saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ... saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (49), 2011 ART SCIENCE ...

12.05.2015 Views

Teimuraz keJeraZe karl mooris (,,yaCaRebi~) saxeSi Silerma gviCvena keTilSobili adamianis sulieri drama. karlosi ambobs: ,,ar SemiZlia artaxebiT SevboWo Cemi sxeuli, kanonebiT SevxuTo Cemi nebisyofa...~ 1 Sileris Semoqmedebis adreuli periodis meore dramaSi ,,fieskos SeTqmuleba genuaSi~, tiraniis winaaRmdeg mimarTuli SeTqmuleba marcxiT mTavrdeba, Tumca respublikuri ideis uaryofa ar xdeba. ,,fieskos SeTqmuleba genuaSi~ _ respublikuri ideis ara erTi momxre da Tavgamodebuli mebrZolni: kalvino, verina da sxvebi, mzad arian bolomde ibrZolon respublikuri ideis gansaxorcieleblad, magram tragediis dasasruls respublikel sakosTan, centurionesa da tibosTan erTad muxls idreken fieskos winaSe. aseT viTarebaSi verinas gulgatexiloba respublikisaTvis brZolis gagrZelebis SeuZleblobis gamo da kompromisze misi wasvla logikuri iyo. ,,yaCaRebSi~ tiraniis winaaRmdeg amxedrebuli karl mooric sabolood uars ambobs brZolis gagrZelebaze, uaryofs brZolis ideas, radgan Tvlis, rom kanonierebis ukanonobiT damyareba SeuZlebelia. ,,magram mwerali garkveulad gvagrZnobinebs, rom es ar aris mooris saqmis sabolood damarcxeba. gvagrZnobinebs, rom es saqme gagrZeldeba da unda gagrZeldes. es Cans aSkarad nawarmoebis finalSi, sadac yaCaRebi mkveTrad upirispirdebian karl moors, moiTxoven misgan xeli aiRos Tavis gadawyvetilebaze~. 2 Silerma ,,yaCaRebis~ siuJeti germaneli poetis daniel Subartis moTxrobidan ,,adamianis gulis istoriisaTvis~ aiRo,xolo dramaSi ,,fieskos SeTqmuleba genuaSi~ asaxulia 1547 wels genuaSi momxdari ajanyebis movlenebi. avtorma 1. Sileri fridrix. ,,rCeuli Txzulebani~, t. 1, gamomcemloba ,,sabWoTa saqarTvelo~, Tbilisi. 1961, gv. 289. 2. xavTasi grigor. ,,narkvevebi germanuli klasikuri literaturidan~, gamomcemloba ,,ganaTleba~, Tbili, 1975, gv. 326. 22

espublikuri ideebi fridrix Sileris adreuli periodis dramaturgiaSi SeTqmulebis istoriis Sesaswavlad gamoiyena kardinal recis ,,graf Jan lui fieskos SeTqmuleba~, robertsonis ,,imperator karl V mmarTvelobis istoria~, heberlinis ,,dawvrilebiTi istoriul-politikuri cnobebi genius respublikis Sesaxeb~ da diuperis ,,cnobil SeTqmulebaTa, konspiraciaTa da revoluciaTa istoria~. xolo rac Seexeba misi adreuli periodis mesame dramis ,,veragoba da siyvarulis~ siuJeti Sileris Tanamedrove germaniis erT-erT sahercogoSi iSleba. dramaSi mevioline mileris qaliSvil luizasa da prezidentis vaJis, ferdinandis, siyvarulis istoriaa asaxuli. wodebrivi sxvaoba wamoimarTeba SeyvarebulTa Soris gadaulaxav winaRobad. luiza ocnebobs im droze, roca gauqmdeba yovelgvari wodebrivi zRvari da yvela adamiani Tanaswori iqneba. ferdinandi ibrZvis TanasworobisaTvis, radgan misi da luizas siyvarulis umTavresi winaaRmdegoba wodebriv uTanasworobaSia. ,,ferdinandis brZola wodebrivi privilegiebis, socialuri zRudeebis winaaRmdeg, isev da isev migviTiTebs, rom arsebuli germanuli sinamdvilis winaaRmdeg amxedrebuli Sileri brZolis gzebisa da saSualebebis ZiebaSia~. 1 ,,veragoba da siyvaruli~ dramaturgiuli TvalsazrisiT, Sileris adreuli periodis erTerTi yvelaze srulyofili nawarmoebia. masSi ,,yvela personaJi emsaxureba ZiriTadi ideis gaxsnas, Tanac organulad monawileobs moqmedebis ganviTarebaSi da TavisTavad dasrulebul saxes warmoadgens. yuradRebas ipyrobs moqmed pirTa bunebrivobac. TviT ferdinandis da luizas monologebic ki ufro Cveulebrivia da naklebad maRalfardovani,vidre `yaCaRebisa~ da `fieskos SeTqmulebis~ gmirTa tiradebi. magram am nawarmoebis mTavari Rirseba is aris, rom masSi araCveulebrivi 1. WarxalaSvili zurab. ,,istoriisa da literaturis Teoriis sakiTxebi~, gamomcemloba, ,,ganaTleba~, Tbilisi, 1981, gv. 257. 23

espublikuri ideebi fridrix<br />

Sileris adreuli periodis dramaturgiaSi<br />

SeTqmulebis istoriis Sesaswavlad gamoiyena kardinal<br />

recis ,,graf Jan lui fieskos SeTqmuleba~, robertsonis<br />

,,imperator karl V mmarTvelobis istoria~, heberlinis<br />

,,dawvrilebiTi istoriul-politikuri cnobebi genius<br />

respublikis Sesaxeb~ da diuperis ,,cnobil SeTqmulebaTa,<br />

konspiraciaTa da revoluciaTa istoria~. xolo rac<br />

Seexeba misi adreuli periodis mesame dramis ,,veragoba<br />

da siyvarulis~ siuJeti Sileris Tanamedrove germaniis<br />

erT-erT sahercogoSi iSleba. dramaSi mevioline mileris<br />

qaliSvil luizasa da prezidentis vaJis, ferdinandis,<br />

siyvarulis istoriaa asaxuli. wodebrivi sxvaoba<br />

wamoimarTeba SeyvarebulTa Soris gadaulaxav winaRobad.<br />

luiza ocnebobs im droze, roca gauqmdeba yovelgvari<br />

wodebrivi zRvari da yvela adamiani Tanaswori iqneba.<br />

ferdinandi ibrZvis TanasworobisaTvis, radgan misi da<br />

luizas siyvarulis umTavresi winaaRmdegoba wodebriv<br />

uTanasworobaSia. ,,ferdinandis brZola wodebrivi<br />

privilegiebis, socialuri zRudeebis winaaRmdeg, isev da<br />

isev migviTiTebs, rom arsebuli germanuli sinamdvilis<br />

winaaRmdeg amxedrebuli Sileri brZolis gzebisa da<br />

saSualebebis ZiebaSia~. 1<br />

,,veragoba da siyvaruli~ dramaturgiuli<br />

TvalsazrisiT, Sileris adreuli periodis erTerTi<br />

yvelaze srulyofili nawarmoebia. masSi ,,yvela<br />

personaJi emsaxureba ZiriTadi ideis gaxsnas, Tanac<br />

organulad monawileobs moqmedebis ganviTarebaSi da<br />

TavisTavad dasrulebul saxes warmoadgens. yuradRebas<br />

ipyrobs moqmed pirTa bunebrivobac. TviT ferdinandis<br />

da luizas monologebic ki ufro Cveulebrivia da<br />

naklebad maRalfardovani,vidre `yaCaRebisa~ da `fieskos<br />

SeTqmulebis~ gmirTa tiradebi. magram am nawarmoebis<br />

mTavari Rirseba is aris, rom masSi araCveulebrivi<br />

1. WarxalaSvili zurab. ,,istoriisa da literaturis Teoriis<br />

sakiTxebi~, gamomcemloba, ,,ganaTleba~, Tbilisi, 1981, gv. 257.<br />

23

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!