Copy of TG D I S E R T A C I A

Copy of TG D I S E R T A C I A Copy of TG D I S E R T A C I A

17.01.2015 Views

moviyvanT agreTve fragments Cveni sadiplomo naSromidan, romlis bolo Tavi swored qarTuli xalxuri mravalxmianobis istoriuli ganviTarebis problemas eZRvneboda: `amgvarad, Cveni azriT, erTiani qarTuli arqauli musikaluri enis etapze qarTuli xalxuri mravalxmianobis forma unda Camoyalibebuliyo xmaTasvlis ostinaturi da reCitaciuli burdonuli sawyisebis aqtiobis Sedegad. isic mniSvnelovania, rom reCitaciuli burdonuli tipidan logikurad advili warmosadgenia erTis mxriv, wminda burdonuli tipis warmoSoba (reCitaciis mospobis Sedegad), meores mxriv ki kompleqsur-paralelurisa (reCitaciuli banis melodiuri gaaqtiurebis Sedegad)~ (gabisonia 1886 83.) dResac ar gamovricxavT movlenaTa amgvar ganviTarebas, magram mas dRes ukve naklebdamajereblad miviCnevT. am mcire mimoxilvis Semdeg gTavazobT amJamindel sakuTar mosazrebebs zogadad tradiciuli mravalxmianobis, kerZod ki _ qarTuli mravalxmianobis warmoSobisa da ganviTarebis safexurTa Sesaxeb: pirvel rigSi, ar SegviZlia Cveni mosazreba ar gamovTqvaT tradiciuli mravalxmianobis stadialurobisa Tu `Zireulobis~ (`imTaviTveobis~) sakiTxze. miT umetes, rom igi uSualodaa dakavSirebuli gansaxilvel TemasTan. ganviTarebuli melodia TavisTavad gulisxmobs ganviTarebul musikalur azrovnebas. maSin, rodesac mravalxmianobis faqts dRes bevri mkvlevari musikalur ganviTarebulobas aRar ukavSirebs (amas msoflio eTnikuri musikis praqtika adasturebs). Sesabamisad, Cndeba Teoria (romelsac sxvadasxva samecniero disciplinaTa monacemebiT safuZvlianad adasturebs i. Jordania), rom mravalxmianoba rasobriv-eTnikuri gansazRvrulobis musikaluri azrovnebis tipia (iseve, rogorc monodiuri azrovneba) da ara _ ganviTarebis Sedegi. Cven principulad viziarebT am debulebas, damajerebelia msjeloba, romlis Tanaxmadac horizontuli da vertikaluri bgeraTSeTanxmebis metnaklebi unari adamianis tvinis fiziologiuri Taviseburebaa da, Sesabamisad, genetikuri aspeqtic gaaCnia. aseve mniSvnelovania adamianTa sxvadasxva donis midrekileba funcionalurad damoukidebeli xmis 156

partiisadmi, rac gamoixateba rogorc realur, aseve nominalur orxmianobaSi. Tumca, funqcionalur aspeqtTan erTad, ar gamovricxavT melodiis ganviTarebis rols mravalxmianobis calkeuli tipis SemuSavebaSi. mxedvelobaSi gvaqvs paraleluri xmaTasvla. eWvgareSea, melodiis ganviTareba ukeT warmoaCens paralelizmis princips, ra faqtic erT-erTi winapirobaa hipoTezisa, rom mravalxmianoba stadialuri, Semdeg warmoSobili movlenaa (ra processac profesiuli musikis istoriaSi kargad asuraTebs organumis warmoSoba da damkvidreba). paralelur xmaTasvlas, xmaTa naklebi funqciuri diferenciaciis gamo, bevri mkvlevari heterofoniis ganviTarebis Sedegad miiCnevs. magram heterofonia erTxmianobidan mravalxmianobaSi is marTlacda gardamavali formaa (ara _ diaqronuli TvalsazrisiT), romelic bevr xalxSi dRemde ar gadazrdila mravalxmianobaSi _ Tundac paralelizmSi. es faqti adasturebs im mosazrebas, rom paraleluri xmaTasvla heterofoniisagan, rogorc unisonis variantuli ganStoebisgan gansxvavebul kompoziciur princips efuZneba. meore mxriv, xmis paralelurad mibaZva, TavisTavad, melodiis ganviTarebis garkveul etaps unda mohyoloda (am dros ar aris gamoricxuli gaucnobierebeli, SemTxveviTi paralelizmis Taviseburi zemoqmedebac). amitom, bunebrivia vifiqroT, rom paralelizmi etapuri movlenaa mravalxmianobis istoriaSi. sityva etapurs aq ori mniSvnelobiT vxmarobT: erTis mxriv, paralelizmi ar Cans iseT Zireul movlenad, rogoric xmaTa ostinaturi, an burdonuli dacalkeveba _ dapirispirebaa; meores mxriv, igi ar aris uSualod heterofoniidan nawarmoebi movlena. amrigad, vfiqrobT, rom, miuxedavad paralelizmis udidesi rolisa mravalxmianobis mravalferovan struqturul formaTa SemuSavebaSi, igi ufro metad melodiis ganviTarebis procesis dros xdeba aqtualuri. rac Seexeba im musikalur kulturebs, sadac paraleluri xmaTasvla mravalxmianobis erTaderTi mdgradi formaa, unda vigulisxmoT, rom maTSi Tavidanve ucxo iyo xmaTa mkafio funqcionaluri gamijvnis tendencia, rogorsac vxedavT burdonul da ostinatur mravalxmianobaSi. miuxedavad xmaTa metad Tamami intervaluri Sefardebebisa, aseve naklebad `mravalxmianur~ movlenad CavTvlidiT imitacias, magaliTad _ 157

partiisadmi, rac gamoixateba rogorc realur, aseve nominalur<br />

orxmianobaSi. Tumca, funqcionalur aspeqtTan erTad, ar gamovricxavT<br />

melodiis ganviTarebis rols mravalxmianobis calkeuli tipis<br />

SemuSavebaSi. mxedvelobaSi gvaqvs paraleluri xmaTasvla.<br />

eWvgareSea, melodiis ganviTareba ukeT warmoaCens paralelizmis<br />

princips, ra faqtic erT-erTi winapirobaa hipoTezisa, rom mravalxmianoba<br />

stadialuri, Semdeg warmoSobili movlenaa (ra processac pr<strong>of</strong>esiuli<br />

musikis istoriaSi kargad asuraTebs organumis warmoSoba da damkvidreba).<br />

paralelur xmaTasvlas, xmaTa naklebi funqciuri diferenciaciis<br />

gamo, bevri mkvlevari heter<strong>of</strong>oniis ganviTarebis Sedegad miiCnevs. magram<br />

heter<strong>of</strong>onia erTxmianobidan mravalxmianobaSi is marTlacda gardamavali<br />

formaa (ara _ diaqronuli TvalsazrisiT), romelic bevr xalxSi dRemde<br />

ar gadazrdila mravalxmianobaSi _ Tundac paralelizmSi. es faqti<br />

adasturebs im mosazrebas, rom paraleluri xmaTasvla heter<strong>of</strong>oniisagan,<br />

rogorc unisonis variantuli ganStoebisgan gansxvavebul kompoziciur<br />

princips efuZneba.<br />

meore mxriv, xmis paralelurad mibaZva, TavisTavad, melodiis<br />

ganviTarebis garkveul etaps unda mohyoloda (am dros ar aris<br />

gamoricxuli gaucnobierebeli, SemTxveviTi paralelizmis Taviseburi<br />

zemoqmedebac). amitom, bunebrivia vifiqroT, rom paralelizmi etapuri<br />

movlenaa mravalxmianobis istoriaSi. sityva etapurs aq ori mniSvnelobiT<br />

vxmarobT: erTis mxriv, paralelizmi ar Cans iseT Zireul movlenad,<br />

rogoric xmaTa ostinaturi, an burdonuli dacalkeveba _ dapirispirebaa;<br />

meores mxriv, igi ar aris uSualod heter<strong>of</strong>oniidan nawarmoebi movlena.<br />

amrigad, vfiqrobT, rom, miuxedavad paralelizmis udidesi rolisa<br />

mravalxmianobis mravalferovan struqturul formaTa SemuSavebaSi, igi<br />

ufro metad melodiis ganviTarebis procesis dros xdeba aqtualuri. rac<br />

Seexeba im musikalur kulturebs, sadac paraleluri xmaTasvla<br />

mravalxmianobis erTaderTi mdgradi formaa, unda vigulisxmoT, rom maTSi<br />

Tavidanve ucxo iyo xmaTa mkafio funqcionaluri gamijvnis tendencia,<br />

rogorsac vxedavT burdonul da ostinatur mravalxmianobaSi. miuxedavad<br />

xmaTa metad Tamami intervaluri Sefardebebisa, aseve naklebad<br />

`mravalxmianur~ movlenad CavTvlidiT imitacias, magaliTad _<br />

157

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!