Komunitate baten herrigintza. Anoetaren ... - Anoetako Udala

nagusi ezarri zituen Euskara Batzordeak ondoko helburuak: lehen
zehaztu diren Euskal herritarren hizkuntza eskubide indibidualak eta
kolektiboak babestea; entitate publiko eta pribatuen erabilera publikoak
euskaraz izatea eta euskararen aldeko giro soziala indartzea. Guzti hau
herritarren partehartzea eta indarrak bilduz, gizarte eragileen inplikazioa
bultzatuz, inplikazio soziala eta instituzionala batuz eta erabaki-gune
partehartzaileak sustatuz.
Hizkuntza biziberritzea, Joshua Fishmanen RLS (Reversing Language
Shift) teoriaren jomuga zera da: gero eta larriago dabilen hizkuntza ahulak
hiztun gehiago izan ditzala, eta horiek gero eta jardungune, harreman-sare
eta egoera ugariagoetan hizkuntza horretan egin dezatela. 66 Normalizazio
prozesua gizarte ohituren aldaketa izanik herritarren aldekotasuna beharrezkoa
da. Aldekotasun hau herritarrek gertu sentitzen dituzten ekintzek
laguntzen dute, beraz Kultur espazioaren beste abiapuntu bat da.
Aldekotasuna lortzeko baitan, hizkuntza baten normalizazioaren
gakoa gune sinbolikoa osatzen ikusten du Txepetxek. Gune sinbolikoari
dagokionez, ordezkapena hizkuntza komunitatearen kanpo aldean hasi
eta gunea hizkuntza berriaz betetzen denean gertatzen da. Gunerik gabe
gelditu diren osagaiak –hiztun solteak edota talde soziolinguistikoakbeste
gune berri batek erakarri eta bere inguruan hasiko dira jiraka,
hizkuntza ordezkatzailearen gunearen inguruan. Era berean, hizkuntzaren
iraupena, Txepetxen ustez, gune sinbolikoaren kalitate, indar eta gainerako
hiztunengan eragiteko ahalmenaren araberakoa izango da:
«La defensa del propio idioma, sobre todo si éste es minoritario, y no goza de las
garantías de un estado (y a veces aun a pesar de estas garantías), está íntimamente
ligada a la existencia de un grupo consistente de hablantes que desde ese idioma tenga
una concepción cultural propia de ellos mismos y la proyecten hacia la comunidad
idiomática...». 67
Menpeko hizkuntza gutxiagotuen normalizazioa lortzeko, bi erronka
nagusi daude: hizkuntzaren ezagutza bermatzea eta hizkuntzaren erabilera
hedatzea. Gauza jakina da, hizkuntzaren ezagutza bermatzeko bide
eraginkorrena hezkuntza-sistema dela; hala ere ezin da ahaztu populazio
handi bat hezkuntza-sistematik kanpo geratzen dela. Beraz, garrantzi
66. Fishman, Joshua. Reversing Language Shift. Theorical and Empirical Foundations of Assitance to
Threatered Languages. Multilingual Matters.
67. Sánchez Carrión, Jose María «Txepetx» . Un futuro para nuestro pasado. Claves de la recuperación del
Euskara y teoría social de las lenguas. Gipuzkoako Foru Aldundia.
198