naTela maRlakeliZe

naTela maRlakeliZe naTela maRlakeliZe

<strong>naTela</strong> <strong>maRlakeliZe</strong><br />

natalia svaniZe<br />

qarTuli ena<br />

da<br />

literatura<br />

moswavlis saxelmZRvanelo


<strong>naTela</strong> <strong>maRlakeliZe</strong><br />

qarTuli ena<br />

da<br />

literatura<br />

moswavlis wigni<br />

gamomcemloba `meridiani~<br />

Tbilisi 2011


qarTuli ena da literatura<br />

IV klasi<br />

moswavlis wigni<br />

avtorebi:<br />

redaqtori<br />

<strong>naTela</strong> <strong>maRlakeliZe</strong> (jgufis xelmZRvaneli)<br />

cisana yuraSvili, elene <strong>maRlakeliZe</strong><br />

neli elizbaraSvili<br />

mxatvari<br />

nino zaqariaSvili<br />

dizaineri<br />

daviT kutubiZe<br />

ISBN<br />

(UDC)<br />

gamomcemloba `meridiani~,<br />

Tbilisi, al. yazbegis gamz., 47. 39-15-22<br />

E-mail: davideku1@mail.ru, info@meridianpub.com<br />

899 54 17 07 kaxaber rusiZe<br />

893 53 35 27 <strong>naTela</strong> <strong>maRlakeliZe</strong><br />

© gamomcemloba `meridiani~, 2011<br />

© n. <strong>maRlakeliZe</strong><br />

N. Maglakelidze, N. Svanidze<br />

“Georgian language and literature”, textbook grade 4, in Georgian<br />

“Meridiani” Publishing House, Tbilisi - 2011


sarCevi<br />

`saqarTvelos mTebSi gagaCina zenam~ ..........................................7<br />

qarTuli ena (lado asaTiani) .................................................................8<br />

sadRegrZelo (guram maisuraZe) ...........................................................10<br />

iavnanam ra hqmna! (iakob gogebaSvili) .............................................12<br />

1) samSoblo Rvinisa .............................................................................12<br />

2) sofeli vaSlovani ............................................................................12<br />

3) lekebi kaxeTSi ...................................................................................13<br />

4) qeTos itaceben ..................................................................................15<br />

5) mdevrebi ..............................................................................................15<br />

6) qeTos naibi yidulobs .....................................................................17<br />

7) qeTo lek qalad iqca ........................................................................18<br />

8) amao cda qeTos mamisa ......................................................................19<br />

9) qeTos mama itacebs ...........................................................................20<br />

10) qeTo saSinlad itanjeba ...............................................................22<br />

11) iavnanam ra hqmna! ...........................................................................25<br />

12) qeTo da misi dedobil-mamobili ................................................28<br />

13) qeTos bedniereba ............................................................................28<br />

`Cemi Tavgadasavali~ (nawyvetebi, akaki wereTeli) ......................32<br />

1) ZiZasTan ...............................................................................................32<br />

2) mSoblebTan .........................................................................................35<br />

3) gimnaziaSi ............................................................................................38<br />

ganaTlebuli mwyemsi (nawyveti, aleqsandre yazbegi) ..................40<br />

himni qarTul anbans (galaktion tabiZe) ...........................................43<br />

qarTvelebis gulis saunje (nawyveti, ilia WavWavaZe) .................45<br />

TinaTinis gamefeba (nawyveti, SoTa rusTaveli).............................48<br />

`Cemo kargo qveyanav~ ...............................................................................53<br />

amirani (nawyveti, akaki wereTeli) .......................................................54<br />

didgoris brZola (levan sanikiZis mixedviT) ................................56<br />

Tavdadebuli mRvdeli Tevdore (iakob gogebaSvilis mixedviT) ..59<br />

krwanisis yayaCoebi (lado asaTiani) ...................................................62<br />

erekle mefe da ananureli ulamazoebi (revaz inaniSvili) .......64<br />

Sen ise Rrma xar, qarTulo cao... (ana kalandaZe) ...........................70


`damakvirdi~ .................................................................................................71<br />

damakvirdi (ilia WavWavaZe) ...................................................................72<br />

nikoloz gostaSabiSvili (nawyveti, ilia WavWavaZe) ....................74<br />

xorasneli Wabuki (revaz inaniSvili) .................................................76<br />

mesarke (akaki wereTeli) ..........................................................................80<br />

`sibrZne sicruisa~ ....................................................................................83<br />

ixvi da myvari (sulxan-saba orbeliani) ............................................84<br />

mefe da misi Svili (sulxan-saba orbeliani) ....................................85<br />

glaxaki da qila erbo (sulxan-saba orbeliani) .............................86<br />

kata da lomi (akaki wereTeli) ...............................................................88<br />

filosofosi da viri (xalxuri)............................................................89<br />

bedi da iRbali (xalxuri)........................................................................91<br />

rogor eZebda glexi samarTals<br />

(germanuli zRapari, Targmna l. sulxaniSvilma) ..........................94<br />

yanCa da kakabi (sergo kldiaSvili) .....................................................98<br />

`adamiani da buneba~ .................................................................................103<br />

unugeSo yofna (vaJa-fSavela) ...............................................................104<br />

Svlis nukris naambobi (vaJa-fSavela)................................................106<br />

bembi (nawyveti, feliqs zalteni,<br />

Targmna guram gverdwiTelma) ...............................................................116<br />

xazarula (nodar dumbaZe) ......................................................................120<br />

saziaro yvavi (goderZi Coxeli) ...........................................................124<br />

biWi malxazi (revaz inaniSvili) ...........................................................132<br />

sakuTari sicocxlis Semokleba (nawyveti, muxran maWavariani) ...130<br />

`gaicaniT, Tqveni Tanatolia~ ...........................................................139<br />

gamoqvabulSi (nawyveti, giorgi SatberaSvili) .............................140<br />

skolaSi (nawyveti, mark tveni) ..................................................................146<br />

SuSis namsxvrevi (SemoklebiT, revaz inaniSvili) .........................154<br />

Cxubi mdinaresTan (otia ioseliani) ...................................................157<br />

siyvaruli Semodgomaze (guram rCeuliSvili) ...............................162<br />

viTarca mtkvari (muxran maWavariani) ................................................166


saxelmZRvanelos<br />

gamoyenebis<br />

instruqcia<br />

wigniT muSaobisas yuradReba miaqcieT Semdeg pirobiT niSnebs:<br />

_ `sityvis salaro~. aq axsnilia is sityvebi da gamoTqmebi,<br />

romlebic teqstis kiTxvisas TqvenTvis SeiZleba gaugebari<br />

aRmoCndes;<br />

_ am pirobiTi niSnebiT aRniSnulia<br />

sxvadasxva tipis kiTxvebi, romlebic<br />

dalagebulia TanmimdevrobiT da<br />

dagexmarebaT teqstis gagebaSi, gaazrebasa<br />

da SefasebaSi;<br />

_ teqstebze muSaobis procesSi xSirad mogiwevT adre naswavlisa<br />

da wakiTxulis gaxseneba. es pirobiTi niSanic swored<br />

amas aRniSnavs;<br />

_ codnis SeZenas Tan sdevs axal masalaze dakvirveba. es simboloc<br />

swored amaze migvaniSnebs;<br />

_ xSirad Tavad mogiwevT ama Tu im movlenis (cnebis) axsna.<br />

sadac es pirobiTi niSani SegxvdebaT, icodeT, iq Tqvengan<br />

swored amas elian;<br />

_ es simbolo enobriv masalaze dakvirvebas gulisxmobs;<br />

misi mizania ara mxolod wesebis gacnoba, aramed maTi praqtikulad<br />

gamoye neba zepirsa Tu weriT metyvelebaSi.<br />

_ es pirobiTi niSani sadac SegxvdebaT, iq aucileblad<br />

mogiwevT wesis damaxsovreba.<br />

am savarjiSoebis didi nawili gankuTvnilia klasSi jgufuri<br />

muSaobisaTvis.


mbep!btbUjboj<br />

qarTuli ena<br />

saqarTvelos mTebSi gagaCina zenam,<br />

siyvarulis leqsis, sadRegrZelos enav!<br />

moimRera dRemde uZvelesma tomma<br />

Slegi CanCqerebis napralebze xtoma;<br />

I. ` saqarT velos mTebSi gagaC ina z e nam...~<br />

myinvarebis RvTiur brwyinvalebiT dnoba,<br />

jagnarebSi irmis jogis navardoba;<br />

gafantuli faris mTaze dajanReba<br />

da qarTuli faris farze dajaxeba.<br />

uZvelesma tomma dRemde moimRera,<br />

mwife puris yana qarSi rogor Relavs;<br />

sarkineTSi grdemlze rogor scemen uros<br />

da varskvlavi zRvebze rogor mogzaurobs;<br />

an mTvarian RamiT cixe-koSkis CrdilSi<br />

ra tkbilia farul siyvarulis SiSi;<br />

roca RamismTevlebs lxini gaumarTavT<br />

da sizmrebi roca sTvlemen sasTumalTan...<br />

saqarTvelos mTebSi gagaCina zenam,<br />

xmaTa xaverdebis da RmerTebis enav!


zena _ zeca, aq: zeciuri Zala, RmerTi<br />

Slegi _ giJi, gadareuli<br />

sarkineTi, sarkine _ adgilia mcxeTaSi<br />

jagnari _ adgili, sadac jagebia; jagi _ ekliani buCqi<br />

_ ras uwodebs mwerali qarTul enas ris enaa igi<br />

_ `uZvelesma tomma dRemde moimRera~ _ romel<br />

ers gulisxmobs poeti `uZveles erSi~ ra `moimRera~ am<br />

erma<br />

_ poetis ra ganwyoba Cans leqsSi Tqveni azriT, riT<br />

aris gamowveuli es ganwyoba<br />

_ rogor fiqrobT, ratom uwodebs mwerali qarTul<br />

enas `xmaTa xaverdebisa da RmerTebis enas~ ra Cans am sityvebidan<br />

eTanxmebiT am Sefasebas<br />

_ gaixseneT is leqsebi, romlebic qarTuli<br />

enis Sesaxeb dauweriaT poetebs.<br />

_ Tqveni azriT, ratom uyvarT maT ase mSobliuri<br />

ena ras gamoxataven adamianebi eniT<br />

rogor amyareben erTmaneTTan urTierTobas<br />

ena adamianTa azris gamoxatvisa da urTierTobis saSualebaa.<br />

_ qarTvelebi romel enaze gamoxataven azrebs da erTmaneTTan<br />

romeli enis saSualebiT amyareben kontaqts<br />

qarTuli ena Cveni mSobliuri enaa, dedaenaa.


hvsbn!nbjtvsb[f<br />

sadRegrZelo<br />

I. ` saqarT velos mTebSi gagaC ina z e nam...~<br />

erTxel rusi poeti sergei esenini saqarTveloSi<br />

stumrad Camovida. qarTvelma poetebma guliTadad<br />

umas pinZles sapatio stumars. igi jer kojris cixeze<br />

aiyvanes, saidanac didebulad Canda daTovlili kavkasioni,<br />

beberi Tbilisi, mwuxare marabda, dauviwyari<br />

didgori; mere didebuli beTaniis monasterSi didebuli<br />

Tamaris xati inaxules.<br />

ukan rom brundebodnen, samadloze TeTr duqanSi<br />

isadiles. stumris TxovniT sufra gzispira mdeloze<br />

gaaSlevines.<br />

gaimarTa lxini. poetebi erTmaneTs ejibrebodnen enamzeobaSi.<br />

saRamospiras gzaze urmebi gamoCnda. qalaqSi savaWrod Casuli glexebi<br />

ukan brundebodnen. ramdenma meurmemac gaiara, eseninma isini sufrasTan<br />

miiwvia _ dailoceo.<br />

erTma meurmem yanwi CamoarTva da uTxra: cota iqiT miiwie, Tamar<br />

mefis oqros qoSis kvali ar waSaloo. Tu vera xedav, daiCoqe, miwas suli<br />

Seubere da gamoCndeba. asea, Cemo Zmiswulo, qarTvelebi Cvens wminda<br />

miwaze vdgavarT, xSiradac viCoqebT da vkocniT winaparTa nafexurs.<br />

Zalac aqedan gveZleva. imitom aris, mteri da duSmani rom ver gverevao.<br />

es imaTi didebisa iyos, visac aq gauvlia, kvali dautovebia, xati da san-<br />

Teli udidebia, TviTon Tavi gauwiravs da Cveni miwa-wyali daucavs,<br />

Cveni jiSi da jilagi dRemde moutaniao.<br />

meorem Tqva: RmerTma purisWama nu mogiSaloT. vinc Tqven Semdeg am<br />

mdeloze sufras gaSlis da Tqven gagixsenebT, vinc mwyurvals Rvinosa<br />

da mSiers lukmas miawvdis, perangs gaixdis da sxvas Caacmevs, warsulis<br />

Sesandobarsa da momav lis dRegrZelobas ityvis, sikeTis uRelSi Seebmeba<br />

da kacobis kvals datovebs,<br />

imas gaumarjoso.<br />

mesamem Tqva: saiTac wadgeT da<br />

wamodgeT, am daRlili mzis madli<br />

nu mogeSaloTo.<br />

meoTxem Tqva: gaumarjos xaris<br />

qeds, guTnis Rveds, cis nams, dedamiwis<br />

mosavals, kacis marjvenas<br />

da mSobiare dedakacso.<br />

da uceb esenini cxare cremliT<br />

atirda.<br />

_ ra atirebs eseninso _<br />

Sewuxdnen poetebi.<br />

_ ra matirebs da uZlureba.<br />

me, ruseTis did poets, ar Sem-<br />

Zlebia sadRegrZelos ase lamazad<br />

Tqma, es uswavleli glexebi rom<br />

ambobeno, _ Tqva eseninma.


samadlo _ istoriuli sofeli qvemo qarTlSi<br />

enamzeoba _ mWevrmetyveleba, enamWevroba, kargad saubari<br />

duSmani _ mteri<br />

jilagi _ igivea, rac jiSi<br />

Sesandobari _ micvalebulTa sulis mosaxsenebeli<br />

_ rogor gamoxates TavianTi pativiscema qarTvelma<br />

poe tebma rusi stumris mimarT<br />

_ ra moCanda kojris cixidan<br />

_ ra sadRegrZeloebi Tqves qarTvelma glexebma<br />

_ ra atirebda esenins<br />

_ rogor fiqrobT, ratom aiyvanes rusi stumari maspin-<br />

Zlebma kojris cixeze ris Cveneba surdaT misTvis<br />

_ qarTvelma glexebma sxvadasxva sadRegrZelo uTxres<br />

rus stumars. maTgan romeli mogwonT Tqven yvelaze metad<br />

ratom<br />

_ qarTvelebis ra Tvisebebi Cans am nawarmoebSi maTgan<br />

romeli moewona yvelaze metad rus stumars<br />

_ `poetebi erTmaneTs ejibrebodnen enamzeobaSi~, _<br />

weria teqstSi. rogor gesmiT enamzeobaSi poetebis Sejibri<br />

_ Tqveni azriT, rus stumarTan romel enaze enamzeobdnen<br />

qarTveli poetebi meurmeebi<br />

_ ra gsmeniaT qarTuli enis Sesaxeb<br />

qarTuli ena uZvelesi saliteraturo<br />

enaa. es imas niSnavs, rom qarTul enaze arsebobs<br />

mdidari mwerloba, misi mwignobroba<br />

15 saukuneze mets iTvlis. igi saerTo enaa<br />

saqarTvelos yvela kuTxe Si mcxovrebi qarTvelisaTvis.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!