geografia 8

geografia 8 geografia 8

16.06.2015 Views

gebis Tavidan asacileblad aucilebelia Zveli nagebobebis gamagreba da axali seismomedegi Senobebis mSenebloba. davaleba: 1. kavkasionis qedi axalgazrda naoWa mTebia da alpur-himalaur mTaTa sistemas miekuTvneba. 2. kavkasia mdebareobs alpur-himalaur mTaTa sistemaSi, sadac aqtiurad mimdinareobs mTaTa warmoSobis procesebi, rasac Tan axlavs miwisZvrebi. amas mowmobs somxeTsa da saqarTveloSi momxdari xSiri miwisZvrebi. 3. mewyerebi aqtiurdeba gazafxulze, rodesac Tovlis nadnobi wylebiTa da xSiri wvimebis dros niadag-grunti iRebs didi raodenobiT tens, mZimdeba da iwyebs dacurebas. zvavebi aqtiurdeba ianvar-martSi, rodesac haeris temperatura imatebs. § 46. samxreT kavkasiis ekologiuri problemebi gaixsene: 1. kavkasiis mdinareebi miekuTvneba Savi da kaspiis zRvebis auzs. 2. moyviTalo-moSavo sqeli nisli, romelic warmoiqmneba bolisa da Wvartlisagan did qalaqebsa da samrewvelo centrebSi. davaleba: 1. a) TurqeTi, saqarTvelo, somxeTi, azerbaijani, irani; b) mdinare mtkvari saTaves iRebs TurqeTis teritoriaze. miedineba saqarTvelosa da azerbaijanis teritoriebze, Caedineba kaspiis zRvaSi; g) mdinare mtkvris marcxena Senakadebia: liaxvi, qsani, aragvi, iori, alazani. mdinare mtkvris marjvena Senakadebia: qcia-xrami, algeTi, faravani, araqsi. d) mdinare mtkvari yvelaze grZelia azerbaijanis teritoriaze; e) mdinare mtkvris auzSi mdebareobs qalaqebi: ardahani, axalqalaqi, axalcixe, borjomi, xaSuri, gori, kaspi, mcxeTa, Tbilisi, rusTavi, aqstafa, mingeCauri, elvaxi, sabirabadi. 2. mdinare maSaveraSi madneulis samTo-gamamdidrebeli kombinatidan dabinZurebuli wylebi Caedineba, ris gamoc is sxvadasxva toqsikuri da momwamvleli qimiuri elementebiT (nivTierebebiT) WuWyiandeba. 3. bunebrivi resursebis racionaluri gamoyeneba niSnavs mis yairaTian, momWirneobiT gamoyenebas. 4. XX saukunis 90-iani wlebis dasawyisSi daiSala sabWoTa kavSiri. aman gamoiwvia kavkasiis samrewvelo centrebSi fabrika-qarxnebisa da sxva samrewvelo obieqtebis daxurva. es ki Tavis mxriv sasargeblo aRmoCnda atmosferuli haerisTvis, radganac gamonabolqvi sagrZnoblad Semcirda. 5. did qalaqebSi Tavmoyrilia uamravi samrewvelo obieqti, romlebic atmosferoSi didi raodenobiT gamonabolqvs uSvebs, amas garda did qalaqebSi didia avtomobilebis ricxvi, romlebic haeris ZiriTadi Tu ara, erT-erTi damaWuWyianebeli faqtoria. 6. daWuWyianebuli mdinareebi SesarTavTan Tavis mxriv aWuWyianeben zRvis akvatorias, maT SeaqvT zRvaSi yvela is damaWuWyianebeli elementebi, romlebic maTSi Camdinare wlebiT (qimiuri da metalurgiuli mrewvelobidan) moxvdnen, agreTve navTobi da navTobproduqtebi, radioaqtiuri elementebi, soflis meurneobaSi gamoyenebuli sasuqebi da Sxamqimikatebi, fekalursayofacxovrebo wylebi da sxva. § 47. bunebis dacva samxreT kavkasiaSi 1. erovnuli parki daculi teritoriaa, sadac unikaluri bunebrivi da istoriuli obieqtebi mdebareobs da mxolod nawilobrivaa daSvebuli sameurneo saqmianoba da turizmi. nakrZali daculi teritoriaa, sadac akrZalulia sameurneo saqmianoba da florisa da faunis 80

warmomadgenlebi mkacradaa daculi. 2. bunebis dacvis erT-erTi qmediTi saSualebaa adamianis zemoqmedebiT naklebad Selaxuli teritoriebis dacva. am mizniT samxreT kavkasiaSi iqmneba erovnuli parkebi. 3. bunebis dacvisa da misi SenarCunebisTvis samxreT kavkasiis qveynebSi mravali RonisZieba tardeba. Seiqmna erovnuli parkebi da nakrZalebi, daculia aTeulobiT bunebrivi Zegli. yovelive es mimarTulia ekologiuri, istoriuli da esTetikuri faseulobebis mqone bunebrivi landSaftebis SesanarCuneblad. § 48. iunesko da samxreT kavkasia 1. bunebrivi obieqtebiT gamoirCeva: aSS, avstralia, brazilia, CineTi, indoeTi da sxva. kulturuli obieqtebiT gamoirCeva: meqsika, CineTi, espaneTi, safrangeTi, italia, didi britaneTi da sxv. § 49. kavkasia da saqarTvelo 1. saqarTvelo, azerbaijani, somxeTi, ruseTi. ruseTis SemadgenlobaSia: adiReis, yaraCai-CerqezeTis, yabardo-balyareTis, CrdiloeT oseTis, inguSeTis, CeCneTisa da daRestnis avtonomiuri respublikebi, agreTve stavropolis mxare. saqarTvelos dedaqalaqia Tbilisi, azerbaijanis – baqo, somxeTis – erevani, adiReis – maikopi, yaraCai-CerqezeTis – Cerkeski; yabardo-balyareTis – nalCiki; CrdiloeT oseTis – vladikavkazi; inguSeTis – nazrani; CeCneTis – grozno, daRestnis – maxaCyala. 2. saqarTveloc, azerbaijanica da somxeTic samxreT kavkasiaSi mdebareobs. saqarTvelo samxreT kavkasiis dasavleT nawilSia, romelsac dasavleTidan Savi zRva esazRvreba, samxreTiT – TurqeTi da somxeTi, aRmosavleTiT ki – azerbaijani da daRestnis avtonomiuri respublika. CrdiloeTiT: yaraCai-CerqezeTis, yabardo-balyareTis, CrdiloeT oseTisa da CeCneTis avtonomiuri respublikebi. azerbaijani mdebareobs samxreT kavkasiis aRmosavleT nawilSi. mas dasavleTidan esaz- Rvreba saqarTvelo da somxeTi, samxreTiT – irani, aRmosavleTiT – kaspiis zRva, CrdiloeTidan – daRestnis avtonomiuri respublika. somxeTi mdebareobs samxreT kavkasiis samxreT nawilSi. mas dasavleTidan esazRvreba TurqeTi, CrdiloeTidan – saqarTvelo, aRmosavleTidan – azerbaijani, samxreTidan – irani da naxiCevanis avtonomiuri respublika (azerbaijani). 4. farTobis mixedviT sami yvelaze didi teritoriaa: yabardo-balyareTi, azerbaijani, krasnodaris mxare; sami yvelaze patara teritoriaa: inguSeTi, CrdiloeT oseTi, adiRea; mosaxleobis mixedviT sami yvelaze didi teritoriaa: azerbaijani, krasnodaris mxare; saqarTvelo; sami yvelaze patara teritoriaa: yaraCai-CerqezeTi, adiRea, inguSeTi. 5. a) saqarTvelo mdebareobs evropis samxreT-aRmosavleT, xolo kavkasiis samxreT-dasavleT nawilSi. b) dadebiTia, rom mdebareobs Savi zRvis piras, uaryofiTad SeiZleba CaiTvalos is faqti, rom regionSi religiuri niSniT erTaderTi marTlmadidebeli qveyanaa. 6. kavkasioni warmoadgenda da kvlavac warmoadgens bunebriv bariers, romelsac samxreT kavkasiis qveynebs momTabare tomebisagan icavda. 7. saqarTvelo aziis qveynebTan ufro axlosaa, vidre evropis qveynebTan. 8. msgavsi geografiuli mdebareoba aqvs magaliTad bulgareTs, gansxvavebuli – Sveicarias. 81

warmomadgenlebi mkacradaa daculi.<br />

2. bunebis dacvis erT-erTi qmediTi saSualebaa adamianis zemoqmedebiT naklebad Selaxuli<br />

teritoriebis dacva. am mizniT samxreT kavkasiaSi iqmneba erovnuli parkebi.<br />

3. bunebis dacvisa da misi SenarCunebisTvis samxreT kavkasiis qveynebSi mravali RonisZieba tardeba.<br />

Seiqmna erovnuli parkebi da nakrZalebi, daculia aTeulobiT bunebrivi Zegli. yovelive es<br />

mimarTulia ekologiuri, istoriuli da esTetikuri faseulobebis mqone bunebrivi landSaftebis<br />

SesanarCuneblad.<br />

§ 48. iunesko da samxreT kavkasia<br />

1. bunebrivi obieqtebiT gamoirCeva: aSS, avstralia, brazilia, CineTi, indoeTi da sxva.<br />

kulturuli obieqtebiT gamoirCeva: meqsika, CineTi, espaneTi, safrangeTi, italia, didi britaneTi<br />

da sxv.<br />

§ 49. kavkasia da saqarTvelo<br />

1. saqarTvelo, azerbaijani, somxeTi, ruseTi.<br />

ruseTis SemadgenlobaSia: adiReis, yaraCai-CerqezeTis, yabardo-balyareTis, CrdiloeT oseTis,<br />

inguSeTis, CeCneTisa da daRestnis avtonomiuri respublikebi, agreTve stavropolis mxare.<br />

saqarTvelos dedaqalaqia Tbilisi, azerbaijanis – baqo, somxeTis – erevani, adiReis – maikopi,<br />

yaraCai-CerqezeTis – Cerkeski; yabardo-balyareTis – nalCiki; CrdiloeT oseTis – vladikavkazi;<br />

inguSeTis – nazrani; CeCneTis – grozno, daRestnis – maxaCyala.<br />

2. saqarTveloc, azerbaijanica da somxeTic samxreT kavkasiaSi mdebareobs. saqarTvelo samxreT<br />

kavkasiis dasavleT nawilSia, romelsac dasavleTidan Savi zRva esazRvreba, samxreTiT – TurqeTi<br />

da somxeTi, aRmosavleTiT ki – azerbaijani da daRestnis avtonomiuri respublika. CrdiloeTiT:<br />

yaraCai-CerqezeTis, yabardo-balyareTis, CrdiloeT oseTisa da CeCneTis avtonomiuri respublikebi.<br />

azerbaijani mdebareobs samxreT kavkasiis aRmosavleT nawilSi. mas dasavleTidan esaz-<br />

Rvreba saqarTvelo da somxeTi, samxreTiT – irani, aRmosavleTiT – kaspiis zRva, CrdiloeTidan<br />

– daRestnis avtonomiuri respublika.<br />

somxeTi mdebareobs samxreT kavkasiis samxreT nawilSi. mas dasavleTidan esazRvreba TurqeTi,<br />

CrdiloeTidan – saqarTvelo, aRmosavleTidan – azerbaijani, samxreTidan – irani da naxiCevanis<br />

avtonomiuri respublika (azerbaijani).<br />

4. farTobis mixedviT sami yvelaze didi teritoriaa: yabardo-balyareTi, azerbaijani, krasnodaris<br />

mxare; sami yvelaze patara teritoriaa: inguSeTi, CrdiloeT oseTi, adiRea;<br />

mosaxleobis mixedviT sami yvelaze didi teritoriaa: azerbaijani, krasnodaris mxare; saqarTvelo;<br />

sami yvelaze patara teritoriaa: yaraCai-CerqezeTi, adiRea, inguSeTi.<br />

5. a) saqarTvelo mdebareobs evropis samxreT-aRmosavleT, xolo kavkasiis samxreT-dasavleT<br />

nawilSi.<br />

b) dadebiTia, rom mdebareobs Savi zRvis piras, uaryofiTad SeiZleba CaiTvalos is faqti,<br />

rom regionSi religiuri niSniT erTaderTi marTlmadidebeli qveyanaa.<br />

6. kavkasioni warmoadgenda da kvlavac warmoadgens bunebriv bariers, romelsac samxreT kavkasiis<br />

qveynebs momTabare tomebisagan icavda.<br />

7. saqarTvelo aziis qveynebTan ufro axlosaa, vidre evropis qveynebTan.<br />

8. msgavsi geografiuli mdebareoba aqvs magaliTad bulgareTs, gansxvavebuli – Sveicarias.<br />

81

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!