saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ... saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

12.05.2015 Views

Teimuraz keJeraZe siZlieriTa da mkveTrad aris mxilebuli arsebuli ukuRmarToba~. 1 respublikuri ideebiT aris gamsWvaluli Sileris Semoqmedebis adreuli periodis ukanaskneli drama ,,don karlosi~. am dramaSi gacilebiT ufro Tanmimdevrulia respublikuri ideebisaTvis brZola, vidre Sileris adreul nawarmoebebSi ,,yaCaRebSi~, ,,fieskos SeTqmuleba genuaSi~ da ,,veragoba da siyvarulSi~. respublikuri ideebisaTvis brZola markiz pozas moqmedebis mTavari mizania. Tumca man icis, rom respublikuri ideis ganxorcielebisaTvis jer dro ar damdgara, magram mas swams sabolood veranairi Zala ver SeaCerebs TavisuflebisaTvis brZolis suliskveTebas da dadgeba respublikuri ideebis gamarjvebis istoriuli Jami. istoriis Semqmnel da mamoZravebel Zalad Silers markis poza yavs gamoyvanili. markis pozas respublikur ideaTa ganmaxorcieleblad ganaTlebuli xelisufali miaCnia. is Tvlis, ,,rom sakmarisia filipes kalmis ,,erTi mosma da mTeli qveyana ganaxldeba, gardaiqmneba~. Tumca, isic unda aRiniSnos,rom sazogadoebrivi ganTavisuflebis es gza, markiz pozasaTvis, yvelaze ufro sasurveli da misaRebi gzaa, magram mainc – ara erTaderTi. ukidures SemTxvevaSi is ar uaryofs despotizmis damxobis revoluciur saSualebasac da xalxTa uflebas – ajanyebiT, ZaladobiTve daibrunos is, rac misi ,,wmidaTawmida uflebaa~. 2 Sileris Semoqmedebis adreuli periodis dramebi da imave periodSi Seqmnili misi leqsebi poetis mebZolis suliskveTebis gamomxatveli qmnilebebia. Sileris TavisuflebisaTvis mebrZoli personaJebi, xSir SemTxvevaSi, araTanmimdevrulad moqmedeben, magram maTi 1. laSqaraZe daviT. ,,fridrix Sileri~, gamomcemloba ,,saxelgami~, Tbilisi, 1955, gv. 61; 2. iqve: gv. 67. 24

espublikuri ideebi fridrix Sileris adreuli periodis dramaturgiaSi moqmedebis umniSvnelovanesi Rirseba TavisuflebisaTvis brZolis paTosia. ,,yaCaRebis~, ,,fieskos SeTqmulebisa~ da ,,veragoba da siyvarulis~ saerTo ideuri RerZi calkeuli, SedarebiT mowinave adamianebis individualisturi ajanyebaa maSindeli sazogadoebrivi ukuRmarTobis winaaRmdeg. rogori SezRudulic ar unda iyos Sileris adreul dramebSi gamoyvanil meamboxeTa brZola, ra aspeqtSi da rogori formiTac ar unda iyos naCvenebi igi, Sileri mainc ver acda ,,Sturmeruli~ msoflmxedvelobrivi poziciidan gabatonebuli reJimis winaaRmdeg brZolis ideas. Sileris adreuli periodis dramebSi aSkarad Cans sazogadoebis moraluri aRzrdis gziT arsebuli sinamdvilis Secvla. ,,SeiZleba Tu ara absoluturi monarqiis gardaqmna respublikad ,,zemodan~ ,,ganaTlebuli~ monarqisa da moralurad srulyofil rCeul individTa TaosnobiT, – aseTia sakiTxi, romelic tragediis avtors ainteresebs~. 1 am Temas Silerma Tavisi Teoriuli xasiaTis Sromebi miuZRvna ,,Tanamedrove germanuli Teatris Sesaxeb~ (1782) da ,,Teatri, rogorc moraluri dawesebuleba~ (1784). SemdgomSic, 1787-97 wlebSi Sileri ZiriTadad istoriul – filosofiuri xasiaTis Sromebze muSaobs. am SromebSi Sileri Teoriulad asabuTebs adamianis zneobrivi aRzrdis mniSvnelobas sazogadoebrivi wyobis gardaqmnisaTvis. pirovnebis sulier CamoyalibebaSi igi udides mniSvnelobas aniWebs xelovnebas, rogorc zneobrivi aRzrdis erTaderT saSualebas. Sileri Tvlis, rom esTetikuri aRzrda, erTaderTi realuri gzaa adamianis zneobrivi srulyofisaken, rac aucilebelia imisaTvis, rom adamiani sazogadoebis sasurveli wevri gaxdes da Tavad ganaxorcielos 1. WarxalaSvili zurab. ,,istoriisa da literaturis Teoriis sakiTxebi~, gamomcemloba, ,,ganaTleba~, Tbilisi, 1981, gv. 258. 25

Teimuraz keJeraZe<br />

siZlieriTa da mkveTrad aris mxilebuli arsebuli<br />

ukuRmarToba~. 1<br />

respublikuri ideebiT aris gamsWvaluli Sileris<br />

Semoqmedebis adreuli periodis ukanaskneli drama ,,don<br />

karlosi~. am dramaSi gacilebiT ufro Tanmimdevrulia<br />

respublikuri ideebisaTvis brZola, vidre Sileris<br />

adreul nawarmoebebSi ,,yaCaRebSi~, ,,fieskos SeTqmuleba<br />

genuaSi~ da ,,veragoba da siyvarulSi~.<br />

respublikuri ideebisaTvis brZola markiz pozas<br />

moqmedebis mTavari mizania. Tumca man icis, rom<br />

respublikuri ideis ganxorcielebisaTvis jer dro ar<br />

damdgara, magram mas swams sabolood veranairi Zala ver<br />

SeaCerebs TavisuflebisaTvis brZolis suliskveTebas da<br />

dadgeba respublikuri ideebis gamarjvebis istoriuli<br />

Jami. istoriis Semqmnel da mamoZravebel Zalad Silers<br />

markis poza yavs gamoyvanili. markis pozas respublikur<br />

ideaTa ganmaxorcieleblad ganaTlebuli xelisufali<br />

miaCnia. is Tvlis, ,,rom sakmarisia filipes kalmis ,,erTi<br />

mosma da mTeli qveyana ganaxldeba, gardaiqmneba~. Tumca,<br />

isic unda aRiniSnos,rom sazogadoebrivi ganTavisuflebis<br />

es gza, markiz pozasaTvis, yvelaze ufro sasurveli da<br />

misaRebi gzaa, magram mainc – ara erTaderTi. ukidures<br />

SemTxvevaSi is ar uaryofs despotizmis damxobis<br />

revoluciur saSualebasac da xalxTa uflebas –<br />

ajanyebiT, ZaladobiTve daibrunos is, rac misi ,,wmidaTawmida<br />

uflebaa~. 2<br />

Sileris Semoqmedebis adreuli periodis dramebi<br />

da imave periodSi Seqmnili misi leqsebi poetis<br />

mebZolis suliskveTebis gamomxatveli qmnilebebia.<br />

Sileris TavisuflebisaTvis mebrZoli personaJebi, xSir<br />

SemTxvevaSi, araTanmimdevrulad moqmedeben, magram maTi<br />

1. laSqaraZe daviT. ,,fridrix Sileri~, gamomcemloba ,,saxelgami~,<br />

Tbilisi, 1955, gv. 61;<br />

2. iqve: gv. 67.<br />

24

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!