saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ... saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

12.05.2015 Views

lia kalandariSvili Zalian didi manZilis gavla mouwevs kacobriobas `Crdilis Tojinis~ Secvlamde - celuloidis firze aRbeWdili fotogamosaxulebiT. edisonisa da lumierebis gamogonebamde uamravi sxvadasxva vizualuri gasarTobi Seiqmneba 1 vidre, 1895 wlis 28 dekembers, parizSi, kapucinebis bulvarze Zmebi lumierebi kinoaparatisa da proeqtoris 2 saxelurs daatrialeben da daxveul firze aRbeWdili statikuri kadrebis Tanmimdevruli cvliT, TeTr ekrans moZravi gamosaxulebebiT aavseben – cocxali realobis msgavsi iluziiT. XX saukuneSi, rodesac, kinematografi samyaros moevlineba, axla ukve, aseTi,ganaxlebuli sanaxaobis Tanamedrove - filosofosi anri bergsoni gamoiyenebs mas, adamianuri azrovnebis `iluziuri~ principis magaliTad, masze misaniSneblad. `meqanisturi iluzia~ - swored ase uwoda anri bergsonma adamianis aRqmas gaxmaurebul, popularul naSromSi `SemoqmedebiT evoluciaSi~, romlis IV TavSi, saxelwodebiT, `azrovnebis kinematografiuli meqanizmi da meqanisturi iluzia...~ 3 adamianis azrovnebis Taviseburebebi kinematografis azrovnebis meqanizmTan SesatyvisobaSi gaaanaliza da aqedan gamomdinare, Tavad kinematografiuli principic aRwera. bergsonis mizans ar warmoadgenda kinematografis kvleva,igi,filosofosisTvis 1. robert barkeris optikuri atraqcioni `panorama~, lui dagerisa da klod-mari butonis `diorama~, qristian gugensis `jadosnuri fanari~, etien gaspar robertsonis `fantaskopi~, romelic primitiuli animaciis saSualebasac iZleoda. Semdeg ukve `taumatropi~, eduard meibrijis da jozef platos `fenakistiskopi~, simon fon Stamferis `stroboskopi~, kineografi da sxva; 2. aRsaniSnavia, rom lumierebis gamogoneba erTdroulad gadasaRebi kamerac iyo da saproeqcio aparatic; 3. ix.: a. bergsoni. `SemoqmedebiTi evolucia~. (Lvolution L'Évolution cra- créatrice), `azrovnebis kinematografiuli meqanizmi da meqanisturi iluzia~, 1907. 52

pirveli principi: `kinematografiuli azrovnebis meqanizmi da `meqanisturi iluzia~ ubralod, kargi analogi iyo, rom TvalsaCinod daexata cocxali realobis buneba, adamianis aRqmis moCvenebiToba, iluziuroba. `sicocxle evoluciaa, _ werda igi, _ Cven am evoluciis konkretul periods vamWidrovebT,vkumSavT da mdgrad suraTad vaqcevT, romelsac formas vuwodebT; da rodesac cvlileba imdenad mniSvnelovani xdeba, rom Cveni aRqmis inerciis gadalaxvas SeZlebs, vambobT, rom sxeulma forma Seicvala. Tumca, sinamdvileSi sxeuli formas yovel wams icvlis. an ufro sworad,ar arsebobs formebi, radganac forma, es uZraobaa, xolo, realoba – moZraoba. realoba,es formis mudmivi cvalebadobaa: forma, _ mxolod gadasvlis wamieri suraTia.~ 1 gamosaxulebaTa rigs fotografiuli `stop-kadridan~, anu, uZraobidan sxvadasxva siCqariT SeuZliaT Cven Tvalwin Caiqrolon da mravalnairi xasiaTis moZraobis STabeWdileba Seqmnan. es moZraoba rom SevamCnioT, garkveuli siCqaris kadris monacvleobaa saWiro. 2 ganixilavda, ra, realobas mudmiv moZraobaSi, cvalebadobaSi, uwyvet dadgenadobaSi myofad, bergsoni, amave dros, xazs usvamda adamianis inteleqtis erTgvar SezRudulobasac, romelic, sicocxlis am swraf da uwyveti metamorfozirebis procesis adeqvaturad aRqmas ver aswrebda, ver eweoda mas: `inteleqti, grZnobebis msgavsad, SemoisazRvreba mxolod imiT, rom materiis qmnadobis procesSi, dro da dro, wamier da uZrav (fotografiul) gadaRebebs akeTebs [...] cnobiereba,miyveba 1. a. bergsoni. `SemoqmedebiTi evolucia~. (Lvolution L'Évolution cra- créatrice), `azrovnebis kinematografiuli meqanizmi da meqanisturi iluzia~, 1907; 2 . SeniSvna: munj kinoSi standarti wamSi 18 kadri iyo,gamotovebuli fazebis (aRuqmeli `sicarielis~) gamo saxeebi ekranze daxtodnen. relobasTan miaxloebuli adekvaturi norma, yvelaze naklebi, wamSi 24 kadria, es iyo minimaluri siCqare, rac, xmis specifikam moiTxova. rac ufro metia kadrebis raodenoba, miT ufro mkvrivi da mkveTria gamosaxuleba. 53

pirveli principi: `kinematografiuli<br />

azrovnebis meqanizmi da `meqanisturi iluzia~<br />

ubralod, kargi analogi iyo, rom TvalsaCinod daexata<br />

cocxali realobis buneba, adamianis aRqmis moCvenebiToba,<br />

iluziuroba. `sicocxle evoluciaa, _ werda igi, _ Cven<br />

am evoluciis konkretul periods vamWidrovebT,vkumSavT<br />

da mdgrad suraTad vaqcevT, romelsac formas vuwodebT;<br />

da rodesac cvlileba imdenad mniSvnelovani xdeba, rom<br />

Cveni aRqmis inerciis gadalaxvas SeZlebs, vambobT, rom<br />

sxeulma forma Seicvala. Tumca, sinamdvileSi sxeuli<br />

formas yovel wams icvlis. an ufro sworad,ar arsebobs<br />

formebi, radganac forma, es uZraobaa, xolo, realoba –<br />

moZraoba. realoba,es formis mudmivi cvalebadobaa: forma,<br />

_ mxolod gadasvlis wamieri suraTia.~ 1 gamosaxulebaTa<br />

rigs fotografiuli `stop-kadridan~, anu, uZraobidan<br />

sxvadasxva siCqariT SeuZliaT Cven Tvalwin Caiqrolon<br />

da mravalnairi xasiaTis moZraobis STabeWdileba Seqmnan.<br />

es moZraoba rom SevamCnioT, garkveuli siCqaris kadris<br />

monacvleobaa saWiro. 2<br />

ganixilavda, ra, realobas mudmiv moZraobaSi,<br />

cvalebadobaSi, uwyvet dadgenadobaSi myofad, bergsoni,<br />

amave dros, xazs usvamda adamianis inteleqtis erTgvar<br />

SezRudulobasac, romelic, sicocxlis am swraf da<br />

uwyveti metamorfozirebis procesis adeqvaturad aRqmas<br />

ver aswrebda, ver eweoda mas: `inteleqti, grZnobebis<br />

msgavsad, SemoisazRvreba mxolod imiT, rom materiis<br />

qmnadobis procesSi, dro da dro, wamier da uZrav<br />

(fotografiul) gadaRebebs akeTebs [...] cnobiereba,miyveba<br />

1. a. bergsoni. `SemoqmedebiTi evolucia~. (Lvolution L'Évolution cra- créatrice),<br />

`azrovnebis kinematografiuli meqanizmi da meqanisturi<br />

iluzia~, 1907;<br />

2 . SeniSvna: munj kinoSi standarti wamSi 18 kadri iyo,gamotovebuli<br />

fazebis (aRuqmeli `sicarielis~) gamo saxeebi ekranze<br />

daxtodnen. relobasTan miaxloebuli adekvaturi norma, yvelaze<br />

naklebi, wamSi 24 kadria, es iyo minimaluri siCqare, rac,<br />

xmis specifikam moiTxova. rac ufro metia kadrebis raodenoba,<br />

miT ufro mkvrivi da mkveTria gamosaxuleba.<br />

53

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!