Pilih untuk SelaMat - Women's Aid Organisation

Pertubuhan Pertolongan Wanita 

Edisi Pertama 2008 

ISBN: 978-983-40325-4-8 

Diterbitkan oleh: 


P. O Box 493, Jalan Sultan, 46760 Petaling Jaya, Selangor, Malaysia 

Tel: 603 79575636 

Faks: 603 79563237 

Talian Kaunseling: 603 79563488 

E-mel: wao@po.jaring.my 

Laman Web: www.wao.org.my 

Ucapan ribuan terima kasih diberikan kepada Kedutaan Finland, Kuala Lumpur yang 

bermurah hati membiayai projek ini dan kami terutamanya terhutang budi kepada En. Jaakko 

Lehtovirta atas sokongan beliau. 

WAO juga ingin memberi penghargaan kepada individu dan organisasi berikut: 

• Sister Radhi Devi, Klinik LPPKN Shah Alam 

• Jururawat Senelia, Klinik Nur Sejahtera, LPPKN Kuala Lumpur 

• Dr. Razila Farra bt. Razali 

• Dr. Roshan 

• Dr. S. P. Choong, Reproductive Rights Advocacy Alliance Malaysia 

• Cik Chin Oy Sim, Reproductive Rights Advocacy Alliance Malaysia 

• Asian-Pacific Resource & Research Centre for Women (ARROW) 

• Persekutuan Persatuan-Persatuan Perancangan Keluarga, Malaysia (FFPAM) 

(Federation of Family Planning Associations, Malaysia) 

Kami juga ingin mengucapkan terima kasih kepada Love Box dan SSL Healthcare Malaysia 

Sdn Bhd bagi sumbangan bekalan kondom. 

Akhir sekali, kami ingin merakamkan penghargaan istimewa kepada para wanita di WAO yang 

sudi berkongsi pengalaman peribadi mereka semasa perbincangan kumpulan fokus. 

Diselidik dan ditulis oleh Rozana Isa 

Grafik oleh Farida Cheryl Faizal 

Reka bentuk oleh Michael Voon 

Diselaras, dikonsepsi dan disunting oleh Ivy Josiah 

Sumbangan utama daripada Shoba Aiyar, Jessie Ang, Nazlina Abdul Ghani, Wong Su Zane, 

Siti Salina Shamsudin, Normah Mohd. Nor dan Jac sm Kee 

Pembaca: Vizla Kumaresan dan Meera Samanther

KANDUNGAN 

Pengantara 1 

Badan Anda, Milik Anda 2 

Sayangi Badan Anda 3 

Nikmati Badan Anda 4 

Kenali Badan Anda 5 

Mengetahui organ seks dan organ pembiakan anda 5 

Apakah yang berlaku ketika anda melakukan hubungan seks 6 

Soalan-Soalan Sebelum Anda Membuat Pilihan 7 

Adakah saya inginkan anak 7 

Adakah saya ingin menjadi seorang ibu 7 

Saya inginkan anak tetapi berapa ramai dan apa jarak umur 

antara mereka 7 

Bagaimanakah saya tahu kaedah perancangan keluarga yang 

sesuai untuk saya 8 

Siapakah yang boleh memberikan maklumat lanjut kepada saya 8 

AWAS! 9 

Jangkitan Penyakit Kelamin dan HIV/AIDS 9 

Kaedah Perancangan Keluarga 11 

Pil 11 

Suntikan 12 

Implan 13 

Alat Dalam Rahim (IUD) 14 

Kondom 15 

Kondom Perempuan 16 

Diafragma atau Penutup Serviks, dengan Spermisid 17 

Kaedah Semulajadi 18 

Kaedah Ritma (Kalendar) 18 

Kaedah Lelehan Faraj 20 

Suhu Badan Basal (BBT) 21 

Kaedah Pembedahan 22 

Vasektomi (Pemandulan Lelaki) 22 

Pengikatan tiub bilateral (Pemandulan Wanita) 23 

Kontraseptif Kecemasan (Kaedah selepas persetubuhan) 24 

Pengguguran Anak 25 

Menahan Diri (“Abstinence”) 26 

Untuk Maklumat Lanjut 27 

Rujukan 35

Pengantara 

Pilih untuk Selamat ditulis bertujuan memberi maklumat berdasarkan kenyataan tentang pemilihan 

perancangan keluarga dalam konteks realiti kaum wanita, terutamanya realiti seperti keganasan rumah tangga. 

Wanita-wanita yang meminta perlindungan daripada WAO masing-masing mempunyai tahap kesedaran dan 

pengetahuan yang berbeza tentang perancangan keluarga. Walaupun dengan pengetahuan dan maklumat 

sebegitu, pemilihan kaedah perancangan keluarga amat sukar dibuat jika seseorang wanita itu berada dalam 

situasi keganasan rumah tangga. 

Keganasan rumah tangga berlaku disebabkan dinamik kuasa dalam sesuatu perhubungan antara dua insan di 

mana seorang dianggap lebih berkuasa daripada yang seorang lagi. Ini bukannya perhubungan yang sama rata. 

Kebanyakan wanita yang berada dalam situasi keganasan rumah tangga hampir tidak ada hak bersuara (atau 

kuasa berunding) dalam perhubungan seksual, dan ramai yang dipaksa melakukan perhubungan seksual setelah 

didera suami atau pasangan mereka. Dalam kejadian begini, besar kemungkinan seks berlaku tanpa sebarang 

perlindungan dan akan mengakibatkan kehamilan yang tidak dirancang. Malahan, terdapat juga kejadian di 

mana isteri atau teman wanita kemudiannya dijangkiti penyakit kelamin ataupun HIV/AIDS akibat paksaan seks 

tanpa perlindungan. 

Selain daripada senario keganasan rumah tangga, di peringkat kebangsaan, sebahagian besar kaum wanita di 

Malaysia secara amnya tidak tahu tentang hak seksual dan reproduktif mereka. Pada tahun 1994, 54% wanita 

sudah berkahwin mengguna kontraseptif . Pada tahun 2004, angka ini menurun kepada 51% di mana hanya 33% 

mengguna kaedah moden seperti pil, “IUD” dan kondom. Jika dibandingkan, Thailand, Vietnam and China, kadar 

penggunaan kontraseptif di kalangan wanita sudah berkahwin adalah di antara 70% - 80%. 1 

Sebagai sebahagian daripada perkhidmatan WAO kepada wanita, pekerja sosial meneruskan usaha mereka 

untuk meningkatkan kesedaran di kalangan pelanggan mereka tentang hak-hak wanita, termasuk hak untuk 

bebas daripada keganasan dan hak dalam sesuatu perkahwinan. Isu tentang perancangan keluarga amat penting 

dalam perbincangan ini. 

Kerjasama antara pekerja sosial dan pelanggan mereka inilah yang telah melahirkan konsep untuk kit “Pilih untuk 

Selamat” ini. 

Risalah ini bukan sekadar teks sahaja, malah turut memberi contoh visual tentang pelbagai kaedah perancangan 

keluarga dan melahirkan buku yang menarik, komprehensif dan mudah digunakan sebagai rujukan bagi mereka 

yang bakal menggunakannya, misalnya: 

• Pekerja sosial yang bekerja dengan wanita, terutamanya mereka yang terselamat daripada keganasan rumah tangga, 

• Wanita yang datang ke WAO untuk perlindungan, bekas penghuni WAO dan wanita yang datang untuk kaunseling 

bersemuka, 

• Organisasi yang memberi perkhidmatan kaunseling dan perlindungan kepada wanita. 

Kami berharap risalah Pilih untuk Selamat dapat memperkukuhkan lagi prinsip bahawa setiap wanita 

mempunyai hak untuk mendapatkan maklumat dan hak untuk membuat pilihan. 


______________________ 

1 

Ringkasan Maklumat – “Speaking Out On Malaysian Women’s Access To Contraception And Abortion 

Services”. Reproductive Rights Advocacy Alliance Malaysia (RRAAM) 

1

Badan Anda, Milik Anda 

Saya rasa suami saya tidur dengan 

perempuan lain. Nak saya tinggalkan 

dia, tapi apakan daya bila memikirkan 

anak-anak. Kami masih lagi tidur bersama 

tetapi saya rasa seperti terperangkap 

dan tak tahu bagaimana nak menyuruh 

dia menggunakan kondom. Apa yang saya 

tahu, saya tak mahu dijangkiti apa-apa 

penyakit, tak mahu mengandung, lagipun 

kami cuma mampu ada 2 orang anak saja. 

Saya pun takut nak bercakap 

dengan suami pasal kondom. Saya 

baru saja melahirkan anak ketiga 

dan tak mahu mengandung 

terlalu awal. Awak tahu apa 

saya buat, saya beli kondom 

dan letakkan di tepi katil dan 

cakap, “Mari saya pakaikan 

untuk abang!” 

Awak patut beritahu 

dia yang pil perancang 

cuma mencegah kehamilan. 

Kondom pula dapat mencegah 

kehamilan dan juga melindungi 

awak daripada penyakit. Kalau 

abang sayangkan saya dan 

anak-anak, abang patut ambil 

berat tentang kesihatan saya 

juga. 

Suami saya suruh saya 

makan pil perancang 

kalau saya tak mahu 

mengandung. 

Pada tahun 2007, 745 

orang wanita dijangkiti 

HIV, 193 orang wanita 

disahkan mengidap 

AIDS manakala 131 

orang wanita lagi mati 

disebabkan AIDS. 

Kebanyakan wanita 

ini dijangkiti penyakit 

ini daripada suami 

mereka. Cara yang 

senang dan murah 

untuk melindungi 

diri adalah melalui 

penggunaan kondom. 

Anda mempunyai hak 

untuk melindungi dan 

menjaga kesihatan 

serta kesejahteraan diri 

anda. 

2

Sayangi Badan Anda 

Saya benci buah dada saya yang leper 

dan pinggul yang sangat besar ni. Suami 

dan anak-anak selalu mengejek saya 

gemuk. Tau apa kata mereka 

“Jangan banyak melompat, nanti 

gempa bumi pulak!”. 

Awak sihat, ada 

badan yang menarik, 

boleh melahirkan anak, 

awak juga bijak dan 

kawan yang baik. 

Eh, tak ke badan suami 

awak pun besar juga 

Perut buncit dan kepala 

pun dah mula botak, kan 

Tapi awak masih juga 

sayangkan dia dan boleh 

terima dia seadanya. 

Betul tu, saya patut 

dilayan dengan baik; saya 

akan sayangkan badan ini, 

luar dan dalam walaupun 

orang lain tidak. 

Kita perlu 

menghormati dan 

menyayangi diri kita 

dulu, barulah orang 

lain akan turut sama 

menghormati dan 

menyayangi kita, 

tanpa memandang 

rupa. Tidak salah jika 

anda inginkan badan 

yang lebih sihat, 

langsing dan kuat. 

Lakukannya kerana 

anda menyayangi 

dan bukannya 

membenci badan 

anda. 

3

Nikmati Badan Anda 

Terukkah saya jika saya berkata 

yang saya suka seks, seronok 

disentuh, dibelai 

Sudah tentu tidak. Kita wanita 

bukan saja buat anak; kita pun ada 

nafsu dan ada hak untuk menikmati 

seks. 

Tak ada apa yang 

nak dimalukan, kita 

suka lakukan apa 

yang terasa seronok, 

itu biasalah. Badan 

kita, kita yang punya 

dan bukannya orang 

lain. 

Saya segan dan 

malu nak cakap 

pasal puaskan diri 

sendiri, sebab dah 

biasa anggap lelaki 

saja yang ada 

nafsu. 

Setiap wanita berhak 

menikmati seks yang 

selamat dan memuaskan 

dan keputusan sebegini 

dibuat mengikut 

kepercayaan peribadi 

masing-masing. Jika 

kita tidak mengenali diri 

sendiri dengan lebih 

mendalam dengan 

melakukan onani, kita 

tidak akan tahu apa yang 

dapat menyeronokkan dan 

memberi kepuasan dan 

ini pula akan membuat 

kita merasa tidak puas 

dan seolah-olah ada yang 

kurang setiap kali selepas 

melakukan hubungan 

seks. 

4

Kenali Badan Anda 

Mengetahui organ seks dan organ pembiakan anda 

Kita semua pernah menyentuh diri sendiri di “bahagian bawah” sama ada ketika 

membersihkan diri atau semasa melakukan onani tetapi tahukah kita bagaimana rupa 

“bahagian bawah” dan apa yang ada di situ Jangan malu-malu untuk melihat dan 

meneliti, inikan badan anda. Anda hanya perlukan sebuah cermin kecil dan cahaya 

terang. Anda boleh duduk, bertinggung atau membongkok dan betulkan kedudukan 

cermin supaya anda dapat melihat organ seks anda dengan jelas. 

Mons 

Pembukaan salur kencing 

Pembukaan faraj 

Hud klitoris 

Klitoris 

Bibir luar 

Bibir dalam 

Perineum 

Dubur 

Hud klitoris 

Klitoris 

5

Apakah yang berlaku ketika anda melakukan hubungan seks 

Beberapa bahagian badan kita adalah lebih sensitif kepada perangsangan seksual 

berbanding bahagian lain. Bibir, buah dada, kulit, pangkal leher, paha sebelah dalam 

merupakan bahagian badan yang sensitif kepada ciuman dan sentuhan dan membuatkan 

kita merasa tenang dan seronok. 

Keseronokan seksual boleh membawa kita ke tahap memuncak di mana kita mengalami 

orgasma atau klimaks. Perangsangan faraj dan klitoris, sama ada dengan menggunakan 

zakar (penis), jari atau lidah boleh membuatkan seseorang wanita mencapai orgasma. 

Ia merupakan suatu perasaan yang menyeronokkan, seolah-olah melegakan otot-otot 

yang tegang, yang datang beralun-alun atau secara tiba-tiba, bermula dari bahagian faraj 

atau klitoris dan kemudiannya bergetar ke seluruh badan. Selepas orgasma, faraj kita 

mungkin merasa lebih basah dan lembap daripada biasa. 

Mengecap kenikmatan dan mencapai orgasma tidak ada kena-mengena dengan badan 

dan rupa yang sempurna, tetapi lebih bergantung kepada perasaan dan pemikiran 

kita. 

Semasa seks, zakar lelaki akan dimasukkan ke dalam faraj. Apabila lelaki mencapai 

orgasma, dia akan memancutkan air mani yang mengandungi berjuta-juta sperma. 

Sperma dapat hidup sehingga 48 jam. 

Seseorang wanita boleh hamil jika melakukan hubungan seks ketika dia sedang subur atau 

bila berlaku ovulasi (apabila ovari mengeluarkan telur atau ovum). Ovulasi berlaku sebulan 

sekali dan ovum dapat hidup sehingga 24 jam. Sperma bergerak ke arah rahim dan 

masuk ke dalam tiub Fallopio untuk bertemu ovum lalu menembusinya. Daripada jutaan 

sperma yang dilepaskan, hanya 

satu yang akan berjaya. Ini dikenali 

sebagai persenyawaan. Setelah 

disenyawakan, telur itu akan 

bergerak sepanjang tiub Fallopio 

dan akan membenam ke dalam 

Tiub Fallopio 

lapisan (pelapik) rahim. Lapisan 

ini menjadi persekitaran untuk 

telur tersebut membesar. Wanita 

itu kini sudah mengandung 

atau hamil. 

Ovum 

Ovari 

Jika ovum tidak disenyawakan, 

lapisan rahim itu akan gugur 

apabila tiba masanya dan 

ketika itulah seseorang wanita 

akan mengalami haid yang 

juga dikenali sebagai “datang 

bulan”. 

Rahim 

(Uterus) 

Faraj 

Serviks 

6

Soalan-Soalan Sebelum Anda Membuat Pilihan 

Adakah saya inginkan anak 

Kaum wanita boleh membuat pilihan tentang rancangan kehidupan reproduktif mereka; 

memikirkan sama ada atau seandainya mereka ingin mempunyai seorang atau beberapa 

orang anak, bilakah masa yang paling sesuai untuk mempunyai anak, bilangan anak 

yang mereka impikan. 

Mempunyai anak membawa banyak perubahan dan tuntutan, bukan saja dari aspek 

fizikal, tetapi juga emosi, psikologi, sosial dan kewangan. Anda harus berbincang dengan 

suami mengenai bilangan anak yang anda berdua mahukan. 

Adakah saya ingin menjadi seorang ibu 

Ibu bapa patut berkongsi tanggungjawab dan keseronokan pengalaman membesarkan 

anak-anak mereka. Kebanyakan wanita bekerja di luar rumah dan selepas sehari suntuk 

penat bekerja mereka masih dikehendaki membuat kerja-kerja rumah, memasak untuk 

keluarga dan melayani karenah anak-anak walaupun mereka keletihan. 

Ramai wanita yang dibebani pelbagai tanggungjawab sebegini kerana kebanyakan suami 

selalunya tidak mahu turut sama menolong dengan kerja-kerja rumah. Sebahagian besar 

daripada mereka juga mengharapkan isteri untuk mendidik anak-anak. 

Oleh sebab wanita terlalu sibuk mengurus aspek fizikal pembesaran anak, mereka tidak 

mempunyai masa atau tenaga untuk menikmati aspek-aspek lain dalam membesarkan 

anak-anak. 

Anda sepatutnya mengharapkan bapa kepada anak-anak anda untuk menolong 

membesarkan anak-anak dan juga menolong dengan kerja-kerja rumah agar anda dapat 

berehat dan dapat meluangkan masa yang cukup bersama anak-anak serta keluarga. 

Saya inginkan anak tetapi berapa ramai dan apa jarak umur 

antara mereka 

Membuat keputusan sama ada mahukan anak atau tidak belum lagi memadai, anda 

juga perlu menentukan bilangan anak dan jarak umur antara mereka. 

Menjadi hamil sekali lagi tidak lama selepas melahirkan anak akan menyebabkan ibu 

tidak mendapat masa yang cukup untuk menambah kembali khasiat dalam badannya. 

Jarak antara dua kehamilan yang dinasihatkan adalah sekurang-kurangnya 18 bulan. Jika 

seseorang ibu yang masih menyusu menjadi hamil sekali lagi, dia memerlukan pemakanan 

yang lebih untuk anak yang dikandung dan juga anak yang masih disusukan. Pemakanan 

yang cukup akan memastikan tumbesaran dan kesihatan anak yang bakal lahir tidak 

terganggu. 

7

Kesihatan seseorang ibu paling diutamakan. Para ibu harus menjalani pemeriksaan 

kesihatan yang tetap sebelum dan selepas kehamilan. Para bapa juga harus sentiasa 

berada di samping pasangannya semasa berjumpa doktor dan melibatkan diri dalam 

setiap peringkat kehamilan. 

Bagaimanakah saya tahu kaedah perancangan keluarga yang 

sesuai untuk saya 

Beberapa soalan yang perlu diberi pertimbangan: 

• Kekal atau sementara 

• Adakah anda merancang untuk mempunyai anak dalam jangka masa yang pendek atau 

panjang 

• Dengan cara mengambil ubat makan atau dimasukkan ke dalam rahim atau badan 

• Ubat diambil setiap hari Setiap kali sebelum membuat hubungan seks Dimasukkan 3 - 5 

tahun sekali 

• Senang atau tidak kaedah merancang keluarga itu dari segi masa, tempat dan belanja 

• Adakah saya perlukan perlindungan daripada penyakit kelamin (STI) dan HIV/AIDS 

Kaedah Kekal memberi anda jaminan bahawa anda tidak akan hamil selepas mengadakan 

hubungan seks tetapi ini tidak akan melindungi anda daripada penyakit kelamin atau HIV/ 

AIDS. 

Kaedah Sementara bermakna anda boleh mengeluarkan atau menghentikan kaedah 

perancangan keluarga tersebut apabila anda membuat keputusan untuk hamil. 

Siapakah yang boleh memberikan maklumat lanjut kepada saya 

Buat temu janji untuk rundingan dengan jururawat di Persatuan Perancangan 

Keluarga, Malaysia (FFPAM) atau Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga 

Negara (LLPKN). 

Anda boleh berunding dengan doktor atau jururawat di hospital kerajaan dan klinik 

swasta. 

Anda juga boleh berbincang dengan wanita yang bersedia untuk berkongsi pengalaman 

mereka dengan anda tentang kaedah yang mereka gunakan. 

Bincanglah dengan pasangan anda tentang pilihan yang ada dan kaedah yang paling 

sesuai diamalkan oleh anda berdua. 

“Hak untuk membuat pilihan reproduktif secara bebas dan bertanggungjawab 

merangkumi hak untuk memutuskan sama ada untuk mempunyai anak atau tidak, 

bilangan dan jarak antara anak, dan hak untuk mendapat akses penuh kepada kaedah 

pengawalan kesuburan” 

Program Cairo 

8

Awas! 

Jangkitan Penyakit Kelamin dan HIV/AIDS 

Jangkitan Penyakit Kelamin (STI) 

• Jangkitan Penyakit Kelamin adalah jangkitan yang dipindahkan daripada 

seseorang kepada orang lain melalui aktiviti seksual. 

• Ini termasuk seks faraj, seks oral dan seks dubur. 

• Penyakit yang boleh dijangkiti adalah Herpes, Chlamydia, Sifilis, Gonorea, dan 

banyak lagi. 

• Sesetengah jangkitan dapat dirawat dengan pengambilan antibiotik untuk suatu 

tempoh tertentu. 

• Bagi jangkitan yang tidak dapat dirawat dengan antibiotik, terdapat ubat lain 

yang boleh mengurangkan kekerapan jangkitan dan bahayanya. 

• Gejala STI adalah rasa gatal di sekeliling faraj, dubur atau mulut, rasa sakit ketika 

membuang air kecil, lelehan berwarna keruh atau kekuningan atau kehijauan, 

lelehan berbau busuk, bintil atau kudis di sekeliling faraj, dubur atau mulut. 

• Jika anda mengalami salah satu atau lebih daripada gejala di atas, jumpalah 

doktor dengan segera untuk pemeriksaan dan rawatan. 

• Jika anda mempunyai jangkitan, anda dinasihatkan supaya mengelakkan diri 

daripada sebarang aktiviti seksual sehingga rawatan ubat anda selesai ataupun 

amalkan hubungan seks selamat dengan menggunakan kondom. 

9

HIV/AIDS 

HIV 

• HIV adalah singkatan bagi “Human Immunodeficiency Virus”. 

• HIV adalah sejenis virus yang menjangkiti manusia, sama seperti virus lain, 

contohnya demam selesema, campak, SARS dan lain-lain lagi. 

• Virus HIV menyerang sistem pertahanan badan, membuatkan badan kita terdedah 

kepada jangkitan lain. Virus ini dapat dijangkiti melalui: 

1) Melakukan hubungan seks faraj atau dubur tanpa perlindungan dengan 

orang yang telah dijangkiti. 

2) Apabila berlaku pertukaran darah yang dijangkiti melalui: 

a) Berkongsi jarum atau picagari 

b) Pemindahan darah 

c) Pemindahan organ 

3) Ibu menjangkiti kandungan semasa mengandung, semasa kelahiran dan 

semasa menyusu. 

AIDS 

• AIDS adalah singkatan bagi “Acquired Immunodeficiency Syndrome”, iaitu 

sekumpulan penyakit yang terjadi kepada mereka yang HIV-positif disebabkan 

oleh sistem pertahanan badan yang lemah. 

• AIDS disebabkan oleh virus HIV. 

• Seseorang akan mendapat AIDS apabila dia tidak dapat lagi melawan jangkitan 

yang biasanya dapat dilawan jika sistem pertahanan badannya kuat. 

• Pada masa ini, AIDS tidak dapat disembuhkan. 

• Sukar untuk mengetahui jika seseorang itu dijangkiti virus HIV. Satu-satunya cara 

untuk memastikannya adalah dengan berjumpa doktor untuk membuat ujian HIV. 

• Seorang yang telah diuji dijangkiti virus HIV (HIV-positif) tidak semestinya 

menghidap AIDS. 

• Dengan rawatan ubat, seorang yang HIV-positif boleh meneruskan kehidupan 

sihat yang berpanjangan 

• Dia masih dapat menikmati kehidupan seks seperti biasa tetapi mesti mengamalkan 

cara seks yang selamat agar pasangannya tidak dijangkiti virus tersebut. 

10

Kaedah Perancangan Keluarga 

Apakah maksudnya 

Bagaimana fungsinya 

Di mana boleh didapati 

Berapakah harganya 

Pil 

• Mengandungi hormon yang mencegah kehamilan dengan menghalang ovari 

seseorang wanita daripada mengeluarkan telur. 

• Diambil (ditelan) pada waktu yang sama setiap hari. 

Jika anda terlupa, walau sekali pun, mengambil Pil ataupun mengambilnya 

pada waktu yang berlainan setiap hari, Pil tidak akan berkesan dan anda mungkin 

akan hamil. 

Perhatian lebih perlu diberikan jika anda mengambil ubat-ubatan lain atau 

antibiotik kerana Pil mungkin tidak berkesan sepenuhnya. Dapatkan nasihat doktor 

atau amalkan kaedah perancangan yang lain seperti menggunakan kondom untuk 

mendapat perlindungan yang lebih. 

• Boleh didapati di hospital kerajaan, klinik LLPKN, Persatuan Perancangan Keluarga, 

hospital, klinik swasta, dan farmasi. 

• Harga bekalan pil untuk satu bulan adalah antara RM 9 – RM 50, bergantung kepada 

jenis pil yang diambil. 

11

Suntikan 

• Mengandungi hormon yang akan membuatkan lelehan putih (mukus serviks) 

seseorang wanita bertukar menjadi lebih pekat daripada biasa. Ini menghalang 

sperma daripada memasuki ke dalam rahim. 

• Hormon itu juga mengelakkan persenyawaan dengan menghalang ovari daripada 

mengeluarkan telur dan menyebabkan perubahan di dalam rahim dan tiub 

Fallopio. 

• Boleh didapati di hospital kerajaan dan klinik swasta. 

• Pada permulaannya, 2 suntikan diperlukan dalam masa sebulan diikuti dengan satu 

suntikan setiap 3 bulan. Harga setiap suntikan adalah lebih kurang RM45 ke atas. 

12

Implan 

• Kapsul kecil (panjang lebih kurang 4 – 5 cm) dimasukkan di bawah kulit pada bahagian 

dalam lengan atas sebelah kiri seseorang wanita. 

• Kapsul ini mengeluarkan hormon ke dalam badan yang akan menghalang kehamilan, 

sama seperti Pil dan suntikan. 

• Boleh didapati di hospital kerajaan dan klinik swasta. Harga implan adalah daripada 

RM450 ke atas. Bergantung kepada bilangan implan yang dimasukkan, kaedah ini 

boleh bertahan antara 3 – 5 tahun. 

Mungkin terdapat kesan sampingan seperti rasa loya, sakit kepala, penahanan 

air, kenaikan berat badan, payu dara berasa sakit atau haid tidak teratur. Dapatkan 

nasihat doktor untuk mengetahui kaedah perancangan keluarga yang paling sesuai 

untuk anda dan keadaan kesihatan anda. Jika anda mengalami rasa tidak selesa 

atau sebarang perubahan yang tidak normal, jumpa doktor dengan segera. 

13

Alat Dalam Rahim (IUD) 

• Biasanya dibuat daripada plastik atau tembaga yang dililit sekeliling plastik. IUD 

dimasukkan ke dalam rahim wanita dan menghalang percantuman sperma dan 

telur. 

• Terdapat pelbagai jenis IUD yang ada, oleh itu tempoh penggantian adalah berbeza 

bagi setiap jenis IUD. Ada yang mesti diganti setiap tahun, manakala ada pula yang 

boleh diganti selepas 4 tahun ataupun lebih. 

• IUD boleh didapati di hospital kerajaan, klinik swasta dan juga di klinik Lembaga 

Penduduk dan Pembangunan Keluarga Negara (Klinik LPPKN) (sila lihat halaman 

XX untuk senarai klinik). 

• Harga IUD bermula daripada RM90 – RM120 di klinik dan hospital swasta. Di Klinik 

LPPKN harganya cuma RM 5. 

14

Kondom 

Kondom lelaki dan perempuan dibuat daripada lateks (getah) berbentuk silinder. 

Kondom menghalang sperma daripada memasuki rahim. Selain daripada mencegah 

kehamilan, kondom juga mengelak jangkitan penyakit kelamin dan HIV/AIDS. 

Terdapat tarikh tamat tempoh pada kondom, oleh itu jangan lupa periksa bungkusan 

atau kotaknya sebelum kondom digunakan. Kondom mesti disimpan jauh daripada 

cahaya matahari dan haba panas (di dalam poket seluar jean juga!) kerana ini akan 

menyebabkan kondom menjadi rosak dan reput. 

• Kondom lelaki disarungkan menutupi zakar yang sedang tegang sebelum zakar 

dimasukkan ke dalam faraj. Selepas pancutan mani, sperma akan terkumpul di 

dalam ruang kosong di hujung kepala zakar. Kondom mesti dibuang dengan segera 

untuk mengelakkan sebarang kebocoran. Setiap kondom boleh diguna hanya sekali. 

• Agar lebih selesa, guna pelincir berasaskan air (contoh: KY Jelly) sahaja, jika tidak 

kondom akan terkoyak. 

• Boleh didapati dalam paket (RM 1.20 ke atas bagi setiap paket) atau dalam kotak 

yang mengandungi 6 atau 12 keping, di farmasi, pasar raya, kedai runcit 24-jam dan 

mana-mana Persatuan Perancangan Keluarga. 

15

Kondom Perempuan 

• Kondom perempuan sama seperti kondom lelaki tetapi terdapat gelang di keduadua 

hujungnya. 

• Dimasukkan ke dalam faraj sebelum zakar memasuki faraj. 

• Hujung yang tertutup menghalang sperma masuk ke dalam faraj. Hujung ini 

dimasukkan dulu ke dalam faraj. Hujung yang terbuka adalah untuk membolehkan 

zakar dimasukkan. 

• Perlukan latihan untuk membiasakan diri mengguna kondom ini. 

• Buat masa ini, kondom perempuan belum ada dijual di Malaysia. 

16

Diafragma atau Penutup Serviks, dengan Spermisid 

• Penutup serviks sama seperti diafragma, cuma lebih kecil. 

• Dibuat daripada getah lembut dan berbentuk seperti kubah. Mesti digunakan 

bersama spermisid, sejenis gel yang membunuh sperma. 

• Dimasukkan ke dalam faraj dan menutup pembukaan serviks. Mencegah kehamilan 

dengan cara menahan sperma daripada memasuki rahim. 

• Boleh dimasukkan beberapa jam sebelum membuat hubungan seks dan dikeluarkan 

beberapa jam kemudian. 

• Pasangan tidak akan perasan bahawa diafragma atau penutup serviks sedang digunakan. 

• Penggunaan diafragma dan penutup serviks tidak lagi popular di Malaysia kerana 

wanita perlu memasukkannya sendiri, jadi tidak mudah untuk mendapatkannya. 

• Jika kaedah ini nampaknya selesa, dapatkan nasihat doktor tentang bagaimana untuk 

mendapatkannya. Saiz serviks wanita berbeza antara satu sama lain. Doktor perlu 

mengukur saiz serviks supaya dapat memastikan saiz dan padanan diafragma atau 

penutup serviks yang betul dan supaya dapat dimasukkan dengan betul ke dalam faraj. 

17

Kaedah Semulajadi 

Biasanya diamalkan oleh wanita yang cuba untuk mendapatkan anak, dan 

bukannya untuk mencegah kehamilan. 

Melibatkan pengawasan kitar haid supaya dapat menganggarkan waktu ketika 

wanita itu sedang berovulasi atau subur. 

Risiko kehamilan menggunakan kaedah semula jadi adalah tinggi. 

Tidak memberi perlindungan daripada jangkitan penyakit kelamin (STI) atau HIV/AIDS. 

Sebagai langkah mencegah, ia sesuai diamalkan bersama kaedah perancangan 

keluarga yang lain. 

Kaedah ini juga bergantung kepada kerjasama pasangan yang sanggup melakukan 

hubungan seks hanya pada hari-hari apabila wanita itu pasti bahawa dia bukan 

berovulasi atau subur. 

Kaedah Ritma (Kalendar) 

• Rekodkan pada kalendar, kitaran haid anda selama 8 – 12 bulan berturut-turut. 

• Sebagai contoh, Anisa datang haid pada 15 April. Ini direkodkan sebagai Hari 1. 

16 April direkodkan sebagai Hari 2, 17 April sebagai Hari 3, dan seterusnya. 

• Pada bulan seterusnya, dia datang haid pada 13 Mei. Seperti bulan yang lalu dia 

merekodkan hari itu sebagai Hari 1. 

• Tempoh kitaran haid dari 15 April sehingga 12 Mei adalah 28 hari. Rekod dibuat 

sekali lagi untuk bulan yang seterusnya hingga mendapat 8 atau lebih, rekod 

kitaran haid. 

Bagi Anisa, rekod kitaran haidnya adalah seperti berikut: 

Bulan 

April 

Mei 

Jun 

Julai 

Ogos 

September 

Oktober 

November 

Disember 

Tempoh Kitaran Haid 

30 hari 

28 hari 

32 hari (paling lama) 

29 hari 

27 hari 

30 hari 

25 hari (paling pendek) 

28 hari 

31 hari 

18

• Kitaran yang paling lama dan yang paling pendek digunakan untuk 

menganggarkan waktu Anisa sedang subur. Hari-hari dalam tempoh subur dapat 

diketahui dengan menggunakan formula berikut: 

Bagi hari subur pertama, tolak 18 daripada tempoh kitaran yang paling pendek. 

Bagi hari subur terakhir, tolak 11 daripada tempoh kitaran yang paling lama. 

• Dalam kes Anisa, kitaran yang paling pendek adalah 25 hari. 

25 – 18 = 7. Jadi, Hari 7 adalah hari subur pertama. 

• Kitaran paling lama adalah 32 hari. 

32 – 11 = 21. Hari 21 adalah hari subur terakhir. 

• Tempoh subur adalah dari Hari 7 sehingga ke Hari 21. Anisa mesti mengelakkan 

diri daripada melakukan hubungan seks semasa tempoh ini jika dia tidak mahu 

hamil. 

• Kaedah ini perlu terus diawasi setiap bulan untuk mengira semula anggaran 

tempoh subur. Hanya bacaan bagi 8 – 12 bulan kitaran haid terakhir patut digunakan. 

19

Kaedah Lelehan Faraj 

• Lelehan faraj keluar melalui faraj dan berasa licin atau lekit. 

• Ada kalanya tidak berwarna dan jernih atau kuning muda. 

Lelehan Faraj semasa haid 

• Semasa haid, lelehan faraj akan terselindung oleh lelehan haid. 

• Kesuburan semasa haid jarang berlaku tetapi ada kemungkinan kecil seseorang 

wanita boleh subur ketika itu. Perlu lebih berhati-hati semasa melakukan hubungan 

seks (seperti menggunakan kondom) untuk mencegah kehamilan. 

Lelehan Faraj selepas haid 

• Selepas haid, terdapat beberapa hari kekeringan (tidak ada lelehan). 

• Dalam waktu sebelum ovulasi ini, hari-hari kering ini dianggap selamat untuk 

melakukan hubungan seks. 

Lelehan Faraj semasa ovulasi 

• Semasa ovulasi, mukus serviks berasa basah dan licin, seperti putih telur. Ini tanda 

bahawa wanita itu sedang subur. Ovulasi berlaku 2 hari sebelum itu, sehingga 3 hari 

selepas hari mukus yang paling basah dan licin. 

• Dinasihatkan agar hubungan seks ditangguhkan atau kaedah perancangan lain 

digunakan sehingga tamat tempoh ovulasi kecuali anda merancang untuk hamil. 

Lelehan Faraj selepas ovulasi 

• Selepas ovulasi, mukus bertukar menjadi lebih pekat dan lekit atau anda akan 

mengalami kekeringan sekali lagi. 

20

Suhu Badan Basal (BBT) 

• Jangka suhu basal badan (jangka suhu senang dibaca yang memberi bacaan 

dalam persepuluh darjah) digunakan untuk menganggar tempoh kesuburan dengan 

memerhatikan perubahan suhu badan. 

• Suhu diambil setiap pagi sebaik sahaja bangun tidur dan sebelum membuat apa-apa 

aktiviti. Suhu itu kemudian direkodkan dan dipantau di atas kertas graf. 

• Semasa ovulasi atau tempoh kesuburan, suhu badan akan turun sedikit. Suhu akan 

meningkat semula selepas ovulasi dan setelah 3 hari berturut-turut suhu berada 

pada tahap tinggi, tempoh kesuburan sudah tamat. 

• Serupa dengan kaedah ritma (kalendar), seseorang wanita mesti menyimpan carta 

untuk tempoh selama 8 – 12 bulan agar dapat membuat anggaran bila masanya dia 

selalu subur dalam sesuatu kitaran. 

21

Kaedah Pembedahan 

Kaedah ini adalah kekal dan tidak boleh diubah kembali kepada keadaan asal. Oleh 

itu, prosedur ini dilakukan ke atas lelaki atau wanita yang berumur 40 tahun ke atas (atau 

kitar reproduktif mereka telah lengkap). Mereka yang berumur di bawah 40 tahun perlu 

mendapatkan kaunseling terlebih dahulu sebelum menjalani prosedur tersebut. 

Kaedah ini melibatkan mikrosurgeri memandangkan tiub yang dibedah sangat sempit 

dan kecil. 

Vasektomi (Pemandulan Lelaki) 

• Vasektomi adalah prosedur pembedahan lelaki untuk mengelakkan air mani bercampur 

dengan sperma. 

• Satu pembedahan kecil dibuat di kedua-dua belah kantung buah zakar (skrotum) dan 

kemudiannya tiub vas deferens diikat dan dipotong. Ini akan menghalang sperma 

daripada memasuki air mani. 

• Prosedur ini merupakan pembedahan kecil dan tidak memerlukan seseorang itu 

dimasukkan ke hospital. 

• Ibu pejabat Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga Negara (LPPKN) di 

Jalan Raja Laut, Kuala Lumpur menawarkan perkhidmatan kaunseling dan vasektomi 

yang berpatutan. Bayaran untuk vasektomi adalah RM100. 

• Juga boleh didapati di hospital swasta. 

Vas Deferens 

Skrotum 

22

Pengikatan Tiub Bilateral (Pemandulan Wanita) 

• Pengikatan tiub adalah satu prosedur pembedahan bagi wanita untuk menghalang 

sperma daripada bertemu dan mempersenyawakan telur. 

• Satu pembedahan kecil dibuat di bahagian abdomen untuk mendapat akses ke tiub 

Fallopio. Tiub ini kemudiannya dipotong, diikat atau diklip. 

• Prosedur ini mungkin memerlukan seseorang wanita itu dimasukkan ke hospital. 

• Lembaga Penduduk dan Pembangunan Keluarga Negara (LPPKN) hanya memberi 

perkhidmatan kaunseling dan akan merujuk pasangan ke hospital kerajaan untuk 

pembedahan. Bayaran pembedahan di hospital kerajaan tidak melebihi RM100. 

• Pembedahan sedemikian juga boleh didapati di hospital swasta. 

Tiub Fallopio 

23

Kontraseptif Kecemasan (Kaedah Selepas Persetubuhan) 

Pil perancang kecemasan (“The morning-after pill”) 

• Walaupun langkah berjaga-jaga telah diambil, kadang kala kejadian yang tak diingini 

mungkin berlaku. 

• Contohnya, kondom mungkin terkoyak selepas pancutan mani lelaki. Ini akan 

mendedahkan wanita itu kepada risiko kehamilan. 

• Untuk menghalang kehamilan, kontraseptif kecemasan boleh diambil misalnya pil 

perancang kecemasan (Postinor). Pil ini mengandungi paras hormon yang tinggi, yang 

dapat mencegah telur yang telah disenyawakan daripada membenam di dalam rahim. 

• Terdapat 2 biji pil; pil pertama mesti diambil dalam masa 72 jam selepas hubungan seks 

tanpa perlindungan. Pil kedua pula mesti diambil 12 jam selepas pil pertama diambil. 

• Tidak begitu berkesan seperti pencegah kehamilan yang diguna sebelum atau semasa 

hubungan seks, seperti pil atau kondom. 

• Pil perancang kecemasan ini berharga RM3.50 dan boleh dibeli di farmasi. 

• Pil ini juga boleh diambil jika seseorang wanita tidak menggunakan sebarang 

kontraseptif, ataupun dipaksa melakukan hubungan seks. 

• Digalakkan mendapat nasihat doktor terlebih dahulu. 

24

Pengguguran Anak 

• Kehamilan yang tidak diingini menyebabkan seseorang wanita itu mengalami dilema 

kerana tidak tahu apa yang sepatutnya atau dapat dilakukan olehnya. 

• Ada yang mungkin mencuba amalan kepercayaan karut bahawa mengambil makanan 

tertentu seperti nenas, atau jamu tradisional, akan menyebabkan keguguran embrio 

atau fetus. Cara ini hanya akan memberi harapan palsu bahawa dia tidak lagi hamil 

dan masalahnya telah selesai. 

• Namun begitu, wanita tersebut mungkin masih hamil dan apabila tiba masanya dia 

berjumpa doktor, sudah terlambat untuk berbuat apa-apa. 

• Pengguguran (atau penamatan kehamilan) adalah satu prosedur yang sah di sisi 

undang-undang. Jika seorang doktor bertauliah membuat keputusan bahawa 

kehamilan akan membawa kesan buruk ke atas kesihatan fizikal dan mental seseorang 

wanita, bergantung kepada keadaannya, maka pengguguran tersebut adalah sah. 

• Pengguguran boleh dilakukan dengan selamat melalui: 

• prosedur pembedahan yang mengambil masa 5-10 minit, atau 

• dengan memakan ubat. 

• Memakan ubat boleh mengambil masa 1-2 minggu dan kadar kegagalannya adalah 

tinggi sedikit dan mungkin memerlukan pembedahan kemudian. 

• Pengguguran patut dilakukan seelok-eloknya dalam 3 bulan pertama kehamilan. Ini 

adalah satu prosedur yang tidak boleh dibalikkan dengan risiko minimum. Prosedur 

pembedahan harus dilakukan di klinik yang bersih dan selamat. 

• Seseorang wanita boleh membuat pilihan untuk mendapat perkhidmatan kaunseling 

sebelum melakukan pengguguran. Kaunseling tidak perlu jika dia sudah benar-benar 

pasti yang dia mahu melakukan 

pengguguran. 

• FFPAM dan “Reproductive Rights 

Advocacy Alliance Malaysia” 

(RRAAM) memberi perkhidmatan 

sebelum dan selepas pengguguran. 

RRAAM juga mempunyai maklumat 

hubungan bagi perkhidmatan 

pengguguran. 

• Kos pengguguran bermula daripada 

RM300 ke atas bergantung kepada 

saiz kehamilan. 

25

Menahan Diri (“Abstinence”) 

• Menahan diri bermakna tidak melakukan hubungan seks atau mengambil bahagian 

dalam apa-apa bentuk aktiviti seksual yang akan membawa kepada hubungan 

seks. 

• Apabila pasangan tidak membuat apa-apa aktiviti seksual, zakar lelaki tidak masuk ke 

dalam rahim wanita. Oleh itu, tidak ada risiko kehamilan ataupun jangkitan penyakit 

kelamin atau HIV/AIDS. 

• Sesiapa sahaja boleh mengamalkan kaedah ini, walaupun mereka dahulu pernah 

membuat hubungan seks. Kaedah ini tidak melibatkan apa-apa perbelanjaan dan 

tiada kesan sampingan. 

26

Untuk Maklumat Lanjut 

PERTUBUHAN BUKAN KERAJAAN 

Women’s Aid Organisation (WAO) 


P.O. Box 493 Jalan Sultan 

46760 Petaling Jaya 

Selangor 

Tel: 03-7956 3488 

Faks: 03-7956 3237 

E-mel: wao@po.jaring.my 

Laman Web: www.wao.org.my 

All Women’s Action Society (AWAM) 

85, Jalan 21/1, Sea Park 


Selangor 

Tel: 03-7877 4221 

Faks: 03-7874 3312 

Telenita (talian kaunseling): 03 7877-0224 

E-mel: awam@awam.org.my 

Laman Web: www.awam.org.my 

Malaysian AIDS Council (MAC) 

No. 12, The Boulevard Shop Office 

Jalan 13/48A, Off Jalan Sentul 

51000 Kuala Lumpur 

Tel: 03-4045 1033 

Faks: 03-4042-6133 

E-mel: contactus@mac.org.my 

Laman Web: www.mac.org.my 

Reproductive Rights Advocacy 

Alliance Malaysia (RRAAM) 

c/o ARROW 

No. 80 & 82 3rd Floor, 

Jalan Tun Sambanthan 

Brickfields 


Tel: 012-477 2551 

Faks: 04-656 8511 

E-mel: rraamalaysia@yahoo.com 

Laman Web: www.womenonwaves.org 

Sisters in Islam (SIS) 

No. 7, Jalan 6/10 


Selangor 

Tel: 03-7785 6121/ 7784 2733/ 7784 4357 

Faks: 03-7785 8737 

E-mel: sistersinislam@pd.jaring.my 

Laman Web: www.sistersinislam.org.my 

Women’s Centre for Change Penang 

(WCC) 

24-D Jalan Jones, 

10250 Penang 

Tel: 04-228 0342 

Faks: 04-228 5784 

E-mel: wcc@wccpenang.org 

Laman Web: www.wccpenang.org 

27

PERSEKUTUAN PERSATUAN-PERSATUAN PERANCANGAN KELUARGA, MALAYSIA 

(FEDERATION OF FAMILY PLANNING ASSOCIATIONS, MALAYSIA [FFPAM]) 

Ibu pejabat FFPAM 

81 B, Jalan SS 15/5A, 

47500 Subang Jaya, 

Selangor 

Tel: 03-5633 7514/ 7516/ 7528 

Faks: 03-5634 6638 

E-mel: ffpam@ffpam.org.my 

Laman Web: www.ffpam.org.my 

Persatuan Perancangan Keluarga 

Selangor & Wilayah Persekutuan 

2B Lorong Syed Putra Kiri 

P.O. Box 10710 


Tel: 03-2274 3489 / 2272 5817 

Faks: 03-2273 8901 

E-mel: fpaswp@streamyx.com 

Persatuan Perancangan 

Keluarga Melaka 

Dewan Hang Tuah 

Jalan Hang Tuah 

P.O. Box 270 

75750 Melaka 

Tel: 06-284 4475 

Faks: 06-281 3969 

E-mel: fpamel@po.jaring.my 


Keluarga Negeri Sembilan 

No. 3, Jalan Dr. Krishnan 

70000 Seremban 

Tel: 06-762 2969 

Faks: 06-763 5778 

E-mel: ppkns@tm.net.my 

Persatuan Perancangan Keluarga Johor 

10-A Jalan Abiad Satu 

Taman Pelangi 

80400 Johor Bahru 

Tel/Faks: 07-333 7772 

E-mel: jfpa1234@tm.net.my 

Persatuan Perancangan Keluarga Kedah 

2, Jalan Kampong Baru 

05000 Alor Setar 

Tel/Faks: 04-732 1280 

E-mel: kedahfpa@streamyx.com 


Keluarga Kelantan 

4261-F, Jalan Kebun Sultan 

15350 Kota Bharu 

Tel/Faks: 09-743 2407 

E-mel: kfpa@streamyx.com 


Keluarga Pahang 

B-1582 Tingkat Atas 

Jalan Beserah 

25300 Kuantan 

Tel: 09-566 6403 

Faks: 09-566 8707 

E-mel: phgfpa@streamyx.com 


Keluarga Penang 

333 Jalan Perak 

11600 George Town 

Penang 

Tel: 04-282 5191 

Faks: 04-281 9380 

E-mel: fpapg@streamyx.com 

28

Persatuan Kesihatan Keluarga Perak 

(Family Health Association Perak) 

No. 60A, Regat Sri Cempaka 

Taman Cempaka 

31400 Ipoh 

Tel: 05-547 7849 

Faks: 05-546 7633 

E-mel: ppkp681@streamyx.com 

Persatuan Perancangan Keluarga Perlis 

140 Persiaran Jubli Emas 

01000 Kangar 

Tel/Faks: 04-976 0739 

Persatuan Perancangan Keluarga Sabah 

Council of Management 

613 Jalan Family Planning Centre 

off Jalan Kebajikan 

88000 Kota Kinabalu 

Tel: 088-245 209 

Faks: 088-210 813 

E-mel: sfpa@tm.net.my 

Persatuan Perancangan Keluarga Sarawak 

Jalan P Ramlee 

P.O. Box 788 

93716 Kuching 

Tel: 082-426 982 / 244 629 

Faks: 082-418 981 

E-mel: sfpaswk@streamyx.com 

Persatuan Perancangan Keluarga Terengganu 

12G Jalan Engku Pengiran Anom 2 

20300 Kuala Terengganu 

Tel: 09-622 1763 

Faks: 09-624 8071 

E-mel: fpatrg@tm.net.my 

29

LEMBAGA PENDUDUK DAN PEMBANGUNAN KELUARGA NEGARA, MALAYSIA - LPPKN 

(NATIONAL POPULATION AND FAMILY DEVELEPMENT BOARD [NPFDB]) 

SELANGOR 

Klinik LPPKN Shah Alam 

Jalan Sempadan 16/7 

Peti Surat 7080 

40702 Shah Alam 

Tel: 03-5510 1231 

Klinik LPPKN Kelang 

54, Leboh Tapah 

Jalan Gih Hock Huat 

41400 Kelang 

Tel: 03-3342 2546 

Klinik LPPKN Batu Caves 

No.8, Jalan 2A/2B 

Taman Desa Bakti 

68100 Batu Caves 

Tel: 03-6138 0601 

Klinik LPPKN Pelabuhan Kelang 

No.19A, Jalan Chungah 

42000 Pelabuhan Kelang 

Tel: 03-3368 8114 

Klinik LPPKN Kajang 

d/a Hospital Kajang 

43000 Kajang 

Tel: 03-8736 7758 

Klinik LPPKN Ampang 

420 Wisma Saudagar 

Batu 5, Jalan Ampang 

68000 Ampang 

Tel: 03-4256 0130 

WILAYAH PERSEKUTUAN 

Klinik Nur Sejahtera 

Bangunan LPPKN 

12B Jalan Raja Laut 


Tel: 03-2692 9675 

Klinik LPPKN Kepong 

No. 343-A, Jalan 1/33A 

Batu 7, Jalan Kepong 

52000 Kepong 

Tel: 03-6274 9670 

Klinik LPPKN Hospital Universiti 

d/a Pusat Perubatan Universiti 

Malaya 


Tel: 03-7956 2079 

Klinik LPPKN Jalan Kelang Lama 

No.12-2, Jalan Mega Mendung 

(OUG) 

Batu 5, Jalan Kelang Lama 


Tel: 03-7982 7314 

Klinik LPPKN Sungai Besi 

No. 40-2, Jalan 7/108C 

Taman Sg. Besi 


Tel: 03-7980 8296 

30

KEDAH 

Klinik LPPKN Alor Setar 

Kawasan Hospital Besar 

Peti Surat 98 

05710 Alor Setar 

Tel: 04-731 1471 

Klinik LPPKN Baling 

71, Jalan Tuanku Badlishah 

09100 Baling 

Tel: 04-421 2900 

Klinik LPPKN Sungai Petani 

d/a Hospital Daerah 

Peti Surat 86 

08007 Sungai Petani 

Tel: 04-470 2133 

Klinik LPPKN Kulim 

No. 1530, Jalan Hospital 

09000 Kulim 

Tel: 04-490 6204 

JOHOR 

Pusat Kepakaran Wilayah LPPKN 

Johor Bahru 

Jalan Dato’ Wilson 

Kawasan Hospital Sultanah Aminah 

80100 Johor Bahru 

Tel: 07-223 5232 

Klinik LPPKN Batu Pahat 

Lot G14 & G15 (Tingkat Bawah) 

Plaza Lian Hoe 

Jalan Mohd Akil 

83000 Batu Pahat 

Tel: 07-434 2315 

Klinik LPPKN Batu Kluang 

Jalan Hospital 

86000 Kluang 

Tel: 07-771 3344 

Klinik LPPKN Kota Tinggi 

Jalan Lombong 

81900 Kota Tinggi 

Tel: 07-883 1876 

Klinik LPPKN Muar 

Jalan Salleh 

84000 Muar 

Tel: 07-951 4159 

Klinik LPPKN Pontian 

745, Tingkat 1 

Bgn. Wisma Koperasi 

Jalan Taib 

82000 Pontian 

Tel: 07-687 3696 

Klinik LPPKN Segamat 


65000 Segamat 

Tel: 07-931 1003 

KELANTAN 

Klinik LPPKN 

No. 10, Tingkat 1 

Bangunan SEDC 

Jalan Maju 

50000 Kota Bahru 

Tel: 09-744 5634 

31

MELAKA 

Klinik LPPKN Melaka 

24A, Lorong Banda Kaba 

75700 Melaka 

Tel: 06-283 9413 

NEGERI SEMBILAN 

Klinik LPPKN 

Hospital Umum Lama 

Jalan Rasah 

70300 Seremban 

Tel: 06-763 0503 

Klinik LPPKN Jelebu 


71600 Jelebu 

Tel: 06-613 7193 

Klinik LPPKN Kuala Pilah 

Kelab Ulu Muar 

231, Jalan Tuanku Burhanuddin 

72000 Kuala Pilah 

Tel: 481 4518 

Klinik LPPKN Port Dickson 

d/a Klinik Kesihatan 

71000 Port Dickson 

Tel: 06-647 4544 

Klinik LPPKN Gemas 

F4, Arked Mara 

Jalan Segamat 

73400 Gemas 

Tel: 07-948 2600 

PAHANG 

Klinik LPPKN Kuantan 

d/a Kawasan Hospital Ampuan 

Afzan 

Peti Surat 2 

25700 Kuantan 

Tel: 09-513 1082 

Faks: 09-517 1082 

Klinik LPPKN Bentong 


28700 Bentong 

Tel/Faks: 09-222 1744 

Klinik LPPKN Raub 

Jalan Pejabat 

25700 Raub 

Tel/Faks: 09-355 2354 

Klinik LPPKN Temerloh 

C-324, Jalan Kuantan 

28000 Temerloh 

Tel/Faks: 09-296 1319 

Klinik LPPKN Mentakab 

38, Jalan Zabidin 

28400 Mentakab 

Tel/Faks: 09-277 1488 

Klinik LPPKN Kuala Lipis 

No. 8, Jalan Bukit Bius 

27200 Kuala Lipis 

Tel/Faks: 09-312 1716 

32

PERLIS 

Klinik LPPKN Perlis 

Jalan Hospital (Jalan Abi Tok Hashim) 

Peti Surat 18, 01700 Kangar 

Tel: 04-977 0914 

PENANG 

Klinik LPPKN Jalan Residensi 

d/a Hospital Bersalin 

Jalan Residensi, Georgetown 

10450 Penang 

Tel: 04-228 9840 

Klinik LPPKN Seberang Jaya 

14, Jalan Hala Kalui 

Seberang Jaya. 13700 Prai 

Tel: 04-390 4104 

PERAK 

Klinik LPPKN Tanjung Malim 

No. 20, Taman Bunga Raya 

35900 Tanjung Malim 

Tel: 05-459 0082 

Klinik LPPKN Bidor 

Jalan Sungkai 

35500 Bidor 

Tel: 05-434 4400 

Klinik LPPKN Kampar 

No. 9, Jalan Market 

31900 Kampar 

Tel: 05-465 1548 

Klinik LPPKN Parit Buntar 

No. 2, Taman Sri Tenggara 

Jalan Taiping 

34200 Parit Buntar 

Tel: 05- 716 1399 

Klinik LPPKN Kuala Kangsar 

No. 31, Jalan Daeng Seelili 

33000 Kuala Kangsar 

Tel: 05-776 5833 

Klinik LPPKN Teluk Intan 

Jalan Woo Saik Hong 

36000 Teluk Intan 

Tel: 05-622 2004 

Klinik LPPKN Taiping 

30, Kompleks Kota Mulia 

Lorong Long Jaafar 

Peti Surat 104 

34008 Taiping 

Tel: 05-807 2581 

Faks: 05-808 4772 

Pusat Kepakaran Wilayah, 

LPPKN Ipoh 

137, Jalan Dato’ Onn Jaafar 

30300 Ipoh 

Tel: 05-254 1807/ 254 8623 

Klinik LPPKN Sitiawan 

11A, Taman Anson 

Jalan Raja Omar 

32000 Sitiawan 

Tel: 05-691 0030 

33

TERENGGANU 

Klinik LPPKN Kuala Terengganu 

d/a Hospital Besar 

Peti Surat 58 

20700 Kuala Terengganu 

Tel: 09-625 2305 

Klinik LPPKN Dungun 

Jalan Besar 

23000 Dungun 

Tel: 09-844 1108 

Klinik LPPKN Besut 

Lot 257, Tingkat 1 

Jalan Mokmek 

22000 Besut 

Tel: 09-697 2633 

SABAH 

SARAWAK 

Pejabat LPPKN Negeri Sarawak 

Lot 387, Sublot 16 

Section 5, Wisma Polarwood 

Jalan Satok 

93400 Kuching 

Tel: 082-411 944 

Faks: 082-241 036 

LABUAN 

Pejabat LPPKN Labuan 

Lot 8, 9 dan 10, Tingkat 4 

Wisma Wong Wo Lo 

Jalan Tun Mustapha 

87000 Wilayah Persekutuan Labuan 

Tel: 087-418 717 

Faks: 087-418 716 

Pejabat LPPKN Negeri Sabah 

Lot A31 N32, Blok A, Tingkat 4 

Tanjung Aru Plaza 

Jalan Mat Salleh, Tanjung Aru 

88100 Kota Kinabalu 

Tel: 088-261 497 

Faks: 088-252 214 

34

Rujukan 

Information Brief - Speaking Out On Malaysian Women’s Access To Contraception And 

Abortion Services. Reproductive Rights Advocacy Alliance Malaysia 

Quick Reference Chart on Family Planning Options. World Health Organization, 

Regional Office for the Western Pacific, Manila 

The Pill. Federation of Family Planning Associations, Malaysia 

The Rhythm Method. Federation of Family Planning Associations, Malaysia 

Hyman, Jane W., and Rome, Esther R., in cooperation with the Boston Women’s 

Health Book Collective. Sacrificing Ourselves For Love: Why Women Compromise 

Health And Self-Esteem… And How To Stop. California: The Crossing Press, 1996 

The Boston Women’s Health Book Collective. The New Our Bodies, Ourselves. New 

York: Simon & Schuster Inc., 1992 

http://www.ffpam.org.my Federation of Family Planning Associations, Malaysia 

http://www.lppkn.gov.my National Population and Family Development Board 

http://www.femalehealth.com The Female Health Company 

http://www.thewellproject.org The Well Project 

http://www.fwhc.org Feminist Women’s Health Center 

35

Pilih untuk SelaMat - Women's Aid Organisation

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?