LAPORAN - Jabatan Audit Negara

Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2010 Negeri pahang
laporan
ketua audit negara
Aktiviti Jabatan/Agensi
dan Pengurusan Syarikat Kerajaan
NEGERI pahang
Tahun 2010
jabatan audit negara malaysia
No. 15, Aras 1-5
Persiaran Perdana, Presint 2
62518 wilayah persekutuan Putrajaya
www.audit.gov.my
jabatan audit negara
malaysia

LAPORAN
KETUA AUDIT NEGARA
AKTIVITI JABATAN/AGENSI
DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN
NEGERI PAHANG
TAHUN 2010
JABATAN AUDIT NEGARA
MALAYSIA

KANDUNGAN

KANDUNGAN
PERKARA
KATA PENDAHULUAN
INTISARI LAPORAN
MUKA SURAT
vii
xi
BAHAGIAN I : AKTIVITI JABATAN/AGENSI NEGERI
Pendahuluan 3
Pejabat Setiausaha Kerajaan Negeri Pahang 3
Pengurusan Emolumen Anggota Perkhidmatan Awam Negeri
Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang 12
Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri 25
Pengurusan Bantuan Bencana
Jabatan Kerja Raya Negeri 35
Penyenggaraan Jalan Negeri
Majlis Sukan Pahang 52
Program Pembangunan Sukan
Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh 73
Pengurusan Tukar Syarat Tanah
Majlis Perbandaran Temerloh 84
Pengurusan Projek Landskap
BAHAGIAN II : PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI
Pendahuluan 99
Yayasan Pahang
IKIP Education Sdn. Bhd.
Lembaga Kemajuan Perusahaan Pertanian Negeri Pahang
LKPP Property Sdn. Bhd.
99
111
BAHAGIAN III : PERKARA AM
Pendahuluan 133
Kedudukan Masa Kini Perkara Yang Dibangkitkan Dalam
Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2009
Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai Aktiviti
Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri
133
135
Mesyuarat Jawatankuasa Kira-Kira Wang Awam Negeri 135
PENUTUP 139
iii

KATA PENDAHULUAN

KATA PENDAHULUAN
1. Perkara 106 dan 107, Perlembagaan Persekutuan dan Akta Audit 1957
menghendaki Ketua Audit Negara selain mengaudit Penyata Kewangan Kerajaan Negeri di
mana telah dilaporkan dalam Laporan Ketua Audit Negara Tahun 2010 mengenai Penyata
Kewangan Kerajaan Negeri Dan Pengurusan Kewangan Jabatan/Agensi Negeri, Ketua
Audit Negara juga dikehendaki mengaudit aktiviti Kerajaan Negeri dan mengemukakan
Laporan mengenainya kepada Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong dan Kebawah
Duli Yang Maha Mulia Sultan Pahang. Seri Paduka Baginda Yang di-Pertuan Agong akan
menitahkan supaya Laporan itu dibentangkan di Parlimen manakala Kebawah Duli Yang
Maha Mulia Sultan Pahang menitahkan supaya Laporan itu dibentangkan di Dewan
Undangan Negeri Pahang. Bagi memenuhi tanggungjawab ini, Jabatan Audit Negara telah
menjalankan Pengauditan Prestasi yang bertujuan untuk menilai sama ada sesuatu aktiviti
Jabatan/Agensi dan pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri telah dilaksanakan dengan
cekap, berhemat dan mencapai matlamat yang telah ditetapkan.
2. Laporan saya mengenai pelaksanaan Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan
Syarikat Kerajaan Negeri Pahang Tahun 2010 adalah hasil daripada pengauditan yang
dijalankan terhadap aktiviti-aktiviti tertentu yang dilaksanakan di 4 Jabatan, 3 Agensi dan 2
Syarikat Kerajaan Negeri. Laporan tersebut mengandungi 3 bahagian seperti berikut:
Bahagian I : Aktiviti Jabatan/Agensi Negeri
Bahagian II : Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri
Bahagian III : Perkara Am
3. Pengauditan terhadap aktiviti Kerajaan Negeri adalah untuk menilai sama ada
program dan aktiviti yang dirancang telah dilaksanakan dengan jayanya mengikut tempoh
yang ditetapkan, tiada pembaziran dan mencapai matlamatnya. Pada umumnya,
pengauditan yang dijalankan mendapati beberapa kelemahan dalam perancangan,
pelaksanaan dan pemantauan oleh Jabatan/Agensi Negeri Pahang pada tahun 2010 seperti
yang saya laporkan dalam Laporan ini. Antara kelemahan yang ditemui bagi Pengurusan
Emolumen adalah berlaku lebihan/kurangan bayaran dan elaun tidak mengikut kadar yang
ditetapkan. Bagi Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis kawasan yang
sepatutnya dibangunkan masih belum dimajukan; unit kedai lewat diserahkan kepada
pembeli; syarat perjanjian usaha sama tidak mengandungi syarat-syarat penting yang boleh
menjamin kepentingan Perbadanan; Perbadanan tidak menerima pulangan yang optimum
dengan menamatkan perjanjian usaha sama lebih awal; dan Perbadanan menyerahkan
sebahagian tanah yang sedang dibangunkan kepada Pemaju. Bagi Pengurusan Bantuan
Bencana perolehan bekalan tidak mematuhi prosedur; berlaku perbezaan stok pengkalan
hadapan berbanding dengan rekod; pelupusan bekalan bantuan tidak didokumenkan; stok
bekalan rosak; dan tempat penyimpanan bekalan tidak sesuai. Bagi Penyenggaraan Jalan
Negeri, kerja penyenggaraan jalan tertangguh; penggunaan peruntukan di luar skop kerja;
vii

serta penyenggaraan bahu jalan dan perabot jalan tidak dilaksanakan dengan baik. Bagi
Program Pembangunan Sukan, prestasi pungutan pingat tidak mencapai sasaran dan pusat
latihan tidak disenggara. Bagi Pengurusan Tukar Syarat Tanah adalah pelanggaran
terhadap syarat penggunaan tanah; premium tambahan tukar syarat tanah tidak dijelaskan
setelah permohonan diluluskan; dan penguatkuasaan ke atas pelanggaran syarat tidak
dijalankan sepenuhnya. Bagi Pengurusan Projek Landskap, perbelanjaan kurang berbanding
dengan peruntukan; sasaran penanaman pokok tidak tercapai; pelaksanaan kerja tidak
mengikut perancangan; penyenggaraan kawasan landskap tidak dilaksanakan dengan
memuaskan; dan pemantauan pengurusan landskap kurang berkesan. Bagi pengurusan
syarikat IKIP, pembayaran elaun Ahli Lembaga Pengarah tidak mengikut kadar yang
ditetapkan dan pembayaran bonus dibuat ketika syarikat mengalami kerugian. Manakala
bagi syarikat LPSB, pengurusan kewangan, pengurusan sumber manusia dan pengurusan
aset tidak dilaksanakan sewajarnya. Semua Pegawai Pengawal yang berkenaan telah
dimaklumkan tentang perkara yang dilaporkan untuk pengesahan mereka. Bagi
menambahbaik kelemahan yang dibangkitkan atau bagi mengelakkan kelemahan yang
sama berulang, saya telah mengemukakan sebanyak 41 syor untuk diambil tindakan oleh
Ketua Jabatan berkenaan.
4. Saya berharap Laporan ini dapat dijadikan asas untuk memperbaiki segala
kelemahan, memantapkan usaha penambahbaikan dan meningkatkan akauntabiliti dan
integriti serta mendapat value for money bagi setiap perbelanjaan yang dibuat seperti mana
hasrat kerajaan. Secara tidak langsung ia akan menyumbang ke arah Program
Transformasi Negara selaras dengan slogan “Rakyat Didahulukan Pencapaian
Diutamakan” bagi memenuhi keperluan, kepentingan dan aspirasi setiap warga Malaysia.
5. Saya ingin merakamkan ucapan terima kasih kepada semua pegawai
Jabatan/Agensi dan Syarikat Kerajaan Negeri Pahang yang telah memberikan kerjasama
kepada pegawai saya sepanjang pengauditan dijalankan. Saya juga ingin melahirkan
penghargaan dan terima kasih kepada pegawai saya yang telah berusaha gigih serta
memberikan sepenuh komitmen untuk menyiapkan Laporan ini.
(TAN SRI DATO’ SETIA HAJI AMBRIN BIN BUANG)
Ketua Audit Negara
Malaysia
Putrajaya
13 Jun 2011
viii

INTISARI LAPORAN

INTISARI LAPORAN
BAHAGIAN I – AKTIVITI JABATAN/AGENSI NEGERI
1. PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI PAHANG
- Pengurusan Emolumen Anggota Perkhidmatan Awam Negeri
1.1. Emolumen terdiri daripada gaji pokok, elaun dan imbuhan yang diluluskan oleh
Kerajaan. Gaji pokok merujuk kepada mata gaji dalam struktur gaji Sistem Saraan Malaysia
yang berkuat kuasa dan diambil kira untuk faedah pencen. Elaun dan imbuhan dalam
perkhidmatan awam berdasarkan Perintah Am Bab B merupakan satu keistimewaan dan
bukan bersifat kekal yang patut dibayar kepada pegawai berkelayakan berdasarkan syarat
dan kadar yang ditetapkan. Potongan gaji terdiri daripada potongan wajib seperti caruman
Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP), bayaran ansuran Pinjaman Perumahan,
Kenderaan, Komputer dan potongan cukai pendapatan berjadual. Manakala potongan
pilihan seperti Simpanan Tabung Haji, Zakat, Insurans dan Angkatan Koperasi Kebangsaan
Malaysia Berhad (ANGKASA).
1.2. Pengauditan yang dijalankan pada bulan Oktober hingga Disember 2010 di 2
peringkat iaitu di Pejabat Kewangan Dan Perbendaharaan Negeri sebagai Pejabat
Perakaunan dan 8 Jabatan yang dipilih sebagai Pusat Tanggungjawab mendapati pada
keseluruhannya pengurusan emolumen anggota perkhidmatan awam adalah memuaskan.
Namun wujud beberapa kelemahan seperti berikut:
1.2.1. Berlaku lebihan dan kurangan bayaran emolumen.
1.2.2. Elaun Bantuan Sara Hidup melebihi kadar yang ditetapkan.
1.2.3. Imbuhan Tetap Perumahan dibayar walaupun menetap di kuarters kerajaan.
1.2.4. Kelewatan mengambil tindakan untuk memberhentikan/membuat pelarasan gaji dan
elaun apabila pegawai meninggal dunia/ bersara/ dikenakan tindakan tatatertib/ bertukar.
1.2.5. Tindakan dan keputusan tatatertib lewat diambil terhadap pegawai yang tidak hadir
bertugas.
1.2.6. Fail peribadi serta rekod perkhidmatan tidak diselenggarakan dengan lengkap dan
kemas kini.
1.3. Bagi memastikan pengurusan emolumen anggota perkhidmatan awam Negeri
Pahang dibuat dengan teratur, Jabatan disyorkan supaya mengambil langkah-langkah
berikut:
1.3.1. Mewujudkan koordinasi antara semua pihak yang terlibat di semua peringkat supaya
peraturan yang berkuat kuasa dapat dipatuhi dan pengemaskinian maklumat dapat dibuat
dari semasa ke semasa.
xi

1.3.2. Memastikan pegawai yang bertanggungjawab menjalankan pemeriksaan terperinci
sebelum sebarang perubahan terhadap maklumat emolumen pegawai diluluskan.
1.3.3. Memberi latihan kepada pegawai yang melaksanakan tugas berkaitan pengurusan
emolumen dari semasa ke semasa.
1.3.4. Ketua Jabatan perlu mengambil tindakan segera terhadap penjawat awam yang tidak
mematuhi peraturan pejabat.
1.3.5. Tindakan surcaj perlulah diambil terhadap pegawai yang gagal melaksanakan
tanggungjawab atau cuai sehingga mengakibatkan kerugian kepada pihak Kerajaan.
2. PERBADANAN KEMAJUAN NEGERI PAHANG
- Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
2.1. Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis (Projek) telah mula
dirancang pada tahun 1995. Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang (Perbadanan)
bertanggungjawab dalam merancang dan melaksanakan Projek tersebut. Pembangunan
Projek melibatkan kawasan seluas 129 ekar meliputi 61 ekar Tanah Kerajaan dengan
bayaran premium oleh Perbadanan berjumlah RM1.79 juta. Manakala 68 ekar atau 20 lot
tanah milik diperoleh melalui proses pengambilan balik tanah yang melibatkan kos berjumlah
RM1.17 juta juga dibayar oleh Perbadanan. Tujuan Projek ini dilaksanakan adalah untuk
memajukan Bandar Lipis dengan konsep pembangunan yang lebih tersusun serta memberi
peluang pemilikan perniagaan kepada Bumiputera. Tapak Projek terletak di seberang Sungai
Jelai berhampiran Bandar Lipis sedia ada yang dihubungkan melalui jambatan.
2.2. Pengauditan telah dijalankan antara bulan Oktober 2010 sehingga Januari 2011 di
Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang, Bahagian Perancang Ekonomi Negeri Pahang,
Majlis Daerah Lipis serta Pejabat Daerah Dan Tanah Lipis. Secara keseluruhannya, Projek
ini adalah kurang memuaskan kerana wujud kelemahan seperti berikut:
2.2.1. Kawasan pembangunan oleh Perbadanan seluas 11.97 ekar daripada 62 ekar masih
belum dapat dimajukan.
2.2.2. Pembinaan 30 unit kedai oleh Perbadanan lewat diserahkan kepada pembeli.
Manakala Kompleks R&R lewat disewakan kepada Majlis Daerah Lipis.
2.2.3. Syarat perjanjian usaha sama tidak mengandungi syarat-syarat penting yang boleh
menjamin kepentingan Perbadanan malah lebih menguntungkan pihak Pemaju.
2.2.4. Perbadanan tidak menerima pulangan yang optimum dengan menamatkan perjanjian
usaha sama lebih awal.
2.2.5. Perbadanan terpaksa menyerahkan sebahagian tanah yang sedang dibangunkan
kepada Pemaju yang dianggarkan bernilai RM4.48 juta sedangkan Perbadanan hanya
memperoleh pulangan berjumlah RM4.35 juta daripada Projek usaha sama ini.
xii

2.3. Bagi memperbaiki kelemahan yang dibangkitkan dan memastikan perkara yang
sama tidak berulang dalam melaksanakan projek yang lain, adalah disyorkan supaya
Perbadanan memberikan pertimbangan terhadap perkara berikut:
2.3.1. Menjalankan kajian yang lebih terperinci terhadap lokasi Projek terutama yang boleh
memberi impak kos sehingga menjejaskan pelaksanaan keseluruhannya.
2.3.2. Mengkaji dengan lebih mendalam syarat-syarat perjanjian agar lebih memihak
kepada Perbadanan dan menjamin kepentingan kerajaan.
2.3.3. Mengambil kira hasil penemuan Audit untuk dijadikan panduan dalam melaksanakan
projek seumpamanya dimasa yang akan datang.
3. JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI
- Pengurusan Bantuan Bencana
3.1. Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Pahang (Jabatan) adalah anggota
Jawatankuasa Pengurusan dan Bantuan Bencana Negara. Mengikut Arahan Majlis
Keselamatan Negara (MKN) No. 20, Jabatan bertanggungjawab untuk menyedia dan
menyenggarakan pusat-pusat pemindahan, membuat persediaan dan mengedarkan bantuan
makanan, pakaian dan keperluan-keperluan lain, menjalankan pendaftaran ke atas mangsa
untuk tujuan pemulihan semula mangsa bencana serta memberi bimbingan, nasihat dan
kaunseling kepada mangsa-mangsa bencana. Bantuan untuk bencana disalurkan melalui
Tabung Malapetaka yang ditubuhkan di bawah Kumpulan Wang Amanah Jawatankuasa
Malapetaka Negeri Pahang (Kumpulan Wang/Tabung Amanah). Sehingga akhir tahun 2010,
baki Tabung Amanah adalah berjumlah RM6.33 juta dan jumlah perbelanjaan ialah RM3.14
juta.
3.2. Pengauditan yang dijalankan antara bulan Oktober 2010 hingga Januari 2011 di
Jabatan serta 3 Pejabat Kebajikan Masyarakat Daerah (PKMD) di Pekan, Maran dan
Rompin mendapati kelemahan seperti berikut:
3.2.1. Perolehan bekalan bantuan bencana tidak mematuhi peraturan kewangan
sepenuhnya di mana terdapat jumlah pembelian bagi satu item yang melebihi RM50,000
dibeli secara pembelian terus.
3.2.2. Berlaku perbezaan stok di 10 pengkalan hadapan berbanding dengan rekod.
3.2.3. Pelupusan bekalan bantuan bencana tidak didokumenkan oleh Jabatan.
3.2.4. Stok bekalan bantuan bencana seperti beberapa kampit beras, bungkusan gula dan
minyak masak telah rosak di pengkalan hadapan.
3.2.5. Tempat penyimpanan bekalan bencana yang tidak sesuai seperti ruang sempit dan
pengudaraan yang tidak sempurna.
3.3. Bagi penambahbaikan terhadap pengurusan bantuan bencana ini, adalah disyorkan
pihak Jabatan melaksanakan langkah-langkah seperti berikut:
xiii

3.3.1. Mematuhi prosedur perolehan bekalan untuk pengkalan hadapan dan
mempertingkatkan koordinasi dengan Pejabat Daerah dalam penyediaan Pesanan Kerajaan.
3.3.2. Mengambil inisiatif bagi memohon kelulusan daripada Pejabat Kewangan Negeri
untuk mendapatkan pengecualian perolehan secara sebut harga.
3.3.3. Memantau proses pengagihan bekalan dengan memastikan semakan dibuat
sebelum menandatangani borang agihan dan penyelenggaraan buku stok (daftar) keluar dan
masuk bekalan di setiap pengkalan hadapan dilaksanakan.
3.3.4. Menguatkuasakan pemantauan sebelum tindakan pelupusan diambil dengan
mengadakan naziran ke pengkalan hadapan sebelum pelupusan dan memastikan rekod
pelupusan diselenggara di setiap PKMD untuk tujuan pemantauan. Proses pelupusan juga
mestilah didokumenkan sebagai garis panduan untuk semua pihak yang terlibat di dalam
pengurusan bantuan bencana.
3.3.5. Menyediakan tempat penyimpanan yang sesuai bagi mengelakkan kerosakan
terhadap bekalan tersebut.
4. JABATAN KERJA RAYA NEGERI
- Penyenggaraan Jalan Negeri
4.1. Jabatan Kerja Raya Negeri Pahang (JKR) bertanggungjawab merancang dan
melaksanakan kerja penyenggaraan jalan-jalan negeri. Berdasarkan kepada maklumat
terakhir Sistem Maklumat Rekod Jalan Raya Malaysia (Malaysian Road Record Information
System (MARRIS)) sehingga Mac 2010, panjang rangkaian jalan di Negeri Pahang di bawah
penyenggaraan JKR ialah 5,680 kilometer. Kerja penyenggaraan jalan negeri ini
dilaksanakan oleh Bahagian Jalan, JKR Negeri Pahang dan Pihak Berkuasa Tempatan
(PBT) setiap daerah. Bahagian Jalan bertanggungjawab memastikan jalan negeri yang sedia
ada disenggara dan diurus dengan baik, diperbaiki dan dinaik taraf untuk penggunaan yang
lebih selamat. Selain itu, Bahagian Jalan juga bertanggungjawab terhadap kerja
penyenggaraan yang dijalankan oleh kontraktor. Pada tahun 2008 hingga 2010 peruntukan
yang diterima bagi kerja penyenggaraan jalan negeri masing-masing berjumlah
RM106.13 juta, RM118.52 juta dan RM118.54 juta.
4.2. Pengauditan yang dijalankan antara bulan September 2010 hingga Januari 2011 di
Ibu Pejabat JKR Negeri serta 3 cawangannya di Kuantan, Jerantut dan Lipis serta Majlis
Perbandaran Kuantan dan 2 Majlis Daerah di Jerantut dan Lipis mendapati kelemahan
seperti berikut:
4.2.1. Kerja penyenggaraan jalan tertangguh di Majlis Daerah Lipis kerana tiada peruntukan
disalurkan bagi menyenggara keruntuhan tebing sejak tahun 2008.
4.2.2. Penggunaan peruntukan di luar skop kerja yang dibenarkan.
4.2.3. Penyenggaraan bahu jalan dan perabot jalan tidak dilaksanakan dengan baik.
4.2.4. Permukaan jalan rosak tidak disenggara dengan baik dan berlaku vandalisme
terhadap perabot jalan.
xiv

4.2.5. Tiada pematuhan terhadap syarat sebut harga bagi kerja-kerja pemotongan rumput
oleh JKR Daerah Lipis.
4.3. Kelemahan-kelemahan ini perlu diatasi demi menjamin keselesaan dan keselamatan
pengguna jalan raya. Adalah disyorkan pihak JKR dan PBT mengambil langkah
penambahbaikan seperti berikut:
4.3.1. Memastikan setiap bayaran yang dibuat hendaklah mengikut arahan dan prosedur
kewangan yang ditetapkan.
4.3.2. Menjalankan pemantauan terhadap kerja-kerja penyenggaraan yang dijalankan oleh
PBT melalui peruntukan yang disalurkan.
4.3.3. Mempertingkatkan penyenggaraan terhadap perabot dan bahu jalan.
4.3.4. Mempertingkatkan koordinasi dengan agensi yang berkaitan.
4.3.5. Memastikan semua kenderaan dan jentera jabatan digunakan secara optimum.
5. MAJLIS SUKAN PAHANG
- Program Pembangunan Sukan
5.1. Majlis Sukan Pahang (Majlis) ditubuhkan pada 23 Januari 1984 di bawah Akta Majlis
Sukan Negara Malaysia 1971, Perintah Majlis Sukan Negara Malaysia (Pindaan Jadual
Kedua) 1988 (Akta 29). Misi Majlis ialah untuk menyediakan perkhidmatan yang cemerlang
dalam mengurus dan mentadbir semua kepentingan berkaitan sukan di Negeri Pahang dan
menyediakan kemudahan sukan bagi tujuan pembangunan sukan sejajar dengan Dasar
Sukan Negara. Manakala Visi Majlis ialah melahirkan atlet Negeri Pahang bertaraf dunia
yang akan mewakili negara ke peringkat antarabangsa. Tumpuan pembangunan sukan
merangkumi 19 jenis sukan antaranya olahraga, angkat berat, silat, gimnastik, gimrama,
lumba basikal, menembak, memanah dan tinju. Pada tahun 2008 hingga 2010, Majlis telah
membelanjakan sejumlah RM9.14 juta (89.8%) daripada RM10.19 juta peruntukan yang
diterima bagi tujuan pembangunan sukan di Negeri Pahang.
5.2. Pengauditan yang dijalankan antara bulan Oktober 2010 hingga Januari 2011
mendapati pada keseluruhannya program pembangunan sukan di Majlis adalah kurang
memuaskan kerana:
5.2.1. Prestasi pungutan pingat di Kejohanan Sukan Malaysia (SUKMA) tidak mencapai
sasaran.
5.2.2. Pusat latihan yang tidak disenggara.
5.2.3. Peralatan sukan tidak disenggara serta usang dan rosak.
5.2.4. Asrama atlet tidak disenggara.
5.3. Bagi memastikan program pembangunan sukan dapat dilaksanakan dengan lebih
sistematik dan berkesan, pihak Audit mengesyorkan supaya Majlis mengambil langkah
penambahbaikan seperti berikut:
xv

5.3.1. Menaik taraf kemudahan sukan seperti pusat latihan dan asrama bagi menjamin
keselamatan dan kebajikan atlet.
5.3.2. Menyediakan peralatan sukan yang sesuai dan terkini untuk meningkatkan kualiti
latihan atlet.
5.3.3. Menyenggara kemudahan sukan secara terancang dan berkala untuk memastikan
ia berada pada tahap yang baik.
5.3.4. Mempertingkatkan pemantauan terhadap kemudahan sukan yang disediakan supaya
sentiasa berada dalam keadaan yang sempurna.
6. PEJABAT DAERAH DAN TANAH TEMERLOH
- Pengurusan Tukar Syarat Tanah
6.1. Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh (Pejabat) ditubuhkan pada tahun 1889 adalah
bertanggungjawab terhadap urusan pentadbiran dan pengurusan tanah yang diberi kuasa
oleh undang-undang dan peraturan tanah seperti Kanun Tanah Negara 1965, Akta
Pengambilan Tanah 1960 dan Kaedah-kaedah Tanah Pahang 1992. Aktiviti utama yang
dijalankan berkaitan dengan pengurusan tanah adalah merangkumi pengurusan
permohonan pemberimilikan semula tanah dan permohonan tukar syarat, sekatan dan jenis
penggunaan tanah. Pentadbir Tanah bertanggungjawab memastikan syarat nyata
penggunaan tanah sebagaimana yang dinyatakan di dalam dokumen hak milik tanah
dipatuhi.
6.2. Pengauditan yang dijalankan antara bulan November 2010 hingga Februari 2011
mendapati pada keseluruhannya pengurusan tukar syarat tanah di Pejabat adalah
memuaskan. Bagaimanapun, masih terdapat beberapa kelemahan yang perlu diatasi bagi
memantapkan lagi pengurusan tukar syarat tanah adalah seperti berikut:
6.2.1. Pelanggaran terhadap syarat penggunaan tanah.
6.2.2. Premium tambahan tukar syarat tanah tidak dijelaskan setelah permohonan
diluluskan.
6.2.3. Penguatkuasaan ke atas pelanggaran syarat tidak dijalankan sepenuhnya.
6.3. Bagi memastikan pengurusan tukar syarat penggunaan tanah dapat dilaksanakan
dengan lebih efisien, pihak Audit mengesyorkan supaya Pejabat mengambil tindakan
penambahbaikan seperti berikut:
6.3.1. Mengambil langkah yang proaktif dengan mengenal pasti tanah yang terlibat dengan
pelanggaran syarat penggunaan tanah.
6.3.2. Memastikan pemohon yang telah diluluskan tukar syarat tanah menjelaskan bayaran
premium tanah dalam tempoh ditetapkan.
6.3.3. Mempercepatkan proses kes-kes rayuan pengurangan premium tambahan.
xvi

6.3.4. Mewujudkan mekanisme pemantauan secara kerjasama dan koordinasi pelaksanaan
tugas antara Unit yang berkaitan.
7. MAJLIS PERBANDARAN TEMERLOH
- Pengurusan Projek Landskap
7.1. Majlis Perbandaran Temerloh (Majlis) adalah bertanggungjawab untuk merancang
dan melaksanakan projek landskap serta memelihara keindahan dan kebersihan Bandar
Temerloh. Bagi tempoh 2008 hingga 2010, Majlis telah menerima peruntukan daripada
Kementerian Perumahan Dan Kerajaan Tempatan (KPKT) berjumlah RM1.35 juta (pada
tahun 2008) dan Jabatan Landskap Negara (JLN) berjumlah RM0.35 juta (pada tahun 2008
dan 2009) serta peruntukan dalaman berjumlah RM0.78 juta. Daripada jumlah RM2.48 juta
tersebut sejumlah RM1.82 juta telah dibelanjakan oleh Majlis bagi pengurusan projek
landskap.
7.2. Pengauditan yang dijalankan antara bulan November 2010 hingga Januari 2011
mendapati wujud beberapa kelemahan seperti berikut:
7.2.1. Sasaran penanaman pokok tidak tercapai.
7.2.2. Pelaksanaan kerja tidak mengikut perancangan.
7.2.3. Penyenggaraan kawasan landskap tidak dilaksanakan dengan memuaskan.
7.2.4. Pemantauan pengurusan landskap kurang berkesan.
7.3. Bagi memastikan pengurusan projek landskap dapat dilaksanakan dengan cekap dan
berkesan, adalah disyorkan supaya Majlis mengambil tindakan seperti berikut:
7.3.1. Menyediakan butiran terperinci untuk menyokong anggaran kewangan terhadap
penyenggaraan dan pembelian pokok, benih dan input pertanian yang perlu dibeli.
7.3.2. Memantau dengan lebih rapi kerja-kerja penyenggaraan landskap dengan
menyediakan jadual pemantauan berkala.
7.3.3. Mengambil tindakan proaktif untuk mengatasi masalah aduan awam.
7.3.4. Menggantikan peralatan senaman dan permainan yang rosak bagi meningkatkan
tahap keselamatan di kawasan landskap.
xvii

BAHAGIAN II – PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI
8. YAYASAN PAHANG
- IKIP Education Sdn. Bhd.
8.1. IKIP Education Sdn. Bhd. (IKIP) juga dikenali sebagai IKIP International College telah
ditubuhkan pada 4 Mac 1992. IKIP merupakan syarikat milik penuh Yayasan Pahang
dengan modal dibenarkan berjumlah RM10 juta dan modal berbayarnya RM5.90 juta. Tujuan
utama penubuhan IKIP oleh Yayasan Pahang adalah bagi meningkatkan bilangan graduan
terutamanya anak Pahang dalam bidang pengajian serta memberi peluang belajar ke
peringkat yang lebih tinggi kepada semua golongan masyarakat. IKIP merupakan kolej
pendidikan swasta yang menawarkan pelbagai program sijil kemahiran, diploma dan ijazah
melalui program dalaman dan program kerjasama dengan Institusi Pengajian Tinggi (IPT)
tempatan dan luar negara. Pengauditan yang dijalankan antara bulan Ogos hingga Oktober
2010 mendapati IKIP mengalami kerugian sebelum cukai berjumlah RM4.51 juta pada tahun
2008 dan RM0.25 juta pada tahun 2009. Pengurusan aktiviti utama syarikat iaitu program
pendidikan secara swasta telah dilaksanakan dengan memuaskan, namun masih terdapat
beberapa kelemahan seperti penyertaan pelajar masih di bawah sasaran yang ditetapkan
dan baki tunggakan yuran yang tinggi sehingga IKIP terpaksa menampung kos yang tinggi
dan masih memerlukan bantuan kewangan daripada Yayasan Pahang.
8.2. Selain itu, terdapat juga beberapa kelemahan dalam aspek tadbir urus korporat serta
pengurusan kewangan seperti pembayaran elaun Ahli Lembaga Pengarah yang tidak
mengikut kadar yang ditetapkan oleh Pekeliling dan pembayaran bonus dibuat ketika
syarikat mengalami kerugian.
8.3. Bagi memastikan objektif penubuhan IKIP dapat dicapai sepenuhnya dan kerajaan
sebagai pemegang ekuiti mendapat value for money, adalah disyorkan pihak yang terlibat
mengambil tindakan penambahbaikan seperti berikut:
8.3.1. Memperkemaskan tadbir urus korporat syarikat dengan menjadikan Kod Tadbir Urus
Korporat Malaysia sebagai amalan harian serta mematuhi segala peraturan yang ditetapkan
berkaitan syarikat Kerajaan.
8.3.2. Mempertingkatkan tahap pengurusan kewangan syarikat dengan mengamalkan
perbelanjaan secara berhemat bagi mengurangkan bebanan kewangan syarikat.
8.3.3. Memperkemaskan sistem kutipan yuran bagi mengelakkan tunggakan yuran yang
akan membawa kerugian kepada syarikat.
8.3.4. Memperhebatkan lagi promosi terutama kepada pelajar tahun akhir persekolahan
bagi meningkatkan jumlah pelajar IKIP dan seterusnya mencapai sasaran yang ditetapkan.
xviii

9. LEMBAGA KEMAJUAN PERUSAHAAN PERTANIAN NEGERI PAHANG
- LKPP Property Sdn. Bhd.
9.1. LKPP Property Sdn. Bhd. (LPSB) telah memulakan operasinya pada 8 Mac 1996
dengan modal saham dibenarkan sejumlah RM5 juta dan modal berbayarnya setakat ini
berjumlah RM1 juta. LPSB merupakan syarikat subsidiari kepada Agensi Kerajaan Negeri
Pahang iaitu Lembaga Kemajuan Perusahaan (LKPP) dengan 100% modal saham
berbayarnya dimiliki oleh LKPP. Pengauditan yang dijalankan pada akhir Julai hingga
Disember 2010 mendapati secara keseluruhannya, objektif penubuhan LPSB adalah
tercapai. Pengurusan aktiviti syarikat adalah baik, manakala prestasi kewangan syarikat pula
berada pada kedudukan yang sederhana.
9.2. Aktiviti utama LPSB adalah pembangunan hartanah. LPSB berperanan sebagai
Pemaju, Agen Pembangunan Hartanah dan Khidmat Pengurusan Projek. Bagaimanapun,
pengurusan kewangan, pengurusan sumber manusia dan pengurusan aset tidak
dilaksanakan sewajarnya. Kawalan perbelanjaan, pemberian bonus, dividen serta
pengurusan pinjaman perlu diberi perhatian bagi memantapkan lagi pengurusan syarikat
bagi menjadikan LPSB sebagai sebuah syarikat yang berdaya saing.
9.3. Bagi memantapkan pengurusan LPSB dan membolehkannya berdaya saing, pihak
Audit mengesyorkan tindakan penambahbaikan seperti berikut:
9.3.1. Memperkemaskan tadbir urus korporat syarikat dengan menjadikan Kod Tadbir Urus
Korporat Malaysia sebagai amalan harian bagi memelihara kepentingan kerajaan.
9.3.2. Mempertingkatkan pengurusan kewangan dan kawalan dalaman syarikat terutama
dalam mengawal perbelanjaan dengan melaksanakan perbelanjaan secara berhemat.
9.3.3. Mewujudkan garis panduan berkaitan pengurusan kewangan syarikat untuk
mempertingkatkan prestasi aktiviti syarikat dengan memberi tumpuan kepada aktiviti yang
berdaya saing dan membawa keuntungan yang tinggi kepada syarikat serta menyumbang
kepada peningkatan sosio ekonomi Negeri Pahang.
9.3.4. LPSB perlu memantau dan menilai aspek pengurusan projek dapat dilaksanakan
mengikut jadual.
9.3.5. Mempertingkatkan pemantauan di peringkat Lembaga Pengarah serta menjalankan
tindakan susulan bagi memastikan peraturan dan panduan yang ditetapkan oleh kerajaan
terhadap syarikat berkaitan kerajaan dipatuhi.
xix

BAHAGIAN I
AKTIVITI JABATAN/AGENSI
NEGERI

BAHAGIAN I
AKTIVITI JABATAN/AGENSI NEGERI
1. PENDAHULUAN
Seksyen 6 (d) Akta Audit 1957 menghendaki Ketua Audit Negara menjalankan pengauditan
prestasi terhadap program dan aktiviti Jabatan/Agensi Kerajaan Negeri untuk menentukan
sama ada program dan aktiviti tersebut dilaksanakan dengan cekap, ekonomi dan berkesan.
Pada tahun 2010, Jabatan Audit Negara telah memilih 7 aktiviti untuk dikaji iaitu
Pengurusan Emolumen Anggota Perkhidmatan Awam Negeri, Projek Pembangunan Bandar
Baru Seberang Jelai, Lipis, Pengurusan Bantuan Bencana, Penyenggaraan Jalan Negeri,
Program Pembangunan Sukan, Pengurusan Tukar Syarat Tanah dan Pengurusan Projek
Landskap. Pemerhatian Audit daripada kajian tersebut telah dimaklumkan kepada
Jabatan/Agensi berkenaan. Hanya penemuan Audit yang penting dilaporkan di Bahagian
ini.
PEJABAT SETIAUSAHA KERAJAAN NEGERI PAHANG
2. PENGURUSAN EMOLUMEN ANGGOTA PERKHIDMATAN AWAM NEGERI
2. 1. LATAR BELAKANG
2.1.1. Emolumen terdiri daripada gaji pokok, elaun dan imbuhan yang diluluskan oleh
Kerajaan. Gaji pokok merujuk kepada mata gaji dalam struktur gaji Sistem Saraan Malaysia
yang berkuat kuasa dan diambil kira untuk faedah pencen. Elaun dan imbuhan dalam
perkhidmatan awam berdasarkan Perintah Am Bab B merupakan satu keistimewaan dan
bukan bersifat kekal yang patut dibayar kepada pegawai berkelayakan berdasarkan syarat
dan kadar yang ditetapkan. Potongan gaji terdiri daripada potongan wajib seperti caruman
Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP), bayaran ansuran Pinjaman Perumahan,
Kenderaan, Komputer dan potongan cukai pendapatan berjadual. Manakala potongan
pilihan seperti Simpanan Tabung Haji, Zakat, Insurans dan Angkatan Koperasi Kebangsaan
Malaysia Berhad (ANGKASA).
2.1.2. Pembayaran gaji dan elaun kakitangan awam diuruskan oleh Pejabat Kewangan Dan
Perbendaharaan Negeri melalui Sistem Gaji Berkomputer dengan menggunakan Sistem
Perakaunan Berkomputer Standard Kerajaan Negeri (SPEKS). Pada tahun 2010, sejumlah
RM249.98 juta telah diperuntukkan untuk pembayaran emolumen, manakala RM247.55 juta
atau 99% telah dibelanjakan. Jumlah keseluruhan perjawatan di Negeri Pahang pada 31
Disember 2010 ialah 12,098 jawatan. Manakala jawatan yang diisi ialah 9,693 jawatan.
Kedudukan perjawatan penjawat awam yang diluluskan di Jabatan yang diaudit berjumlah
3

1,519 orang. Daripada jumlah tersebut sejumlah 1,317 atau 86.7% perjawatan telah diisi.
Kedudukan perjawatan awam di Jabatan yang diaudit adalah seperti di Jadual 2.1.
Jadual 2.1
Kedudukan Perjawatan Awam Di Jabatan Yang Diaudit
Pada 31 Disember 2010
Bil. Jabatan Lulus Diisi Kosong Pengisian
(%)
1. Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang 513 467 46 91.0
2. Jabatan Perancangan Bandar Dan Desa Negeri 81 69 12 77.5
3. Pejabat Perkhidmatan Veterinar Negeri 243 208 35 85.6
4. Pejabat Daerah Dan Tanah Maran 162 136 26 83.9
5. Pejabat Pengairan Dan Saliran Daerah Kuantan 56 54 2 96.4
6. Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan 148 125 23 84.5
7. Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut 198 150 48 75.7
8. Pejabat Hutan Daerah Rompin 118 108 10 91.5
Jumlah 1,519 1,317 202 86.7
Sumber: Pelbagai Jabatan
2. 2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Pengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada pengurusan bayaran emolumen
diuruskan dengan betul dan tepat mengikut peraturan dan pekeliling yang telah ditetapkan.
2.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
2.3.1. Pengauditan ini meliputi semakan terhadap data gaji, elaun, imbuhan, potongan gaji,
dokumen sokongan, rekod perkhidmatan dan fail peribadi bagi tempoh 2009 hingga 2010.
Bagaimanapun rekod dan dokumen tahun-tahun terdahulu juga disemak sekiranya perlu.
Pengauditan dilaksanakan di 2 peringkat iaitu di Pejabat Kewangan Dan Perbendaharaan
Negeri sebagai Pejabat Perakaunan dan 8 Jabatan yang dipilih sebagai Pusat
Tanggungjawab.
2.3.2. Sebanyak 633 penjawat awam di 8 Jabatan telah dipilih untuk diaudit yang
melibatkan lantikan tetap, kontrak, tukar lantik, kenaikan pangkat, anjakan gaji, cuti belajar
bergaji penuh/separuh atau tanpa gaji, bersara, meninggal dunia, meletak jawatan atau
tindakan tatatertib. Pemilihan sampel melalui Audit Command Language (ACL) telah
dilaksanakan terhadap kriteria penjawat awam dibayar gaji melebihi sekali (berganda), Elaun
Khidmat Awam, Elaun Keraian dan umur melebihi 58 tahun tapi masih dibayar emolumen.
Temu bual dengan pegawai terlibat juga diadakan bagi mendapatkan maklumat lanjut.
Bilangan Jabatan dan kakitangan yang dipilih untuk diaudit adalah seperti di Jadual 2.2.
4

Jadual 2.2
Bilangan Jabatan Dan Kakitangan Yang Diaudit
Bil.
Jabatan
Bilangan
Kakitangan
1. Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang 253
2. Jabatan Perancangan Bandar Dan Desa Negeri 25
3. Jabatan Perkhidmatan Veterinar Negeri 35
4. Pejabat Daerah Dan Tanah Maran 72
5. Pejabat Pengairan Dan Saliran Daerah Kuantan 45
6. Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan 77
7. Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut 67
8. Pejabat Hutan Daerah Rompin 59
Sumber: Pelbagai Jabatan
2.4. PENEMUAN AUDIT
Jumlah 633
Pengauditan yang dijalankan antara bulan Oktober hingga Disember 2010 mendapati
pengurusan pembayaran emolumen bagi anggota perkhidmatan awam pada
keseluruhannya adalah memuaskan kecuali berlaku lebihan dan kurangan bayaran
emolumen dan fail peribadi serta rekod perkhidmatan tidak diselenggarakan dengan lengkap
dan kemas kini. Antara faktor yang menyebabkan lebihan/kurangan bayaran emolumen
tersebut ialah kesilapan dalam pengiraan gaji dan elaun; kelewatan mengambil tindakan
untuk memberhentikan/membuat pelarasan gaji dan elaun apabila pegawai meninggal
dunia/bersara/dikenakan tindakan tatatertib/bertukar; tindakan dan keputusan tatatertib lewat
diambil atau dilaksanakan oleh bahagian berkenaan; kesilapan bayaran Elaun Bantuan Sara
Hidup dan Imbuhan Tetap Perumahan kepada pegawai yang menduduki kuarters kerajaan.
Penjelasan lanjut mengenai kelemahan yang diperhatikan adalah seperti di perenggan
berikut:
2.4.1. Imbuhan Tetap Perumahan
2.4.1.1. Kadar kelayakan pegawai untuk menerima Imbuhan Tetap Perumahan (ITP)
dinyatakan dalam Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 6 Tahun 1994, Bilangan 8 Tahun
2000, Bilangan 6 Tahun 2001, Bilangan 4 Tahun 2004, Bilangan 11 Tahun 2006 dan
Bilangan 16 Tahun 2007. Kadar yang ditetapkan ialah antara RM180 hingga RM2,500
sebulan. Surat Pekeliling Setiausaha Kerajaan Negeri Pahang Bilangan 3 Tahun 2003
telah menetapkan supaya pegawai dan kakitangan yang diperuntukkan Rumah Khas
Jabatan dan mendudukinya adalah layak diberi Bayaran Perumahan Khas sebanyak
50% daripada kelayakan kadar Imbuhan Tetap Perumahan. Manakala mengikut
Perintah-perintah Am, sub peraturan 6, Sewa Rumah (Rumah dan Bangunan Pejabat
Kerajaan), seseorang pegawai yang dibenarkan mendiami sesebuah rumah Kerajaan
atau sesebuah rumah yang disewakan khas untuknya akan dikehendaki membayar
sewa mengikut kadar yang ditetapkan oleh Kerajaan dari semasa ke semasa.
Bagaimanapun, di bawah sub peraturan 15(d)(iii), pegawai yang dikehendaki menduduki
rumah Khas Jabatan adalah dikecualikan daripada membayar sewa rumah bagi rumah
Kerajaan yang diuntukkan kepadanya.
5

2.4.1.2. Semakan Audit terhadap 8 Jabatan mendapati hanya 2 Jabatan yang
mempunyai isu berkaitan dengan ITP. Daripada 18 penjawat awam yang menduduki
Kuarters Kerajaan di Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan, didapati 6 daripada mereka
telah menerima Bayaran Perumahan Khas sebanyak 50% daripada kadar ITP kerana
menduduki Rumah Khas Jabatan. Bagaimanapun, mereka telah dikenakan bayaran sewa
rumah yang sepatutnya dikecualikan seperti di Jadual 2.3. Maklum balas yang diperoleh
daripada pihak Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan menyatakan bahawa pihak Jabatan
telah memberhentikan kenaan bayaran sewa mulai bulan Januari 2011 dan membuat
permohonan kepada Jabatan Bekalan Air Negeri untuk membayar balik jumlah sewa
yang dikenakan kepada penjawat awam yang menduduki Rumah Khas Jabatan pada 6
Januari 2011.
Jadual 2.3
Penjawat Awam Yang Menduduki Rumah Khas Jabatan Dan Dikenakan
Bayaran Sewa Rumah Di Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan
Bil.
No. Gaji
Jawatan/
Gred
Sewa
Bulanan
Kelas
Rumah
Tempoh
Bayaran
Sewa
(RM)
1. 571025065273 Pekerja Awam Khas R3 20 G Mei 2009 -
Dis. 2010
2. 600910065161 Pekerja Awam Khas R6 20 G Mei 2009 -
Dis. 2010
3. 620429065251 Pekerja Awam Khas R6 20 G Mei 2009 -
Dis. 2010
4. 600915065283 Pekerja Awam Khas R3 20 G Mei 2009 -
Dis. 2010
5. 620802065381 Pekerja Awam Khas R3 20 G Mei 2009 -
Dis. 2010
6. 580506065105 Pekerja Awam R4 10 H April 2004 -
Dis. 2010
Jumlah
Sewa
Dikenakan
(RM)
400
Jumlah 2,810
Sumber: Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan
2.4.1.3. Manakala di Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut pula semakan Audit
mendapati 3 penjawat awam telah dibayar ITP sejumlah RM180 sebulan walaupun
menduduki Rumah Khas Jabatan seperti di Jadual 2.4. Selepas mendapat teguran Audit,
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut menyatakan surat tuntutan bayaran balik Imbuhan
Tetap Perumahan kepada 3 penjawat awam tersebut telah dikeluarkan pada 10 Disember
2010 dan 16 Februari 2011. Mereka masih belum membuat sebarang pembayaran.
Manakala potongan ITP telah dibuat mulai gaji bulan Januari 2011.
400
400
400
400
810
6

Jadual 2.4
Penjawat Awam Menduduki Rumah Khas Jabatan Tetapi Dibayar ITP
Di Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
Amaun
Patut
Dikutip
Bil. No. Gaji
Amaun
Jawatan/ ITP Tempoh
Diterima
Gred
Bayaran
(RM) (RM) (RM)
1. 750721065043 Pekerja Awam R1 180 Dis. 2009- 2,340 1,170
Dis. 2010
2. 830402065687 Pekerja Awam R1 180 Dis. 2009- 2,340 1,170
Dis. 2010
2,160 1,080
3. 881127065155 Pekerja Awam R1 180 Jan. 2010-
Dis. 2010
Sumber: Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
Jumlah 6,840 3,420
Pada pendapat Audit, urusan pembayaran Imbuhan Tetap Perumahan adalah
memuaskan kecuali di Jabatan Bekalan Air Daerah Pekan dan Daerah Jerantut kerana
kesilapan pemotongan sewa rumah dan pembayaran ITP kepada kakitangan yang
menduduki Rumah Khas Jabatan.
2.4.2 Elaun Bantuan Sara Hidup
2.4.2.1. Pegawai yang diluluskan ITP layak diberikan Elaun Bantuan Sara Hidup (EBSH)
manakala pegawai yang menduduki kuarters layak menerima 50% daripada kadar yang
diberikan kepada pegawai yang tidak diperuntukkan rumah Kerajaan. Kadar EBSH adalah
ditetapkan dalam Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 6 Tahun 2007. Semakan Audit
terhadap 8 Jabatan, mendapati 6 penjawat awam di Pejabat Hutan Daerah Rompin dan
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut telah menerima bayaran EBSH melebihi daripada
kadar yang ditetapkan seperti di Jadual 2.5.
Jadual 2.5
Elaun Bantuan Sara Hidup Yang Terlebih Bayar Di Pejabat Hutan Daerah Rompin
Dan Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
EBSH (RM) Terlebih
Bil. No. Gaji Tempoh Patut
Bayar
Telah Terima
Terima
(RM)
Pejabat Hutan Daerah Rompin
1. 670120065849 Dis. 08 – Feb. 2009 300 600 300
2. 750809065451 Dis. 08 – Feb. 2009 300 600 300
3. 760611065471 Jan. – Feb. 2009 200 400 200
Jumlah 800
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
1. 750721065043 Dis. 09 – Dis. 2010 650 1,300 650
2. 830402065687 Dis. 09 – Dis. 2010 650 1,300 650
3. 881127065155 Jan. 10 – Dis. 2010 600 1,200 600
Jumlah 1,900
Jumlah 2,700
Sumber: Pejabat Hutan Daerah Rompin Dan Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
2.4.2.2. Maklum balas yang diperoleh daripada pihak Pejabat Hutan Daerah Rompin
menyatakan bahawa surat tuntutan bayaran balik EBSH yang terlebih bayar telah
7

dikeluarkan kepada Penjawat Awam tersebut pada 11 November 2010. Semua Penjawat
Awam tersebut telah bertukar keluar dan masih belum membuat pembayaran. Di Jabatan
Bekalan Air Daerah Jerantut pula surat tuntutan telah dikeluarkan pada 10 Disember 2010
dan 16 Februari 2011 dan masih belum membuat pembayaran.
Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran EBSH adalah memuaskan kecuali di
Pejabat Hutan Daerah Rompin dan Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut kerana
terdapat kesilapan bayaran EBSH kepada penjawat awam.
2.4.3. Pelarasan Pembayaran Gaji Pegawai Yang Dinaikkan Pangkat
Kenaikan pangkat pegawai akan dimaklumkan melalui surat penyiaran kenaikan pangkat
yang menyatakan tarikh kuat kuasa kenaikan pangkat sama ada dikebelakangkan pada
mana-mana tarikh yang ditetapkan oleh Lembaga Kenaikan Pangkat. Kaedah pelarasan gaji
dan penetapan mata gaji permulaan kenaikan pangkat adalah merujuk kepada Pekeliling
Perkhidmatan Bilangan 14 Tahun 2007 dan Surat Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 9 Tahun
2008 yang masing-masingnya dikeluarkan oleh JPA pada 20 Ogos 2007 dan 2 Jun 2008.
Semakan Audit terhadap 8 Jabatan mendapati hanya satu kes pelarasan gaji penjawat
awam berjawatan Pembantu Tadbir Gred N17 yang dinaikkan pangkat ke Gred N22 di
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut telah terlebih dibayar gaji sejumlah RM466. Pegawai
tersebut sepatutnya menerima kenaikan gaji sejumlah RM423 tetapi telah dibayar sejumlah
RM889. Maklum balas yang diterima daripada pihak Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
menyatakan surat tuntutan bayaran balik gaji telah dikeluarkan pada 22 November 2010.
Bayaran dibuat secara ansuran dan bayaran pertama sejumlah RM200 telah diterima pada
14 Mac 2011.
Pada pendapat Audit, pengurusan pelarasan gaji bagi penjawat awam yang dinaikkan
pangkat adalah memuaskan kecuali di Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut terdapat
seorang penjawat awam telah terlebih dibayar gaji.
2.4.4. Pergerakan Gaji Pegawai Lanjutan Tempoh Percubaan
2.4.4.1. Mengikut Perintah Am Bab A (lantikan) seseorang pegawai yang dilantik ke
perkhidmatan awam dikehendaki berkhidmat dalam tempoh percubaan selama satu
hingga 3 tahun. Seseorang pegawai dalam tempoh percubaan yang telah memenuhi
semua syarat yang dinyatakan dalam skim perkhidmatan atau apa-apa syarat lain yang
boleh ditentukan oleh Yang di-Pertuan Agong dari semasa ke semasa, adalah layak bagi
pengesahan dalam perkhidmatannya. Manakala seseorang pegawai yang tidak disahkan
dalam perkhidmatan dalam tempoh yang ditetapkan hendaklah mengemukakan suatu
permohonan bagi perlanjutan tempoh kepada Suruhanjaya Perkhidmatan Awam melalui
Ketua Jabatannya dalam masa 3 bulan selepas tamat tempoh percubaan. Tempoh
percubaan boleh dilanjutkan tidak melebihi 2 tahun sahaja kecuali dalam hal khas boleh
dilanjutkan melebihi 2 tahun. Seorang pegawai yang dilanjutkan tempoh percubaannya
8

dengan berdenda tidak layak mendapat apa-apa pergerakan gaji tahunan semasa
tempoh perlanjutan.
2.4.4.2. Semakan Audit terhadap 8 Jabatan mendapati hanya seorang penjawat awam
berjawatan Pembaca Meter Gred N11 lantikan baru di Jabatan Bekalan Air Daerah
Jerantut telah diberi pergerakan gaji tahunan semasa tempoh perlanjutan pada tahun
2009. Pegawai ini tidak layak mendapat pergerakan gaji kerana perlanjutan tempoh
percubaan selama satu tahun mulai 1 September 2008 hingga 31 Ogos 2009 dengan
berdenda serta diberi amaran pertama. Pegawai tersebut telah terlebih dibayar gaji
sejumlah RM735.12 bagi tempoh Julai 2009 hingga Disember 2010 (18 bulan) dengan
kenaikan gaji tahunan sejumlah RM40.84. Maklum balas yang diterima daripada pihak
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut menyatakan surat tuntutan bayaran balik emolumen
telah dikeluarkan pada 10 Disember 2010. Bayaran ansuran pertama sejumlah RM200
telah diterima pada 11 Mac 2011.
Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran pergerakan gaji pegawai lantikan baru
adalah memuaskan kecuali di Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut terdapat satu kes
di mana seorang penjawat awam telah diberi kenaikan gaji tahunan walaupun tidak
layak kerana telah dilanjutkan tempoh percubaan dengan berdenda.
2.4.5. Tidak Hadir Bertugas
2.4.5.1. Merujuk kepada Peraturan-peraturan Pegawai Awam (Kelakuan Dan Tatatertib)
1993, ketidakhadiran bertugas oleh seseorang pegawai tanpa cuti atau tanpa terlebih
dahulu mendapat kebenaran atau tanpa sebab yang munasabah, pegawai berkenaan
boleh dikenakan tindakan tatatertib dan mereka yang bersalah boleh dikenakan hukuman
sehingga buang kerja. Semakan Audit terhadap 8 Jabatan mendapati 2 Jabatan iaitu
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut dan Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang
melibatkan 7 penjawat awam tidak hadir bertugas. Di Jabatan Bekalan Air Daerah
Jerantut seramai 5 penjawat awam tidak hadir bertugas bagi tempoh Oktober 2008
hingga Ogos 2010. Walaupun pihak pengurusan telah mengeluarkan surat amaran
secara pentadbiran tetapi pelucutan hak emolumen tidak dilakukan terhadap kakitangan
berkenaan dan tindakan tatatertib tidak dikenakan. Surat tuntutan bayaran balik
emolumen dikeluarkan selepas teguran pihak Audit dan sehingga kini kutipan masih
belum diperoleh berjumlah RM5,229. Penahanan gaji di Bank Pembayar dibuat terhadap
seorang penjawat awam untuk bulan November dan Disember 2008.
2.4.5.2. Di Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang pula terdapat 2 penjawat awam telah
tidak hadir bertugas. Pihak pengurusan telah mengeluarkan surat amaran secara
pentadbiran dan tindakan tatatertib serta pelucutan hak emolumen terhadap seorang
penjawat awam hanya bagi tempoh 15 hingga 31 Januari 2008. Manakala tuntutan balik
emolumen untuk 24 November 2008 telah dikeluarkan tetapi tiada pungutan dapat dibuat.
Bagi seorang lagi penjawat awam yang tidak hadir bertugas semenjak 17 Ogos hingga
31 Disember 2010 hanya surat amaran secara pentadbiran telah dikeluarkan.
9

Bil.
Bagaimanapun, penahanan gaji di Bank Pembayar terhadap beliau telah dilakukan mulai
September 2010 seperti di Jadual 2.6.
Jadual 2.6
Tidak Hadir Bertugas
Jabatan/No. Gaji/
Jawatan
Tempoh
Tidak Hadir
Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut
1.
Okt. 2008
800130065407
hingga
(Pekerja Awam)
Sept. 2010
2. 860117335681
Ogos 2010
(Pekerja Awam)
3.
730924065061
(Pekerja Awam)
4. 840101067119
(Pekerja Awam)
5.
800820065527
(Pembaca Meter Air)
Jan. 2009
hingga
Mei 2009
Ogos 2010
Sept. 2009
hingga
Nov. 2009
Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang
1.
821208065638 28.08.2007
(Operator Mesin hingga
Prosesan Data) 24.11.2008
2. 820208065203
(Pembantu Tadbir
Kewangan)
17.08.2010
hingga
31.12.2010
Sumber: Pelbagai Jabatan
Bil.
Hari
Surat
Amaran
Lucut
Hak
Emolumen
Tindakan Jabatan
Tahan
Gaji
33 x Nov./Dis.
2008
RM911
Tuntutan
Balik
Gaji
Kutipan
Gaji
Amaun
Patut
Pungut
(RM)
Catatan
x 1,404 Tahan
Gaji
di Bank
5 x x x 204
61 x x x 2,652
6 x x x 245
17 x x x 723
21 x
66 x
Mulai
Sept. 2010
x
x
x
x
1,111
2,449
Tindakan
tata tertib
15-31
Jan.
2008
Tahan
Gaji
Di Bank
2.4.5.3. Maklum balas daripada pihak Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut menyatakan
tuntutan bayaran balik kerana tidak hadir bertugas telah dikeluarkan pada 10 Disember
2010. Dua daripada mereka telah membuat bayaran ansuran pertama sebanyak RM50
pada bulan Mac 2011. Maklum balas daripada Pejabat SUK Pahang menyatakan bayaran
gaji melalui payroll telah diberhentikan mulai bulan Januari 2011 terhadap penjawat awam
berkenaan. Surat tuntutan bayaran balik telah dikeluarkan pada 27 Januari 2010 dan
masih belum membuat pembayaran. Manakala surat tuntutan bayaran balik emolumen
akan dikeluarkan terhadap seorang penjawat awam lain kerana kes mahkamah belum
selesai.
Pada pendapat Audit, pengurusan kes tidak hadir bertugas adalah tidak memuaskan
kerana pihak pengurusan hanya mengeluarkan surat amaran dan tidak mengambil
tindakan melucuthak emolumen dan tindakan tatatertib terhadap semua penjawat
awam berkenaan apabila mereka tidak hadir bertugas semenjak tahun 2007.
2.4.6. Bayaran Balik Emolumen Kepada Jabatan Persekutuan
Emolumen seseorang pegawai tidak akan terjejas apabila bertukar daripada satu jabatan ke
jabatan lain. Jabatan lama akan terus membayar emolumen pegawai berkenaan kerana
jabatan baru akan mengambil masa lebih kurang 2 hingga 3 bulan untuk proses bayaran
emolumen. Jabatan lama akan membuat tuntutan ke jabatan baru bagi jumlah emolumen
yang telah dibayar dan jabatan baru akan membuat bayaran menggunakan cek sekiranya
melibatkan Jabatan Persekutuan dan pelarasan jurnal sekiranya melibatkan Jabatan Negeri.
Semakan Audit terhadap 47 pegawai yang bertukar ke Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang
mendapati bayaran balik emolumen kepada Jabatan Perkhidmatan Awam bagi seorang
10

pegawai yang bertukar masuk belum dilaksanakan semasa pengauditan. Bagaimanapun,
bayaran balik emolumen berjumlah RM15,044 untuk pegawai tersebut telah dibayar pada
14 Mac 2011.
Pada pendapat Audit, pengurusan bayaran emolumen kepada Jabatan Persekutuan
oleh Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang adalah memuaskan.
2.5. SYOR AUDIT
Pihak Audit mendapati kebanyakan kelemahan isu yang dibangkitkan adalah berpunca
daripada kelemahan pemantauan pihak pengurusan. Sehubungan itu, pihak Audit
mengesyorkan supaya Jabatan berkenaan mengambil langkah-langkah penambahbaikan
seperti berikut:
2.5.1. Mewujudkan koordinasi antara semua pihak yang terlibat di semua peringkat supaya
peraturan yang berkuat kuasa dapat dipatuhi dan pengemaskinian maklumat dapat dibuat
dari semasa ke semasa apabila berlaku sebarang perubahan status atau maklumat pegawai
terutamanya jika melibatkan pertukaran dan kenaikan pangkat.
2.5.2. Memastikan pegawai yang bertanggungjawab menjalankan pemeriksaan terperinci
sebelum sebarang perubahan terhadap maklumat emolumen pegawai diluluskan bagi
mengelakkan berlaku lebihan atau kurangan bayaran.
2.5.3. Memberi latihan kepada pegawai yang melaksanakan tugas berkaitan pengurusan
emolumen dari semasa ke semasa bagi meningkatkan kepekaan terhadap peraturan yang
sedang berkuat kuasa.
2.5.4. Ketua Jabatan perlu mengambil tindakan segera terhadap penjawat awam yang tidak
mematuhi peraturan pejabat seperti tidak hadir bertugas dengan melucuthak emolumen
mereka serta mengambil lain-lain tindakan tatatertib mengikut peraturan dan peruntukan
undang-undang sedia ada.
2.5.5. Pegawai Jabatan Bekalan Air Daerah Jerantut yang gagal melaksanakan
tanggungjawab atau cuai sehingga mengakibatkan kerugian kepada pihak Kerajaan perlulah
dikenakan tindakan surcaj terhadap mereka.
11

PERBADANAN KEMAJUAN NEGERI PAHANG
3. PROJEK PEMBANGUNAN BANDAR BARU SEBERANG JELAI, LIPIS
3.1. LATAR BELAKANG
3.1.1. Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis (Projek) telah mula
dirancang pada tahun 1995. Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang (Perbadanan)
bertanggungjawab dalam merancang dan melaksanakan Projek tersebut. Pembangunan
Projek melibatkan kawasan seluas 129 ekar meliputi 61 ekar Tanah Kerajaan dengan
bayaran premium oleh Perbadanan berjumlah RM1.79 juta. Manakala 68 ekar atau 20 lot
tanah milik diperoleh melalui proses pengambilan balik tanah yang melibatkan kos berjumlah
RM1.17 juta juga dibayar oleh Perbadanan. Tujuan Projek ini dilaksanakan adalah untuk
memajukan Bandar Lipis dengan konsep pembangunan yang lebih tersusun serta memberi
peluang pemilikan perniagaan kepada Bumiputera. Tapak Projek terletak di seberang Sungai
Jelai berhampiran Bandar Lipis sedia ada yang dihubungkan melalui jambatan.
3.1.2. Pembangunan Projek dibahagi kepada 3 bahagian iaitu pembangunan yang
dilaksanakan sendiri oleh Perbadanan melibatkan kawasan seluas 62 ekar yang mula
dilaksanakan pada tahun 1999. Manakala pembangunan bahagian kedua melibatkan
pelaksanaan secara usaha sama dengan sebuah syarikat pemaju swasta (Pemaju) meliputi
kawasan seluas 56 ekar. Baki kawasan seluas 11 ekar lagi melibatkan pembinaan Pejabat
Daerah Dan Tanah Lipis yang dilaksanakan oleh Jabatan Kerja Raya (JKR). Pembangunan
Projek yang dilaksanakan oleh Perbadanan melibatkan pembinaan 30 unit rumah kedai telah
siap pada tahun 2004 serta Kompleks R & R telah siap pada tahun 2006. Manakala Projek
yang dilaksanakan secara usaha sama telah siap 80% sehingga akhir tahun 2010.
Pembiayaan Projek ini adalah melalui pinjaman Kerajaan Persekutuan berjumlah
RM5.65 juta, geran Kerajaan Negeri berjumlah RM1 juta dan melalui pinjaman bank
berjumlah RM4 juta.
3.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada Projek Pembangunan Bandar Baru
Seberang Jelai, Lipis telah dirancang dan dilaksanakan dengan cekap dan berkesan untuk
mencapai matlamat yang di tetapkan.
3.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Skop pengauditan adalah tertumpu kepada perancangan dan pelaksanaan Projek
Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis bagi tempoh Rancangan Malaysia Ke
Tujuh (RMKe-7) hingga RMKe-9 iaitu dari tahun 1995 hingga 2010. Ia meliputi Projek yang
dilaksanakan sendiri oleh Perbadanan dan juga Projek yang dilaksanakan secara usaha
sama dengan syarikat Pemaju. Pengauditan telah dijalankan di Perbadanan, Bahagian
12

Perancang Ekonomi Negeri Pahang (BPEN), Majlis Daerah Lipis serta Pejabat Daerah Dan
Tanah Lipis. Kaedah pengauditan adalah dengan menyemak fail Projek berkaitan dengan
perancangan, proses pengambilan balik tanah, pelaksanaan Projek oleh Perbadanan dan
juga oleh Pemaju, dokumen perjanjian usaha sama, rekod kewangan, pengurusan serta
pemantauan Projek. Selain itu, analisis Audit juga dibuat bagi menilai kecekapan dan
keberkesanan pengurusan Projek. Lawatan ke tapak Projek serta temu bual juga dijalankan
terhadap pegawai dan pihak yang terlibat sama ada secara langsung atau tidak langsung
dengan Projek ini.
3.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang telah dijalankan antara bulan November 2010 hingga Januari 2011
mendapati secara keseluruhannya Projek Pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
adalah kurang memuaskan kerana kawasan pembangunan oleh Perbadanan masih belum
dapat dimajukan sepenuhnya disebabkan masalah kos infrastruktur yang tinggi. Projek yang
dijalankan secara usaha sama pula tidak dapat disiapkan dalam tempoh yang dirancang.
Perbadanan tidak dapat mengambil apa-apa tindakan terhadap Pemaju kerana tiada klausa
di dalam perjanjian untuk mengenakan sebarang denda terhadap Pemaju disebabkan
kelewatan ini. Sebaliknya, Perbadanan terpaksa menyerahkan sebahagian tanah yang
sedang dibangunkan kepada Pemaju yang dianggarkan bernilai RM4.48 juta sedangkan
Perbadanan hanya memperoleh pulangan berjumlah RM4.35 juta daripada Projek usaha
sama ini. Penjelasan lanjut mengenai kelemahan yang diperhatikan adalah seperti di
perenggan berikut:
3.4.1. Pembangunan Oleh Perbadanan Yang Masih Belum Dilaksanakan
3.4.1.1. Pembangunan Projek oleh Perbadanan meliputi kawasan seluas 62 ekar. Seluas
50 ekar daripada kawasan ini diperuntukkan bagi komponen perniagaan seperti kedai,
Kompleks R&R, tapak stesen minyak, tapak hotel, pusat membeli belah, tapak
pembangunan komersil dan tapak chalet. Manakala 12 ekar lagi diperuntukkan kepada
kemudahan awam dan infrastruktur seperti tapak pasar, perhentian bas, pengkalan bot,
kawasan lapang dan sebagainya.
3.4.1.2. Perbadanan telah melaksanakan pembangunan Fasa I yang melibatkan 3
peringkat pembangunan iaitu peringkat pertama merupakan kerja tanah yang dimulakan
pada tahun 1999 dan siap pada tahun 2000 dengan kos berjumlah RM885,677 yang
dibiayai melalui peruntukan Persekutuan. Pembangunan peringkat kedua adalah
pembangunan kedai melibatkan sebanyak 15 unit kedai 2 tingkat dan 15 unit kedai 1½
tingkat yang dimulakan pada akhir tahun 2002 dan siap pada 2004. Kos bagi pembinaan
kedai ini berjumlah RM4.35 juta dan Perbadanan telah berjaya menjualnya dengan nilai
RM5.31 juta. Kedai yang dibina oleh Perbadanan adalah seperti di Gambar 3.1 dan
Gambar 3.2.
13

Gambar 3.1
Kedai 2 Tingkat Telah Siap Dan Habis Dijual
Gambar 3.2
Kedai 1½ Tingkat Telah Siap Dan Habis Dijual
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
3.4.1.3. Pembangunan peringkat ketiga merupakan pembinaan Kompleks R&R
(Kompleks Melati) yang mengandungi 17 unit gerai kering dan 5 unit gerai makan. Kos
pembinaannya bernilai RM1.49 juta yang dimulakan pada tahun 2004 dan siap pada
2006. Kompleks ini telah disewakan kepada Majlis Daerah Lipis mulai bulan September
2008 dengan kadar RM2,000 sebulan. Kompleks R&R yang telah siap adalah seperti di
Gambar 3.3 dan Gambar 3.4.
Gambar 3.3
Kompleks R&R
Gambar 3.4
Bahagian Dalam Kompleks R&R
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 6 Januari 2011
3.4.1.4. Pelaksanaan pembangunan seterusnya adalah Fasa II melibatkan Kerja
Infrastruktur Dan Kerja Tanah bagi kerja-kerja bekalan air, pencawang Tenaga Nasional
Berhad (TNB) dan kerja tanah pada tahun 2004 dengan kos berjumlah RM1.4 juta
melibatkan kawasan seluas 5 ekar. Sehingga akhir tahun 2010, sebahagian kawasan
tersebut telah digunakan untuk pencawang TNB, manakala selebihnya masih lagi kosong.
Mengikut perancangan, kawasan ini adalah akses kepada kawasan seluas 11.97 ekar
yang terletak di seberang Sungai Perenggan yang juga termasuk dalam pembangunan
14

Bandar Baru Seberang Jelai. Bagaimanapun, sehingga akhir tahun 2010, kawasan
tersebut masih belum dapat dibangunkan oleh Perbadanan kerana masalah kos
infrastruktur yang terlalu tinggi terutama yang melibatkan pembinaan jambatan melintasi
sungai tersebut. Selain itu, bentuk muka bumi yang berbukit dan bercerun di kawasan
berkenaan telah menjejaskan usaha Perbadanan untuk melaksanakan pembangunan di
kawasan tersebut buat masa sekarang. Keadaan ini menyebabkan pembangunan Bandar
Baru Seberang Jelai yang dilaksanakan oleh Perbadanan sejak lebih 15 tahun yang lalu
masih belum dapat disiapkan sepenuhnya seperti yang dirancang. Kawasan yang masih
belum dibangunkan itu pula terlibat dengan pengambilan balik tanah sebelum ini yang
secara puratanya berjumlah RM205,954 bagi setiap ekar. Dengan ini bermakna
Perbadanan masih belum dapat menggunakan sepenuhnya tanah yang diambil balik
secara optimum. Kawasan yang belum dimajukan adalah seperti ditunjukkan di Pelan 3.1
serta Gambar 3.5 dan Gambar 3.6. Bagaimanapun, mengikut Perbadanan, beberapa
cadangan daripada pihak swasta telah diterima untuk membangunkan kawasan tersebut
yang berpotensi besar untuk dibangunkan pada masa akan datang sebagai kawasan
pelancongan rekreasi.
Pelan 3.1
Kawasan Yang Belum Dimajukan Oleh Perbadanan
Kawasan Seluas
11.97 Ekar Yang
Belum Dimajukan
Jambatan Perlu
Dibina Bagi
Menghubungkan Ke
Kawasan Projek
Kawasan Yang
Telah Dimajukan
Sumber: Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang
15

Gambar 3.5
Kawasan Yang Belum Dimajukan
Gambar 3.6
Sungai Perenggan Yang Memisahkan
Ke Kawasan Projek Yang Belum Dimajukan
Sungai Perenggan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
Pada pendapat Audit, pembangunan Bandar Baru Seberang Jelai oleh Perbadanan
kurang memuaskan kerana masih ada kawasan yang belum dapat dimajukan
disebabkan masalah infrastruktur. Bagaimanapun, kawasan ini berpotensi untuk
dimajukan di masa yang akan datang.
3.4.2. Projek Siap Lewat Diserah Dan Disewakan
3.4.2.1. Pembinaan 30 unit kedai dan Kompleks R&R termasuk di dalam pembangunan
Projek oleh Perbadanan. Pembinaan kedai telah dimulakan pada tahun 2002 dan siap
pada tahun 2004 dengan kos berjumlah RM4.35 juta. Manakala pembinaan Kompleks
R&R pula dimulakan pada tahun 2004 dan siap pada tahun 2006 dengan kos berjumlah
RM1.49 juta. Semakan Audit mendapati kedai tersebut telah lewat dapat diserahkan
kepada pembeli. Berdasarkan Surat Perjanjian Jual Beli mendapati seramai 12 pembeli
telahpun membelinya pada tahun 2004. Sementara itu, Kompleks R&R hanya dapat
disewakan kepada Majlis Daerah Lipis pada bulan September 2008. Kelewatan
penyerahan ini adalah disebabkan kedua-dua komponen projek tersebut lewat
memperoleh kelulusan Sijil Layak Menduduki (CFO) daripada Majlis Daerah Lipis. CFO
bagi 30 unit kedai hanya diperoleh pada 21 Februari 2007, manakala bagi Kompleks R&R
pada 22 Disember 2008. Pihak Audit mendapati kelewatan pengeluaran CFO bagi 30 unit
kedai adalah selama 887 hari, manakala bagi Kompleks R&R kelewatan adalah selama
999 hari dengan mengambilkira dari tarikh projek tersebut disiapkan. Semakan lanjut
mendapati kelewatan ini adalah disebabkan bagi memenuhi kehendak Jabatan Bekalan
Air (JBA) di mana berlakunya perubahan terhadap punca mendapatkan bekalan air dari
Bandar Lipis ke Felda Kechau. Dengan adanya perubahan ini, Pelan Pembinaan
Infrastruktur bagi Projek yang terlibat terpaksa diubah mengikut kesesuaian. Penyediaan
pelan ini telah menyebabkan berlaku kelewatan dalam proses mendapatkan kelulusan
CFO tersebut dan menyebabkan projek lewat dapat diserahkan kepada pembeli dan
16

disewakan kepada Majlis Daerah Lipis. Butiran tempoh kelewatan kelulusan CFO adalah
seperti di Jadual 3.1.
Komponen Projek
Jadual 3.1
Tempoh Kelewatan Kelulusan CFO
Tarikh
Mula
Tarikh
Siap
Tarikh
CFO
Tempoh
Kelewatan
(hari)
Kedai 26.12.2002 18.09.2004 21.02.2007 887
Kompleks R&R 10.07.2004 30.03.2006 22.12.2008 999
Sumber: Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang
3.4.2.2. Maklum balas yang diterima daripada Perbadanan menjelaskan bahawa
kelewatan pengeluaran CFO adalah disebabkan masalah bekalan air di kawasan Projek.
Perancangan asal untuk mengambil bekalan air daripada bandar lama telah menghadapi
masalah kabel fiber optik Syarikat Telekom Malaysia Berhad. Sebagai alternatif
Perbadanan terpaksa mengambil bekalan air daripada Felda Kechau yang melibatkan
pembinaan paip sepanjang lebih kurang 6 kilometer. Isu kedua pula adalah syarat
Jabatan Pengairan Dan Saliran (JPS) yang menetapkan kawasan retention pond perlu
berada di kawasan Projek. Bagaimanapun, retention pond yang dicadang terletak di
kawasan yang belum dimajukan. Oleh itu, Perbadanan terpaksa membuat rayuan di
mana akhirnya JPS bersetuju supaya Perbadanan menyediakan perparitan di kawasan
yang dibangunkan dengan peruntukan sump sebagai ganti kepada keperluan retention
pond berkenaan. Manakala isu ketiga ialah melibatkan Indah Water Konsortium (IWK)
yang mengenakan syarat bagi Sistem Kumbahan Berpusat dibina dalam kawasan yang
dimajukan. Bagaimanapun, Perbadanan membuat rayuan supaya individual septic tank
sahaja digunakan dan dipersetujui pihak IWK. Proses rayuan dan penyediaan
infrastruktur berkenaan adalah faktor yang menyebabkan CFO lewat dikeluarkan. Selain
itu, kerja-kerja infrastruktur seperti bekalan air dan pencawang elektrik di kawasan Projek
dilaksanakan secara berasingan. Pelaksanaannya dibuat secara tender berikutan
keperluan semasa ketika itu oleh Jabatan Teknikal yang berkenaan. CFO hanya
dikemukakan kepada Majlis Daerah Lipis apabila kerja-kerja infrastruktur ini siap dan
mendapat perakuan daripada Jabatan Teknikal yang berkaitan. Perbadanan juga
memaklumkan bahawa tidak ada pembeli yang menuntut ganti rugi disebabkan kelewatan
pengeluaran CFO berkenaan.
Pada pendapat Audit, kelewatan kelulusan CFO tidak dapat dielakkan kerana ia adalah
mengikut kehendak Jabatan Teknikal yang berkaitan bersesuaian dengan keperluan
semasa.
3.4.3. Pembangunan Projek Usahasama
Perbadanan pada awalnya telah bersetuju untuk melaksanakan pembangunan bahagian
kedua Projek ini dibuat secara usaha sama dengan sebuah syarikat pemaju. Surat perjanjian
telah ditandatangani pada 13 Ogos 2001. Bagaimanapun, syarikat ini telah mengingkari
perjanjian iaitu gagal membuat bayaran pendahuluan berjumlah RM377,000 kepada
Perbadanan dalam tempoh yang ditetapkan. Perjanjian tersebut telah ditamatkan pada
17

17 Januari 2002. Selepas itu, sebuah syarikat pemaju lain telah mengemukakan cadangan
untuk melaksanakan pembangunan Projek ini secara usaha sama dengan Perbadanan.
Kertas Cadangan Projek Usaha Sama telah dibawa ke Mesyuarat Ahli Perbadanan
Kemajuan Negeri Pahang dan diluluskan pada 24 Mac 2003.
3.4.3.1. Syarat Perjanjian Usahasama Tidak Menjamin Kepentingan Perbadanan
Sepenuhnya
a. Surat perjanjian di antara Perbadanan selaku tuan tanah dan Pemaju telah
disemak oleh Penasihat Undang-undang Perbadanan sebelum diluluskan oleh Ahli
Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang. Perjanjian tersebut telah ditandatangan
pada 7 November 2003. Antara syarat utama perjanjian ini adalah seperti berikut:
i. Klausa 1.1 - Tempoh Pembangunan (Completion Date)
Pemaju hendaklah menyiapkan Projek ini dalam tempoh 5 tahun dari tarikh
perjanjian.
ii.
Klausa 1.2 - Lanjutan Tempoh Pembangunan (Extended Completion Date)
Pemaju boleh melanjutkan tempoh pembangunan ini untuk 2 tahun lagi dengan
syarat Pemaju telah memulakan kerja pembinaan bangunan di atas tapak, telah
menandatangani perjanjian dan membuat permohonan bertulis kepada
Perbadanan.
iii. Klausa 2.1 - Jumlah Sumbangan (Total Consideration)
Pemaju akan membayar kepada Perbadanan 10% daripada harga unit siap dan
tidak siap yang dijual oleh Pemaju atau RM4.18 juta sebagai jumlah sumbangan,
mana yang lebih tinggi.
iv. Klausa 2.2 - Kaedah Bayaran (Mode of Payment)
Deposit sejumlah RM500,000 dibayar semasa menandatangani perjanjian yang
juga sebagai sebahagian bayaran sumbangan.
v. Klausa 3 - Bayaran Jumlah Jaminan Sumbangan (Guaranteed Total
Consideration)
Sekiranya Pemaju gagal untuk menyiapkan pembangunan dalam tempoh yang
dipersetujui, Pemaju dikehendaki membayar kepada Perbadanan jumlah jaminan
sumbangan sejumlah RM4.18 juta dengan ditolak bayaran deposit dan bayaran
sumbangan lain yang telah dibuat. Dengan bayaran ini, Pemaju menjadi pemilik
benefisil sepenuhnya (obsolute beneficial owner) ke atas bahagian tanah yang
belum dimajukan atau dijual. Perbadanan akan membuat pindah milik lot-lot ini
atas nama Pemaju.
vi. Klausa 10.1 - Kegagalan Pemaju (Developers Dafault)
Sekiranya terdapat keingkaran di pihak Pemaju maka Perbadanan berhak untuk
memberi notis kepada Pemaju supaya memperbaiki keadaan dalam tempoh 14
18

hari dari tarikh notis dan kegagalan untuk memperbaiki keadaan dalam tempoh
masa yang diberi maka Perbadanan berhak untuk menamatkan perjanjian dan
mengambil alih Projek tersebut.
b. Semakan Audit mendapati wujud kelemahan dalam syarat perjanjian ini di mana
perjanjian tidak mengandungi syarat-syarat penting yang boleh menjamin
kepentingan Perbadanan malah lebih menguntungkan pihak Pemaju berdasarkan
perkara seperti berikut:
i. Tiada Peruntukan Pemaju Dikenakan Denda/Penalti Sekiranya Gagal
Menyiapkan Projek
Syarat perjanjian tidak menyatakan apa-apa denda boleh dikenakan terhadap
Pemaju sekiranya gagal menyiapkan Projek dalam tempoh yang ditetapkan.
Walaupun Klausa 1.1 dan 1.2 ada menyatakan Projek perlu disiapkan dalam
tempoh 5 tahun dan dilanjutkan selama 2 tahun lagi namun tidak ada klausa
untuk mengenakan denda sekiranya Pemaju gagal berbuat demikian.
Sehubungan itu, didapati sehingga bulan November 2010, masih terdapat
komponen Projek yang belum disiapkan dan pihak Perbadanan tidak boleh
mengambil apa-apa tindakan terhadap Pemaju.
ii.
Perjanjian Tidak Mengandungi Jadual Pelaksanaan Kerja
Perjanjian yang dibuat antara Perbadanan dengan Pemaju tidak mengandungi
Jadual Pelaksanaan Kerja. Klausa 1.1 dan Klausa 1.2 hanya menyatakan
Pemaju hendaklah menyiapkan Projek dalam tempoh 5 tahun dan boleh
dilanjutkan 2 tahun lagi. Walaupun terdapat sebanyak 7 fasa pembangunan
sebagaimana ditunjukkan di Annexure III kepada Dokumen Perjanjian, namun
dengan ketiadaan Jadual Pelaksanaan Kerja, maka Pemaju tidak terikat untuk
menyiapkan Projek mengikut fasa-fasa tersebut dalam tempoh yang ditetapkan.
Pihak Perbadanan juga didapati tidak mewujudkan satu jawatankuasa atau
badan khusus untuk memantau kemajuan kerja Projek. Pemaju ada
mengemukakan Laporan Kemajuan Kerja secara bulanan kepada Perbadanan di
samping mesyuarat yang berkaitan diadakan dari semasa ke semasa.
Bagaimanapun, langkah ini adalah tidak memadai bagi memastikan Projek siap
dalam tempoh yang ditetapkan. Oleh itu, didapati masih terdapat komponen
Projek yang belum siap selepas 7 tahun Projek ini dilaksanakan. Perbadanan
pula tidak dapat menamatkan perjanjian dan mengambil alih kawasan baki
selepas tempoh perjanjian seperti yang dinyatakan dalam Klausa 10.1 kerana
Pemaju masih melaksanakan pembangunan di setiap baki komponen yang
belum siap. Oleh itu, tidak timbul kegagalan pihak Pemaju melaksanakan
pembangunan bagi membolehkan Perbadanan menamatkan perjanjian. Adalah
didapati selain daripada klausa ini, tidak ada mana-mana klausa lain dalam
perjanjian tersebut yang memberi opsyen kepada Perbadanan untuk mengambil
alih tanah yang masih tidak dimajukan. Sehubungan itu, Perbadanan terpaksa
menyerahkan baki kawasan yang sedang dimajukan kepada Pemaju walaupun
19

tempoh perjanjian telah luput. Dengan penyerahan ini, Pemaju boleh
menentukan sendiri hala tuju Projek seterusnya seperti reka bentuk dan harga
jualan. Keadaan ini pasti memberikan kelebihan dan keuntungan kepada pihak
Pemaju.
Pada pendapat Audit, syarat perjanjian yang disediakan adalah tidak memuaskan
kerana kepentingan Perbadanan tidak dilindungi secara keseluruhannya malah
memberi kelebihan kepada pihak Pemaju.
3.4.3.2. Perbadanan Tidak Menerima Pulangan Yang Optima Dengan Menamatkan
Perjanjian Lebih Awal
a. Perbadanan hanya akan memperoleh hasil keseluruhan berjumlah RM4.18 juta
sahaja berdasarkan Klausa 3 yang merupakan Bayaran Penuh Jaminan Sumbangan
walaupun Pemaju gagal menyiapkan Projek selepas tempoh 7 tahun. Pada bulan
Disember 2009, Perbadanan dan Pemaju telah bersetuju untuk menamatkan
perjanjian lebih awal iaitu pada tahun ke 5 (2008) dan tidak melanjutkannya bagi
tempoh 2 tahun lagi sehingga 7 November 2010. Kedua-dua pihak juga telah
bersetuju supaya Pemaju membuat penyelesaian penuh jaminan sumbangan
sepertimana di bawah Klausa 3 perjanjian berjumlah RM4.35 juta termasuk bayaran
tambahan berjumlah RM170,000 sebagai mengambil kira nilai faedah terhadap baki
daripada jumlah penyelesaian penuh yang tidak diterima oleh Perbadanan. Pemaju
telah pun menjelaskan bayaran tersebut secara berperingkat dan bayaran terakhir
diterima pada 19 Oktober 2010. Asas pertimbangan yang diambil kira oleh
Perbadanan adalah bayaran diterima penuh akan dapat serta merta tanpa menunggu
fasa pembangunan dijual. Faktor nilai kini bersih (net present value) juga diambil kira
iaitu bayaran diterima sekarang daripada menerima jumlah yang sama pada bulan
November 2010. Berdasarkan Surat Akujanji di antara Perbadanan dan Pemaju
bertarikh 19 Mei 2010, jumlah baki keseluruhan yang perlu dijelaskan adalah
berjumlah RM1.44 juta. Bagaimanapun, dalam masa yang sama Perbadanan
terpaksa menyerahkan baki kawasan yang belum dimajukan sepenuhnya kepada
Pemaju seluas 14.36 ekar yang nilainya dianggarkan berjumlah RM4.48 juta. Selain
itu, implikasi kepada Perbadanan dengan melaksanakan Klausa 3 ini adalah Pemaju
mempunyai kuasa mutlak terhadap pembangunan baki lot-lot yang dalam pembinaan
dan belum dibina termasuklah dari segi reka bentuk bangunan, penetapan harga
jualan dan pembeli.
b. Sementara itu, mengikut perkiraan Audit sekiranya Perbadanan melanjutkan tempoh
perjanjian sehingga 7 tahun (November 2010) maka Perbadanan akan menerima
tambahan pulangan dianggarkan berjumlah RM4.03 juta lebih daripada apa yang
sebenarnya telah diterima semasa perjanjian ditamatkan. Perkiraan ini adalah
dengan mengambil kira 10% daripada nilai jualan baki lot yang sedang dalam
pembinaan dan dalam proses jualan pada bulan November 2010. Anggaran harga
setiap unit komponen Projek adalah berdasarkan maklumat yang diperoleh daripada
20

pihak Pemaju. Keadaan ini adalah bersesuaian dengan Klausa 2.1 yang menyatakan
bahawa Pemaju akan membayar kepada Perbadanan 10% daripada harga unit siap
dan tidak siap yang dijual atau RM4.18 juta sebagai jumlah sumbangan, mana yang
lebih tinggi. Butiran anggaran nilai tanah bagi kawasan yang sedang dimajukan dan
anggaran pulangan kepada Perbadanan mengikut perkiraan Audit adalah seperti di
Jadual 3.2.
Jadual 3.2
Anggaran Nilai Tanah Bagi Kawasan Yang Sedang Dimajukan
Dan Anggaran Pulangan Kepada Perbadanan Pada November 2010
Anggaran Anggaran Anggaran
Keluasan
Jumlah
Nilai Harga Jumlah
Komponen Projek
Kasar
Unit
Tanah Seunit Jualan
(ekar) (RM) (RM) (RM)
Rumah Berkembar 24 2.692 703,581 373,456 8,962,944
Rumah Banglo 40 8.255 2,157,527 300,000 12,000,000
Kedai
29 lot
tengah
4 lot tepi
1.235 806,949 380,000
1,350,000
11,020,000
5,400,000
Tapak Pam Minyak 1 0.628 410,335 410,335 410,335
Tapak Kosong
30 1.550 405,108 85,000 2,550,000
(30 unit Rumah Kos
Sederhana)
Jumlah 14.360 4,483,500 40,343,279
Sumber: Perbadanan Kemajuan Negeri Pahang Dan Jabatan Audit Negara
Nota: Perbadanan akan menerima 10% daripada jumlah jualan yang dianggarkan berjumlah RM4.03 juta.
c. Komponen pembangunan usaha sama yang telah siap dilaksanakan adalah seperti di
Gambar 3.7 dan Gambar 3.8. Manakala komponen yang masih dalam pembinaan
adalah seperti di Pelan 3.2 dan Gambar 3.9 hingga Gambar 3.12.
Gambar 3.7
Lot Kedai Yang Telah Siap
Gambar 3.8
Rumah Berkembar Yang Telah Siap
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
21

Pelan 3.2
Komponenn Usaha Sama Yang Masih Dalam Pembinaan
Kedai
(33 unit)
Rumah
Kos
Sederhana
(30 unit)
Stesyen
Minyak
(1 lot)
Lot Banglo
(40 lot)
Rumah
Berkembar
(24 unit)
Sumber: Perbadanann Kemajuan Negeri Pahang
Gambar 3.9
Lot
Kedai Sedang Dalam Pembinaan
Gambar 3.10
Tapak Rumah
Berkembar Dan Lot Banglo
Tapak Rumah
Berkembar
Tapak Lot
Banglo
Sumber: Jabatan Audit
Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15
November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
22

Gambar 3.11
Tapak Kedai Dan Stesyen Minyak
Gambar 3.12
Kedai Yang Hampir Siap
Tapak Stesyen
Minyak
Tapak Kedai
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 5 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bandar Baru Seberang Jelai, Lipis
Tarikh: 15 November 2010
d. Berdasarkan maklum balas yang diterima, Perbadanan berpendapat pembangunan
secara usaha sama ini akan memberi pulangan value added kepada Perbadanan
jika dibandingkan sekiranya kawasan ini dijual secara as is it sahaja iaitu pulangan
tambahan sebanyak 10% daripada jumlah nilai jualan unit-unit yang dimajukan
kelak. Tindakan Perbadanan menamatkan perjanjian dan menguatkuasakan Klausa
3 dengan mengambil kira perkembangan Projek semasa dan prestasi jualan yang
kurang memberangsangkan pada masa itu. Bagaimanapun, Perbadanan menyedari
implikasi peruntukan Klausa 3 untuk penyelesaian secara Bayaran Penuh Jaminan
Sumbangan sekiranya Projek gagal dilaksanakan. Oleh itu, bagi perjanjian projek
usaha sama selepas ini peruntukan tersebut telah dipinda di mana penyelesaian
untuk keadaan seumpama ini adalah secara nilaian tanah dan pembangunan
semasa bagi menentukan jumlah penyelesaian demi menjaga kepentingan
Perbadanan.
Pada pendapat Audit, Perbadanan akan memperoleh keuntungan yang lebih baik
sekiranya melanjutkan tempoh perjanjian selama 2 tahun lagi.
3.5. SYOR AUDIT
Projek ini akan menjadi pemangkin kepada pembangunan kawasan ini di masa yang akan
datang. Oleh itu, projek pembangunan mestilah dilaksanakan dengan memastikan pemilihan
lokasi tapak Projek adalah di kawasan yang sesuai dengan struktur muka bumi. Selain itu,
syarat-syarat perjanjian hendaklah menjamin kepentingan Kerajaan. Bagi memperbaiki
kelemahan yang dibangkitkan dan memastikan perkara yang sama tidak berulang dalam
melaksanakan projek yang lain, adalah disyorkan supaya Perbadanan memberikan
pertimbangan terhadap perkara berikut:
3.5.1. Kajian yang lebih terperinci dijalankan terhadap lokasi Projek terutama yang boleh
memberi impak kos sehingga menjejaskan pelaksanaan keseluruhannya.
23

3.5.2. Mengkaji dengan lebih mendalam syarat-syarat perjanjian agar lebih memihak
kepada Perbadanan dan menjamin kepentingan Kerajaan.
3.5.3. Mengambil kira hasil penemuan Audit untuk dijadikan panduan dalam melaksanakan
projek seumpamanya di masa yang akan datang.
24

JABATAN KEBAJIKAN MASYARAKAT NEGERI
4. PENGURUSAN BANTUAN BENCANA
4.1. LATAR BELAKANG
4.1.1. Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Pahang (Jabatan) adalah anggota
Jawatankuasa Pengurusan dan Bantuan Bencana Negara. Mengikut Arahan Majlis
Keselamatan Negara (MKN) No. 20, Jabatan bertanggungjawab untuk menyedia dan
menyenggarakan pusat-pusat pemindahan, membuat persediaan dan mengedarkan bantuan
makanan, pakaian dan keperluan-keperluan lain, menjalankan pendaftaran ke atas mangsa
untuk tujuan pemulihan semula mangsa bencana serta memberi bimbingan, nasihat serta
kaunseling kepada mangsa-mangsa bencana. Selain itu, Jabatan juga bertanggungjawab
menyediakan pengkalan hadapan iaitu tempat simpanan bekalan makanan sebelum
diagihkan ke pusat-pusat pemindahan bencana. Takrifan bencana menurut
Prosedur Operasi Standard Jabatan Kebajikan Masyarakat Malaysia ialah sesuatu kejadian
yang berlaku secara mengejut, bersifat kompleks dan mengakibatkan kehilangan nyawa,
kemusnahan kepada harta benda atau alam sekitar serta menjejaskan aktiviti masyarakat
setempat. Kejadian ini memerlukan pengendalian yang melibatkan sumber, peralatan,
kekerapan dan tenaga manusia yang menyeluruh daripada banyak agensi. Selain itu, ia juga
memerlukan penyelarasan yang berkesan di mana melibatkan tindakan yang kompleks dan
jangka masa yang panjang. Antara bencana yang sering berlaku di Malaysia adalah seperti
banjir, kebakaran dan ribut.
4.1.2. Peranan dan tanggungjawab Jabatan sepertimana mengikut prosedur adalah
terbahagi kepada 3 peringkat iaitu sebelum berlaku bencana, semasa berlaku bencana dan
selepas berlaku bencana. Peringkat pertama iaitu sebelum berlaku bencana adalah seperti
mengenal pasti dan menyediakan senarai pusat pemindahan dan pengkalan hadapan di
setiap daerah/kawasan serta menyedia dan menghantar bekalan terlebih awal ke pengkalanpengkalan
hadapan sebelum berlaku bencana. Peringkat kedua iaitu semasa berlaku
bencana adalah seperti melawat ke tempat kejadian dan kawasan operasi, mendaftar
mangsa-mangsa yang terlibat serta mengedar bantuan makanan dan keperluan lain.
Peringkat terakhir iaitu selepas berlaku bencana ialah seperti membuat siasatan dan
penilaian terhadap kerugian dan kemusnahan yang dialami oleh mangsa-mangsa.
4.1.3. Bantuan untuk bencana disalurkan melalui Tabung Malapetaka yang ditubuhkan
di bawah Kumpulan Wang Amanah Jawatankuasa Malapetaka Negeri Pahang (Kumpulan
Wang/Tabung Amanah). Kumpulan Wang ini telah ditubuhkan mengikut Seksyen 10(4)(b),
Akta Tatacara Kewangan 1957 dan pekeliling-pekeliling Perbendaharaan dengan tujuan
membolehkan bantuan dapat disalurkan dengan baik dan berkesan. Kumpulan
Wang/Tabung Amanah ini mula berkuatkuasa pada April 1978. Pada tahun 2008 hingga
25

2010, sejumlah RM30.02 juta telah dibelanjakan bagi menampung perbelanjaan makanan,
pakaian dan tempat tinggal untuk segala jenis malapetaka serta apa-apa perbelanjaan yang
tertanggung semasa menjalankan kerja-kerja pemulihan mangsa malapetaka di Negeri
Pahang.
4.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan bantuan bencana Jabatan
telah dilakukan dengan cekap, teratur serta mencapai matlamat yang ditetapkan.
4.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Pengauditan dijalankan adalah meliputi aktiviti pengurusan bantuan bencana bagi tempoh
2008 hingga 2010 yang dilaksanakan oleh Jabatan, Pejabat Kebajikan Masyarakat Daerah
(PKMD) Pekan, Maran dan Rompin. Pengauditan dijalankan dengan menyemak, mengkaji
dan menganalisis rekod serta data yang berkaitan dengan aktiviti terimaan bantuan bencana
yang dilaksanakan oleh Jabatan. Selain itu, lawatan juga dilakukan bersama pegawaipegawai
PKMD ke pengkalan hadapan dan lokasi pengagihan bantuan yang terlibat.
Temu bual dengan Penghulu, Pengerusi Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan
Kampung dan pegawai yang terbabit juga dilakukan bagi mendapatkan penjelasan
berhubung pengurusan bantuan bencana ini.
4.4. PENEMUAN AUDIT
Hasil daripada kajian yang dijalankan pada Oktober 2010 hingga Januari 2011, pihak Audit
mendapati pengurusan bantuan bencana Jabatan boleh dipertingkatkan. Ia adalah kerana
terdapat perolehan bekalan bantuan bencana dibuat tidak mematuhi peraturan kewangan
sepenuhnya, perbezaan stok fizikal di pengkalan hadapan berbanding rekod, prosedur
pelupusan bekalan bantuan bencana tidak teratur, stok bekalan bantuan bencana rosak dan
tempat penyimpanan bekalan bencana tidak sesuai. Penjelasan lanjut berhubung dengan
perkara yang ditemui adalah seperti berikut:
4.4.1. Pengurusan Perolehan Bekalan Bantuan Bencana
4.4.1.1. Perolehan Bekalan Bantuan Bencana Tidak Mematuhi Prosedur
a. Jabatan hendaklah menyediakan dan menghantar bekalan lebih awal ke pengkalan
hadapan sebelum berlakunya bencana. Oleh itu, perolehan bekalan perlu dibuat lebih
awal bagi mengelakkan kelewatan untuk mengagihkan bantuan sekiranya bencana
berlaku. Bekalan makanan bagi tempoh 3 hingga 7 hari akan diberikan kepada setiap
keluarga yang keluar dari pusat pemindahan dan kembali ke tempat kediaman
masing-masing. Proses perolehan bermula dengan PKMD membuat pengiraan
keperluan bekalan makanan berdasarkan pengiraan kos yang ditetapkan. Selepas
itu, Pesanan Kerajaan akan dikeluarkan dan diluluskan oleh Pegawai Daerah selaku
Pengerusi Jawatankuasa Pengurusan dan Bantuan Bencana Peringkat Daerah
(Pengerusi Jawatankuasa). Manakala perolehan bekalan akan diuruskan oleh PKMD.
26

Bekalan bantuan yang dibeli adalah seperti beras, biskut, sardin, minyak masak,
serbuk teh dan kopi, susu pekat, garam dan gula. Seterusnya, Jabatan akan
membuat pembayaran kepada pihak pembekal.
b. Semakan Audit terhadap Pesanan Kerajaan dan temu bual dengan pegawai yang
bertanggungjawab di PKMD setiap daerah mendapati semua Pesanan Kerajaan telah
dikeluarkan hanya selepas invois diterima daripada pembekal. Ia berlaku disebabkan
Pesanan Kerajaan dikeluarkan oleh Pejabat Daerah dan bukannya oleh PKMD.
4.4.1.2. Pembelian Terus Bagi Item Yang Melebihi RM50,000
a. Perolehan barang-barang keperluan oleh Jabatan/Agensi Kerajaan juga hendaklah
diuruskan dengan cekap, teratur dan sempurna mengikut peraturan dan tatacara
perolehan. Hal ini bagi memastikan tidak berlakunya pembaziran serta memberi nilai
pulangan yang baik kepada Kerajaan. Perolehan setiap jenis item yang melebihi
RM50,000 tetapi kurang daripada RM200,000 perlu dilaksanakan secara sebut harga
dengan mempelawa sekurang-kurangnya 5 pembekal yang berdaftar dengan
Kementerian Kewangan.
b. Semakan Audit mendapati berlaku pembelian secara terus dan bukannya secara
sebut harga seperti yang sepatutnya di PKMD Rompin yang melibatkan perolehan
bekalan pengkalan hadapan untuk Pulau Tioman pada tahun 2008, 2009 dan 2010.
Selain itu, terdapat pembelian terus bagi sardin dan biskut yang melebihi RM50,000
seperti di Jadual 4.1.
Jadual 4.1
Pembelian Secara Terus Bagi Item Yang Melebihi RM50,000
Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Jumlah Pembelian Yang Melebihi RM50,000
Pembelian
Tahun
Harga Jumlah
Secara
Terus Item Kuantiti Seunit Harga
(RM)
(RM) (RM)
2008 252,578 Sardin 45,300 tin 3.40 154,020
Sardin 64,791 tin 3.36 217,698
2009 355,202
Biskut 6,622 kg 11.00 72,842
2010 146,655 Sardin 25,481 tin 3.36 85,616
Sumber: Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Pahang
c. Analisis Audit mendapati pembelian bagi item tersebut pada tahun 2008 adalah 61%
daripada jumlah pembelian terus. Peratusan ini meningkat kepada 81.8% pada tahun
2009 bagi pembelian sardin dan biskut. Seterusnya, pada tahun 2010 ia menurun
kepada 58.4%.
4.4.1.3. Berlaku Pecah Kecil Dalam Proses Perolehan
a. Prosedur kewangan menetapkan sebarang bentuk pecah kecil bagi mengelakkan
sebut harga adalah tidak dibenarkan. Semakan Audit mendapati berlaku perolehan
secara pecah kecil di PKMD Rompin berdasarkan arahan yang dikeluarkan oleh
27

Bahagian Kewangan PKMD Rompin yang menetapkan supaya Pesanan Kerajaan
yang akan disediakan tidak melebihi RM30,000.
b. Pemeriksaan Audit mendapati sebanyak 33 Pesanan Kerajaan telah dikeluarkan
untuk perolehan pada tahun 2008 hingga 2010. Selain itu, tiada tarikh dicatatkan di
Pesanan Kerajaan yang dikeluarkan pada tahun 2008. Manakala pada tahun 2009
dan 2010, semua Pesanan Kerajaan dikeluarkan pada tarikh yang sama iaitu pada
22 Disember 2009 dan 1 Disember 2010 seperti di Jadual 4.2.
Jadual 4.2
Senarai Pesanan Kerajaan Untuk Pembelian Sardin Dan Biskut
Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Bil. Tahun Item
Tarikh Pesanan No. Pesanan Amaun
Kerajaan Kerajaan (RM)
AE1946664 11,220.00
AE1946665 10,200.00
AE1946666 20,400.00
AE1946667 14,280.00
1. 2008 Sardin (tin) Tiada Maklumat AE1946678 19,584.00
AE1946677 19,584.00
AE1946674 19,584.00
AE1946675 19,584.00
AE1946676 19,584.00
Jumlah 154,020.00
AE194697 19,331.69
AE194698 13,809.60
AE194699 14,911.68
AE194700 27,615.84
Sardin (tin)
AE194851 28,406.11
AE194852 28,406.11
AE194853 28,406.11
AE194854 28,406.11
2. 2009
22.12.2009
AE194855 28,406.11
AE194697 6,468.00
AE194698 4,620.00
AE194699 4,994.00
AE194700 9,240.00
Biskut (kg)
AE194851 9,504.55
AE194852 9,504.55
AE194853 9,504.55
AE194854 9,504.55
AE194855 9,504.55
Jumlah 290,544.11
AD780108 15,778.56
AD780109 15,778.56
3. 2010 Sardin (tin) 1.12.2010
AD780110 15,778.56
AD780111 7,899.36
AD780112 13,809.60
AD780113 16,571.52
Jumlah 85,616.16
Sumber: Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Pahang
c. Hal ini berlaku bagi mengelakkan perolehan secara sebut harga dan akibatnya telah
berlaku ketidakpatuhan kepada prosedur kewangan. Kesannya PKMD tidak
28

memperoleh nilai pulangan yang baik kerana tidak dapat membuat perbandingan
harga yang kompetitif dan terbaik. Jabatan memaklumkan pembelian dibuat secara
terus disebabkan perolehan dibuat daripada pembekal yang biasa berurusan dengan
PKMD. Jabatan akan membuat perbincangan dengan Pejabat Kewangan Dan
Perbendaharaan Negeri Pahang bagi membincangkan masalah ini.
Pada pendapat Audit, perolehan bekalan bantuan bencana kurang memuaskan
kerana tidak mematuhi prosedur yang ditetapkan. Walaupun pembelian dibuat
daripada pembekal yang biasa namun ia masih perlu dilakukan mengikut prosedur
yang ditetapkan tanpa mengabaikan nilai pulangan yang baik kepada Kerajaan.
4.4.2. Pengurusan Bekalan Bantuan Bencana
4.4.2.1. Perbezaan Kuantiti Dalam Borang Agihan Dengan Pemeriksaan Fizikal
a. Prosedur Jabatan telah menetapkan satu pasukan yang diketuai oleh Pengerusi
Jawatankuasa Kemajuan dan Keselamatan Kampung (JKKK) akan menyimpan buku
stok barangan dan makanan mentah yang diterima seperti tikar, selimut, beras, gula
dan sebagainya. Semua jenis barang yang diterima, barang yang dikeluarkan dan
tarikh barang diterima atau dikeluarkan serta tarikh luput makanan
(khususnya makanan dalam tin) hendaklah direkodkan ke dalam buku stok. Amalan
yang diguna pakai di setiap PKMD adalah mereka perlu menyediakan laporan
penghantaran bekalan pengkalan hadapan dan hendaklah merekodkan kuantiti, jenis
barang dan jumlah bekalan yang perlu dihantar ke setiap pengkalan hadapan. Selain
itu, setiap penerimaan bekalan hendaklah disahkan oleh Penghulu atau Pengerusi
JKKK.
b. Lawatan Audit bagi tempoh antara Disember 2010 hingga Januari 2011 ke 23
pengkalan hadapan di Daerah Rompin, Pekan dan Maran mendapati di 5 pengkalan
hadapan jumlah sebenar bekalan berbeza dengan rekod penghantaran bekalan yang
telah disahkan penerimaannya oleh pegawai yang bertanggungjawab seperti
di Jadual 4.3.
Jadual 4.3
Perbezaan Kuantiti Dalam Borang Agihan Dengan Pemeriksaan Fizikal
Rekod Semakan
Bil. Pengkalan Hadapan Item
Beza
PKMD Audit
1. Pusat Perpindahan Beras (kg) 540 740 200
Kg. Lamir, Pekan Biskut (kg) 180 198 18
2. Balairaya Kg. Belimbing,
Pekan
Sardin Ikan (tin) 218 655 437
Beras (kg) 1,260 1,560 300
Gula (kg) 130 170 40
Biskut (kg) 420 463.44 43.44
Sardin Ikan (tin) 508 1,060 552
3. Sek. Keb. Kuala Sentul, Kari Ayam Dalam Tin (tin) 36 72 36
Maran
Sotong Dalam Tin (tin) 48 0 (48)
4. Pej. Penghulu Jengka, Kari Ayam Dalam Tin (tin) 72 36 (36)
Maran
Sotong Dalam Tin (tin) 0 48 48
5. Sek. Keb. Sekara, Maran Kari Ayam Dalam Tin (tin) 36 72 36
Kerang Dalam Tin (tin) 48 0 (48)
Sumber: Jabatan Kebajikan Masyarakat Negeri Pahang
29

c. Perbezaan kuantiti ini berlaku disebabkan pegawai yang menerima bekalan seperti
Penghulu atau Pengerusi JKKK memperakui penerimaan bekalan tanpa mengira
terlebih dahulu bekalan yang diterima berdasarkan borang agihan. Selain itu,
Penghulu atau Pengerusi JKKK yang menerima bekalan tidak menyelenggara buku
stok (daftar) bagi bekalan yang diterima dan dikeluarkan daripada simpanan
pengkalan hadapan. Pegawai penerima juga tidak mengambil maklum akan arahan
yang terdapat di dalam prosedur berkenaan penyediaan dan penyimpanan daftar
tersebut. Kelemahan pemantauan oleh PKMD juga menyebabkan hal ini berlaku.
Akibatnya berlaku pembaziran kerana terdapat lebihan bekalan di beberapa
pengkalan hadapan. Selain itu, pengeluaran bekalan sebelum berlakunya banjir juga
tidak dapat disahkan kerana tiada rekod keluar dan masuk bekalan yang telah
diterima. Punca kepada perbezaan antara rekod PKMD dan fizikal adalah disebabkan
masalah tenaga kerja dan pengangkutan. Jabatan akan memastikan permasalahan
ini diatasi dengan segera di masa hadapan.
Pada pendapat Audit, pengurusan bekalan bantuan bencana di pengkalan hadapan
adalah kurang memuaskan kerana terdapat perbezaan antara rekod PKMD dengan
fizikal. Selain itu, buku stok (daftar) juga tidak diselenggara.
4.4.2.2. Pelupusan Bekalan Bantuan Bencana Tidak Didokumenkan
a. Pelupusan hendaklah dilaksanakan ke atas stok yang didapati rosak, tidak diperlukan
atau melebihi keperluan. Ia hendaklah dilaksanakan mengikut prosedur Jabatan
ataupun prosedur yang diguna pakai oleh Kerajaan. Skuad Pemantau Jabatan pula
akan membuat pemeriksaan fizikal ke atas baki bekalan di pengkalan hadapan
sebelum proses pelupusan dilakukan. Pengerusi Jawatankuasa akan mengeluarkan
surat kelulusan untuk melupuskan bekalan berkenaan kepada fakir miskin atau
golongan asnaf yang diuruskan oleh Pengerusi Mukim berkenaan.
b. Semakan Audit mendapati prosedur pelupusan yang dilaksanakan di setiap
pengkalan hadapan adalah berdasarkan kepada amalan sedia ada iaitu ia bermula
apabila pengisytiharan tarikh bebas bencana banjir oleh Majlis Keselamatan Negara
Negeri Pahang. Seterusnya PKMD akan membuat permohonan untuk melupuskan
bekalan di pengkalan hadapan kepada Pegawai Daerah. Beliau akan memberikan
kelulusan dan arahan bagaimana bekalan akan dilupuskan. Penghulu atau JKKK
akan dipertanggungjawabkan untuk membuat pelupusan tersebut. Pemeriksaan Audit
seterusnya mendapati tiada mekanisme khusus dalam memantau baki bekalan
di pengkalan hadapan selepas tempoh bencana tamat.
c. Semakan Audit juga mendapati tiada bukti Skuad Pemantau Jabatan atau PKMD
membuat pemantauan ke setiap pengkalan hadapan untuk menentukan baki bekalan
yang masih elok dan boleh digunakan sebelum pelupusan bekalan dilaksanakan.
Perkara ini terjadi kerana Jabatan tidak mendokumenkan prosedur pelupusan di
dalam prosedur Jabatan. Akibatnya, proses pelupusan yang telah dijalankan selama
ini tidak dapat disahkan sama ada ia telah mengikut arahan yang dikeluarkan atau
30

sebaliknya. Selain itu, jumlah sebenar bekalan yang telah dilupuskan juga tidak dapat
diketahui. Manakala pengagihan bekalan yang dilupuskan juga tidak dapat disahkan
sama ada ia telah diberikan kepada pihak yang sewajarnya kerana urusan pelupusan
adalah di bawah tanggungjawab Penghulu atau Pengerusi JKKK. Tindakan segera
akan diambil oleh Jabatan di mana surat permohonan kelulusan pelupusan dihantar
kepada Pengerusi Jawatankuasa Bencana Daerah bagi mendapatkan kelulusan
secara bertulis.
Pada pendapat Audit, prosedur kerja untuk pelupusan bekalan bantuan bencana
adalah kurang memuaskan kerana prosedur tersebut tidak didokumenkan dan tiada
bukti Skuad Pemantau melaksanakan pemantauan sebelum pelupusan.
4.4.2.3. Stok Bekalan Bantuan Bencana Rosak
a. Pemeriksaan Audit di pengkalan hadapan Kampung Tekek di Daerah Rompin,
Pejabat Penghulu Pulau Rusa dan Balai Raya Air Hitam di Daerah Pekan serta
Sekolah Kebangsaan Sekara di Daerah Maran mendapati beberapa kampit beras,
gula dan minyak masak telah rosak seperti di Gambar 4.1 hingga Gambar 4.4. Pihak
Audit tidak dapat menentukan kuantiti sebenar yang telah rosak disebabkan tiada
rekod dan kaedah penyimpanan yang sempit dan tidak teratur.
Gambar 4.1 Gambar 4.2
Beras Dan Minyak Masak Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kampung Tekek, Pulau Tioman, Rompin
Tarikh: 24 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Sekolah Kebangsaan Sekara, Maran
Tarikh: 28 Disember 2010
31

Gambar 4.3
Minyak Masak Yang Rosak
Gambar 4.4
Plastik Gula Yang Dimasuki Semut
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Balairaya Air Hitam, Pekan
Tarikh: 6 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Pej. Penghulu Pulau Rusa, Pekan
Tarikh: 6 Januari 2011
b. Bekalan bantuan bencana yang rosak masih terkawal dan nisbah kerosakan adalah
terlalu kecil. Keadaan ini dipengaruhi oleh faktor-faktor seperti keadaan cuaca dan
agen perosak (serangga). Tindakan kawalan kerosakan akan dipertingkatkan oleh
Jabatan.
4.4.2.4. Tempat Penyimpanan Bekalan Tidak Sesuai
a. Pemeriksaan Audit di pengkalan hadapan Kampung Tekek juga mendapati Kuarters
Jabatan Kerja Raya (JKR) telah dijadikan tempat simpanan stok bekalan kerana
ketiadaan tempat simpanan lain yang sesuai. Bagaimanapun, tempat berkenaan
sempit dan ruang pengudaraan yang tidak sempurna mengakibatkan kotak bekalan
makanan yang mengandungi minyak masak telah berkulat seperti di Gambar 4.5.
Bekalan makanan juga tidak dapat disusun dengan teratur seperti di Gambar 4.6
hingga Gambar 4.8.
Gambar 4.5 Gambar 4.6
Kotak Makanan Berkulat Dan Susunan Barang Tidak Teratur Kerana Ruang Stor Sempit
Barang Disusun
Sehingga
Mencecah Siling
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kampung Tekek, Pulau Tioman, Rompin
Tarikh: 24 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kampung Tekek, Pulau Tioman, Rompin
Tarikh: 24 Disember 2010
32

Gambar 4.7 Gambar 4.8
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kampung Tekek, Pulau Tioman, Rompin
Tarikh: 24 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kampung Tekek, Pulau Tioman, Rompin
Tarikh: 24 Disember 2010
b. Aktiviti pemunggahan barang yang tidak cermat menyebabkan bungkusan minyak
masak bocor dan plastik beras terkoyak di pengkalan hadapan Kampung Tekek dan
Sekolah Kebangsaan Sekara. Tempat simpanan yang tidak sesuai juga
menyebabkan bekalan makanan dirosakkan oleh serangga seperti semut. Selain itu,
beberapa beg beras di pengkalan hadapan Kampung Tekek juga telah dirosakkan
oleh haiwan liar seperti kera yang telah menceroboh masuk ke dalam tempat
simpanan.
c. Keadaan ini telah menyebabkan pembaziran kerana stok makanan tidak dapat
digunakan. Jabatan memaklumkan mereka menghadapi kesukaran untuk
mendapatkan tempat penyimpanan yang berkondusif dari segi pengudaraan dan
sistem aturan yang bersistematik. Bagaimanapun, Jabatan akan mendapatkan
khidmat nasihat daripada pihak yang bertauliah bagi mengatasi masalah ini.
Pada pendapat Audit, keadaan tempat penyimpanan stok bantuan bencana adalah
kurang memuaskan kerana terdapat stok makanan yang rosak dan tempat
penyimpanan yang tidak sesuai.
4.5. SYOR AUDIT
Bagi penambahbaikan terhadap pengurusan bantuan bencana ini, pihak Audit
mengesyorkan langkah-langkah seperti berikut:
4.5.1. Mematuhi prosedur perolehan bekalan untuk pengkalan hadapan dan
mempertingkatkan koordinasi dengan Pejabat Daerah dalam penyediaan Pesanan Kerajaan.
4.5.2. Mengambil inisiatif bagi memohon kelulusan daripada Pejabat Kewangan Negeri
untuk mendapatkan pengecualian perolehan secara sebut harga.
4.5.3. Memantau proses pengagihan bekalan dengan memastikan semakan dibuat
sebelum menandatangani borang agihan dan penyelenggaraan buku stok (daftar) keluar dan
masuk bekalan di setiap pengkalan hadapan dilaksanakan.
33

4.5.4. Menguatkuasakan pemantauan sebelum tindakan pelupusan diambil dengan
mengadakan naziran ke pengkalan hadapan sebelum pelupusan dan memastikan rekod
pelupusan diselenggara di setiap PKMD untuk tujuan pemantauan. Proses pelupusan juga
mestilah didokumenkan sebagai garis panduan untuk semua pihak yang terlibat di dalam
pengurusan bantuan bencana.
4.5.5. Menyediakan tempat penyimpanan yang sesuai bagi mengelakkan kerosakan
terhadap bekalan tersebut.
34

JABATAN KERJA RAYA NEGERI PAHANG
5. PENYENGGARAAN JALAN NEGERI
5.1. LATAR BELAKANG
5.1.1. Jabatan Kerja Raya Negeri Pahang (JKR) bertanggungjawab merancang dan
melaksanakan kerja penyenggaraan jalan-jalan negeri. Berdasarkan kepada maklumat
terakhir Sistem Maklumat Rekod Jalan Raya Malaysia (Malaysian Road Record Information
System (MARRIS) sehingga Mac 2010, panjang rangkaian jalan di Negeri Pahang di bawah
penyenggaraan JKR ialah 5,680 kilometer. Kerja penyenggaraan jalan negeri ini
dilaksanakan oleh Bahagian Jalan, JKR Negeri Pahang dan Pihak Berkuasa Tempatan
(PBT) setiap daerah. Bahagian Jalan bertanggungjawab memastikan jalan negeri yang sedia
ada disenggara dan diurus dengan baik, diperbaiki dan dinaik taraf untuk penggunaan yang
lebih selamat. Matlamat kerja penyenggaraan adalah untuk memastikan jalan raya adalah
selamat digunakan dan mematuhi standard kejuruteraan serta piagam pelanggan. PBT juga
bertanggungjawab memastikan jalan-jalan negeri di kawasan pentadbirannya disenggara
dengan baik menggunakan peruntukan yang disalurkan oleh JKR.
5.1.2. Kerja penyenggaraan jalan ini terbahagi kepada 2 kategori iaitu penyenggaraan biasa
dan penyenggaraan berkala. Penyenggaraan biasa meliputi kerja membaiki kerosakan
permukaan jalan, menampal jalan yang berlubang, menyenggara bahu jalan dan
pembetungan serta memotong rumput. Manakala penyenggaraan berkala pula melibatkan
kerja menurap semula permukaan jalan yang dilakukan mengikut jadual atau pusingan 5
tahun sekali, menyenggara dan mengecat garisan jalan serta menyenggara sistem lampu
isyarat dan lampu jalan. Kerja penyenggaraan jalan ini dilaksanakan oleh kakitangan
Jabatan dan kontraktor yang dilantik oleh Jabatan melalui tender, sebut harga dan
pelantikan terus. Penyenggaraan biasa dan penyenggaraan berkala ini adalah dibiayai
daripada peruntukan perbelanjaan mengurus. Selain itu, Jabatan juga menjalankan kerja
menaik taraf jalan yang dibiayai daripada peruntukan perbelanjaan pembangunan.
5.1.3. Kerajaan Negeri telah menerima Geran/Pemberian Penyenggaraan Jalan daripada
Kerajaan Persekutuan berdasarkan Perkara 109(1)(b), Perlembagaan Persekutuan khusus
untuk menyenggara jalan negeri. Pemberian daripada Kerajaan Persekutuan ini diakaunkan
ke dalam Kumpulan Wang Amanah Penyenggaraan Jalan Negeri Pahang yang ditubuhkan
pada tahun 1993 oleh Kerajaan Negeri di bawah Seksyen 10(1)(b), Akta Tatacara Kewangan
1957 (Pindaan 1972). Pada tahun 2008 hingga 2010, jumlah peruntukan yang diterima oleh
JKR Negeri Pahang bagi kerja penyenggaraan jalan negeri adalah berjumlah RM343.19 juta,
manakala perbelanjaannya adalah berjumlah RM332.47 juta. Maklumat lanjut adalah seperti
di Jadual 5.1.
35

Jadual 5.1
Peruntukan Dan Perbelanjaan Bagi Kerja Penyenggaraan Jalan Negeri
Bil. Perkara
2008 2009 2010 Jumlah
(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)
1. Peruntukan 106.13 118.52 118.54 343.19
2. Perbelanjaan 96.51 117.53 118.43 332.47
Sumber: Jabatan Kerja Raya Negeri Pahang
5.2 OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sejauh mana projek penyenggaraan jalan negeri
telah dirancang dengan sempurna dan dilaksanakan dengan cekap dan berkesan,
berekonomi serta mencapai matlamat yang ditetapkan.
5.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Skop pengauditan ini meliputi perancangan, pelaksanaan dan pemantauan kerja
penyenggaraan jalan negeri yang dilaksanakan oleh Bahagian Jalan Ibu Pejabat JKR Negeri
Pahang, Bahagian Jalan JKR Daerah Kuantan, Jerantut dan Lipis serta Bahagian
Kejuruteraan Majlis Perbandaran Kuantan, Majlis Daerah Jerantut dan Majlis Daerah Lipis
bagi tempoh 2008 hingga 2010. Pengauditan merangkumi kerja-kerja penyenggaraan jalan
negeri di 3 daerah iaitu Kuantan, Jerantut dan Lipis yang meliputi 2,801 kilometer bersamaan
dengan 49% daripada jumlah keseluruhan panjang jalan Negeri Pahang. Kaedah
pengauditan dijalankan dengan menyemak dokumen seperti jadual penyenggaraan, rekod
panjang jalan dan sebut harga kontrak penyenggaraan jalan, mengkaji dan menganalisis
data yang berkaitan dengan aktiviti terimaan dan penggunaan wang Tabung yang
dilaksanakan oleh JKR dan PBT. Selain itu, pihak Audit juga mengadakan lawatan ke lokasi
yang terlibat. Temu bual dengan pegawai yang terlibat juga dilakukan bagi mengesahkan
maklumat yang diterima.
5.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan antara September 2010 hingga Januari 2011 mendapati
perancangan dan pelaksanaan projek penyenggaraan jalan negeri adalah kurang
memuaskan kerana terdapat beberapa kelemahan dalam perancangan dan pelaksanaannya
yang memberi impak kepada prestasi kewangan dan prestasi projek. Antara kelemahan
tersebut adalah penggunaan peruntukan di luar skop kerja yang dibenarkan, penyenggaraan
bahu jalan dan perabot jalan tidak dilaksanakan dengan baik, kenderaan dan jentera tidak
digunakan untuk tempoh yang lama sehingga rosak dan prosedur kewangan tidak dipatuhi.
Penjelasan lanjut berhubung dengan perkara yang ditemui adalah seperti di perengganperenggan
berikut:
36

5.4.1. Peruntukan Penyenggaraan Jalan
5.4.1.1. Kerja Penyenggaraan Jalan Oleh Pihak Berkuasa Tempatan
Tertangguh
a. Kerja-kerja penyenggaraan jalan/perabot jalan/tebing bagi jalan-jalan dalam
bandar telah diserahkan kepada PBT oleh JKR untuk dilaksanakan. Pada
tahun 2008, kerja-kerja pengukuhan cerun/tebing termasuk di bawah skop
kerja penyenggaraan jalan tetapi pada tahun 2009, ia telah diasingkan dan
dipertanggungjawabkan di bawah Unit Cerun JKR.
b. Bermula dari tahun 2006 sejumlah peruntukan tahunan daripada Kod
Penyelenggaraan Dan Pembaikan Kecil (Objek Sebagai 28000) telah
disalurkan kepada PBT berkenaan berdasarkan panjang jalan yang perlu
disenggarakan. Jumlah peruntukan yang diterima oleh Majlis Perbandaran
Kuantan (MPK), Majlis Daerah Jerantut (MDJ) dan Majlis Daerah Lipis (MDL)
pada tahun 2008 hingga 2010 adalah seperti di Jadual 5.2.
Jadual 5.2
Jumlah Peruntukan Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Peruntukan
Bil. Pihak Berkuasa Tempatan (RM Juta)
2008 2009 2010
1. Majlis Perbandaran Kuantan 8.70 4.60 5.20
2. Majlis Daerah Jerantut 0.32 0.41 1.00
3. Majlis Daerah Lipis 0.17 0.43 1.00
Jumlah 9.19 5.44 7.20
Sumber: Pihak Berkuasa Tempatan
c. Pada tahun 2008, telah berlaku kejadian tanah runtuh yang membabitkan 25
lokasi di sekitar bandar Lipis. Anggaran kos pada Disember 2008 untuk
membaiki kerosakan ini adalah berjumlah RM11.8 juta. Peruntukan sejumlah
RM0.17 juta yang diterima oleh MDL pada tahun 2008 tidak dapat
menampung kos pembaikan tersebut. Oleh yang demikian, MDL telah
membuat permohonan peruntukan berjumlah RM5 juta kepada Kerajaan
Persekutuan pada Ogos 2008 dan RM4.1 juta kepada Pegawai Kewangan
Negeri (PKN) pada Disember 2008. Bagaimanapun, pihak PKN telah
mencadangkan supaya MDL memohon peruntukan daripada Kementerian
Perumahan Dan Kerajaan Tempatan. Pada Februari 2009, MDL telah berjaya
mendapat peruntukan tambahan daripada Kerajaan Persekutuan berjumlah
RM2.6 juta untuk projek pengukuhan tebing Jalan Lipis-Benta. Seterusnya,
MDL juga telah memohon peruntukan tambahan berjumlah RM2.5 juta
daripada JKR dan PKN bagi menyenggara kerosakan akibat daripada tanah
runtuh di 2 lokasi yang melibatkan kediaman awam iaitu keruntuhan tebing di
Taman Pertama dan Rumah Rehat Tanjung Lipis tetapi sehingga kini masih
belum ada sebarang peruntukan disalurkan. Lawatan Audit pada pertengahan
Oktober 2010 ke kawasan berkenaan mendapati kawasan keruntuhan tebing
tersebut telah diliputi semak samun seperti di Gambar 5.1 dan Gambar 5.2.
37

Gambar 5.1 Gambar 5.2
Keadaan Tebing Runtuh Yang Belum Disenggara Sejak Tahun 2008
Semak Samun
Telah
Menutupi
Tebing Runtuh
Semak Samun
Telah
Menutupi
Tebing Runtuh
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Pertama, Lipis
Tarikh: 15 Oktober 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Rumah Rehat Tanjung Lipis, Lipis
Tarikh: 15 Oktober 2010
d. Kerja-kerja pembaikan dan penyenggaraan ini tertangguh sehingga tahun 2010
kerana PBT tidak mempunyai peruntukan yang mencukupi. Kelewatan menjalankan
kerja-kerja penyenggaraan ini menyebabkan kerosakan bertambah teruk malah kos
penyenggaraan atau pembaikan semakin meningkat. Kejadian yang berlaku
berhampiran kawasan penempatan ini turut menjejaskan kepentingan dan
keselamatan orang awam. Bahagian Jalan JKR Negeri telah berurusan dengan
Bahagian Jalan Ibu Pejabat bagi mendapatkan peruntukan khas dari Kerajaan
Persekutuan bagi mengatasi masalah cerun runtuh ini.
Pada pendapat Audit, kerja penyenggaraan jalan oleh PBT berkenaan adalah kurang
memuaskan kerana kekurangan peruntukan.
5.4.1.2. Penggunaan Peruntukan Di Luar Skop Kerja Yang Dibenarkan
a. Peraturan bagi pengurusan Kumpulan Wang Amanah (Kumpulan Wang) yang
dikeluarkan telah menetapkan dengan jelas kerja-kerja yang boleh dijalankan
dengan menggunakan peruntukan daripada Kumpulan Wang ini. Antara
perbelanjaan yang boleh dipertanggungjawabkan di bawah Kumpulan Wang ini
adalah pembayaran untuk perkhidmatan, pembelian dan penyenggaraan
kelengkapan, peralatan dan kenderaan serta membayar harga kerja-kerja kontrak
yang dijalankan bagi operasi penyenggaraan jalan. Semakan Audit mendapati MDJ
telah menggunakan sejumlah RM77,500 daripada peruntukan ini untuk kerja-kerja
membekal dan memasang papan tanda (billboard). Kerja-kerja berkenaan adalah di
luar skop kerja yang dibenarkan oleh Arahan Amanah Tabung Penyenggaraan
Jalan Negeri. Penggunaan peruntukan di luar skop kerja yang dibenarkan adalah
seperti di Jadual 5.3.
38

Jadual 5.3
Penggunaan Peruntukan Di Luar Skop Kerja Yang Dibenarkan
Tarikh Baucar No. Baucar
Amaun
Bil.
Perihal Kerja
Bayaran Bayaran
(RM)
1. 01.11.2010 1105/2010 Membekal dan memasang 38,000
papan tanda (billboard) Simpang
Temerloh dan Maran, Jerantut
2. 01.11.2010 1106/2010 Membekal dan memasang 12,000
papan tanda (billboard) Simpang
Batu Embun, Jerantut
3. 01.11.2010 1107/2010 Membekal dan memasang 27,500
papan tanda (billboard) Pasar
Borong, Jerantut
Sumber: Majlis Daerah Jerantut
Jumlah 77,500
b. Keadaan ini berlaku disebabkan kelemahan pemantauan oleh pihak JKR dan ia
mengakibatkan peruntukan yang disalurkan untuk kerja penyenggaraan berkurangan.
Pihak MDJ menyatakan pemasangan papan tanda di Simpang Temerloh - Maran dan
Simpang Batu Embun adalah berkaitan dengan kelengkapan perabot jalan. Papan
tanda berkenaan adalah papan tanda tunjuk arah jalan. Kemungkinan reka bentuk
papan tanda berkenaan agak canggih namun kegunaannya adalah untuk tunjuk arah
jalan. Pihak MDJ juga memaklumkan bagi pemasangan papan tanda di Pasar Borong
Jerantut yang berharga RM27,500 tidak menggunakan peruntukan MARRIS kerana
pelarasan bayaran balik telah dibuat ke dalam akaun MARRIS pada 29 April 2011.
Pada pendapat Audit, penggunaan peruntukan Kumpulan Wang Amanah kurang
memuaskan kerana terdapat kerja yang dijalankan adalah di luar skop kerja yang
dibenarkan seperti yang terkandung di dalam Arahan Amanah Tabung
Penyenggaraan Jalan Negeri.
5.4.2. Pematuhan Kepada Kontrak/Sebut Harga
Perolehan kerja yang bernilai lebih daripada RM50,000 hingga RM200,000 setahun
hendaklah dibuat melalui sebut harga. Sebut harga mengandungi keterangan kerja melalui
Bill of Quantity dan harga yang ditawarkan oleh pihak kontraktor. Pemeriksaan terhadap 55
sebut harga kerja bagi tempoh 2008 hingga 2010 di JKR Daerah Kuantan, Jerantut dan Lipis
mendapati perkara seperti berikut:
5.4.2.1. Bayaran Bagi Kerja Memotong Rumput Melebihi Amaun Yang Ditetapkan
a. Sebut harga yang dikeluarkan telah menetapkan dengan jelas bilangan pusingan
kerja dan amaun yang akan dibayar kepada kontraktor bagi setiap pusingan tersebut.
Sekiranya berlaku pertambahan harga daripada nilai kontrak yang ditetapkan,
justifikasi dan dokumen sokongan hendaklah disertakan sebelum pembayaran dibuat.
Sejumlah 9 sebut harga telah dikeluarkan di JKR Daerah Lipis bagi tempoh 2008
hingga 2010 bagi kerja-kerja pemotongan rumput dan pembersihan longkang.
Maklumat terperinci sebut harga kerja membersih bahu jalan negeri di Daerah Lipis
pada tahun 2008 dan 2009 adalah seperti di Jadual 5.4.
39

Jadual 5.4
Maklumat Terperinci Sebut Harga Pada Tahun 2008 dan 2009
Bil. Nama Kontraktor Kawasan Kerja
Panjang Jumlah
Jalan Kontrak Pusingan
(KM) (RM) Kerja
1. Syarikat Pemborong Zon Benta 56.6 145,632 7
Binaan Zainon
2. Syarikat Telemin Zon Padang Tengku 64.0 165,828 7
Enterprise
3. Agro Bina Enterprise Zon Bandar 42.1 98,004 7
Sumber: Jabatan Kerja Raya Daerah Lipis
b. Semakan Audit mendapati berlaku perbezaan tuntutan bayaran kontrak pemotongan
Bil.
rumput di Daerah Lipis berbanding dengan amaun yang dipersetujui di dalam sebut
harga seperti di Jadual 5.5.
Jadual 5.5
Perbezaan Tuntutan Bayaran Kontraktor Potongan Rumput Dengan Sebut Harga
Pusingan/ Jumlah
Jumlah
Nombor Baucar Kontrak/
Perbezaan
Nama Kontraktor
Tuntutan
Bayaran/ Sebut Harga
Tarikh
(RM) (RM) (RM)
1. Syarikat Pemborong
Binaan Zainon
2. Syarikat Telemin
Enterprise
Ketujuh/
V0000091/
13.04.2009
Ketujuh/
V0000083/
08.04.2009
3. Agro Bina Enterprise Kelapan (Kerja
Tambahan)/
V0000109/
19.04.2010
Sumber: Jabatan Kerja Raya Daerah Lipis
20,376 62,093 41,717
21,575 41,084 19,509
Tiada
Maklumat
13,472 13,472
Jumlah 41,951 116,649 74,698
c. Justifikasi atau alasan tidak dinyatakan dalam laporan yang dihantar oleh pihak
kontraktor bagi menunjukkan sebab berlaku perbezaan harga dan tambahan
pusingan tersebut. Kelemahan pemantauan oleh JKR Daerah Lipis menyebabkan
perkara ini berlaku dan akibatnya Kerajaan kerugian sejumlah RM74,698. Pihak JKR
Daerah Lipis memaklumkan kerja yang dijalankan oleh Agro Bina Enterprise yang
melibatkan penambahan pusingan adalah sempena lawatan rasmi pembesar negeri
ke Daerah Lipis pada bulan Disember 2009. Manakala bagi Telemin Enterprise pula
ia juga adalah sempena lawatan rasmi pembesar negeri ke Daerah Lipis pada bulan
November 2008. Bagi kerja-kerja yang dilaksanakan oleh Pemborong Binaan Zainon
pula, JKR Lipis memaklumkan bahawa terdapat penambahan kuantiti untuk
pengukuran semula kuantiti kerja pemotongan rumput disebabkan pihak kontraktor
tidak berpuas hati dengan perbezaan panjang jalan asal dengan panjang sebenar
yang telah dibuat oleh pihak kontraktor.
Pada pendapat Audit, bayaran yang dibuat kepada kontraktor adalah kurang
memuaskan kerana berlaku lebihan bayaran tuntutan berbanding amaun sebenar
yang telah ditetapkan dalam sebut harga.
40

5.4.2.2. Tiada Laporan Bergambar Bagi Tuntutan Bayaran Kerja Memotong Rumput
Mengikut sebut harga yang dikeluarkan, JKR telah menetapkan bahawa pihak kontraktor
perlu menyediakan laporan bergambar untuk setiap tuntutan bayaran bagi kerja
penyenggaraan yang telah dijalankan. Ia bertujuan untuk mengesahkan kerja-kerja telah
dilaksanakan dan sebagai dokumen sokongan untuk pembayaran. Semakan Audit
mendapati laporan bergambar bagi pusingan keempat dan keenam yang dilaksanakan
oleh Syarikat Telemin Enterprise tidak dapat dikemukakan oleh pihak JKR kepada Audit
untuk semakan yang melibatkan bayaran berjumlah RM43,151. Kelemahan pemantauan
oleh JKR menyebabkan perkara ini berlaku dan mengakibatkan bayaran yang telah dibuat
tidak disokong dengan dokumen yang lengkap. Oleh itu, kerja-kerja penyenggaraan yang
telah dijalankan oleh kontraktor tidak dapat disahkan sama ada ia benar-benar telah
dilaksanakan. JKR Daerah Lipis telah mengemukakan laporan bergambar bagi pusingan
keempat dan keenam yang dilaksanakan oleh Syarikat Telemin Enterprise.
Pada pendapat Audit, tahap pematuhan kepada syarat sebut harga kurang
memuaskan kerana laporan bergambar tidak disertakan sebagai dokumen sokongan
pembayaran. Kerajaan turut mengalami kerugian kerana berlaku lebihan bayaran
kepada kontraktor.
5.4.3. Permukaan Jalan Rosak
JKR dan PBT akan melaksanakan kerja menampal dan membaiki kerosakan jalan apabila
aduan diterima daripada orang awam, wakil rakyat atau daripada pemerhatian dan rondaan
oleh Skuad Pemantau JKR. Selain itu, tindakan juga akan diambil sekiranya isu kerosakan
jalan dibangkitkan semasa Mesyuarat Jawatankuasa Kemajuan Kampung dan Mesyuarat
Pengesanan Dan Pemantauan Projek Jalan. Mengikut Piagam Pelanggan JKR, kerja
menampal dan membaiki lubang (pothole) hendaklah dilaksanakan dalam tempoh 24 jam
selepas aduan diterima. Bagaimanapun, sistem pengkalan data aduan ini tidak
menggambarkan tindakan pembaikan yang sebenar diambil terhadap aduan tersebut kerana
status “Selesai” di dalam sistem tersebut bermaksud aduan tersebut sedang dalam tindakan
dan bukannya tindakan pembaikan benar-benar telah selesai. Lawatan Audit ke beberapa
lokasi seperti Taman Guru dan Indera Mahkota 1 di Daerah Kuantan pada pertengahan
Januari 2011 mendapati beberapa lubang dan kerosakan pada permukaan jalan yang belum
diambil tindakan oleh PBT seperti di Gambar 5.3 dan Gambar 5.4. Keadaan ini adalah
disebabkan oleh kelemahan pemantauan oleh PBT. Akibatnya ia membahayakan
keselamatan pengguna jalan raya di kawasan tersebut. MPK telah mengambil tindakan
pembetulan di atas teguran Audit dengan menurap semula jalan yang rosak.
41

Gambar 5.3 Gambar 5.4
Permukaan Jalan Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Di Taman Guru, Kuantan
Tarikh: 17Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Di Indera Mahkota 1, Kuantan
Tarikh: 17Januari 2011
Pada pendapat Audit, tahap penyenggaraan jalan adalah kurang memuaskan kerana
terdapat jalan yang rosak tidak dibaiki dengan segera oleh PBT.
5.4.4. Kelemahan Penyenggaraan Bahu Jalan
JKR telah menetapkan bahawa kerja-kerja menyenggara bahu jalan seperti memangkas
pokok/semak samun, memotong rumput dan menyenggara longkang akan dilaksanakan
sama ada oleh pihak kontraktor yang dilantik atau dilaksanakan sendiri oleh JKR. Kekerapan
pusingan penyenggaraan adalah bergantung kepada keadaan jalan yang perlu disenggara
iaitu sama ada sekali dalam tempoh sebulan atau sekali dalam tempoh 2 bulan. Lawatan
dan semakan Audit terhadap penyenggaraan bahu jalan ke beberapa lokasi adalah seperti
berikut:
5.4.4.1. Pokok/Semak Samun Dan Longkang Tidak Disenggara
Pemerhatian Audit di beberapa jalan di Daerah Kuantan, Lipis dan Jerantut mendapati
keadaan bahu jalan tidak disenggarakan dengan baik iaitu terdapat pokok dan semaksamun
yang tidak disenggara sehingga menutupi papan tanda jalan dan longkang
menjadi tersumbat seperti di Gambar 5.5 hingga Gambar 5.7. JKR Daerah Kuantan telah
mengambil tindakan pembetulan di atas teguran Audit dengan memotong semak samun
dan membersihkan longkang di kawasan berkenaan. Manakala MDJ juga telah
memotong pokok yang menutupi papan tanda di Jalan Kg. Mat Kilau.
42

Gambar 5.5
Papan Tanda Jalan Ditutupi Pokok
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 6 Oktober 2010
Gambar 5.6 Gambar 5.7
Longkang Tersumbat
Papan Tanda Jalan Ditutupi Pokok
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Kampung Mat Kilau, Jerantut
Tarikh: 9 Disember 2010
Pada pendapat Audit, tahap penyenggaraan bahu jalan adalah kurang memuaskan
kerana pokok/semak samun dan longkang tidak disenggara dengan baik.
5.4.4.2. Bahu Jalan Dijadikan Tempat Pembuangan Sampah
a. Bahu jalan hendaklah sentiasa berada dalam keadaan baik dan tidak wujud sebarang
halangan di kawasan tersebut bagi memastikan pengguna jalan raya dapat
memberhentikan kenderaan dengan selamat di bahu jalan terutamanya ketika
berlaku kecemasan. Pihak Audit mendapati sebilangan lokasi bahu jalan di beberapa
jalan di Daerah Kuantan dan Jerantut telah dijadikan tempat pembuangan sampah
seperti di Gambar 5.8 hingga Gambar 5.11. Kelemahan penyenggaraan bahu jalan
ini disebabkan perbuatan pihak yang tidak bertanggungjawab membuang sampah di
kawasan berkenaan walaupun papan tanda “Dilarang Membuang Sampah” telah
diletakkan di kawasan tersebut. Keadaan ini membahayakan keselamatan pengguna
43

jalan raya dan mencacatkan pemandangan serta menjatuhkan imej Negeri Pahang
khususnya di mata pelancong luar.
Gambar 5.8 Gambar 5.9
Bahu Jalan Dijadikan Tempat Pembuangan Sampah
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
Gambar 5.10 Gambar 5.11
Bahu Jalan Dijadikan Tempat Pembuangan Sampah
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Durian Hijau, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Kg. Mat Kilau, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
b. JKR Daerah Kuantan memaklumkan mereka tiada kuasa untuk menghalang atau
mengambil tindakan kepada mana-mana individu yang membuang sampah di bahu
jalan berkenaan dan PBT perlu mengambil tindakan kepada perkara berkaitan. MDJ
pula memaklumkan isu pembuangan sampah di bahu jalan sedang diatasi.
Pembuangan sampah secara haram ini adalah berpunca daripada sikap penduduk
dan kegagalan Alam Flora Sdn. Bhd. memberikan perkhidmatan pengangkutan
sampah mengikut jadual. Tindakan pembersihan longgokan sampah di bahu jalan ini
akan dilakukan dari semasa ke semasa dan dalam masa yang sama MDJ akan
menerapkan kesedaran kepada penduduk supaya tidak membuang sampah meratarata.
44

Pada pendapat Audit, tahap penyenggaraan bahu jalan adalah kurang memuaskan
kerana bahu jalan telah dijadikan tempat pembuangan sampah.
5.4.5. Penyenggaraan Perabot Jalan
5.4.5.1. Perabot Jalan Yang Rosak Tidak Diganti
Semua perabot jalan seperti papan tanda jalan, papan tanda Chevron, Kilometre Post,
Guardrail dan Delineator Post hendaklah dipasang dan sentiasa berada dalam keadaan
baik bagi memastikan keselamatan pengguna jalan raya dapat dijaga. Lawatan Audit di
beberapa lokasi di sekitar Kuantan, Lipis dan Jerantut mendapati beberapa perabot jalan
yang dipasang di jalan-jalan berkenaan telah rosak dan belum diganti seperti di
Gambar 5.12 hingga Gambar 5.17.
Gambar 5.12 Gambar 5.13
Papan Tanda Jalan Yang Rosak
Papan Tanda Chevron Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Pasar, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
Gambar 5.14
Delineator Post Yang Patah
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Pejabat Kerajaan, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
Gambar 5.15
Kilometre Post Yang Rosak Dan Pudar
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Tanjung Gahai, Lipis
Tarikh: 21 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Kampung Pandan, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
45

Gambar 5.16
Guardrail Yang Tercabut
Daripada Tiang
Gambar 5.17
Guardrail Yang Rosak Akibat Runtuhan
Tebing Jalan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan C163 – Padang Piol, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Dalam Bandar Lipis, Lipis
Tarikh: 20 Januari 2011
5.4.5.2. Papan Tanda Jalan Pudar Dan Rosak
Semua papan tanda jalan perlulah sentiasa berada dalam keadaan baik dan mudah
dilihat bagi memudahkan pengguna jalan raya mencari destinasi yang dituju terutama
ketika berlaku kecemasan. Pemerhatian Audit mendapati beberapa papan tanda jalan di
Kuantan, Lipis dan Jerantut telah lusuh dan rosak tetapi belum digantikan dengan yang
baru seperti di Gambar 5.18 hingga Gambar 5.19.
Gambar 5.18
Papan Tanda Jalan Yang Pudar
Sumber:Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Kampung Selamat, Kuantan
Tarikh: 6 Oktober 2010
46

Gambar 5.19
Papan Tanda Jalan Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Kampung Mat Kilau, Jerantut
Tarikh: 9 Disember 2010
5.4.5.3. Garisan Jalan Pudar
Mengikut Arahan Teknik (Jalan) 2D/85, Manual on Traffic Control Devices: Road
Markings And Delineation, kerja mengecat garisan jalan meliputi kerja membuat garisan
cat putih setebal 1.0 mm dan selebar 150 mm di bahagian tengah, kiri dan kanan jalan.
Kekerapan menyenggara dan mengecat garisan jalan akan dilakukan mengikut keperluan
sekurang-kurangnya satu kali setahun bagi memastikan keselamatan pengguna jalan
raya dapat dijaga. Selain itu, semua garisan jalan hendaklah dicat dengan jelas dan
sentiasa disenggara dengan baik. Lawatan Audit di beberapa jalan di Daerah Kuantan
dan Jerantut mendapati beberapa garisan jalan telah pudar dan sukar untuk dilihat serta
garisan jalan lama tidak dipadamkan seperti di Gambar 5.20 hingga Gambar 5.23.
Keadaan ini berlaku disebabkan kelemahan oleh pihak JKR dan PBT kerana tidak
memantau kerja-kerja yang dilaksanakan oleh pihak kontraktor. Dengan keadaan jalan
yang sedemikian, ia akan mengelirukan pengguna jalan berkenaan serta mengundang
bahaya kepada pengguna. Pihak JKR Daerah dan PBT di Kuantan, Lipis dan Jerantut
telah mengambil tindakan pembetulan di atas teguran Audit dengan menggantikan papan
tanda yang pudar, memasang packer guardrail dan memperbetulkan garisan yang lama
serta pudar.
47

Gambar 5.20 Gambar 5.21
Garisan Jalan Yang Pudar
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Sri Damai, Kuantan
Tarikh: 6 Oktober 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 6 Oktober 2010
Gambar 5.22 Gambar 5.23
Garisan Jalan Baru Dan Lama Yang Bertindih
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan C145, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan C145, Jerantut
Tarikh: 21 Januari 2011
Pada pendapat Audit, tahap kerja-kerja penyenggaraan perabot jalan adalah kurang
memuaskan kerana papan tanda rosak dan pudar tidak diganti baru dan garisan
jalan yang pudar/lama tidak diperbetulkan.
5.4.5.4. Vandalisme Terhadap Perabot Jalan
a. Semua perabot jalan hendaklah dipasang dan sentiasa berada dalam keadaan baik
bagi memastikan keselamatan pengguna jalan raya dapat dijaga. Pihak JKR akan
membuat penyenggaraan terhadap semua perabot jalan termasuk kerosakan akibat
vandalisme. Pemerhatian Audit di beberapa jalan di Daerah Lipis dan Daerah
Kuantan mendapati berlaku kerosakan terhadap perabot jalan akibat vandalisme.
Lawatan Audit mendapati beberapa guardrail telah dirosakkan dan dicabut oleh orang
awam seperti di Gambar 5.24 hingga Gambar 5.26 dan Delineator Post dijadikan
papan tanda oleh pihak tertentu seperti di Gambar 5.27.
48

Gambar 5.24 Gambar 5.25
Guardrail Yang Dicabut
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Tanjung Gahai, Lipis
Tarikh: 4 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Tanjung Gahai, Lipis
Tarikh: 4 November 2010
Gambar 5.26 Gambar 5.27
Guardrail Yang Dicabut
Delineator Post Dijadikan Papan Tanda
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Jabor, Kuantan
Tarikh: 17 Januari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Jalan Tanjung Gahai, Lipis
Tarikh: 20 Januari 2011
b. Perkara ini berlaku disebabkan perbuatan oleh sesetengah pihak yang tidak
bertanggungjawab dan hal ini menyebabkan pertambahan kos kepada Kerajaan bagi
menggantikan semula perabot jalan berkenaan serta membahayakan keselamatan
pengguna jalan raya. Pihak JKR Daerah Lipis telah mengambil tindakan pembetulan
di atas teguran Audit dengan memasang semula guardrail yang dicabut serta
membuang papan tanda pada delineator post di Jalan Tg. Gahai, Lipis. Manakala
JKR Daerah Kuantan pula telah mengganti guardrail yang dicabut melalui Kerja Undi
Tahun 2011.
Pada pendapat Audit, pemantauan terhadap kes vandalisme ke atas perabot jalan
adalah kurang memuaskan kerana terdapat guardrail yang dirosakkan dan dicabut
oleh orang awam dan Delineator Post dijadikan papan tanda oleh pihak tertentu.
49

5.4.6. Kenderaan Dan Jentera Tidak Digunakan Untuk Tempoh Yang Lama
a. Kenderaan dan jentera yang baik adalah penting bagi memastikan semua kerja-kerja
penyenggaraan jalan dapat dilaksanakan dengan lancar. Jabatan juga perlu
memastikan bahawa kenderaan tersebut telah digunakan secara optimum bagi
mengelakkan pembaziran. Semakan dan lawatan Audit ke JKR Daerah Kuantan,
Jerantut dan Lipis mendapati keperluan kenderaan adalah mencukupi. Bagaimanapun,
temubual dengan pegawai di JKR Daerah Lipis mendapati 7 buah kenderaan dan
jentera milik JKR telah lama tidak digunakan iaitu antara 8 hingga 25 bulan seperti di
Jadual 5.6.
Jadual 5.6
Senarai Kenderaan Dan Jentera Yang Tidak Digunakan
Bil.
Jenis
Tempoh Tidak
No.
Tarikh Tidak
Kenderaan/
Digunakan
Pendaftaran
Digunakan
Jentera
(Bulan)
1. CAE 3432 Lori Nov. 2008 - Sept. 2010 23
2. CAE 6475 Lori Jan. 2009 - Sept. 2010 21
3. CAH 1202 Lori Dis. 2008 - Feb. 2010 15
4. CBA 2925 Roller Nov. 2008 - Sept. 2010 23
5. CAH 4513 Roller Nov. 2008 - Sept. 2010 23
6. CAP 6149 Roller Sept. 2008 - Sept. 2010 25
7. CAS 2610 Roller Feb. 2010 - Sept. 2010 8
Sumber: Jabatan Kerja Raya Daerah Lipis
b. Beberapa kenderaan dan jentera telah rosak akibat lama tidak digunakan dan
pemeriksaan Audit mendapati kenderaan dan jentera berkenaan diletakkan di Bengkel
JKR Daerah Lipis seperti di Gambar 5.28 dan Gambar 5.29.
Gambar 5.28 Gambar 5.29
Lori - CAE 6475 Tidak Digunakan
Roller - CAP 6149 Tidak Digunakan
Selama 21 Bulan
Selama 25 Bulan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bengkel JKR Daerah Lipis
Tarikh: 4 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Bengkel JKR Daerah Lipis
Tarikh: 4 November 2010
c. Keadaan ini disebabkan kebanyakan kerja penyenggaraan jalan dilaksanakan oleh
pihak kontraktor. Semakan Audit juga mendapati kenderaan dan jentera di JKR Lipis
adalah sebanyak 51 buah manakala pemandu yang ada hanyalah seramai 25 orang.
Ia bersamaan 2 kenderaan untuk satu pemandu. Perkara ini menyebabkan jumlah
50

kenderaan yang dimiliki melebihi pemandu yang sedia ada. Kesan daripada ini,
kenderaan menjadi rosak apabila lama tidak digunakan dan berlaku pembaziran
kerana kenderaan dan jentera tidak digunakan secara optimum.
d. Pihak JKR Daerah Lipis mengalami kekurangan pemandu bermotor berpengalaman
yang menjadi faktor penyebab masalah ini. Kerja-kerja pembaikan jalan juga telah
diserahkan kepada kontraktor melalui sebut harga kerana memerlukan tindakan
pembaikan segera. Sebahagian kecil sahaja kerja-kerja pembaikan jalan dibuat di
peringkat Jabatan dan ini telah menyebabkan kenderaan dan jentera tidak digunakan
secara optimum. JKR Daerah Lipis juga bercadang untuk menyerahkan
kenderaan/jentera yang tidak aktif digunakan ke JKR Mekanikal Negeri, Pahang
Barat (Bentong), namun tiada permintaan dari daerah yang berhampiran dan tempat
penyimpanan kenderaan/jentera di JKR Mekanikal Negeri adalah terhad. Hal ini
menyebabkan proses penyerahan berkenaan tertangguh.
Pada pendapat Audit, tahap penggunaan kenderaan dan jentera Jabatan adalah
kurang memuaskan kerana terdapat kenderaan dan jentera yang tidak digunakan
untuk tempoh yang lama.
5.5. SYOR AUDIT
Kelemahan-kelemahan ini perlu diatasi demi menjamin keselesaan dan keselamatan
pengguna jalan raya. Sehubungan itu, pihak Audit mengesyorkan supaya JKR dan PBT
mengambil langkah penambahbaikan seperti berikut:
5.5.1. Memastikan setiap bayaran yang dibuat hendaklah mengikut arahan dan prosedur
kewangan yang ditetapkan.
5.5.2. Menjalankan pemantauan terhadap kerja-kerja penyenggaraan yang dijalankan oleh
PBT melalui peruntukan yang disalurkan.
5.5.3. Mempertingkatkan penyenggaraan terhadap perabot dan bahu jalan.
5.5.4. Mempertingkatkan koordinasi dengan agensi seperti Jabatan Bekalan Air, Polis DiRaja
Malaysia dan Jawatankuasa Keselamatan Kampung yang terlibat terutamanya bagi
memastikan tidak berlaku kes-kes vandalisme.
5.5.5. Memastikan semua kenderaan dan jentera Jabatan digunakan secara optimum bagi
mengelakkan berlakunya pembaziran dan melupuskan kenderaan yang tidak ekonomik
untuk dibaiki lagi.
51

MAJLIS SUKAN PAHANG
6. PROGRAM PEMBANGUNAN SUKAN
6.1. LATAR BELAKANG
6.1.1. Majlis Sukan Pahang (Majlis) ditubuhkan pada 23 Januari 1984 di bawah Akta Majlis
Sukan Negara Malaysia 1971, Perintah Majlis Sukan Negara Malaysia (Pindaan Jadual
Kedua) 1988 (Akta 29). Misi Majlis ialah untuk menyediakan perkhidmatan yang cemerlang
dalam mengurus dan mentadbir semua kepentingan berkaitan sukan di Negeri Pahang dan
menyediakan kemudahan sukan bagi tujuan pembangunan sukan sejajar dengan Dasar
Sukan Negara. Manakala Visi Majlis ialah melahirkan atlet Negeri Pahang bertaraf dunia
yang akan mewakili negara ke peringkat antarabangsa.
6.1.2. Tumpuan pembangunan sukan merangkumi 19 jenis sukan antaranya olahraga,
angkat berat, silat, gimnastik, gimrama, lumba basikal, menembak, memanah dan tinju.
Kejohanan Sukan Malaysia (SUKMA) merupakan matlamat utama Majlis dalam konteks
pembangunan sukan di Negeri Pahang. Ia merupakan kayu pengukur kepada prestasi dan
pencapaian Majlis sebagai agensi utama yang dipertanggungjawabkan untuk menerajui dan
membawa Negeri Pahang ke arah pembangunan sukan yang cemerlang. Pada tahun 2008
hingga 2010, Majlis telah membelanjakan sejumlah RM9.14 juta (89.8%) daripada
RM10.19 juta peruntukan yang diterimanya bagi tujuan pembangunan sukan di Negeri
Pahang.
6.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada program pembangunan sukan telah
dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan teratur bagi mencapai matlamat yang ditetapkan.
6.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Skop pengauditan ditumpukan kepada program pembangunan sukan di Majlis bagi tempoh
2008 hingga 2010 yang melibatkan pusat latihan dan asrama di Daerah Kuantan dan
Rompin. Kaedah pengauditan yang dijalankan adalah menyemak dokumen, rekod dan fail
mengenai pembangunan sukan serta laporan yang dikemukakan oleh persatuan sukan.
Mengadakan temu bual dan perbincangan dengan pegawai Majlis. Lawatan dan
pemeriksaan secara fizikal turut dilakukan di Gimnasium SUKPA Kuantan, Pusat
Kecemerlangan Angkat Berat Rompin, Asrama Majlis Sukan Kuantan, Asrama Majlis Sukan
Rompin, Asrama SUKPA Kuantan dan Kantin Majlis Sukan Kuantan. Selain itu, sebanyak 30
borang soal selidik diedarkan kepada atlet yang tinggal di asrama bagi mendapatkan
maklum balas terhadap kemudahan yang disediakan oleh Majlis.
52

6.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan pada Oktober 2010 hingga Januari 2011 mendapati pada
keseluruhannya program pembangunan sukan di Majlis adalah kurang memuaskan kerana
prestasi pungutan pingat di Kejohanan Sukan Malaysia (SUKMA) tidak mencapai sasaran,
pusat latihan yang tidak disenggara dan peralatan sukan yang usang dan rosak serta
pengurusan makanan atlet yang tidak mengikut syarat perjanjian. Penjelasan lanjut
mengenai pengauditan yang dijalankan adalah seperti berikut:
6.4.1. Perancangan Strategik Tidak Disediakan
Keperluan perancangan strategik adalah untuk memperkasakan Majlis bagi menghadapi
cabaran dalam menguruskan pembangunan sukan di Negeri Pahang. Perancangan ini akan
menjadi asas agar menjurus kepada pencapaian Misi dan Visi Majlis. Strategi yang
dirangka perlu bersesuaian dengan program dan didokumenkan sebagai pelan tindakan
strategik bagi jangka tempoh yang tertentu. Semakan Audit mendapati Majlis tidak
menyediakan perancangan strategik yang lengkap secara bertulis sama ada dalam tempoh
jangka pendek atau jangka panjang bagi pembangunan sukan di Negeri Pahang. Perkara ini
disebabkan tiada keutamaan yang diberikan oleh Majlis terhadap perancangan
pembangunan sukan di Negeri Pahang menyebabkan kesukaran untuk mengukur
pencapaian pembangunan sukan. Majlis menjelaskan bahawa perancangan strategik Majlis
telah termaktub di dalam Pelan Strategik Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang dari tahun
2009 hingga 2012. Selain itu, Majlis juga akan membuat perancangan strategiknya sendiri.
Pada pendapat Audit, Majlis perlu menyediakan perancangan strategik bagi
pencapaian pembangunan sukan di Negeri Pahang agar ia lebih cemerlang.
6.4.2. Penyertaan Kejohanan
6.4.2.1. Majlis telah memperoleh pengiktirafan MS ISO 9001:2008 pada tahun 2009.
Mengikut MS ISO tersebut Majlis Sukan telah menetapkan sasaran iaitu menyertai
50% kejohanan di peringkat kebangsaan dalam tempoh setahun dan mencapai
70% penyertaan kejohanan peringkat kebangsaan dengan mendapat sekurangkurangnya
tempat ke 5. Kejohanan yang disertai oleh atlet seperti Kejohanan Hoki Piala
Razak, Kejohanan Wushu Kebangsaan dan Kejohanan Badminton Remaja Kebangsaan.
Semakan Audit terhadap penyertaan kejohanan mendapati pada tahun 2009 Majlis telah
menghantar atlet menyertai 73 daripada 84 kejohanan iaitu 86.9% dan ini telah mencapai
sasaran yang ditetapkan. Bagaimanapun, sasaran untuk mencapai 70% penyertaan
di peringkat kebangsaan dengan mendapat sekurang-kurangnya tempat ke 5 tidak dapat
dicapai dan hanya memperoleh 52.8% iaitu 458 daripada 867 atlet keseluruhan.
6.4.2.2. Bagaimanapun, pada tahun 2010 Majlis telah membuat pindaan semasa
Mesyuarat Pemantauan Sistem Pengurusan Kualiti (SPK) Bil. 2/2010 terhadap penetapan
sasaran untuk menyertai 70% kejohanan di peringkat kebangsaan dalam tempoh setahun
dan mencapai 50% penyertaan kejohanan peringkat kebangsaan dengan mendapat
53

sekurang-kurangnya tempat ke 5. Semakan Audit mendapati Majlis telah berjaya
mencapai 90.7% iaitu menyertai 88 daripada 97 kejohanan dan mencapai 61.3% iaitu
707 daripada 1,154 atlet keseluruhan.
Pada pendapat Audit, Majlis telah berjaya mencapai sasaran yang telah ditetapkan
dalam MS ISO 9001:2008 setelah pindaan dibuat.
6.4.3. Prestasi Kejohanan Sukan Malaysia
6.4.3.1. Kejohanan SUKMA merupakan kayu pengukur kepada prestasi pembangunan
sukan di Negeri Pahang. Ia adalah satu acara peringkat kebangsaan di bawah anjuran
Majlis Sukan Negara Malaysia, Majlis-Majlis Sukan Negeri, Majlis Sukan Sekolah-
Sekolah Malaysia dan Majlis Sukan Universiti Malaysia serta Majlis Sukan Polis DiRaja
Malaysia yang diadakan secara dwi tahunan. SUKMA juga melibatkan kejohanan
beraneka sukan dan berkonsepkan ‘Mini Sukan Olimpik’ di Malaysia di kalangan atlet
remaja. Perancangan terhadap sasaran pungutan pingat dalam SUKMA merupakan satu
penilaian terhadap tahap kemajuan dan pencapaian atlet. Majlis telah mensasarkan
jumlah pungutan pingat yang akan dikutip dalam setiap kejohanan SUKMA. Semakan
Audit terhadap prestasi pungutan pingat bagi SUKMA tahun 2006 hingga 2010 mendapati
kedudukan pencapaian pingat bagi Negeri Pahang adalah seperti di Jadual 6.1.
Jadual 6.1
Pencapaian Pingat SUKMA Dan Kedudukan Tempat
Bil.
Sasaran Pungutan Pingat Prestasi Pungutan Pingat Kedudukan
Kejohanan
Atlet Emas Perak Gangsa Emas Perak Gangsa Tempat
SUKMA XI
449 31 20 40 39 36 32 4/16
(2006)
SUKMA XII
442 33 24 22 31 29 24 4/15
(2008)
SUKMA
452 34 21 37 32 29 28 8/15
XIII (2010)
Sumber: Majlis Sukan Pahang
6.4.3.2. Analisis Audit mendapati pencapaian pungutan pingat bagi 3 kejohanan SUKMA
adalah memuaskan berbanding sasaran pungutan pingat yang ditetapkan.
Bagaimanapun, dari segi kedudukan tempat adalah menurun dari tempat ke 4 pada tahun
2008 ke tempat ke 8 pada tahun 2010. Berdasarkan Laporan Post-Mortem SUKMA 2010,
antara sebab penurunan tempat ini adalah peruntukan kewangan yang kecil berbanding
negeri-negeri lain, kekurangan peralatan latihan dan kadar bayaran elaun yang rendah
kepada atlet. Majlis menjelaskan bahawa langkah awal telah diambil dengan membuat
penilaian secara terperinci berhubung penurunan prestasi pada SUKMA XIII 2010
berbanding SUKMA XII 2008. Selain itu, Majlis mengguna kaedah ‘SWOT’ untuk menilai
kekuatan, kelemahan, peluang dan ancaman telah dibentangkan semasa Mesyuarat
Post-Mortem bagi memastikan kontinjen Negeri Pahang berada sekurang-kurangnya
tempat ke 3 pada SUKMA yang akan datang.
54

Pada pendapat Audit, walaupun Majlis berjaya mencapai sasaran pungutan yang
ditetapkan tetapi prestasi keseluruhan pencapaian SUKMA adalah kurang memuaskan
kerana penurunan kedudukan di SUKMA XIII berbanding SUKMA XII.
6.4.4. Pusat Latihan Sukan Tidak Disenggara
6.4.4.1. Pusat latihan sukan yang sempurna adalah penting bagi memastikan atlet dapat
menjalani latihan dengan selesa dan sempurna. Selain itu, ia juga dapat menentukan
pencapaian dan kemajuan atlet dalam pungutan pingat semasa kejohanan. Semakan
Audit mendapati Majlis mempunyai 32 pusat latihan sukan di seluruh Negeri Pahang yang
dikendalikan sendiri oleh Majlis dan juga bersama persatuan sukan seperti Dewan
Gimnasium SUKPA Kuantan, Kolam Renang Majlis Perbandaran Kuantan, Pusat Perahu
Layar Balok dan Pusat Kecemerlangan Angkat Berat Rompin. Lawatan Audit pada bulan
November 2010 di Gimnasium SUKPA Kuantan mendapati ia berada dalam keadaan
yang tidak memuaskan seperti di Gambar 6.1 dan Gambar 6.2. Selain itu, terdapat
kebocoran dalam gimnasium, kerosakan siling, pintu bilik Air Handling Unit (AHU)
diserang oleh anai-anai dan bilik kabel yang rosak seperti di Gambar 6.3 hingga
Gambar 6.6.
Gambar 6.1
Ruang Latihan Tidak Diurus
Dengan Sempurna
Gambar 6.2
Tempat Duduk Penonton
Tidak Dibersihkan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
55

Gambar 6.3
Kebocoran Dalam Gimnasium
Gambar 6.4
Kerosakan Siling Di Gimnasium
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.5
Pintu Bilik AHU Diserang Anai-anai
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.6
Bilik Kabel Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
6.4.4.2. Pihak Audit juga mendapati bilik hos bomba tidak dijaga dengan sempurna,
tandas tidak dicuci dan kerosakan pada soket dan lampu seperti di Gambar 6.7 hingga
Gambar 6.10. Keadaan ini disebabkan oleh ketiadaan peruntukan untuk penyenggaraan
dan kurang pemantauan oleh pihak pengurusan Majlis. Kesannya boleh mengundang
risiko kemalangan kepada atlet sekiranya tidak dibaiki dengan segera. Selain itu,
mewujudkan suasana yang tidak selesa kepada atlet semasa menjalani latihan.
56

Gambar 6.7
Bilik Hos Bomba Tidak Diselenggara
Gambar 6.8
Tandas Yang Tidak Dicuci
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.9
Kerosakan Pada Soket
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.10
Kerosakan Pada Lampu
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
6.4.4.3. Majlis menjelaskan pengambilalihan Gimnasium SUKPA Kuantan dibuat pada
tahun 2005 daripada Majlis Perbandaran Kuantan dengan keadaan yang rosak dan tanpa
penyenggaraan. Selain itu, kos untuk menyenggara kemudahan ini amat tinggi melibatkan
keseluruhan infrastruktur bangunan. Bagaimanapun, bangunan tersebut akan dibaik pulih
sepenuhnya oleh Kerajaan Negeri Pahang untuk kegunaan SUKMA di Negeri Pahang
pada tahun 2012.
Pada pendapat Audit, pusat latihan sukan yang disediakan adalah kurang memuaskan
kerana penyenggaraan tidak dilakukan dengan sewajarnya.
57

6.4.5. Peralatan Sukan Tidak Disenggara
Bagi memantapkan pembangunan sukan, peralatan sukan yang cukup, sempurna dan terkini
memainkan peranan yang amat penting bagi memastikan atlet dapat menjalani latihan
dengan berkesan. Lawatan Audit pada 11 November 2010 ke Gimnasium SUKPA Kuantan
dan Pusat Kecemerlangan Angkat Berat Rompin pada bulan November 2010 mendapati
peralatan sukan berada dalam keadaan yang tidak disenggara dengan memuaskan dan
peralatan sukan tidak dijaga serta diurus dengan sempurna. Bagaimanapun, pada masa
lawatan Audit peralatan tersebut masih lagi digunakan oleh atlet untuk menjalani latihan
seperti di Gambar 6.11 hingga Gambar 6.15. Keadaan ini disebabkan oleh ketiadaan
peruntukan untuk penyenggaraan dan kurang pemantauan oleh pihak pengurusan Majlis.
Kesannya boleh membahayakan atlet semasa menjalani latihan.
Gambar 6.11
Peralatan Gimnastik Berkarat Dan Tali Hampir Putus
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.12
Peralatan Gimnasium Yang Usang Dan Berkarat
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Pusat Kecemerlangan Angkat Berat Rompin
Tarikh: 15 November 2010
58

Gambar 6.13
Palang Gimnastik Berkarat
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Gambar 6.14
Span Gimnastik Terbiar
Gambar 6.15
Tilam Gimnastik Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Gimnasium SUKPA Kuantan
Tarikh: 11 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Pusat Kecemerlangan Angkat Berat Rompin
Tarikh: 15 November 2010
Pada pendapat Audit, kemudahan peralatan sukan yang disediakan adalah kurang
memuaskan kerana peralatan sukan adalah usang dan tidak disenggara.
6.4.6. Asrama Tidak Disenggara
6.4.6.1. Penyediaan asrama bagi atlet perempuan dan lelaki yang sempurna serta dalam
keadaan yang baik dapat memberi keselesaan kepada atlet dan melancarkan program
pembangunan sukan. Pada tahun 2010, Majlis telah menyediakan kemudahan
penginapan kepada 130 atlet di 3 lokasi iaitu 56 orang di Kuantan, 29 orang di Rompin
dan 45 orang di Temerloh. Lawatan Audit pada bulan November 2010 ke asrama Majlis
Sukan Kuantan dan Asrama Rompin mendapati bilik asrama perempuan dan asrama
lelaki berada dalam keadaan yang tidak selesa seperti di Gambar 6.16 hingga
Gambar 6.19. Pihak Audit juga mendapati kelengkapan asrama seperti almari, pintu bilik
asrama, pintu tandas asrama, siling tandas dan asrama serta keadaan tandas dan bilik
59

air berada dalam keadaan yang rosak dan kotor seperti di Gambar 6.20 hingga
Gambar 6.27.
Gambar 6.16
Bilik Asrama Perempuan
Yang Tidak Selesa
Gambar 6.17
Bilik Asrama Lelaki
Yang Tidak Selesa
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Gambar 6.18
Bilik Asrama Perempuan
Yang Tidak Selesa
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Gambar 6.19
Bilik Asrama Lelaki
Yang Tidak Selesa
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Rompin
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Rompin
Tarikh: 15 November 2010
60

Gambar 6.20
Almari Pakaian Yang Rosak
Gambar 6.21
Cermin Pintu Bilik Asrama Pecah
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Gambar 6.22
Pintu Tandas Asrama Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Gambar 6.23
Peralatan Asrama Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Rompin
Tarikh: 15 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Rompin
Tarikh: 15 November 2010
61

Gambar 6.24
Siling Tandas Yang Bocor
Gambar 6.25
Siling Asrama Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Gambar 6.26
Tandas Asrama Yang Rosak
Gambar 6.27
Keadaan Kotor Dalam Bilik Air
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
6.4.6.2. Selain itu, lawatan Audit ke asrama Majlis Sukan Kuantan dan asrama Majlis
Sukan Rompin mendapati soket dan kabel elektrik berada dalam keadaan tidak selamat
dan boleh mengakibatkan kemalangan kepada atlet sekiranya tidak dibaiki dengan
segera. Manakala di sekitar luar bangunan asrama Majlis Sukan Kuantan telah berlaku
kebocoran paip air sejak tahun 2008 tanpa dibuat sebarang pembaikan dan ini
menyebabkan pembaziran air. Keadaan tersebut adalah seperti di Gambar 6.28 hingga
Gambar 6.30. Pihak Audit juga telah membuat lawatan ke Asrama SUKPA Kuantan pada
bulan Disember 2010 dan mendapati asrama tersebut berada dalam keadaan yang
sempurna dan selesa didiami. Bagaimanapun, ia tidak dapat digunakan disebabkan tiada
bekalan air disalurkan sejak tahun 2009 seperti di Gambar 6.31.
62

Gambar 6.28
Soket Tidak Selamat Digunakan
Gambar 6.29
Kabel Elektrik Yang Merbahaya
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Rompin
Tarikh: 15 November 2010
Gambar 6.30
Kebocoran Paip Air Di Luar Bangunan Asrama
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
63

Gambar 6.31
Keadaan Asrama Yang Sempurna Tetapi Tidak Digunakan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Asrama SUKPA Kuantan
Tarikh: 9 Disember 2010
6.4.6.3. Mengikut Fasal 19, Perjanjian Tender Penyediaan Makanan Bermasak,
pembekal hendaklah bertanggungjawab untuk membayar bil air dan elektrik yang
digunakan di kantin asrama Majlis Sukan Kuantan. Semakan Audit mendapati kedua-dua
bil berkenaan telah ditanggung oleh Majlis. Perkara ini disebabkan Majlis tidak
menyediakan meter yang berasingan di kantin tersebut. Selain itu, lawatan Audit ke dapur
kantin asrama pada bulan November 2010 juga mendapati berlaku kebocoran paip air
seperti di Gambar 6.33. Temu bual dengan pengusaha kantin memaklumkan kebocoran
telah berlaku sejak tahun 2008 dan sehingga lawatan Audit tiada tindakan diambil.
Keadaan ini mengakibatkan pembaziran air dan perbelanjaan bil air meningkat.
Gambar 6.33
Kebocoran Paip Air Di Dalam Kantin Asrama
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Kantin, Asrama Majlis Sukan Kuantan
Tarikh: 12 November 2010
6.4.6.4. Majlis menjelaskan pelaksanaan kerja-kerja ubahsuai dan pembaikan serta
penggantian peralatan di asrama Majlis Sukan Kuantan telah dilakukan pada akhir tahun
2010 dan awal tahun 2011. Selain itu, Majlis juga akan menyediakan semua kemudahan
64

asrama yang lebih baik bagi asrama Rompin setelah Bangunan Pusat Kecemerlangan
Angkat Berat Rompin siap sepenuhnya. Majlis juga memaklumkan bahawa kebocoran di
asrama SUKPA Kuantan dan kantin asrama Majlis Sukan Kuantan telah diperiksa oleh
pihak Jabatan Kerja Raya Negeri Pahang.
Pada pendapat Audit, pengurusan asrama adalah kurang memuaskan kerana
kemudahan dan peralatan asrama tidak disenggarakan dengan sempurna.
6.4.7. Pengurusan Makanan Tidak Mengikut Syarat Perjanjian
Penyediaan makanan yang seimbang dan berkhasiat dapat menyumbang kepada
pertumbuhan stamina atlet. Atlet yang menginap di asrama akan dikawal dan dijaga dari
segi pemakanan dan kesihatan. Mengikut Perjanjian Tender Penyediaan Makanan
Bermasak yang bermula pada 16 Januari 2010 hingga 15 Januari 2012 menghendaki
pembekal menyediakan makanan yang berkualiti dan sesuai untuk atlet. Perjanjian tender
telah ditetapkan dengan kadar harga makanan bagi seorang atlet adalah sejumlah
RM18.50 sehari. Fasal 13, perjanjian menyatakan pertukaran menu tidak dibenarkan sama
sekali kecuali ia diberitahu 24 jam lebih awal dan sebab-sebab pertukaran adalah
munasabah serta dipersetujui oleh Majlis. Pemeriksaan Audit di kantin asrama pada
4 November 2010 dan 11 November 2010 mendapati menu yang disediakan tidak sama
dengan menu makanan yang ditetapkan di dalam perjanjian. Temubual dengan penyelia
kantin menyatakan perubahan ini disebabkan atlet tidak menggemari menu yang telah
ditetapkan dan hanya dimaklumkan secara lisan kepada Majlis. Selain itu, mengikut Fasal
29 menyatakan pembekal perlu menyerahkan satu senarai pekerja yang terlibat dengan
pembekalan makanan bagi mengetahui pekerja hendaklah berumur antara 18 hingga 55
tahun. Semakan Audit mendapati pembekal tidak menyerahkan senarai nama tersebut
menyebabkan Majlis tidak mengetahui latar belakang pekerja yang digajikan oleh pembekal.
Pada pendapat Audit, pengurusan makanan atlet adalah kurang memuaskan kerana
tiada pemantauan oleh pegawai Majlis terhadap syarat-syarat perjanjian.
6.4.8. Kursus Kejurulatihan Dan Kepegawaian
Perancangan kursus yang sempurna kepada jurulatih dan pegawai sukan adalah penting
bagi memastikan atlet dapat menjalankan latihan dengan teratur dan sistematik.
Kejurulatihan dan kepegawaian juga merangkumi pelantikan jurulatih luar negara dan dalam
negara. Semakan Audit terhadap fail kejurulatihan dan kepegawaian mendapati pada tahun
2008 hingga 2010, Majlis telah melantik seramai 4 orang jurulatih dari negara luar seperti
Rusia, Thailand, China dan Indonesia serta 18 orang dari dalam negara. Majlis juga telah
menganjurkan program kursus dan bekerjasama dengan badan lain antaranya Majlis Sukan
Negara (MSN), Institut Kemahiran Iktisas Pahang (IKIP) dan persatuan sukan lain. Semakan
Audit mendapati pada tahun 2008 hingga 2010 Majlis telah mengadakan sebanyak 29
kursus bagi meningkatkan kemahiran dari segi kejurulatihan dan kepegawaian. Antara
kursus dan kehadiran peserta adalah seperti di Jadual 6.2.
65

Jadual 6.2
Kursus Dan Kehadiran Peserta Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Bil.
Jenis Kursus
Tahun/Peserta
2008 2009 2010
Jumlah
1. Kursus Sains Sukan Tahap 1 43 80 41 164
2. Kursus Sains Sukan Tahap 2 - 36 25 61
3.
Kursus Pemantapan Jurulatih
Sukan Pahang
- 50 - 50
4.
Kursus Pendedahan Silat Tunggal
Dan Regu
- 24 - 24
5. Kursus Periodisasi Majlis - - 42 42
6. Kursus Psikologi Sukan (Menembak) - - 20 20
Sumber: Majlis Sukan Pahang
Jumlah 43 190 128 361
Pada pendapat Audit, kursus kejurulatihan dan kepegawaian Majlis adalah
memuaskan.
6.4.9. Insentif Atlet
Majlis telah menyediakan pelbagai pembayaran insentif bagi menghargai pengorbanan dan
sumbangan atlet yang berjaya mengharumkan nama Negeri. Ia bertujuan memberi galakan
kepada atlet berlatih dengan lebih giat untuk mempertingkatkan pencapaian dan prestasi
mereka. Majlis Mesyuarat Kerajaan Bil. 20/2009 pada 24 Jun 2009 telah meluluskan
cadangan pindaan Pekeliling Kewangan Bilangan 1 Tahun 2005, Majlis Sukan Pahang
mengenai Garis Panduan/Syarat-syarat Skim Pembayaran Insentif Latihan, Bayaran
Tambang Pengangkutan Dan Bantuan Kewangan Ke Kejohanan Kepada Atlet-atlet Negeri
Pahang seperti berikut:
6.4.9.1. Skim Gading Emas
Skim ini diberikan kepada atlet Negeri Pahang yang berjaya mewakili negara di peringkat
antarabangsa dan elaun sejumlah RM500 sebulan diberikan kepada mereka. Selain itu,
faedah lain yang diterima adalah seperti elaun pakaian, elaun tuisyen dan bayaran
makanan tambahan.
6.4.9.2. Skim Insentif Latihan Kebangsaan
Skim ini diberikan kepada atlet mengikut kategori seperti berikut:
a. Atlet yang terpilih menjalani latihan di bawah Program Majlis Sukan Negara atau
Persatuan Kebangsaan bagi tempoh latihan yang melebihi jangka masa sebulan
sebagai tambahan elaun latihan akan menerima bantuan berjumlah
RM350 sebulan.
b. Atlet yang terpilih menyertai Program Pelapis Serantau Kebangsaan di bawah
kelolaan Majlis Sukan Negara akan menerima RM250 sebulan.
c. Atlet yang bersekolah di Sekolah Sukan Malaysia sama ada Sekolah Sukan Bukit
Jalil atau Sekolah Sukan Bandar Penawar akan menerima elaun khas sejumlah
RM150 sebulan.
66

6.4.9.3. Insentif Latihan Negeri
a. Skim ini diberikan kepada atlet mengikut kategori seperti berikut:
i. Atlet yang memenangi pingat emas di Kejohanan SUKMA dan masih layak
mewakili SUKMA pada tahun berikutnya layak menerima bantuan sejumlah
RM300 sebulan.
ii. Atlet yang memenangi pingat perak di Kejohanan SUKMA dan masih layak
mewakili SUKMA pada tahun berikutnya layak menerima bantuan sejumlah
RM200 sebulan.
iii. Atlet yang memenangi pingat gangsa di Kejohanan SUKMA dan masih layak
mewakili SUKMA pada tahun berikutnya layak menerima bantuan sejumlah
RM150 sebulan.
iv. Atlet yang tidak memenangi sebarang pingat tetapi mendapat tempat ke 4 bagi
acara individu atau berjaya ke pusingan separuh akhir acara berpasukan di
SUKMA layak menerima bantuan sejumlah RM100 sebulan.
v. Insentif sejumlah RM50 sebulan diberikan kepada atlet baru yang berpotensi
tinggi dan atlet harapan untuk mewakili negeri ke SUKMA.
b. Semakan Audit terhadap insentif atlet mendapati Majlis telah mengurus pemberian
insentif kepada atlet dengan teratur. Pada tahun 2010, seramai 119 atlet telah
menerima insentif yang berjumlah RM31,700 seperti di Jadual 6.3.
Jadual 6.3
Pemberian Insentif Kepada Atlet Pada Tahun 2010
Bil.
Skim
Insentif Bilangan Jumlah
(RM) Atlet (RM)
1. Skim Gading Emas 500 3 1,500
2. Insentif Latihan Kebangsaan
350 54 18,900
(Program Majlis Sukan Negara/Persatuan
Kebangsaan)
3. Insentif Latihan Kebangsaan
150 42 6,300
(Sekolah Sukan Bukit Jalil/
Sekolah Sukan Bandar Penawar)
4. Insentif Latihan Negeri
250 20 5,000
(Program Pelapis Serantau Kebangsaan)
Jumlah 119 31,700
Sumber: Majlis Sukan Pahang
6.4.10. Bantuan Kewangan Sukan
Bantuan kewangan tahunan dan penganjuran sukan diberi kepada persatuan sukan dan
Majlis Sukan Daerah untuk membantu pembangunan sukan di Negeri Pahang. Semakan
Audit terhadap bantuan kewangan adalah seperti berikut:
6.4.10.1. Bantuan Kewangan Tahunan
Pemberian bantuan kewangan kepada persatuan sukan dan Majlis Sukan Daerah adalah
berdasarkan kepada permohonan yang dikemukakan kepada Majlis untuk kelulusan
mengenai rancangan aktiviti berserta minit mesyuarat agong. Bantuan kewangan yang
67

diberikan adalah dalam jumlah yang tetap iaitu RM3,000 kepada persatuan sukan dan
Majlis Sukan Daerah sejumlah RM8,000 setiap tahun. Semakan Audit terhadap bantuan
kewangan kepada persatuan sukan dan Majlis Sukan Daerah mendapati Majlis telah
mengeluarkan sejumlah RM180,200 pada tahun 2008 hingga 2010 seperti di Jadual 6.4.
Jadual 6.4
Bantuan Kewangan Kepada Persatuan Sukan Dan Majlis Sukan Daerah
Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Bil.
Persatuan/Majlis
Jumlah (RM)
2008 2009 2010
1. Persatuan Silat Negeri Pahang - - 3,000
2. Persatuan Petanque Negeri Pahang 3,000 3,000 3,000
3. Persatuan Ragbi Negeri Pahang - - 3,000
4. Persatuan Ping Pong Negeri Pahang - - 3,000
5. Persatuan Olahraga Amatur Daerah Temerloh 3,000 5,000 -
6. Persatuan Silambam Pahang 1,200 3,000 -
7. Persatuan Wushu Negeri Pahang 3,000 - -
8. Persatuan Bola Tampar Pahang 3,000 3,000 -
9. Persatuan Kabbadi Pahang 3,000 3,000 -
10. Persatuan Bowling Tenpin Pahang - 3,000 -
11. Persatuan Badminton Pahang - 3,000 -
12. Persatuan Squash Malaysia Cawangan Pahang - 3,000 -
13. Persatuan Bola Sepak Wanita Pahang - 1,000 -
14. Persatuan Hoki Wanita Pahang - 3,000 -
15. Persatuan Bolasepak Melayu Inderapura - 2,000 -
16. Majlis Sukan Rompin 8,000 8,000 8,000
17. Majlis Sukan Bentong - 8,000 8,000
18. Majlis Sukan Maran - 8,000 8,000
19. Majlis Sukan Raub - 8,000 -
20. Majlis Sukan Cameron Highlands - 8,000 -
21. Majlis Sukan Pekan - 8,000 -
22. Majlis Sukan Bera - 8,000 -
23. Majlis Sukan Kuala Lipis - 8,000 -
24. Majlis Sukan Jerantut - 8,000 -
25. Majlis Sukan Temerloh - 8,000 -
26. Majlis Sukan Kuantan - 8,000 -
Jumlah 24,200 120,000 36,000
Sumber: Majlis Sukan Pahang
6.4.10.2. Bantuan Penganjuran Kejohanan
Bantuan penganjuran kejohanan kepada persatuan sukan adalah berdasarkan kepada
permohonan program sukan yang dikemukakan kepada Majlis. Semakan Audit terhadap
bantuan penganjuran kejohanan pada tahun 2008 hingga 2010 mendapati Majlis telah
mengeluarkan sejumlah RM614,438 kepada 26 persatuan. Butiran mengenai bantuan
penganjuran kejohanan yang diberikan pada tahun 2008 hingga 2010 kepada 5
persatuan sukan yang tertinggi adalah seperti di Jadual 6.5.
68

Jadual 6.5
Bantuan Penganjuran Kejohanan
Kepada 5 Persatuan Sukan Yang Tertinggi Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Bil.
Persatuan
Tahun (RM) Jumlah
2008 2009 2010 (RM)
1. Persatuan Silat Negeri Pahang 24,954 43,541 44,650 113,145
2. Persatuan Petanque Negeri Pahang 8,500 34,480 28,284 71,264
3. Persatuan Hoki Wanita Pahang 24,235 18,458 2,835 45,528
4. Persatuan Bowling Ten Pin 7,634 18,180 19,500 45,314
5. Persatuan Hoki Pahang 6,700 21,914 - 28,614
6. Persatuan Lain 121,228 126,092 63,523 310,573
Sumber: Majlis Sukan Pahang
Jumlah 193,251 262,665 158,522 614,438
6.4.11. Kajian Kepuasan Atlet
6.4.11.1. Bagi menentukan tahap kepuasan atlet terhadap program pembangunan sukan
di Majlis, pihak Audit telah mengedarkan 30 borang soal selidik kepada atlet yang tinggal
di asrama untuk mendapatkan maklum balas. Penilaian untuk menentukan kepuasan
atlet meliputi kemudahan pusat latihan, kemudahan peralatan sukan dan kemudahan
asrama. Analisis Audit mendapati majoriti atlet menyatakan kemudahan yang disediakan
oleh Majlis adalah di tahap memuaskan seperti di Jadual 6.7.
Jadual 6.7
Tahap Kepuasan Atlet Terhadap Kemudahan Sukan
Penilaian
Bil.
Kemudahan
1. Kemudahan Pusat Latihan
Sukan
Keadaan persekitaran seperti
keadaan bangunan, tempat
latihan/Gimnasium
2. Kemudahan Peralatan Sukan
Peralatan yang terdapat di
pusat latihan
3. Kemudahan Asrama
Keadaan tempat tinggal di
asrama
Sumber: Jabatan Audit Negara
Sangat
Baik
1
(3%)
0
(0%)
0
(0%)
Baik
10
(34%)
5
(17%)
9
(30%)
Memuaskan
16
(53%)
20
(67%)
16
(54%)
Tidak
Memuaskan
3
(10%)
5
(16%)
5
(16%)
Jumlah
Atlet
30
(100%)
30
(100%)
30
(100%)
6.4.11.2. Hasil analisis juga ditunjukkan dalam bentuk carta mengikut tahap kepuasan
atlet terhadap kemudahan yang disediakan oleh Majlis seperti di Carta 6.1.
69

Carta 6.1
Tahap Kepuasan Atlet Terhadap
Kemudahan Sukan
70
67
60
53
54
50
Peratus (%)
40
30
34
30
20
10
0
10
3
Pusat Latihan
17 16
0
Peralatan Sukan
0
Asramaa
16
Kemudahan
Sangat Baik
Baik
Memuaskan
Tidak Memuaskan
Sumber: Jabatan Audit Negara
6.4.11.3. Selain
itu, melalui soal selidik yang
diedarkan
kepada atlet yang tinggal
di
asrama
mendapati seramai 26 (87%)
daripadaa 30 atlet
mencadangkan
penambahbaikan untuk program pembangunan
sukan adalah dengann memberi mereka
elaun
secara bulanan. Pada tahun 2008 hingga 2010, Majlis telah kehilangan seramai 11
orang atlet angkat berat. Perkara ini disebabkan atlet terpaksaa mencari sumber
pendapatan
untuk
menyara
keluarga
setelah
tamat
persekolahan.
Akibatnya
pembangunan sukan akan terjejas dan Majlis kehilangan atlet yang berbakat.
Pada pendapat Audit, berdasarkan kepada borang soal selidik yang diedarkan kepada
atlet mendapati kepuasan atlet adalah di tahap
memuaskan. Selain
itu, Majlis perlu
mengkaji pemberian elaun bulanan sebagai satu insentif bagi mendorong semangat
atlet dan mengelak dari kehilangan mereka.
6.4.12. Kaedah Pemantauan
Pemantauan dan penyeliaan yang berterusan oleh
Majlis terhadap program pembangunan
sukan adalah penting bagi memastikan ia dilaksanakan dengan cekap dan berkesan.
Pemeriksaan Audit
terhadap mekanisme pemantauan mendapati perkara seperti berikut:
6.4.12.1. Jawatankuasa Yang Ditubuhkan
Bagi memantapkan lagi pengurusan dan pemantauan program latihan sukan, Majlis telah
mewujudkan pelbagai jawatankuasa.
Semakan Audit terhadap fail jawatankuasa yang
ditubuhkan mendapati pada tahun
2010 mesyuarat telah diadakan bagi setiap
Jawatankuasa
kecuali Jawatankuasa Kecil Pemantau.
Jawatankuasa serta
fungsi
jawatankuasa adalah seperti di Jadual 6.8.
70

Jadual 6.8
Penubuhan Jawatankuasa Dan Kekerapan Mesyuarat Pada Tahun 2010
Kekerapan
Mesyuarat
Sepatutnya
Diadakan
(Kali)
Bil. Jawatankuasa Fungsi Jawatankuasa
1. Jawatankuasa
Pengurus
2. Jawatankuasa
Teknikal dan
Pertandingan
3. Jawatankuasa
Kecil Pemantau
4. Mesyuarat
Jurulatih
Sumber: Majlis Sukan Pahang
• Membantu mengendalikan hal ehwal
berhubung dengan pengurusan dan
pentadbiran Majlis.
• Menilai prestasi setiap sukan bagi
penyertaan ke sukan Malaysia.
• Persediaan ke kejohanan dan program
latihan.
• Mengadakan perbincangan bersama
pengurus dan jurulatih.
• Memantau setiap sukan di bawah
tanggungjawab mereka dan melaporkan
kepada Jawatankuasa Teknikal dan
Pertandingan.
• Jurulatih memaklumkan laporan prestasi
mengikut jenis sukan.
Kekerapan
Mesyuarat
(Kali)
3 3
3 4
3 Tiada
mesyuarat
diadakan
3 3
6.4.12.2. Laporan Bulanan Jurulatih
Setiap jurulatih dikehendaki mengemukakan laporan pada setiap bulan dengan
menggunakan Borang Laporan Bulanan Jurulatih yang disediakan oleh Majlis. Perkara
yang dilaporkan adalah berkenaan aktiviti latihan bulanan, senarai kehadiran atlet dan
pencapaian prestasi atlet semasa latihan. Semakan Audit mendapati jurulatih sukan telah
mengemukakan laporan bulanan mengenai kemajuan atlet kepada Pegawai
Pembangunan Sukan pada setiap bulan.
6.4.12.3. Pemantauan Ke Pusat Latihan
Pemantauan ke pusat latihan melalui lawatan oleh pegawai adalah penting bagi
memastikan peralatan dan kemudahan yang disediakan mencukupi. Selain itu, latihan
yang dijalankan adalah mengikut jadual waktu yang ditetapkan. Temu bual dengan
pegawai Majlis memaklumkan bahawa pegawai Majlis ada membuat lawatan mengikut
keperluan dari semasa ke semasa. Bagaimanapun, tiada sebarang bukti lawatan ke
pusat latihan sama ada gambar atau rekod yang disediakan mengenai lawatan tersebut.
Majlis menjelaskan bahawa tindakan pemantauan secara sistematik dan berkala telah
dilaksanakan setelah mendapat teguran daripada pihak Audit.
Pada pendapat Audit, pemantauan yang dijalankan terhadap program pembangunan
sukan adalah memuaskan. Bagaimanapun, mekanisme pemantauan perlu
dilaksanakan sepenuhnya.
71

6.5. SYOR AUDIT
Bagi memastikan program pembangunan sukan dapat dilaksanakan dengan lebih sistematik
dan berkesan, pihak Audit mengesyorkan supaya Majlis mengambil langkah
penambahbaikan seperti berikut:
6.5.1. Menyediakan pelan strategik yang komprehensif bagi memastikan program
pembangunan sukan dapat dijalankan dengan sempurna.
6.5.2. Menaik taraf kemudahan sukan seperti pusat latihan dan asrama bagi menjamin
keselamatan dan kebajikan atlet.
6.5.3. Menyediakan peralatan sukan yang sesuai dan terkini untuk meningkatkan kualiti
latihan atlet.
6.5.4. Menyenggara kemudahan sukan secara terancang dan berkala untuk memastikan
ia berada pada tahap yang baik.
6.5.5. Mempertingkatkan pemantauan terhadap kemudahan sukan yang disediakan supaya
sentiasa berada dalam keadaan yang sempurna.
72

PEJABAT DAERAH DAN TANAH TEMERLOH
7. PENGURUSAN TUKAR SYARAT TANAH
7.1. LATAR BELAKANG
7.1.1. Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh (Pejabat) ditubuhkan pada tahun 1889 adalah
bertanggungjawab terhadap urusan pentadbiran dan pengurusan tanah yang diberi kuasa
oleh undang-undang dan peraturan tanah seperti Kanun Tanah Negara 1965, Akta
Pengambilan Tanah 1960 dan Kaedah-kaedah Tanah Pahang 1992. Aktiviti utama yang
dijalankan berkaitan dengan pengurusan tanah adalah merangkumi pengurusan
permohonan pemberimilikan semula tanah dan permohonan tukar syarat, sekatan dan jenis
penggunaan tanah. Mengikut Kanun Tanah Negara (KTN) 1965 dan Ordinan Perwakilan
Kuasa 1956, kuasa untuk meluluskan permohonan tukar syarat terletak kepada Pihak
Berkuasa Negeri.
7.1.2. Seksyen 124, KTN memperuntukkan tuan punya tanah boleh memohon kepada
Pihak Berkuasa Negeri untuk mengubah mana-mana kategori penggunaan tanah, membatal
dan meminda syarat nyata atau sekatan. Mengikut Seksyen 52(1), KTN penggunaan tanah
boleh dikategorikan kepada pertanian, bangunan dan perindustrian. Pentadbir Tanah
bertanggungjawab memastikan syarat nyata penggunaan tanah sebagaimana yang
dinyatakan di dalam dokumen hak milik tanah dipatuhi. Sekiranya berlaku pelanggaran
syarat penggunaan tanah tersebut, tindakan akan diambil terhadap pemilik tanah yang
berkenaan berdasarkan kepada peruntukan di bawah Seksyen 125 hingga 129, KTN.
7.1.3. Daerah Temerloh dibahagikan kepada 10 mukim yang terdiri daripada Jenderak,
Semantan, Perak, Kerdau, Mentakab, Sanggang, Lebak, Lipat Kajang, Bangau dan
Songsang. Keluasan tanah seluruh daerah ialah 225,086 hektar yang terdiri daripada
100,810.54 hektar tanah pertanian, tanah bangunan seluas 1,855.57 hektar, tanah
perindustrian seluas 370.67 hektar dan 122,049.22 hektar adalah untuk tujuan hutan simpan,
kawasan lapang, kawasan tadahan dan sebagainya. Bagi tempoh 2008 hingga 2010,
sejumlah RM1.93 juta hasil telah dipungut bagi bayaran premium tukar syarat penggunaan
tanah dan sehingga akhir tahun 2010, sebanyak 71,828 hak milik telah dikeluarkan.
7.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan tukar syarat penggunaan
tanah telah dilaksanakan dengan cekap, berkesan dan teratur serta mematuhi peraturan dan
undang-undang yang ditetapkan.
73

7.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Pengauditan ini ditumpukan kepada pengurusan permohonan tukar syarat tanah untuk
tempoh 3 tahun iaitu 2008 hingga 2010. Pengauditan dijalankan dengan menyemak rekod,
fail dan dokumen berkaitan permohonan tukar syarat tanah. Pengauditan juga dilakukan
secara pensampelan iaitu sebanyak 20% atau 139 daripada 679 permohonan tukar syarat
tanah yang telah dipilih. Selain itu, lawatan tapak ke 39 lot tanah dan temu bual dengan
pegawai turut dilakukan.
7.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan antara bulan November 2010 hingga Februari 2011 mendapati
pada keseluruhannya pengurusan tukar syarat tanah di Pejabat Daerah Dan Tanah
Temerloh adalah memuaskan. Semakan Audit terhadap sampel yang dipilih mendapati
tempoh memproses permohonan tukar syarat tanah telah mematuhi piagam pelanggan.
Manakala pengiraan bayaran premium tambahan dan kadar cukai baru juga telah mematuhi
peraturan. Selain itu, pendaftaran hak milik baru terhadap permohonan tukar syarat telah
diambil tindakan dengan segera iaitu dalam tempoh 28 hari selepas Memorandum
Pengubahan Syarat-syarat, Sekatan-sekatan dan Kategori Penggunaan (Borang 7C)
dikeluarkan. Bagaimanapun, masih terdapat beberapa kelemahan yang perlu diatasi bagi
memantapkan lagi pengurusan tukar syarat tanah. Antara kelemahannya adalah
pelanggaran terhadap syarat penggunaan tanah, premium tambahan tukar syarat tanah
tidak dijelaskan setelah permohonan diluluskan dan program penguatkuasaan ke atas
pelanggaran syarat tidak dijalankan sepenuhnya. Penjelasan lanjut mengenai kelemahan
tersebut adalah seperti berikut:
7.4.1. Pelanggaran Syarat Penggunaan Tanah
7.4.1.1. Mengikut Seksyen 127 KTN, Pihak Berkuasa Negeri boleh mengenakan perintah
untuk bayaran denda apabila pemilik tanah gagal menunjukkan sebab dengan
memuaskan mengenai pelanggaran syarat penggunaan tanah. Selain itu, penggunaan
tanah yang diberi milik hendaklah mengikut kategori yang dinyatakan dalam dokumen hak
milik. Semakan Audit terhadap 9 fail pelanggaran tukar syarat tanah di Unit
Penguatkuasaan Dan Hasil mengenai aduan pelanggaran syarat yang diterima mendapati
kesemua fail tersebut berlaku pelanggaran syarat penggunaan tanah. Bagaimanapun,
tindakan terhadap aduan tersebut hanya setakat pengeluaran notis yang meminta tunjuk
sebab mengenai pengenaan denda dan tiada tindakan susulan selanjutnya diambil.
Kesan daripada pelanggaran syarat penggunaan tanah ini menyebabkan Kerajaan Negeri
mengalami kehilangan hasil memandangkan kadar cukai yang dipungut adalah
berdasarkan syarat pertanian dan bukannya pada syarat bangunan/perindustrian. Selain
itu, pihak Kerajaan juga mengalami kehilangan hasil bagi bayaran premium tambahan
yang sepatutnya dipungut. Lawatan Audit bersama pegawai Pejabat Daerah Dan Tanah
Temerloh telah dijalankan ke 9 lot tanah yang terlibat pada November 2010 mendapati
pelanggaran syarat penggunaan tanah masih lagi berlaku seperti di Jadual 7.1.
74

Jadual 7.1
Pelanggaran Syarat Penggunaan Tanah
Bil. No. Lot Mukim Syarat Asal
Pelanggaran Syarat
Penggunaan Tanah
1. Lot 3866 Perak Pertanian Dusun Bengkel Baiki Kenderaan
dan Perniagaan Hardware
Status
Denda Dan Tiada
Permohonan Tukar
Syarat
2. PT 11570 Mentakab Pertanian Kelapa Perniagaan Kedai
Kenderaan
Dalam Proses Tukar
Syarat
3. Lot 2154 Perak Pertanian Padi Perniagaan Kedai Perabot Dalam Proses Tukar
Syarat
4. Lot 5828 Perak Pertanian Dusun Perniagaan Pasaraya Dalam Proses
Rayuan
5. Lot 3884 Perak Pertanian Dusun Kilang Papan Dalam Proses Tukar
Syarat
6. Lot 3881 Perak Pertanian Dusun Kilang Papan Dalam Proses Tukar
Syarat
7. Lot 3887 Perak Pertanian Dusun Kilang Papan Dalam Proses Tukar
Syarat
8. Lot 2669 Perak Pertanian Dusun Perniagaan Tempat
Cuci Kereta
Tiada Permohonan
Tukar Syarat
9. Lot 3632 Mentakab Pertanian Getah Bengkel Alat Ganti Kereta Tiada Permohonan
Tukar Syarat
Sumber: Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh
7.4.1.2. Semakan lanjut Audit terhadap pelanggaran syarat penggunaan tanah mendapati
satu lot tanah telah dikenakan denda pada tahun 2006 sejumlah RM500 dan permohonan
masih belum dibuat untuk tukar syarat penggunaan tanah. Bagaimanapun, denda tersebut
telah dijelaskan pada tahun 2007 seperti di Gambar 7.1 dan Gambar 7.2. Semasa lawatan
dijalankan, pihak Audit dimaklumkan oleh pemilik tanah bahawa permohonan tersebut
masih belum dibuat kerana lot tanah dimiliki oleh 4 penama dan sukar untuk mendapat
kata sepakat. Selain itu, terdapat 6 kes pelanggaran syarat penggunaan tanah dan masih
dalam proses permohonan tukar syarat tanah seperti di Gambar 7.3 hingga Gambar 7.6.
Manakala, 2 kes adalah pelanggaran syarat penggunaan tanah dan sehingga lawatan
Audit pemilik tanah masih belum membuat permohonan tukar syarat seperti di Gambar 7.7
dan Gambar 7.8.
75

Gambar 7.1
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Bengkel Baiki Kenderaan
Gambar 7.2
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian
Dusun Kepada Perniagaan Hardware
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Siak Kechik, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Siak Kechik, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
Gambar 7.3
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Kelapa
Kepada Perniagaan Kedai Kenderaan
Gambar 7.4
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Padi
Kepada Perniagaan Kedai Perabot
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Sungai Ketapa, Mukim Mentakab
Tarikh: 3 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Chengal, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
76

Gambar 7.5
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Pejabat Kilang Papan
Gambar 7.6
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Kilang Papan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Siak Kechik, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Siak Kechik, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
Gambar 7.7
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Perniagaan Tempat Cuci Kereta
Gambar 7.8
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Getah
Kepada Bengkel Alat Ganti Kereta
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: 114 ½ Mile Temerloh Mentakab, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Charok Kelidik, Mukim Mentakab
Tarikh: 3 November 2010
7.4.1.3 Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh menyatakan bahawa beberapa faktor yang
menyukarkan pihaknya mengambil tindakan dalam menyelesaikan kes-kes pelanggaran
syarat penggunaan tanah. Antaranya seperti masalah perundangan, kekurangan
pegawai, kesukaran mendapatkan kata sepakat daripada pemilik tanah dan
percanggahan bidang kuasa antara Pihak Berkuasa Tempatan dengan Pihak Berkuasa
Negeri. Bagaimanapun, Pejabat telah mengambil langkah tindakan seperti mewujudkan
borang siasatan mengenai kes pelanggaran syarat tanah di setiap fail dan memberi
nasihat kepada pemilik tanah untuk menukar syarat penggunaan tanah mereka.
77

Pada pendapat Audit, pengurusan pelanggaran syarat penggunaan tanah adalah
kurang memuaskan kerana mekanisme pemantauan yang diwujudkan tidak
mencukupi untuk mengelak peningkatan kes pelanggaran syarat penggunaan tanah.
7.4.2. Premium Tambahan Tukar Syarat Tanah Tidak Dijelaskan Setelah Permohonan
Diluluskan
Seksyen 17, Kaedah-kaedah Tanah Pahang 1992 menetapkan setiap permohonan tukar
syarat penggunaan tanah yang diluluskan dikenakan bayaran premium tambahan mengikut
kadar yang ditetapkan. Mengikut Seksyen 124(8) KTN, segala bayaran seperti premium
tambahan, denda langgar syarat, cukai tanah baru dan bayaran lain terhadap permohonan
tukar syarat penggunaan tanah yang telah diluluskan hendaklah dijelaskan dalam tempoh
yang ditentukan oleh Pentadbir Tanah dan sekiranya tiada bayaran diterima, kelulusan
tersebut akan terbatal. Tempoh yang ditetapkan kepada pemohon untuk menjelaskan
bayaran yang dikenakan adalah dalam tempoh 3 bulan dari tarikh penyampaian Notis
Bahawa Bayaran Kena Dibayar (Borang 7G) atau Notis Genap Masa Hasil Tanah Dibayar
(Borang 5A). Semakan Audit terhadap pembayaran premium tambahan tukar syarat tanah
mendapati perkara seperti berikut:
7.4.2.1. Kedudukan keseluruhan pembayaran premium tambahan permohonan tukar
syarat yang diluluskan bagi tempoh 2008 hingga 2010 mendapati jumlah premium
tambahan yang tidak dijelaskan berjumlah RM1.92 juta adalah seperti di Jadual 7.2.
Jadual 7.2
Permohonan Tukar Syarat Tanah Yang Tidak Dijelaskan
Premium Tambahan Bagi Tempoh 2008 Hingga 2010
Premium Premium
Bilangan Yang Yang Tidak Peratus
Bil. Jenis Tukar Syarat
Permohonan Dikenakan Dijelaskan
1. Pertanian Kepada
Pertanian
(Seksyen 124 KTN)
2. Tukar Syarat Dan Pecah
Sempadan
(Seksyen 124A KTN)
3. Penyerahan Dan
Pemberimilikan Semula
(Seksyen 204D KTN)
(RM) (RM) (%)
590 37,954 7,735 20.4
5 316,781 6,159 1.9
84 7,216,643 1,904,637 26.4
Jumlah 679 7,571,378 1,918,531 25.3
Sumber: Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh
7.4.2.2. Semakan ke atas 139 sampel daripada 679 fail permohonan tukar syarat bagi
tempoh 2008 hingga 2010 mendapati kedudukan premium yang tidak dibayar berjumlah
RM0.33 juta adalah seperti di Jadual 7.3. Analisis Audit terhadap sampel fail tersebut
mendapati 41 permohonan yang telah diluluskan tidak menjelaskan premium tambahan
bagi 3 jenis tukar syarat berkenaan. Antara sebab premium tersebut tidak dijelaskan
kerana pemohon tidak mampu membayar premium sehingga luput tempoh yang
ditetapkan dan pemohon telah meninggal dunia.
78

Bil.
Jadual 7.3
Permohonan Tukar Syarat Tanah Yang Tidak Dijelaskan
Premium Tambahan Bagi Tempoh 2008 Hingga 2010
Jenis Tukar Syarat
1. Pertanian Kepada Pertanian
(Seksyen 124 KTN)
2. Tukar Syarat Dan Pecah Sempadan
(Seksyen 124A KTN)
3. Penyerahan Dan Pemberimilikan
Semula (Seksyen 204D KTN)
Bilangan
Sampel
Yang Diaudit
Bilangan
Permohonan
Yang Diluluskan
Tetapi Tidak
Membayar
Premium
Premium
Yang Tidak
Dijelaskan
(RM)
118 39 5,641
5 1 6,159
16 1 313,894
Jumlah 139 41 325,694
Sumber: Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh
7.4.2.3. Pemeriksaan Audit juga mendapati satu kes permohonan tukar syarat daripada
pertanian kepada bangunan telah diluluskan pada tahun 2007 melibatkan bayaran
premium tambahan berjumlah RM75,570 termasuk denda pelanggaran syarat berjumlah
RM53,130. Sehingga Februari 2010 kes ini masih belum selesai kerana pemilik tidak
mampu membayar premium tambahan dan telah mengemukakan 4 kali rayuan kepada
Pihak Berkuasa Negeri untuk pengurangan bayaran. Bagaimanapun lawatan Audit pada
4 November 2010 mendapati pemilik masih menjalankan perniagaan di atas premium
tanah tersebut. Kes yang terlibat seperti di Gambar 7.9.
Gambar 7.9
Premis Perniagaan Pasaraya Beroperasi Tanpa Bayaran Premium
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Charok Kesumba, Mukim Perak
Tarikh: 4 November 2010
7.4.2.4. Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh menjelaskan bahawa Notis 7G yang
disampaikan kepada pemohon telah dinyatakan tempoh bayaran yang perlu dijelaskan.
Selain itu, tiada peruntukan di dalam KTN dan Kaedah Tanah Pahang yang
membolehkan Pentadbir Tanah perlu menghantar notis berikutnya. Manakala pemohon
perlu menjelaskan 30% premium tambahan sebelum membuat permohonan baru bagi
permohonan telah luput tempoh bayaran.
79

Pada pendapat Audit, pengurusan kutipan hasil premium tambahan tukar syarat tanah
adalah kurang memuaskan kerana premium tambahan tukar syarat tanah tidak
dijelaskan setelah permohonan diluluskan.
7.4.3. Penguatkuasaan Terhadap Pelanggaran Penggunaan Syarat Tanah Tidak
Dijalankan Sepenuhnya
7.4.3.1. Pelanggaran penggunaan syarat tanah merupakan kesalahan yang dilakukan ke
atas tanah yang bertentangan dengan syarat nyata atau sekatan kepentingan
sebagaimana yang dinyatakan di dalam dokumen hak milik. Seksyen 125 hingga 129
KTN, menetapkan secara terperinci mengenai proses dan tindakan penguatkuasaan yang
perlu diambil sekiranya berlaku pelanggaran syarat penggunaan tanah. Program
penguatkuasaan tanah perlu disediakan bagi menjamin aktiviti tukar syarat tanah
dijalankan mengikut kehendak undang-undang tanah. Perjawatan dan kenderaan yang
mencukupi perlu disediakan bagi memastikan aktiviti penguatkuasaan dapat dijalankan
dengan lebih berkesan. Semakan Audit mendapati tugas penguatkuasaan dijalankan oleh
Unit Penguatkuasaan Dan Hasil melalui 2 pasukan rondaan yang ditubuhkan dan telah
menyediakan laporan hasil rondaan. Bagaimanapun, laporan tersebut mendapati rondaan
lebih tertumpu kepada kegiatan pengeluaran pasir, penerokaan haram tanah kerajaan,
rondaan batu-batan dan permit serta lesen.
7.4.3.2. Lawatan Audit pada Februari 2011 ke 30 lot tanah yang dipilih mendapati pemilik
bagi 13 lot tanah telah melanggar syarat penggunaan tanah dan tiada sebarang tindakan
yang diambil oleh Pejabat. Akibat daripada pelanggaran syarat penggunaan tanah
tersebut, Kerajaan Negeri mengalami kekurangan hasil kutipan premium tukar syarat
tanah yang dianggarkan berjumlah RM1.14 juta seperti di Jadual 7.4.
Jadual 7.4
Pelanggaran Syarat Penggunaan Tanah Yang Tidak Diambil Tindakan
Pelanggaran Anggaran
Keluasan Syarat Kehilangan
Bil. No. Lot Syarat Asal
Penggunaan Hasil
(Hektar)
Tanah
(RM)*
1. Lot 3887 Pertanian 0.5046 Kilang Papan 60,552
2. Lot 3884 Pertanian 0.4249 Kilang Papan 50,988
3. Lot 3881 Pertanian 0.7689 Kilang Papan 92,268
4. Lot 3866 Pertanian 1.1483 Kilang Papan 137,796
5. Lot 4097 Pertanian 1.1205 Kilang Papan 134,460
6. Lot 4070 Pertanian 1.1002 Premis Perniagaan 132,024
7. Lot 4064 Pertanian 0.3693 Bengkel Kereta 44,316
8. Lot 3892 Pertanian 0.9763 Premis Perniagaan 117,156
9. Lot 3877 Pertanian 0.9282 Kilang Papan 111,384
10. Lot 3874 Pertanian 0.5446 Kilang Papan 65,352
11. Lot 3871 Pertanian 0.4467 Kilang Papan 53,604
12. Lot 3868 Pertanian 0.3465 Kilang Papan 41,580
13. Lot 12112 Pertanian 0.8215 Premis Perniagaan 98,580
Jumlah 1,140,060
Sumber: Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh
Nota: * - Nilaian Semasa Tanah x 20%
80

7.4.3.3. Analisis Audit mendapati sebahagian besar pelanggaran syarat penggunaan
tanah ini membabitkan perusahaan kilang papan yang diuruskan oleh syarikat yang
sama. Maklumat dari Suruhanjaya Syarikat Malaysia mendapati bahawa syarikat ini telah
beroperasi sejak tahun 1968. Antara kes pelanggaran syarat tanah yang tidak diambil
tindakan penguatkuasaan adalah seperti di Gambar 7.11 hingga Gambar 7.14.
Gambar 7.11 Gambar 7.12
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Getah Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Kedai Perniagaan Kenderaan
Kepada Kilang Papan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Mukim Perak
Tarikh: 23 Februari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Mukim Perak
Tarikh: 23 Februari 2011
Gambar 7.13 Gambar 7.14
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Getah
Kepada Perniagaan Bahan Binaan
Pelanggaran Syarat Daripada Pertanian Dusun
Kepada Bengkel Membaiki Kenderaan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Mukim Perak
Tarikh: 23 Februari 2011
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Mukim Perak
Tarikh: 23 Februari 2011
7.4.3.4. Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh menjelaskan bahawa tumpuan kerja
penguatkuasaan lebih diutamakan kepada aduan dan permohonan permit semasa.
Manakala penguatkuasaan terhadap pelanggaran penggunaan syarat tanah tidak
dijalankan sepenuhnya kerana perlu dilaksanakan secara berhati-hati mengikut undangundang
KTN. Selain itu, kekurangan pegawai, kenderaan dan tiada sistem follow up fail
81

serta pertukaran pegawai juga telah menyebabkan kekangan dalam melaksanakan
aktiviti penguatkuasaan.
Pada pendapat Audit, penguatkuasaan ke atas pelanggaran syarat penggunaan tanah
adalah kurang memuaskan. Pejabat perlu mengambil tindakan penguatkuasaan yang
proaktif dan tegas terhadap kesalahan pelanggaran syarat penggunaan tanah.
7.4.4. Penyelenggaraan Rekod Tidak Kemas Kini
7.4.4.1. Penyelenggaraan rekod yang sempurna dan kemas kini merupakan aspek
penting dalam pengurusan bagi memantau kemajuan permohonan tukar syarat. Semakan
Audit terhadap rekod yang terlibat dalam permohonan tukar syarat penggunaan tanah
adalah seperti berikut:
a. Buku Daftar Bayaran Premium Tambahan
Setiap permohonan tukar syarat penggunaan tanah yang telah diluluskan perlu
direkodkan dengan lengkap dan kemas kini ke Buku Daftar Bayaran Premium
Tambahan. Daftar ini diselenggarakan bertujuan untuk memastikan premium
tambahan dibayar oleh pemilik tanah dalam tempoh yang ditetapkan. Pemeriksaan
Audit mendapati Buku Daftar Bayaran Premium Tambahan telah disediakan untuk
setiap kategori permohonan tukar syarat penggunaan tanah iaitu pertanian kepada
pertanian lain (Seksyen 124), tukar syarat nyata serentak dan pecah sempadan
(Seksyen 124A) dan penyerahan balik dan pemberimilikan semula tanah (Seksyen
204D). Bagaimanapun, Buku Daftar Bayaran Premium Tambahan pertanian kepada
pertanian lain tidak dikemaskinikan bagi tempoh 2009 dan 2010.
b. Rekod Notis Bahawa Bayaran Kena Dibayar (Borang 7G)
Arahan Pentadbiran Tanah Negeri Pahang Bil. 2/1993 menetapkan supaya Pentadbir
Tanah melaksanakan penyerahan notis secara teratur dan mewujudkan rekod
kawalan ke atas pengeluaran notis seperti mana Seksyen 430, KTN. Semakan Audit
terhadap Rekod Notis Bahawa Bayaran Kena Dibayar (Borang 7G) mendapati
Pejabat telah menyelenggarakan rekod ini. Bagaimanapun, rekod berkenaan tidak
dikemaskinikan sejak tahun 2008.
7.4.4.2. Pejabat Daerah Dan Tanah Temerloh menjelaskan bahawa pihaknya telah
mengambil tindakan seperti yang dikehendaki setelah mendapat teguran pihak Audit.
Pada pendapat Audit, penyelenggaraan rekod di Pejabat adalah kurang memuaskan
kerana rekod yang berkaitan tidak dikemaskinikan mengakibatkan kesukaran Pejabat
membuat pemantauan ke atas permohonan tukar syarat tanah.
82

7.5. SYOR AUDIT
Bagi memastikan pengurusan tukar syarat penggunaan tanah dapat dilaksanakan dengan
lebih efisien, pihak Audit mengesyorkan supaya Pejabat mengambil tindakan
penambahbaikan seperti berikut:
7.5.1. Mengambil langkah yang proaktif dengan mengenal pasti tanah yang terlibat dengan
pelanggaran syarat penggunaan tanah.
7.5.2. Memastikan pemohon yang telah diluluskan tukar syarat tanah menjelaskan bayaran
premium tanah dalam tempoh ditetapkan dan mempercepatkan proses kes-kes rayuan
pengurangan premium tambahan.
7.5.3. Mewujudkan mekanisme pemantauan secara kerjasama dan koordinasi pelaksanaan
tugas antara Unit Penguatkuasaan Dan Hasil dengan Unit Pembangunan Tanah. Selain itu,
Pejabat perlu memasukkan agenda tambahan dalam Jawatankuasa Kemajuan Dan
Keselamatan Kampung bagi melaporkan pelanggaran syarat penggunaan tanah di setiap
kampung.
83

MAJLIS PERBANDARAN TEMERLOH
8. PENGURUSAN PROJEK LANDSKAP
8.1. LATAR BELAKANG
8.1.1. Majlis Perbandaran Temerloh (Majlis) ditubuhkan pada 1 Julai 1981 di bawah
Seksyen 171 Akta Kerajaan Tempatan 1976 dengan nama asal Majlis Daerah Temerloh.
Majlis telah mendapat status Majlis Perbandaran pada 15 Januari 1997 dan telah
menetapkan visinya untuk menjadikan Temerloh sebagai Bandar Dalam Taman pada tahun
2020. Misinya pula menjadikan Temerloh sebagai Bandar Budaya dan Eko Pelancongan
Lestari dengan mengutamakan kesedaran alam sekitar, kebudayaan dan semangat
setempat dalam perancangan dan pembangunan landskap. Oleh itu, Majlis
bertanggungjawab merancang dan melaksanakan projek landskap, memelihara keindahan
dan kebersihan Bandar Temerloh.
8.1.2. Landskap secara umumnya bermaksud suatu pemandangan luaran atau permukaan
bumi yang terhasil secara semula jadi atau binaan. Komponen program landskap terdiri
daripada pembangunan landskap lembut dan landskap kejur. Landskap lembut merupakan
landskap yang dibangunkan dengan penggunaan sumber asli atau semula jadi seperti
tumbuhan, air dan topografi atau bentuk muka bumi. Manakala landskap kejur dibangunkan
dengan unsur binaan seperti batu batan, konkrit dan struktur besi. Ia meliputi struktur dan
bangunan seperti laluan penjalan kaki, jalan-jalan utama di bandar, astaka, tempat duduk,
pintu gerbang, arca dan lampu hiasan.
8.1.3. Bagi tempoh 2008 hingga 2010 Majlis telah menerima peruntukan daripada
Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan (KPKT) sejumlah RM1.35 juta (pada
tahun 2008) dan Jabatan Landskap Negara (JLN) sejumlah RM0.35 juta (pada tahun 2008
dan 2009) serta peruntukan dalaman sejumlah RM0.78 juta. Daripada jumlah RM2.48 juta
tersebut sejumlah RM1.82 juta telah dibelanjakan oleh Majlis bagi pengurusan projek
landskap.
8.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Objektif pengauditan adalah untuk menilai sama ada pengurusan projek landskap telah
dilaksanakan secara teratur, cekap dan berkesan selaras dengan matlamat yang ditetapkan.
8.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Skop pengauditan meliputi perancangan, pelaksanaan dan pemantauan projek landskap
Majlis bagi tempoh 3 tahun iaitu mulai tahun 2008 hingga tahun 2010. Tumpuan pengauditan
adalah terhadap pengurusan projek landskap di taman-taman awam, taman permainan
84

kanak-kanak di kawasan perumahan, tapak semaian dan jalan-jalan utama di bandar.
Pemeriksaan dijalankan dengan menyemak rekod-rekod yang berkaitan yang
diselenggarakan oleh Jabatan Landskap, Jabatan Kewangan dan Jabatan Khidmat
Pengurusan. Selain itu, perbincangan dan temu bual juga dibuat dengan pegawai-pegawai
yang berkaitan. Lawatan ke taman-taman awam, tapak semaian serta jalan-jalan utama
di bandar turut dilakukan untuk mendapat gambaran yang jelas mengenai pengurusan dan
penyenggaraan projek landskap. Selain itu, 100 borang soal selidik telah diedarkan untuk
mendapatkan maklum balas daripada orang awam berhubung dengan kepuasan mereka
terhadap pengurusan projek landskap oleh Majlis.
8.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan antara November 2010 hingga Januari 2011 mendapati pada
keseluruhannya pengurusan projek landskap Majlis Perbandaran Temerloh adalah kurang
memuaskan. Antara kelemahan yang ditemui ialah sasaran penanaman pokok tidak
tercapai, pelaksanaan kerja tidak mengikut perancangan, kelemahan penyenggaraan
kawasan landskap, kawalan terhadap penerimaan/pengeluaran pokok/benih pokok/input
pertanian, kelemahan penyelenggaraan rekod aduan awam, kelemahan pemantauan
pengurusan landskap serta masalah kepuasan pengguna. Akibatnya matlamat Majlis untuk
menjadikan Temerloh sebagai Bandar Dalam Taman dengan memberikan perkhidmatan
berkualiti, mesra, bersih, indah dan menarik sukar untuk dicapai. Penjelasan lanjut mengenai
kelemahan yang diperhatikan adalah seperti berikut:
8.4.1. Perbelanjaan Jabatan Landskap Majlis Berbanding Dengan Peruntukan Yang
Diluluskan
Majlis memerlukan peruntukan kewangan yang mencukupi untuk membuat bayaran kepada
pihak tertentu bagi kerja yang telah dilaksanakan. Peruntukan kewangan Majlis bagi tempoh
2008 hingga 2010 untuk pengurusan projek landskap adalah berjumlah RM2.48 juta yang
dibiayai oleh sumber kewangan Majlis, Kementerian Perumahan dan Kerajaan Tempatan
dan Jabatan Landskap Negara. Daripada jumlah tersebut sejumlah RM1.82 juta telah
dibelanjakan bagi tempoh berkenaan. Maklumat lanjut berkaitan dengan sumber peruntukan
kewangan dan perbelanjaan Majlis bagi tempoh 3 tahun adalah seperti berikut:
8.4.1.1. Sumber Kewangan Majlis
a. Pada tahun 2008 hingga 2010, Jabatan Landskap Majlis telah diluluskan peruntukan
masing-masingnya berjumlah RM231,586, RM264,074 dan RM275,623. Peruntukan
berkenaan digunakan untuk membiayai aktiviti-aktiviti Jabatan Landskap Majlis.
Bagaimanapun, prestasi perbelanjaan bagi tempoh 3 tahun berkenaan adalah rendah
berbanding dengan peruntukan yang diluluskan iaitu sebanyak RM196,788 atau
25.5% seperti di Jadual 8.1.
85

Jadual 8.1
Prestasi Perbelanjaan Jabatan Landskap Majlis
Bagi Tempoh 2008 Hingga 2010
Peruntukan
Peratus
Perbelanjaan
Tahun Diluluskan
Belanja
(RM) (RM) (%)
2008 231,586 88,731 38.3
2009 264,074 62,210 23.6
2010 275,623 45,847 16.6
Jumlah 771,283 196,788 25.5
Sumber: Majlis Perbandaran Temerloh
b. Analisis Audit terhadap peruntukan pada tahun 2010 mendapati sejumlah RM125,000
telah diluluskan untuk pembelian pokok dan benih manakala RM125,000 untuk
pembelian pasu hiasan. Sejumlah RM25,623 telah diluluskan untuk perbelanjaan lain
seperti racun dan baja. Daripada jumlah peruntukan yang diluluskan untuk pembelian
pokok dan benih, Majlis hanya membelanjakan sejumlah RM15,141 atau 12.1% bagi
pembelian 1,281 pokok dan benih. Manakala hanya sejumlah RM6,800 atau 5.4%
daripada jumlah peruntukan yang diluluskan telah dibelanjakan untuk pembelian pasu
hiasan. Berdasarkan temu bual pihak Audit dengan pihak Majlis, kurangan
perbelanjaan ini adalah disebabkan kelemahan komunikasi dan koordinasi antara
Jabatan Landskap dengan Jabatan Kewangan. Permohonan pembelian yang dibuat
oleh Jabatan Landskap tidak diluluskan oleh pihak pengurusan. Selain itu, Jabatan
Kewangan memberikan alasan Jabatan Landskap lewat mengemukakan
permohonan pembelian iaitu pada akhir tahun di mana peruntukan sedia ada telah
pun dibuat pindah peruntukan untuk menampung kos-kos perbelanjaan lain.
Kesannya Majlis tidak dapat mencapai sasaran programnya iaitu untuk menanam
20,000 pokok setahun dan pembelian 250 pasu hiasan bagi memberi impak yang
menarik dan terkini serta mewujudkan situasi keceriaan landskap. Butiran lanjut
prestasi perbelanjaan pada tahun 2010 adalah seperti di Jadual 8.2. Majlis
menjelaskan bahawa peruntukan untuk membiayai aktiviti-aktiviti Jabatan Landskap
telah digunakan untuk menampung perbelanjaan lain terutamanya perbelanjaan
mengurus dengan membuat pindah peruntukan pada akhir tahun kewangan.
Jadual 8.2
Prestasi Perbelanjaan Jabatan Landskap Majlis Pada Tahun 2010
Peruntukan Perbelanjaan Peratus
Bil.
Perkara
Belanja
(RM) (RM) (%)
1. Pembelian Pokok dan Benih 125,000 15,141 12.1
2. Pembelian Pasu Hiasan 125,000 6,800 5.4
3. Perbelanjaan Lain 25,623 23,906 93.3
Jumlah 275,623 45,847 16.6
Sumber: Majlis Perbandaran Temerloh
86

8.4.2. Sasaran Penanaman Pokok Tidak Tercapai
8.4.2.1. Salah satu objektif Jabatan Landskap adalah untuk meningkatkan tahap
keindahan dan keceriaan Bandar Temerloh dan suasana hijau pada kadar yang
maksimum iaitu dengan menggalakkan penanaman pokok yang teratur dan sistematik.
Jabatan Landskap Majlis telah mensasarkan penanaman sejumlah 20,000 pokok setahun
seperti mana ditetapkan di dalam Manual Kualiti MS ISO 9001: 2008. Jenis pokok yang
perlu ditanam pula adalah terdiri daripada pokok teduhan dan pokok renek. Sasaran
tersebut tidak dapat dicapai pada tahun 2009 dan 2010 walaupun peruntukan telah
diluluskan seperti di Jadual 8.3.
Jadual 8.3
Sasaran Dan Pencapaian Sebenar Penanaman Pokok
Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Peratus
Sasaran Pencapaian
Tahun
Perbezaan Pencapaian
Penanaman Sebenar
(%)
2008 20,000 48,788 28,788 244.0
2009 20,000 2,657 (17,343) 13.3
2010 20,000 1,399 (18,601) 7.0
Jumlah 60,000 52,844 (7,156) 88.1
Sumber: Majlis Perbandaran Temerloh
8.4.2.2. Analisis Audit terhadap pencapaian sebenar sasaran penanaman pokok pada
tahun 2008 hingga 2010 mendapati 52,844 pokok atau 88.1% daripada 60,000 pokok
yang disasarkan dapat ditanam oleh Majlis. Bagaimanapun, pada tahun 2009 dan 2010
pencapaian penanaman pokok adalah menurun dengan ketara iaitu kepada 2,657 pokok
atau 13.3% dan 1,399 pokok atau 7.0% masing-masing. Sasaran penanaman pokok
pada kedua-dua tahun tersebut tidak dapat dicapai kerana Majlis tidak membelanjakan
peruntukan dalaman yang diluluskan untuk pembelian pokok dan benih. Kesan daripada
ini objektif Majlis untuk meningkatkan tahap keindahan dan keceriaan Bandar Temerloh
tidak tercapai. Majlis menjelaskan bahawa perbelanjaan yang dibuat hanya tertumpu
kepada pembelian peralatan penyenggaraan dan input pertanian seperti baja dan racun.
Pada pendapat Audit, pencapaian penanaman pokok Majlis adalah kurang
memuaskan kerana tidak mencapai sasaran yang ditetapkan.
8.4.3. Pelaksanaan Kerja Tidak Mengikut Perancangan
8.4.3.1. Tapak semaian Majlis terletak di dalam kawasan Taman Bandar Temerloh
dengan keluasan satu ekar persegi. Perkhidmatan yang disediakan adalah penyewaan
pasu bunga hiasan kepada agensi Kerajaan, pihak swasta dan orang perseorangan untuk
semua tujuan seperti hiasan dewan bagi majlis perasmian, mesyuarat, persidangan dan
perkahwinan. Lawatan Audit ke tapak semaian pada 22 Disember 2010 mendapati tapak
tersebut mengandungi pelbagai jenis pokok antaranya Lidah Buaya, Bunga Kertas, Bunga
Raya dan Ixora. Pokok bunga di tapak semaian berada dalam keadaan baik, segar dan
subur serta disusun dengan teratur di atas rak. Selain itu rumah teduhan juga dilengkapi
87

dengan sistem penyiraman serta jaring hitam untuk menahan cahaya matahari secara
terus ke pokok seperti Gambar 8.1.
Gambar 8.1
Tapak Semaian Yang Diurus Dengan Baik
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Tapak Semaian Jabatan Landskap
Tarikh: 22 Disember 2010
8.4.3.2. Kerja-kerja yang dilaksanakan di tapak semaian termasuklah penyiraman,
pembajaan, merumpai, pengawalan penyakit, pemangkasan, menyemai dan pembersihan
parit serta struktur kawasan. Kerja tersebut dibahagikan kepada 2 bahagian iaitu
Bahagian Pembiakan dan Bahagian Hiasan. Jadual kerja di tapak semaian menunjukkan
2,000 pokok benih perlu disemai oleh Bahagian Pembiakan. Semakan Audit mendapati
pencapaian sebenar tidak menepati perancangan yang telah ditetapkan. Ia disebabkan
oleh kelemahan pemantauan oleh pegawai yang bertanggungjawab. Kesan daripada
pelaksanaan kerja tidak mengikut perancangan menyebabkan hanya 600 stok pokok
benih dapat disemai pada bulan September 2010. Majlis menjelaskan bahawa Jabatan
Landskap mengalami masalah kekurangan kakitangan sejak tahun 2009. Majlis telah
mengambil tindakan dengan membuat penstrukturan semula kakitangan dan memastikan
pelaksanaan kerja mengikut perancangan.
Pada pendapat Audit, pengurusan tapak semaian adalah kurang memuaskan kerana
pelaksanaan kerja tidak mengikut jadual perancangan.
8.4.4. Kelemahan Penyenggaraan Kawasan Landskap
Kerja penyenggaraan landskap lembut terdiri daripada aktiviti penyiraman, pembajaan serta
penggemburan tanah, cantasan dahan, pembersihan kawasan taman, kolam serta tasik,
merumput, menyiram dan sebagainya. Kerja-kerja dilaksanakan secara harian, mingguan,
bulanan dan mengikut keperluan. Kekerapan kerja-kerja tersebut dilaksanakan mengikut
Jadual Kerja Penyenggaraan. Manakala penyenggaraan landskap kejur dilaksanakan
mengikut keperluan. Setiap pembangunan landskap memerlukan penyenggaraan yang baik
bagi menghasilkan kesan reka bentuk yang terbaik. Program penyenggaraan penting
sebagai panduan kerja untuk dijalankan secara teratur dan berterusan. Manual
penyenggaraan secara spesifik serta jadual pemeriksaan secara berkala perlu disediakan
88

untuk pelaksanaan kerja-kerja penyenggaraan. Garis Panduan Jabatan Landskap Negara
menyatakan semua sampah sarap perlu dimusnahkan supaya tidak menjadi sarang
pembiakan agen penyakit dan perosak tanaman. Selain itu, aspek keselamatan orang
awam perlu diberi perhatian. Semakan Audit mendapati kerja-kerja penyenggaraan landskap
Majlis dibahagikan kepada Unit Taman, Unit Penyiraman, Unit Perawatan dan
Unit Membentuk.
8.4.4.1. Unit Taman
a. Kawasan penyenggaraan meliputi Taman Bandar Temerloh dan Taman Tasik Chatin.
Kerja penyenggaraan yang dilaksanakan seperti penyenggaraan taman, peralatan
permainan dan senaman, tanaman, pembajaan tanaman, kawalan serangga dan
perosak serta sulaman dan penanaman pokok. Semakan Audit mendapati Jadual
Kerja Penyenggaraan Bulanan ada disediakan. Bagaimanapun, pihak Audit tidak
dapat memastikan pemantauan terhadap kerja-kerja penyenggaraan ada
dilaksanakan kerana tiada bukti semakan di dalam Jadual Kerja Penyenggaraan
Bulanan. Lawatan Audit ke taman-taman tersebut mendapati kerja-kerja
penyenggaraan landskap adalah tidak memuaskan kerana terdapat sisa-sisa
pemangkasan, sampah sarap serta pokok mati tidak ditebang seperti di Gambar 8.2
hingga Gambar 8.8.
Gambar 8.2
Sisa Pemangkasan Tidak Dibuang
Gambar 8.3
Sampah Sarap Tidak Dibersihkan
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 22 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 22 Disember 2010
89

Gambar 8.4
Pokok Mati Tidak Ditebang
Gambar 8.5
Sisa Pemangkasan Tidak Dibuang
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 22 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
Gambar 8.6 Gambar 8.7
Rangka Jeti Lama Tidak
Dikeluarkan Dari Kawasan Taman Tasik
Kesan Air Hujan Dari Tapak Pembinaan
Berhampiran Dialirkan Ke Dalam Tasik Dan
Rumput Yang Tidak Disenggara
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
90

Gambar 8.8
Keadaan Jambatan Yang Rosak Di Taman Tasik Chatin
Membahayakan Pengunjung
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
b. Keadaan seperti yang dilaporkan di perenggan di atas, boleh mencacatkan
keindahan taman serta membahayakan pengunjung taman. Majlis menjelaskan
bahawa rangka jeti ini telah diperbaiki dan akan digunakan semula. Selain itu, Majlis
telah membina perangkap lumpur untuk mengatasi masalah air hujan dari tapak
pembinaan berhampiran yang dialirkan ke dalam tasik di Taman Tasik Chatin.
c. Lawatan Audit ke Taman Bandar Temerloh dan Taman Tasik Chatin juga mendapati
beberapa peralatan permainan kanak-kanak yang rosak sejak tahun 2009 masih
belum diganti atau dibaiki dan juga terdapat peralatan senaman yang dibina di
kawasan yang tidak strategik. Berdasarkan temu bual yang dijalankan, pihak Majlis
menjelaskan kerosakan ini tidak dapat diganti atau dibaiki kerana tiada peruntukan
penyenggaraan disediakan. Keadaan ini boleh membahayakan pengunjung dan
mencacatkan pemandangan taman seperti di Gambar 8.9 hingga Gambar 8.14.
Menurut pihak Majlis sejumlah RM20,000 telah diluluskan untuk mengganti dan
memperbaiki peralatan permainan dan senaman di kedua-dua taman berkenaan.
91

Gambar 8.9 Gambar 8.10
Peralatan Permainan Papan Selaju Peralatan Permainan Gelongsor Yang Rosak
Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 22 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 22 Disember 2010
Gambar 8.11 Gambar 8.12
Peralatan Permainan
Kanak-kanak Yang Rosak
Peralatan Permainan
Kanak-Kanak Yang Rosak
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 22 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Tasik Chatin
Tarikh: 23 Disember 2010
92

Gambar 8.13 Gambar 8.14
Peralatan Senaman Yang Rosak
Peralatan Senaman Yang Dibina
Di Kawasan Yang Tidak Sesuai
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 23 Disember 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Taman Bandar Temerloh
Tarikh: 23 Disember 2010
8.4.4.2. Unit Penyiraman
Kerja penyiraman merupakan suatu proses yang sangat penting bagi memastikan
tanaman yang ditanam mendapat bekalan air yang mencukupi untuk tumbesaran yang
optimum. Semakan Audit mendapati Jadual Perancangan Penyiraman Bulanan pada
tahun 2010 ada dibuat dan kerja-kerja penyiraman dilaksanakan mengikut jadual.
8.4.4.3. Unit Perawatan
Perawatan meliputi kerja-kerja menggembur tanah, membaja, merumput, meracun dan
membersihkan sisa-sisa tumbuhan serta sulaman. Semakan Audit ke atas kerja-kerja
perawatan mendapati Jadual Perancangan Penyenggaraan Perawatan ada disediakan
secara mingguan mengikut zon-zon yang ditetapkan. Bagaimanapun, terdapat
penyenggaraan perawatan yang dilakukan tidak mengikut jadual kerana mendapat
arahan daripada pihak pengurusan supaya melaksanakan penyenggaraan yang lebih
penting seperti mengalihkan pokok tumbang, menebang pokok yang membahayakan
keselamatan pengguna jalan raya serta mengalihkan pasu besar.
8.4.4.4. Unit Membentuk
Unit Membentuk bertanggungjawab melakukan kerja-kerja pembentukan pokok, trim,
merumput dan membersihkan sisa-sisa tumbuhan dan sulaman. Semakan Audit
mendapati Jadual Perancangan Penyenggaraan Membentuk pada tahun 2010 ada dibuat
namun tidak dilaksanakan sepenuhnya kerana terdapat perubahan kerja yang diarah oleh
pihak pengurusan.
Pada pendapat Audit, kerja-kerja penyenggaraan Landskap Majlis adalah kurang
memuaskan. Majlis perlu memberi penekanan terhadap penyenggaraan Landskap dan
kemudahan yang disediakan bagi menjamin keselamatan pengguna.
93

8.4.5. Kawalan Terhadap Penerimaan/Pengeluaran Pokok/Benih Pokok/Input
Pertanian
Majlis membeli pokok teduhan, pokok renek dan pokok bunga untuk dibekalkan kepada
tapak semaian bagi tujuan pembiakan anak pokok serta baja, racun, pasu bunga dan
sebagainya. Lawatan Audit ke tapak semaian pada 22 Disember 2010 mendapati daftar
tidak disediakan untuk merekodkan segala penerimaan dan pengeluaran semua jenis pokok
dan benih serta input pertanian untuk tujuan kawalan. Oleh itu, jumlah bahan dan peralatan
seperti baja, racun, pasu bunga dan sebagainya yang diterima dan dikeluarkan serta stok
sebenar tidak dapat dipastikan. Dengan ketiadaan daftar berkenaan, bukan sahaja
menyukarkan pihak Majlis menentukan re-ordering level tetapi juga ia boleh mengakibatkan
kemungkinan berlaku kehilangan dan sebagainya.
8.4.6. Kelemahan Penyelenggaraan Rekod Aduan Awam
Mengikut Piagam Pelanggan Jabatan Landskap, setiap aduan yang berkaitan dengan pokok
akan disiasat dan diambil tindakan dalam tempoh 14 hari. Pada tahun 2008 hingga 2010,
Jabatan Landskap Majlis telah menerima sebanyak 351 aduan daripada orang awam dan
kesemua kes telah diselesaikan. Daripada 351 kes aduan awam yang diterima, sebanyak
340 kes adalah berkaitan dengan pokok yang perlu diselesaikan dalam tempoh 14 hari.
Manakala 11 kes adalah berkaitan dengan membersihkan kawasan, mengalihkan pasu
besar dan pemotongan rumput. Semakan Audit mendapati hanya 59.7% atau 203 kes dapat
diselesaikan mengikut tempoh yang ditetapkan dalam Piagam Pelanggan, 16.8% atau
57 kes melebihi 14 hari dan 23.5% atau 80 kes tidak dicatatkan tarikh tindakan dilaksanakan
seperti di Jadual 8.4. Majlis menjelaskan bahawa aduan awam yang tidak dapat
diselesaikan dalam tempoh 14 hari adalah berkaitan dengan pokok yang mempunyai
ketinggian melebihi 5.4 meter dan melibatkan kos yang tinggi di mana penyewaan kren
diperlukan untuk menyelesaikannya.
Jadual 8.4
Tempoh Masa Yang Diambil Untuk Menyelesaikan Aduan Berkaitan Pokok
Bilangan
Aduan
Diterima
Bilangan Kes Aduan Dapat Diselesaikan Peratus Dalam
Tempoh 14 hari
1-14 hari >15 hari Tiada Maklumat
Tahun
(%)
2008 28 28 - - 100
2009 159 85 34 40 53.5
2010 153 90 23 40 58.8
Jumlah 340 203 57 80 59.7
Sumber: Majlis Perbandaran Temerloh
Pada pendapat Audit, tindakan yang dilaksanakan oleh Jabatan Landskap Majlis
untuk menyelesaikan kes aduan awam adalah kurang memuaskan kerana tidak
mengikut tempoh yang ditetapkan seperti kehendak piagam pelanggan. Majlis perlu
menyelesaikan aduan yang diterima dengan segera bagi meningkatkan lagi
pandangan/persepsi orang awam terhadap Majlis.
94

8.4.7. Kelemahan Pemantauan Pengurusan Landskap
Pemantauan yang rapi dan berterusan adalah perlu bagi memastikan pengurusan projek
landskap mencapai matlamatnya. Majlis telah memantau pengurusan projek landskap
melalui Jawatankuasa Pengindahan dan Rekreasi, Mesyuarat Pengurusan serta Rondaan
oleh Bahagian Penguatkuasaan Majlis. Semakan Audit mendapati pemantauan yang
dijalankan kurang berkesan terutamanya terhadap kerja-kerja penyenggaraan di tamantaman
awam dan pelaksanaan kerja di tapak semaian. Kesannya kebersihan dan keindahan
kawasan landskap Majlis terjejas.
Pada pendapat Audit, pemantauan yang dijalankan oleh Majlis adalah kurang
memuaskan kerana kerja-kerja penyenggaraan tidak dilakukan dengan sempurna dan
pelaksanaan kerja di tapak semaian tidak mengikut perancangan.
8.4.8. Kepuasan Pengguna
8.4.8.1. Bagi menentukan tahap kepuasan pengguna terhadap pengurusan projek
landskap yang dilaksanakan oleh Majlis, pihak Audit telah mengedarkan 100 borang soal
selidik kepada orang awam di sekitar Bandar Temerloh. Analisis Audit terhadap 100
borang soal selidik yang telah diterima adalah seperti di Jadual 8.5.
Jadual 8.5
Analisis Tahap Kepuasan Orang Awam Terhadap Pengurusan Projek Landskap
Bil.
Perkara
Sangat
Baik
Baik
Tidak
Memuaskan
Jumlah
1. Kemudahan Mencukupi 14 54 32 100
2. Keselamatan Di Kawasan Landskap 3 40 57 100
3. Penyenggaraan Kebersihan 15 51 34 100
4. Penyenggaraan Kerosakan 3 36 61 100
5. Reka bentuk Landskap Bersesuaian 10 54 36 100
6. Maklumat/Panduan Dipamerkan 9 56 35 100
Sumber: Jabatan Audit Negara
8.4.8.2. Analisis Audit terhadap 6 perkara seperti di atas mendapati majoriti responden
menyatakan keselamatan di kawasan landskap dan penyenggaraan kerosakan adalah
kurang memuaskan. Sebanyak 57% responden tidak berpuas hati dengan keselamatan di
kawasan landskap. Manakala 61% tidak berpuas hati dengan penyenggaraan kerosakan
terutamanya peralatan permainan kanak-kanak.
Pada pendapat Audit, tahap kepuasan orang awam terhadap pengurusan Landskap
Majlis adalah tidak memuaskan terutamanya dari aspek keselamatan dan kerosakan
peralatan.
95

8.5. SYOR AUDIT
Bagi memperbaiki kelemahan ini dan memastikan perkara yang sama tidak berulang, adalah
disyorkan supaya Majlis Perbandaran Temerloh memberi pertimbangan kepada perkara
berikut:
8.5.1. Majlis hendaklah menyediakan butiran terperinci untuk menyokong anggaran
kewangan terhadap penyenggaraan dan pembelian pokok, benih, bahan serta peralatan
yang perlu dibeli.
8.5.2. Majlis hendaklah memantau dengan lebih rapi kerja-kerja penyenggaraan landskap
dengan menyediakan jadual pemantauan berkala.
8.5.3. Majlis hendaklah menyedia dan menyelenggarakan Daftar Penerimaan dan
Pengeluaran pokok, benih, baja, racun serta bahan dan peralatan lain dengan sempurna dan
kemas kini.
8.5.4. Majlis perlu mengambil tindakan proaktif untuk mengatasi aduan awam.
8.5.5. Majlis perlu meningkatkan pemantauan terhadap kerja-kerja penyenggaraan
di taman-taman awam dan pelaksanaan kerja di tapak semaian.
8.5.6. Majlis perlu meningkatkan tahap keselamatan di kawasan landskap dan
menggantikan peralatan senaman dan permainan yang rosak.
96

BAHAGIAN II
PENGURUSAN SYARIKAT
KERAJAAN NEGERI

BAHAGIAN II
PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI
9. PENDAHULUAN
Seksyen 5(1)(d) Akta Audit 1957, memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara untuk
mengaudit syarikat yang didaftarkan di bawah Akta Syarikat 1965 yang menerima
geran/pinjaman/jaminan daripada Kerajaan Persekutuan atau Negeri dan syarikat di mana
lebih daripada 50% modal saham berbayar dipegang oleh Kerajaan
Persekutuan/Negeri/Agensi Kerajaan Negeri. Suatu Perintah yang dinamakan Perintah Audit
(Akaun Syarikat) 2004 (pindaan 2009) telah memberi kuasa kepada Ketua Audit Negara
untuk mengaudit syarikat tersebut. Pada tahun 2010, Jabatan Audit Negara telah
melaksanakan pengauditan pengurusan syarikat IKIP Education Sdn. Bhd. (IKIP) dan LKPP
Property Sdn. Bhd. (LPSB).
YAYASAN PAHANG
10. IKIP EDUCATION SDN. BHD.
10.1. LATAR BELAKANG
10.1.1. IKIP Education Sdn. Bhd. (IKIP) juga dikenali sebagai IKIP International College telah
ditubuhkan pada 4 Mac 1992. IKIP merupakan syarikat milik penuh Yayasan Pahang
dengan modal dibenarkan berjumlah RM10 juta dan modal berbayar RM5.90 juta. Tujuan
utama penubuhan IKIP ialah bagi meningkatkan bilangan graduan terutamanya anak
Pahang dalam bidang pengajian tinggi serta memberi peluang belajar kepada semua
golongan masyarakat. Misi IKIP antara lainnya adalah menjadi kolej pendidikan swasta dan
latihan antara yang terbaik di Malaysia, mampu melahirkan graduan cemerlang dalam
bidang akademik, tinggi tahap kemahiran dan sempurna perwatakan.
10.1.2. IKIP merupakan kolej pendidikan swasta yang menawarkan pelbagai program sijil
kemahiran, diploma dan ijazah melalui program dalaman dan program kerja sama dengan
Institusi Pengajian Tinggi (IPT) tempatan dan luar negara. IKIP mempunyai 2 buah kampus
iaitu Kampus Taman Gelora dan Kampus Taman Pertanian di Kuantan. Semua kursus yang
ditawarkan di IKIP telah mendapat pengiktirafan akreditasi daripada Agensi Kelayakan
Malaysia.
10.1.3. IKIP diterajui oleh 8 orang Ahli Lembaga Pengarah di mana 2 orang daripadanya
adalah wakil Kerajaan. Pengurusan syarikat ini diketuai oleh Presiden, dibantu oleh 155
kakitangan eksekutif dan bukan eksekutif. IKIP mempunyai 2 syarikat subsidiari iaitu IKIP
Training Sdn. Bhd. dan IKIP KLC Sdn. Bhd. IKIP Training Sdn. Bhd. mengendalikan kursus
99

jangka pendek di 2 buah kampus iaitu Kampus Kubang Buaya, Kuantan dan Kampus
Bentong, Bentong. Manakala IKIP KLC Sdn. Bhd. adalah berstatus dorman dan tiada
operasi.
10.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Pengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada prestasi kewangan syarikat adalah
memuaskan, pengurusan aktiviti syarikat dan kewangan serta tadbir urus korporat
dilaksanakan dengan teratur selaras dengan objektif penubuhannya.
10.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Pengauditan ini meliputi aspek kewangan dan aktiviti utama IKIP bagi tempoh tahun 2008
hingga 2010. Pengauditan dijalankan dengan menyemak rekod dan dokumen berkaitan
aktiviti utama syarikat. Analisis prestasi kewangan dibuat berdasarkan penyata kewangan
beraudit bagi tempoh 3 tahun kewangan berakhir 31 Disember 2007 hingga 2009.
Perbincangan, temu bual dan soal selidik juga diadakan dengan pegawai syarikat, pelajar
dan orang awam. Selain itu, pemeriksaan dan lawatan Audit turut dibuat terhadap aset,
aktiviti syarikat dan kemudahan yang disediakan.
10.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan antara bulan Ogos hingga Oktober 2010 mendapati IKIP
mengalami kerugian sebelum cukai pada tahun 2008 dan 2009. Pengurusan aktiviti utama
syarikat iaitu program pendidikan secara swasta telah dilaksanakan dengan memuaskan,
namun masih terdapat beberapa kelemahan seperti penyertaan pelajar masih di bawah
sasaran yang ditetapkan sehingga IKIP terpaksa menampung kos yang tinggi dan masih
memerlukan bantuan kewangan daripada Yayasan Pahang. Penjelasan lanjut berhubung
dengan perkara yang ditemui adalah seperti berikut:
10.4.1. Prestasi Kewangan
10.4.1.1. Analisis Trend
a. Pada tahun 2007, IKIP mencatatkan keuntungan sebelum cukai berjumlah RM1.14
juta. Namun, pada tahun 2008 dan 2009 IKIP mengalami kerugian sebelum cukai
berjumlah RM4.51 juta dan RM0.25 juta masing-masing. Kerugian yang ditanggung
syarikat adalah disebabkan peningkatan dalam jumlah pendapatan tidak seimbang
dengan peningkatan dalam jumlah perbelanjaan.
b. Pendapatan utama IKIP adalah yuran pengajian dan geran daripada Yayasan
Pahang. Pendapatan syarikat pada tahun 2007 adalah berjumlah RM13.85 juta dan
meningkat kepada RM16.92 juta pada tahun 2008 dan seterusnya meningkat kepada
RM21.05 juta pada tahun 2009. Analisis Audit mendapati peningkatan pendapatan
sejumlah RM3.07 juta atau 22.1% pada tahun 2008 dan RM4.13 juta atau 24.4%
pada tahun 2009 ini adalah disebabkan peningkatan bilangan pelajar seramai 390
orang atau 26% pada tahun 2008 (2007 - 1,487 orang dan 2008 - 1,877 orang) dan
100

206 orang atau 11% pada tahun 2009 (2008 - 1,877 orang dan 2009 - 2083 orang).
Selain itu, geran daripada Yayasan Pahang iaitu sejumlah RM1.76 juta, RM3.85 juta
dan RM4.22 juta masing-masing bagi tahun kewangan 2007, 2008 dan 2009 juga
menyumbang kepada peningkatan pendapatan ini.
c. Analisis Audit terhadap perbelanjaan IKIP pula mendapati berlaku peningkatan ketara
terhadap jumlah perbelanjaan pada tahun 2008. Pada tahun 2007, perbelanjaan
syarikat adalah berjumlah RM12.71 juta meningkat kepada RM21.43 juta pada tahun
2008 dan menurun sedikit kepada RM21.30 juta pada tahun 2009. Peningkatan
sejumlah RM8.72 juta atau 68.6% pada tahun 2008 ini adalah disebabkan
peningkatan dalam perbelanjaan kos kakitangan iaitu sejumlah 42% pada tahun 2008
dan meningkat lagi sebanyak 33% pada tahun 2009. Peningkatan ketara kos ini
adalah disebabkan pelarasan gaji kakitangan yang dibuat pada tahun 2008 termasuk
bayaran bonus.
d. Kedudukan pendapatan dan perbelanjaan serta untung rugi IKIP bagi tahun
kewangan 2007 hingga 2009 adalah seperti di Jadual 10.1, Carta 10.1 dan
Carta 10.2.
Jadual 10.1
Pendapatan, Perbelanjaan Dan Untung Rugi IKIP
Bagi Tahun Kewangan 2007 Hingga 2009
Tahun
Butiran
2007
(RM Juta)
2008
(RM Juta)
2009
(RM Juta)
Pendapatan 10.14 11.52 13.13
Perbelanjaan Operasi 3.84 5.78 5.80
Untung Kasar 6.30 5.74 7.33
Pendapatan Lain 3.71 5.40 7.92
Perbelanjaan Am Dan Pentadbiran 8.78 15.56 15.35
Untung/(Rugi) Operasi 1.23 (4.42) (0.10)
Kos Kewangan 0.09 0.09 0.15
Untung/(Rugi) Sebelum Cukai 1.14 (4.51) (0.25)
Cukai (0.05) 0.04 (0.01)
Untung/(Rugi) Selepas Cukai 1.09 (4.47) (0.26)
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
101

Carta 10.1
Trend Keuntungan/Kerugian Sebelum Cukai
IKIP Bagi Tahun Kewangan
2007 Hingga 2009
(RM Juta)
2
1
0
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
1.14
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
(4.51)
(0.25)
2007 2008 2009
Tahun
(RM Juta)
Carta 10.2
Trend Pendapatan Dan Perbelanjaan IKIP
Bagi Tahun Kewangan
2007 Hingga 2009
25
20
15
10
5
0
13.85
12.71
2007 2008 2009
Pendapatan
16.92
21.43
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
21.05
21.30
Perbelanjaan
Tahun
10.4.1.2. Analisis Nisbah
Bagi menilai prestasi kewangan syarikat dengan lebih jelas beberapa analisis nisbah
kewangan telah dijalankan terhadap butiran yang ditunjukkan dalam Lembaran Imbangan
dan Penyata Pendapatan Syarikat bagi tahun kewangan 2007 hingga 2009. Hasil analisis
nisbah kewangan adalah seperti di Jadual 10.2.
Jadual 10.2
Analisis Nisbah Kewangan IKIP
Bagi Tahun Kewangan 2007 Hingga 2009
Tahun
Butiran
2007 2008 2009
Nisbah Semasa 1.06:1 0.33:1 0.40:1
Margin Untung Bersih 11% (39%) (2%)
Pulangan Atas Aset 0.07:1 (0.18):1 (0.01):1
Pulangan Atas Ekuiti 0.18:1 (0.76):1 (0.04):1
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
a. Nisbah Semasa
Nisbah Semasa dikira dengan membandingkan aset semasa dengan liabiliti semasa.
Nisbah ini digunakan bagi menentukan sejauh mana kemampuan aset semasa
syarikat yang boleh ditukar segera kepada tunai bagi menampung liabiliti jangka
pendek syarikat. Semakin tinggi nisbah, semakin meningkat kecairan syarikat.
Analisis Audit mendapati kadar kecairan IKIP bagi tahun kewangan 2007 hingga
2009 adalah antara 0.33 hingga 1.06 kali. Nisbah Semasa yang kurang daripada
satu bagi tahun kewangan 2008 dan 2009 menunjukkan IKIP kurang berupaya untuk
menanggung keseluruhan liabiliti semasanya. Termasuk dalam liabiliti semasa
syarikat bagi tahun kewangan 2009 adalah jumlah terhutang kepada Yayasan
Pahang sejumlah RM14 juta yang timbul berikutan pemindahan aset tetap kepada
syarikat pada tahun 2007. Jumlah ini dimaklumkan akan dijadikan modal berbayar
Yayasan Pahang kepada syarikat dalam masa terdekat.
102

. Margin Keuntungan
Margin Keuntungan digunakan bagi mengukur kadar keuntungan selepas cukai bagi
setiap ringgit hasil yang dipungut daripada perniagaan utama syarikat. Peningkatan
margin ini menunjukkan meningkatnya kecekapan sesebuah syarikat di mana bagi
setiap ringgit kenaikan pendapatan, ia memberi kesan langsung dan nilai tambah
terhadap kadar keuntungan syarikat. Analisis Audit terhadap margin keuntungan IKIP
bagi tahun kewangan 2007 hingga 2009 menunjukkan IKIP memperoleh keuntungan
pada kadar 11% pada tahun 2007. Manakala, pada tahun 2008 dan 2009 syarikat
mengalami kerugian pada kadar 39% dan 2% masing-masing. Margin keuntungan ini
menunjukkan kecekapan syarikat dalam menjana keuntungan adalah lemah.
c. Pulangan Atas Aset
Nisbah Pulangan Atas Aset digunakan bagi mengukur pulangan yang diperoleh
syarikat daripada pelaburan asetnya iaitu pulangan bersih yang diperoleh bagi setiap
ringgit aset yang digunakan. Semakin tinggi hasil yang diperoleh daripada setiap
ringgit aset yang digunakan, semakin cekap syarikat menguruskan asetnya. Analisis
Audit mendapati pulangan yang diterima pada tahun 2007 adalah sejumlah 7 sen.
Namun pada tahun 2008 dan 2009 syarikat telah mengalami kerugian berjumlah 18
sen dan satu sen masing-masing bagi setiap ringgit aset yang diguna. Nisbah ini
menunjukkan IKIP kurang cekap menguruskan asetnya bagi menjana keuntungan.
d. Pulangan Atas Ekuiti
Nisbah Pulangan Atas Ekuiti digunakan bagi mengukur pulangan ke atas jumlah
ekuiti syarikat yang dilaburkan iaitu pulangan bersih yang diperoleh bagi setiap ringgit
ekuiti yang digunakan. Semakin tinggi hasil yang diperoleh daripada setiap ringgit
ekuiti yang digunakan, semakin cekap syarikat menguruskan ekuitinya. Analisis Audit
terhadap nisbah Pulangan Atas Ekuiti IKIP bagi tahun kewangan 2007 hingga 2009
adalah kurang memuaskan. Hanya pada tahun 2007 syarikat mendapat pulangan
berjumlah 18 sen bagi setiap ringgit ekuiti yang digunakan. Manakala, bagi tahun
kewangan 2008 dan 2009 syarikat mengalami kerugian berjumlah 76 sen dan 4 sen
masing-masing bagi setiap ringgit ekuiti yang digunakan. Keadaan ini menunjukkan
IKIP tidak cekap menggunakan ekuitinya bagi menjana keuntungan kepada syarikat.
Pada pendapat Audit, prestasi kewangan IKIP adalah kurang memuaskan. Syarikat
telah mengalami kerugian pada tahun 2008 dan 2009 disebabkan perbelanjaan
syarikat naik secara mendadak pada tahun 2008. Kerugian syarikat juga akan
bertambah jika tiada bantuan kewangan berterusan daripada Yayasan Pahang.
10.4.2. Pengurusan Aktiviti
Sebagai sebuah kolej pendidikan swasta, aktiviti utama IKIP adalah melaksanakan program
pendidikan dengan menawarkan kursus pengajian dalam pelbagai bidang bagi melahirkan
graduan cemerlang. Pengauditan yang dijalankan terhadap aktiviti utama syarikat mendapati
perkara seperti berikut:
103

10.4.2.1. Pencapaian Sasaran Pengambilan Pelajar
a. Semakan Audit mendapati pada Julai 2010 jumlah pelajar di IKIP adalah seramai
2,247 orang. Pecahan bilangan pelajar mengikut Sekolah Pengajian adalah seperti di
Carta 10.3.
Carta 10.3
Pecahan Bilangan Pelajar IKIP Mengikut Sekolah Pengajian Pada Julai 2010
243
(11%)
236 (10%)
38 (2%)
Sekolah Pengajian Sains Dan
Teknologi
Sekolah Pengajian Diploma
309 (14%)
1,028 (46%)
Sekolah Pengajian Islam
393 (17%)
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
Sekolah Pengurusan
Perniagaan
Sekolah Pengajian Seni Lukis
Dan Seni Reka
Sekolah Pengajian Graduan
Luar Negara
b. Analisis Audit terhadap bilangan pelajar IKIP mendapati berlaku peningkatan pada
bilangan pelajar yang mendaftar tetapi masih belum mencapai sasaran yang
ditetapkan iaitu antara 17.2% hingga 26.4% bagi tempoh 2008 hingga 2010. IKIP
perlu meningkatkan usaha bagi menarik lebih ramai pelajar agar bebanan kewangan
IKIP dapat dikurangkan dan segala kemudahan dapat digunakan dengan
semaksimumnya. Bilangan pelajar yang disasarkan dan mendaftar di IKIP pada
tahun 2008 hingga 2010 adalah seperti di Jadual 10.3.
Jadual 10.3
Jumlah Pelajar Yang Disasarkan Dan Yang Mendaftar Di IKIP
Pada Tahun 2008 Hingga 2010
Perkara
Bilangan Pelajar
2008 2009 2010
Bilangan Pelajar Yang Disasarkan 2,550 2,650 2,650
Bilangan Pelajar Yang Mendaftar 1,877 2,083 2,193
Perbezaan 673 567 457
Tidak Mencapai Sasaran (%) 26.4 21.4 17.2
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
c. Semakan Audit mendapati pada tahun 2008 hingga 2010, IKIP telah membelanjakan
sejumlah RM3.89 juta untuk perbelanjaan promosi dalam pelbagai bentuk seperti
taklimat pendidikan dan pameran; e-Marketing; pengiklanan melalui media cetak dan
media elektronik; paparan luar atau Out Of Home (OOH); dan pelantikan agen bagi
pelajar tempatan/Sabah dan Sarawak melalui kempen one to one, di mana seorang
pelajar membawa masuk sekurang-kurangnya seorang pelajar baru untuk mendaftar
dan pelajar tersebut akan mendapat komisen seperti yang dipersetujui. Walaupun
104

IKIP giat menjalankan promosi, namun bilangan pelajar yang disasarkan masih
belum mampu dicapai sepenuhnya.
10.4.2.2. Prestasi Pelajar IKIP
a. Kecemerlangan sesebuah kolej boleh diukur berdasarkan prestasi pencapaian
akademik oleh pelajar. Semakan Audit terhadap bilangan pelajar yang mendaftar
masuk dan bilangan pelajar lulus dan tamat pengajian IKIP bagi 3 tempoh pengajian
mendapati maklumat seperti di Jadual 10.4.
Jadual 10.4
Perbandingan Antara Bilangan Pelajar Masuk, Lulus dan
Berhenti/Tangguh/Extend/Gagal Bagi 3 Tempoh Pengajian IKIP
Bilangan Pelajar
Tempoh Pengajian
Berhenti/
Mendaftar Lulus Tangguh/
Extend/Gagal
2004-2007 512 166 346
2005-2008 590 126 464
2006-2009 696 293 403
Jumlah 1,798 585 1,213
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
b. Analisis Audit terhadap bilangan pelajar yang lulus dan tamat pengajian berbanding
pelajar yang mendaftar bagi 3 tempoh pengajian bagi program yang ditawarkan IKIP
mendapati, nisbah keseluruhannya adalah 0.33:1. Ini bermakna hanya 33% sahaja
pelajar lulus mengikut tempoh pengajian manakala, bakinya adalah pelajar yang
berhenti, tangguh, extend dan gagal. Selain itu, analisis Audit juga mendapati
program yang mencatatkan bilangan pelajar yang paling kurang lulus mengikut
tempoh pengajian yang sepatutnya adalah program kerjasama dengan Universiti
Napier, Scotland diikuti dengan UTM. Program kerjasama dengan Universiti Napier
mencatatkan peratus pelajar lulus adalah 14.8% sahaja. Manakala program
kerjasama dengan UTM yang melibatkan kursus antaranya seperti Diploma
Kejuruteraan Awam, Diploma Kejuruteraan Mekanikal, Diploma Pengurusan
Teknologi dan Diploma Kejuruteraan Elektrik mencatatkan hanya 19.2%. Analisis
Audit juga mendapati daripada 8 program yang ditawarkan hanya 3 program sahaja
yang mencatatkan lebih 50% daripada bilangan pelajarnya lulus dan tamat pengajian
mengikut tempoh pengajian.
c. Semakan Audit terhadap prestasi pencapaian pelajar berdasarkan CGPA pada tahun
2008 dan 2009 pula mendapati maklumat seperti di Jadual 10.5. Analisis Audit
mendapati, daripada 1,160 dan 1,706 pelajar yang menduduki peperiksaan bagi 2
sesi pengajian tahun 2008, hanya 26% dan 21% pelajar sahaja yang memperoleh
CGPA melebihi 3.00. Manakala 35% dan 33% pelajar mendapat CGPA antara 2.50
hingga 2.99 serta 39% dan 46% pelajar mendapat CGPA kurang daripada 2.49.
Analisis Audit terhadap prestasi pencapaian pelajar bagi 2 sesi pengajian tahun 2009
pula mendapati hanya 21% dan 20% pelajar sahaja yang memperoleh CGPA
melebihi 3.00. Keadaan ini menunjukkan prestasi pelajar IKIP berdasarkan CGPA
105

pada tahun 2008 dan 2009 adalah kurang memuaskan kerana lebih 70% pelajarnya
memperoleh CGPA di bawah 2.99.
Jadual 10.5
Prestasi Pencapaian Pelajar IKIP Mengikut CGPA Pada Tahun 2008 Dan 2009
CGPA
Sesi
Bil. Kurang daripada
Lebih daripada
2.50 Hingga 2.99
Pelajar 2.49
3.00
(Bil.) (%) (Bil.) (%) (Bil.) (%)
Januari - Mei 2008 1,160 458 39 402 35 300 26
Julai - Disember 1,706 788 46 564 33 354 21
2008
Januari - Mei 1,508 628 42 558 37 322 21
2009
Julai - Disember 1,849 896 48 586 32 367 20
2009
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
10.4.2.3. Tunggakan Yuran
a. Sebagai sebuah pusat pengajian swasta yang memperoleh hasil daripada bayaran
yuran pelajar, sistem kutipan yuran merupakan aspek utama yang perlu diberi
perhatian. Semakan Audit mendapati baki yuran yang belum dikutip oleh IKIP bagi
tahun kewangan 2009 adalah berjumlah RM7.70 juta. Daripada jumlah tersebut
sejumlah RM3.79 juta merupakan yuran tertunggak yang melebihi tempoh 3 tahun.
b. Analisis Audit mendapati daripada jumlah tunggakan yuran tersebut sejumlah
RM0.39 juta merupakan yuran pengajian bagi program kerjasama yang telah
ditamatkan pengajiannya iaitu La Trobe University Australia, Napier University
Scotland, Heriot Watt University Scotland dan Universiti Malaya kerana tidak
mendapat pengiktirafan akreditasi daripada MQA. Pihak Audit mendapati antara
faktor lain yang menyebabkan peningkatan tunggakan yuran ini adalah seperti
berikut:
i. Kebanyakan pelajar IKIP adalah daripada keluarga yang kurang berkemampuan.
Mereka bergantung penuh kepada pembiayaan yang diterima daripada badan
penaja seperti Perbadanan Tabung Pendidikan Tinggi Nasional (PTPTN), Majlis
Amanah Rakyat (MARA) dan Yayasan Pahang. Namun setiap penaja tersebut
mempunyai syarat perjanjian penajaan yang berbeza. Pelajar yang tidak layak
menerima pembiayaan daripada Yayasan Pahang atau MARA kerana syarat
permohonannya yang agak ketat, maka mereka wajib mendapatkan penajaan
PTPTN. Bagaimanapun, jumlah tajaan oleh PTPTN adalah rendah dan tiada
bayaran khusus bagi elaun sara hidup. Keadaan ini menyebabkan baki pinjaman
selepas ditolak yuran pengajian tidak mampu menampung kos penginapan dan
kos lain yang berkaitan.
ii.
Pelajar yang gagal mendapat Purata Nilai Gred Kumulatif (CGPA) seperti yang
disyaratkan oleh badan penaja iaitu kurang 2.00 bagi PTPTN dan kurang 2.50
bagi 2 semester berturut-turut bagi MARA, tajaan mereka akan diberhentikan.
106

Pihak penaja juga tidak akan membuat bayaran balik bagi semester yang tidak
ditaja.
iii. Pelajar yang berhenti tanpa notis dan tidak dapat dihubungi.
iv. Pelajar yang menamatkan pengajian pada semester pertama sebelum tajaan
ditandatangani.
c. Bagi menangani masalah ini, IKIP telah mengambil pelbagai tindakan seperti:
i. Pelajar tidak dibenarkan menduduki peperiksaan akhir sehingga jumlah
tunggakan yuran dijelaskan.
ii.
Pelajar yang menyambung semester tidak dibenarkan mendaftar subjek
sehingga tunggakan yuran dijelaskan.
iii. Saman akan difailkan sekiranya pelajar masih gagal menjelaskan hutang. Pelajar
yang dikenakan tindakan undang-undang perlu menjelaskan sendiri kos guaman.
iv. Bantuan agen kutipan dan guaman digunakan bagi membuat carian ke atas
pelajar yang gagal dihubungi.
d. Pada tahun 2010 sejumlah RM465,000 baki tunggakan hutang pelajar-pelajar yang
meninggalkan kolej sebelum tahun 2007 telah diberi surat peringatan bagi diambil
tindakan undang-undang. Daripada jumlah tersebut RM40,000 atau 9% telah berjaya
dikutip balik. Semakan Audit selanjutnya mendapati IKIP ada membuat peruntukan
hutang ragu sejumlah RM3.05 juta pada tahun 2008 bagi mengatasi masalah
tunggakan yuran tersebut. Pada tahun 2009 sejumlah RM1.61 juta daripada
peruntukan hutang ragu tersebut telah dipulihkan semula selepas pelarasan dibuat ke
atas baki tunggakan yuran.
Pada pendapat Audit, pengurusan aktiviti IKIP adalah kurang memuaskan. Bilangan
pelajar yang disasarkan masih belum dapat dicapai menyebabkan setiap kemudahan
yang disediakan tidak digunakan sepenuhnya. Selain itu, jumlah tunggakan yuran
pelajar juga adalah tinggi dan prestasi pencapaian akademik pelajar pula kurang
memberangsangkan.
10.4.3. Tadbir Urus Korporat
Sebagai sebuah syarikat yang dimiliki oleh Agensi Kerajaan Negeri, IKIP adalah tertakluk
kepada Akta Syarikat 1965, Kod Tadbir Urus Korporat Malaysia, pekeliling berkaitan
pengurusan syarikat Kerajaan oleh Perbendaharaan Malaysia (pemakaiannya telah
dipersetujui semasa Persidangan Menteri-Menteri Besar dan Ketua-Ketua Menteri ke 69
pada 10 Jun 1993) serta peraturan yang dikeluarkan oleh Kerajaan Negeri dari semasa ke
semasa. Antara lain kehendak peraturan dan pekeliling yang dinyatakan adalah berkaitan
keperluan melantik Lembaga Pengarah, had pembayaran elaun Ahli Lembaga Pengarah,
pembayaran dividen, pembayaran bonus dan sebagainya. Semakan Audit terhadap tadbir
urus korporat IKIP mendapati perkara seperti berikut:
107

10.4.3.1. Manfaat Lembaga Pengarah
Pekeliling Perkhidmatan Bil. 2 Tahun 1993 menetapkan bahawa bayaran yang boleh
disimpan oleh pegawai Kerajaan yang dilantik menjadi Ahli Lembaga Pengarah adalah
mengikut kategori gred jawatan pegawai. Semakan Audit mendapati elaun yang diterima
pada tahun 2009 oleh wakil Kerajaan yang dilantik menjadi Ahli Lembaga Pengarah IKIP
adalah melebihi had yang ditetapkan pekeliling berkaitan seperti di Jadual 10.6.
Jadual 10.6
Jumlah Bayaran Yang Diterima Oleh Ahli Lembaga Pengarah IKIP
Dan Had Yang Ditetapkan Pekeliling
Elaun
Elaun Yang Diterima
Tahunan Elaun
(RM)
Layak Terlebih
Gred Jawatan
Bil.
Disimpan Bayar
Pengarah
Mengikut Setahun
2008 2009 2010
Pekeliling
(RM) (RM)
1. JUSA C 14,800 26,100 16,250 18,000 8,100
2. N54 - - 6,300 15,000 -
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
10.4.3.2. Jawatankuasa Audit Dan Unit Audit Dalam
Pekeliling Perbendaharaan Bil. 9 Tahun 1993, menghendaki Jawatankuasa Audit Dan
Pemeriksaan ditubuhkan oleh syarikat Kerajaan. Antara fungsinya adalah untuk
memastikan keutuhan kawalan dalaman syarikat, mengesan kelemahan pengurusan
syarikat dan mengeluarkan garis panduan untuk pembetulan dan penambahbaikan.
Keanggotaan Jawatankuasa Audit Dan Pemeriksaan ini mestilah terdiri daripada pihak
pengurusan dan ahli luar. Peranan Jawatankuasa Audit Dan Pemeriksaan yang
ditetapkan dalam Pekeliling Perbendaharaan Bil. 9 Tahun 1993 antara lain adalah
termasuk menyemak aktiviti Audit Dalam. Semakan Audit mendapati sehingga akhir tahun
2010, Jawatankuasa Audit Dan Pemeriksaan dan Unit Audit Dalam belum lagi
ditubuhkan.
10.4.3.3. Pengurusan Kewangan
Pengurusan kewangan adalah meliputi kawalan bajet, kawalan pendapatan, kawalan
perbelanjaan, pengurusan sumber manusia, pengurusan aset dan stor serta pengurusan
pinjaman. Pengurusan kewangan yang cekap akan memantapkan lagi pengurusan
syarikat. Semakan Audit terhadap pengurusan kewangan IKIP mendapati perkara seperti
berikut:
a. Pembayaran Bonus
Mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 10 Tahun 1993, bayaran bonus kepada
pegawai dan kakitangan syarikat boleh dilaksanakan apabila syarikat memperoleh
keuntungan operasi yang munasabah sebelum cukai. Cadangan bagi bayaran bonus
hendaklah dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Kerajaan Negeri untuk
pertimbangan dan kelulusan Menteri Besar. Semakan Audit mendapati bagi tahun
108

kewangan 2007 hingga 2009 IKIP telah membuat pembayaran bonus berjumlah
RM2.10 juta kepada kakitangannya seperti di Jadual 10.7 walaupun syarikat telah
mengalami kerugian sebelum cukai berjumlah RM4.51 juta dan RM0.25 juta masingmasingnya
pada tahun 2008 dan 2009. Cadangan bayaran bonus IKIP disediakan
oleh Jabatan Kewangan serta diluluskan oleh Mesyuarat Lembaga Pengarah sahaja
dan tidak dibawa untuk pertimbangan Pihak Berkuasa Kerajaan Negeri bagi
kelulusan Menteri Besar seperti kehendak Pekeliling Perbendaharaan berkenaan.
Jadual 10.7
Pembayaran Bonus IKIP Pada Tahun 2007 Hingga 2009
Keuntungan/ Bayaran Bonus
Tahun
(Kerugian)
Sebelum Cukai
Kadar Jumlah
(RM Juta) (Bulan) (RM Juta)
2007 1.14 1 0.57
2008 (4.51) 2 0.96
2009 (0.25) 1 0.57
Jumlah 2.10
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
b. Pembayaran Dividen
Pekeliling Perbendaharaan Bil. 11 Tahun 1993 (Dasar Dan Garis Panduan
Pembayaran Dividen Oleh Syarikat Kerajaan) ada menetapkan mengenai
pembayaran dividen sekurang-kurangnya 10% daripada keuntungan yang diperoleh
bagi sesuatu tahun kewangan syarikat kepada Kerajaan/Agensi Kerajaan sebagai
pulangan kepada pelaburan. Pada tahun 2007, IKIP memperoleh keuntungan
berjumlah RM1.09 juta. Manakala bagi tahun kewangan 2008 dan 2009 pula syarikat
mengalami kerugian berjumlah RM4.47 juta dan RM0.26 juta masing-masing.
Semakan Audit mendapati tiada pembayaran dividen yang dibuat kepada Agensi
Induk bagi tahun kewangan 2007 walaupun syarikat memperoleh keuntungan. Ia
adalah disebabkan syarikat masih lagi bergantung kepada geran pembiayaan
daripada Agensi Induk bagi membantu operasinya.
c. Perjanjian Pendahuluan/Bantuan Kewangan
IKIP ada memberi pinjaman atau pendahuluan kepada syarikat milikan sebagai
kemudahan kewangan. Baki pendahuluan yang diberi kepada syarikat milikannya
iaitu IKIP Training Sdn. Bhd. pada tahun 2007, 2008 dan 2009 adalah berjumlah
RM1.38 juta, RM2.46 juta dan RM2.91 juta masing-masing. Pendahuluan ini adalah
merupakan tunggakan bayaran sewa yang masih belum dijelaskan oleh IKIP Training
Sdn. Bhd. Selain itu semakan Audit mendapati IKIP juga ada menerima bantuan
kewangan daripada Agensi Induk iaitu Yayasan Pahang berjumlah RM0.16 juta,
RM14.04 juta dan RM14.37 juta masing-masing bagi tahun kewangan 2007, 2008
dan 2009. Pihak Audit mendapati kesemua pendahuluan yang diberi dan bantuan
kewangan yang diterima tidak diikat dengan sebarang perjanjian. Oleh yang
demikian, jumlah bantuan kewangan ini tidak dikenakan sebarang faedah, tidak
dijamin dan tidak mempunyai tempoh bayaran balik yang tertentu. Jumlah Terhutang
109

Oleh/Kepada Syarikat Milikan, Syarikat Berkaitan dan Syarikat Induk adalah seperti di
Jadual 10.8.
Jadual 10.8
Jumlah Terhutang Oleh/Kepada Syarikat Milikan, Syarikat Berkaitan
Dan Syarikat Induk Bagi Tahun Kewangan 2007 Hingga 2009
Tahun Kewangan
Perkara
2007 2008 2009
Jumlah Terhutang Oleh
Syarikat Milikan
Penghutang
(IKIP Training)
Jumlah Terhutang Oleh
Syarikat Lain
Jumlah Terhutang Kepada
Syarikat Induk
Pemiutang (Yayasan Pahang)
Jumlah Terhutang Kepada
Syarikat Lain
Sumber: IKIP Education Sdn. Bhd.
(RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)
1.38 2.46 2.91
0.04 0.04 0.15
0.16 14.04 14.37
1.43 - -
Pada pendapat Audit, tadbir urus korporat IKIP adalah memuaskan. Namun, peraturan
dan pekeliling Kerajaan berkaitan syarikat Kerajaan perlulah dipatuhi sewajarnya
terutama dalam mengawal perbelanjaan bagi memastikan kepentingan Kerajaan
adalah terpelihara.
10.5. SYOR AUDIT
Bagi memastikan objektif penubuhan IKIP dapat dicapai sepenuhnya dan Kerajaan sebagai
pemegang ekuiti mendapat value for money, adalah disyorkan pihak yang terlibat mengambil
tindakan-tindakan seperti berikut:
10.5.1. Memperkemaskan tadbir urus korporat syarikat dengan menjadikan Kod Tadbir Urus
Korporat Malaysia sebagai amalan harian serta mematuhi segala peraturan yang ditetapkan
berkaitan syarikat Kerajaan.
10.5.2. Mempertingkatkan tahap pengurusan kewangan syarikat dengan mengamalkan
perbelanjaan secara berhemah bagi mengurangkan bebanan kewangan syarikat.
10.5.3. Memperkemaskan sistem kutipan yuran bagi mengelakkan tunggakan yuran yang
akan membawa kerugian kepada syarikat.
10.5.4. Memperhebatkan lagi promosi terutama kepada pelajar tahun akhir persekolahan
bagi meningkatkan jumlah pelajar IKIP dan seterusnya mencapai sasaran yang ditetapkan.
110

LEMBAGA KEMAJUAN PERUSAHAAN PERTANIAN NEGERI PAHANG
11. LKPP PROPERTY SDN. BHD.
11.1. LATAR BELAKANG
11.1.1. LKPP Property Sdn. Bhd. (LPSB) telah ditubuhkan dan beroperasi pada 8 Mac 1996
dengan modal saham dibenarkan berjumlah RM5 juta dan modal berbayar berjumlah
RM1 juta. LPSB merupakan syarikat subsidiari kepada Agensi Kerajaan Negeri Pahang iaitu
Lembaga Kemajuan Perusahaan Pertanian Negeri Pahang (Lembaga) dengan 100% modal
saham berbayarnya adalah dimiliki oleh Lembaga. Objektif syarikat adalah untuk membentuk
asas yang kukuh bagi menjamin pulangan pendapatan berterusan dan memberi tumpuan
dalam perniagaan yang sedia ada serta mempelbagaikan konsep pembangunan hartanah.
Visi syarikat adalah sebagai pemaju utama dalam industri pembangunan hartanah dan
menjadi penyumbang utama ke arah kecemerlangan Lembaga. Manakala misi syarikat pula
adalah untuk membangun dengan mantap, berkualiti dan selaras dengan masa hadapan,
mengukuhkan modal insan bagi anggota syarikat, memperoleh pulangan yang berterusan
untuk mengukuhkan dan menstabilkan syarikat serta membuka ruang dengan perancangan
yang lebih efisien dan menyediakan produk dan perkhidmatan yang berkualiti.
11.1.2. Aktiviti utama LPSB adalah pembangunan hartanah. LPSB memegang peranan
sebagai Pemaju, Agen Pembangunan Hartanah dan Khidmat Pengurusan Projek. Ahli
Lembaga Pengarah LPSB adalah seramai 3 orang, terdiri daripada seorang Pengerusi dan
2 orang ahli. Ahli Lembaga Pengarah yang dilantik adalah gabungan daripada mereka yang
mempunyai kepakaran dalam bidang kewangan, pembangunan, korporat dan politik bagi
menjadikan LPSB sebagai sebuah syarikat yang berdaya saing.
11.2. OBJEKTIF PENGAUDITAN
Pengauditan ini dijalankan untuk menilai sama ada prestasi kewangan syarikat memuaskan,
pengurusan aktiviti dan pengurusan kewangan serta tadbir urus korporat telah dilaksanakan
dengan teratur selaras dengan objektif penubuhannya.
11.3. SKOP DAN KAEDAH PENGAUDITAN
Pengauditan ini meliputi aspek kewangan dan aktiviti utama LPSB bagi tempoh tahun 2008
hingga 2010. Pengauditan dijalankan dengan menyemak rekod dan dokumen aktiviti utama
syarikat. Analisis prestasi kewangan dibuat berdasarkan penyata kewangan beraudit bagi
tempoh 3 tahun kewangan berakhir 31 Disember 2008 hingga 2010. Perbincangan dan temu
bual juga diadakan dengan pegawai syarikat. Selain itu, pemeriksaan fizikal dan lawatan
turut dibuat terhadap aset seperti bangunan, kenderaan dan peralatan/kelengkapan
syarikat, aktiviti syarikat dan kemudahan yang disediakan.
111

11.4. PENEMUAN AUDIT
Pengauditan yang dijalankan antara bulan Ogos hingga November 2010 mendapati secara
keseluruhannya pengurusan LPSB adalah memuaskan. LPSB memperoleh keuntungan
sebelum cukai sehingga Disember 2010 berjumlah RM0.45 juta berbanding RM1.32 juta
pada tahun 2009 dan RM0.49 juta pada tahun 2008. Bagaimanapun, pengurusan kewangan,
pengurusan sumber manusia dan pengurusan aset tidak dilaksanakan sewajarnya.
Beberapa aspek tertentu seperti kawalan perbelanjaan, kawalan perolehan, pemberian
bonus dan dividen serta pengurusan pinjaman perlulah diberi perhatian dan penekanan bagi
memantapkan lagi pengurusan syarikat dan menjadikan LPSB sebagai sebuah syarikat yang
berdaya saing. Penjelasan lanjut berhubung dengan prestasi kewangan dan pengurusan
aktiviti utama serta tadbir urus korporat syarikat adalah seperti berikut:
11.4.1. Prestasi Kewangan
11.4.1.1. Analisis Trend
a. Analisis Audit terhadap Penyata Kewangan LPSB bagi tempoh 3 tahun iaitu dari
tahun 2008 hingga 2010 mendapati trend keuntungan sebelum cukai syarikat adalah
menunjukkan trend yang menaik dan menurun iaitu daripada RM0.49 juta pada tahun
2008 meningkat kepada RM1.32 juta pada tahun 2009 dan seterusnya menurun
kepada RM0.45 juta pada tahun 2010. Peningkatan sejumlah RM0.83 juta atau
169.4% pada tahun 2009 adalah disebabkan peningkatan yang ketara pada jumlah
pendapatan syarikat iaitu sejumlah RM2.91 juta atau 46%. Penurunan pada tahun
2010 pula adalah disebabkan pertambahan dalam jumlah perbelanjaan syarikat
sejumlah RM2.65 juta lebih tinggi berbanding pertambahan dalam jumlah pendapatan
sejumlah RM1.78 juta. Ia menjadikan nisbah pertambahan perbelanjaan berbanding
pertambahan pendapatan adalah 1.5:1. Mengikut LPSB syarikat sentiasa
memastikan sesuatu projek yang diusahakan akan memberi pulangan atau
keuntungan yang maksimum (rasional). Namun, tanggungjawab sosial dan peranan
Government Linked Company (GLC) kepada masyarakat tidak dilupakan dengan
menyediakan hartanah mampu milik bagi semua golongan dan sentiasa memastikan
harga yang ditawarkan berpatutan (rendah daripada pasaran). Perkara ini sedikit
sebanyak akan memberi impak kepada pulangan atau keuntungan sesuatu projek.
b. Pendapatan LPSB terdiri daripada pendapatan jualan hartanah yang merupakan
pendapatan utama syarikat dan pendapatan lain daripada operasi. Analisis Audit
mendapati trend pendapatan LPSB pada tahun 2008 hingga 2010 menunjukkan trend
yang menaik iaitu daripada RM6.33 juta pada tahun 2008 meningkat kepada
RM9.24 juta pada tahun 2009 dan seterusnya kepada RM11.02 juta pada tahun
2010. Faktor yang menyumbang kepada peningkatan pendapatan adalah disebabkan
peningkatan pendapatan jualan hartanah akibat pertambahan 2 projek baru iaitu
Projek Perumahan Taman Rendang Ixora, Pekan dan kedai pejabat di Muadzam
Shah pada tahun 2009, manakala Projek Perumahan Paya Pulai Fasa II dan
Permatang Badak Fasa II pada tahun 2010 serta peningkatan peratus siap bagi
112

projek-projek bersambung berbanding tahun 2008. Di samping itu, LPSB juga terlibat
dalam pengurusan projek pembinaan lot perumahan pegawai kerajaan di Permatang
Nangka bermula pada tahun 2009.
c. Perbelanjaan LPSB pula terdiri daripada kos pembangunan hartanah, perbelanjaan
pentadbiran dan kos kewangan. Analisis Audit mendapati trend perbelanjaan LPSB
juga adalah pada keadaan menaik daripada RM5.84 juta pada tahun 2008 meningkat
kepada RM7.92 juta pada tahun 2009 dan seterusnya kepada RM10.57 juta pada
tahun 2010. Kos pembangunan hartanah merupakan perbelanjaan utama syarikat
iaitu 80% daripada jumlah keseluruhan perbelanjaan syarikat. Kos pembangunan
hartanah meningkat daripada RM4.72 juta pada tahun 2008 kepada RM6.43 juta
pada tahun 2009 dan seterusnya kepada RM8.73 juta pada tahun 2010 disebabkan
pertambahan projek yang dilaksanakan oleh LPSB. Perbelanjaan pentadbiran juga
meningkat sejumlah RM0.36 juta pada tahun 2009 dan 2010 masing-masing
disebabkan peningkatan ketara dalam perbelanjaan mengurus.
d. Kedudukan pendapatan, perbelanjaan dan keuntungan LPSB bagi tahun kewangan
2008 hingga 2010 adalah seperti di Jadual 11.1, Carta 11.1 dan 11.2.
Jadual 11.1
Jumlah Pendapatan, Perbelanjaan Dan Keuntungan LPSB
Bagi Tahun Kewangan 2008 Hingga 2010
Tahun
Butiran
2008
(RM Juta)
2009
(RM Juta)
2010
(RM Juta)
Pendapatan Jualan Hartanah 6.26 9.23 11.02
Kos Pembangunan Hartanah 4.72 6.43 8.73
Untung Kasar 1.54 2.80 2.29
Pendapatan Lain Dari Operasi 0.07 0.01 -
Perbelanjaan Pentadbiran 1.10 1.46 1.82
Keuntungan Dari Operasi 0.51 1.35 0.47
Kos Kewangan 0.02 0.03 0.02
Keuntungan Sebelum Cukai 0.49 1.32 0.45
Cukai 0.10 0.35 0.14
Keuntungan Selepas Cukai 0.39 0.97 0.31
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
113

(RM Juta)
Carta 11.1
Trend Keuntungan Sebelum Cukai LPSB
Bagi Tahun Kewangan 2008 Hingga 2010
1.40
1.20
1.00
0.80
0.60
0.40
0.20
0.00
0.49
Tahun
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
1.32
0.45
2008 2009 2010
Carta 11.2
Trend Pendapatan Dan Perbelanjaan LPSB
Bagi Tahun Kewangan 2008 Hingga 2010
(RM Juta)
12
10
8
6
4
2
0
6.33
5.84
2008 2009 2010
Pendapatan
9.24
7.92
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
11.02
10.57
Perbelanjaan
Tahun
11.4.1.2. Analisis Nisbah
Bagi menilai prestasi kewangan syarikat dengan lebih jelas beberapa analisis nisbah
kewangan telah dijalankan terhadap butiran yang ditunjukkan dalam Lembaran Imbangan
dan Penyata Pendapatan Syarikat bagi tahun kewangan 2008 hingga 2010. Hasil analisis
nisbah kewangan adalah seperti di Jadual 11.2.
Jadual 11.2
Analisis Nisbah Kewangan LPSB
Bagi Tahun Kewangan 2008 Hingga 2010
Butiran
Tahun
2008 2009 2010
Nisbah Semasa 1.02:1 1.03:1 1.05:1
Margin Keuntungan 6% 10% 3%
Nisbah Pulangan Atas Aset 0.03:1 0.05:1 0.01:1
Nisbah Pulangan Atas Ekuiti 0.38:1 0.50:1 0.14:1
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
a. Nisbah Semasa
Nisbah Semasa dikira dengan membandingkan Aset Semasa dengan Liabiliti
Semasa. Nisbah ini digunakan bagi menentukan sejauh mana kemampuan aset
semasa syarikat yang boleh ditukar segera kepada tunai bagi menampung liabiliti
jangka pendek syarikat. Nisbah semasa pada kadar 2:1 dan ke atas menunjukkan
syarikat mempunyai kecairan kewangan yang baik dan berupaya menampung liabiliti
semasa. Analisis Audit mendapati kadar kecairan LPSB bagi tahun kewangan 2008
hingga 2010 adalah antara 1.02 hingga 1.05 kali. Nisbah ini adalah di tahap
sederhana kerana mencapai tahap minimum 1:1. Kadar nisbah menunjukkan aset
semasa LPSB hanya memadai untuk menampung liabiliti semasanya sahaja.
114

. Margin Keuntungan
Margin Keuntungan mengukur kadar keuntungan selepas cukai bagi setiap ringgit
hasil yang dipungut daripada perniagaan utama syarikat. Peningkatan nisbah ini
menunjukkan meningkatnya kecekapan syarikat di mana bagi setiap ringgit kenaikan
pendapatan, ia memberi kesan langsung dan nilai tambah terhadap kadar
keuntungan syarikat. Analisis Audit mendapati margin keuntungan LPSB bagi tahun
kewangan 2008 hingga 2010 adalah di antara 3% hingga 10%. Berdasarkan kepada
margin ini, dapat dirumuskan bahawa pulangan keuntungan adalah selaras dengan
pendapatan yang diperoleh oleh LPSB. Namun begitu, kadar margin ini adalah di
tahap sederhana.
c. Nisbah Pulangan Atas Aset
Nisbah Pulangan Atas Aset mengukur pulangan yang diperoleh oleh syarikat
daripada pelaburan asetnya iaitu pulangan bersih yang diperoleh bagi setiap ringgit
aset yang digunakan. Semakin tinggi hasil yang diperoleh daripada setiap ringgit aset
yang digunakan, semakin cekap syarikat menguruskan asetnya. Nisbah pulangan ke
atas aset diukur daripada jumlah untung selepas cukai dibahagi dengan jumlah aset.
Mengikut perkiraan Audit, bagi tahun kewangan 2008 hingga 2010, kadar pulangan
ke atas aset yang diperoleh LPSB adalah antara satu sen hingga 5 sen sahaja.
Keadaan ini menunjukkan kadar nisbah adalah tidak memuaskan kerana pulangan ke
atas aset adalah rendah.
d. Nisbah Pulangan Atas Ekuiti
Nisbah Pulangan Atas Aset mengukur pulangan ke atas jumlah modal syarikat yang
dilaburkan iaitu pulangan bersih yang diperoleh bagi setiap ringgit modal yang
digunakan. Semakin tinggi hasil yang diperoleh daripada setiap ringgit modal yang
digunakan, semakin cekap syarikat menguruskan modalnya. Analisis Audit
mendapati bagi tahun kewangan 2008 hingga 2010, kadar nisbah adalah positif dan
meningkat selaras dengan peningkatan keuntungan syarikat. Namun begitu, kadar
nisbah antara 14 sen hingga 50 sen adalah tidak memuaskan kerana pulangan ke
atas ekuiti adalah rendah.
Pada pendapat Audit, secara keseluruhannya, kedudukan kewangan LPSB adalah
stabil. Analisis nisbah syarikat adalah sederhana dan pengurusan aset serta ekuitinya
kurang memuaskan walaupun syarikat memperoleh keuntungan.
11.4.2. Pengurusan Aktiviti
Aktiviti utama LPSB adalah sebagai agen penjualan rumah, perunding, kontraktor dan
pemaju perumahan. LPSB juga bertindak sebagai pengurus projek untuk beberapa projek
kerajaan dan mengusahakan penanaman buah kundur.
115

11.4.2.1. Projek Hartanah
LPSB telah melibatkan diri dalam industri hartanah ini sejak tahun 1996 dan banyak
projek hartanah telah berjaya dilaksanakan. Projek-projek hartanah LPSB adalah seperti
berikut:
a. Prestasi Pelaksanaan Projek
Sejak ditubuhkan, LPSB telah berjaya menyiapkan 13 projek manakala 5 projek
masih dalam pelaksanaan antara tahun 1996 hingga 2010 seperti di Jadual 11.3.
LPSB telah berjaya menjual hampir 100% projek perumahan mereka. Prestasi jualan
rumah dan kedai LPSB sehingga Disember 2010 adalah seperti di Jadual 11.4.
Jadual 11.3
Pelaksanaan Projek Hartanah LPSB Sehingga Akhir Tahun 2010
Bil. Projek Jenis Projek Tahun Siap
Kos Projek
(RM Juta)
1. Pusat Pertumbuhan 112 Unit Rumah Jenis
1996 8.28
Desa (PPD) Kampung
Soi, Kuantan
Banglo
2. Taman Guru I, Kuantan 57 Unit Rumah Banglo 2
1996 3.20
Tingkat/Setingkat/Berkembar
Setingkat
3. Taman Guru II, Kuantan 32 Unit Kedai Pejabat 2001 3.34
4. Taman Guru II, Kuantan 102 Unit Rumah Jenis
2001 6.66
Berkembar Setingkat/Teres
Setingkat
5. Taman Tanah Putih, 16 Unit Rumah Jenis
2002 1.35
Pekan
Berkembar
6. Taman Guru III(A), 24 Unit Rumah Berkembar 2004 2.93
Kuantan
Setingkat
7. Taman Guru III(B),
Kuantan
26 Unit Rumah Jenis
Berkembar Setingkat
2005 3.38
8. Bandar Baru Kuantan
Putri Fasa 1(A)
9. Taman Suria Perdana,
Sg. Isap Kuantan
10. Taman Paya Pulai Fasa
1, Temerloh
11. Taman Permatang
Badak Jaya Fasa 1,
Kuantan
100 Unit Rumah Teres
Setingkat dan 107 Unit
Rumah Teres Kos Rendah
70 Unit Kedai Pejabat dan
63 Unit Rumah Teres 2
Tingkat
5 Unit Rumah Sesebuah
Setingkat dan 20 Unit
Rumah Berkembar Setingkat
4 Unit Rumah Sesebuah
Setingkat
12. Taman Guru IV, Kuantan 40 Unit Rumah Berkembar
Setingkat dan 17 Unit
Rumah Teres Setingkat
13. Perumahan Rendang
Ixora, Pekan
14. Projek Pembangunan
Permatang Badak Fasa
II, Kuantan
15. Pembangunan
Bercampur Bandar Baru
Kuantan Putri Fasa 1(B)
16. Projek Pembangunan
Paya Pulai Fasa II,
Temerloh
2006 Ditanggung oleh
Usahasama Citra
Pesona Sdn. Bhd.
2007 Ditanggung oleh
Usahasama Global
Mission Sdn. Bhd.
2008 2.94
2008 0.87
2010 5.54
15 Unit Rumah Teres
Setingkat, 14 Unit Rumah
Berkembar Setingkat dan
Seunit Rumah Sesebuah
Setingkat
2010 3.15
4 Unit Rumah Banglo 2010 0.52
218 Unit Rumah Teres
Setingkat
12 Unit Rumah Berkembar
Setingkat dan 1 Unit Rumah
Sesebuah Setingkat
* 8.05
* 1.64
116

Bil. Projek Jenis Projek Tahun Siap
Kos Projek
(RM Juta)
17. Pusat Komersial Bandar
Muadzam Shah, Mukim
Bebar Rompin.
32 Unit Kedai/Pejabat 2
Tingkat
* 5.07
18. Tapak Parcel A Bandar
Baru Kuantan Puteri,
Kuantan
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Nota: * - Projek masih dalam pelaksanaan.
531 Unit Rumah Teres
Setingkat
* Ditanggung oleh
Evocon Properties
Sdn. Bhd.
Jadual 11.4
Prestasi Jualan Perumahan Dan Kedai LPSB Sehingga Disember 2010
Bil.
Lokasi Projek
Harga Jualan
Jumlah Jualan
Seunit
Unit
(RM)
(%)
1. Bandar Baru Kuantan Putri 105,000 - 135,000 218 98
2. Bandar Muadzam Shah, Mukim Bebar 359,888 - 488,888 32 100
3. Taman Guru IV 172,888 - 202,888 40 100
123,888 - 157,888 17 100
4. Lot 1325, Mukim Pekan (Perumahan 123,888 - 129,888 15 100
Rendang Ixora)
166,888 - 181,888 14 100
5. Lot 28987, Permatang Badak, Mukim Kuala 288,888 - 330,000 4 100
Kuantan, Daerah Kuantan
6. Lot 3566 Paya Pulai, Mukim Perak, Daerah 188,888 - 270,888 12 83
Temerloh
305,000 1 100
7. Lot 5987 Paya Pulai, Mukim Perak, Daerah 185,888 - 194,024 5 100
Temerloh
125,888 - 177,152 20 100
8. Lot 28987, Permatang Badak, Mukim Kuala 259,284 - 333,684 4 100
Kuantan, Daerah Kuantan
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
b. Jualan Hartanah, Kos Pembangunan Dan Untung Rugi Projek
Sehingga tahun 2010, LPSB telah berjaya menjual hartanahnya dan memperoleh
keuntungan atas projek seperti di Jadual 11.15. Analisis Audit mendapati sehingga
akhir tahun 2010, jualan hartanah dan kos pembangunan tertinggi direkodkan oleh
LPSB ialah daripada Projek Taman Guru IV iaitu berjumlah RM9.67 juta dan
RM7.14 juta. Keuntungan tertinggi pula direkodkan daripada Projek Kedai Sungai
Isap iaitu sejumlah RM5.23 juta dan keuntungan terendah daripada Projek Paya Pulai
Fasa I iaitu berjumlah RM0.02 juta.
Jadual 11.5
Analisis Jualan Hartanah, Kos Pembangunan Dan
Untung Rugi Projek Sehingga Tahun 2010
Peratus Jualan Kos Untung/
Bil.
Projek
Siap Hartanah Pembangunan (Rugi)
(%) (RM Juta) (RM Juta) (RM Juta)
1. 32 Unit Kedai Sungai Isap 100 7.87 2.64 5.23
2. Paya Pulai Fasa I, Temerloh 100 2.05 2.03 0.02
3. Permatang Badak Aman 100 1.14 0.97 0.17
4. Taman Guru IV 100 9.45 6.99 2.46
5. Taman Rendang Ixora, Pekan 100 4.09 3.76 0.33
6. Kedai Pejabat Muadzam 95 7.29 6.36 0.93
7. Paya Pulai Fasa II, Temerloh 45 0.90 0.73 0.17
8. Permatang Badak Fasa II 80 0.32 0.26 0.06
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
117

c. Projek Dalam Pelaksanaan
Bil.
Projek yang sedang dilaksanakan oleh LPSB adalah seperti berikut:
i. Pembangunan Bandar Baru Kuantan Putri Fasa 1(B)
• Pada tahun 2004, LPSB telah melancarkan projek Bandar Baru Kuantan
Putri Fasa 1(B) yang terdiri daripada pembinaan rumah kediaman, bangunan
komersial seperti kedai dan lain-lain kemudahan asas di atas tanah seluas
12.95 ekar di Kampung Soi, Kuantan. Sehingga April 2006 Pemaju asal Citra
Pesona Sdn. Bhd. hanya dapat menyiapkan 35% pembinaan 218 unit rumah
teres setingkat yang sepatutnya disiapkan pada Oktober 2005. Projek ini
telah terbengkalai dan diambil alih semula oleh LPSB pada tahun 2008.
LPSB telah melantik 3 kontraktor lain untuk menyiapkannya dengan kos
RM8.05 juta seperti di Jadual 11.6.
Jadual 11.6
Pembahagian Kontrak Kepada Kontraktor Yang Dilantik Oleh LPSB
Bil. Nama Kontraktor
Harga
Kontrak
(RM Juta)
Jumlah
Rumah
Baikpulih
Tarikh
Milik
Tapak
Tarikh
Sepatut
Siap
1. Mega Constructions 1.42 43 15.07.2008 31.08.2010
2. Bina Mekar Sdn. Bhd. 5.62 80 15.04.2010 30.06.2011
3.
Tenaga Inderapura
Logistic Sdn. Bhd.
1.01 95 01.06.2010 15.03.2011
Jumlah 8.05
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Sehingga Disember 2010, Mega Constructions dan Tenaga Inderapura
Logistic Sdn. Bhd. telah diberi 2 lanjutan masa seperti di Jadual 11.7.
Jadual 11.7
Lanjutan Masa Yang Diluluskan Pada Tahun 2009 Hingga 2010
Kontraktor
1. Mega
Constructions
2. Tenaga
Inderapura
Logistic Sdn. Bhd.
Tempoh
(Bulan)
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Jumlah
Hari
Tarikh
Diluluskan
Sebab Lanjutan Masa
15 465 31.08.2010 Beberapa perubahan kerja dan
juga penambahan kerja serta
menunggu kelulusan pelan
sebelum kerja-kerja dapat
dijalankan di tapak.
6 167 15.03.2011 Pengambilalihan tapak daripada
kontraktor lama.
Penambahan kerja
• Sehingga Disember 2010, sebanyak 5 Arahan Perubahan Kerja telah
dikeluarkan kepada 2 kontraktor yang melibatkan kos berjumlah
RM0.27 juta. Projek ini yang dijangka siap sepenuhnya pada tahun 2011.
Lawatan Audit ke tapak pembinaan di lokasi Bandar Baru Kuantan Putri
pada 3 November 2010 mendapati projek sedang dalam pelaksanaan
seperti di Gambar 11.1 dan Gambar 11.2.
118

Gambar 11.1
Kerja Pembinaan Sedang Dilaksanakan
Gambar 11.2
Rumah Teres Yang Sudah Siap Dicat
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Tapak Projek Bandar Baru Kuantan Putri
Fasa 1(B)
Tarikh: 3 November 2010
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Tapak Projek Bandar Baru Kuantan Putri
Fasa 1(B)
Tarikh: 3 November 2010
ii.
Projek Pembangunan Paya Pulai Fasa II, Temerloh
Projek pembinaan kediaman 12 unit rumah berkembar satu tingkat dan satu unit
rumah banglo setingkat berserta infrastrukturnya ini telah dilancarkan pada tahun
2009 di atas tanah seluas 1.62 ekar di Paya Pulai, Temerloh dengan kos
RM1.64 juta seperti di Jadual 11.8. Kerja-kerja pembinaan yang sedang
dilaksanakan adalah seperti di Gambar 11.3.
Jadual 11.8
Penggunaan Tanah Sehingga Disember 2010
Jumlah Keluasan Telah Dibangunkan
Penggunaan
Keseluruhan
Tanah
(Ekar) (Ekar) (%)
Kediaman 1.20 1.20 100
Infrastruktur 0.42 0.42 100
Jumlah 1.62 1.62 100
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
119

Gambar 11.3
Kerja-kerja Pembinaan Sedang Dilaksanakan
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Lokasi: Tapak Projek Paya Pulai Fasa II
iii. Pusat Komersial Bandar Muadzam Shah, Mukim Bebar Rompin
Projek Pembangunan Pusat Komersial Bandar Muadzam Shah, Mukim Bebar
Rompin telah dilancarkan pada tahun 2008. Projek usaha sama dengan Majlis
Daerah Rompin ini melibatkan pembinaan sebanyak 32 unit kedai/pejabat 2
tingkat di mana 8 unit daripadanya akan menjadi hak milik Majlis Daerah
Rompin. Projek ini dijangka akan siap pada Februari 2011. Sehingga bulan
Disember 2010, kos projek adalah berjumlah RM5.07 juta dan daripada
keluasan keseluruhan tanah 1.56 ekar, 100% telah dibangunkan untuk
komersial dan infrastruktur. Lawatan Audit pada akhir Januari 2011 mendapati
keadaan projek adalah seperti di Gambar 11.4.
Gambar 11.4
Kedai Yang Belum Siap
Sumber: Jabatan Audit Negara
Lokasi: Tapak Projek Pusat Komersial Bandar
Muadzam Shah
Tarikh: 25 Januari 2011
120

iv. Tapak Parcel A Bandar Baru Kuantan Putri, Kuantan
Projek pembinaan rumah kediaman ini adalah sebahagian daripada
pembangunan Bandar Baru Kuantan Putri yang dirancang sebagai Bandar Baru
yang dilengkapi dengan pelbagai kemudahan dan kegiatan komersial.
Pembangunan di tapak Parcel A seluas 47.38 ekar ini dijalankan secara usaha
sama dengan Evocon Properties Sdn. Bhd. Projek ini meliputi sebanyak 531 unit
rumah teres kos sederhana setingkat. LPSB akan memperoleh 25% atau 133 lot
rumah-rumah tersebut sebagai balasan atas usaha sama ini dan ia dijangka
akan siap sepenuhnya pada tahun 2012.
d. Pemantauan Projek
Menurut Prosedur Kerja Sektor Hartanah, pemantauan projek dilakukan dengan
menempatkan kerani tapak sepenuh masa di tapak projek bagi menyelaras dan
memantau kerja-kerja pembinaan fizikal bagi memastikan kontraktor yang dilantik
melaksanakan kerja-kerja berdasarkan pelan dan spesifikasi kontrak. Kontraktor
perlu menyerahkan Jadual Perancangan Kerja berdasarkan tempoh masa kontrak
dan diserahkan kepada jurutera projek untuk pemantauan. Mesyuarat tapak secara
berkala perlu diadakan untuk menyelaras, mengenal pasti isu, memantau dan
memandu pelaksanaan projek sehingga siap dengan sempurna. Selain itu, di dalam
Mesyuarat Lembaga Pengarah dan Pengurusan, status terkini projek juga perlu
dilaporkan. Semakan Audit mendapati LPSB ada mematuhi prosedur ini.
Pada pendapat Audit, pengurusan hartanah LPSB adalah baik. Syarikat telah
merancang beberapa projek pembangunan baru bagi memantapkan lagi kewangan
syarikat.
11.4.2.2. Pengurus Projek Dan Penanaman Buah Kundur
Selain menjalankan aktiviti projek hartanah, LPSB juga bertindak sebagai pengurus projek
untuk projek kerajaan dan mengusahakan penanaman buah kundur seperti berikut:
a. Projek Penempatan Semula Orang Asli Sungai Temir Ke Sungai Bilut, Mukim
Gali, Daerah Raub
i. Penempatan semula orang asli ini adalah berikutan daripada pembinaan Projek
Empangan Klau iaitu bagi menyalurkan bekalan air mentah dari Pahang ke
Selangor. Keseluruhan projek ini dibiayai melalui pinjaman daripada Japan Bank
International Cooperation dan dikendalikan oleh Kementerian Tenaga, Air Dan
Komunikasi. Kerajaan Negeri telah memutuskan agar 115 keluarga orang asli
ditempatkan semula dari Kampung Sungai Temir ke Sungai Bilut. Lembaga telah
diamanahkan oleh Kerajaan Negeri sebagai agensi pelaksana untuk
membangunkan Kompleks Perumahan dan Kemudahan Infrastruktur yang
melibatkan kawasan seluas 53.67 ekar.
121

ii. Tapak cadangan ini terletak kira-kira 2.6 km ke timur laut Felda Lurah Bilut. Ia
merangkumi kawasan seluas 855 ekar yang mengandungi 115 unit rumah banglo
dan kemudahan-kemudahan lain. Kos pembangunan keseluruhan projek adalah
berjumlah RM22.09 juta. LPSB bertindak sebagai Pengurus Projek dan telah
melantik perunding profesional bagi penyediaan pelan serta pemantauan
konsultan. Projek ini bermula pada awal tahun 2008 dan mengambil masa 2 tahun.
LPSB menerima yuran pengurusan sejumlah 4.5% atau bersamaan dengan
RM0.99 juta daripada kos keseluruhan projek. Projek ini telah siap sepenuhnya
pada awal tahun 2011 seperti di Gambar 11.5.
Gambar 11.5
Rumah Yang Sudah Siap
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Lokasi: Tapak Projek Penempatan Orang Asli
Sungai Bilut
b. Lot Perumahan Pegawai Kerajaan Seluas 13.36 Hektar (33 Ekar) Di Permatang
Nangka, Mukim Kuala Kuantan
Kerajaan Negeri Pahang melalui keputusan Majlis Mesyuarat Kerajaan yang Ke
15/2007 telah memberi milik tanah Kerajaan seluas 33 ekar di Permatang Nangka,
Mukim Kuala Kuantan, Daerah Kuantan kepada Perbadanan Setiausaha Kerajaan
Pahang (PSK) untuk pembangunan Lot Perumahan Pegawai Kerajaan. PSK telah
melantik LPSB sebagai pengurus projek. Kos pembangunan keseluruhan projek
dianggarkan berjumlah RM5.91 juta. Semua kos berkaitan dengan projek tersebut
akan ditanggung oleh PSK. LPSB berhak menerima yuran pengurusan sebanyak 8%
atau RM0.44 juta (termasuk semua fi perunding profesional dan dibayar melalui
LPSB). Semua tuntutan kemajuan oleh kontraktor/sub-kontraktor/pembekal dan apaapa
tuntutan lain akan disahkan oleh LPSB dan PSK sebelum dijelaskan oleh PSK.
Projek ini bermula pada akhir 2008 dan sehingga November 2010, projek telah siap
90% seperti di Gambar 11.6 dan Gambar 11.7.
122

Gambar 11.6
Tapak Projek Lot Perumahan
Pegawai Kerajaan
Gambar 11.7
Kerja-kerja Meratakan Tanah Sedang
Dilakukan
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Lokasi: Lot Perumahan Pegawai Kerajaan
Di Permatang Nangka
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Lokasi: Lot Perumahan Pegawai Kerajaan
Di Permatang Nangka
c. Penanaman Kundur Di Tanah Seluas 31.03 Ekar, Mukim Penor, Daerah
Kuantan
i. Pada pertengahan Ogos 2006, syarikat telah menandatangani Perjanjian
Pemajuan Tanah seluas 31.03 ekar di Mukim Penor, Daerah Kuantan. Tanah ini
telah dipecahkan kepada 27 lot yang setiap satunya berkeluasan tidak kurang
satu ekar. Pembelian tanah ini adalah melalui pembiayaan Bank Pertanian
Malaysia Berhad yang diuruskan secara pakej oleh LPSB. Tanah ini telah
dibangunkan dengan penanaman pokok naga dengan kos berjumlah RM0.89
juta. Pada Disember 2007, bencana banjir telah memusnahkan semua tanaman
tersebut.
ii. Pada tahun 2008, LPSB telah menjalankan tanaman jangka pendek iaitu
tanaman kundur di tapak yang sama dengan kos berjumlah RM10,500 dan
Damateqsys Sdn. Bhd. dilantik sebagai pelaksana atas dasar usaha sama 50:50.
Pada tahun 2008, hasil yang diperoleh ialah sejumlah RM2,550 manakala pada
tahun 2009, tiada hasil yang diperoleh kerana pada pertengahan 2008, perjanjian
usaha sama dengan Damateqsys Sdn. Bhd ditamatkan kerana pihaknya gagal
melaksanakan kerja-kerja di tapak. Pada bulan Julai 2008, kontrak ditawarkan
pula kepada Bajrai Paint & Coating Manufacturer selama sebulan sebagai
tempoh percubaan. Sehingga November 2008, hanya 7 lot yang diusahakan.
Oleh itu, LPSB telah menamatkan kontrak dengan syarikat ini.
iii. Pada tahun 2009, LPSB ada bercadang untuk menjual tanah tersebut dan
membina Pusat Latihan Khidmat Negara. Namun, kedua-dua cadangan ini tidak
dapat direalisasikan. Pada tahun 2010, LPSB bercadang untuk menjalankan
pembangunan hartanah di kawasan ini dan ia masih dalam perancangan.
123

Pada pendapat Audit, aktiviti sebagai pengurus projek adalah baik kerana ia
menyumbang kepada pertambahan pendapatan syarikat. Namun begitu, LPSB tidak
membuat perancangan yang teliti sebelum melaksanakan projek jangka pendek bagi
tanaman kundur. Kajian dan analisis terperinci ke atas kedua-dua syarikat yang
ditawarkan tidak dibuat terlebih dahulu menyebabkan projek tanaman kundur ini gagal
dan LPSB tidak mendapatkan hasil seperti yang dirancang. Sementara menunggu
projek pembangunan hartanah di kawasan tersebut dapat dijalankan, tanah tersebut
dibiarkan begitu sahaja tanpa mendatangkan sebarang hasil kepada LPSB.
11.4.3. Tadbir Urus Korporat
Sebagai sebuah syarikat yang dimiliki oleh Agensi Kerajaan Negeri, LPSB adalah tertakluk
kepada Akta Syarikat 1965, Kod Tadbir Urus Syarikat Malaysia, pekeliling berkaitan
pengurusan syarikat berkaitan Kerajaan oleh Perbendaharaan Malaysia (pemakaiannya
telah dipersetujui semasa Persidangan Menteri-Menteri Besar dan Ketua-Ketua Menteri ke
69 pada 10 Jun 1993) serta peraturan yang dikeluarkan oleh Kerajaan Negeri dari semasa
ke semasa. Antara lain kehendak peraturan dan pekeliling yang dinyatakan adalah berkaitan
keperluan melantik Lembaga Pengarah dan Setiausaha Syarikat serta tanggungjawab
mereka terhadap pengurusan syarikat, kaedah pelantikan Lembaga Pengarah dan Ketua
Eksekutif, penubuhan Unit Audit Dalam, Jawatankuasa Audit serta tanggungjawab masingmasing.
Semakan Audit terhadap tadbir urus korporat LPSB mendapati perkara seperti
berikut:
11.4.3.1. Manfaat Lembaga Pengarah
Elaun yang diterima oleh Ahli Lembaga Pengarah LPSB adalah terdiri daripada yuran
Pengarah, elaun bulanan Pengerusi, elaun Pengarah Eksekutif, elaun mesyuarat dan
sagu hati. Semakan Audit mendapati elaun yang diterima oleh 2 orang Ahli Lembaga
Pengarah LPSB yang merupakan pegawai Kerajaan adalah tidak mengikut kadar seperti
mana yang ditetapkan dalam Pekeliling Perkhidmatan Bilangan 2 Tahun 1993. Elaun
terlebih diterima oleh 2 pegawai tersebut adalah RM65,400. Kemudahan yang diterima
oleh Ahli Lembaga Pengarah tersebut adalah seperti di Jadual 11.9.
Jadual 11.9
Manfaat Ahli Lembaga Pengarah LPSB Bagi Tempoh 2008 Hingga 2010
Elaun Yang
Elaun Yang Diterima
Layak Diterima Elaun
Gred Jawatan
Setahun Terlebih
Ahli Lembaga
Mengikut
Pengarah
2008 2009 2010
Diterima
Pekeliling
(RM) (RM) (RM) (RM) (RM)
Gred 48 6,150 31,400 55,000 14,000 58,400
Gred 41 - 5,400 16,000 9,000 7,000
Jumlah 6,150 36,800 71,000 65,400
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
124

11.4.3.2. Jawatankuasa Audit Dan Unit Audit Dalam
Pekeliling Perbendaharaan Bil. 9 Tahun 1993, menghendaki Jawatankuasa Audit Dan
Pemeriksaan ditubuhkan oleh syarikat Kerajaan. Antara fungsinya adalah untuk
memastikan keutuhan kawalan dalaman syarikat, mengesan kelemahan pengurusan
syarikat dan mengeluarkan garis panduan untuk pembetulan dan penambahbaikan.
Keanggotaan Jawatankuasa Audit Dan Pemeriksaan ini mestilah terdiri daripada pihak
pengurusan dan ahli luar. Semakan Audit mendapati sehingga akhir tahun 2010,
Jawatankuasa ini belum ditubuhkan kerana tiada keperluan disebabkan saiz organisasi
yang kecil. LPSB tidak menubuhkan Unit Audit Dalam kerana saiz organisasinya yang
kecil. Pengauditan hanya dijalankan oleh Unit Audit Dalam Lembaga. Semakan Audit
mendapati sejak tahun 2008 hingga 2010, Unit Audit Dalam Lembaga tidak pernah
menjalankan pengauditan ke atas LPSB.
11.4.3.3. Pengurusan Kewangan
Pengurusan kewangan adalah meliputi kawalan bajet, kawalan pendapatan, kawalan
perbelanjaan, pengurusan sumber manusia, pengurusan aset dan stor serta pengurusan
pinjaman. Pengurusan kewangan yang cekap akan memantapkan lagi pengurusan
syarikat. Semakan Audit terhadap pengurusan kewangan syarikat mendapati secara
keseluruhannya telah dilaksanakan dengan memuaskan, kecuali perkara berikut:
a. Pembayaran Dividen
Pekeliling Perbendaharaan Bil. 11 Tahun 1993 menetapkan dasar dan garis panduan
mengenai bayaran dividen oleh syarikat Kerajaan. Syarikat Kerajaan dikehendaki
membayar dividen sekurang-kurangnya 10% daripada keuntungan yang diperoleh
bagi sesuatu tahun kewangan syarikat kepada Kerajaan/Agensi Kerajaan sebagai
pulangan kepada pelaburan. Semakan Audit mendapati, LPSB ada membuat
pembayaran dividen kepada Lembaga bagi keuntungan yang diperoleh pada tahun
kewangan 2008 dan 2009. Dividen pada tahun 2008 dan 2009 yang telah diluluskan
semasa Mesyuarat Agung Tahunan syarikat adalah sejumlah RM55,000 masingmasing.
Namun begitu, pembayaran dividen pada tahun 2009 tidak mengikut dasar
dan garis panduan yang ditetapkan kerana bayaran yang dibuat adalah kurang
daripada 10% keuntungan yang diperoleh kerana LPSB membayar dividen
berasaskan kepada nilai pegangan saham dan bukan di atas keuntungan syarikat.
b. Pembayaran Bonus
Mengikut Pekeliling Perbendaharaan Bil. 10 Tahun 1993, bayaran bonus kepada
pegawai dan kakitangan syarikat boleh dilaksanakan apabila syarikat memperoleh
keuntungan operasi yang munasabah sebelum cukai. Cadangan bagi bayaran bonus
hendaklah dikemukakan kepada Pihak Berkuasa Kerajaan Negeri untuk
pertimbangan dan kelulusan YAB Menteri Besar. Selain itu, pekeliling ini menetapkan
bayaran bonus seharusnya tidak melebihi 2 bulan gaji kecuali secara keseluruhannya
syarikat memperoleh keuntungan cemerlang yang mana ditakrifkan sebagai
125

pertambahan peratusan keuntungan yang besar berasaskan kepada keuntungan
operasi 3 tahun yang lalu, iaitu tidak termasuk keuntungan luar biasa. Semakan Audit
mendapati, LPSB telah memberikan insentif kewangan berbentuk bonus/elaun
pendidikan kepada pegawai dan kakitangannya pada kadar 3 bulan gaji pada tahun
2008 dan 4 bulan gaji pada tahun 2009 dan 2010. Peratus bonus daripada
Keuntungan Sebelum Cukai pula ialah 20.4% untuk tahun 2008, 12.1% untuk tahun
2009 dan 44.4% untuk tahun 2010. Cadangan bayaran bonus LPSB adalah
berdasarkan keputusan Mesyuarat Lembaga Pengarah syarikat dan tidak dibawa
untuk pertimbangan Pihak Berkuasa Kerajaan Negeri untuk kelulusan Menteri Besar
seperti kehendak Pekeliling tersebut. Bayaran bonus LPSB pada tahun 2008 hingga
2010 adalah seperti di Jadual 11.10.
Jadual 11.10
Kadar Pembayaran Bonus/Elaun Pendidikan LPSB
Keuntungan
Kadar Bayaran
Peratus
Sebelum
Tahun
Bonus Bonus/Elaun Pendidikan
Cukai
(RM Juta) (%) (RM Juta) Bulan
2008 0.49 20.4 0.10 3
2009 1.32 12.1 0.16 4
2010 0.45 44.4 0.20 4
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
c. Kawalan Perbelanjaan
Pada tahun 2008, 2009 dan 2010, LPSB telah membelanjakan sejumlah RM5.84 juta,
RM7.92 juta dan RM10.57 juta bagi mengendalikan perbelanjaan mengurus dan
operasi. Semakan Audit terhadap kawalan perbelanjaan mendapati perkara seperti
berikut:
i. Baucar bayaran yang disediakan perlu disertakan dengan dokumen sokongan
yang lengkap dan mematuhi peraturan yang diguna pakai. Semakan Audit
terhadap baucar bayaran mendapati perkara berikut:
Beberapa baucar bayaran hanya bergantung kepada memo sahaja sebagai
dokumen sokongan.
Dokumen perbelanjaan sebenar untuk bayaran pendahuluan yang telah
dibuat tidak disertakan.
Salinan Kad Pengenalan bagi mengesahkan nama pembeli tidak disertakan
semasa tuntutan bayaran balik deposit dibuat.
Tiada cap “Telah Bayar” pada dokumen sokongan setelah pembayaran dibuat
sebagai satu langkah kawalan dalaman bagi mengelak tuntutan 2 kali.
ii.
Selain itu, semakan Audit terhadap baucar bayaran mendapati baucar bayaran
mengenai lawatan kerja dan maklumat yang diperoleh dibuat pada tahun 2009
dan 2010 adalah seperti di Jadual 11.11. Rombongan ini disertai oleh seramai
antara 21 hingga 25 orang. Laporan hasil daripada lawatan kerja tersebut yang
sepatutnya disediakan oleh kumpulan yang menyertai rombongan tersebut tidak
126

dapat dikemukakan kepada pihak Audit. Selain itu Lawatan kerja ke Beijing,
China pula telah mendapat pembiayaan dari 3 sumber iaitu Tabung Anggota,
kontraktor/konsultan dan LPSB.
Jadual 11.11
Senarai Lawatan Kerja Ke Luar Negara Kakitangan LPSB Pada Tahun 2009 Dan 2010
Jumlah
Tarikh
Bil.
Tuntutan Catatan
Keterangan
Bayaran
(RM)
1. 9.04.2009 15,360 Bayaran deposit
untuk pakej lawatan
sambil belajar.
2. 14.04.2009 12,700 Bayaran akhir
lawatan sambil
belajar.
3. 08.04.2010 49,950 Bayaran deposit
untuk pakej lawatan
sambil belajar.
4. 02.04.2010 39,850 Bayaran akhir
lawatan sambil
belajar.
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
Destinasi: Medan, Indonesia
Tempoh Lawatan: 7 Mei Hingga 10 Mei
2009
Jumlah Ahli Rombongan: 21 orang
Pakej Lawatan: RM28,060
Diluluskan dalam Mesyuarat Lembaga
Pengarah: Bil. 2/2009 bertarikh 29 April
2009
Destinasi: Beijing, China
Tempoh Lawatan: 12 Mei Hingga 18 Mei
2010
Jumlah Ahli Rombongan: 25 orang
Pakej Lawatan: RM89,800
Diluluskan dalam Mesyuarat Lembaga
Pengarah: Bil. 2/2010 bertarikh 28 April
2010
d. Kawalan Perolehan
LPSB membuat perolehan barangan dan perkhidmatan secara pembelian terus,
pesanan belian, perintah perubahan harga dan tender. LPSB menetapkan bahawa
permintaan untuk pembelian terus atau runcit kurang daripada RM500, pesanan
boleh dibuat terus kepada pembekal berdaftar dengan LPSB. Nilai pesanan belian
yang berjumlah RM500 hingga RM5,000 hanya perlu diluluskan oleh Pengurus
Kanan Operasi sahaja. Bagi nilai pesanan belian/tender berjumlah RM5,000 hingga
RM50,000 hendaklah dikemukakan kepada Pengerusi LPSB dan salah seorang
Pengurus Kanan Operasi atau Pengurus Hartanah. Manakala LPSB menetapkan had
kuasa bagi nilai pesanan belian dan tender yang berjumlah RM50,000 ke atas,
panggilan sebut harga hendaklah dilaksanakan terlebih dahulu sebelum dibawa
kepada Mesyuarat Lembaga Pengarah untuk kelulusan. Semakan Audit terhadap
perolehan secara tender dan sebut harga mendapati perkara seperti berikut:
i. Pengubahsuaian Pejabat LPSB
Pengubahsuaian pejabat LPSB di bangunan Capital Square, Kuantan tidak
mematuhi prosedur yang ditetapkan dan proses dijalankan melalui rundingan
terus dengan kontraktor terpilih yang merupakan kontraktor projek hartanah
LPSB. Kontraktor tersebut dipilih berdasarkan rekod kerja yang baik dengan kos
yang berjumlah RM149,910. LPSB menjelaskan sebagai sebuah perniagaan
yang bermotifkan keuntungan, faktor masa dan keberkesanan kos perlu diambil
kira dalam membuat sesuatu keputusan. Pihak Audit mendapati LPSB tidak
dapat membuat perbandingan sebenar dan telus kerana permohonan pelawaan
127

sebut harga tidak dibuat melalui proses/tatacara perolehan seperti yang telah
ditetapkan.
ii. Kerja-kerja Tambahan Dan Lantikan Kontraktor Bagi Projek-projek Dalam
Pembinaan
Kerja-kerja tambahan kepada Kontrak Asal dan kerja tambahan lain berjumlah
RM1.14 juta dan RM2.08 juta telah dilaksanakan tanpa kelulusan Lembaga
Pengarah terlebih dahulu. Semua dokumentasi dan lantikan ditandatangani oleh
Pengurus Besar kerana kerja-kerja tersebut perlu dilaksanakan segera bagi
menyempurnakan projek dan perkara yang disyaratkan oleh pihak berkuasa.
Bagaimanapun, had kuasa untuk meluluskan perolehan ini telah dibawa kepada
Lembaga Pengarah semasa Mesyuarat Bil. 5/2010 bertarikh 15 Oktober 2010
dengan had nilai perolehan yang lebih besar berbanding Resolusi Pengarah
bertarikh 11 Februari 2008.
e. Pengurusan Pinjaman/Pendahuluan - Jumlah Terhutang Kepada Perbadanan
Induk
i. Jumlah terhutang kepada Perbadanan Induk ialah pendahuluan yang tidak
dikenakan faedah, tidak dijamin dan tidak mempunyai tempoh bayaran balik
yang tertentu. Semakan Audit mendapati pada akhir tahun 2010 jumlah hutang
LPSB kepada Lembaga adalah RM13.36 juta. Baki pendahuluan daripada
Lembaga kepada LPSB adalah seperti di Jadual 11.12.
Jadual 11.12
Baki Pendahuluan Daripada LKPP Negeri Pahang Pada Akhir Tahun 2010
Bil.
Perkara
Baki
(RM Juta)
1. Tunggakan bayaran perolehan hasil pembangunan tanah kepada LKPP 7.79
berkaitan Projek Pembangunan Bandar Baru Kuantan Putri
2. Pendahuluan bagi menyelamatkan Projek Perumahan Taman Guru I 4.30
3. Pendahuluan pusingan projek 0.94
4. Lain-lain (Dividen belum bayar dan lain-lain pendahuluan) 0.33
Jumlah 13.36
Sumber: LKPP Property Sdn. Bhd.
ii.
Jumlah terhutang kepada Lembaga berjumlah RM7.79 juta adalah baki
tunggakan bayaran perolehan hasil pembangunan tanah kepada Lembaga. Ia
bagi memajukan tanah milik Lembaga di Kampung Soi, Mukim Kuala Kuantan
yang telah dipersetujui melalui Perjanjian Tambahan antara Lembaga dan LPSB
yang ditandatangani pada 5 Julai 2004. Analisis Audit mendapati bayaran
perolehan hasil tersebut tidak dibayar seperti yang telah dipersetujui
sebagaimana perjanjian akibat daripada projek pembangunan tersebut telah
terbengkalai sejak April 2006. Bayaran hanya dibuat sekali iaitu pada tahun 2007
berjumlah RM0.2 juta. Namun begitu, perkara ini telah dibentangkan dalam
Mesyuarat Lembaga Pengarah Syarikat dan pengurusan memaklumkan bayaran
akan dibuat secara berperingkat melalui perolehan daripada Projek Kuantan
Putri mengikut bahagian tanah yang dibangunkan.
128

iii. Semakan Audit juga mendapati sehingga akhir tahun 2010 pendahuluan
berjumlah RM4.3 juta bagi menyelamatkan Projek Perumahan Taman Guru I
yang telah terbengkalai hampir 20 tahun telah tertunggak selama 9 tahun.
Keadaan ini menunjukkan pengurusan pinjaman/pendahuluan LPSB kurang
memuaskan dan menyebabkan jumlah liabiliti syarikat menjadi tinggi. Selain itu,
LPSB telah menerima pendahuluan pusingan projek daripada Lembaga
berjumlah RM2.09 juta pada tahun 2009. Sehingga Disember 2010, baki
pendahuluan adalah berjumlah RM0.94 juta dan bayaran balik telah dibuat
mengikut syarat yang ditetapkan.
iv. Maklum balas daripada LPSB menjelaskan sebahagian besar liabiliti semasa
syarikat merupakan harga tanah bagi projek Persis Ujana (Bandar Baru Kuantan
Putri) yang perlu dibayar kepada Lembaga kerana permohonan tanah dibuat
atas nama Lembaga. Bayaran ini adalah sebagai goodwill sahaja dan
merupakan kos tambahan kepada pembangunan keseluruhan projek ini serta
liabiliti kepada syarikat. Ia memberi impak yang tinggi kepada pulangan atau
keuntungan projek ini. Tambahan kos ini tidak akan wujud sekiranya
permohonan dan kelulusan tanah dibuat atas nama syarikat. Selain itu,
pendahuluan bagi menyelamatkan projek Taman Guru I yang terbengkalai atas
arahan Kerajaan Negeri juga dianggap sebagai liabiliti syarikat. Bagi memastikan
jangka hayat LPSB terus berdaya saing dan dengan menggunakan sumbersumber
kewangan sendiri (pusingan modal dalaman), maka amat sukar bagi
syarikat untuk menjelaskan pendahuluan ini dalam tempoh terdekat walaupun
selepas 15 tahun beroperasi. Namun, syarikat sentiasa berusaha mengenal pasti
projek-projek yang memberi pulangan terbaik dan projek usaha sama yang akan
menjadi penjana keuntungan margin kepada syarikat.
Pada pendapat Audit, tadbir urus korporat LPSB adalah kurang memuaskan
terutama berkaitan pengurusan kewangan. Pengurusan kewangan yang tidak
terkawal dan kawalan dalaman yang lemah boleh menjejaskan prestasi kewangan
syarikat pada masa akan datang. Selain itu, peraturan dan pekeliling Kerajaan
berkaitan syarikat Kerajaan perlulah dipatuhi sewajarnya.
11.5. SYOR AUDIT
Objektif syarikat adalah untuk membentuk asas yang kukuh bagi menjamin pulangan
pendapatan berterusan dan memberi tumpuan dalam perniagaan yang sedia ada serta
mempelbagaikan konsep pembangunan hartanah. Bagaimanapun, beberapa kelemahan
dalam pengurusan kewangan, dan pengurusan aset perlu diperbaiki. Sehubungan itu, pihak
Audit mengesyorkan LPSB mengambil tindakan seperti berikut:
11.5.1. Memperkemaskan tadbir urus korporat syarikat dengan menjadikan Kod Tadbir Urus
Korporat Malaysia sebagai amalan harian bagi memelihara kepentingan Kerajaan.
11.5.2. Mempertingkatkan pengurusan kewangan dan kawalan dalaman syarikat terutama
dalam mengawal perbelanjaan dengan melaksanakan perbelanjaan secara lebih berhemat.
129

11.5.3. Mewujudkan garis panduan berkaitan pengurusan kewangan syarikat untuk
mempertingkatkan prestasi aktiviti syarikat dengan memberi tumpuan kepada aktiviti yang
berdaya saing dan membawa keuntungan yang tinggi kepada syarikat serta menyumbang
kepada peningkatan sosio ekonomi Negeri Pahang.
11.5.4. LPSB perlu memantau dan menilai aspek pengurusan projek bagi memastikan projek
dapat dilaksanakan mengikut jadual.
11.5.5. Mempertingkatkan pemantauan di peringkat Lembaga Pengarah serta menjalankan
tindakan susulan bagi memastikan peraturan dan panduan yang ditetapkan oleh Kerajaan
terhadap syarikat berkaitan kerajaan dipatuhi.
130

BAHAGIAN III
PERKARA AM

BAHAGIAN III
PERKARA AM
12. PENDAHULUAN
Bagi memastikan tindakan pembetulan diambil oleh Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan
Negeri terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara yang lalu,
pemeriksaan susulan telah dijalankan di Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri
berkenaan. Hasil daripada pemeriksaan itu dilaporkan dalam Bahagian ini di bawah tajuk
berikut:
12.1. Kedudukan Masa Kini Perkara Yang Dibangkitkan Dalam Laporan Ketua Audit Negara
Tahun 2009
12.2. Pembentangan Laporan Ketua Audit Negara Mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan
Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri
12.3. Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri
13. KEDUDUKAN MASA KINI PERKARA YANG DIBANGKITKAN DALAM LAPORAN
KETUA AUDIT NEGARA TAHUN 2009
Bagi membantu Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri memperbetulkan kelemahankelemahan
yang telah dibangkitkan dalam Laporan Ketua Audit Negara tahun 2009,
sejumlah 46 syor telah dikemukakan oleh Jabatan Audit Negara untuk tujuan tersebut.
Sehubungan itu, Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri yang terlibat adalah digesa untuk
mengambil tindakan berterusan bagi memperbetulkan kelemahan yang dibangkitkan dengan
melaksanakan syor-syor Audit. Pemeriksaan susulan yang telah dijalankan mendapati
setakat 30 April 2011, Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri telah mengambil tindakan
terhadap 42 syor bagi tahun 2009. Bagi 4 syor lagi, Jabatan/Agensi/Syarikat Kerajaan Negeri
yang berkenaan telah mengambil tindakan susulan, bagaimanapun perkara tersebut masih
belum selesai dan butirannya adalah seperti berikut:
13.1. PEJABAT KEWANGAN DAN PERBENDAHARAAN NEGERI PAHANG
- Pengurusan Pinjaman Boleh Dituntut Terhadap Agensi Kerajaan Negeri
Pahang
Bil.
Isu Laporan Audit
1. Fasal Khusus Tidak Diwujudkan Dalam
Perjanjian Terhadap ASPA Dan PKNP
Yang Tidak Atau Lewat Membuat
Bayaran Balik Pinjaman
Tiada fasal khusus dalam perjanjian
berkaitan tindakan yang boleh diambil
oleh pihak Kerajaan Negeri terhadap
ASPA dan PKNP sekiranya tidak atau
lewat membuat bayaran balik.
Tindakan Susulan
Yang Belum Diambil/Selesai
Perkara ini akan diperbetulkan melalui
penjadualan semula pinjaman agensi. Antara
penyelesaiannya ialah meminta agensi yang
membuat pinjaman menyediakan cagaran
terhadap aset milik berkenaan sebagai jaminan.
133

13.2. PEJABAT PENGARAH TANAH DAN GALIAN NEGERI PAHANG
- Pengurusan Aktiviti Pengambilan Pasir Sungai Dan Kesannya Kepada Alam
Sekitar
Bil.
Isu Laporan Audit
1. Impak Kepada Kedalaman, Hakisan
Dan Perubahan Regime Sungai
Operasi pengorekan dan pengambilan
pasir di Kuala Sungai Miang yang terlibat
dengan Projek Tanjung Agas Oil, Gas
And Maritime Industrial Park adalah tidak
memuaskan kerana dijalankan tanpa
kebenaran sehingga telah menjejaskan
alam sekitar serta kehidupan nelayan di
kawasan tersebut. Kerajaan Negeri juga
telah kehilangan hasil daripada royalti
yang tidak dikutip sehingga 16 Jun 2010
yang dianggarkan berjumlah RM3.32 juta
Tindakan Susulan
Yang Belum Diambil/Selesai
PTD Pekan telah membuat lawatan pemantauan
mendapati Pengusaha telah membersihkan
kawasan operasi pengorekan dan pengambilan
pasir serta memulihkan semula kedalaman di
Sungai Miang. Pengusaha juga telah membayar
ganti rugi yang dialami nelayan yang terlibat.
Selain itu, PTG Pahang telah menyediakan
jadual lawatan kerja bersama di antara
Pentadbir Tanah dan Jabatan Teknikal secara
berkala iaitu 4 kali setahun. Manakala Pihak
Berkuasa Negeri melalui Majlis Mesyuarat
Kerajaan(MMK) yang ke 28/2010 bertarikh
25 Ogos 2010 telah meluluskan pengurangan
sebanyak 50% jumlah royalti yang dikenakan.
Bagaimanapun pihak pengusaha belum
menjelaskan lagi royalti yang tertunggak
berjumlah RM1.66 juta.
13.3. JABATAN KEHAKIMAN SYARIAH PAHANG
- Pengurusan Pengendalian Kes Di Mahkamah Syariah Negeri Pahang
Bil.
Isu Laporan Audit
1. Beban Kerja Hakim
Lima perjawatan hakim yang diisi untuk
mengendalikan 12 Mahkamah Rendah
Syariah di Negeri Pahang. Seorang hakim
terpaksa mengendalikan 2 atau 3
mahkamah bagi perbicaraan kes.
Tindakan Susulan
Yang Belum Diambil/Selesai
Jabatan menjelaskan kertas cadangan
penyusunan semula telah dikemukakan kepada
Pejabat Setiausaha Kerajaan Pahang pada
1 September 2010 untuk mengkaji semula
perjawatan secara menyeluruh.
13.4. PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI
- LKPP Corporation Sdn. Bhd.
Bil.
Isu Laporan Audit
1. Tadbir Urus Korporat - Jumlah
Terhutang Oleh Syarikat Milikan
Syarikat ada memberi pinjaman/
pendahuluan kepada syarikat milikan,
syarikat berkaitan dan para pekerjanya
sebagai kemudahan sejumlah
RM21.30 juta pada tahun 2007 dan
RM24.30 juta pada tahun 2008. Namun
pendahuluan yang diberikan ini tidak
diikat dengan sebarang perjanjian.
Tindakan Susulan
Yang Belum Diambil/Selesai
Pada tahun 2009 dan 2010, jumlah terhutang
oleh syarikat milikan adalah berjumlah
RM26.52 juta dan RM27.12 juta masing-masing.
Pendahuluan ini tidak diikat dengan sebarang
perjanjian.
134

14. PEMBENTANGAN LAPORAN KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI AKTIVITI
JABATAN/AGENSI DAN PENGURUSAN SYARIKAT KERAJAAN NEGERI
Perkara 107(2) Perlembagaan Persekutuan, menghendaki Laporan Ketua Audit Negara
mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri yang telah
diaudit dibentangkan seberapa segera di Dewan Undangan Negeri. Laporan Ketua Audit
Negara mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri pada
tahun 2009 telah dibentangkan di Dewan Undangan Negeri Pahang pada 29 November
2010.
15. MESYUARAT JAWATANKUASA KIRA-KIRA WANG AWAM NEGERI
15.1. Bagi tempoh Jun 2010 hingga 1 April 2011, Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam
Negeri Pahang (Jawatankuasa) telah membincangkan Laporan Ketua Audit Negara Tahun
2008 dan 2009 mengenai Aktiviti Jabatan/Agensi Dan Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri
Pahang. Bagi maksud tersebut Jawatankuasa telah bermesyuarat sebanyak 3 kali iaitu
masing-masing satu kali bagi Laporan tahun 2008 dan 2 kali bagi Laporan tahun 2009
dengan meminta Pegawai Pengawal hadir bagi memberi penjelasan kepada Jawatankuasa
terhadap perkara yang dibangkitkan dalam Laporan berkenaan. Kedudukan perkara yang
dibincangkan oleh Jawatankuasa semasa mesyuarat bagi tempoh berkenaan adalah seperti
di Jadual 15.1.
Jadual 15.1
Mesyuarat Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Pahang Bagi Tempoh
Jun 2010 Hingga 1 April 2011
Bil. Tarikh Jabatan/Agensi Perkara
1. 24.06.2010 Amanah Saham Pahang (ASPA) Mesyuarat Siasatan Laporan Ketua Audit
Negara Tahun 2008
Pengurusan Syarikat Kerajaan Negeri
2. 16.02.2011 Pejabat Kewangan Dan
Perbendaharaan Negeri Pahang
3. 22.03.2011 i. Pejabat Tanah Dan Galian
Negeri Pahang
ii. Jabatan Pertanian Negeri
Pahang
iii. Pejabat Setiausaha Kerajaan
Negeri
Sumber: Jawatankuasa Kira-kira Wang Awam Negeri Pahang
Mesyuarat Siasatan Laporan Ketua Audit
Negara Tahun 2009
Pengurusan Pinjaman Boleh Dituntut
Terhadap Agensi Kerajaan Negeri
Pahang
Mesyuarat Siasatan Laporan Ketua Audit
Negara Tahun 2009
i. Pengurusan Aktiviti Pengambilan
Pasir Sungai Dan Kesannya Kepada
Alam Sekitar
ii. Projek Pembinaan Akademi
Usahawan Tani Di Kampung Awah,
Maran
iii. Pelaksanaan Dan Pengagihan Projek
Perumahan Rakyat Dimiliki
15.2. Selaras dengan peranan Jawatankuasa untuk memastikan wujudnya Akauntabiliti
Awam, selain daripada membincangkan perkara-perkara yang dibangkitkan dalam Laporan
Ketua Audit Negara, Jawatankuasa juga perlu membuat lawatan ke tapak projek dan juga
boleh membuat semakan terhadap perkara-perkara lain yang penting selain daripada
135

Laporan Ketua Audit Negara. Di samping itu, Jawatankuasa juga perlu memastikan syorsyor
Jawatankuasa diambil tindakan sewajarnya oleh Ketua Jabatan/Agensi dan Syarikat
Kerajaan Negeri.
136

PENUTUP

PENUTUP
Secara keseluruhannya, pengauditan yang dijalankan mendapati wujud beberapa
kelemahan dalam pelaksanaan aktiviti dari segi perancangan, pelaksanaan dan
pemantauan. Antara faktor utama yang menyebabkan wujudnya kelemahan adalah
kurangnya latihan kepada pegawai terlibat serta tidak ada penyeliaan yang berkesan
terhadap kerja-kerja yang dilaksanakan oleh kakitangan bawahan, kontraktor dan vendor.
Jika kelemahan tersebut tidak diberi perhatian yang serius dan tidak diperbetulkan, ia boleh
menjejaskan pencapaian objektif aktiviti/program berkenaan serta menjejaskan imej
Kerajaan Negeri dan perkhidmatan awam.
Beberapa Jabatan/Agensi Negeri yang terlibat telah mengambil tindakan pembetulan
selepas mendapat teguran daripada pihak Audit, namun bagi mengelakkan kelemahan yang
sama daripada berulang, langkah pembetulan perlu dibuat secara berterusan. Pegawai
Pengawal yang terlibat juga perlu mengatur supaya pemeriksaan secara menyeluruh
dijalankan untuk menentukan sama ada kelemahan yang sama juga berlaku di
program/aktiviti lain yang tidak diaudit dan seterusnya mengambil tindakan pembetulan yang
sewajarnya.
Kerajaan Negeri juga perlu memantau aktiviti syarikat miliknya untuk memastikan syarikat
mewujudkan tadbir urus korporat yang baik, mematuhi undang-undang dan peraturan
kerajaan, berdaya saing dan memperoleh keuntungan seterusnya berupaya membayar
dividen kepada Kerajaan Negeri.
JABATAN AUDIT NEGARA
Putrajaya
13 Jun 2011
139

DICETAK OLEH
PERCETAKAN NASIONAL MALAYSIA BERHAD
KUALA LUMPUR, 2011
www.printnasional.com.my
email: cservice@printnasional.com.my
Tel.: 03-92366895 Faks: 03-92224773
JD001805