khudoni - preliminary environmental and social screening

khudoni - preliminary environmental and social screening khudoni - preliminary environmental and social screening

04.04.2015 Views

საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო 94 xe-tye aseve mniSvnelovan resurss warmoadgens da xe-tyis adgilobrivi warmoebisa da damuSavebis saSualebas iZleva. raionSi arsebobs erTi didi da 15 patara xe-tyis gadamamuSavebeli kompania. 7.7.1 soflis meurneoba da mecxoveleoba raionis meurneoba ZiriTadad emyareba soflis meurneobas da TiTqmis mTeli mosaxleoba am seqtorSia dasaqmebuli (2004 wlis saqarTvelos sasoflo-sameurneo aRweris mixedviT 19 am raionSi 12,560 adamiania dakavebuli soflis meurneobaSi). raionSi daaxloebiT 101,100 heqtari sasoflosameurneo miwaa, 96-98% saZovrebad gamoiyeneba da mxolod mcire teritoria gamoiyeneba (1,209 heqtari) saxnavad da marcvleulis mosayvanad (mdeloebi) (2,064 heqtari). mesaqonleoba (rogorc xorcis, ise yvelis warmoebis TvalsazrisiT) da kartofilis moweva mosaxleobis mTavari saqmianobaa. sasoflo-sameurneo sezoni maisidan - oqtombramde grZeldeba. raionSi mravalwliani nargavebi ar aris. kartofili mTavar sasoflo-sameurbeo produqts warmoadgens da fuladi meurneobisaTvis marto mas eniWeba didi mniSvneloba. iwarmoeba aseve simindi, lobio, Tiva, bostneuli, xilic, magram ZiriTadad mxolod ojaxis mier moxmarebis mizniT. popularulia aseve mefutkreoba. sakvebi produqtebis warmoeba ojaxSi xdeba da moicavs ZiriTadad xilisa da bostneulis Senaxvas zamTrisaTvis; xdeba rZis gadamuSavebac yvelis (sulgunis) da mawvnis sawarmoeblad. mesaqonleoba erTerT umniSvnelovanes saarsebo wyaros warmoadgens, magram mas dabali produqtiuloba axasiaTebs, rac rZisa da xorcis nayofierebis Zalian dabal doneze aisaxeba; yveli daaxloebiT 7 lari/kg fasad iyideba. Tumca arsebuli sakvebi ekologiuri sistemis potencialis gamo ukve aranair kontrols aRar eqvemdebareba da gaumjobesebis SesaZleblobac SezRudulia, miuxedavad imisa, rom saTanado zomebs iReben. 2004 wels raionSi aRiricxa 13 204 suli saqoneli, maT Soris 8,924 Zroxa, 5 441 Rori da 1 588 cxvari da Txa. yovlewliurad iwarmoeba 1 050 kg rZe. mesaqonleoba socialur funqciasac asrulebs: dovlaTi ganisazRvreba saqonlis flobis mixedviT da svanebis yvela dResaswaulze saqonlis dakvla Zalian mniSvnelovania. saqoneli finansuri rezervis rolsac asrulebs, radganac fulis ukiduresi saWiroebis SemTxvevaSi saqonels yidian an klaven. ufro metic, xarebi mniSvnelovan rols asruleben rogorc gamwevi Zala. saZovrebi Temebis sakuTrebaSia da mas yvela iyenebs. saZovrebi SemoRobili ar aris. meore mxriv, mdeloebi ZiriTadad kerZo sakuTrebaSia da SemoRobilia miwis dasacavad ucxo piris mier misi moTibvis Tavidan asacileblad. raionis sasoflo sameurneo produqciis umetesobas mcire mflobelebi awarmoeben. raionis mosaxleobis 99% mcire fermeria. saqarTveloSi 1992 wels ganxorcielebuli miwis reformebis wyalobiT raionis adgilobrivma fermerebma saxnavi miwebi da 16,714 heqtari saZovrebi miiRes raionis teritoriaze, ris Sedegadac 3,828 axali mcire miwis nakveTi gaCnda. yovel Tems gadaeca saSualod 0,33 heqtari privatizebuli saxnavi miwa. es seqtori Sromatevadia: soflis meurneoba TiTqmis ar aris meqanizebuli; gamoyenebuli teqnikuri aRWurviloba moZvelebuli da Zvelmoduria, amitom soflis meurneobaSi ZiriTadad xeliT marTvadi saSualebebi gamoiyeneba: sakuTari, daqiravebuli an mezoblisgan naTxovari xarebi. miwis mcire nakveTebis marTva Znelia. krediti, sesxi, saTesle masala, veterinaruli da specialistis momsaxureba, maRalmTian pirobebs Seguebuli saqoneli, qimiuri nivTierebebi, sasuqebi - am yvelafris Sovna SeuZlebeli Tu ara, Zalian rTuli mainc aris. mdgomareoba sakmaod uCveuloa, Tu gaviTvaliswinebT, rom regionis ZiriTad saqmianobas sasoflo-sameurneo saqmianoba warmoadgens. saTanado konstruqciis, Segrovebisa da gadamuSavebis procesebis ararseboba abrkolebs damatebiTi Rirebulebis warmoebas da nawarmis umetesoba bazramde ver aRwevs. aseTi viTareba, adgilobrivi bazris mier Sesyidvis SeRudul SesaZleblobebTan da didi manZilisa da cudi gzebis gamo sxva regionebSi transportirebis siZnelesTan erTad, Zalian arTulebs produqtiulobis donis zrdas, mcire mewarmeebisaTvis aramomgebians xdis sakuTari sasoflo-sameurneo produqtis bazarze waRebas da naturaluri meurneobis warmoebas. garda amisa, produqtis didi raodenoba, gansakuTrebiT kartofili, ikargeba. mTavari bazrebi zugdidSi, quTaisSi da TbilisSi mdebareobs; produqtis umetesoba mwarmoeblebs Tavad miaqvT bazarze saziarod daqiravebuli transportiT da iq yidian biTumad movaWreebze; aseTi SemTxvevebi xelsayrelia maTTvis im produqti sayidladac, romelic zemo svaneTSi ar iSoveba. xaiSis Temi 30,937 heqtar farTobze cxovrobs, aqedan 10,247 heqtari sasoflo-sameurneo miwaa, romelSic Sedis: 10, 065 heqtari saZovrebi, 139 heqtari mdeloebi da mxolod 43 heqtari saxnavi miwa. 19 ekonomikuri ganviTarebis saministro, statistikis sammarTvelo ხუდონი - წინასწარი ეკოლოგიურ-სოციალური შეფასება - საბოლოო ანგარიში

საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო 95 xaiSSi mcire raodenobiT aris sasoflo-sameurneo produqcia, romelic SeiZleba gaiyidos an barteruli wesiT gaicvalos. aseTi saxis produqciaSi Sedis maRali xarisxis kartofili, saqonlis xorci da rZis produqtebi; xili da bostneuli mxolod ojaxis mier moxmarebisaTvis iwarmoeba. saSualod, yovel ojaxs ramdenime suli saqoneli hyavs. maRali xarisxis Taflic iwarmoeba, magram raionSi misi warmoeba mcirdeba bazarze arsebuli sxva Taflis ufro maRali fasebis gamo, aseve transportirebis siZviris Sedegad, rac Taflis warmoebas aramomgebians xdis. garda amisa, CARE intervenciis dros, zogierT sofelSi darigda kolorados WiebiT daavadebuli saTesle kartofili; daavadebasTan sabrZolvelad Warvad gamoiyenes pesticidebi, ramac uaryofiTi gavlena iqonia futkrebze. raionSi mravlad aris Tevzi, umTavresad kalmaxi, magram mas iSviaTad Wamen xaiSSi. cxrili 7-3: xaiSis sasoflo-sameurneo produqcia soflis meurneoba h mdeloebi saZovrebi mindvrebi sul kartofilis naTesebi simindis yana lobios naTesebi 48,5 780 109,2 105,0 2,0 2,0 cxovelebi saqoneli Zroxa Rori cxvari da Txa 7.7.2 tyis produqtebi 1096 767 1650 355 zemo svaneTs gaaCnia didi raodenobiT mTis tyeebi, romlis nawili (naklebad misadgomi) sawyis mdgomareobaSia SenarCunebulia da ekologiuri damcavis funqcias asrulebs, aq aseve Semonaxulia iSviaTi ervonuli mcenareebi da cxovlebi. tyeebi umTavresad orgvarad gamoiyeneba: a) naZvnaris moxmareba (gasaTbobad da sakvebis mosamzadeblad), rac eleqtro energis mdgomareobis gauaresebis Semdeg gaizarda da b) xe-tyis komerciuli warmoebisaTvis. zamTari svaneTSi sakmaod civia da xis moWraze dawesebuli akrZalvebi/jarima didad ar moqmedebs, Tuki alternativa ar iqneba uzrunvelyofili: bolo wlebis ganmavlobaSi mosaxleobasa da garemosa da tyis mmarTvel organoebs Soris Zlier dapirispirebas hqonda adgili. magram ramdenime weliwadis mere aralegalurad gaCexvis gamo tyem nelnela SeTxeleba daiwyo mTis ferdobebze, radganac amJamad tyis gaCexva arasakmarisad kontroldeba da es aRniSnuli problemis gamwvavebas ver SeaCerebs. erozia, mewyeri da datborva zogierT teritoriaze katastrofulia da amitom ekologiuri migrantebis raodenoba izrdeba; saZovrebis ukiduresad gadaZovac problemad iqca. saxelmwifo statistika zemo svaneTSi yovelwliurad moWrili xe-tyis raodenobis Sesaxeb metad meryevia. germaniis teqnikuri kooperaciis mier Segrovili informaciis mixedviT Temebi acxadeben, rom yovelwliurad daaxloebiT 120,000 kuburi metri iWreba, maSin rodesac satyeo departamenti am raodenobis mxolod naxevars aRniSnavs. oficialurad registrirebulia 22 saxerxi dawesebuleba, magram xe-tyis gadamamuSavebeli sawarmoebi realurad albaT orjer metia; xeebis araoficialuri da ukanono Wra am TemSi Zalian mniSvnelovan rols asrulebs. garda amisa, svaneTis Zlieri socialuri memkvidreobiTi tradiciac SeiZleba xels uwyobdes tyeebis ukanono gamoyenebas, ramdenadac ojaxur klanebs miaCniaT, rom "TavianT tyes" TviTon unda marTavdnen. mcire saxerxi dawesebulebebis umetesobas licenzia ar gaaCnia; iSviaTad xdeba tyis ganaxlebisa da aRdgenis gamokvleva, tyis dacvisa da marTvis RonisZiebebi ar igegmeba. magram adgilobrivma mosaxleobam icis ramdenad mnSvnelovania tyis mudmivad gamoyeneba. xe-tyisgan gansxvavebuli tradiciuli tyis produqtebi da xelTnakeTi nivTebi SeiZleba axali Semosavlis wyarod iqces. xeze kveTiT iwarmoeba skamebi, samzareulos WurWeli, jvrebi da suvenirebi. xaiSSi xe-tyisgan gansxvavebuli tyis produqtebi ZiriTadad ojaxSi gamosayeneblad grovdeba; aseTi produqti moicavs: kenkras, sokos, mcenareuls, wabls, romlebic marmaladisa da kompotis dasamzadeblad gamoiyeneba. Tafli Zalian kargi xarisxisaa, magram komerciuli miznebisTvis gamosayeneblad Zviria. ხუდონი - წინასწარი ეკოლოგიურ-სოციალური შეფასება - საბოლოო ანგარიში

საქართველოს ენერგეტიკის სამინისტრო<br />

95<br />

xaiSSi mcire raodenobiT aris sasoflo-sameurneo produqcia, romelic SeiZleba gaiyidos an<br />

barteruli wesiT gaicvalos. aseTi saxis produqciaSi Sedis maRali xarisxis kartofili, saqonlis<br />

xorci da rZis produqtebi; xili da bostneuli mxolod ojaxis mier moxmarebisaTvis iwarmoeba.<br />

saSualod, yovel ojaxs ramdenime suli saqoneli hyavs. maRali xarisxis Taflic iwarmoeba, magram<br />

raionSi misi warmoeba mcirdeba bazarze arsebuli sxva Taflis ufro maRali fasebis gamo, aseve<br />

transportirebis siZviris Sedegad, rac Taflis warmoebas aramomgebians xdis. garda amisa, CARE<br />

intervenciis dros, zogierT sofelSi darigda kolorados WiebiT daavadebuli saTesle<br />

kartofili; daavadebasTan sabrZolvelad Warvad gamoiyenes pesticidebi, ramac uaryofiTi gavlena<br />

iqonia futkrebze. raionSi mravlad aris Tevzi, umTavresad kalmaxi, magram mas iSviaTad Wamen<br />

xaiSSi.<br />

cxrili 7-3: xaiSis sasoflo-sameurneo produqcia<br />

soflis<br />

meurneoba<br />

h<br />

mdeloebi<br />

saZovrebi<br />

mindvrebi<br />

sul<br />

kartofilis<br />

naTesebi<br />

simindis<br />

yana<br />

lobios<br />

naTesebi<br />

48,5 780 109,2 105,0 2,0 2,0<br />

cxovelebi saqoneli Zroxa Rori cxvari da Txa<br />

7.7.2 tyis produqtebi<br />

1096 767 1650 355<br />

zemo svaneTs gaaCnia didi raodenobiT mTis tyeebi, romlis nawili (naklebad misadgomi) sawyis<br />

mdgomareobaSia SenarCunebulia da ekologiuri damcavis funqcias asrulebs, aq aseve Semonaxulia<br />

iSviaTi ervonuli mcenareebi da cxovlebi. tyeebi umTavresad orgvarad gamoiyeneba: a) naZvnaris<br />

moxmareba (gasaTbobad da sakvebis mosamzadeblad), rac eleqtro energis mdgomareobis gauaresebis<br />

Semdeg gaizarda da b) xe-tyis komerciuli warmoebisaTvis. zamTari svaneTSi sakmaod civia da xis<br />

moWraze dawesebuli akrZalvebi/jarima didad ar moqmedebs, Tuki alternativa ar iqneba<br />

uzrunvelyofili: bolo wlebis ganmavlobaSi mosaxleobasa da garemosa da tyis mmarTvel<br />

organoebs Soris Zlier dapirispirebas hqonda adgili. magram ramdenime weliwadis mere<br />

aralegalurad gaCexvis gamo tyem nelnela SeTxeleba daiwyo mTis ferdobebze, radganac amJamad<br />

tyis gaCexva arasakmarisad kontroldeba da es aRniSnuli problemis gamwvavebas ver SeaCerebs.<br />

erozia, mewyeri da datborva zogierT teritoriaze katastrofulia da amitom ekologiuri<br />

migrantebis raodenoba izrdeba; saZovrebis ukiduresad gadaZovac problemad iqca.<br />

saxelmwifo statistika zemo svaneTSi yovelwliurad moWrili xe-tyis raodenobis Sesaxeb metad<br />

meryevia. germaniis teqnikuri kooperaciis mier Segrovili informaciis mixedviT Temebi acxadeben,<br />

rom yovelwliurad daaxloebiT 120,000 kuburi metri iWreba, maSin rodesac satyeo departamenti am<br />

raodenobis mxolod naxevars aRniSnavs. oficialurad registrirebulia 22 saxerxi dawesebuleba,<br />

magram xe-tyis gadamamuSavebeli sawarmoebi realurad albaT orjer metia; xeebis araoficialuri da<br />

ukanono Wra am TemSi Zalian mniSvnelovan rols asrulebs. garda amisa, svaneTis Zlieri<br />

<strong>social</strong>uri memkvidreobiTi tradiciac SeiZleba xels uwyobdes tyeebis ukanono gamoyenebas,<br />

ramdenadac ojaxur klanebs miaCniaT, rom "TavianT tyes" TviTon unda marTavdnen. mcire saxerxi<br />

dawesebulebebis umetesobas licenzia ar gaaCnia; iSviaTad xdeba tyis ganaxlebisa da aRdgenis<br />

gamokvleva, tyis dacvisa da marTvis RonisZiebebi ar igegmeba. magram adgilobrivma mosaxleobam<br />

icis ramdenad mnSvnelovania tyis mudmivad gamoyeneba. xe-tyisgan gansxvavebuli tradiciuli tyis<br />

produqtebi da xelTnakeTi nivTebi SeiZleba axali Semosavlis wyarod iqces. xeze kveTiT iwarmoeba<br />

skamebi, samzareulos WurWeli, jvrebi da suvenirebi. xaiSSi xe-tyisgan gansxvavebuli tyis<br />

produqtebi ZiriTadad ojaxSi gamosayeneblad grovdeba; aseTi produqti moicavs: kenkras, sokos,<br />

mcenareuls, wabls, romlebic marmaladisa da kompotis dasamzadeblad gamoiyeneba. Tafli Zalian<br />

kargi xarisxisaa, magram komerciuli miznebisTvis gamosayeneblad Zviria.<br />

ხუდონი - წინასწარი ეკოლოგიურ-სოციალური შეფასება - საბოლოო ანგარიში

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!