geografia 8
geografia 8 geografia 8
4. Tu sazRvari evropa-azias Soris gauyveba kuma-maniCis Rrmuls an kavkasionis mTavar wyalgamyof qeds, am SemTxvevaSi saqarTvelo aziaSi moxvdeba. sxva SemTxvevaSi ki evropaSi xvdeba. § 40. kavkasiis reliefi 1. CrdiloeT kavkasiaSi mdebareobs imierkavkasiis vake, Crdilo SavizRvispireTi, samxreT kavkasiaSia – amierkavkasiis bari, mcire kavkasioni, samxreT kavkasiis vulkanuri mTianeTi da TaliSis mTebi lenqoranis dablobiT. 2. kavkasionis mwvervalebia ialbuzi, dixTau, uSba, Sxara, myinvarwveri. § 41. kavkasiis hava da Sida wylebi 1. a) ianvris saSualo temperatura yvelaze dabalia somxeTSi, xolo maRalia saqarTveloSi (aWara) da azerbaijanSi; b) naleqebi yvelaze didi raodenobiT (2000 mm-ze meti) modis saqarTveloSi, aWaraSi, xolo mcire raodenobiT – azerbaijanSi. 2. hava bevrad mkacri iqneboda, radgan CrdiloeTidan wamosuli civi haeris masebi did zegavlenas moaxdendnen samxreT kavkasiis klimatze. 3. a) Savi zRvis mdinareebia: rioni, enguri, bzifi, fsou da sxva. azovis zRvis mdinareebia: yubani, doni; kaspis zRvis mdinareebia: mtkvari, araqsi, Tergi, alazani, iori, debeda da sxva. b) saqarTvelos teritoriazea: mdinareebi – rioni, enguri, Woroxi, bzifi, fsou, mtkvari, alazani, iori, Tergi. tbebi: paliastomi, tabawyuri, riwa; wyalsacavebi: enguris (jvris) Jinvalis; azerbaijanis teritoriazea: mdinareebi – mtkvari. walsacavi: mingeCauri yabardo-balyareTi: tba cerikgioli. somxeTis teritoriazea: mdinareebi – araqsi, razdani. tbebi: sevani. 4. kavkasiaSi wylis resursebiT yvelaze Raribi raionia somxeTi. § 42. kavkasiis bunebrivi resursebi 1. kavkasiaSi tyeebi ZiriTadad gavrcelebulia kavkasionis mTebis kalTebze. 2. a) kavkasiaSi tyiT dafaruli teritoriis farTobia 83600 km 2 ; b) tyianobis koeficientia: saqarTveloSi – 25,1%; azerbaijanSi – 71,3%; somxeTSi – 66,2%, xolo mTlianad samxreT kavkasiaSia – 41,9%. % 80 70 60 71,3 66,2 50 40 41,9 30 20 25,1 10 0 saqarTvelo azerbaijani somxeTi sul samxreTi kavkasia 78
g) erT sul mosaxleze modis: saqarTvelo – 1658,8 km 2 , azerbaijani – 7331,1 km 2 da somxeTSi – 7111,1 km 2 . 3. kavkasiaSi gavrcelebulia Semdegi landSaftebi: kolxuri, ariduli subtropikuli, na xevrad mSrali tyis, ariduli kontinenturi, mTis stepis, wiwvovani tyeebi, alpuri da subalpuri mdeloebi da sxv. § 43. Savi zRva 1. a) Savi zRva atlantis okeanes ukavSirdeba bosforis srutiT, marmarilos zRviT, dardanelis srutiT, egeosis zRviT, xmelTaSua zRviT da gibraltaris srutiT. Savi zRva azovis zRvas ukavSirdeba qerCis srutiT; b) Sav zRvaSi Caedineba mdinareebi: dunai, rioni, enguri, Woroxi, dnepri da sxv. 2. a) Savi zRvis siRrme matulobs napirebidan daSorebis mixedviT. b) Sav zRvaSi ori wriuli dinebaa – mis dasavleT da aRmosavleT nawilebSi. 3. a) Savi zRvis auzis qveynebia: ukraina (kievi), ruseTi (moskovi), saqarTvelo (Tbilisi), TurqeTi (ankara), bulgareTi (sofia), rumineTi (buqaresti). b) ukraina – ialta, sevastopoli, aluSta, feodosia, evpatoria, odesa, xersoni, qerCi; ruseTi – soWi, tuafse, gelenjiki, anapa, novorosiiski; saqarTvelo – baTumi, qobuleTi, foTi, oCamCire, soxumi, axali aToni, gudauTa, gagra, leseliZe; TurqeTi – xofa, rize, trapizoni, samsuni, sinopi, zonguldaki; bulgareTi – burgasi, varna, oqros qviSebi; rumineTi – konstanca, baia, sulini. 4. Sav zRvas udidesi sameurneo da satransporto mniSvneloba aqvs saqarTvelosTvis. misi saSualebiT saqarTvelos navsadgurebidan (foTi, baTumi) TiTqmis yvela saxis nedleuli da samrewvelo produqcia gaaqvT da SemoaqvT, gadahyavT mgzavrebi. Sav zRvas, udidesi turistul-rekreaciuli mniSvnelobac aqvs Cveni qveynisTvis. baTumis, qobuleTis komfortuli plaJebi, xangrZlivi sabanao sezoni da Tbili hava mraval turistsa da damsvenebels izidavs. 5. a) saqarTvelo, azerbaijani, somxeTi, ruseTi, ukraina, TurqeTi, bulgareTi, rumineTi, saberZneTi, moldoveTi, albaneTi, serbeTi; b) aSS, safrangeTi, italia, germania, poloneTi, belorusi, CexeTi, slovakeTi. § 44. kaspiis zRva 1. Savi zRva dakavSirebulia msoflio okeanesTan, xolo kaspiis zRva ara. amitom igi dedamiwaze yvelaze didi tbaa. Savi zRva ganedurad aris gadaWimuli 1150 km-ze, xolo kaspiis zRva meridianulad 1200 km-ze. Savi zRvis maqsimaluri sigane 580 km-ia, kaspiis zRvisa – 560 km. 2. kaspiis zRvas uerTdeba mdinareebi: volga, urali, Tergi, mtkvari. 3. a). ruseTi, yazaxeTi, azerbaijani, irani, TurqmeneTi. b) kaspiis zRvas dasavleTidan esazRvreba ruseTi da azerbaijani, CrdiloeTidan – yazaxeTi, aRmosavleTidan – yazaxeTi da TurqmeneTi, samxreTidan – irani. § 45. stiqiuri movlenebi kavkasiaSi gaixsene: 1. bunebrivi movlena, romelic Tavs atydeba mosaxleobas da did materialur zarals ayenebs qveynebs; zogjer adamianTa msxverplsac iwvevs. 2. miwisZvra, mewyeri, Rvarcofi, kldezvavi, zvavi, wyaldidoba, wyalmovardna da sxv. 3. sxvadasxva stiqiuri movleniT gamowveuli katastrofuli Sedegebis Tavidan asacileblad mTeli rigi RonisZiebebis gatarebaa aucilebeli, magaliTad miwisZvrebis katastrofuli Sede- 79
- Page 27 and 28: pozicias da ikaveben saklaso oTaxSi
- Page 29 and 30: procesisadmi. moswavleebs maswavleb
- Page 31 and 32: `mravalwaxnaga~ reitingis Sedgenisa
- Page 33 and 34: dokumenti, maketi, inscenireba, deb
- Page 35 and 36: kiTxvebze pasuxebi unda iyos konkre
- Page 37 and 38: gamoicani termini TamaSis mTavari m
- Page 39 and 40: V Tavi meurneoba 25. Tanamedrove ms
- Page 41 and 42: II etapi - rukaze muSaoba da geogra
- Page 43 and 44: samuSaos Sesrulebis Semdeg jgufis l
- Page 45 and 46: umebs, pirobiTi niSnebis daxmarebiT
- Page 47 and 48: gakveTilis msvleloba (pirveli saaTi
- Page 49 and 50: esursebi: saxelmZRvanelo, msoflios
- Page 51 and 52: § 31 transporti (1 sT.) Sedegi 7.
- Page 53 and 54: 4. bazarsa da bazrobas Soris? 5. sa
- Page 55 and 56: kavkasia saqarTvelo evropa azia evr
- Page 57 and 58: X moswavlis wignSi mocemuli davaleb
- Page 59 and 60: g) saqarTveloSi mSp-is maCvenebeli
- Page 61 and 62: klimatur sartylebSi. b) indostanis
- Page 63 and 64: 250-500 mm. yvelaze naklebi naleqi
- Page 65 and 66: dasavleT nawilSi, amitom afrikis ud
- Page 67 and 68: varkunZulia. 6. avstralia sam klima
- Page 69 and 70: 6. a) dadebiTia: safrangeTi, avstra
- Page 71 and 72: suburbanizaciis Sedegad qalaqis das
- Page 73 and 74: 2. kvebis, msubuqi, qimiuri mrewvel
- Page 75 and 76: 13. yvelaze met uaryofiT gavlenas g
- Page 77: 2. navTobi, qvanaxSiri, matyli, tya
- Page 81 and 82: warmomadgenlebi mkacradaa daculi. 2
- Page 83 and 84: 2. a) samxreT kavkasiaSi b) kavkasi
- Page 85 and 86: 25. avstralia. 26. eris tba Crdiloe
- Page 87 and 88: dedaqalaqi aglomeraciebi orientireb
- Page 89 and 90: 3. satransporto kompleqsi gadaadgil
- Page 91 and 92: ახსნილი ცნებ
- Page 93 and 94: ინფორმაციის
- Page 95 and 96: ქულით. სტანდა
- Page 97 and 98: nimuSi #2 niSani 1-4 5-7 8-10 rukis
- Page 99 and 100: XI TviTSefaseba GganmaviTarebeli Se
- Page 101 and 102: 20. moswavleebTan erTad yovelTvis v
- Page 103 and 104: msoflio okeanis udidesi Rrmulebi Rr
- Page 105 and 106: temperatura isev klebulobs da 800 m
- Page 107 and 108: moqcevis sidide yuris siganisa da s
- Page 109 and 110: drografiuli kavSirisa da samTavroba
- Page 111 and 112: CrdiloeT yinulovani okeane zRva far
4. Tu sazRvari evropa-azias Soris gauyveba kuma-maniCis Rrmuls an kavkasionis mTavar wyalgamyof<br />
qeds, am SemTxvevaSi saqarTvelo aziaSi moxvdeba. sxva SemTxvevaSi ki evropaSi xvdeba.<br />
§ 40. kavkasiis reliefi<br />
1. CrdiloeT kavkasiaSi mdebareobs imierkavkasiis vake, Crdilo SavizRvispireTi, samxreT kavkasiaSia<br />
– amierkavkasiis bari, mcire kavkasioni, samxreT kavkasiis vulkanuri mTianeTi da TaliSis<br />
mTebi lenqoranis dablobiT.<br />
2. kavkasionis mwvervalebia ialbuzi, dixTau, uSba, Sxara, myinvarwveri.<br />
§ 41. kavkasiis hava da Sida wylebi<br />
1. a) ianvris saSualo temperatura yvelaze dabalia somxeTSi, xolo maRalia saqarTveloSi<br />
(aWara) da azerbaijanSi;<br />
b) naleqebi yvelaze didi raodenobiT (2000 mm-ze meti) modis saqarTveloSi, aWaraSi, xolo<br />
mcire raodenobiT – azerbaijanSi.<br />
2. hava bevrad mkacri iqneboda, radgan CrdiloeTidan wamosuli civi haeris masebi did zegavlenas<br />
moaxdendnen samxreT kavkasiis klimatze.<br />
3. a) Savi zRvis mdinareebia: rioni, enguri, bzifi, fsou da sxva.<br />
azovis zRvis mdinareebia: yubani, doni;<br />
kaspis zRvis mdinareebia: mtkvari, araqsi, Tergi, alazani, iori, debeda da sxva.<br />
b) saqarTvelos teritoriazea: mdinareebi – rioni, enguri, Woroxi, bzifi, fsou, mtkvari,<br />
alazani, iori, Tergi.<br />
tbebi: paliastomi, tabawyuri, riwa;<br />
wyalsacavebi: enguris (jvris) Jinvalis;<br />
azerbaijanis teritoriazea: mdinareebi – mtkvari.<br />
walsacavi: mingeCauri<br />
yabardo-balyareTi: tba cerikgioli.<br />
somxeTis teritoriazea: mdinareebi – araqsi, razdani.<br />
tbebi: sevani.<br />
4. kavkasiaSi wylis resursebiT yvelaze Raribi raionia somxeTi.<br />
§ 42. kavkasiis bunebrivi resursebi<br />
1. kavkasiaSi tyeebi ZiriTadad gavrcelebulia kavkasionis mTebis kalTebze.<br />
2. a) kavkasiaSi tyiT dafaruli teritoriis farTobia 83600 km 2 ;<br />
b) tyianobis koeficientia: saqarTveloSi – 25,1%; azerbaijanSi – 71,3%; somxeTSi – 66,2%,<br />
xolo mTlianad samxreT kavkasiaSia – 41,9%.<br />
%<br />
80<br />
70<br />
60<br />
71,3<br />
66,2<br />
50<br />
40<br />
41,9<br />
30<br />
20<br />
25,1<br />
10<br />
0<br />
saqarTvelo<br />
azerbaijani<br />
somxeTi<br />
sul samxreTi<br />
kavkasia<br />
78