13.01.2015 Views

proza

proza

proza

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

12 interviu<br />

literaturuli gazeTi<br />

mkiTxveli<br />

_ qarTuli mwerlobis SesaniSnavi<br />

mcodne da araerTi saintereso<br />

kvlevis avtori brZandebiT. rogorc<br />

filologiis doqtors, sagnis mimarT<br />

profesiuli damokidebuleba<br />

gaqvT da es bunebrivia. Tumca sainteresoa,<br />

Sua saukuneebis avtorTa<br />

Soris vin aris Tqveni, rogorc mkiTxvelis<br />

rCeuli<br />

_ vfiqrob ioane sabanisZis `abos<br />

wameba~ Zalze mniSvnelovani hagiografiuli<br />

Zeglia. Tavdapirvelad,<br />

swored misgan daiwyo erovnuli TviTdafiqreba,<br />

TviTCaZieba, daiwyo laparaki<br />

imaze, Tu vin varT Cven da ra funqcia<br />

aqvs qarTul saxelmwifos. es Txzuleba<br />

kidev imitom miyvars, rom mas-<br />

Si moTxrobilia istoria, rogor<br />

sZlevs SiSs adamiani da mis kvaldakval<br />

_ sazogadoeba, xalxi. am tipis<br />

nawarmoebi qarTul literaturaSi<br />

Znelad Tu moiZieba.<br />

dRevandeli sazogadoebisTvis<br />

sagulisxmo da ukiduresad Tanamedrove<br />

adgilebi `grigol xanZTelis<br />

cxovrebaSic~ bevria. Tundac is nawyveti<br />

gaixseneT, sadac merCule xanZ-<br />

Telis mier Sedgenil tipikons _ monastris<br />

wes-gangebas aRwers. avtori<br />

uceb wyvets amaze saubars da ambobs,<br />

marTalia tipikoni sxva mravali sikeTiT<br />

iyo Semkuli, magram msmeneli<br />

rom ar gadavRalo da dro ar davakargvino<br />

TiToeulze aRar SevCerdebio.<br />

`Jami ese Semoklebul ars~ _<br />

dros Cven imdenad ver vufrTxildebiT,<br />

masTan damokidebulebis kultura<br />

imdenad asamaRlebeli gvaqvs, rom<br />

dameTanxmebiT, X saukunis qarTvelisgan<br />

drois SegrZnebaze saubari ucnauricaa<br />

da sayuradReboc.<br />

_ Zvel qarTul literaturaSi<br />

marTlac bevria nimuSi, romelic<br />

Tanamedroveobas exmianeba. Zalian<br />

cocxali teqstebia.<br />

_ am TvalsazrisiT sulxan-sabas<br />

erT igavsac gavixsenebdi. mas `virad<br />

namyofi yadi~ hqvia. SeiZleba iTqvas,<br />

am igaviT avtorma absurdis xelovnebis<br />

Semqmnelebs mravali wliT daaswro.<br />

mikvirs, rom `virad namyofi yadi~ Cven-<br />

Si popularuli ar aris da misi ekranizacia<br />

aqamde aravin moisurva.<br />

rogorc Cans, mkiTxveli sulxan-sabasac<br />

moaklda. igavi Rarib, xandazmul<br />

col-qmarze mogviTxrobs.<br />

erTi mWle viri hyavdaT, saxlidan<br />

gaeparaT da garkveuli drois Semdeg<br />

Sin mosuqebuli daubrundaT. gaxarebulebma<br />

virs safqvavi ahkides, magram<br />

wisqvilSi aRar gahyvnen, raki imdeni<br />

Wkua aqvs, rom Sin mosuqebuli dabrunda,<br />

safqvavis `ukacod dafqvasa~ da<br />

ukan motanasac SeZlebso. viri marto<br />

gauSves da mas mere aRarc unaxavT.<br />

sagulisxmoa, rom col-qmarma pirutyvi<br />

mxolod erTi kviris Tavze moikiTxa.<br />

mewisqvile maleve mixvda maT<br />

sibriyves da sxva, `dia eSmak~<br />

mewisqvilesTan miagzavna, Tqveni virisa<br />

man iciso. iman ki uTxra, aseTi Wkviani<br />

saxedari arasodes minaxavs,<br />

safqvavi moitana, dafqva, fqviliT<br />

jori iyida da zed Sejda. axla qalaq-<br />

Sia da yadad ziso. daijera viris patronma<br />

da qalaqisken gaswia... axla ki<br />

yadisa da viris patronis Sexvedra<br />

warmoidineT. hkiTxavs, ver mcnobo<br />

pirvelad gxedavo. Sen Cemi yofili<br />

viri xar, Zalian male gaampartavnebulxaro,<br />

usayvedurebs da kargadac<br />

gailaxeba. Tumca iseTi Tavxedia, yads<br />

mosamarTlesTan uCivlebs da ityvis,<br />

magis virobas iolad davamtkiceb,<br />

`barklebzed orgniTve daRi aziso~.<br />

saubedurod, yads sxeulze, imave adgfilologiis<br />

doqtori, 24-e sajaro skolis direqtori batoni gia mur-<br />

Rulia gamorCeuli literaturuli gemovnebis mkiTxvelia. SeiZleba iTqvas,<br />

`suliT scnobs~ mxatvrul teqsts da afasebs mis raobas. dRis umetes<br />

nawils _ dilis rva saaTidan gvian saRamomde _ skolasa da pedagogiur<br />

saqmianobas uTmobs. Rame ki kiTxvisa da fiqrisTvisaa. albaT bevrs waukiTxavs<br />

misi literaturuli werilebi _ mcodne, wignieri da Sinagani kulturiT<br />

mdidari mkiTxvelis naazrevi.<br />

_ komerciuli TvalsazrisiT es<br />

asecaa. ideurad ki, amgvari `sabazro~<br />

midgoma arasworad mimaCnia.<br />

dRes kargad iyideba `telefonebis<br />

wigni~, kidev ukeTesad _ erotikuli<br />

literatura. maRali rangis mwerlobiT<br />

tkboba adamianTa mcire<br />

nawils SeuZlia mxolod. imisTvis,<br />

rom mixvde, romelia kargi wigni da<br />

ratomaa is kargi, saWiroa gqondes<br />

ganaTleba, aRzrda, Sinagani kultura.<br />

nawarmoebis aRqmis procesSi ori<br />

ramaa mniSvnelovani _ ganwyoba da<br />

goniereba. kargia, Tu wigni Sesabamis<br />

ganwyobas giqmnis. Tumca, am SemTxvevaSi<br />

mkiTxvelsac gaaCnia _<br />

emocias zogSi mdare xarisxis wignic<br />

iwvevs.<br />

xSirad `vefxistyaosnis~ ramdenime<br />

gverdi ise wamikiTxavs, Sinaarsi<br />

arc gamigia. rusTvels SeuZlia sityvaTa<br />

imgvari samyaro Seqmnas, rom<br />

monusxul mkiTxvels Sinaarsi ganze<br />

darCes. aseT dros, bunebrivia, `ukan~<br />

brundebi da musikis miRma azrsac moiZieb,<br />

radgan maRal harmonias swored<br />

formisa da azris erTianoba qmnis.<br />

9 - 22 dekemberi 2011<br />

ki imTaviTve aRiareben qajeTis cixis<br />

aReba gaixseneT: cixes sami kari icavda,<br />

mis SigniT koSks ki aTasobiT mcveli ertya<br />

gars. sanam avTandili da fridoni<br />

cixis mtkiced dacul karebTan<br />

ibrZodnen, tarielma mesame karis aReba,<br />

koSkis dalaSqvra da nestanis gaTavisufleba<br />

SeZlo. Tumca Sesaxedaoba da<br />

Zalmosileba sakmarisi ar aris imisTvis,<br />

rom tariels gmirebic eTayvanebodnen.<br />

vfiqrob, is adamianze gacilebiT metia.<br />

zeadamianzec ki aRmatebulia. maS vin<br />

aris igi dameTanxmebiT, am kiTxvas arsebobis<br />

ufleba namdvilad aqvs. pasuxis<br />

ZiebaSi tarielis saxelis mniSvnelobasa<br />

da bibliur warmomavlobasac unda davufiqrdeT...<br />

ufro Sors aRar waval.<br />

cxadia, amasTan dakavSirebT Cemi varaudi<br />

maqvs, magram sakmarisi argumentebis<br />

gareSe kiTxvaze pasuxis gacema gami-<br />

Wirdeba. pasuxi met fiqrs moiTxovs. samomavlod<br />

am Temaze werilis daweras vapireb,<br />

danarCens iq mogaxsenebT.<br />

_ Tqven laparakobdiT mkiTxvelis<br />

im mcire jgufze, romelsac seriozuli,<br />

namdvili literaturiT tkboba<br />

SeuZlia. bavSvebTan, mozardebTan<br />

gia murRulia:<br />

`qarTvelebi SesaniSnavad weren~<br />

ilas qarisgan datovebuli niSnebi _<br />

`dugunebi~ hqonda. amis mnaxvelma mosamarTlem<br />

ganaCenic `Sesabamisi~ gamoitana<br />

_ yadi virad gamoacxada...<br />

gana ar aris absurdi Cveni cxovrebac<br />

xandaxan msgavsi absuduli situaciebiTa<br />

da moulodnelobebiTaa savse.<br />

adamians dResac uwevs xolme mtkiceba,<br />

rom is `viri~ ar aris.<br />

_ wlebis win, Zalze saintereso<br />

naSromi _ `daviTianis mxatvrul<br />

saxeTa sistema~ gamoaqveyneT. ramdenadac<br />

vici, mwerlisa da moazrovnis<br />

Semoqmedebis kvlevas dRemde<br />

agrZelebT. ra gizidavT daviT<br />

guramiSvilSi<br />

_ vfiqrob, saqarTveloSi pirvelad<br />

swored am adamianma Seqmna nawarmoebi,<br />

romelic praqtikulad samyaros<br />

xedvis bibliur moduszea agebuli.<br />

sxvaTaSoris, bibliuri, Zalze<br />

saintereso xedva qarTul literaturaSi<br />

_ SemoqmedTa Tu kritikos-<br />

Ta mxridan _ SeumCneveli rCeba.<br />

antikuri samyaro wuTisofels<br />

sivrcul struqturaSi aRiqvams. bibliuri<br />

xalxebisaTvis ki amgvari sqematuri<br />

aRqma ucxoa. maTTvis wuTisofeli<br />

mdinares ufro hgavs. mdinare<br />

_ samyaro, istoria _ miznobrivad<br />

RvTisken miedineba, is RmerTis mieraa<br />

Seqmnili da kvlav Semoqmeds ubrundeba.<br />

RvTis neba, RvTisken svla droisa<br />

da sivrcis erTianobis gasaocar gancdas<br />

hbadebs. guramiSvili am erTobis<br />

ucxadesad damnaxavi da gamomTqmelia.<br />

Tundac `adamis saCivari~ gavixsenoT.<br />

leqsi adamis sityvebiT iwyeba, Semdeg<br />

saubars adamiani agrZelebs, dasasrul<br />

ki mas guramiSvili enacvleba.<br />

Tumca aris gancda, rom erTi adamiani<br />

laparakobs, radgan saTqmeli, sawuxari,<br />

savedrebeli erTia.<br />

Cvenc am erTobis nawili varT. adamianis<br />

azrovneba, ganaTlebis mTeli<br />

sistema xandaxan ise anawevrebs samyaros,<br />

TiTqos is RvTis mier Seqmnili<br />

erTi mTlanoba ar iyos. sxvaTaSoris,<br />

ganaTlebis yvela Teoritikosi Tanxmdeba,<br />

rom ian komenskis mier SemoRebulma<br />

gakveTilebis sistemam, bavSvis<br />

cnobierebaSi samyaro sxvadasxva sagnebad<br />

`daSala~ da misi gaerTianeba<br />

aucilebelia. gana Cvens irgvliv _ Sin<br />

Tu gareT _ fizika, qimia an maTematika<br />

cal-calke arsebobs amitomac<br />

skolaSi filosofiis elementaruli<br />

kursis swavlebas bevri saWirod miiCnevs.<br />

_ erTxel, erT cnobil gamomcemels<br />

vkiTxe, kargi wigni romeliameTqi.<br />

mipasuxa, kargia wigni, romelic<br />

kargad iyidebao. Tqvenc aseve<br />

fiqrobT<br />

marTalia, am saubriT Cemi Tavi<br />

mkiTxvelTa im mcire nawils mivakuTne,<br />

romelzec zemoT vilaparakeT,<br />

magram vfiqrob, roca saqme namdvil<br />

literaturas exeba, yalbi Tavmdabloba<br />

zedmetia.<br />

_ Tuki mxatvruli sityvisa da<br />

azrovnebis mwvervalebze vsaubrobT,<br />

`vefxistyaosans~ gverds<br />

ver avuvliT.<br />

_ mesmis, rom saubris Semdegnairad<br />

gagrZeleba mkiTxvelis gakvirvebas<br />

gamoiwvevs, magram minda martivi<br />

kiTxva dagisvaT: Tqveni azriT, vin<br />

aris tarieli modi, am kiTxvas<br />

`Sleifsac~ movayoleb: poemas `vefxistyaosani~<br />

hqvia, is mTavari gmiris,<br />

tarielis saxels atarebs. tarieli<br />

prologSi orgzis da epilogSi erTxel<br />

ixsenieba. marTlac sagulisxmo<br />

da niSandoblivia avtoris mier prologSi<br />

naTqvami sityvebi: `mo, davsxdeT,<br />

tarielisTvis cremli gvdis<br />

SeuSrobili~. mTavari gmiris ambavma,<br />

SesaZloa mkiTxvels marTlac<br />

moadinos cremli, magram nawarmoebis<br />

dasasrul, bolo strofSi vkiTxulobT:<br />

`tariel _ missa rusTvelsa,<br />

misTvis creml-SeuSromelsa~.<br />

gana raRaa satirali, ra saWiroa<br />

mudmivmdinari cremli, yvelaferi<br />

xom bednierad dasrulda amazec<br />

davfiqrdeT: qarTul literatura-<br />

Si iSviaTad Seqmnila _ Tuki saer-<br />

Tod Seqmnila _ avTandilis dari<br />

saxe. is gamorCeuli personaJia.<br />

laRi, ganaTlebuli, mijnuri _ namdvili<br />

raindia. akaki baqraZes (da ara<br />

mxolod mas) avTandiloba qarTuli<br />

xasiaTis umaRles gamovlinebad miaCnda.<br />

axla avTandilisa da tarielis<br />

pirveli Sexvedra gavixsenoT.<br />

`aman dReman damaviwya, guli Cemi vin<br />

dabinda... Sen geaxlo sikvdilamdis,<br />

amis meti ara minda~ _ TinaTini damaviwdao,<br />

sruliad ucnob adamians<br />

eubneba. ram warmoaTqmevina<br />

avTandils es sityvebi ra dainaxa<br />

man adamianSi, romelsac is-is iyo<br />

Seeyara fridonisa da tarielis Sexvedra<br />

aseTive kiTxvas badebs.<br />

daWrili, sisxlmdinare fridoni<br />

`...amayad yioda, Semoirbevda zRvis<br />

pir-pir, mas Turme wyluli stkioda,<br />

xmlisa natexi dasvrili aqvs, sisxli<br />

Camosdioda, mterTa eqadda, wyreboda,<br />

igineboda, Cioda~. da aseT mdgomareobaSi<br />

myofi raindi tarielis<br />

naxvisas RmerTs mimarTavs: `Sen ase-<br />

Ti xeni vin xen!~, moymes ki eubneba:<br />

`dRed sikvdilamdis sicocxle Sen<br />

Cemi dagemonebis~. arasodes gagCeniaT<br />

kiTxva, vin aris is, romlis gadamwyvet<br />

upiratesobas saukeTesonic<br />

gaqvT saqme da wignTan maTi urTier-<br />

Tobis problematikas albaT yvelaze<br />

ukeT icnobT. santeresoa, rogor unda<br />

aRzardo bavSvi aseT mkiTxvelad<br />

_ Cemi azriT, aucilebelia bavSvSi<br />

wignisadmi siyvaruli daibados da mas<br />

kiTxvis motivacia gauCndes. mogexsenebaT,<br />

siyvaruli iZulebiT ar modis.<br />

rogorc ki wignis kiTxvas davalebad<br />

aqcevT, rogorc ki bavSvs Zalas daatanT<br />

ikiTxos, misi enTuziazmica da motivaciac<br />

maSinve gaqreba. vfiqrob, wignTan<br />

urTierToba skolaSi mcire zomis<br />

nawarmoebebiT unda daiwyos. bavSvebi ar<br />

unda gadavRaloT. jobs literaturis<br />

mTeli sikeTe da momxiblaoba maT drois<br />

mcire monakveTSi igrZnon. kerZo skolis<br />

_ `logosis~ bazaze Cvens mier<br />

daarsebul literaturul skolaSi,<br />

bavSvebi wignis samyaromde swored am<br />

gziT migvyavs.<br />

ramdenime wlis win, gamomcemloba<br />

`triasTan~ erTad `sibrZne miniatura-<br />

Si~ gamoveciT. es wigni mcire zomis igavebis<br />

saxiT yvela droisa da xalxis<br />

saukeTeso filosofiur naazrevs aer-<br />

Tianebs. zogierTi igavis moculoba erT<br />

gverds ar aRemateba, zogic gverdis<br />

erT meoTxedze Tavsdeba. magaliTad,<br />

erTi aseTi igavia: tyeSi xanZaria. cxovelebi<br />

garbian. gaqcevas mxolod patara<br />

Citi ar Cqarobs. mifrindeba<br />

wyarosTan, niskartiT iRebs wyals da<br />

aalebul xeebs awveTebs. tyis erT-erTi<br />

binadari Cits am mdgomareobaSi rom<br />

dainaxavs, adamianebs ubedurebis drosac<br />

uyvarT xolme sxvaTa gaqilikeba,<br />

etyvis: `ras akeTeb fiqrob, amxela xan-<br />

Zars wylis wveTebiT gaumklavdebi~.<br />

Citi miugebs: `ara, ase ar vfiqrob, Tumca<br />

rac SemiZlia, imas vakeTeb~. Wkuissaswavlebeli<br />

igavia. amgvari fiqrisa da<br />

gancdis gareSe xom saxelmwifo, sazogadoeba,<br />

ojaxic ki ar iarsebebs.<br />

sxvaTa Soris, igive mizniT, xuTi-eqvsi<br />

wlis win, gamomcemloba `diasTan~<br />

erTad msoflios rCeuli moTxrobebis<br />

eqvstomeuli gamoveciT. pirveli xuTi<br />

tomi ucxoel avtorebs daeTmo, meeqvse<br />

tomi ki mTlianad qarTul moTxrobas<br />

mieZRvna. masSi XX saukunis 50-iani<br />

wlebidan Tanamedroveobis CaTvliT Seqmnili<br />

nawarmoebebia warmodgenili.<br />

qarTvelebi SesaniSnavad weren, maT<br />

Soris _ axalgazrda avtorebi. sxvaze<br />

naklebi mwerlebi ar gvyavs.<br />

_ modi, Tanamedrove qarTul mwerlobaze<br />

visaubroT. TanamedroveebSi<br />

gasuli saukunis avtorebsac vgulisxmob.<br />

_ Tanamedrove avtorTa araerTi<br />

nawarmoebi qarTuli klasikuri literaturis<br />

nawilad ukve iqca. Tumca, romeli<br />

mwerlebi iTvlebian Tanamedroved,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!