Copy of TG D I S E R T A C I A

Copy of TG D I S E R T A C I A Copy of TG D I S E R T A C I A

17.01.2015 Views

gadmocemas~. marTlac, qarTuli tradiciuli mravalxmianoba qarTuli eTnikuri tipis erT-erTi mkafio maxasiaTebelia. miuxedavad erTad mReris tradiciis met-naklebi SenarCunebisa, qarTuli xalxuri musikis dRevandeli mravalferovneba mxolod `naSTia Zveli didebisa~. vacnobierebT ra, Tu ramdeni `TeTri laqaa~ qarTuli tradiciuli musikis dRevandel `rukaze~, naTeli xdeba, rom Cvenamde moRweuli simRerebi da sagaloblebi mxolod istoriuli bedukuRmarTobis `warRvnas~ gadarCenili `kunZulebia~ im erTiani `kontinentisa~, romelsac qarTuli tradiciuli yofa hqvia. dRevandel qarTul musikalur tradicias kargad exameba asafievis naTqvami: `xalxuri simRera dRes mxolod stilisturi masalaa~. (asafievi 1987 :40) qarTuli xalxuri musika sasunTq aparatze SeerTebul avadmyofs mogvagonebs, romelsac meoradi ansamblebis `sisxli~ miewodeba. TiTqmis dakargulia is tradiciuli qarTuli sofluri garemo, romelSic folkloris matarebeli piri originalur, da amavdroulad, qarTuli stilisagan daucilebel motivs waimRerebs. SedarebiT ukeTes pirobebSia qarTuli sagalobeli, radgan am tradiciis matarebelma axalma jgufebma garkveulwilad SeZles TiTqmis daviwyebul fesvebze `aRmocenebuliyvnen~. TviT axali, stilisturad gamarTuli qarTuli sagaloblis gamoCenasac gaaCnia garkveuli perspeqtiva. Tumca am mxriv, jerjerobiT, mravali `wyalqveSa dabrkolebaa~ gasaTvaliswinebeli. aseve sakmaod rTuli suraTi gvesaxeba qarTuli xalxuri mravalxmianobis formaTa kvlevis tradiciaze dakvirvebisas. mravalxmianobis formebi qarTul tradiciul musikaSi imdenad mravalsaxovania, rom, rogorc Cans, qarTvel mkvlevarebSi damkvidrda maTi sistemaSi gaazrebisadmi zogadi, naklebad siRrmiseuli midgoma. adreuli periodis qarTuli fokloristikisaTvis sakiTxis aseTi zogadi Seswavla ar iyo moulodneli, miT umetes, Tu es sakiTxi kvlevis pirdapir obieqts ar warmoadgenda. Cveni azriT, qarTveli musikismcodne movalea, meti guldasmiT Seiswavlos qarTuli musikaluri tradicia. amasTan, gvjera, rom igi ukeT Caswvdeba Cveni simReris, dasakravisa Tu sagaloblis siRrmiseul kanonzomierebebs, vidre _ ucxoeli swavluli. qarTvels qarTuli masalis gaTavisebis meti SesaZlebloba gaaCnia, rom aRaraferi vTqvaT sakuTari simdidrisadmi pasuxismgeblobaze. amitom gvsurs, rom 4

winamdebare naSromi erT-erTi biZgismimcemi aRmoCndes qarTuli mravalxmianobis formaTa SeswavlisaTvis. amgvarad, Cveni kvlevis mizania qarTuli tradiciuli mravalxmianobis formaTa sistemuri Seswavla, rac sabolood, qarTuli mravalxmianobis formaTa tipologiuri klasifikaciis CamoyalibebiT unda dasruldes. vecdebiT gamovkveToT qarTuli mravalxmianobis kompoziciuri principebi da tipebi; sistemuri kvlevis Sedegad gamovavlinoT struqturuli iersaxe; warmovadgenT qarTuli mravalxmianobis istoriul aspeqtSi ganxilvis hipoTetur mosazrebebs. klasifikaciis cda, romelic naSromSia warmodgenili, mxolod da mxolod avtoriseuli versiaa tipologiuri kvlevisa. bartokis gancxadebiT: `erT adamians ar ZaluZs xalxuri musikis sferoSi seriozuli kvleviTi muSaobis Catareba~ (bartoki 1959 :11). amitom Cveni naSromi Semdgomi kvlevisadmi biZgis mimcemis funqciiT ufroa aRWurvili, vidre sakvlevi problemis bolomde gadaWris ambiciiT. rogorc berSadskaia miiCnevs, mravalxmianobis kvleva SesaZloa, warimarTos sami ZiriTadi mimarTulebiT: esTetikuriT, eTnografiuliT da kompoziciuriT. (berSadskaia 1961 :9) xolo kompozicia is sferoa, romelic esTetikasa da eTnografias Soris dgas da am ori maTganis SemakavSirebel erTgvar niSanTa sistemas warmoadgens. winamdebare naSromSi swored qarTuli tradiciuli mravalxmianobis kompoziciuri mxaris ganxilvaa winwamoweuli. amitom naSromi Teoriuli kvlevisaken ixreba. qarTuli tradiciuli mravalxmianobis rTulma struqturam iZulebuli gagvxada terminologiuri xasiaTis mravali siaxle Semogvetana. am terminTagan mravali maTgani CvenTvisac samuSao xasiaTisaa. gvainteresebs ara `terminologiuri novatoroba~, aramed is, rom adekvaturad iqnes asaxuli qarTuli tradiciuli mravalxmianobis, Tu SeiZleba ase iTqvas, `cxovrebis wesi~, misi saocari mravalferovneba da simwyobre. ar veswrafviT Cvens mier motanil terminTa damkvidrebas qarTul kvleviT praqtikaSi. es axali cnebebi ZiriTadad, movlenaTa adekvaturad asaxvis mcdelobaa da _ ambiciebisgan Tavisufali. `sakvanZo~ Tavisebureba qarTuli tradiciuli mravalxmianobisa, romelic yvelaze metadaa idumalebiT moculi, xolo `amoxsnis~ 5

winamdebare naSromi erT-erTi biZgismimcemi aRmoCndes qarTuli<br />

mravalxmianobis formaTa SeswavlisaTvis.<br />

amgvarad, Cveni kvlevis mizania qarTuli tradiciuli mravalxmianobis<br />

formaTa sistemuri Seswavla, rac sabolood, qarTuli mravalxmianobis<br />

formaTa tipologiuri klasifikaciis CamoyalibebiT unda dasruldes.<br />

vecdebiT gamovkveToT qarTuli mravalxmianobis kompoziciuri principebi<br />

da tipebi; sistemuri kvlevis Sedegad gamovavlinoT struqturuli iersaxe;<br />

warmovadgenT qarTuli mravalxmianobis istoriul aspeqtSi ganxilvis<br />

hipoTetur mosazrebebs.<br />

klasifikaciis cda, romelic naSromSia warmodgenili, mxolod da<br />

mxolod avtoriseuli versiaa tipologiuri kvlevisa. bartokis<br />

gancxadebiT: `erT adamians ar ZaluZs xalxuri musikis sferoSi<br />

seriozuli kvleviTi muSaobis Catareba~ (bartoki 1959 :11). amitom Cveni<br />

naSromi Semdgomi kvlevisadmi biZgis mimcemis funqciiT ufroa aRWurvili,<br />

vidre sakvlevi problemis bolomde gadaWris ambiciiT.<br />

rogorc berSadskaia miiCnevs, mravalxmianobis kvleva SesaZloa,<br />

warimarTos sami ZiriTadi mimarTulebiT: esTetikuriT, eTnografiuliT da<br />

kompoziciuriT. (berSadskaia 1961 :9) xolo kompozicia is sferoa, romelic<br />

esTetikasa da eTnografias Soris dgas da am ori maTganis SemakavSirebel<br />

erTgvar niSanTa sistemas warmoadgens. winamdebare naSromSi swored<br />

qarTuli tradiciuli mravalxmianobis kompoziciuri mxaris ganxilvaa<br />

winwamoweuli. amitom naSromi Teoriuli kvlevisaken ixreba.<br />

qarTuli tradiciuli mravalxmianobis rTulma struqturam<br />

iZulebuli gagvxada terminologiuri xasiaTis mravali siaxle Semogvetana.<br />

am terminTagan mravali maTgani CvenTvisac samuSao xasiaTisaa.<br />

gvainteresebs ara `terminologiuri novatoroba~, aramed is, rom<br />

adekvaturad iqnes asaxuli qarTuli tradiciuli mravalxmianobis, Tu<br />

SeiZleba ase iTqvas, `cxovrebis wesi~, misi saocari mravalferovneba da<br />

simwyobre. ar veswrafviT Cvens mier motanil terminTa damkvidrebas<br />

qarTul kvleviT praqtikaSi. es axali cnebebi ZiriTadad, movlenaTa<br />

adekvaturad asaxvis mcdelobaa da _ ambiciebisgan Tavisufali.<br />

`sakvanZo~ Tavisebureba qarTuli tradiciuli mravalxmianobisa,<br />

romelic yvelaze metadaa idumalebiT moculi, xolo `amoxsnis~<br />

5

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!