125zb. - Zestoa

danbolin
2012ko otsaila
125zb.

Bazkide egiteko bidali zure
datuak eta kontu
korronteko zenbakia
Zuen publizitatea
danbolinen jarri nahi
baduzue idatzi
danbolin@topagunea.com helbidera
edo deitu 943 147 123 zenbakira
Urtean 25 euro besterik
ez da!
eta gure aukera eta
prezioen berri emango
dizuegu.

A T A R I K O A
Oraingo honetan bai erre didala kafeak
mihia!! Ez da harritzekoa, otsaila zero azpitik
hasi dugu eta nik kafea gehiegi berotzen
dut ordutik.
Herriko kaleek ere antzeko zerbait transmititu
digute: kolore guztiak galdu ditu
herriak, apalduta egon da. Edonola ere
etxebizitzetako leihoetatik beste zerbait
oihukatzen zen. Danbolin honetan herriak
izan dituen aldaketez hitz egiten da, baina
ziur aspalditik otsailari egongeletatik ematen
zaiola ongi etorria: kafe katilua hartu,
ipurdia berogailuaren alboan eta hortik
aurrera ahal duenak ahal duena: batzuek
telebistari begira pasa dituzte egunak, beste
batzuk karta jokoan aritu dira eguberritako
ohiturak oraindik ere armairuan gorde
ezinda, eta beste batzuk Besterik gabe,
egonean!
Baina ez al duzue pentsatu zeinen onak garen aspertzeari aurre egiten Dohain berezi
bat dugu horretan zestoarrok. Aspertzeari nola aurre egin titulatutako lehiaketarik egongo
balitz, garaile izango ginateke.
Asperraldiak zer diren, ordea, honezkero ahaztu ditu Mikel Alonso herritarrak, lan eta
lan dabil London handian eta seguru ez dela gu adina kexatzen. Ziur nago han hemen
baino hotz handiagoa pasatzen ari dela, baina ohartu ere ez dela egiten hotzaz. Bere testigantzak
ondoen azaltzen du une honetan sentitzen duena. Danbolin berarengana gerturatu
da eta bere abenturaren gora beherak bildu ditu ale honetan.
“Carnaval, carnaval, carnaval te quiero…” abestiarekin ere joan zaizkigu inauteriak.
Mikelek urrun igaro ditu, baina ziur zestoar peto izanda, ez dela alferrik galdu lur horietan.
Orain dela bi urte niri Mikelen antzeko zerbait gertatu zitzaidan, Italian bainengoen
data hauetan. Agian konplikatuena da beti ari zarela pentsatzen une bakoitzean zureak
zer egiten ariko diren: “orain poteatzen ariko dira, Koioten lehenengoa hartzen; honezkero
gaueko berbenan eszenatokira igota egongo dira!”
Baina irri batekin gogoratzen dituzu une horiek, goxo. Irri hori bera da, izan ere, zauden
tokian egonda laguntzen dizuna. Ni Veneziako inauterietan nengoen. Izena handia dute
carnivalle di Veneziak (oilo ipurdia eta guzti jartzen dio askori), baina besterik ez, fatxada
handia baina mami eskasa, horixe hain zuzen ere. Denek oso jantzi dotoreak zeramatzaten,
ibilerak ere kontrolatu egiten zituzten, bakoitza bere bikotekidearekin, kale antzerkiak
ere baziren…baina ez konparatu Euskal Herriko zoramenarekin! Dena formalegia
iruditu zitzaidan, baina jendeak ez zuen benetan disfrutatzen. Hemen, aldiz, bakoitza
libre da eta gogoak ematen diona egiten du. Hori asko nabaritu nuen Italian. Italiakoak
ala Zestoakoak Gureak, ezbairik gabe!
Eskerrik asko Zestoako inauteri andreari, hark ekarri baitizkigu denok hain beharrezko
genituen kolorea, samurtasuna, erritmoa eta alaitasuna. Orain errutinari indar gehiagorekin
hel diezaiokegu. Baina orain, a ze nostalgia! Mozorroak hurrengo urtera arte gorde
behar…
Janire Diaz
d a n b o l i n EK EZ DU BERE GAIN HARTZEN ALDIZKARIAN ADIERAZITAKO ESANEN ETA IRITZIEN ERANTZUKIZUNA
34 6 9 12 14 16 19
I N K E S T A
E N B I D O A K
A N J E L T R A B A D E L O
I D A Z L E E N A H O T A N
diruz lagundutakoa
AIZARNATIK
DANBOLIN ZULO
Z E ERREMEDIO
J A R D U N I A N
M I K E L A L O N S O
A G E N D A
argitaratzailea: Danbolin Zulo elkartea. Kultur Etxea. Axun Arrazola plaza 1, 20740 Zestoa (Gipuzkoa)
tel.: 943 147 123
h.el.: danbolin@topagunea.com
danbolin:
Jone Bergara, Amaiur Aristi, Urko Canseco, Janire Diaz, Naiara Exposito, Joxeba Larrañaga eta Nerea Odriozola
kolaboratzaile/zuzentzaile taldea:
Lierni Arrieta, Jon Artano, Fernando Arzallus, Onintza Irureta, Mireia Orbegozo eta Nora Palmitano
diseinua eta maketazioa: Eneko Aristi
inprimategia: Gertu (Oñati). lege gordailua: SS-1108/2000 ISSN: 1576-9429

enbidoa I.
HERIOTZAK HERRIA ZAURITU DU
hilabeteotan sarritan ikusi dut eskelaren bat plazako horman. Eskela
ikusi eta handik ordu batzuetara, ilunabarrean, kanpai izoztuak
Azken
entzuten dira. Eliza kanpoan, haur baten bat-bateko algarek guztion
isilunea apurtu eta bizitzaren gordintasunaz jabearazten gaitu: hurrengo goizean
jaikiko gara, lanera joango gara, batekin eta bestearekin kontu-kontari arituko gara…
Behe-laino artean ezkutatuko dugu gure samina eta pentsatuko dugu “ahal
den neurrian ahaztea” bizitzan aurrera jarraitzeko modu egokiena dela. Baina nola
Bizitza aurrera doa baina nire bizitza ez da berdina izango. Dolua, maite dugun
pertsona baten galeraren ondoren datorren egokitze prozesua da. Bizitza eta bizitzeko
modu berri bat aurkitu behar dugu eta horrek lanketa sakona eskatzen du.
Zenbait kasuetan, “ni ezin naiz triste sentitu”
eta “negar eginda ez da ezer konpontzen”
pentsatu eta mina ukatu egiten dugu.
Ez gara ohartzen negar egitea zauria
sendatzeko “ur oxigenatua” dela. Beste
zenbait kasuetan, heriotza bizitzeko modu
bakarra tristura dela pentsatuz, eta minez
eta penaz bizitzea “bera bizirik mantentzeko
modu bakarra” dela sinetsita, leialtasunagatik,
bizitza berrira egokitzeari uko
egingo diogu. Behin, honela esan zion 20
urteko neska batek bi urte pasata aitaren
heriotza gainditu ezinik zebilen amari:
“mesedez, ama, ez zaitez hil zure hildakoekin”.
Bizitzen ikastea heriotzarekin bizitzen
ikastea da. Heriotza gainditzea, “ezker
oneko oroitzapena” izanik bizitza berrira
egokitzea da. Gure hildakoak hil direla
onartzen dugunean, negar egiteari utziko
diogu eta berarekin bizitako oroitzapen
pozgarriak gogoan, bizitzari berriro heltzea
lortuko dugu.
Gertutik galera gogor bat bizi berri izan
duzuenontzat, oraindik azkarregi da irakurri
duzuen “ezker oneko oroitzapena” sentitzeko. Gehienok shock egoera gaindituta
baina ukazioan edo bizitzarekiko amorrazioz eta arrosaren arantza zorrotzen
minez egongo zarete. Zergatik niri Zergatik berari Erantzunik gabeko galderak.
Injustiziaren inpotentziak sortutako galdera amaigabeak dira. Zuek guztiontzat:
asko sentitzen dut.
Lehenago edo beranduago, baina guztion etxeotan, jotzen du atea heriotzak. Hitz
egin dezagun, bada, gai horretaz, ken diezaiogun tabu izaera eta elkarri babesa eskaini
diezaiogun. Zergatik Zenbait momentutan kontrakoa ematen badu ere, bizitzak
merezi duelako, zuk merezi duzulako.
Hurrengo aldizkarirako, sarritan ahaztuta ditugun eta bizi-bizirik dauden eta kalitatezko
bizitza merezi duten hirugarren adinekoen inguruan nahiko nuke jakin. Beraz
enbidoa, Gisasola zaharren egoitzan lan egiten duen Kristina Uribetxeberriari
botatzen diot.
Izar Arregi
Zer iruditzen zaizu
kiroldegiko aterpe
berria
Arkitektoak
gauza arraroa
egin duela bertan.
Katxarro
handia da eta estetikoki
tokiz
kanpo dagoela
iruditzen zait.
Jendea kexatu da
iluna dela da baina
dirudienez
arrazoitua dago
hori eta azkenik
Zestoak horrelako
aterpe bat behar
zuen eta
gauzak egiteko
leku polita izan
daiteke. Aisialdirako
leku egokia
izan daiteke kontzertuak,
ekitaldiak
edo herri
bazkariak egiteko
eta ez soilik
umeentzako.
Aimar Etxeberria
21 urte
Denen ahotan
dauden kontuak,
gauzak ez
daudela ongi.
Iluna gelditu da
eta ez soilik kanpokoa.
Frontoia
bera ere ilunagoa
gelditu da.
Umeekin etortzen
garenean
oso iluna gelditzen
da kiroldegiaren
barrualdea
baina bestela
ondo dago
umeekin ibiltzeko.
Elias Lizarburu
37 urte

5
Ondo dagoela
eta horrela
Niri bukatu
HILETA ZIBILA
gabe dagoela iruditzen
zait eta
ona, egokia. He-
Ideia oso
ez da kiroldegiren
behealdea
pixka bat txukundu
beharra Batzuetan parti-
Ondo dago.
rrian behar zen
bustitzen. Nik
aterpean jolasean
bi ate jarriko nituzke
jolasteko.
dagoela baina duak bertan behera
gelditzen zi-
ibiltzeko moduko
aterpe bat
bestela ideia oso
ona. Gero udaran
ikusi egin be-
zuenean baina
ren euria egiten
baina ikusten denez
bukatu gabe 10 urte
Zuriñe Naranjo
harko dugu beroarekin
zer gertata
ez da busti-
orain beheko pis-
eta nahiko zikina.
Iltzez betea
tzen den baina tzen aterpea dagoenetik.
Esku-
dago eta umeekin
jolasean ibil-
niri oso ondo
B
iruditzen zait. baloian edo ibili
tzeko nahiko
Eserleku txukunagoak
jarriko bait jarriko nuke.
ahal izateko zer-
arriskutsua. Hobekuntzak
egiteko
moduan.
nituzke nik.
Lorea Erregil
Agurtzane Gaztañaga 8 urte Dani Mayo
48 urte
36 urte
INETAKO
pertsonaiari atzetik jarraitu eta galdetuko bagenio: Bale! Eta orain zer…
Ziurrenik, berriro ere, eliz atarian zerraldo geldituko litzateke, eta inguruko jende guztia txunditurik,
elkarri begira, zer egin ez dakiela. Hileta ez erlijiosoa posible da, baina nik ikusten dizkiot zailtasunak.
Gure herrian, nik dakidala behintzat, oraindik ez dugu eskarmenturik izan gai honen inguruan, eta
ez da erraza ezohikoak diren kontuei ekitea. Beno, entzuna dut San Joan Egoitzan zegoen bat hil
zenean, elizatik igaro gabe hilerriratu zutela; berak, espresuki, hala eskatuta. Eta, errepresaliatu politikoren
baten guraso bat hil denean, agur ekitaldia eskaini zaio herriko plazan; hauek, ordea, elizatik
igaro ondoren.
Niri, aspaldion, hileta batzuk gertutik tokatu zaizkit: eta denetan eliz atarian gelditzen naiz, nire
agurrik beroena eskaini zenduari eta nire ateo eta apostata izaera aldarrikatuz.
Xelebrea izaten da, ordea, hildakoa nire belaunaldikoa edo gazteagoa izaten denean. Eliz atarian
jende mordoxka biltzen gara, gero eta gehiago, esango nuke. Bertan entzuten diren esanak, denak,
bide beretik doaz: “Izan zenarekin eta azkenean… elizan sartu dute! Horrelakorik ez gertatzeko, nik
garbi daukat norberak hasi behar duela bere hileta prestatzen, nahiz eta harrokeria hutsa dirudien,
norbere ingurukoei nahi ez luketen konpromisorik eta lan zamarik utzi gabe; eta norbera bakarrik
gutxi baldin bada, jendea biltzeko eta gai honi irtenbidea emateko garaia dela deritzot.
Nik uste gure belaunaldia izan zela -okerrik ez bada aurten berrogeita hamahiru urte beteko ditutelizako
iluntasunetik argira ateratzen eta erlijioaren kate astunetatik askatzen hasi zena; inkisizio garaian
torturatu eta erretako pertsonei gure errespetua agertuz, noski.
Hemendik aurrera geu izango gara hiletetako protagonistak, eta gure esku dago -elizarekin eta Jainkoarekin
sinesten ez dugunon esku- gure hiletak lagun artekoak eta zibilak izatea.
Eta lagunik eta sendirik ez badaukagu gure esanak betetzeko, San Joan Egoitzako bezeroaren antzera,
gutxienez garbi utzita elizakorik eta Aita Santuaren bedeinkapenik ez dugula hartu nahi gure
heriotzako orduan, ez eta hileta elizkizunik ere.
Ni prest nago gai hau jorratzen hasteko, eta nirekin egon nahi baduzu, egidazu kasu beldurrik gabe,
lasai hitz egingo dugu guzti honetaz eta.
Beharbada, Udalari hileta zibilak ospatzeko ordenantza eskatuz hasi dezakegu gure ibilaldia…
E
nbido 2.
Zunzun Ugarte Zinkunegi

‘Gazte gaztetandikan
herritik kanpora’
Zaila izaten da tankera honetako
hain gauza desberdinak elkarrekin lotzea:
Arroa, Don Karlos erregegaia, maila
goreneko musika, Marseillako negozio ilunak
eta kontrabandoa, Europako eta
Ameriketako hiri nagusiak, baronesa
hungariar bat, gay mundua, Eliza… Hori
guztia koktel bitxi batean nahasten duen
gizasemea zeharo ezezaguna da askorentzat:
Anjel Trabadelo Etxaniz, Iraetako Amilibia
baserriko alaba baten semea.
Hemen kontatuko dugun historia 1853an hasten da.
Urte horretako azaroaren 14an, ezkondu ziren Aizarnan
Joan Manuel Trabadelo (edo Trabadero) eta Teresa Echaniz
Goenaga, Amilibiako alaba; alegia, gure protagonistaren
gurasoak. Anjel Donostian jaio zen 1856an, baina
txiki-txikitatik Arroagoian egiten zituen egonaldiak, zenbait
familiar han bizi ziren eta: esate baterako, Anjelen
osaba Eusebio Etxaniz Arroako bikarioa izan zen 1867tik
1905era bitartean.
Umetatik zuen, nonbait, kanturako zaletasuna eta ondorioz,
musika ikasketak egin zituen Anjelek. Julian Gayarre
kantari ospetsuak gomendatuta, Milanera joan zen
eta han zeharo aldatuko zitzaion bizimodua Trabadelori.
Paris, Viena, San Petersburgo… Europa osoa errendituta
omen zeukan bere ahotsa eta graziarekin. Berehala deitu
zioten Ameriketatik eta kontratu zoragarriak egin omen
zizkioten: mila dolar ekitaldiko. Dirutza ikaragarria.
1892tik 1896ra bitarteko urteak izan ziren oparoenak.
Arroako udaldi haietan, amaren eta bere osaba bikarioaren
ondoan egindako ametsak, gauzatuta. Pagotxa, eskueskura.
Eta munduko bazter batetik bestera ibiltzen nekatu
zenean –edo beste biografo batzuen esanetan, gainbehera
aldia iritsi zitzaionean– Parisen geratzea erabaki zuen,
eta han inguruko aberaskume gehienen musika irakasle
izan zen.
Zahartzarora iritsita, berriz, Donostiara itzuli zen.
Han hil zen 1930ean, berak esaten omen zuen bezala
“millonario en recuerdos”, hau da, oroitzapenetan aberats,
eta Europa eta Ameriketako handikiek oparitutako artelan,
portzelana eta bitxien konpainian.
Anjel Trabadeloren ikasketa garaiei buruz nahiko gutxi
arakatu da paper zaharretan eta, ondorioz, legendaz osatua
dago. Abenturaz betetako jendarte batean bizi zela dirudi,
eta goi mailako idazleei arreta piztu izan die haren
ibilerak.
W. G. Sebald Alemaniako XX. mendeko idazle onenetakoa
da, askoren ustez. Bere Los anillos de Saturno liburuan,
beste idazle handi baten ibilerak kontatzen ari dela –Joseph
Conrad idazlearenak (1857-1924)– gure Trabadelo
aipatzen du. Conrad idazle bikain-bikaina izateaz gain,
itsas ofiziala eta abenturazale porrokatua ere bazen.
Hara nola hasten den Sebald: [Conrad] itsasoan ez dagoenean,
Marseillan dago, hango lankideekin eta jende
handiarekin. Boudol kafetegian ibiltzen da noblez, bohemioz,
mezenaz, abenturazalez eta legitimistaz [karlistaz]
nahastutako jendartean. Eta geroxeago dio Sebaldek: “Gizalegearen
azken printzek bat egiten dute eskrupulorik
gabeko azpijokoekin, intriga korapilatsuak lantzen dira,
kontrabandisten sindikatuak antolatu eta negozio ilunak
adosten dira. [Conrad] gauza askotan nahasita dago, daukana
baino gehiago gastatzen du eta emakume misteriotsu
batek zoratuta dauka”.
Emakume hori zein zen inork ez zekien oso seguru,
baina oso ezaguna izan behar zuen karlisten artean eta
lan garrantzitsua egiten omen zuen. Rita zuela izena esaten
zen, eta Don Karlosen maitalea ote zen ere bai… Gero,
berriz, zabaldu zen Rita hori eta Paula Somoggy izeneko
beste emakume bat pertsona bera ote ziren... Labur
esanda, legendak berezkoa duen laino itsua nagusi…
Historia horren arabera –eta beti ere, Sebald gidari dugula–
Don Karlosi, errusiar eta turkoen arteko gerratik
bueltan zetorrela, Viena aldean neskatxa korista eder bat
gustatu, eta berarekin eraman omen zuen, lehendabizi
anaiaren etxera Graz-era (Austria) eta gero Veneziara, Modenara
eta Milanera. Somoggy-ko baronesa gisa aurkezten
omen zuen Don Karlosek bere maitalea. Hori dena 1877.
urte aldera izan behar zuen.
Handik gutxira, ordea, Don Karlosen seme Jaimek lehen
jaunartzea egin behar zuen garaian, kontzientzia-karga
izan, eta utzi egin omen zuen maitalea.
Eta… hemen egiten du bere agerpena gure protagonistak:
Anjel Trabadelori eskaini omen zioten neskatxa hura,
ezkontzeko. 1882an ezkondu, eta pozik eta zoriontsu bizi
izan omen ziren delako Rita edo Paula hura eta Anjel,
Londresen, emakumea hil zen arte (1917).
···

7
Anjel Trabadelo
idazleen
goi mailako
ahotan

···
Eta ‘Beti geratuko zaigu Paris’,
edo Barojaren ukitua.
Pio Baroja Zestoako mediku izan zen garaian, kantari ospetsua zen
Trabadelo, munduaren punta batetik bestera zebilen, etengabe, eta
esamoldeak dioen bezala, esne mamitan. Baina Arroa ez zeukan
ahaztuta: tartean, bueltaren bat egiten zuen eta egonalditxoak ere bai
bere herri maitean. Elizarako harmonium bat ere erosi zuen (ez da
harritzekoa, osaba zuen bikarioa eta!).
Kontuak kontu, Barojari, Zestoan bizi izan zela jakinda, sarritan
galdetzen omen zioten Trabadelori buruz. Eta bere memoriatan hauxe
esaten du: “Tenore hori Arroako auzune hurbilean bizi izan zen,
eta Samogy izeneko tiplearekin ezkonduta zegoen. Nik ez nuen ezagutu
Trabadelo hori, eta pentsatzen dut italiar jatorrikoa izango zela,
edo agian galiziarra. Mundu guztiak pertsona extrabagantetzat hartzen
zuen”.
Baina azalpen labur eta hotz horretaz gain, gauza gehiago ere kontatzen
ditu Barojak. Esate baterako, Pariseko bizipenak kontatzen dituenean
(1904), gure Trabadelo aipatzen du. Tartean, Luis Bonafoux
agertzen da, garai hartan Barojaren laguna izan zen kazetari satiriko
emankorra.
Merezi du Don Piok dioena luze eta zabal hemen jartzea, alferrik
galtzeko gutxi dauka eta. Orain,
gezurra edo egia den ezin jakin;
erositako prezioan salduko dugu
guk.
Itxura denez, kazetariren batek,
Bonafouxen lagun batek, Trabadelo
ezagutu nahi eta honela esaten
dio Barojak: “Nik tenorino horren
berri izan nuen Zestoan mediku
nengoela”. Eta segidan: “Nik neuk
ez nuen ezagutu baina banuen
aditzera. Arroan bizi omen zen
bere emazte austriarrarekin.” Eta
Bonafouxek erantzun: “Ba, nik
eramango zaitut bere akademiara.
Hemen Parisen egundoko saloi
elegantea du eta hara joaten da
jenderik ospetsuena.”
Handik gutxira Bonafouxek ez omen zuen abeslariaz txintik ere
esaten. Baten batek aipatu omen zuen Trabadelo delakoa baina Bonafouxek,
entzun ere egin ez balu bezala.
Bizpahiru urte geroago, Parisen orduan ere, Trabadelo aipatu omen
zioten berriro Barojari. Eta berak Bonafouxi galdetu omen zion: “Zer
berri da tenorino hartaz, zuk artikulu batean hainbeste goraipatu zenuen
hartaz”. Eta Bonafouxek: “Ez dakit. Ez nuen ezagutzen apenas”,
erantzun omen zion jenio txarrez. Ez omen zuen divoaz hitz
egin nahi.
Aste batzuk geroago, berriro Bonafouxekin
zihoala, San Lazaro geltokira, hark elegante
jantzitako gizon beltzaran bat agurtu omen
zuen. Amerikarren bat izango zela pentsatu
omen zuen Barojak.
Eta handik egun batzuetara, tabernako lagun
batek esan omen zion Piori:
“–Lehengoan, geltokian ikusi zintudan Bonafouxekin
eta abeslariarekin.
–Abeslariarekin
–Bai.
–Ba, ez zidan ezer esan Bonafouxek.
–Izan ere, Bonafouxek ez baitu ikusi ere
egin nahi abeslaria begien aurrean.
–Zergatik ez ba
–Ba, zer izango eta, tenorinoa Pariseko homosexualik
ezagunena omen delako. Bonafouxek
berari buruzko artikulu bat edo beste
idatzi zituen, goraipatuz, eta orain ez du divoa
aipatu ere egin nahi.
–Eta, orain esaten den bezala, homologotuetakoa
al da
–Erabat homologatua. Alproja ugariren
adiskidea izan da, eta tipo sinpatikoa eta alai
askoa dela esaten dute.
–Eta baliteke egia izatea”.
ARROAGOIA, 1915. INDALEZIO OJANGURENEN AGAZKIA. GIPUZKOAKO ARTXIBO OROKORRA, OA06723
Postdata
Arroako bikarioak, Eusebio Etxanizek, Trabadeloren
osabak, honako arauak jarri zizkion
organistari: 1) Organistak debekatua du
bizarra eta bibotea eramatea. 2) Organistak
kristau bizitza egin behar du, komunioa sarritan
hartuz. 3) Kantoreak prestatzeko ardura
du organistak. 4) Ez ditu joko organoan pieza
profanoak.
Fernando Arzallus

auzo etatik
9
Aizarnako txokolatea. Kakaoarekin txokolatea
egiten hasi, eta artisautza horrek gaur egun duen arrakasta
lortzeraino, ibili luze bat egin du, eta, ibili horretan,
Aizarnak ere badu aipatzea merezi duen ekarpen
txiki bat egina. Artisautza horrek Aizarnan noiz duen
hasiera ez dakit, baina amaiera ezagutu nuen. 1960. urte
ingurua zen, gutxi gorabehera. Adin txikia nuen garai
hartan, baina txokolatea nola egiten zuten begira egondakoa
naiz. Hala ere, artisautza hori hobeto ezagutu
zuten herritarren azalpenek asko lagundu didate idatzi
hau osatzen.
Asko dago idatzia kakaoari buruz, eta adostasun
osoa dago bere jatorriari buruz: Amerika deitzen diogun
lur hartatik datorrela. XVI. gizaldian hasi omen ziren
kakaoa espainiaratzen.
Lehen urteetan,
ordea, gutxi ekoizten
zuten landare hori,
eta garraiatzeko itsasoa
zeharkatu beharrak
asko garestitzen
zuen produktu miragarri
hori.
Errege eta jauntxoen
mahaietatik Aizarnako
mahaietara iritsi
arte, pasatuko ziren
urte batzuk, baina,
iritsi zenean, laster
ikasi zuten txokolate
ederra egiten Aizarnan ere. Puertokoan eta Konpitterokoan
fabrikatzen zen txokolatea; biak saltokiak eta tabernak
ziren. Kakaoa ekoizteko baimena eta tresneria
lortu ondoren, berehala hasi ziren elikagai hori komertzializatzen.
Ekoitzi zuten kopurua ez dakit zenbatekoa
izan zen, baina, herriko beharrak asetzeaz gain, Azpeitian
ere saltzen omen zen Aizarnako txokolate berezi
hori. Bada zerbait!
Nik, modu industrialean lantzen ezagutu nuen, elektrizitatearen
indarrez baliatzen zen makina batean. Makina
horrek harri handi bat zuen oinarri, azpian sua eginez
berotzen zutena. Oinarrizko harri beroaren gainean
eta pisu handi baten azpian, hiru alper zituen biraka.
Galga bat ere bazuen, komeni zen xehetasuna lortu
ahal izateko.
aizarna
Makina horrek, kakaoa xehatzeaz gain, txokolateak behar zituen
osagaiekin orea egiten zuen. Baina, jakina, tresnak ez zuen
errezetarik, eta, nolako maisu txokolategilea, halako txokolatea
irtengo zen. Orea egin bezain azkar, zilar koloreko txapazko
molde batzuetara jaurtitzen zuten. Txapazko molde horietan
hoztu eta loditzen zenean, kanpora.
Egileak erabiltzen zuen markarekin txokolate tableta bildu,
eta apaletan tolestatzen zituzten. Bat edo beste erakusleihora
ere eramaten zuten, jakina, txokolate egin berria salgai zegoela
eroslea ohartu zedin. Besteek ez dakit, baina nik, behintzat, eskolatik
etxerakoan makina bat begirada egin nien erakusleihoko
tableta dotore haiei.
Jakin dudanez, udako egunetan zailtasunak izaten zituzten
hoztu eta orea gogortzeko, eta etxe barruko beroari ihes egiteko,
Gurutze Santuko estalpe freskora ere askotan ateratzen
omen zituzten, Puertoko kasuan behintzat.
Konpitterokoan, ‘Iruretagoyena’ marka alde batetik, eta,
Puertokoan, ‘Aguirre’ marka bestetik, bi marka erregistratu baziren
kontsumitzaileen aukerarako. Lehenengoak bilgarri urdina
zuen, eta besteak gorrira jotzen zuen marra batzuekin. Erbestean
egiten zen txokolateak 250 g pisatzen zuen, eta Aizarnakoak,
300 g salneurri berean. Gogoan dut oraindik tableta horiek
nolako ontza handiak zituzten, azukrea kakao artean bereizten
zelarik. Esaten dute aizarnarrak berezi xamarrak garela, eta pentsatzen
hasia nago txokolate berezi honekin haurtzaroan elikatu
izanak eragina izan ote duen ere!
Langintza honek utzi dituen aztarnak baditugu oraindik Aizarnan.
Adibidez, Konpitteroko kasuan, tresneriak erabili zuen
ardatz nagusiaren sostengua
egurrari ezarrita dagoela
ikusten da oraindik.
Puertokoan, berriz,
jasoa dute tresna zaharra
bere harri eta guzti. Txokolate
horien bilgarri dotoreak
argazki batean
ezagutzera ematea ere
bazen nire nahia, baina
bat behar, eta bakar bat
bera ere ez dut lortu. Ea
hau irakurtzen duen norbaitek
badituen.
Jon egiguren

Otsailaren 2a
Parte Hartze Araudiaren zirriborroa
aurkeztu zuen Udalak
Otsailaren 3a
“Aittola” eta “Netzer” garaile Aizarnako
mus txapelketan
Otsailaren 4a
Herriko lau gaztetxok zilarrezko eta
brontzezko dominak eskuratu zituzten
Andoaingo Piano Jaialdian
Santa Ageda. Aurten ekitaldi ugari ekarri ditu Santa Ageda bezperak
Zestoara. Kandelario egunean, otsailaren 3an, eman zitzaion
hasiera asteburuari. Urteko egunik hotzenetakoari eta bideko elurrei
aurre eginez, herritar taldetxo bat Santa Engraziara igo zen Santa
Agedari loreak eskaintzera. Handik jaitsi eta kultur etxean Santa
Agedako koplak zestoan DVDaren aurkezpena izan zen. Hainbat
urtetan Zestoan Santa Ageda bezperan eskean ateratakoen irudiak
eta koplak biltzen ditu DVD honek. Ondoren Luis Mendizabal “Gexala”
omendu zuten, urtetan, Santa Ageda bezperan poltsero lanetan
ibili izana eskertuz. Taldekideek, makila, zapia eta nola ez poltsa
oparitu zieten. Odol emaileek ere beraien eskerra adierazi nahi
izan zioten, azken urteetan Santa Ageda bezperan biltzen den dirua
hauentzat izaten baita. Amaitzeko, Garikoitz Mendizabalek, piezatxo
bat eskaini zion aitari, emoziozko momentuak izan ziren. Ondoren,
mokadutxo ederraz gozatzeko aukera izan zuten bertaratu
ziren guztiek.
Otsailaren 4an, goizeko 9:30etan ekin zioten lanari koplariek, trikitilariek
eta taldeak. Bi talde egin eta Lili eta Etorra bailaran ibili ziren
goiz osoan zehar. Aurtengoan koplari lanetan Garikoitz Goikoetxea,
Aitor Salegi eta Oskar Alberdi herritarrak eta Millan Telleria
albizturdarra jardun dira. Eguerdi partera herrira jaitsi eta tabernaz
taberna aritu ziren santa eskaleak. Ipintza elkartean tripak bete eta
barruak berotu ondoren, Akoara abiatu zen talde osoa. Akoako lanak
bukatutakoan berriro kalera eta hortxe eman zioten amaiera
eguneko lanari, egun osoko nekeak eta hotzak ez zuen gehiagorako
ematen. 20:30etan Gure Txokoa elkartean Santa Ageda Koplak
Zestoan liburua aurkeztu zuten, Xabier Unanuek 1992tik 2011ra bitarteko
koplak bildu ditu liburu honetan. Ondoren Maialen Lujanbio
eta Andoni
Egañarekin bertso
afariaz gozatzeko
aukera izan zuten
bertaratu zirenek.
Egun osoan hotza
eta elurra santa eskaleei
protagonismoa
kendu nahian
ibili ziren arren, ez
zuten lortu horrelakorik,
egun borobila
eta polita izan da
aurtengo Santa
Ageda bezpera Zestoan.
Otsailaren 10a
Murrizketen aurka deitutako lanuztearekin
bat egin zuten Udaleko eta Herri Eskolako
langileek

kale/bale
KALE. HERRIKO
ZENBAIT ZEBRABI-
DEETATIK ESPALOIETARA KOSKAK DAUDE,
HAURREN GURPILTXOEKIN ETA GURPILDUN
AULKIEKIN DABILTZANENTZAT EZ DA ERRAZA
ZEBRABIDEAK ZEHARKATZEA.
BALE. ARROAGOIKO PLAZA ETA
INGURUA EDERKI TXUKUNDU DUTE, BA-
ZUEN PREMIA!
31
Otsailaren 12a
Katamarru Natur Taldekoak Arroarrekako
hariztiari begira
Otsailaren 17a
Kaldereroak Zestoara ere iritsi ziren
danbolin
zulo
Otsailaren 20a
Plastikozko poltsen erabilera murrizteko
kanpaina jarri dute martxan udalak eta
merkatari elkarteak
Otsailaren 25a
Preso eta iheslariak etxeratzeko helburua
duen Herrira plataformaren aurkezpena

ze
pasmo belarra
Anagallis arvensis (murajes)
erremedio
LANDAREAREN DESKRIBAPENA: Landare hau lur landatuetan zein bide bazterretan
eta antzeko lekuetan aurki genezake. Zurtoinak, gehienetan,
etzanak izaten ditu, eta, batzuetan, lore horiak ere izaten ditu, nahiz eta
ohikoena lore txiki laranjak izatea den: bost petalokoak eta estamine horiak
agerian dituztela. Zornabelar izenez ere ezaguna da. Enplastuak egiteko
erabili izan da zornatutako zauriak sendatzeko.
ZERTARAKO ETA NOLA HARTU: Toxikoa da, eta infusio moduan ez erabiltzea
gomendatzen da. Enplastu eta ukenduetan (kanpoko erabileran), aldiz,
asko erabili izan da. Saponinak eta glukosidoak dituzte. Eragin handiko
belarra da. Enplastuetan ere jarraian ez dugu 3 egunean baino
gehiagotan jarri behar, ezta egunean behin baino gehiagotan ere. Ondoren,
astebeteko atsedena hartuko dugu. Badirudi garai batean buruko
arazoak sendatzeko erabiltzen zela, buruko nahasteak eta malenkonia,
besteak beste, baina, toxikoa zela ikusta, debekatzea eta ez erabiltzea
erabaki zuten. Katarroa, bronkitisa, flemak eta abar ditugunean, lagungarri
izan daiteke. Enplastua egin, eta bularrean jarriko dugu.
MAIALEN ETXEBERRIAK kontatu digu berak ere erabili
izan duela pasmo belarra. Behin, ahoan granoak atera
omen zitzaizkion, eta pasmo belarrarekin eginiko infusioarekin
gargarak egiten zituen egunean behin.
Etxean, zikina eta zornea kentzeko ere askotan erabili
izan dute. Maialenek esan digu amama Karmeni esker
erabiltzen dutela etxean pasmoa, eta Karmeni amak
erakutsi omen zion. Beraz, belaunaldiz belaunaldi
transmititu den erremedio bat da: lau belaunaldik,
behintzat, erabili izan dute. Sastarrain eta Bainuetxe
bidean erraz topa daiteke, baina, Karmen Sastarrainen
jaioa izanik, hango inguruetan biltzeko joera dute.
INFUSIOA
Irakin ura, eta bota pasmoa txiki-txiki eginda uretara.
Egunean behin (3 egunean edo) egin gargarak, gogor
samarra da eta.
ZIKINA ETA ZORNEA ATERATZEKO
Bota olioa zartaginera, eta berotu baratxuri batekin.
Olioa hozten denean, bota pasmoa eta arrautzaren zuringoa
zartaginera. Bildu lortzen den muki modukoa
zapi batean, eta tapatu zikina atera behar duen tokia
zapiarekin. Eduki egun bat, eta, zapia kendutakoan,
saiatu eskuarekin lagunduz zikina ateratzen. Artean ez
bada ateratzen, eduki beste pare bat egunetan.

1
5
ERTZAINAK ZESTOAKO ERREPIDEAN, 1990. ARGAZKIA: BIZENTE DAVILA. WWW.GUREGIPUZKOA.NET
Fernando Arzallus
ikus
oroi mira
mina
1990-1991 urte bitartean, B. Davilak Zestoa Patrimonio
Histórico-Artístico azterketa mardula egin zuen Zestoako
Udalaren enkarguz, eta ondarearen ehunka argazki atera ere
bai. Argazki honetan, Artzubiagako errota zen protagonista
baina guri ertzainengana joaten zaizkigu begiak.
Zestoako egoera zaila zen urte haietan: euskal gatazkaren
ondorioak barreneraino sartuak herrian, ekonomikoki ere
ahul (Guztiok Bat-en itxiera, 200 langabetutik gora, baserria
gainbeheran...), drogaren kalteak oso zabalduta...
Aldiz, herri borroka deitu izan zen hura nahiko indartsu
zegoen: ezker abertzalea, mugimendu komunista, euskara,
feminismoa, gazte mugimendua, ekologia, intsumisioa... Eta
borrokaren indarra erakusteko tresnatariko bat barrikadak
izaten ziren, suzko edo/eta objektuzko barrikadak. Artean,
bota berria zen Berlingo harresia, baina argazki hau atera
zenerako jada “pasatako” gauzak ziren barrikadak. Eric Hobsbawm
historialari handiak esaten du XX. mendea –hark mende
laburra deitzen diona– Lehen Mundu Gerrarekin hasi zela
(1914) eta Berlingo harresia bota zenean amaitu (1989).
Horrela bada, 68ko maiatzaren eskemak jarraitzen zituen
borroka hura “historiaurrea” izango zen laster. 90eko hamarkada
aurrera zihoala, herri mugimenduak krisialdian erori ziren,
indibidualismoa nagusitu zen (zertarako parte hartu gizartea
aldatzen) eta kontsumismoa ere bai. Artzubiaga hondakin
bat besterik ez zen eta suzko barrikadak oso itzali
errazak.
Ertzainen kolore gorri bizia geratuko zen garai berrien seinale.
Kolore gorri bizia bai –borrokaren betiko ikurra– baina
oraingoan inolako esanahirik gabe.
KARTZELAKO POEMAK
Joseba Sarrionandia.
Susa, 2011
irakurri
berri dut
Maider Arregi
Narrazio Guztiak (1979-1990) ,Joseba Sarrionaindia.
Istorio motzen bilduma duzue honako liburua. Garai eta
inguru desberdinetako pasadizoak kontatzen dira, badaude
baserri batetik bestera oinez joaten ziren garaian girotutako
ipuinak eta baita, gaur egun, New York bezalako hirietan
pasatzen diren historiak ere. Euskalki bat baino gehiago
erabiltzen ditu Sarrionaindiak istorio horiek kontatzeko,
batzuk gustukoago izango dituzue besteak baino, eta
irakurtzea besteak baino gehiago kostako zaigunik ere izango
da tartean. Poltsan ibiltzeko astun xamarra den arren,
autobusean edo trenean irakurtzeko primerako liburua da,
eta, zalantzarik gabe, gomendagarria.
Kartzelako poemak liburua
1992an argitaratu zuen Joseba
Sarrionandiak lehen aldiz, duela
20 urte, hain zuzen ere. Bost urteko
espetxealdian (1980-1985) idatzitako eta
ihes egin ondorengo piezak jaso zituen bertan.
Horren edizio berritua egin du Susa argitaletxeak
2011n. Argitalpen gaurkotuan idazleak gaurko
grafiara aldatu ditu poema guztiak, eta sei
poema gaineratu dizkio lanari.
IDAZLEA ZEU ZARA,
IRAKURTZEN DUZULAKO
Joseba Sarrionandia.
Xangorin, 2010
Joseba Sarrionandiaren ipuin
hauek, nola ez, gozatzeko dira.
Imajinazio handia agertzen dute,
eta, fantasiaren munduan bidaiatzera eta protagonistaren
tokian jartzera gonbidatzen gaituzte.
Umorea erabiliz, errealitatea eta absurdoa nahasten
ditu autoreak. Ipuin bakoitzean, ezusteak sortzen
duen inpaktuak, pentsarazten, eztabaidari bidea
ematen eta ondorioak ateratzen lagun dezake.
Ipuin bakoitzak hainbat ikuspegitik begiratzeko aukera
eskaintzen duenez, norberak interpretatzea,
iritzia aurkeztea, besteak entzutea, arrazoitzea,
ideiak defendatzea, adosteaÅc ahalbidetu dezake.
Horrekin guztiarekin, pentsamenduaren autonomia
eta ikuspegi kritikoa lantzeaz gain, elkarrekin bizitzen
ikasi, komunikatzen ikasi, eta, batez ere, izaten
ikasi egingo dute irakurle gazteek.

Jardunian
mikel
alonso arsuaga
Londres
Ingalaterrako
hiriburua da. Han,
zortzi milioi pertsona
inguru bizi omen
dira, eta haietako bat
da 25 urteko zestoar
hau. Urtebete eskas
darama etxetik
kanpo, eta denbora
horretan bildu dituen
bizipenak kontatu
dizkigu Internet
bidez egindako
hizketaldi honetan.
Zer egiten du zestoar batek Londresen
Ikasketak amaitu eta gero, zegoen egoera ikusita, denbora pasatzen utziz
gero ingelesa ikasteko aukera galduko nuela ikusi nuen, eta agentzia baten
bitartez Ingalaterrara etorri nintzen lanera. Horretarako unea zela ikusi
nuen, eta hona etortzeko erabakia hartu nuen.
Zein gunetan bizi zara
Londresko ipar-ekialdean bizi naiz, Barking izeneko herri batean. Nahiz
eta Londrestik urruti egon, hiriburuarekin metroaren bidez ongi lotuta dago
gune hori. Lana Londresko erdigunean egiten dut, Victoria izeneko auzoan,
eta, bizi naizen tokitik metroa hartuta, 40 minutu inguruan iristen naiz lantokira.
Esan dezaket nahiko kondizio onak direla; izan ere, Londresen mugitzeko
gutxienez 25-30 minutu behar dira ia edonora joateko.
Kontatu iezaguzu zure Londresko egun bat.
Ordutegi finko bat ez dut edukitzen normalean. Goizeko bost eta erdietan
jaikitzen naiz, zazpietan lanera sartzeko, lanean jarduten dut gaueko bederatziak
edo hamarrak arte, eta, etxera iristean, lotara joaten naiz zuzenean.
Horrelakoak izaten dira nire astegunak; asteburuak, berriz, jai izaten ditut,
eta beste lasaitasun batekin ibiltzen naiz.
Zein da zure lana
Londresko Victoria auzoko hotel batean egiten dut lan. Hara joaten diren
bezero taldeen zerbitzura egotea da nire lana. Zerbitzari lanak egin ondoren,
gelak txukuntzea ere tokatzen zait, eta gelak egindakoan amaitzen da nire
laneguna.
Lana bakarrik egiten al duzu
Astegunetan lana eta lo bakarrik egiten dut, eta, asteburuetan, etxetik
kanpo pasatzen dut ahal dudan denbora gehien. Dagoeneko, Londres hiriburuaren
auzo gehienak ezagutzen ditut. Londresko Euskal Etxea ere bisitatu
izan dut: adibidez, duela aste pare bat Santa Ageda ospatu zen, eta Euskal
Herrian egiten den moduan kalera irten ginen santa eskean. Horrelako ekitaldietan,
oso giro polita izaten da, eta nire moduan hona etorritako euskaldunekin
elkartzeko aukera izaten dut. Haiez gain, Katalunia aldetik nire moduan
Londresera etorritako lagun batzuk ezagutu ditut, eta kuadrillatxoa elkartzen
gara.

71
Asteburu baten hegoaldeko Brighton herrira egindako
ihesalditxo baten, Toni lagunarekin
Pembury herrian, Ingalaterra hegoaldean
Zer moduz egokitu zara
Hasieran, Ingalaterrako hegoaldean egon nintzen, Pembury
herrian, eta hasiera oso gogorra egin zitzaidan. Uste nuen ingelesez
moldatzen nintzela, eta, hara iristean, mundua gainera
erori zitzaidan. Gero, lanean hasi ondoren, buelta ema
nion egoerari: laneko dinamikan sartu nintzen, laneko hiztegia
menderatzen hasi nintzen; nahiz eta ez nuen oraindik ingelesa
menderatzen, aurreraka pausoak ematen joan nintzen.
“itzultzeko gogoa ere
badut, baina epe
motzean Londresen
jarraitzeko asmoa dut”
Ingelesarekin zer moduz
Gaur egun, nahiko gustura nabil, ingeles maila asko hobetu
dut, eta horrek asko lagundu dit. Etorri nintzenetik asko aurreratu
dut. Hala ere, oraindik asko dut ikasteko. Adibidez, elkarrizketa
bat izateko adina maila badut, baina esaten den
moduan mila hitzeko ingelesa daukat.
Mikelek lana egiten duen hotelaren sarrera
Londresko eta Zestoako bizimoduaren artean
zer alde nabarmenduko zenituzke
Hemengo eguneroko bizimodua horkoaren ezberdina
da. Ez dago Euskal Herrian bezala kalean
lasai egoteko inongo ohiturarik. Londresen jende
···

···
guztia korrika bizi da; bazkaltzeko ere jendeak ordu
erdi izaten du. Euskal Herriko ohiturekin alderatuta,
hemen jendeak eguna goizago hasten du, eta goizago
amaitzen du. Oro har, kaleko giroa oso ezberdina da:
eguneko betebeharrak amaitzean, jendea pubetan elkartzen
da, eta han egoten dira etxeratu arte; adibidez,
ez dago gure poteoaren antzekorik. Guk kalean
elkartzeko ohitura dugun moduan, ingelesek etxean
elkartzeko ohitura handia dute; horregatik, guk ezagutzen
dugun kaleko giroa bezalakorik ez dago hemengo
bizimoduan. Azken finean, oso erritmo bizian
dabil jendea hemen, eta ez dago Euskal Herrian dagoen
kaleko girorik.
“zegoen egoera ikusita,
denbora pasatzen utziz
gero ingelesa ikasteko
aukera galduko nuela
ikusi nuen”
Fish and chips ala tortilla pintxoa
Dudarik gabe, tortilla pintxoa. Fish and chips (arraina
eta patatak) hemen alde guztietan ikusten da, baina
niri atzerakoa eman izan dit beti. Ingalaterran aurreko
urteko maiatzetik nago, eta, denbora horretan,
agian bost aldiz baino ez dut jan fish and chips. Sukaldari
lanak oso gustuko ditut, baina, egia esan, ez
dut denbora askorik izaten sukaldean aritzeko. Gainera,
etxean beste zazpi pertsonarekin bizi naiz, eta
ez dut sukaldean lasaitasunarekin jarduteko aukera
handirik.
Santa Ageda, Londres. Londreseko Euskal Elkartekoekin
Docklantsen, Londresko herri finantzarioan
Herrimina sentitzen al duzu
Herrimina beti hor dago. Naizen tokikoa
naiz, eta askotan izaten ditut Zestoako oroitzapenak.
Baina dagoeneko ohitu egin naiz
Londresko bizimodura. Itzultzeko gogoa ere
badut, baina epe motzean Londresen jarraitzeko
asmoa dut. Printzipioz, uztailean herria bisitatzeko
asmoa daukat.
Joko Olinpikoen etorrera nabari al da hirian
Mugimendu handia dago hirian. Uda honetan, Joko
Olinpikoak egingo direla nabaritzen da, sekulako
mugimendua baitago. Egunkarietan, kalean… sekulako
presentzia dauka, eta nabari da jendea uda honetarako
prestatzen ari dela. Horretaz gain, etxeak, alokairuak…
garestitzen ari dira, hirian obra asko ari dira
egiten, eta ikusten da hiria Joko Olinpikoetarako
moldatzen ari dela.
Oier Arregi Artola

agenda
Ot saila
02 OSTIRALA
Ekain Guraso Elkarteak antolatuta, Sare Sozialei buruzko
hitzaldia. 18:00tan Kultur Etxetan. • Arratsaldean Zertanao.infok
antolatuta mahai inguruko gazte proiektu komunikatiboko
kideekin. 22:30etan Gaztetxean kontzertuak: Xutik eta
ondoren erromeria Monik, Eider eta Leirerekin.
03 LARUNBATA
Gaztetxetik sagardotegira irteera autobusean, txartelak
uztapide eta koioten salgai. •Gaztelekuan, gu sukaldari: bizkotxoak.
09 OSTIRALA
Henna eta tatuaia tailerra Gaztelekuan. •Txilipurdika:
17:00-18:00, 9-11 urteko haurrak eta 18:00-19:00, 6-8 urteko haurrak.
10 LARUNBATA
Henna eta tatuaia tailerra Gaztelekuan.
11
IGANDEA
Agiro Mendi Taldeak antolatuta Urkulu-Andarto egun
pasa.
16 OSTIRALA
22:30etan bertsolari gazteen III. saioa Gaztetxea, bertsolariak:
Aitzol Barandiaran, Iban Urdangarin, Agin Rezola, Alaia
Martin, Julio Soto eta Aitor Salegi herritarra. Ondoren Monik,
Eider eta Leirerekin erromeria.
18 IGANDEA
Herri krosa, Joxe Orbegozoren omenez.
23 OSYIRALA
Txilipurdika: 17:00-18:00, 9-11 urteko haurrak eta 18:00-
19:00, 6-8 urteko haurrak.
24 LARUNBATA
Sexualitate tailerra Gaztelekuan. •Agiro Mendi Taldeak
antolatuta 24-25era Eski zeharkaldia Pirineoetan.
30 OSTIRALA
kandela tailerra Gaztelekuan.
31 LARUNBATA
kandela tailerra Gaztelekuan.
1
9
intxo potea izango da ostegun arratsaldetan
•PZestoako tabernetan, Urteko ardoa edo zuritoa
eta pintxoa 1,50€. Ekimen honek ekainera arte
iraungo du.
nergiaren inpaktu ekonomikoa aztertuko
•Edu Ingurugiro Etxea Fundazioak, horretarako
400 norbanako boluntario behar dituzte, inkesta
egin dezaten. Azterketa egiteko herritarren partehartzea
ezinbestekoa da, animatu! Inkesta egiteko
erak: www.ingurugiroetxea.org web orrian/ ingurugiroetxeafundazioa@azpeitia.net
helbidera mezua
bidali eta inkesta jasoko duzue/Ingurugiro Etxea
Fundazioaren bulegoan (Enparan Dorretxean), Ingurugiro
Etxea Museoan eta udaletxeko Ingurumen
Sailean paperean bete dezakezue.
lastikozko poltsen erabilera murrizteko
•Pkanpaina. Udalak eta merkatari elkarteak,
erosketetarako oihalezko poltsen inguruko “Ni ere
ez naiz plastikozkoa” deritzon kanpaina jarri du
martxan. Herriko 33 denda eta taberna hartuko dute
parte kanpaina honen barruan. Plastikozko poltsak
oihalezkoekin ordezkatuz, ingurumenari keinu txiki,
erraz baina garrantzitsua egin nahi da ekimen
honekin.
estoako udal ikasgelan ikasi ahal izango
•Zdute herriko unibertsitateko ikasleek. Ikasgela
erabiltzeko txartela udalaren web orriaren bitartez
eskatu behar da. Ikasgelaren ordutegia: astelehenetik
ostiralera, 8:00-14:30 eta 15:30-17:00.
•I
nformatika ikastaroa antolatu du Gurutze Jubilatuen
Elkarteak. Ikastaroak doan eta edonorentzat
irekiak izango dira. Jubilatuek lehentasuna
izango dute. Ikastaroak doan eta edonorentzat
irekiak izango dira. Jubilatuek lehentasuna izango
dute. Informazio gehiagorako deitu 650 708 770 telefonora.

zure iragarkia jartzeko
deitu
943 147 123 telefonora