You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
9 - 22 dekemberi 2011<br />
areTo, ubrZanebia. Tanos rom mTavris<br />
win muxli moudreknia, mTavars uTqvams,<br />
gana muxlis mosadrekad, imisTvis<br />
gixme, ai, am gogosTan cekva-TamaSSi<br />
gagsinjoo. is mkerdmaRali, lurjTvaleba<br />
gogo, iseTi cqviti yofila,<br />
mTavars sityva arc daemTavrebina,<br />
sacekvaod gasula da Tanos Tavad<br />
uxmo Turme, `gamodi, mecekveo~ ise<br />
cekvavdnen, gegonebodaT, erTmaneTs<br />
epaeqrebiano, Tano dauvlida da<br />
cekviT SesZaxebda: `Sors nu gamirbi,<br />
axlo modi!~, gogo ki cekviTve miugebda:<br />
`visac xilis moxilva unda, ufro<br />
meti simarde gamoiCinos, egre zozinzozina<br />
verafers gaxdebao~. Tano<br />
TavSekavebulad mardobda, amodena<br />
xalxis Tvalwin qalTan paeqroba<br />
erideboda. is kidev, is mkerdmaRali da<br />
lurjTvaleba gogo, ufro da ufro<br />
aqezebda: Tu ase gairjebi, verc verafers<br />
ewevio. qal-vaJis paeqroba karga<br />
xans gagrZelebula. arc erTi moqancula<br />
da arc meore gamdgara gverdze.<br />
mere mTavars Tanoc da is gogoc<br />
TavisTan uxmia da ukiTxavs: `axla<br />
rogor moviqceT~ Tanos uTqvams:<br />
`rogorc Sen giTqvams guli, mec ise<br />
moviqcevi~. gogos ki: `rasac mSobeli<br />
mama mibrZanebs, imas gavakeTebo~. `mamam<br />
ro is giTxras, am biWs colad nu gahyvebio~<br />
– RimiliT ukiTxavs mTavars. gogos<br />
Tavi Cauqindravs. mTavari ki xmama-<br />
Rla CasZiebia – `ha, mamam ro am biWze<br />
gaTxoveba dagiSalos, raRas izam~<br />
`mTavari Sen xar, Sens sityvasTan mama-<br />
Cemi ras gaxdeba!~ – undoda SeeZaxna<br />
gogos, magram enas kbili daaWira, Cveuli<br />
siTamame daioka da Tavi Zirs daxara.<br />
es Tavis daxra rasac niSnavs, es<br />
buRasaviT ymawvili mixvdeba, Tu eg ver<br />
mixvda, mTavari Caxvdeba yvelafersao.<br />
noe-mTavars gogos mama moukiTxavs. is<br />
kaci rom win gamosula, erTxans uxmod<br />
Sescqeroda, moWril mklavze akvirdeboda.<br />
`Sena... Sena eg mklavi... Sen xom<br />
eg mklavi... maSin, vgoneb, aba, gamaxsene,<br />
maSin visTan gvqonda Cxubi~ `yvelaferi<br />
kargad gaxsovs~, miugo gogos<br />
mamam.<br />
noe gaCumebula. TamaSis xalisi<br />
daukargavs da `ho, kargi, ise gixmeo~<br />
Caulaparaknia. is kacic – gogos mama –<br />
ukan gabrunebula. gawiwmatebul gogos<br />
ki mTavrisaTvis SeuZaxnia:<br />
– riRasTvis ixme, is gewada, gagego,<br />
xeli amouvida Tu ara<br />
– qalze rato araferi mkiTxe –<br />
daawia mTavarma gogos mamas. kacma<br />
mxrebi aiCeCa, me ra unda gkiTxo, Tu ram<br />
fiqrad mogsvlia, mibrZaneo.<br />
– me ase mgonia, mag Seni gogosTvis<br />
eg biWia gaCenili, Seni gogo ki – mag<br />
biWisTvis. memorCilebi, Tu gixaria<br />
– kidec gemorCilebi, kidec mixaria.<br />
noe-mTavarma sulmouTqmelad Tqva<br />
saTqmeli: `am wuTidan Seni gogo Tanos<br />
colad gamomicxadebia – mere Tanos<br />
miubrunda – waiyva, mesame orSabaTs<br />
SenTan CamovalT, da daglocamT!~<br />
Taxos TanosTvis ise Cauvlia xeli,<br />
TiTqos es piryviTelTa risxva Wabuki<br />
moulodnelad amovardnil qaraSots<br />
mihqonda, aman ki wamiwam miuswro, haer-<br />
Si nafotiviT ar daatrialoso.<br />
is ki, Tano, idga da iRimeboda.<br />
aqedan babnavamde kidec neba-neba<br />
gevlo, mzis amosvlidan mTvaris<br />
gamoCenamde savali gza iyo – ai, im<br />
mTaze mofenil tyes, mere unagira<br />
goraks gadaivlidi da Tanos soflisaken<br />
daeSvebodi. Tano da Taxo ki<br />
Svidi dRe da Svidi Rame midiodnen –<br />
tyeSi yofna da alersi irCivnes Sin misvlas.<br />
xviara foTlebSi iwvnen, zedac<br />
foTlebi eyaraT, mze rom Tvalebze<br />
daaWyitebdaT, amodena – deviviT kaci<br />
adgils inacvlebda: Taxoze ise moeqceoda,<br />
vinmes rom daenaxa, Sehkivlebda<br />
`gaWylets, am sabralo qals suls<br />
gaafrTxobinebs.~ Taxo ki amodena kacis<br />
qveS ise grZnobda Tavs, gegonebodaT,<br />
bumbulSi moqceula da mecxre<br />
caze nebivrobso – Tvalebsa da sulSi<br />
mze udgeboda, iseTi bednieri iyo, ise-<br />
Ti warmtaci, am wuTebSi Tanos mis<br />
cqeras araferi ujobda. nanadirevs<br />
sWamdnen, wyaros wyals svamdnen, erTmaneTs<br />
ealersebodnen, meti arc ram<br />
ewadaT. erTi kvira midiodnen-meTqi,<br />
giTxariT, kidev gaigrZelebdnen keriisaken<br />
mimaval gzas, magram am droisaTvis<br />
iseTi uCveulo wvimebi wamosula,<br />
xeebi foTlebisganac ki gauZarcvavs –<br />
zariTa da zaTqiT mohqonda, ara mxolod<br />
foTlebi, xeTa totebic ki. mohqonda<br />
da mohqonda...<br />
unagira goraki sirbiliT gadaiares.<br />
mTavari, ara mesame orSabaTs, sami<br />
Tvis Semdeg CamobrZanda. mdinaris piras<br />
uxmod mimodioda –tivis Sekvras<br />
eloda. mze rom Subis tarze dadga,<br />
tivze CabrZanda. sofeli retdasxmuli<br />
Sescqeroda, mTavari rogor gadavida<br />
gaRma napirze. abjrosnebi gars<br />
exvia, is ki win da win midioda.<br />
mdinare saRamo xans gadmoscures.<br />
xmeleTze gadmovida Tu ara, mTavarma<br />
Tanos uTxra Sens keriaSi wamiyvaneo,<br />
Taxo rom dainaxa, gaiRima da ikiTxa:<br />
`maS, erTmaneTisTvis gaCenilxarT~<br />
qali auCqareblad moZraobda.<br />
adrindeli simkvircxle da siTamame<br />
sadRac gamqraliyo. morcxvobda<br />
kidec.<br />
– maS, qorwilis Jamic damdgara! –<br />
Tqva mTavarma da gareT gamovida, iq<br />
mTeli sofeli eloda. cxenze rom Sejda,<br />
iman ise daiWixvina, TiTqos viRacas<br />
amcnobda _ aha, movdivarTo.<br />
mTavarma yvelas gasagonad uTxra<br />
Tanos: `am sofelSi Cemi Tvali da yuri<br />
Sena xar, Sennairi biWebi gamomizarde.<br />
Cven ki imaze vfiqrobT,es kuTxe gavamdidroT,<br />
meti baraqa gqondaT, geqnebaT<br />
kidec!~. – yvelam SeniSna: mTavari bolo<br />
frazas rom ambobda, gaRma napirs Sescqeroda.<br />
simdidre, baraqa yvelas ocnebaa, am<br />
soflisa ki miTumetes, magram raxan<br />
mTavarma ar ineba, imis Tqma, Tu rogor<br />
unda iyos meti baraqa, veravin Sehbeda<br />
ekiTxna, riTa da rogorao.<br />
ramdenime xanSi ki Taxos naTqvamma<br />
ramdenime sityvam sofeli aaforiaqa.<br />
Taxo mTavris nebas gvimxels, aba, aseT<br />
rames risTvis ityodao.<br />
es ambavi ase iyo: sofels erTi elami<br />
kaci hyavda. im kacis saxeli aRaravis<br />
axsovda, imis gamo, rom erTob momcro<br />
tanisa, Txel-Txeli, foToliviT msubuqi<br />
iyo, yvela pawuas eZaxda. pawuas ise-<br />
Ti Zlieri xma hqonda, ifiqrebdiT,<br />
mdinares orad gahyofs, ai, am mTas ki<br />
Tu ar daSlis,iqiT mainc gadaagorebso.<br />
ai, es pawua, sadac ki gamoCndeboda,<br />
yanaSi, Tu wyarosTan, Tevzaobisas, Tu<br />
tablasTan, sul erT ambavs uambobda<br />
xalxs:<br />
`unagira goraks miRmidan moyvanilma<br />
qalma Tanos iseTi ram gamoucxada,<br />
yurebi axlac mixurs: `egre cxovreba<br />
rogor iqneba, aq ras udgexarT!<br />
Cvenke iseTi miwaa, Tqvenodena Sromas<br />
rom eweodnen, xuT amnair sofels sul<br />
hari-harales aZaxebso~.<br />
mereda, mag naTqvamma yurebi rad<br />
agixura, gana, ar ici, gana, dRes gaige,<br />
miwa rom bexreki gvaqvso, ekiTxebodnen<br />
soflelebi, pawua xmas dauwevda da<br />
xalxs Sinaurulad andobda imas, rasac<br />
am Zalze sandomiani qalis naTqvami ni-<br />
Snavda:<br />
– mand saqme sul xvagvarad unda<br />
iyos, Torem Sen meti maxvili goneba<br />
mogdevs da ukeT gasWri. eg Tano amodena<br />
kaci kia, piryviTelebs ki daeria,<br />
magram... – pawua tuCebs mokumavda, cas<br />
axedavda, xmas kidev ufro dauwevda da<br />
ganagrZobda – ukmarisoba mosdevs,<br />
zogierTi nawili, ai, isa, kacisTvis ro<br />
mTavaria, Zalze pawua gamouvida, arada,<br />
am asos zoma-wona qalis siamovnebis<br />
mauwyic ari, rac ufro didia, met<br />
siames gvris da surosaviT gexveva,<br />
zogs ki ise pawua aqvs... ai, amiT gulnakluli<br />
qali miwas gviwunebs. aba, mosavlis<br />
simcires risTvis unda Seewuxebina.<br />
roca qals is ar hyofnis, mosavals<br />
ki ara, mzes dagiwunebs~.<br />
amis gamgone yeyom imdeni icina,<br />
lamis CabJirda, pawuas kefaze xeli<br />
amohkra da Tqva:<br />
– pawuav, Sen rac Tavidan bolomde<br />
xar, Tanos imodena hkidia.<br />
beCom yvelaferi sul sxvagvarad<br />
axsna:<br />
– raxan mTavris SerCeuli patarZali<br />
Tavisi kuTxisken gadabirebas<br />
gvipirebs, gamodis, mTavris survils<br />
gvimxels, mTavars es sofeli, mdinarec<br />
riRacisaTvis, an viRacisaTvis sWirdeba,<br />
Cveni ayra ganuzraxavs.<br />
xalxma es azri ufro sarwmunod<br />
literaturuli gazeTi<br />
<strong>proza</strong> 11<br />
miiCnia da swored amitom Cavarda<br />
sagonebels, aforiaqda.<br />
magram, soflis ambavi mogexsenebaT:<br />
yvela satkivars iSuSebs, male pawuas<br />
naTqvamic miiviwya da beCos mosazrebac.<br />
mTavari is iyo, balRebi mSier-mwyurvali<br />
ar hyavdaT. Rrials gana imisTvis<br />
morTavdnen, gvSiao, egre xmagaucemlad<br />
rad dagvagdeTo _ mosavali<br />
ase Tu ise, akmayofilebdaT, amaze<br />
meti kidec hqonodaT, sad unda waeRoT,<br />
sofels sami mxridan borcvebi ertya,<br />
gegonebodaT, es ruxi borcvebi aq imisTvis<br />
CamoedgaT, sofeli danarCeni<br />
samyarosgan gaecalkevebina, unagira<br />
gorakis gadavla ki sicocxleSi orsamjer<br />
Tu mouwevdaT, umetesad maSin,<br />
roca mTavari laSqars eZaxda. gorakis<br />
gadaRma soflebidan ramdenime qali<br />
Tu daesvaT colad, isinic dawvrilSvildebodnen<br />
Tu ara, am unagira<br />
gorakis gadavlis arc Zali hqondaT,<br />
arc– dro. saqoneli, miwa, balRebi,<br />
mter-moyvare... ramdeni ram iyo misaxedi.<br />
mokeTeebic ki iSviaTad gadmodiodnen<br />
goraks.<br />
mas Semdeg, rac mTavarma brZana, Cven<br />
kidev am kuTxis simdidreze vizrunebTo,<br />
bare orma rTvlobam Caiara.<br />
amasobaSi, swored xuTiode kviris<br />
winaT, Tanos mesame vaJi gauCnda.<br />
im Rames Tano Sin ar iyo. `mTvare<br />
midamos ise anaTebda, aRar gadavde,<br />
zamTrisTvis SeSis saWrelad avedi~,<br />
uTxra dilas Taxos. colma ki ucnauri<br />
ram uambo Tanos. TumcaRa, Taxos<br />
Tavad ver gaerkvia, ras uambobda: sizmarSi<br />
nanaxs, Tu cxads. jer Tqva, sizmari<br />
unda giambo, daujerebeli ram<br />
vnaxeo. mere ki imas giambob, rac saku-<br />
Tari TvalebiT davinaxeo. `aseTi ra<br />
dainaxe, sad ra xdebodao~ – CaeZia<br />
Tano. `balRi viSviSebda, ver isvenebda.<br />
ise tiroda, Zili wamarTva. raRa<br />
meqna, wamovdeqi, gulze mivikar da gareT<br />
gamovedi, iqneb, TamaS-TamaSma aamos<br />
da CaaZinos-meTqi. raRac SeZaxilebi<br />
momeyura, ai, iq, koncxTan, qalebi<br />
rom mdinareSi sarecxs vrecxavT,<br />
didZal xalxs moeyara Tavi. auarebeli<br />
qali da kaci, ymawvili, Tu bavSvi,<br />
sapyari moxuci SequCuliyo. maTi rigi<br />
kaklis xeebamde swvdeboda. uxmod<br />
idgnen, drodadro Tu SesZaxebdnen<br />
TiTo-orola sityvas. Rame naTeli iyo,<br />
mTvariT gasxivosnebuli, magram aqedan<br />
iqamde mzeras ver vawvdendi – rac ar<br />
unda naTeli iyos, Rame mainc Ramea. xis<br />
morze Camovjeqi, balRi kalTaSi Cavisvi<br />
da im mofusfuse xalxs mivaCerdi.<br />
rac me davinaxe, axlac ar vici, marTla<br />
davinaxe, Tu sizmari iyo, pirkata<br />
meca da xis moridan wamovxti, balRi<br />
balaxebSi dagorda da aRrialda~.<br />
– aseTi ra dainaxe, balRic ki balaxebSi<br />
rom Caagore – daeWvebiT ikiTxa<br />
Tanom.<br />
– davinaxe davinaxe ki mdinare<br />
Sedga. wyalma mdinareba Sewyvita.<br />
xalxi ki kvlav uZravad idga. imaTi<br />
rigi ai, mdinaridan kaklebamde swvdeboda.<br />
simRera rom daiwyes, kvlav xis<br />
morze Camovjeqi, simRera iyo, Tu galoba<br />
balRic ki gairinda, smenad iqca.<br />
egre galobiT daiZrnen mdinarisaken.<br />
wyali yalyze Semdgari cxeniviT idga,<br />
wina fexebi aekecna, darajad dadgomoda<br />
mdinaris fskerze galobiT mimaval<br />
xalxs da ise garindebuliyo,<br />
rogorc balRi Cems kalTaSi.<br />
xalxi didxans midioda gaRma napirisaken.<br />
imden xans, rom... balRis tirilma<br />
gamomaRviZa – mze Tavze dadgomoda,<br />
mdinare ise mirboda, rogorc<br />
minaxavs. modioda da Sxefebs isroda.<br />
napirze ki aravin iyo. Sen sad iyavi am<br />
dros `aki giTxari, zamTrisTvis SeSas<br />
vimaragebdi-meTqi~ – gaRizianebuli<br />
Tano fardagisaken gaemarTa `wavuZineb.~<br />
fardags rom miuaxlovda,<br />
cols moutrialda – iseT rames ubnob,<br />
eg ambavi arc aravis uambo... adamiani<br />
verafers gaigebs... areul-dareuli<br />
sizmari ginaxavs, nuRarsad ityvi,<br />
xalxi sicils dagayris.<br />
fardagze dawva da Zils misca Tavi.<br />
am dRis Semdeg rasac babnavelebi<br />
gaRma napirze amCnevdnen, imdenad<br />
daujerebeli gaxldaT, Tavsac ar utydebodnen,<br />
xalxsa vxedavTo, midi-modiano,<br />
mere cisken mimavali kvamlic dainaxes.<br />
babnavelebs Tvali da yuri gaRma<br />
napirisaken hqondaT. adamianebsac am-<br />
Cnevdnen, kvamlsac. nanaxi kidec<br />
sjerodaT, kidec – ara. amasobaSi Semodgomac<br />
dadga. mdinaris Tavze burusi<br />
moxSirda da gaRma napiris xilva<br />
kidev ufro gaWirda. `netai, mdinare-<br />
Si vinme Sevides, gaRma napirs miadges<br />
da gagvagebinos, gveCveneba, Tu marTla<br />
adamianebi mimodian im uxsenebel-<br />
Ta da mgelTa saufloSi~<br />
Semodgomis qarSi mdinareSi aravin<br />
Sedioda. imis gagebis survili ki, rac<br />
mdinaris iqiTa mxares xdeboda, babnavelebs<br />
TandaTan uZlierdebodaT.<br />
mere zamTari Camodga da am survilmac<br />
iseve miiZina, rogorc am dros zogierTi<br />
cxoveli iZinebs babnavis tyeeb-<br />
Si. am xanmokle da uferul dReebSi miwas<br />
sagazafxulo xvna-TesvisaTvis<br />
amzadebdnen, saqonelsac dastrialebdnen<br />
Tavs, venaxsac uvlidnen, umetesad<br />
ki tablasTan jdoma da musaifi<br />
uwevdaT, cxadia, Rvinis TamadobiT.<br />
aba, uRvinod tablas ra fasi hqonda.<br />
dasxdebodnen, musaifobdnen, Rvinos<br />
svamdnen da ise amRerdebodnen, xeebze<br />
SemorCenil im gulyviTela Citebsac<br />
siames gvridnen. erT-erTi amgvari Camuxvlisas,<br />
vinc Cven fexsa gvbans da<br />
balRebs gvizrdiso, imaTi sadRegrZelo<br />
rom Tqves, Rvinomoreulma yeyem<br />
imaze wamoiwyo saubari, razec aravin<br />
arafers ambobda, `balRebs ki mizrdis,<br />
magrama sibere rom Seepara gina Tu<br />
ara, gaRma napirze xalxi cxovrobso.<br />
gana, iqneba im samgleTSi xalxi iyos!~<br />
amaze erTi xmauri, SeZaxilebi atyda –<br />
yeyes amtyunebdnen, Seni qali swores<br />
ambobs, Sen daberebulxar da ara isao.<br />
pawuam magidas xeli dascxo da Tanos<br />
SesZaxa:<br />
– unda gadasuliyav da genaxa, ra<br />
xdeba iqa, egre rogor iqneba! – ukmayofilo,<br />
kopebSekrulma Tanom xmadabla<br />
ikiTxa:<br />
_ `Tu egrea, Sen miTxari vin arian<br />
iqa!~<br />
pawuam ki garSemo myofT gadaxeda:<br />
– gesmiT, xalxno mTavari amas eubneba,<br />
am kuTxeSi Cemi Tvali da yuri Sena<br />
xaro, es ki me mekiTxeba, iqao, Cven gaRma,<br />
vin saxlobso.