EUROPAKO ERAKUNDEEN BEHARREZKOERAIKIBERRITZEALorena Lopez de LacalleEUROBASKeko presidenteordeaEusko Alkartasuneko Nazioarteko Harremanetarako idazkariaEuropar Batasunaren guraso fundatzaileak oraindik biziko balira, oihuka eskatuko luketeEuropar Batasuna eraikiberritzea. Robert Schumann, Jean Monnet, Alcide de Gasperi, Paul-Henri Spaak, Winston Churchill, Konrad Adenauer, Walter Hallstein eta Altiero Spinelli,guztiak, hori eskatzen arituko lirateke.Bigarren Mundu Gerraren bukaeran, adierazi zuten beren asmoa zela atzean uztea, bailiskarren mende erdi bat, eta bai ondorengo bi irizpide hauek oinarri zituen Europako historiabat: lurraldeak inbaditzea eta nagusitasun politikoa nahiz ekonomia boterea ezartzea, biakindarrez lortuta.Hori da guraso fundatzaileek amaiarazi nahi izan zuten eredua.Eta halaxe jaio zen, 1949ko maiatzaren 5ean, Europar Mugimenduak bultzatuta,Europako Kontseilua, gaur egun 47 herrialdek osatua. Europako Kontseiluan, izatez,ekialdeko eta mendebaldeko herrialdeak elkarrekin izan ziren, etenik gabe, Berlingo hormaerori baino lehen. Haren helburuen artean aipagarriak dira, XXI. mendean oraindik ereduten egokitasunagatik:1. Eremu demokratiko eta juridiko erkide bat eratzea. Giza eskubideak, demokraziapluralista eta zuzenbidearen nagusitasuna errespeta daitezen zainduko du.2. Europako kultura nortasuna ezagut eta balioets dadin laguntzea, nortasun horrenaniztasuna errespetatuz eta sustatuz.3. Europan egonkortasun demokratikoa garatzea, beharrezko politika, legegintza etakonstituzio erreformak aldeztuta.Europako Kontseilua, nahiz eta Estatuen gainean indar loteslerik ez duen, erakundeaurrekari bat da, eta ezin konta ahal gai gidatzen ditu. Izan ere, Europar Batasunak harenildoari jarraitzen dio, eta han landutako gaietako asko arautzen ditu gero.Guraso fundatzaileen jatorrizko herrialdeek eginbide handiagoa hartzeko nahia izanzen, hain zuzen ere, lehendabizi Ikatzaren eta Altzairuaren Europako Erkidegoa etaEUROBASK- Europar Batasuna, bake-eragiletzat: kontraesanak eta XXI. menderako demakISBN: 978-84-695-7231-361
Lorena Lopez de Lacallegero Europako Ekonomia Erkidegoa eratzera eraman zituena. Europar Batasunak, egun,Europako Kontseiluko kide diren 47 Estatuetatik 27 barne hartu ditu dagoeneko. Gainera,Europako Estatuak gutxiago dira ezagutza eta errespetua galdegiten dituzten herriak baino;herri horiek Europa eraikitzen esku hartu nahi dute, eta tokia eman beharko zaie, erabatPolitika Batasun bihurtu beharko litzatekeen horren barruan.Hori da konpondu gabeko kontua, eta irtenbide bakarra da ekonomia krisirako ez ezik,gizarte ereduaren krisirako ere.Guraso fundatzaileek lidergoa zuten, eta horixe behar du Europak, figura karismatikobat, ausarta eta buruargia, jarraibide berriak jartzeko, errezeta automatiko eta errazetatikirteteko, Europa segidismoetatik ateratzeko, eta are politika eta kultura mendekotasunetatikateratzeko ere.Eta oraintxe jaso du Europar Batasunak Bakearen Nobel saria, sari preziatua.Hastapenetatik egin dituen merezimendu ukaezinengatik, baina, batez ere –hala pentsatunahiko nuke–, aurrera begira, XXI. mendean jokatuko duen rolarengatik.Bakearen Nobel saria Norvegiako Legebiltzarrak horretarako izendatutako batzordeakproposatuta ematen da. Batzorde hori, orain, Europako Kontseiluko hamahirugarren idazkarinagusi Thorbjørn Jagland norvegiarra da. Uler liteke Europako Kontseilutik beste bultzadabat eman nahi zaiola Europar Batasunari.Ezin ahatz dezakegu guraso fundatzaileen ibilbide humanista nabarmena, geroztikoEuropar Batasunaren eraikuntzari nortasun ezabaezina eman ziona.Jatorrizko izaera hori, baina, gaur ere praktikan jarri behar da.Egia da Europak gerra liskarrik gabeko 60 urte bizi izan dituela, eta erakundedemokratikoak –oraindik hobetzeko modukoak– jarri dizkiola bere buruari bakearen bideanaurrera egitearren; baina egia da, orobat, egiteke dauden hainbat zeregin daudela halaEuropar Batasunaren kanpoan nola barruan.Europar Batasunaren barruan, Estatu batzuek esperientzia eta ibilbide diplomatiko luzeakdituzte nazioarteko gatazkak konpontzen. Taldetzat, Europar Batasuntzat, ordea, oraindikez dituzte beharrezko sinergiak aurkitu, taldean proaktibo eta eraginkor izateko. HistoriakEuropa egintzen aurrean eta ahots bakarrarekin bizkor esku hartzeko beharraren aurreanjartzen duenean, Europar Batasuna atzean geratzen da, nazio interesek gordea eta galgatua.Ikus bitez Palestinaren edo Siriaren kasuak, oraintxe.Oraindik ere ez dago benetako kanpo politika erkiderik; ezberdinak eta batzuetanaurkakoak diren 27 politikaren batura da oraindik.62EUROBASK- Europar Batasuna, bake-eragiletzat: kontraesanak eta XXI. menderako demakISBN: 978-84-695-7231-3