Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Semovlen rokviT kvaladca vardni,<br />
surnelT frqveviTa...<br />
mova pepela, lurji balaxi<br />
aRdgeba mkvdreTiT...<br />
dainameba mindvrad SroSani ciur cremlebiT,<br />
TovliviT TeTri...<br />
da SesZravs miwas patara Citi<br />
rokva<br />
vardis qebiTa...<br />
Semovlen rokviT kvaladca vardni<br />
surnelT frqveviTa...<br />
kvalad<br />
daasuraTe es leqsi.<br />
`<br />
1<br />
<strong>ana</strong> kalandaZe<br />
rokva _ buqna, xtoma, (aq) cekva.<br />
frqveva _ aqeT-iqiT mimobneva,<br />
mimoyra.<br />
aRdgeba mkvdreTiT _ gacocxldeba.<br />
kvalad _ (aq) Semohyvebian.<br />
poeti wers: `lurji balaxi aRdgeba mkvdreTiT~. axseni, rogor<br />
gesmis es gamoTqma?<br />
• ratom adarebs poeti lurji balaxis amosvlas mkvdreTiT<br />
aRdgomas?<br />
• rogor fiqrob, ra igulisxmeba gamoTqmaSi _ `ciuri<br />
cremlebi~?<br />
~
unebis mkvdreTiT aRdgoma igivea, rac<br />
bunebis gaRviZeba;<br />
bunebis Zili.<br />
xSirad mwerlebi asuliereben sagnebs, adamianis Tvisebebs miaweren<br />
frinvelebs, cxovelebs, balaxebs... isini nawarmoebis personaJebi<br />
xdebian da ise saubroben, rogorc adamianebi: uyvarT, ganicdian,<br />
uxariaT, swyinT. aseT mxatvrul xerxs gapirovneba hqvia.<br />
<strong>ana</strong> kalandaZis am leqsSic poeti adamianuri gancdiT<br />
warmogvidgens Tavis personaJebs. magaliTad, `Semovlen rokviT<br />
kvaladca vardni~....<br />
leqsSi moZebne msgavsi magaliTebi da amoiwere.<br />
Seni azriT, ra gancdis gamomxatvelia yvavilebis rokviT, cekviT<br />
Semosvla<br />
sixarulis; mwuxarebis; gakvirvebis.<br />
xSirad poetis mier aRqmuli samyaro gansxvavdeba Cveulebrivisagan.<br />
sxvagvaria ferebis gancda. magaliTad, galaktion tabiZis SemoqmedebaSi<br />
Tovli zogjer iisferia:<br />
`me Zlier miyvars iisfer Tovlis<br />
qalwulebiviT xididan fena~.<br />
samSoblos mTebi ki dabinduli qliavisferi:<br />
`ginaxavT feri dabindul qliavis?<br />
_ es Cemi samSoblos mTebia!~<br />
ipove <strong>ana</strong> kalandaZis leqsSi fers aRqmis msgavsi magaliTi da<br />
Seecade axsna, ratom warmoidgina poetma es sagani aseTi feriT?<br />
ipove leqsSi Sedarebis magaliTi da amowere.<br />
2
SoTa rusTaveli<br />
`yvavi vardsa ras aqnevs, anu ra misi feria!<br />
magra mas zeda bulbulsa jerT tkbilad ar umReria~.<br />
3<br />
ras aqnevs _ raSi moixmars, rad<br />
unda?<br />
misi feria _ ra misi Sesaferisia?<br />
magra _ magram<br />
jerT _ jer<br />
yvavilebs Soris silamaziT vardi gamoirCeva. riTi gamoirCeva<br />
bulbuli frinvelebs Soris?<br />
• gaixsene, sxva romel nawarmoebSi gvxvdeba bulbulis am Tvisebaze<br />
saubari.<br />
• ratom ugalobs vards bulbuli da ara yvavi?<br />
<strong>ana</strong> kalandaZe poeziaSi xSirad iyenebs Zvel sityvebs, romlebic<br />
dRes saliteraturo qarTulSi aRar aris. maT arqaul (Zvel)<br />
sityvebs uwodeben.<br />
• ipove leqsSi arqauli sityvebi da amoiwere.<br />
Tamaz bibiluri<br />
gazafxulia yvelafris dasabami. gazafxulze iRviZebs buneba,<br />
iwyeba sicocxle. gazafxuls mohyveba mziani dReebi da siTbo. ase unda<br />
vTqvaT, asea odiTganve naTqvami, Torem TviTon gazafxuli mohyveba<br />
mzes, mzidan modis siTboc da alersic. `mze dedaa Cvenio~, _ ambobs<br />
xalxuri leqsi. Cven yvelani mzis Svilebi varT, mzis siTbo gvaTbobs,<br />
gvkvebavs da gvzrdis. mze g<strong>ana</strong>gebs drois monacvleobas, T<strong>ana</strong>c mudam<br />
zustad da Seumcdarad.<br />
jer gazafxuli ar damdgara, jer buneba da Cvenc (Cvenc xom bunebis<br />
Svilebi gvqvia) isev gazafxulis molodinSi varT. zamTari wasvlas<br />
apirebs da gazafxuli unda mobrZandes; jer ki ar mobrZanebula,<br />
unda mobrZandes. jer mxolod saxuravebidan<br />
mowveTavs wyali. es Tovli dneba. mzec dasabami _ dasawyisi<br />
odiTganve _ Tavidanve<br />
cotaTi aTbobs, ver ereva zamTris susxs. Seumcdarad _ Suecdomlad<br />
zamTari TiTqos tiris da `cremlebic~ RapaRupiT _ uxvad (ityvian<br />
RapaRupiT Camosdis.<br />
mxolod cremlTa denaze)
•<br />
•<br />
•<br />
Seni azriT, ratom aris gazafxuli yvelafris dasabami?<br />
avtori ambobs, rom Cven yvelani `mzis Svilebi varT~. Sen<br />
eTanxmebi am azrs? ratom?<br />
warmoidgine, rom buneba mxatva. ra ferebs irCevs is gazafxulis<br />
dasaxatad da ratom?<br />
dawere patara ambavi `vin rogor elis gazafxuls~.<br />
avtori wers: `gazafxulze gazafxulze iRviZebs buneba buneba~. saTqmelis gamosaxatavad<br />
avtorma gamoiyena<br />
Sedarebis xerxi;<br />
erTi sagnis Tvisebis meore saganze gadatanis xerxi;<br />
aRweris xerxi.<br />
aRniSne is winadadebebi, romlebSic gapirovnebis xerxia gamoyenebuli<br />
(usulo sagnebs adamianis Tviseba aqvs miniWebuli).<br />
zamTari wasvlas apirebs.<br />
gazafxuli unda mobrZandes.<br />
Tovli dneba saxuravze.<br />
mze cotaTi adnobs zamTris susxs.<br />
adamianebi mzis Svilebi arian.<br />
yuradRebiT waikiTxe `gazafxulis molodini~ da dawere, ramdenjer<br />
aqvs mwerals gamoyenebuli am teqstSi gapirovnebis xerxi?<br />
daukvirdi magaliTs da ise Seasrule mocemuli davaleba.<br />
gazafxulze iRviZebs buneba. mTidan modis siTbo.<br />
iRviZebs is modis .<br />
zamTari wasvlas apirebs. mzis siTbo gvaTbobs.<br />
apirebs . gvaTbobs .<br />
4
mocemul gamoTqmebs mouZebne Sesabamisi mniSvnelobebi da erTmaneTTan<br />
isriT daakavSire.<br />
Tavi Cargo gaTamamda<br />
Tavi aiSva Sercxva<br />
Tavi aitkiva safiqrali, sadardebeli gaiCina<br />
* * *<br />
`Tebervali dadgao,<br />
xeSi wyali Cadgao;<br />
Citma Cioramao<br />
saZirkveli gadgao.~<br />
saZirkveli gadgao _ saxlisTvis<br />
safuZveli, saZirkveli Cayara; (aq)<br />
bude gaikeTa.<br />
Seni azriT, ras niSnavs gamoTqma `xeSi xeSi wyali Cadgao Cadgao~?<br />
5<br />
xalxuri
* * *<br />
Tamaz bibiluri<br />
Tebervali zamTris Tved iTvleba, magram rogorc es patara<br />
xalxuri leqsi gvarwmunebs, xeSi wyali swored TebervalSi dgeba, anu<br />
gazafxuli Tebervlidan iwyebs mosvlas. xeSi wylis Cadgomac Tovlis<br />
dnobasTan da xis gamoRviZebasTan aris dakavSirebuli. xe TiTqos<br />
izmoreba, zamTris Zilis buranidan gamodis da, msgavsad cocxali<br />
arsebisa, mis ZarRvebSi `sisxli~ iwyebs moZraobas.<br />
Tavad gazafxulic sicocxlis xelaxla dawyebas, siyvarulis<br />
gamarjvebas niSnavs.<br />
* * *<br />
Teimuraz I<br />
`gazafxuli amas ityvis: samoTxe var am soflisa, siturfes da Svenebasa<br />
Cemsa ena ver moTvlisa~.<br />
dawere, rogor gesmis Teimuraz I-is es fraza. gadmoeci Seni<br />
sityvebiT.<br />
* * *<br />
6<br />
giorgi leoniZe<br />
romel meranze mofrinda, vaJkacur Zgeras miitan!<br />
romel mqrqolavi raSiTa? salami, asjer salami!<br />
`lileos~ quxilTa xmebSi, Sen, gazafxulis dgrialo!<br />
niaRvrebis taSiTa! yinuls dalewav, xmatkbilad<br />
vina Tqva, sinaziT moxval, wyarom rom daiwkrialos!<br />
enZelebiT da iiTa? Soridan vexarxarebi:<br />
sadac mwvane frTas daiqnev, modi, sul erTad viaroT!<br />
* * *<br />
vaJa-fSavela<br />
usicocxlod gazafxuls ver vigrZnobT ise, rogorc ugazafxulod<br />
sicocxles.
guguli togoniZe<br />
guguli togoniZe<br />
Camowanwkarebuli Tovlis wveTebisagan RamiT erTi pawawa, wvnika<br />
yinulis lolua gaCnda, sifrif<strong>ana</strong>, yinulis foCiT tandamSvenebuli.<br />
sawvimarze sxva loluebic ekidnen: rumbmucelebi, bolowvetianebi,<br />
gabutuliviT ganze gaqceulebi. yinulis jubebi CaecvaT da Tokze<br />
gakiduli garecxili matyliviT Camokonwialebuliyvnen _ gafiCxulebi<br />
da garindebulebi.<br />
deda loluas SeSinebuli bartyiviT mikvroda wvnika lolua,<br />
isic sxvebiviT gaxevebuli da<br />
umoZrao.<br />
_ sul ase gaunZrevlad<br />
unda vekido?! _ ikiTxa, gaCnda<br />
Tu ara, imave dRes.<br />
_ a-a-a-?! _ SeSfoTdnen<br />
yinulis loluebi, _ aseTi<br />
ram CvenSi aravis ukiTxavs.<br />
_ ukiTxavs ki ara da,<br />
azradac aravis mosvlia.<br />
_ ... xmamaRla verc ityodnen...<br />
_ a-u-u, rogor Seicvala dro!<br />
_ marTlac!<br />
_ neba momeciT, fanjaraSi mainc<br />
SeviWvrito, _ iTxova wvnika loluam.<br />
_ iyuCe, sulelo, nu gainZrevi.<br />
meti ra gza hqonda, arc<br />
ganZreula, mxolod Cumad, Zalian<br />
Cumad CaiCurCula:<br />
_ keTili, magram rodemde? ratom<br />
unda vekido ase?<br />
_ gaCumdi! _ ubrZ<strong>ana</strong> deda loluam<br />
_ momekari, rom Zirs ar Cavarde,<br />
inatre, rom sul ase uZravad viyoT<br />
da yoveldRe yinvis zarebis JRaruni gvesmodes.<br />
wvnika loluam mimoixeda: ca dabla Camosuliyo, TiTqmis<br />
SubliT exeboda sicivisagan acaxcaxebul, wveroebamde SeWirxlul<br />
xeebs. cerceta qaris fexqveS tkacani gahqonda Txel, sifrif<strong>ana</strong><br />
7
yinulis zewars. CxaraCxuriT cviodnen mosxletili<br />
loluebi da ZilburanSi gadasul siwynares wamiT<br />
afxizlebdnen.<br />
* * *<br />
_ o-i-h! _ viSviSebdnen Zirs Cacvenilebi.<br />
_ gamagrdi! _ CamosZaxodnen zemoT darCenilebi.<br />
_ samduravi ar dagcdeT, jer kidev ar Tbila ...<br />
mzisagan gfaravdeT yinvis zarebi.<br />
_ ra aris mze? _ ikiTxa uceb wvnika<br />
loluam.<br />
_ su-u! _ waibzukuna rumbmucelam.<br />
_ rogoria? _ ar isvenebda wvnika. _ ratom<br />
arasodes minaxavs?<br />
axla iSviaTad <strong>ana</strong>Tebs, _ uCurCula deda<br />
loluam.<br />
_ <strong>ana</strong>Tebs? varskvlavic, mTvarec xom <strong>ana</strong>Tebs.<br />
maS, mSvenieri yofila. miTxari, mSvenieria?<br />
_ Tavis droze naxav. iqneb xval... iqneb am wuTsac...<br />
_ aRar gaCumdebi? _ gabezrdnen yinulis loluebi. _ Sen<br />
iratrate, Cven ki vilocebT, rom nislidan arasodes gamoexedos,<br />
Rone ar miscemodes mis sxivebs...<br />
pawawina loluam igrZno, raRac idumals da saSinels umalavdnen.<br />
magram SiSze ufro cnobiswadili aforiaqebda _ erTi suli hqonda,<br />
enaxa mze da ai, erT dRes nacrisfer caze oqrosferi patara firfita<br />
amoitvifra. wvnikam Tvali ver moacila.<br />
_ vai, mze! _ aviSviSdnen loluebi: rumbmucelebi, Tavbolokebi,<br />
bolowvetianebi...<br />
_ o! _ aRtaceba aRmoxda wvnika loluas.<br />
Rrublebma gaiRimes. haeri oqrosferi gaxda. Camowanwkarebuli<br />
Tovlis wveTebi, kideebgabrwyinebuli yinuli, Tovlze dafenili<br />
fantelebi naperwklebiviT aelvardnen.<br />
mzem oqrosfrad moavaraya sawvimarze Camokidebuli yinulis<br />
loluebi da wvnikasac yelze yelsabami Semoavlo.<br />
_ mec vlamazdebi! _ bartyiviT aWylopinda wvnika lolua da<br />
aRtacebiT Sexeda brdRviala mzes. _ ra mSvenieria!<br />
_ Cumad, ubeduro! _ uCurCula deda loluam.<br />
_ Cx-x-x! Cx-x-x! _ cviodnen Zirs wyalSemdgari kukna loluebi.<br />
_ mzem Zirs Camogvyara!..<br />
8
_ vai! _ viSviSebdnen zemoT darCenilebi.<br />
_ momekari, magrad momekari. Cemi sicive dagifaravs... axla xom<br />
gaige, ratom gvaSfoTebs mzis<br />
gamoCena?<br />
_ maS, Citebs ratom<br />
gauxardaT misi d<strong>ana</strong>xva? _<br />
SecbunebiT ikiTxa wvnikam, _<br />
kenweroCaqindrulma xeebmac<br />
Tavi aswies, mxrebi gaSales,<br />
TiTqos sacaa gafrindebiano!<br />
_ Tqva Tu ara es, wvnika<br />
loluas im wams gaaxsenda, rom<br />
wina dRiT, Tovlsa da buCqSi,<br />
yinulis loluebi sixaruliT<br />
yiJinebdnen...<br />
_ maS, Citebs ratom uxariaT mzis d<strong>ana</strong>xva? _ gaimeora SekiTxva<br />
wvnikam.<br />
_ xa-xa-xa! _ lurji kbilebi gamoaCines loluebma. _ CurCuto,<br />
is, rac SeiZleba erTisaTvis sikeTe iyos, meorisaTvis borotebaa da<br />
amitom mSvenieric ver iqneba.<br />
_ ho, magram mze mSvenieria! _ da wvnika lolua monusxuliviT<br />
SeaCerda mzes.<br />
_ gaCumdi, ubeduro! mzis Seyvareba ar SeiZleba!<br />
_ vai, mze Seuyvarda? _ aviSviSdnen loluebi: rumbmucelebi,<br />
Tavbolokebi, bolowvetianebi...<br />
_ arasodes arc erT loluas<br />
ar Caudenia es!<br />
_ ra dro dadga! vis smenia,<br />
yinulis loluas mze Seyvarebodes?!<br />
_ ratom ar SeiZleba mzis<br />
Seyvareba? _ gaioca wvnika<br />
loluam.<br />
_ gikvirs kidec?! _ sibrazisagan<br />
kbilebi aaCxriales loluebma.<br />
* * *<br />
... diliTYwvnika lolua<br />
molodiniT iyo savse. usazRvro<br />
9
natvriT eloda mzis gamoCenas, Tumca raRac Seucnobadi SiSic<br />
ipyrobda.<br />
Cumad, Zalian Cumad CurCulebda:<br />
_ o, rogor msurs kvlav misi xilva! netav ratom ar SeiZleba<br />
misi Seyvareba? ratom miwyrebian yinulis loluebi?<br />
deda loluam gumaniT igrZno misi garindebis mizezi da SeparviT<br />
hkiTxa:<br />
_ genatreba?..<br />
_ ho.<br />
_ sulelo!..<br />
_ ratom var suleli? _ ukvirda wvnikas...<br />
... erTxelac, roca mzem erTi ki ara, ramdenime sxivi aacimcima<br />
erTbaSad, azluqundnen loluebi:<br />
_ ra mSvenieri iyo zamTris dReebi!<br />
_ rogor amayad gveWira Tavi!<br />
_ dadga Cveni aRsasruli!<br />
_ guli damimZimda, nel-nela<br />
vsustdebi, vwvrildebi.<br />
_ wyali Semidga.<br />
_ daqrolavs qari da...<br />
_ netav visi jeri mova ufro<br />
adre?<br />
_ sul mTlad vkankaleb..<br />
deda loluasac Seudga wyali.<br />
wvnika lolua mzis sxivs<br />
malulad eambora. uceb Zlieri<br />
tkivili igrZno da TvalSi cremli<br />
Caudga. wuTiT Tavbru daexva, TiTqos<br />
guli SeuRonda.<br />
_ Cx-x-k!<br />
_ Cxx-x-k! _ xrialiT cviodnen<br />
mosxletili loluebi, zogic<br />
wveTebad miwanwkarebda...<br />
wvnika loluas mzisken darCa<br />
Tvali. mzis sxivi alersiT aekra.<br />
wvnikam elvis uswrafesad SeuSva<br />
xeli deda loluas jubas. wveTad<br />
qceuli haerSi gairinda, TiTqos Zafze<br />
Camoekidao. <strong>ana</strong>zdad qarma Semoubera<br />
10<br />
Camowanwkarebuli _ wanwkariT<br />
Camosuli<br />
wvnika _ erTi bewo, wvrili<br />
sifrif<strong>ana</strong> _ Txeli, gamxdari<br />
juba _ dabambuli qurTuki<br />
garindebulebi _ gasusuli,<br />
gaCumebuli<br />
gaxevebuli _ gaSeSebuli<br />
JRaruni _ liTonis JRrialis xma,<br />
xmauri<br />
SeWirxluli _ orTqlSeyinuli<br />
cnobiswadili _ cnobismoyvareoba<br />
amotvifra _ amoWra, amokveTa (xeze)<br />
kide _ gverdi, napiri<br />
aelvarda _ g<strong>ana</strong>Tda.<br />
aWylopinda _ aWyipinda<br />
SecbunebiT _ gakvirvebiT<br />
kenweroCaqindruli _<br />
kenwerodaxrili<br />
monusxuliviT _ mojadoebuliviT<br />
Seucnobadi _ gaugebari<br />
gumani _ azri, fiqri, varaudi<br />
eambora _ akoca.
da maRla aitaca.<br />
_ vcocxlob!!! _ akiskisda, ayiJinda wveTi da sul maRla da<br />
maRla cisartyelas ferebs Seeria.<br />
rogor fiqrob, ratom SeSfoTdnen yinulis loluebi, rodesac<br />
wvnikam kiTxvebis dasma daiwyo?<br />
• wvnikas ramdenjerme uwodes suleli. ratom?<br />
• loluebi zamTris dReebs mistirian, wvnika ki _ mzis gamoCeniTaa<br />
bednieri. Seni azriT, vin aris marTali? ratom?<br />
• ratom ayiJinda wvnika lolua sixaruliT da moTxrobis bolos<br />
ratom SesZaxa: `vcocxlob!!!~<br />
• rogor fiqrob, gazafxuli ratom niSnavs sicocxlis xelaxla<br />
dawyebasa da siyvarulis gamarjvebas?<br />
• warmoidgine, rom sxva yinulis lolua gviyveba am ambavs; dawere,<br />
ras fiqrobda, ras ganicdida is.<br />
rodis daiwyo wvnika loluam rodis fiqrdeba pirvelad wvnika<br />
fiqri imaze, Tu risTvisaa igi lolua imaze, rom samyaro<br />
am samyaroSi.<br />
ufro mravalsaxovania, vidre mas<br />
SeeZlo enaxa.<br />
roca pirvelive kiTxva<br />
dasva;<br />
roca mzis sxivs malulad<br />
eambora;<br />
roca cisartyelas ferebs<br />
Seeria.<br />
11<br />
roca pirveli kiTxva dasva;<br />
roca igrZno, rom mzis<br />
gamoCena yinulis loluebis<br />
garda irgvliv yvelas uxaroda.<br />
roca cisartyelas ferebs<br />
Seeria.<br />
gaaferade mxolod aRmniSvneli da ori sityvis SeerTebiT miRebuli<br />
saxelebi.<br />
pawawina rumbmucelebi wvnika<br />
gafiCxuli sifrif<strong>ana</strong> bolowvetianebi<br />
garindebuli Txeli SeWirxluli<br />
gaarkvie, ra aerTianebs am sityvebs?<br />
Tvisebi aRniSvna;<br />
moqmedebis aRniSvna;<br />
mdgomareobis aRniSvna.
daakvirdi gamuqebul sityvebs da miuTiTe, Tu ras aRniSnaven<br />
isini.<br />
sagans sagnis niSan-Tvisebas sagnis ricxvs<br />
Camowanwkarebuli Tovlis wveTebisagan RamiT erTi pawawina, wvnika<br />
lolua GgaCnda, sifrif<strong>ana</strong> yinulis foCiT tandamSvenebuli<br />
tandamSvenebuli.<br />
daakvirdi gamuqebul sityvebs da<br />
aRniSne swori pasuxi.<br />
wvnika loluam mimoixeda mimoixeda.<br />
daburuli ca dabla Camosuliyo<br />
Camosuliyo.<br />
Caqindrulma xeebma Tavi aswies aswies.<br />
cviodnen mosxletili loluebi loluebi.<br />
moqmedebas;<br />
Tvisebas;<br />
moqmeds.<br />
ipove da aRniSne mocemuli sityvis msgavsi msgavsi mniSvnelobebi.<br />
mniSvnelobebi.<br />
wvnika<br />
didi<br />
msxvili<br />
patara wvrili<br />
Txeli<br />
pawawina<br />
sifrifina<br />
12<br />
romelia swori<br />
fantelebi cvioda.<br />
fantelebi vardebodnen.<br />
qvebi eyara.<br />
qvebi egdo.<br />
wignebi elaga.<br />
wignebi ewyo.<br />
rogor gesmis es gamoTqma: cocxlobde _ niSnavs ibrZode, ibrZode<br />
_ niSnavs cocxlobde<br />
cocxlobde.<br />
pier ougust karon bomarSe
��<br />
`qarTuli saswavlebeli~<br />
13<br />
samuSao rveuli<br />
eTer eTer svaniZe svaniZe<br />
lia lia bakuraZe bakuraZe
`dRes mercxali Semofrinda,<br />
WikWikiTa gadmomZaxa:<br />
`gazafxuli, gazafxuli~! _<br />
guls imedi Camesaxa.~<br />
14<br />
akaki wereTeli<br />
marti gazafxulis pirveli Tvea, ucnauri da Wirveuli. xan<br />
Zalian cxela, xan ki amindi ireva da civa. zogjer martSi Tovlic<br />
mosula.<br />
naTqvamia `marti icinodes, kaci tirodeso~.<br />
21 marts dRe Rames sruliad uswordeba. CvenTan amas gazafxulis<br />
buniobas eZaxian. zog qvey<strong>ana</strong>Si gazafxulis aTvlasac da axal welsac<br />
am dRidan iwyeben. amis Semdeg dRe imatebs da Rame iklebs.<br />
martis cvalebadi bunebis, areuli amindebis Sesaxeb legenda<br />
arsebobs: erT wels marti Zalian Tbili yofila, gaxarebul mwyemss<br />
uTqvams:<br />
`ise gavida martio,<br />
ar mokla ciknis bartyio~.<br />
martma gaigo, gabrazda da aprils<br />
sam dRes esesxa, _ acivda da mwyemss<br />
sul amouwyda cxvris fara.<br />
swored amitomaa xalxSi SemorCenili<br />
andaza: `marti win rom gedos, zamTars<br />
nurc aqeb da nurc aZagebo~.<br />
axseni mocemuli andazebis azri da dawere, ra aqvT saerTo maT:<br />
•<br />
•<br />
•<br />
andaza _ xalxSi gavrcelebuli<br />
mokle gamonaTqvami, romelSic<br />
Cans cxovrebiseuli sibrZne,<br />
gamocdileba.<br />
adre mofrenil mercxalsa susxi scems da yinva azrobs.<br />
erTi enZela gazafxuls ver moiyvans.<br />
erTi mercxlis WikWiki gazafxuls ver moiyvans.
gulyviTela<br />
famfara<br />
Turme gazafxuls Tavisi bunebrivi saaTebi aqvs. erT-erTs<br />
`yvavilebis saaTs~ uwodeben.<br />
Turme 3-dan 5 saaTamde iSleba famfara, 4dan<br />
5 saaTamde _ veluri vardkaWkaWa, salaTa da<br />
yviTeli RiWa.<br />
8-10 saaTze ixuWeba babuawvera. 10-ze _ famfara,<br />
vardkaWkaWa, salaTa da<br />
yviTeli RiWa. 12-ze _<br />
gulyviTela; 13-ze _<br />
cimcima; 17-ze _ xarnuya;<br />
19-dan 20 saaTamde _<br />
yviTeli SroSani.<br />
vardkaWkaWa<br />
yviTeli RiWa<br />
15<br />
yviTeli SroSani<br />
salaTa<br />
cimcima xarnuya
ediSer yifiani<br />
Zvelad, sul Zvelad, dedamiwaze mudmivi zamTari iyo da yvelaferi<br />
TovliT iyo dafaruli. Rrublebidan mTebamde yinulis uzarmazari<br />
loluebi ekida. mindvrebSi<br />
mxolod uferuli yvavilebi<br />
izrdebodnen, usicocxloni<br />
iyvnen da surneleba ar gaaCndaT.<br />
Citebic cxovrobdnen maSin,<br />
magram frTebi ar hqondaT da<br />
miwaze Zlivs dadiodnen.<br />
aravin icoda, ra iyo<br />
gazafxuli.<br />
ulmobel zamTars<br />
erTi patara gogona hyavda<br />
datyvevebuli. gogonac sxva yvavilebiviT miwidan amosuliyo da<br />
dRis sinaTle rom daenaxa, sixarulisagan ena amoedga. ganrisxebul<br />
zamTars misi xelebi da nawnavebi erT veeberTela yinulze mieyina da<br />
ar uSvebda.<br />
sxva yvavilebisagan moSorebulsa da mudmivad eul gogonas<br />
d<strong>ana</strong>rCenma yvavilebma marto Searqves.<br />
TeTr yvavilebs marto ecodebodaT, magram SiSisagan xmas ver<br />
iRebdnen _ Cvenc ar migvayinos zamTarmao; mxolod xandaxan rame<br />
sanugeSo sityvebs Tu gaatandnen CurCuliT niavs da martos guls<br />
umagrebdnen.<br />
caze Savi Rrublebis gverdiT, iyo erTi cisferi Rrubeli. es<br />
Rrubeli martos cremlebidan iyo gaCenili.<br />
didxans fiqrobda cisferi Rrubeli, rogor daxmareboda martos<br />
da erT dRes gadawyvita, mzesTan wasuliyo.<br />
mze maSin Zlier Sors iyo dedamiwidan. misi sxivebi Zlivs aRwevda<br />
aqamde.<br />
iara, iara cisferma Rrubelma da bolos miaRwia mzemde, Soriaxlos<br />
SeCerda, rom ar damwvariyo, da Seevedra:<br />
_ mzeo, gulTbilo mzeo, patara marto zamTars hyavs datyvevebuli<br />
da gemudarebi, daixseni!<br />
_ Sen vina xar? _ SeekiTxa mze.<br />
_ me misi cremlebi var! _ amoioxra cisferma Rrubelma.<br />
16
_ aba, gamiZex win, me vuCveneb im bebrucuna zamTars, rogor unda<br />
bavSvis wvaleba!<br />
cisferi Rrubeli sixaruliT daeSva dedamiwisaken, ukan mze<br />
mohyveboda.<br />
Savi Rrublebi, rogorc ki mzis moaxloveba igrZnes, aqeT-iqiT<br />
daifantnen da dedamiwas gaecalnen.<br />
mzem Camoxeda dedamiwas, is didi yinuli moZebna, romelzedac<br />
patara marto iyo mijaWvuli da sxivebi mi<strong>ana</strong>Ta. mzis sikaSkaSem zamTars<br />
Tvalebi aubrWyviala da erTi wuTiT daabnia, magram male moego gons:<br />
mouxmo Sav Rrublebs, mzis sxivebs gza gadauWra da patara martos<br />
ukve gaTavisuflebuli xelebi isev miayina.<br />
mze gaabraza zamTris Tavxedobam. ufro Zlier akaSkaSda, mesame<br />
Tvalic gamoiba; mxurvale sxivebiT SebrZola Sav Rrublebs. mze da<br />
zamTari TiTqmis erT Tves ebrZodnen erTmaneTs. am brZolaSi mzem,<br />
bolos mecxre Tvalic gamoiba da mxolod maSin daamarcxa zamTari.<br />
ganTavisuflebuli patara marto sixarulis cremlebs Rvrida da<br />
mzes amdlobas uTvlida. martos cremlebi, cisartyelebad gabneuli<br />
mzis sxivebi zeimis niSnad uferulma yvavilebma dairiges: iam iisferi<br />
waiRo, enZelam _ mtredisferi. Citunebs sixarulisagan swored am<br />
dRes SeesxaT frTebi.<br />
cisferi Rrubeli ki gaizarda, gafarTovda da cas gadaekra; mas<br />
Semdeg ca am fers atarebs.<br />
mzes ise moewona patara marto, rom gadawyvita Sors aRar wasuliyo;<br />
yovel wels mze isev uaxlovdeba xolme dedamiwas da bebruxuna, jiut<br />
zamTars erTi Tvis brZolis Semdeg isev amarcxebs.<br />
mocemul sityvebs miuwere sapirispiro mniSvnelobebi.<br />
ulmobeli droebiTi<br />
uferuli gulTbili<br />
17
zRaparSi gamoyenebulia gapirovnebis xerxi, gasulierebulia usulo<br />
sagnebi.<br />
ipove gapirovnebis ramdenime magaliTi teqstSi da amowere.<br />
Seavse cxrili pirobis mixedviT. mixedviT.<br />
Zvelad dedamiwaze mudmivad zamTari iyo.<br />
sad izrdebian yvavilebi?<br />
Rrublebo, nu midixarT iqiT!<br />
nuTu marTla ara aqvT frTebi Citebs?!<br />
winadadeba<br />
TxrobiTi winadadeba<br />
kiTxviTi winadadeba<br />
Zaxilis winadadeba<br />
kiTxva-Zaxilis winadadeba<br />
18
waikiTxe teqsti da aRniSne, romeli<br />
mxatvruli xerxia gamoyenebuli.<br />
gazafxulia yvelafris dasabami.<br />
gazafxulze iRviZebs buneba buneba. marTalia,<br />
jer gazafxuli ar damdgara, magram<br />
buneba mxolod mis molodinSia<br />
molodinSia. ai,<br />
zamTaric wasvlas apirebs apirebs.<br />
19<br />
�������������������<br />
�������������������<br />
aRniSne is winadadebebi, romlebSic gapirovnebis xerxia<br />
gamoyenebuli.<br />
gazafxulze iRviZebs buneba.<br />
gazafxulze iRviZebs daTvi.<br />
saxuravebidan mousvenrad xtian wveTebi.<br />
aivanze mousvenrad xtian patarebi.<br />
zamTris Tovli dneba.<br />
zamTars cremlebi RapaRupiT Camosdis.<br />
mTaze yvavilebi ayvavildnen.<br />
mTa yvavilebiT moiqarga.<br />
moqmedebis aRmniSvnel saxelebTan erTi piri (me, Sen, is...) zedmetadaa<br />
Sewyobili, daakvirdi da gadaxaze zedmeti piri.<br />
saxuravebidan modis wyali. modis is mas<br />
irgvliv bulbulis galoba ismoda. ismoda is mas<br />
tyes yvavilebis kaba ecva. ecva is mas mas<br />
gazafxulma piri-saxe moiwminda. moiwminda man mas is<br />
caze TeTri Rrublebi gamoCndnen. gamoCndnen isini mas<br />
balaxze Canda cvari. Canda is mas<br />
gazafxulis Tbili dRe idga. idga is mas
aRniSne is winadadebebi, romlebSic sityvebis Tanmimdevroba azrs<br />
arRvevs.<br />
gazafxulze iwyeba sicocxle.<br />
civi zamTari apirebs wasvlas.<br />
mze aTbobs dedamiwas.<br />
xalisiT patara icinis.<br />
iwyeba sicocxle gazafxulze.<br />
patara xalisiT icinis.<br />
civi wasvlas zamTari apirebs.<br />
winadadebebSi gamotovebulia sityvebi. qvemoT mocemuli variantebidan<br />
SearCie ufro Sesaferisi.<br />
1. gazafxulis mosvlas ............................. suldgmuli zeimobs.<br />
2. mzem ............................. oqrosferi sxivebiT aacimcima.<br />
3. Cven ............................. mzis Svilebi varT.<br />
a) yvela; b) bevri; g) ramdenime.<br />
a) yoveli; b) yvelaferi; g) yvela.<br />
a) yoveli; b) yvela; g) yvelani.<br />
xazgasmuli sityvebi Secvale sinonimebiT da winadadeba ise<br />
gadawere.<br />
gazafxulia yvelafris dasabami.<br />
mze Seumcdarad g<strong>ana</strong>gebs drois monacvleobas.<br />
tiris zamTari da RapaRupiT Camosdis cremli.<br />
20
gamoTqma Tavi aitkiva niSnavs:<br />
safiqrali gaiCina;<br />
gamosavali ipova;<br />
ewyina.<br />
yvela winadadebaSi daSvebulia TiTo Secdoma. ipove da amoiwere<br />
swori formiT.<br />
mze g<strong>ana</strong>gebs drois cvlas zustaT.<br />
zamTari CumaT miipareba.<br />
mzis sxivebi sasiamovnoT aTboben aremares.<br />
enZelebma swrafaT gaaxiles Tvalebi.<br />
mindors nisli TeTraT moefina.<br />
wveTebi mousvenraT cviodnen saxuravebidan.<br />
tye moulodnelaT aSrialda.<br />
aRniSne rTuli winadadebebi (rTulia winadadeba, romelic Sedgeba<br />
ori an meti winadadebisagan).<br />
male gazafxuli ewveva dedamiwas.<br />
saocaria misi Zala.<br />
gazafxulze iRviZebs buneba, iwyeba sicocxle.<br />
gazafxuli mzes mohyveba, mzidan ki modis didi siTbo.<br />
axla ukve mze eweva zamTris susxs.<br />
ai, zemodan Tbili wveTebic cviva.<br />
es Tovli dneba saxuravze.<br />
aRniSne kiTxviTi winadadebebi.<br />
21<br />
gamoTqma Tavi aiSva niSnavs:<br />
Sercxva;<br />
gaTamamda;<br />
gauxarda.<br />
gazafxulze wvima modis da mdinareebi diddeba.<br />
male mofrindebian mercxlebi?<br />
ardadegebze bebiasTan mivdivarT.<br />
rodis amova mze?<br />
male mTeli tye yvavilebiT moiqargeba.<br />
iac tyeSi amodis?