qarTvelur enaTa Seswavlisa da swavlebis sakiTxebi

qarTvelur enaTa Seswavlisa da swavlebis sakiTxebi qarTvelur enaTa Seswavlisa da swavlebis sakiTxebi

17.01.2015 Views

niisa da fonologiuri alternaciis gamijnvas erTmaneTisagan. Cveni mizania erTmaneTisagan gavmijnoT ablauti, rogorc morfologiuri Rirebulebis mqone bgeraTmonacvleoba fonologiurad motivirebuli bgeraTmonacvleobisagan, kerZod, xmovanTmonacvleobisagan, romelic aris enis sinqronul sistemaSi. aseT movlenad miviCnevT xmovanTa reduqcias. xmovanTa reduqciis saxeebi svanurSi `bgeraTcvlilebis erT-erT saxes warmoadgens bgeraTreduqcia (frang. reduction `Semcireba, dakleba~), rac mdgomareobs imaSi, rom garkveul poziciaSi bgeras SeiZleba daakldes mkafioba, ris gamoc mas SeiZleba daekargos zogierTi artikulaciur-akustikuri Tviseba... reduqciis Sedegad SesaZloa nebismieri bgera sruliad daikargos. reduqcia aRniSnul dialeqtSi amJamad moqmedi procesia, romelic svanuri enis Tanamedrove saxis CamoyalibebaSi ukanasknel aqts warmoadgenda (sapirispirod im mosazrebaTa, romelTa mixedviT xmovanTa reduqcia svanuri enis droindeli periodis movlenaa), rac iqidan Cans, rom: 1. svanuri enis poeziis teqstebi, romlebic enis wina periodis suraTs asaxavs, uxvad Seicaven srulxmovnobis iseT gadmonaSTebs (garda, rasakvirvelia, lentexurisa), romlebic dRevandel yoveldRiur metyvelebaSi aRar dasturdeba. 6

2. sinkopirebisa da reduqciis tendencia dResac sustad aris gamovlenili svanuris lentexur dialeqtSi; 3. reduqcia moqmedebs iseT nasesxeb sityveb- Si, romelTa sesxebac axlo warsulis faqts warmoadgens; 4. meryeoba, romelic gansakuTrebiT vlindeba arsebiT saxelTa brunebisas, gvaqvs paraleluri formebi srulxmovniani da reducirebuli. es ukanaskneli ufro axalgazrdaTa metyvelebisaTvis aris damaxasiaTebeli. svanuri enis xmovanTa reduqcia didi xania kvlevis sagania. jer kidev 1924 w. ak. SaniZem Tavis metad sayuradRebo naSromSi `weliwadis etimologiisaTvis~ mogvca aRniSnuli movlenis pirveli mecnieruli aRwera. aRsaniSnavia v. Tofurias specialuri gamokvleva `reduqcia qarTvelur enebSi~, romelic aseve metad mniSvnelovan daskvnebs gvawvdis. magram es kvleva-Ziebani atarebdnen istoriul xasiaTs. axsnili iyo calkeuli SemTxvevebi da ar iyo warmodgenili xmovanTa reduqciis mTliani meqanizmi, romelic qmnis garkveul sistemas, rac mTlianad ar amowuravda reduqciis arss, Cven gvainteresebs, SeviswavloT xmovanTa reduqcia sinqronul aspeqtSi, rogorc enaSi moqmedi movlena, kerZod, balszemouri dialeqtis mixedviT, sadac is cocxali procesia; avxsnaT igi fonologiuri meTodebis saSualebiT. analizi CavatareT e.w. deduqciuri meTodiT, romelic aRniSnul movlenas Seiswavlis ara izolirebulad, aramed mTlianobaSi, misi garemocvebis gaTvaliswinebiT; 7

niisa <strong>da</strong> fonologiuri alternaciis gamijnvas<br />

erTmaneTisagan.<br />

Cveni mizania erTmaneTisagan gavmijnoT ablauti,<br />

rogorc morfologiuri Rirebulebis mqone<br />

bgeraTmonacvleoba fonologiurad motivirebuli<br />

bgeraTmonacvleobisagan, kerZod, xmovanTmonacvleobisagan,<br />

romelic aris enis sinqronul<br />

sistemaSi. aseT movlenad miviCnevT xmovanTa reduqcias.<br />

xmovanTa reduqciis saxeebi svanurSi<br />

`bgeraTcvlilebis erT-erT saxes warmoadgens<br />

bgeraTreduqcia (frang. reduction `Semcireba,<br />

<strong>da</strong>kleba~), rac mdgomareobs imaSi, rom garkveul<br />

poziciaSi bgeras SeiZleba <strong>da</strong>akldes mkafioba,<br />

ris gamoc mas SeiZleba <strong>da</strong>ekargos zogierTi artikulaciur-akustikuri<br />

Tviseba... reduqciis Sedegad<br />

SesaZloa nebismieri bgera sruliad <strong>da</strong>ikargos.<br />

reduqcia aRniSnul dialeqtSi amJamad moqmedi<br />

procesia, romelic svanuri enis Tanamedrove<br />

saxis CamoyalibebaSi ukanasknel aqts warmoadgen<strong>da</strong><br />

(sapirispirod im mosazrebaTa, romelTa mixedviT<br />

xmovanTa reduqcia svanuri enis droindeli<br />

periodis movlenaa), rac iqi<strong>da</strong>n Cans, rom:<br />

1. svanuri enis poeziis teqstebi, romlebic<br />

enis wina periodis suraTs asaxavs, uxvad Seicaven<br />

srulxmovnobis iseT gadmonaSTebs (gar<strong>da</strong>,<br />

rasakvirvelia, lentexurisa), romlebic dRevandel<br />

yoveldRiur metyvelebaSi aRar <strong>da</strong>sturdeba.<br />

6

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!