureobrivi<br />

romani zedmet problemebs SegiqmniT isedac daZabul<br />

ojaxur urTierTobaSi.<br />

Txis rqa _ zedmiwevniT SeamowmeT yvela sabu-<br />

Ti da ar daujeroT Worebs. bevr<br />

xalxTan urTierToba damRleli<br />

iqneba. megobrebTan erTad dawyebuli<br />

saqme ki Zalzed perspeqtiuli. axal<br />

sferoSi ganaTlebis miReba an Zvelis<br />

gaRrmaveba momavalSi damatebiT<br />

Semosavals giqadiT. sayvarel adamianTan<br />

an meuRlesTan urTierTobas gamocda elis:<br />

Tu Tavs aaridebT konfliqtebs, advilad SeinarCunebT<br />

Zvirfas urTierTobas.<br />

merwyuli _ piradi problemebi TqvenTvis umniSvnelovanes<br />

adgils daikavebs, amitom<br />

yvela sxva saqme ukana planze<br />

gadava, ramac SesaZloa kolegebisa da<br />

xelmZRvaneli pirebis ukmayofileba<br />

gamoiwvios. ecadeT metad pedanturi<br />

iyoT axali partnorebis SerCevisas da nu SegeSindebaT<br />

SesaZlo cvlilebebis. ojaxiswevrebTan da sayvarel<br />

adamianTan urTierTobisas wyenas gulSi nu<br />

CaidebT, radgan es cudad aisaxeba Tqvens janmrTelobaze.<br />

sxva qlaqSi mogzauroba da axal xalxTan<br />

urTierToba met xaliss SegmatebT.<br />

Tevzebi _ megobrebisa da axloblebis wreSi<br />

gatarebuli dro erTi-orad SegmatebT<br />

silaRes, oRond spirtian sasmelebs nu<br />

mietanebiT. meti iocnebeT raTa icodeT<br />

rodis da risken gindaT swrafva.<br />

sasiyvarulo sfero gagaxarebT Tavisi<br />

stabilurobiTa da simSvidiT. saqmeebSi warmoqmnili<br />

gaugebrobebis gamo bevrjer mogiwevT gegmebis Secvla,<br />

rac sakmaod damRleli aRmoCndeba, amitom kargi<br />

iqneba, Tu periodulad mainc SeisvenebT.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!