1. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa

1.
Gurasoentzako aldizkaria
• Hiruhilabetekaria
2001eko negua
Lea-Artibaiko Amankomunazgoa • Prebentzio Zerbitzua

Gurasoentzako
aldizkaria
egiteko
1.
zenbakia
Laguntzaileak
• Ondarroako Udal Euskera Zerbitzua
• Guraso elkarteak:
Berriatuako Herri Ikastetxea
Etxebarriko Manuela Zubizarreta Eskola
Ispasterko Eskola unitarioa
Lekeitioko Eskola Publikoa
Lekeitioko R.M. Azkue Ikastola
Lekeitioko Iturriotz Institutua
Markina-Xemeingo Bekobenta Eskola Publikoa
Markina-Xemeingo Berakruz Ikastola
Ondarroako Herri Ikastetxea
Ondarroako Zubi Zahar Ikastola
Ondarroako Txomin Agirre Ikastola
Ondarroako Institutua
Maketazioa BOL & ERI Komunikazioak
Imprimategia GERTU imprimategia
Banatzailea Axmatu XXI
Egilea
Lea-Artibaiko Amankomunazgoa
• Prebentziorako Zerbitzua
Kanttoipe, 3 • 48700 ONDARROA
Tf.: 94 613 43 75 • Faxa: 94 683 19 66
eburgoa@lea-artibai.org
Lege Gordailua BI-2770-01
3 Editoriala
Egiteko Prest!
aldizkaria
Pedro Agustin Juaristi
Gurutzne Osa
4 0tik 5 urtera
Kasketa baten
aurrean nola jokatu
Josune Egia
6 6tik 11 urtera
“Handiak
sentitzen dira”
Mariaje Uranga
Babesleak
8 Zeure Txokoa
Gurasoen galderei
erantzuten
Nerea Urrosolo
10 12tik 18 urtera
Bere nortasunaren
bila
Olga Maiz
12 Denentzat
Ahozko literatura
eta komunikazioa
Aitor Txarterina
Ekintza honek Bizkaiko Foru Aldundiko
Kultura sailaren laguntza jaso du.
2 Egiteko Prest! 1. zenbakia 2001eko negua

editoriala
Zuen gustokoa
izan daiala
"Egiteko prest", Lea Artibai Amankomunazgoko
ume eta gazteen gurasoei eskaintzen
deutsuegun aldizkaria dozue.
Amankomunazgoak, beste proiektu batzuen
artean, heziketearen ganeko informazino eta
formazinoa emongo dauen artikulu, alkarrizketa
eta eritxi desbardinakin osotutako aldizkari
hau egin nahi izan dau, hain zuzen be,
gurasoak seme-alaben heziketa gaietan
prestatu eta trebatzeko.
Gai honeetan jantzita dagozanek dinoenez,
familiak ez dau aurretik ikasten zelan hezi
seme-alabak, zelako printzipioetan oinarritu
behar dan, zein hezkuntza eredu eskainiko
dauen, etab.. sarritan "barruko senak" aginduta
hezi izaten dau. Hori dala eta, hutsune
hori beteten ahalegindu nahi dogu, zuon,
gurasoon laguntzeagaz.
Horretarako, aldizkariaren ganean zeozer
esan nahi badozue, zuen ikastetxera edo
guraso alkartera zuzendu edo Amankomunazgoko
prebentzino zerbitzura deitu (94
613 43 75), holan guztion interesei erantzungo
deutsan aldizkaria izatea lortuko dogu
eta.
Besterik barik, aldizkaria baliorako izango
dozuelakoan gagoz.
Pedro Agustin
Juaristi Leniz
Lea-Artibai
Amankomunazgoko
Lehendakaria
Gurutzne Osa
Solabarrieta
Prebentzino
azpibatzordeko
Lehendakaria
3

0tik 5 urtera 5era
Josune Egia Fernandez
Psikologoa
• BILBO
Kasketa baten aurrean
zelan jokatu
Emozioak eta sentimenduak
umeengan. Hainbat
eta hainbat aipatu ahal
dira, esate baterako,
poza, tristura, beldurra,
inbidia, lotsa, haserrea,
etab… eta horien artean
amorrua edota gure artean
"kasketak" bezala ezagutzen
ditugunak.
Emozio hauen aurrean
hezitzea posible ote da
eta zer nola egin hori
Egia esan guraso bezala
oso zaila da horrelako
egoeren aurrean ondo
jokatzea baina saiatuko
gara pauta batzuk ematen..
Ohikoak al dira kasketaldiak haur
txikiengan Zer dira Nola bereizten
ahal ditugu kasketaldiak eta
haurraren benetako arazo edo
beharrak
Kasketak haur txikiek duten jokatzeko
modu berezko eta ohikoak dira.
Horrelakoetan haurrak negarrez, oihuka,
zoruan ostikoak joz, lurrera botaz
e.a. adierazten du amorrua eta haserrea.
Orokorrean, helburu argi bi azaltzen
dituzte. Batetik, aurretik ukatu dioten
zerbait lortzeko ahalegina, eta bestetik,
gainontzekoen arreta piztu, bai
gurasoena, bai irakasle, ikaskide,
senide, e.a.ena ere.
Sarritan jendearen aurrean izaten dira
(aiton-amonak, izeba-osabak... daudenean).
Txantaje emozional horren
aurrean, gurasoek zailagoa dute
seme-alabaren nahi edo apetak ukatzea.
Gehienetan ez da zaila kasketa bat eta
haurrarentzat traumatikoa izan daitekeen
gertakari bat bereiztea.
Horretarako, ikusi beharko dugu kasketaldia
nahieraz hartu ote duen, bere
begitxoetan gezurrezko malkoak ote
dituen, e.a.
Egokia al da amorru hori adieraztea
Zer esan nahi du
Pertsonentzat onuragarria eta komenigarria
da sentimenduak adieraztea,
modu egokian egiten denean beti ere.
Haurrek ikasi behar dute poza, amorrua,
haserrea eta beste emozioak
modu kontrolatuan adierazten.
Horretarako, hazten diren bitartean,
emozioen autokontrol orekatu eta egokia
garatzen irakatsi behar diete gurasoek,
helduak izatean frustrazioen
aurrean tolerantzia ona izaten jakin
dezaten eta autoestimu egokia izan
dezaten.
Haurrek gainontzekoen iritzi, gustu,
ukapenak eta ideiak errespetatuko
dituzten pertsonak izan behar dute
etorkizunean, beren ideia eta iritziekin
alderatuz zeharo ezberdinak izan
arren; gainera, gainontzekoekiko jarrera
tolerante eta kontrolatua izaten jakin
behar dute.
Gurasoek prestatu behar dituzte irakaspen
horiek lortzeko estrategiak eta
pausoak, haurrek horrelako jarrera
apetatsurik eta kontrolatu gabeko
emoziorik izan ez dezaten, jarrera
horiek erreakzio neurrigabekoak eta
intoleranteak sor baititzakete etorkizunean.
Haurrak hazten diren heinean, desagertzen
al dira edo beste era batez
azaltzen al dira kasketaldiak
Zeintzuk dira amorrua adierazteko
ezaugarririk nabarmenenak adinaren
arabera
Amorrua modu ezberdinez adierazten
da haurra hazten den heinean; negarrez
eta zorua joz hartzen duten haserrealditik
hasita, eta helduak frustrazioa
adierazteko mahaian ukabilkada
bat jotzeko izaten duen portaera horretara
arte. Haurra hazi ahala jokatzeko
modu horrek ezaugarri ezberdinak
hartzen ditu; gurasoekin haserrea edo
sumindura izaten da, tristura, bakartzeko
jarrera, gurasoek maite ez dutela
eta antzeko pentsamendu distortsionatuak
izateko joera ("izorratzeko
zigortzen naute", "benetan maiteko
banindute, motorra erosiko zidaten"),
ulertezintasuna ("inork ez nau ulertzen",
"ulertuko banindute, gauez
etxera beranduago iristen utziko zidaten")…
Pentsamendu hauek guztiek
frustrazio, sumingarritasun eta atsekabe
handiagoa sortzen dute.
Seme-alabak txiki-txikiak direnetik irakatsi
behar diete gurasoek frustrazioa
jasaten eta arreta modu egokian bereganatzen
(zintzo izaten). Frustrazioa
4
Egiteko Prest! 1. zenbakia 2001eko negua

elkarrizketa
lib ur u inter esgar
ria
apurka-apurka kontrolatzen ikasten
bada min gutxiago ematen du.
Horrela, sufrimendu ugari ekidingo
ditugu etorkizunean.
Zer egin dezakete gurasoek kasketaldi
baten aurrean Eta kale erdian
egiten dutenean Zerbait lortzen al
da belarrondoko bat emanez
Kasketaldi baten aurrean jarrera
sendo eta zorrotza izan behar da; portaera
apetatsu eta ezegokiaren aurrean
ez da amore eman behar. Semealabak
kale erdian kasketaldia izaten
duenean errazagoa da amore ematea,
egia da; baina lotsa behin sentitzea
egokiagoa da etorkizunean
hamaika kasketaldi jasan behar izatea
baino.
Horretarako, kasketaldiari jaramonik
ez egiten saiatuko gara, gezurrezko
malkoei ez diegu kasurik egingo, …
eta etxera heltzean zigortuko dugula
esango diogu haurrari. Zigor egoki
baten adibidea
hauxe izan daiteke: "amatxuk
erosketak egin arte geldi eta oztopatu
gabe egoten ez badakizu, sukaldeko
aulkian bost minutuz egongo zara geldirik
entrenamendu moduan, lasai
itxaroten ikasi behar duzu eta."
Edonola ere, haurra lasai dagoen une
bat aprobetxatuz eta hurrengo arazoa
sortu aurretik, honakoa azalduko
diogu haurrari: zerbait modu ezegokian
eskatzen duen bakoitzean (negarrez,
oihuka, ukazioa onartu gabe,...)
eskaera ukatuko diogu automatikoki
eta ez du negoziatzeko aukerarik
izango.
Bestetik, zigorrak haurrak egin duen
faltaren neurrikoa izan behar du;
horrela, bere ardura dela ikasiko du
haurrak, eta izorratzeko asmorik ez
dugula ikusiko du.
Jokoan galdu eta fitxak lurrera botaz
haserre jaikitzen den haurraren kasua
ohikoa da. Horretarako zigorra
hurrengoan jokatzeko baimenik ez
ematea izan daiteke; ikusle moduan
egon beharko du gainontzekoak galtzen
dutenean kirol-legez jokatzen
dutela ikusten eta gogoeta eginez.
Garrantzitsua da haurrak haserrea
kontrolatzeko egiten dituen ahaleginak
saritzea; horrela, jokatzeko
modu egokiago hori indartuko
dugu.
Belarrondoko bat inoiz ez ematen
saiatuko gara. Jakinekoa da belarrondokoa
emanez kasketaldiarekin
amaituko dugula berehala; baina,
aldi berean, irakatsiko diogu jotzea
zilegi dela zerbait atsegin ez dugunean
edo norbaitek modu jakin batez
jokatzea lortu nahi duenean.
Zer da kasketaldi hauen aurrean egin
behar ez duguna
Nire aholkua da une horretan haurrari
arretarik ez eskaintzea, ez oihukatzea
eta ez jotzea. Kasurik egitea ez da
komeni, hori baita berak nahi duena;
horrela, jokatzeko modu ezegoki hori
indartuko genuke.
Haurra heltzean kasketaldiak desagertuko
direla pentsatzea akatsa da.
Muga argi batzuk ezarri behar zaizkio,
eta zer dagoen ongi eta zer gaizki
bereizten ikasi beharko du. Horrela,
bere buruarengan segurtasun handiagoa
izango du eta emozioen autokontrol
handiagoa lortuko du. •
¿Qué es lo que no
debemos hacer ante
las rabietas
Mi consejo en no prestarle
atención en esos momentos,
gritarle o pegarle. No es conveniente
hacerle caso porque es
lo que él/ella pretende con ello
y de esta forma estaríamos
reforzando que continúe con
esta inapropiada forma de
actuar. Es un error pensar que
cuando el niño crezca estos
berrinches desaparecerán con
la edad. Es necesario plantearle
unos límites claros y que
aprenda a distinguir qué está
bien y qué mal. Adquirirá más
seguridad en sí mismo y mayor
autocontrol emocional.
Egiteko Prest!
1. zenbakia
5

6tik 11ra
6tik 11 urtera
Mariaje Uranga
Familia Terapeutea
• IRUN
“Handiak sentitzen dira”
Umea hazi ahala hainbat
gauza aldatzen joaten
dira. Horien artean umearengan
ingurukoek daukaten
eragina. Eta horixe da
eztabaidatu nahi duguna,
umea besteekin harremanetan
jartzen denean zer
gertatzen den, umeen
sozializazioa, hain zuzen
ere.
Zer da umeen sozializazioa edo zer
da sozializazioa
Bai, benetan gaia interesagarria da eta
gai honetaz asko dakitenak egon
badaudenez, haiek esandakoa aipatuko
dizuet...
Sozializazioa prozesu bat da eta pertsonongan
prozesu oso bat edo prozesu-multzo
bat, hain zuzen ere, ezer
bada gu humanizatzen gaituena sozializazio-prozesua
da: Pertsona bakoitza
gaitasun batzuen jabe egingo da bizi
den medio sozio-naturalean, gaitasuna
lortuz joango da prozesuan aurrera
egin ahala, hortaz, ikasteko prozesu
bat da ez berez datorren zerbait.
Ikasteko bide horretan hainbat eta
hainbat emozio biziko ditu eta beste
hainbesteko erreakzio edukiko ditu
pertsonak.
Pertsona egina, guztiz garatua egingo
da, besteren artean sozializazioari
esker; garatzeko iturria eta intelektuala
den iturria baita. Baina sozializazioaren
lehenengo iturria familiak berak ematen
du. Txiki-txikitatik dauzkagun premiak
beteko ditu familiak, afektibitatea eta
emozioak, horiexek hain zuzen ere,
oinarri-oinarrizko beharrizanak dira
umearentzat eta argi eta garbi familiaren
esku dago beharrizanok betetzea.
Familiak ipiniko du umea sozializatzebidean.
Orduan, familia da lehenengo sozializazioa
Familiarentzat 4 funtzio nagusi bereizi
zituen, besteak beste, Murdock’ek
1949an: sexuala, ekonomikoa, erreproduktiboa
eta soziala. Orain gauzak
aldatzen ari dira, Mendebaldeko kulturan
familiaren betiko eredua aldatzen
ari da: guraso bakarreko familiak; sexu
bereko kideen familiak; dibortziatuak
edo banandutakoek sortutakoak, berregindakoak...
eta ikusteko gaudenak...
Edozein dela ere familiaren eredua,
bete egiten ditu funtzio nagusi bi: erreprodukzioa
eta sozializazioa. Familiei
lagundu egin behar zaie estruktura
familiarra zaintzen.
Baina sozializatu-sozializatu ez al da
etxetik kanpo egiten
Umearen sozializazioa, nortasuna sortzea
eta estabilidade emozionala, hain
zuzen, familiaren eginbeharra da. Ez
da eskolaren kontura bakarrik
laga behar. Eskolak ezin du
bakarrik pisu guztia
hartu, familiak ere
ezin du bakarrik
egin, baina biek
elkarrekin bai.
Noiztik ematen
da Noiz komeni
da sozializaio
hori hastea
Txikiari lehenengotik
ulertarazi
behar zaio ama ez dela munduko pertsona
bakarra, badaudela beste batzuk
ere: aita, amuma, anai-arrebak, hau da,
hurre-hurrekoak onartu baditu bere
bizitzako lehenengo hilabeteetan, joango
da beste batzuk onartzen ere eta
eremua zabaltzen.
Aita hurrean edukitzeak lagundu egingo
dio umeari banaketa horrekin, sinbiosi
horretatik ateratzen, eta bide
batez norbanakoa izaten, indibidualizatzen.
Horrela, gainera, komunikatzeko
bidean jarriko da. Jaiotzetik dauka
umeak komunikatu beharra, nahiz eta
batzuetan estimulu faltagatik blokeatua
geratzen den.
Jakin badakigu denok zelan komunikatu:
begirada bat, irriparra goxo bat nahikoa
izaten dira askotan. Bada jakin
dezagun sozializazioa eta komunikazioa
elkarrekin datozela. Gizakia izateagatik,
umea etengabe ari da garatzen
bai intelektualki bai afektiboki.
Sozializazioa beraz, gizakion garapen
intelektuala eta afektiboa den zergatia
bihurtzen dela esango genuke.
Argi eduki dezagun, sozializazioa etxean
bertan hasten da, inguruak lagundu
egingo dio.
Etxeko txokotik irten eta kalerako
saltoa egiten dutenean, inoiz, txarto
pasatzen dute, lagunik ezin egin eta
azkenean, istiluak geratzen dira. Zer
dela-eta
Bai, halaxe geratzen da. Aipatuko dugu
orokorrean zer gertatzen den. Umea
ulertzeko, ulertu behar dugu lehenengo
ume hori familiaren sistema konkretu
batean eta kontestu zehatz batean
dagoela. Amarengandik banatu den
umea dagoeneko autonomia lortzeko
bidean dago. Gauza da ulertzea zer
den autonomia. Autonomoa izatea ez
da bakar-bakarrik moldatzea jateko
sasoian edo janzten jakitea baizik eta
oztopoen aurrean erantzun bat emateko
gai izatea, beti ere adinaren arabera.
Baina kontua da aurretik ezelako
6 Egiteko Prest! 1. zenbakia 2 0 0 1 e k o n e g u a

elkarrizketa
eskarmenturik ez badu hartu edo inoiz ez
bada egon horrelako egoera batean,
benetan gaizki pasatuko du zenbait
momentutan. Bere buruarekin minimoki
segurtasunik ez badauka edo konfiantzarik
ez badauka bere buruarengan ez da
pasako etxetik kanpoko erlazio sozialetara.
Badaude modu batzuk salto hori errezago
egiteko, adibidez: kontaktu batzuk
eta joku batzuen bitartez dosi txikiak hartzen
joaten dira.
Jakin badakigu denok, etxean hasten
dela beti. Pausoak honako hauek izaten
dira: hasieran amarekin jolastuko du, gero
ama barik baina ama bertan dagoela, oso
aparte ez, gerotxoago ostera, ama ez
badago ere bere kasa ibiliko da nonbait
jolasean. Hori gertatzen denean ari da
lortzen, poliki–poliki berarentzat ezinbestekoa
den konfiantza maila, eta lortzen
duenean hasiko da bere kasa gauzak
ikertzen, horrela finkatzen hasten dira
sozializazioaren oinarriak. Bere buruarekin
ziur sentitzen bada umeak ikertzeko
beharra ere sentituko du, jakin mina edukiko
du, ikusi nahiko du zer pasatzen den
berak manipulatzen dituenean zenbait
gauza, erreakzioak ikusteko irrikan egongo
da. Gero, prest egongo da kanpoan
besteen ondoan lehenik, eta gero, besteekin
aritzeko, behar dituen tresnak erabiltzeko.
Zer egin besteekin erlazionatzean txarto
pasatzen ari diren umeekin
Segun eta zenbat urteko umeak diren: 6
urtetik aurrera adibidez, lagunak baino ez
dira ezinbestekoak. Orain arte esandakoan
oinarriturik: autonomia gutxiko neskamutilak,
babes gehiegi eduki dutenak,
edozein gauzagatik bildurra daukatenak...
horiek, benetan, arazoak edukitzea ez da
harritzekoa "Latentzia" garaiko neskamutilek
(6-12 urte
lib ur u inter esgar
ria
bitartekoak) benetako oztopoak aurki ditzakete
baina helduok hor izango gara hori
ulertzeko eta laguntzeko: familia-eskola
hain zuzen be.
Nola lagundu
Ez sartu lagunen arteko istiluetan.
Kexatzen direnean ez lagundu besteen
aurka jartzen... Lagundu nahi badiegu,
zer pentsa ematea da onena beraiek egin
dezatela erreflexioa, Esate baterako esan
ahal diegu: "zer gertatzen da inork ez
badu nahi ibili zurekin..."; "pentsatu
beharko duzu zer daukazun zuk besteei
gustatzen ez zaiena.."; "behar bada, inondik
inora, zuk nahi duzuna besteek nahi
dutenaren gainetik jarri nahi duzu.." Era
horretako komentarioekin laguntza bide
bat emango diegu, nolabait esateko,
neska-mutilak pentsatzen jarri, pentsaraztea
da helburua.
Liderrak eta menpekoak, hori ere konplexua
ezta
6-7 urterekin hasten dira horrelako figurak...
taldetxoak egiten hasten dira eta taldeak
gauza asko suposatzen du, taldean
dabilenak gauza batzuk onartzen ikasiko
du, beste batzuk trukatu, amore ematen
ere bai... "Latentzia" delako sasoian
daude eta sasoi horretan oso konpetitiboak
izaten dira, norgehiagoka jarduten
dute. Garapeneko ezaugarri bat da hori.
Talde batean ibiltzean frogatu beharko du
gai dela zenbait egoerari aurre egiteko,
ze bestela albo batera lagako dute besteek,
gerta daiteke agresibo bihurtzea ere
bai... edo beste baten menpe egotea.
Gurasoek, "honekin ez ibili" esatea
komeni da
Semeak edo alabak askotan aurkituko du,
hain zuzen ere, gurasoon gustukoa ez
den lagun horrengan berak falta duen zerbait
edo berari gustatuko litzaiokeen zerbait.
Gurasook ez dugu ezta entzun ere
egin nahi hori, baina gustatu ala ez ontzat
hartu beharko dugu lagunak apartatzea
ez dagokigula geuri seme-alabei eurei
baino. Gainera, komeni zaie saio ezberdinak
egitea, lagun batzuekin ibili eta ondo
moldatzen ez badira edo, beste batzuekin
saiatzea, behar bada guk ez dugu hori
dena oso ondo ulertuko eta egin dezakegun
gauzarik onena da tartean ez sartzea
guk ez ulertu arren baina beti helduon
presentzia ezinbestekoa da. "Beti egon"
ez du esan nahi galdetzea baina bai
EGOTEA.•
“Se sienten mayores”
A la edad de 6 años, l@s amig@s
cobran una importancia relevante.
En esta etapa de latencia (6-12
años), l@s niñ@s con poca autonomía,
l@s que están muy protegid@s,
l@s que se asustan por
cualquier motivo… pueden vivir
muchas dificultades en su relación
con otr@s niñ@s. ¿Cómo ayudarles
No interfiriendo en "conflictos
de amigos". Cuando vengan quejándose,
no influir en el niñ@ a
posicionarse en contra de un@ u
otr@. De alguna manera, hay que
conseguir que empiecen a pensar
por sí mismos (ej. "qué pasa para
que nadie quiera ... contigo",
"tendrás que pensar qué hay en ti
que no gusta a los demás").
Egiteko Prest! 1. zenbakia 2 0 0 1 e k o
7

ZEURE TXOKOA
gurasoen itaunei erantzuten
Gurasoen
galdera edota kezkei
erantzun zuzena
ematea oso zaila da, heziketa
gaietan errezetarik ez
dagoelako baina pautak, ideiak
eta orientazioak eman ahal
dira. Zeuk ere zerbait galdetu
nahi baduzu, badakizu, bidali
zure galdera gure aldizkarira.
Kontutan izan
anonimoa dela.
• 3 urteko semea dut eta txikitatik,
ez du gau bat bera
ere segidan lo egin. Asko
esnatzen da eta igeriketan
edo sartu nahi dugu, horrela,
nekeak jota ia behingoz
hobeto egiten duen lo.
Kuriosoena da neure arrebaren
etxean lo egin duenetan,
ez dela gau osoan
esnatzen.
Gau bakoitzeko loaldia zikloka pasatzen
da. Ziklo bakoitzak bost fase
dauzka. Lehenengotik laugarrenera,
lo arinetik lo sakonera pasatzen gara
eta bosgarrenenean ostera, amets
egiten dugu. Bosgarrena amaitzearekin
batera zikloa ere amaitzen da eta
ziklo berri bat hasi. Nagusiok gau
Nerea Urrosolo Urkizu
Hezkuntza Aholkularia eta Psikologo klinikoa
• ONDARROA
baten bost bat ziklo pasatzen
ditugu baina umeek askoz
gehiago, ziklo motzagoak edukitzen
dituzte eta. Ziklo bat
amaitu eta berri bat hasi arte,
loa askoz arinago egiten da
eta, inoiz, tarte horietan esnatu
egiten gara, umeak ere bai,
eta momentu horietan, adibidez,
ume batzuk altxatu egiten
dira edo gurasoei deika hasten
dira. Ikusi dugunez gabaz
esnatzea guztiz normala,
orduan, umeak ikasi behar du
ohean isilik gelditu ezkero loak
hartuko duela ostera ere. Eta
esaterako, hori gertatzen zaio
ixikonean, esnatu esnatzen
da, baina inori deitu barik ostera ere lo
egiten du.
• 5 urteko alaba daukat eta
oso lotsakorra da. Lehen txikia
zenean ba isila zelakoan
baina orain jada… nik uste
dut arazoa bihurtzen ari
zaiola. Zer egin hori gainditzeko
Lotsakorra izatea arazo bat izan daiteke,
bai. Badakizue noiz Bada, horren
kontura gure seme-alabak momentu
eskasak pasatzen dituenean txarto
sentiarazten duelako. Adibide asko
eman daitezke: esaterako, nahiko
luke halako edo bestelako lagunekin
ibili baina eurengana hurreratzen
ausartzen ez denez bakarrik geratzea
nahiago du, nahiko luke halako edo
bestelako gauza bat eduki, baina berbarik
ez egiteagatik edo ez joategatik
eskatzera ezer barik gelditzen da.
Era horretako lotsa alde batera laga
daiteke, gainditu egiten da, baina erakutsi
egin behar zaio zelan, erraztasun
batzuk faltan ditu eta bereganatu
egin behar ditu, hola nola: besteengana
zelan hurreratu, berbetan zelan
hasi, zerbait galdetu edo eskatu behar
badu zelan egin, bere gauzak kontatzen
ikasi, telefonoa hartu eta baten
bati deitu...
Erreztasuna hartu behar du gauza
horiek egiteko, bere burua trebatu.
Lehenengo eta behin, eredu bat azaldu
behar zaio eta praktikatzeko aukera
eman behar zaio bere inguruan
bertan. Gainera, hastea nahikoa izaten
da ze segituan ikusiko du zerbait
lortu duela eta lortutakoarekin motibatuta
sentituko da bide horretatik segitzeko.
• 2 seme ditut, 2 eta 4 urtetakoak.
Zaharrenari aspaldi
baten "errieta" txiki bat egitea
edota "atentzio" txiki bat
deitzea nahiko izaten da,
bere buruari golpeka hasteko.
Lehengo egunean etxean
erraketekin bere burua
jotzen hasi zen; zergatik egiten
du hori Zer egin dezakegu
Oso kezkatuta gaude.
Horrelako portaera bat ondo ulertzeko
datu garrantzitsu bat falta zaigu: zer
egiten dute gurasoek edo berarekin
dauden nagusiek umeak hori egiten
duenean Pentsa dezagun horrelako
zerbait gertatu dela:
Egoera: Bi anaiak afaltzen ari dira.
Lau urtekoak jogurt ahokada bat
purrustadan bota dio anaiari aurpegira.
Amak errieta egin eta zigortuta
jogurta kendu dio. Zer egiten du
umeak Txilioka hasten da eta bere
buruari kolpeka. Zer egiten du amak
Pentsatzen du "Ai ene!... ume honi
8 Egiteko Prest! 1. zenbakia 2001eko negua

kontsultak
Badakizu, itaunen bat badaukazu egiteko, bidali egiguzu helbide honetara:
Prebentzio zerbitzua. Kanttoipe, 3 • 48700 ONDARROA. Edo faxez 94 683 19 66ra;
edo posta elektronikoz: eburgoa@lea-artibai.org
ezin zaio ezer esan!... zelako sensiblea
da!... Zenbat sufritzen du koitaduak!"...
Eta orduan, zera esaten dio:
"Beno, beno!... ez zaitez horrela
jarri!... lasaitu zaitez!"...Eta jogurta
ematen dio. Azkenean, umeak lortu
du zigorraz libratzea. Kontatu dugun
moduan gertatu bada - gehienetan,
horrela izaten da eta - guztiz normala
da umea horrela portatzea, beretzat
balio handia dauka horrek, argi dauka
zer egin behar duen nahi duena lortzeko,
behin balio izan dio, orduan,
hurrengoan ere berdin egingo du.
Portaera honekin amaitu nahi badugu
nahikoa da amaiera aldatzea: Zigorra
bete eragin, ez kendu eta ez laga
beste zerbait irabazten, laster amaituko
da erreakzio hori.
• Nire semeak 9 urte ditu eta
gauza arraroak egiten ditu,
adibidez, denbora asko
ematen du bere gelan sartuta,
ez du eskolako lagunik,
beste batzuekin ibiltzen da
kalean. Zeozer pasatzen ote
zaio
Jakin egin beharko genuke zein den
benetako arazoa kasu honetan, hau
da, trebetasun sozialik ez ote daukan
ala beste zerbait den, hau da, mutilak
nahi du gelako lagunekin ibili baina ez
daki zelan, ala kontua da ez dela
haiekin gustura sentitzen, interes desberdinak
dituelako. Lehenengo
kasuan, trebetasunak erakutsi egin
behar zaizkio eta hori litzateke soluzioa.
Bigarrenean ostera, ulertu eta
errespetatu egin behar zaio desberdina
izateko eskubidea. Onartu egin
behar da edozelako desberdintasun
bada ere (gustuak, gaitasuna, orientazio
sexuala...), izan ere familiak berak
ez onartzea jada arazo bat izango da
berarentzat, beraz asko sufritzen
delako sasoi honetan. Laguntzarik
hoberena izango da erakustea
zein bidetatik komeni zaion jotzea
eta zein estrategia erabili bere
interesak betetzeko, bere bidea aurkitzeko.
• 3 urteko neskato baten
ama naiz. Eskolatik atera
bezain pronto, neu ikusi eta
bronkan eta negarrez hasten
da. Ziur eskolan oso
ondo egon dela; zerbait
esan nahi dit Zelan erantzun
behar dut
Adin horrekin umeak oso nekatuta
irtetzen dira eskolatik eta aldarte
horrekin errezena da edozein huskeriagatik
negarrez hastea edo kasketaldi
bat hartzea. Bestalde, holako txikiek
gurasoen atentzioa behar beharrezkoa
dute, hortaz, normala da hainbat
ordu guraso barik pasa eta gero,
elkarrekin egotean "atentzio-kuota"
eskatzea.
Umeak berehala ikasten du, geuk erakusten
diogu eta, atentzio "extra" lortzeko
zein den biderik errezena: negar
egitea edo bronka montatzea. Hori ez
bazaigu gustatzen erakutsi behar
diogu umeari gure atentzioa beste
modu batera lortzen. Egin behar
duguna da, hartu momentu bat egunean
zehar berari dedikatzeko: berarekin
jolasteko, berba egiteko, entzuteko...
eta alderantziz, ez bada behar
den bezala portatzen, ez diogu jaramonik
egingo, gure atentzioa kendu
egingo diogu. Umea konturatzen
denean era horretan ez daukala ezer
lortzerik, negarrak eta bronkak desagertzen
joango dira.
• Zelan erreparatu nire 15
urteko alaban anorexia arazoak
dituela Gaia askotan
entzun izan dut baina ez
dakit zer egin neure etxean
horrelakorik gertatuz gero,
beldur naiz. Zer egin ahal
dut ez gertatzeko
Anorexiaren sintomak hauexek dira:
- Pisu galtze nabaria
- Loditzeko beldur ikaragarria, nahiz
eta pisu egokiaren azpitik egon.
- Jarrera ezkorra bai pisuaz bai itxuraz
eta orokorrean, elikaduraz.
- Jatorduetan portaera arraroak: oso
dieta eskasak ("light" janariak, kaloria
gabekoak,...) laxanteak edo diuretikoak
askotan erabili.
- Kasu batzuetan, tarteka, tripakadak
ematen dira, jarraian oka eginez edo
bota gabe.
- Neskak hilerokoa galtzen dute.
Pertsona hauek euren gorputzaren
menpe daukate autoestima euren
itxurari eta pisuari begira bizi dira
beste edozeri baino gehiago.
Argaltzea adibidez lorpen garrantzitsua
da beraientzat, eta galantzea
ostera, porrota eta onartezina.
Batzuetan konturatzen dira argalegi
daudela baina ukatu egiten dute osasuna
arriskuan ipintzen ari direnik.
Etxeko bati arazo hau gerta ezkero,
laguntza profesionala eskatzea da
hoberena. Ez da egokia jatera behartzea
edo jarrera burugogorra daukatela
besterik gabe ikustea, alperrik da
etengabe eztabaidetan ibiltzea.
Prebentzio-aholkuak:
- Nerabeei pisuari buruzko informazio
egokia ematea, zer den osasun arazoa
eta zer den estetika kontua
bereizteko
- Benetako edertasunaren iritzia
askoz ere zabalagoa da publizitatearen
munduan erakusten digutena
baino, ez da beharrezkoa hain argal
egotea erakargarria izateko.
- Beste arazo batzuk ere, hainbesterako
emon ez arren, gure ahalegina
eskatzen dute, hain zuzen ere, hartuemonetan
arazoak edukitzea edo norbere
buruarekin zorrotzegia izateagatik
exijentzia-gehiegikeria arazoak
edukitzea edota, norbere buruari
gehiegi eskatzeak edota estututa ibiltzeak
arazoak sortzen ditu eta horiek
denak konpondu barik lagatzea kaltegarria
da ze, azken batean, konpondu
gabeko arazo horiekin etor daiteke,
askotan, bulimia edo anorexia. •
Egiteko Prest! 1. zenbakia 2001eko negua
9

12tik 18ra
12tik 18 urtera
Olga Maiz Olabarria
Psikologo Klinikoa
• BILBO
Bere nortasunaren bila
Adoleszentzia, aldaketa
ugariko etapa. Hainbat
aldiz entzun izan dugu
honelako komentarioak
"disfrutatu oraintxe txikiekin,
adoleszente direnean
arazoak besterik ez dute
ematen eta…" Elkarrizketa
honetan saiatuko gara
ikusten zer den egia eta zer
mitoa.
Guraso askorentzat adoleszentzia eta
arazoak batera doaz biak. Zergatik da
hori
Printzipioz danok dakigu zer den adoleszentzia,
aldakuntza-sasoi bat, goitik
beherako aldaketa bat. Gure bizitzako
aldaketa guztiakin gertatzen dan
moduan hankaz gora ipinten dau dandana,
oreka apurtzen dau eta hori dalata
estresa eta ezin egona sortzen dira
egoera barrira ohitzen garen arte.
Adoleszentziak ekartzen dabezan aldaketak
izugarriak dira, ez bakarrik fisikoak
eta psikologikoak sozialak ere badira eta
hainbesterainokoak ze hortik aurrera,
gure seme-alabak ez dira lehengo berdinak
izango beste batzuk baizik, beste
ikuspuntu bat edukiko dute bizitzarekiko,
euren interesak eta sentimenduak
nabarmen aldatuko dabez eta guk, gurasook,
pertsona barri hoiekin erlazionatzen
ikasi beharko dogu.
Zer da adoleszentzia Zelan erreparatzen
jake Zeintzuk dira ezaugarri
nagusiak
Adoleszentzia umetazko sasoia amaitu
eta hurrengo bizitza-zatia da. 12 urterekin
hasten da eta 18-20 urte arte irauten
dau. Pubertaroa da hasieran eta gaztaroarekin
batera amaitzen da.
Zalantza barik nabarmenena aldakuntzak
izaten dira, ez edozelakoak gainera:
fisikoak, lehendabizi, hormonalak eta
morfologikoak. Pentsa, ume koskorra
derrepentean hazi egiten da eta sexu
ezaugarriak garatzen dauzenez gorpuzkera
guztiz aldatzen jako…. Aldaketa
fisiko hauek eragin psikologikoa ere
badaukate, zeren eta adoleszenteak
"gorputz" barri baten barruan ikusten
dau bere burua, sarritan barrikuntza hori
onartu barik. Gehienak konplexuren bat
eukiten dabe (lodi dagozala, bular haundia
daukiela, "acnea", belarri zabalak,
ipurdi txikia, eta abar) eta horregatik
asko sufritzen dabe.
Adoleszenteak bere nortasunaren bila
dabil, inondik inora ezberdina izan nahi
dau, beste guztiengandik apartekoa,
batez ere helduengandik desberdinduz.
Originala izan nahi dauenez bere burua
nabarmentzeko eginahalak egingo dauz
(joko arriskutsuak, txapelketa bereziak…)
asko arduratuko da bere itxuraz,
esate baterako "orduak" emongo dauz
apaintzeko zereginetan (jantzi orraztu…).
Autonomia lortu nahi dau, izugarrizko
askatasunaren premia handia
dauka eta helduen kontra agertzeko
joera. Afektibitate eta pentsamenduen
mundu zabalago bat sortzen jake
orduan eta sentimendu barriak ere bai,
sentimenduak ezkutuan egongo dira,
maiteminduko dira, eta askotan isil-isilik
eta "izarretan galduta" ikusiko doguz
euren sentimendu, teoria eta fantasiari
ekinez.
Hartu-emonak be aldatuko dabez edo
ezbardinak izango dira, eurentzat laguntaldea
izango da hemendik aurrera
garrantzitsuena, lotura handia emango
dautselako: hiztegi propioa daukate,
janzkerak eta interes bardinak eta nagusien
ikuspuntuen kontrako joera.
Sarri askotan gurasoek ez dakite
zelan jokatu adoleszenteekin eta
adoleszenteak ez
dira konpontzen
gurasoekin. Nola
lortu harreman
ona
Benetan esanda ez dago "formula magikorik"
baina, nire ustez, garrantzitsuena
gauza bi hauek dira: Alkarren komunikazioa
zaintzea eta bizitzeko arauak errespetatzea.
Bata bestea bezain inportante.
Batetik, KOMUNIKAZIOA zintzoa izan
behar da eta ondo baino hobeto zaindu.
Alde biek ipini behar dabe Konfiantza
eta errespetua. Seme-alabak konturatu
behar dira entzun egiten jakela, horretarako
pazientzia eta interesa adierazi
behar jake eta horren truke lortuko dabe
gurasoak jakitea euren sentimenduak
zelakoak diren eta ikuspuntu ezberdin
horiek nondik datozen, azken batean,
euren seme-alabak diren pertsona barri
hoiek hobeto ezagutuko dabez eta alkar
ulertzea lortuko dabe.
Bestetik, ARAUAK behar-beharrezkoak
dira alkarrekin bizitzeko, lehenen-lehehengotik
laga argi zeintzuk diren, ahal
dan neurrian negoziatuta eta hortik
aurrera, bete eta bete eragin; hori bai,
arauok danontzako dira ez seme-alabentzat
bakarrik aitarentzat eta amarentzat
ere bai. Gurasook zintzo jokatu
behar dugu horretan, gure portaera eredugarria
izan behar da. Ez dagigun
ahaztu oso gaztetxoak direla eta, zorionez
esango neuke, bizitza ez dabela
ikusten gure moduan.
Askotan eginahalak eginda ere, ez al
dira nahiko jasanezinak Gurasook
ez al diegu gauza gehiegi onartzen
"Gehiegi" zer dan edo zer ez dan bakoitzak
erabaki beharko leuke kontutan hartuta
norberaren egoera eta semearen
ala alabaren ezaugarri bereziak.
Halandabe, argi dago beharrezkoa dala
ipintzea gutxieneko neurriak edo mugak,
esate baterako, nik neuk bi seinalatuko
neukez: etxeko pertsonak errespetuaz
tratatu (nahiz eta kontrako iritziak eduki
10 Egiteko Prest! 1. zenbakia 2 0 0 1 e k o n e g u a

elkarrizketa
edo haserre egon) eta erantzukizunak
onartu (ikasketetan, etxeko arduretan:
bere gela zaindu, erosketak egin,…).
Pribilegioak irabaziak izan daitezala, eta
hortik aurrera famili bakoitzak ipiniko
ditu bere neurriak.
Baina adoleszenteek eurek ere gurasoengandik
jasan ezin duten portaerak
eta egoerak badaude, ezta Zer
eskatuko lieke gaztetxo batek gurasoei
Nire iritziz adoleszente gehienak askatasun
handiagoa, autonomia gehiago eta
pribazidadea errespetatzeko eskatuko
leuskie. Sasoi honetan gaztetxoak gurasoengandik
aldentzen joango dira eta
aita-amei prozesu honek sufrimendua
dakartsie (ze pentsaten dabe seme/alabak
ez dabezala maite). Baina argi eta
garbi eduki behar dogu gurasook apurka-apurka
"soka" askatzen joan behar
dogula semea edo alaba aparteko pertsona
bezala garatzeko; hori bai, autonomia
eta eskubide barrien truke, euren
obligazioai erantzukizunez aurre egiteko
eskatuz.
Denok dakigu, umea izatetik adoleszente
izatera aldaketa handia dagoela,
adibidez, lagunek izugarrizko
garrantzia hartzen dutela. Gurasoek
zer paper daukate guzti horretan
Gurasoen papera 3 ardatzetan oinarritu
daiteke. a) lagun arteko harremana
erraztu eta errefortzatu; b)seme-alabeen
lagunak errespetatu; d) seme-alabeen
lagunak ezagutu eta euren gauzetaz
interesa adierazi.
Egia da lagunek garrantzi handia daukatela
eta euren eragina positiboa izan
daiten gurasoak lehenagotik arduratu
daitekez. Zelan
B a ,
lib ur u inter esgar
riak
seme-alabak giro egokietatik gidatuz
edo orientatuz (kirola, astialdia, taldeak...),
ohitura egokiak eta osasuntsuak
finkatzeko. Horrez gain, ez ahaztu,
gurasook nahitaez ereduak garela eta
azken batean, geuk daukaguzen ohiturak
eta jarrerak ikasiko dabezala semealabek
ere. Arratia aldean dinogunez:
"umeen zentzuna, etxean entzuna".
Zer egin dezakegu, seme-alabekin
harremana galduta edota galtzen ari
garela ikusten badugu
Hasteko, norberaren jarrera eta portaera
aztertu; gatazkak dagozan guztietan
sano ona da geure buruari hurrengo galderak
egitea: Zelan portatzen naz ni
haiekin; zelan erantzuten dot euren
portaeren aurrean; zelako harremana
bultzatzen dot etxean. Ondo pentsatu
honetaz eta gero saiatuko gara euren
ikuspuntuak ezagutu eta ulertzen.
Horretarako komunikazio zabala lortu
behar dugu, konfiantza emonez:
pazientziaz entzun, printzipioz, ez egin
epaiketa moralik ("hori txarto dago", "ez
zara seme edo alaba ona" eta antzekoak)
baizik eta sentimendu positiboak
adierazi (euren gauza onak aitortu eta
azpimarratuz)…
Hau guztia teorian oso polita da baina
praktikan, etxean, gauzak beste era
batera gertatzen dira. Adibidez, zerbait
konpondu nahian hasten zara
"gozo-gozo" berbetan baina segidan
zeure aurka jartzen dira. Zer eduki
beharko genuke kontutan
Lehenengo eta behin, geu garela helduak
eta euren manipulazioei aurre egiten
ikasi behar dogula. Hau da, momentu
egokiak aurkitu berba egiteko eta
argi, zuzen eta errespetuz (erruak inori
leporatu barik) gure ikuspuntuak adierazi.
Gero, euren erantzunen
arabera ondorio
ezberdinak aplikatuz.
Adibidez, haserre bizian
jartzen diranean,
orduan guk lasai
jarraitu eta modu
egokian euren sentimendua
batu ("ba
dakit ez jatzula gustatzen",
"konturatzen
naz disgusto bat dela
zuretzat"…, eta horrelako
esaldiak esanez) eta
gero horren arrazoiak argitu konponbideak
aurkitzeko.
Nik gurasoei zera esango neuskie: ez
ikaratu, ez desanimatu eta jo aurrera
bide honetatik. Oso garrantzitsua da
geure burua kontrolatzen ikastea eta
behin eta berriro komunikaziorako eta
elkar ulertzeko bideak topatzen saiatu,
errealistak izanda negoziatuz eta ez
inposatuz ez lar exijituz.
Eta benetako arazoak badaude, konturatuko
al gara. Ez da beranduegi
izango gauzak aldatzeko
Seme-alabek hurre-hurretik –baina kontuz!,
utzi arnasa hartzen- jarraitu ezkero,
konturatuko ginatekeela uste dot. Haien
eguneroko portaeran, ohituretan edota
jarreretan aldaketa nabarmena barruntatzen
dogunean, adi egon beharko
dogu zergatia aurkitzeko. Horretarako,
semea edo alaba ondo ezagutu beharko
dogu eta obserbadore ezin hobeak
bihurtuko gara. Halandabe, kasu batzuetan
–gitxitan- horrela jokatuz ere,
berandu konturatuko gara eta beste norbaiten
laguntza –profesionala- eskatu
beharko dogu. •
Buscando
su personalidad
A menudo l@s padres-madres no
saben cómo comportarse con los adolescentes
y éstos no se llevan bien
con sus padres-madres. ¿cómo conseguir
una buena relación No hay
fórmulas mágicas pero a mi parecer
dos cosas hay que tener en cuenta:
por una parte, conseguir una buena
comunicación, basada en la confianza
y respeto mutuo y por otra parte, establecer
normas de conviviencia - a
poder ser negociadas entre todos,
padres-madres e hij@s- y aplicarlas y
respetarlas con claridad y coherencia.
Es muy importante escucharles, mostrando
paciencia e interés a fin de
conocer y comprender sus sentimientos
y puntos de vista. No olvidemos
que son jóvenes y que, afortunadamente,
padres-madres y adolescentes
vemos la vida de maneras diferentes.
Egiteko Prest! 1. zenbakia 2 0 0 1 e k o n e g u a
11

Ahozko literatura eta komunikazioa
DenentzatAitor Txarterina
Ipuinkontalaria eta Idazlea
• IRUÑEA
Zelan kontatu ipuinak
Gizakia gizakia denetik hasi
da literatura ibiltzen eta eratzen.
Sortzen eta birsortzen.
Eta horretan ari gara gu geu
ere. Ahozko literatura gerturatzeko
galdegin didate. Ni,
Kontalaria naiz, eta lanbide
honek eskaintzen didan
talaiatik mintzatuko naiz.
Etxean nola uztartu ipuinak
azalduko dut. Nola edo hala.
Zergatik kontatu
Antropologiaren oinarrietariko bat da ulertzea,
gizakia, animalia soziala dela.
Harremanen premia duela, alegia.
Kontatzeko eta entzuteko, hartzeko eta
emateko beharra du. Katea hausten delarik
depresioak, traumak, desoreka datorkigu.
Gu eta gure umeak orekatuak izan nahi
dugunez gero, konta eta adi egin dezagun.
Umeak mundua, ingurua, familiaren bitartez
ulertu du, batez ere, orain dela hogei urte
artio, gutxi gora behera. Orain, ordea, telebisioneak
azaltzen dio umeari nolakoa den
bizi den mundua, zer dagoen ongi eta zer
gaizki, baloreak eta hitz batean azaltzeko,
pertsona izateko funtsezkoak diren osagai
oro. Sozializazioa deitzen da prozesu hau.
Hortaz, azter dezagun zer nolako komunikazioa
dagoen etxean. Umeek norekin dute
harreman estuagoa, Ama-Aitarekin ala
Teleberriko aurkezlearekin Erantzuna B
balitz, errosarioa atera mesanotxetik eta
hasi otoitzekin.
Gure esku da umeen heziketa, neurri handi
batean bederen. Honen barnean ipuinak
lagungarriak dira garapen afektibo zein psikologikoan.
Ipuinak babesa eman diezaioke
umeari, arazo zenbaiten aurrean nola
erantzun, e.a. Ez ditzagun ipuinak libertimendu
hutsa gisa klasifika. Ongi igarotzeko
baino zerbait gehiago dira, adinaren arabera
batez ere.
Ipuinak ontzat ematen ditugu. Prest gaude
kontatzeko…baina ez dugu sekula santan
halakorik egin.
12 Egiteko
Nori kontatu
Hamalau urteko semeari ez badiozue bere
bizitza osoan ipuinik kontatu, nekez hasiko
zarete langintzan, bataila hori galdutzat
eman ezazue. Gerla ez, halere. Ipuinak
etxean sartu nahi baditugu, hobe goiz
berandu baino. Urritza malgua delarik moldatzen
ahal da. Komunikazio ona badago
etxean ipuinak txerta daitezke, naturaltasun
osoz. Eta kaxkarra bada, ipuinek laguntzen
ahal dute egoera hobetzen.
Ipuinak nola kontatu
Teorian hitz aspertuan erori gabe, arlo praktikoa
nola garatu, eta ipuinak nola kontatu
behar diren argitzen ahaleginduko naiz.
Inoiz kontatu ez bada ez da arazoa. Oztopo
txiki bat izan bada, baina ez da gaindiezina.
Estrainekoa ez da saiorik txukunena zenbaitetan,
egia da. Haatik beldurra ez da
gure lagun onena eta ausardia andrearen
etxeko atean jo behar izatekotan, jo dezagun.
Demagun prest gaudela kontatzeko,
demagun halaber, ez dakigula nondik hasi.
Garrantzitsuena historia da. Kontatuko
dugun historia ona izan behar du, ez luzeegia,
ez motzegia, ez aspergarria, ez linealegia,
ez… Ona izan behar du, eta irizpide
hau guk geuk erabakiko dugu. Umearen
adinaren arabera sailka ditzakegu kontagai
diren ipuinak; seaskan datzan potoloarendako
aski da Ama-aitaren ahots goxoa aditzearekin.
Bortz urterekin exigentzia maila
igoko da, seguru izan.
A h o l k u z e n b a i t :
1-6 urte.
Historia polita, marrazki bikainak, euskara txukuna...
“Buruko hura nork egin zion jakin nahi zuen satortxoa”
Holzwarth • Erlbruch
(Koldo Eizagirrek euskaratua) Kalandraka editoriala
Historia aukeratu egin dugu. Historia ederra
da, zinez. Ozen irakurtzea aukera bat da.
Hori bai, oroitu zaitez entonazioak badirela,
batzuetan motel irakurri behar dela, bertzeetan
azkar eta boteprontoan! Irakurketa
bizia izan behar duela erran nahi dut. Ume
koxkorrendako parada zabala dago merkatuan,
ehunka liburu eder dago apaletan
gure zain, marrazkiak eta guzti. Azken hau
nabarmendu nahi dut, izan ere egundoko
maila dago ilustrazioan, edonor asetzeko
modukoa. Adi, beraz. Kasu hauetan
marrazkiak ederki laguntzen ahal du kontaketan.
Ausartagoa zara, libururik gabe, paperik
gabe, marrazkien laguntzarik gabe gai sentitzen
duzu zeure burua kontatzeko. Animo!
Hasi baino lehen, gorputz ataletan pausatu
zure interesa: bi hanka dituzu, aurpegia,
eskuak, besoak…guztiak izan daitezke
baliotsuak kontatzerakoan. Igoal aurpegiaren
keinuekin aski duzu, dena adierazten
ahal da bekainekin, adibidez. Ahotsa ere
aintzat har: % 50 a da, edo hortik gora.
Gure izanaren zutabe nagusietariko dugu.
Ez dezala inork berea gutxietsi: guztiak dira
balekoak, zenbait arrazoi ezberdin direla
bide batzuk urratuagoak badaude ere.
Nolanahi ere, garrantzitsuena kontatzerakoan
gogoa da, norberarena. Gauza garela
sinetsi behar dugu…eta ekin! Entzuleak
gozatuko du eta, seguraski zuk zeuk ere.
On egin. •
7-12 urte. Ipuinak, asmakizunak, marrazki ederrak...
“Axa mixa zilarra”, JM Olaizola. Elkarlanean
13-18 urte. Beraiek erabaki dezatela. Sasoia heldu zaie eta.
Aholku bi bertzerik ez dira.
Aholku onena, hala ere, norberak bilatzea.