30.12.2014 Views

misaRebia. swored, aqedan ikveTeba is ZiriTadi da mTavari

misaRebia. swored, aqedan ikveTeba is ZiriTadi da mTavari

misaRebia. swored, aqedan ikveTeba is ZiriTadi da mTavari

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

S e s a v a l i<br />

rudolf hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> <strong>is</strong>toria, Tav<strong>is</strong>i<br />

subieqturi <strong>da</strong> obieqturi mizezebiT, meoce saukun<strong>is</strong> sensacias<br />

warmoadgens. iqca kidec am saukun<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> pirmSod.<br />

msoflios wamyvani mecniereb<strong>is</strong> mier <strong>da</strong>sabuTebuli rigi<br />

alternatiuli mosazrebebi, niSandoblivi <strong>da</strong> mxedvelobaSi<br />

<strong>m<strong>is</strong>aRebia</strong>. <strong>swored</strong>, <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> <strong>ikveTeba</strong> <strong>is</strong> <strong>ZiriTadi</strong> <strong>da</strong> <strong>mTavari</strong><br />

mizani, rac laitmotivad gasdevs ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mTel<br />

voiaJs. politikuri kataklizmebiT savse <strong>is</strong> sruli periodi,<br />

veragob<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uvali SemecnebiT gamoirCeva. epoqaluri<br />

gar<strong>da</strong>saxv<strong>is</strong> mTel rig ganzomilebaTa saTaves qmni<strong>da</strong><br />

cdomilebaTa Segneba Tu Serwyma, individualuri simamac<strong>is</strong><br />

gamovlinebasTan.<br />

adolf hitler<strong>is</strong> qarizmatuli Zalaufleb<strong>is</strong><br />

gaTviTcnobiereb<strong>is</strong>as, ze<strong>is</strong>toriuli sivrc<strong>is</strong> anareklze, mTel<br />

rig gamosaxulebaTa siRrmeSi, r. hes<strong>is</strong> pirovneb<strong>is</strong> Secnob<strong>is</strong><br />

utyuari safuZvlebi <strong>ikveTeba</strong>. epoq<strong>is</strong> dekoratiuli suli, m<strong>is</strong>i<br />

sawy<strong>is</strong>i koordinateb<strong>is</strong> araerTgvarovani aRqm<strong>is</strong> analizSi<br />

igrZnoba. m<strong>is</strong>i formul<strong>is</strong> zusti gansazRvra mxolod dros<br />

SeuZlia. pirovneb<strong>is</strong> buneb<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Camoyalibeb<strong>is</strong><br />

garkveuli kriteriumebi, droSi sinqronuli warmosaxv<strong>is</strong><br />

proporciulia. individSi maradiulob<strong>is</strong> eqvivalent<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mkvidrebas xels uwyobs gamWirvale xedva, dinamiuri<br />

azrovneba Tu Segoneba, Zalaufleb<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong> sinTezuri<br />

diagrama, romelic cnobiereb<strong>is</strong> SegrZneb<strong>is</strong> uxilavi wuTi<strong>da</strong>n<br />

iRebs saTaves. Zalaufleba ganusazRvreli<br />

xasiaT<strong>is</strong><br />

matarebelia, imdenad Zlieri, rom zogjer Sinagani ngrev<strong>is</strong><br />

1


siptoms warmoSobs. angrevs Zvels, aSenebs axals, ar aRadgens<br />

Zvels, magram aSenebs axals Zvel<strong>is</strong> nangrevebze. TviT sityvaSi<br />

Zalaufleba mxolod ori komponenti Sed<strong>is</strong>: Zala <strong>da</strong> ufleba.<br />

yofila SemTxveva mmarTvels ekiTxos: me maqvs Zalaufleba,<br />

magram maqvs ufleba gamoviyeno Zala amitomaa Zalaufleba<br />

mmarTvel<strong>is</strong> xelSi ganusazRvrelobiTi xasiaT<strong>is</strong> matarebeli.<br />

gaqvs Zalaufleba, gaqvs neba _ arsebobs Tav<strong>is</strong>uflebac.<br />

Tav<strong>is</strong>ufleba Zalaufleb<strong>is</strong> wina formas warmoadgens, m<strong>is</strong>i<br />

Sekveca SesaZlebelia, gamartiveba ara. Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong><br />

mag<strong>is</strong>traluri xazi Zalaufleb<strong>is</strong> fenomens erTv<strong>is</strong>. rogorc<br />

erT<strong>is</strong>, <strong>is</strong>e meor<strong>is</strong> Sekveca SesaZlebelia. Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> Semdeg, Sinagani rwmena kidev didxans cocxlobs.<br />

Zalaufleb<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargv<strong>is</strong>as, sakuTari Zala<br />

konkurenturanianobas kargavs <strong>da</strong> neli a<strong>da</strong>ptireb<strong>is</strong> process<br />

emorCileba. Zalaufleb<strong>is</strong> fenomenaluri kurs<strong>is</strong> <strong>ZiriTadi</strong><br />

ganmsazRvreli mmarTvelob<strong>is</strong> peripetieb<strong>is</strong> normaluri aTv<strong>is</strong>eba<br />

<strong>da</strong> gamoyenebiTi bazaa. aseTi meqanizm<strong>is</strong> gamoyeneba<br />

<strong>da</strong>mokidebulia mmarTvel<strong>is</strong> unarsa <strong>da</strong> inteleqtualur<br />

SenaZenze. Sinagani metamorfozuloba xSirad axali<br />

fun<strong>da</strong>ment<strong>is</strong> warmoqmn<strong>is</strong> safuZvelia. ngrev<strong>is</strong> procesi neli,<br />

virtuozuli tempiT SeiZleba warimarTos. energiuli<br />

d<strong>is</strong>balansi gar<strong>da</strong>saxviTi xelovneb<strong>is</strong> kvanZs kravs <strong>da</strong><br />

ukuCvenebaTa sust simptomebs TiTqm<strong>is</strong> aqrobs. Sinagani<br />

mizidulob<strong>is</strong> koeficienti aRqm<strong>is</strong> saSur unars gvZens <strong>da</strong><br />

sakuTari Zaleb<strong>is</strong> demonstrirebaSi gvexmareba. mtkice<br />

neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong>a <strong>da</strong> wonasworob<strong>is</strong> mqone, gnebavT, Zal<strong>is</strong>mieri an<br />

iZulebiTi TavSekaveb<strong>is</strong> matarebeli pirovneba politikaSi<br />

momgebianob<strong>is</strong> qvakuTxeds qmn<strong>is</strong>. Tumca, emocieb<strong>is</strong>agan <strong>da</strong>clili<br />

2


individi naklebsasurvelia. hitleri moWarbebuli emocieb<strong>is</strong><br />

gaelveba iyo. masSi mozRvavebuli energi<strong>is</strong> maragi erTbaSad<br />

iclebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> ivsebo<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>i brZol<strong>is</strong>unarianoba sasicocxlo<br />

Zaleb<strong>is</strong> erTobliv realizaciaSi mdgomareob<strong>da</strong>. survili<br />

gamx<strong>da</strong>riyo germani<strong>is</strong> fiureri, metwil, m<strong>is</strong> pirovnul<br />

siZlieresa <strong>da</strong> xasiaT<strong>is</strong> simtkiceze iyo <strong>da</strong>mokidebuli.<br />

momavali fiurer<strong>is</strong> ,,patara mmarTveloba”, jer kidev,<br />

landsberg<strong>is</strong> cix<strong>is</strong> kedlebSi <strong>da</strong>iwyo. patimari hitleri aq<br />

adgen<strong>da</strong> gegmas, fiqrob<strong>da</strong> <strong>da</strong> msjelob<strong>da</strong> samomavlo politik<strong>is</strong><br />

masStabebze, romelsac xel<strong>is</strong>uflebaSi mosvl<strong>is</strong>Tanave<br />

ganaxorcieleb<strong>da</strong>. Zalaufleb<strong>is</strong> neba ganuyofelia m<strong>is</strong>i<br />

mflobel<strong>is</strong> flob<strong>is</strong> survil<strong>is</strong>agan. es imdenad<br />

gaxangrZlivebulia Sinaganad, rom gare faqtoreb<strong>is</strong><br />

Sepir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong> fonze Zal<strong>is</strong>mieri TavSekaveb<strong>is</strong> sinonimad<br />

xSirad iqceva. es ar<strong>is</strong> neli procesi, <strong>is</strong>eve rogorc <strong>da</strong>xurul<br />

kars miRma arsebul sibneleSi, mxedvelobaSi gamokveTili<br />

sicariele nel-nela Seivseba mexsierebaSi <strong>da</strong>rCenili nivTeb<strong>is</strong><br />

xarjze. Zalaufleb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> neb<strong>is</strong> <strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pireba qvecnobier<br />

winaaRmdegobaSi ga<strong>da</strong>izrdeba imgvarad, rom verc ki SeamCnev,<br />

rogor gagidgeba ganze sakuTari neba. Tu Zalaufleba ar<strong>is</strong><br />

individSi, sa<strong>da</strong>c Tavmoyrili araa inteleqti, taqti,<br />

Tavazianoba <strong>da</strong> gulwrfeloba, aseve meore individSi wvdom<strong>is</strong><br />

survili SemecnebiT aspeqtSi, Zalaufleba saSiS fenomenad<br />

iqceva masSi. am SemTxvevaSi, <strong>is</strong> ga<strong>da</strong>d<strong>is</strong> agresiaSi, agresiul<br />

qmedebaTa gamovlinebaSi <strong>da</strong> iqceva miwier siaxloveTa mankier<br />

kavSirTa xelSemwyob faqtorad, rasac Tan sdevs ganukiTxaoba,<br />

<strong>da</strong>naSauli. simartoveSi gaCenili bzari umjobesia gatydes <strong>da</strong><br />

sicarieleSi gare<strong>da</strong>n SemoWrilma sixarul<strong>is</strong> elementma<br />

3


<strong>da</strong><strong>is</strong>adguros. Tu am bzarma r<strong>is</strong>xva warmoqmna - <strong>da</strong>uokebel<br />

qmedebaTa SemakavSirebeli Zala - gauwonasworoba<br />

gar<strong>da</strong>uvalia. araregulirebadi ,,Sinagani me” mZafrsiuJetian<br />

dramad iqceva. Zalaufleb<strong>is</strong> flob<strong>is</strong> survili cxovreb<strong>is</strong>euli<br />

sirTuleeb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad Cndeba, zogjer ki siaxl<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong><br />

momentad gvesaxeba. am SemTxvevaSi, raRac didi etapi mTavrdeba<br />

pirovneb<strong>is</strong> cxovrebaSi <strong>da</strong> iwyeba axali, <strong>is</strong>e rom individ<strong>is</strong><br />

TviTwarmosaxvaSi <strong>da</strong>sasrul<strong>is</strong> <strong>da</strong>sawy<strong>is</strong>i Cans. es ar<strong>is</strong><br />

materialuri kmayofileb<strong>is</strong> mudmivi ganc<strong>da</strong> an<br />

<strong>da</strong>ukmayofileblob<strong>is</strong> talR<strong>is</strong> azvirTeba, cxovreb<strong>is</strong>euli<br />

survileb<strong>is</strong> ukan motoveba. <strong>da</strong>saxelebul argumentSi -<br />

cxovreb<strong>is</strong>euli problemebiT Casaxuli swrafva<br />

Zalaufleb<strong>is</strong>aken - ar igrZnoba mijna anu aq gamokveTilad<br />

araferi mTavrdeba, mxolod gagrZeleba xdeba gare faqtoreb<strong>is</strong><br />

uneblie <strong>da</strong>tvirTv<strong>is</strong> gamo, <strong>da</strong>grovili energi<strong>is</strong> xarjze.<br />

radikaluroba, garkveulwilad, ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> miRebaze<br />

a<strong>is</strong>axeba, principuloba amave ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> simtkiceze,<br />

sizuste anu ramdenad swori arCevani gaakeTe, un<strong>da</strong><br />

calmxrivad gansazRvros kategoriulobam <strong>da</strong> m<strong>is</strong>admi<br />

skeptikurma <strong>da</strong>mokidebulebam. jer raime sax<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

Tavad ki ar un<strong>da</strong> miiRo <strong>da</strong> am<strong>is</strong>ken ki ar un<strong>da</strong> warmarTo<br />

sazogadoebrivi azri, aramed un<strong>da</strong> <strong>da</strong>ekiTxo sxvebs <strong>da</strong> Semdeg<br />

gaakeTo analizze <strong>da</strong>fuZnebuli saboloo <strong>da</strong>skvna. rudolf<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetileba Sejerebuli iyo, ara<br />

marto sxva nac<strong>is</strong>t liderebTan, aramed TviT fiurerTan -<br />

adolf hitlerTan. ga<strong>da</strong>wyvetileba un<strong>da</strong> iyos erTpirovnuli,<br />

magram miukerZoebeli, romelzec gavlenas ver un<strong>da</strong> axdendes<br />

garSemomyofTa umravlesoba, imdenad m<strong>is</strong>aRebi un<strong>da</strong> iyos <strong>is</strong>.<br />

4


obieqturi <strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong>aken swrafva aRmavalia, magram<br />

alpin<strong>is</strong>t<strong>is</strong> beds waagavs. ici r<strong>is</strong>ken mi<strong>is</strong>wrafvi <strong>da</strong> es mizani<br />

sirTuleeb<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>laxvaSi gexmareba. Tav<strong>is</strong> mxriv, warmoqmnili<br />

sirTuleebi miRweul<strong>is</strong> srulfasovnad aRqmaSi gvexmareba.<br />

miRweuliT ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>kmayofilde, mzardi moTxovnileb<strong>is</strong><br />

sagani ierarqiulad aRimarTeba, rogorc zednaSeni. <strong>mTavari</strong><br />

<strong>is</strong>aa, rom yovelTv<strong>is</strong> ver iqnebi maTi srulfasovnad<br />

aRsruleb<strong>is</strong> mesaWe. did sixaruls didi tanjva axlavs, did<br />

gamarjvebas didi wuxili, sxvagvarad, m<strong>is</strong> sidiades ver<br />

SevigrZnobdiT. arasrulfasovneb<strong>is</strong> ganc<strong>da</strong> ,,didi a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong>”<br />

Tanmdevi Tv<strong>is</strong>ebaa, radgan <strong>is</strong>ini yvelafers sxva TvaliT<br />

xe<strong>da</strong>ven. Cveulebriv, rigiT a<strong>da</strong>mianebs araerTgvarovani<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba uCndeba maT<strong>da</strong>mi, radgan ,,didi a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong>”<br />

goneba <strong>is</strong>e ar ar<strong>is</strong> mowyobili, rogorc ,,patara a<strong>da</strong>mianebs”<br />

un<strong>da</strong>T. <strong>is</strong>ini bevrad cdebian sakuTar moTxovnilebaTa CarCoebs<br />

<strong>da</strong> ,,ararsebuli idumalebiT” ikvebebian. idumaleba -<br />

zr<strong>da</strong>sruli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> uxilavi, Tanmdevi Tv<strong>is</strong>ebaa, romelic<br />

droSi ,,gazrd<strong>is</strong>” gaazreb<strong>is</strong> saSualebas gvitovebs, radgan<br />

axali mrwams<strong>is</strong> pirveli gamziarebelia. aseTi tip<strong>is</strong> mqone<br />

a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> araerTgvarovan <strong>da</strong>mokidebulebaSi SesaZloa Tavi<br />

iCinos Rirseuli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> xeliT tareb<strong>is</strong> uecarma <strong>da</strong> uneblie<br />

survilma. sxvagvarad, am a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> gafetiSeb<strong>is</strong> rwmenam. ,,patara<br />

a<strong>da</strong>miani” ki bolomde verasodes Segimecnebs, radgan verasodes<br />

Segwvdeba.<br />

Zlevamosileb<strong>is</strong> ukv<strong>da</strong>vi Saravandedi sicocxleSive un<strong>da</strong><br />

SeimCneodes. Zliereb<strong>is</strong>admi pativ<strong>is</strong>cema uneblie mowiweb<strong>is</strong><br />

tolfasia odiTgan. rac Seexeba ndob<strong>is</strong> faqtors, am<br />

SemTxvevaSi, SesaZlebelia, meorexar<strong>is</strong>xovan an Tanmdev<br />

5


faqtorad iqces – anu axldes am mowiwebas. maT es siZliere,<br />

Tu <strong>is</strong> absoluturi kuTvnilebaa ama Tu im belad<strong>is</strong>a, <strong>da</strong>cv<strong>is</strong>a<br />

<strong>da</strong> Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong> sayrden obieqtad warmoedginebaT. swamT am Zal<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong> esaa, rom ufro Sors ar axedinebT. <strong>da</strong>mabrmavebeli<br />

Zlevamosileba xalx<strong>is</strong> aRtkineb<strong>is</strong> sagnad iqceva, rasac Tan<br />

sdevs: gauTviTcnobierebeli siyvaruli, anu namdvili<br />

siyvaruli; SiSi, romelic SesaZloa ga<strong>da</strong>vides aseve<br />

abstraqtul ganzogadoebaSi: siyvarulSi an siZulvilSi. aseTi<br />

mmarTveli sicarieles ar gitovebs: un<strong>da</strong> gZuldes an un<strong>da</strong><br />

giyvardes. siZulvil<strong>is</strong> nia<strong>da</strong>gze arCevan<strong>is</strong> gakeTeba<br />

aramomgebiania. advili SesaZlebelia, erT<strong>is</strong> siZulvilma<br />

meores negatiuri mxare ar <strong>da</strong>ganaxos. SesaZlebelia<br />

TavSekaveb<strong>is</strong> mZlavri impulsebi gaCndes, Tumca es ar iqneba<br />

maradiuli, radgan neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong> sindromi marTalia<br />

regulirebadia, magram mzardia. aq mr<strong>is</strong>xanebac Tav<strong>is</strong>Tavad<br />

gar<strong>da</strong>uvalia. Tu xel<strong>is</strong>ufals ZlevamosilebasTan erTad<br />

inteleqtualuri baz<strong>is</strong>i ar axlavs Tan, anu m<strong>is</strong>i siZliere<br />

codnaze ar ar<strong>is</strong> <strong>da</strong>fuZnebuli, es Zala agresiad iqceva,<br />

agresia mZulvarebad <strong>da</strong> es, sabolood, mas diqtatorad aqcevs,<br />

roml<strong>is</strong> xelSi gaerTiandeba siZulvilze <strong>da</strong>fuZnebuli mtroba,<br />

Sur<strong>is</strong>geba, ZlierTa ganadgureb<strong>is</strong> survili, rac Tav<strong>is</strong>Tavad<br />

morCileb<strong>is</strong> <strong>da</strong>nergv<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>moneb<strong>is</strong> wyurvilad iqceva. rac<br />

Seexeba inteleqtualur baz<strong>is</strong>ze aRmocenebul Zalauflebas, aq<br />

,,sakuTari me”-s uryeob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> TviTSegneb<strong>is</strong> koeficienti<br />

maRalia, sayovelTao mZulvarebaa xanmokle, dro<strong>da</strong>dro Cndeba<br />

<strong>da</strong> qreba. iTval<strong>is</strong>wineb ra sxv<strong>is</strong> Secdomebs, sakuTars ar<br />

gamoricxav. amitom Tav<strong>is</strong> xelSi ayvana gixdeba, rom seriozuli<br />

Secdomeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>saSvebad mzadyofna gaauqmo. ai, ra rols<br />

6


TamaSobs Rrmad erudirebuli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> xelSi Zalaufleb<strong>is</strong><br />

fenomeni <strong>da</strong> riT gansxvavdeba <strong>is</strong> SemTxveviT morgebuli,<br />

mxolod SiSveli cxovreb<strong>is</strong>euli sirTuleeb<strong>is</strong>agan gamoCekili<br />

lider<strong>is</strong>agan. uxeSoba Zal<strong>da</strong>tanebiT <strong>da</strong>rRvevad iqceva,<br />

Zaladoba ki struqturul cvlilebaTa ngrev<strong>is</strong> siptomad. es<br />

warmoSobs gauTval<strong>is</strong>winebel ryevebs sazogadoeb<strong>is</strong> rigebSi.<br />

iRviZebs Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong> instiqti, radgan brZola arsebob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

aqtualuri xdeba. es gauTviTcnobierebeli SiSia sikvdil<strong>is</strong><br />

pir<strong>is</strong>pir. am SemTxvevaSi, ga<strong>da</strong>rCenili a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> energia<br />

ormagdeba an icleba energi<strong>is</strong>gan <strong>da</strong> pasiuri xdeba. gambe<strong>da</strong>ob<strong>is</strong><br />

nivelireba garduvalia. r<strong>is</strong>ki yovelTv<strong>is</strong> rodia gamarTlebadi.<br />

mmarTvelma gul<strong>is</strong> siRrmeSi sinanulic un<strong>da</strong> SeZlos <strong>da</strong><br />

wuxilic, Tumca emocia iqamd<strong>is</strong> un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sdos, sanam am<strong>is</strong><br />

gamovlen<strong>is</strong> saWiroebas ar <strong>da</strong>inaxavs.<br />

saxelmwifos meTauri un<strong>da</strong> iyos Semdgari pirovneba, mas<br />

gaTav<strong>is</strong>ebuli un<strong>da</strong> qondes ,,saerTo me”. rodesac SenSi budobs<br />

rwmena sazogadoeb<strong>is</strong> zrunv<strong>is</strong>a, kmayofili un<strong>da</strong> iyo am rwmen<strong>is</strong><br />

xorcSesxm<strong>is</strong> gamo. mmarTvelma elit<strong>is</strong> SenarCunebaze <strong>da</strong> cud<strong>is</strong><br />

karg<strong>is</strong>ken Semobrunebaze un<strong>da</strong> ifiqros. mas yovelTv<strong>is</strong> un<strong>da</strong><br />

axsovdes, rom Zlieri, RvT<strong>is</strong> rCeuli Svilia <strong>da</strong> es rCeulobaa,<br />

<strong>swored</strong>, gamocd<strong>is</strong> winaSe rom ayenebs _ ramdenad SegiZlia<br />

gaiTav<strong>is</strong>o <strong>is</strong>, rac Sen ar gekuTvn<strong>is</strong>, magram gevaleba.<br />

mmarTveloba ar ar<strong>is</strong> skams <strong>da</strong>monebuli Zalaufleba, aramed<br />

orientirebuli xalx<strong>is</strong> intereseb<strong>is</strong> <strong>da</strong>kmayofileb<strong>is</strong>aken.<br />

krZalva, ridi, pativ<strong>is</strong>cema, mowiweba – a<strong>da</strong>mianTa <strong>is</strong> Tv<strong>is</strong>ebebia,<br />

romliTac pirveli piri qveyanaSi un<strong>da</strong> sargeblobdes.<br />

gasaTval<strong>is</strong>winebelia, rom keTili survilebi megobrul<br />

urTierTobaSi ar un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>izardos, rameTu gaTamamebuli<br />

7


o gazuluqebul masad ga<strong>da</strong>iqceva xolme, romelTac<br />

sayvarel saqmianobad eqcevaT gakicxvac. lideri sxv<strong>is</strong> xelSi<br />

gamoyenebiT iaraRad ar un<strong>da</strong> iqces. am<strong>is</strong> saSiSroeba iqmneba im<br />

moxeleeb<strong>is</strong>gan, romlebic gars artyas. mmarTveli imgvarad<br />

un<strong>da</strong> Seexos xelqveiT<strong>is</strong> profesiul saqmianobas, rom m<strong>is</strong>i<br />

Rirseba ar Selaxos. es delikaturi sakiTxia <strong>da</strong> sifrTxile<br />

esaWiroeba. RirsebaSelaxuli a<strong>da</strong>miani pativayril a<strong>da</strong>mianze<br />

uaresia, mas aRaraferi rCeba ganadgureb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> tkivil<strong>is</strong> meti.<br />

am SemTxvevaSi, meTauri un<strong>da</strong> amovides Cveulebrivi a<strong>da</strong>mianuri<br />

mentalitet<strong>is</strong>gan, Tavi <strong>da</strong>aRwios primitiul gagul<strong>is</strong>ebas,<br />

<strong>is</strong>wavlos TavSekaveba anu kontrols <strong>da</strong>uqvemdebaros ,,sakuTari<br />

me”. es, Tav<strong>is</strong> mxriv, sakuTar Tavze <strong>da</strong>kvirveb<strong>is</strong> saSualebas<br />

m<strong>is</strong>cems. saRi azrovneb<strong>is</strong> SenarCuneba rTulia iq, sa<strong>da</strong>c<br />

mravali a<strong>da</strong>miani trialebs. amitom mmarTveli yovelTv<strong>is</strong> un<strong>da</strong><br />

ecados gamonaxos martod <strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> dro <strong>da</strong> SesaZlebloba,<br />

radgan SeZlos simarTl<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>mowmebac. m<strong>is</strong>i mxri<strong>da</strong>n<br />

yuradReb<strong>is</strong> maqsimaluri koncentraciaa saWiro, radgan yoveli<br />

Cqamic raRacas niSnavs, raRac<strong>is</strong> momaswavebelia. Zlieri<br />

mmarTveli Zlieri momavl<strong>is</strong> sawin<strong>da</strong>ria. es, Tav<strong>is</strong> mxriv, qveyn<strong>is</strong><br />

keTildReob<strong>is</strong> utyuari winapirobaa. amitom, aucilebelia<br />

mmarTvel<strong>is</strong> Sinagani siZliere, m<strong>is</strong>i individualuroba Tun<strong>da</strong>c<br />

am ZalaSi, TviTmyofadoba m<strong>is</strong> gancdebsa <strong>da</strong> gamoxatul<br />

manerebSi, <strong>da</strong>kvirvebuloba <strong>da</strong> SorsmWvreteloba yovel<br />

ga<strong>da</strong>dgmul nabijze, pirmoTneoba <strong>da</strong> muqara mtrebTan.<br />

gasaTval<strong>is</strong>winebelia garemo, sa<strong>da</strong>c xdeba qmedeba, anu<br />

realizeba sakuTari Sexedulebeb<strong>is</strong>.<br />

materialur garemosa <strong>da</strong> pirovnebas Sor<strong>is</strong><br />

SeuTavsebloba imdenad mkveTria, rom am WidilSi<br />

8


<strong>da</strong>uZlurebuli a<strong>da</strong>miani pasiuric ki xdeba moWarbebuli<br />

emocieb<strong>is</strong> zemoqmedeb<strong>is</strong>as. pirovnebaTa Sor<strong>is</strong> gavlen<strong>is</strong><br />

sferoeb<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>nawileb<strong>is</strong> sakiTxi, maTi Sinagani<br />

metamorfozulob<strong>is</strong> warmoCen<strong>is</strong> mixedviT wydeba.<br />

faS<strong>is</strong>tur germaniaSi fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> statusiT<br />

aRWurvili r. hes<strong>is</strong> pirovnuli maxasiaTeblebi m<strong>is</strong><br />

naklebaqtiur qmedebaTa tipiur ritms ganasaxiereb<strong>da</strong>. dRes,<br />

<strong>da</strong>interesebuli sazogadoeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, albaT, ucnobi <strong>da</strong>rCebo<strong>da</strong><br />

r. hes<strong>is</strong> socialur-politikuri rol<strong>is</strong> gansazRvr<strong>is</strong> pozitiuri<br />

Tu arapozitiuri maCveneblebi, rom ara 1941 wl<strong>is</strong> 10 ma<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

<strong>is</strong>toriuli movlena. ingl<strong>is</strong>Si fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

eqstravaganturoba, m<strong>is</strong>i uprecedento warmosaxv<strong>is</strong> dinamikaSi<br />

mdgomareobs. goniereb<strong>is</strong> zRvari arsebul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> realur<strong>is</strong><br />

SigniT, Tanabrob<strong>is</strong> siptomebs aSkarad gamoricxavs, rac maTi<br />

gamijvn<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Sesabam<strong>is</strong>i koordinaci<strong>is</strong> ilustrireb<strong>is</strong><br />

saSualebas iZleva.<br />

adolf hitler<strong>is</strong> faruli monawileoba hes<strong>is</strong> gafrenaSi,<br />

individualuri midgom<strong>is</strong> uCveulo inertulobiT gamovlenili,<br />

cnobiereb<strong>is</strong> umaRles stadiaze aprobirebuli pirovnebaTa<br />

monacemeb<strong>is</strong> Serwym<strong>is</strong> Tanxvdomi baz<strong>is</strong>ia. r. hes<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mokidebuleba fiurer<strong>is</strong>admi Tan<strong>da</strong>TanobiT stabilur<br />

xasiaTs Rebulob<strong>da</strong>, rac urTierTobaSi wonasworob<strong>is</strong><br />

balans<strong>is</strong> maqsimaluri SenarCuneb<strong>is</strong> safuZvelia.<br />

pirovnebaTa urTierT<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> msazRvrelobiTi<br />

buneba <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i roli politikaSi, namdvilad gamoricxavs im<br />

faqts, rom hitlerma araferi ico<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> Sesaxeb. gafren<strong>is</strong> motiveb<strong>is</strong> zogadi<br />

9


xasiaT<strong>is</strong> nairsaxeoba konstruqciuli model<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong><br />

variaciaa.<br />

mesame raix<strong>is</strong> beladi Tav<strong>is</strong> kanonzomier rols aRasrulebs,<br />

ar Ralatobs ra Tav<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong> politikur maqinaciaSi<br />

manevrireb<strong>is</strong> Cveul meTodebs. politik<strong>is</strong> saqme Car<strong>da</strong>xs gavs. am<br />

SemTxvevaSi, aravin uwy<strong>is</strong> rogor warmarTavs mas politikuri<br />

amindi. naadrevi prognozireba miaxloebuli un<strong>da</strong> iyos<br />

realobas, magram ara asi procentiT. kiTxv<strong>is</strong> niSneb<strong>is</strong><br />

Camocileba umoqmedob<strong>is</strong> garantia <strong>da</strong> meti araferi. aqamde<br />

mosasvleli gza miraJia, ukan moixe<strong>da</strong>v <strong>da</strong> bundovnad moCans.<br />

ganvlili gza mexsierebaSi Semonaxuli tvirTia. a<strong>da</strong>miani<br />

yovelTv<strong>is</strong> axl<strong>is</strong> ZiebaSia <strong>da</strong> ara Tav<strong>is</strong>i warsul<strong>is</strong> qeqvaSi. <strong>is</strong><br />

rac mtkivneulia, zogjer sasiamovnocaa, zogjer amazrzenic.<br />

aTasjer gaTelil gzaze svla TviTkmayofileb<strong>is</strong> ganc<strong>da</strong>s ver<br />

mogvaniWebs. mas molodini ar axlavs, Tumca aqvs <strong>da</strong>sasruli.<br />

mosalodneli safrTx<strong>is</strong> winaSe ,,<strong>da</strong>pataraveba” igivea, rac<br />

gulze mobjenili Tof<strong>is</strong> lul<strong>is</strong> realuri ganc<strong>da</strong>. SiSi<br />

safrTx<strong>is</strong> winaSe, arsebuli r<strong>is</strong>k<strong>is</strong> sindrom<strong>is</strong> Tanmdevi<br />

stereotipia. SeiZleba <strong>da</strong>Trguno SiSi, magram amiT ver aicileb<br />

safrTxes, Tumca m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>Zlev<strong>is</strong> saqmeSi ucilod <strong>da</strong>gvexmareba.<br />

SiSi im<strong>is</strong>a, rom gaamarTlo Seni arseboba sxva ramea. geSinia<br />

raRac ar <strong>da</strong>grCes <strong>da</strong>umTavrebeli, gamoumzeurebuli. a<strong>da</strong>mianma<br />

yoveli dRe rom CaTvalos ukanasknelad <strong>da</strong> icxovros <strong>is</strong>e,<br />

TiTqos m<strong>is</strong>i ukanaskneli dRea, sikvdil<strong>is</strong> piras imas ki ar<br />

gaixsenebs r<strong>is</strong>i gakeTebac SeZlo, aramed imas, r<strong>is</strong>i gakeTebac<br />

ver moaswroo. sinaklul<strong>is</strong> SegrZneba yofiTia <strong>da</strong> maSin, roca<br />

mmarTvels Segwevs Zala ar <strong>da</strong>kargo arcerTi wuTi <strong>da</strong><br />

gaaumjobeso <strong>is</strong>, r<strong>is</strong>i ar gakeTeb<strong>is</strong> SemTxvevaSi mkv<strong>da</strong>rsac<br />

10


mogekiTxeba, un<strong>da</strong> Seiyvaro saqme. es movaleobacaa,<br />

valdebulebac <strong>da</strong> Cveulebac. mowiweb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> rid<strong>is</strong> xiluli<br />

komponenteb<strong>is</strong> gavlena xalxSi mmarTvel<strong>is</strong> mimarT imdenad<br />

didi un<strong>da</strong> iyos, rom veraferma Searyios maTi rigebi.<br />

SeuZlebelia yvelas Tanabrad uyvarde, magram umravlesobas<br />

un<strong>da</strong> uyvarde. arasdros ar un<strong>da</strong> ifiqro, rom viRacas Tavi<br />

Seayvaro, aramed un<strong>da</strong> gaakeTo imgvarad, rac xalxSi<br />

enTuziazms gamoiwvevs. siyvaruli ki Tav<strong>is</strong>Tavad mova. ratom<br />

uwo<strong>da</strong> r. hess xalxma ,,sind<strong>is</strong><strong>is</strong> patimari” Span<strong>da</strong>us cixeSi<br />

myof rudolfs anugeSebdnen lozungebiT ,,Tav<strong>is</strong>ufleba<br />

rudolf hess, <strong>is</strong> sind<strong>is</strong><strong>is</strong> patimaria”. biord<strong>is</strong> TqmiT, amas<br />

TviTon hesi ar moelo<strong>da</strong>, roca cix<strong>is</strong> galavn<strong>is</strong> meore mxares<br />

yiJina Semoesma, man <strong>da</strong>mTrgunavi yru xmiT Tqva: amaT raRa<br />

un<strong>da</strong>, sakmar<strong>is</strong>i ar ar<strong>is</strong> rac mom<strong>is</strong>ajes”. komen<strong>da</strong>nts<br />

ganumartavs: ,,es <strong>is</strong> ar ar<strong>is</strong>, rasac Sen fiqrob hess. es xalxi<br />

aq Sens <strong>da</strong>sacavad <strong>da</strong> gasaTav<strong>is</strong>ufleblad movi<strong>da</strong>.” hesi<br />

gamococxl<strong>da</strong> <strong>da</strong> xal<strong>is</strong>iT aRniSna: ,,marTla”[2,200-201].<br />

fiurer<strong>is</strong> yofili moadgile ar elo<strong>da</strong> maseb<strong>is</strong>gan aseT did<br />

enTuziazms, radgan mas arasdros ucdia xalx<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> Tavi<br />

Seeyvarebia, Tumca yovelTv<strong>is</strong> cdilob<strong>da</strong> sazogadoeb<strong>is</strong><br />

interesi m<strong>is</strong> mimarT ar ganelebuliyo. ,,sad ar<strong>is</strong> samarTali” –<br />

ewera maT plakatebze. biords aseve uTqvams, rom <strong>is</strong>ini m<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>badeb<strong>is</strong> dR<strong>is</strong> mosalocad Seikribnen, amaze gaocebul hess<br />

warmouTqvams: ,,nuTu maT ician es, nuTu maT axsovT es”<br />

mmarTvelma yovelTv<strong>is</strong> un<strong>da</strong> SeZlos keTili neb<strong>is</strong><br />

SenarCuneba, xolo Tav<strong>is</strong> xelqveiTebSi un<strong>da</strong> <strong>da</strong>inaxos<br />

modrekili guli, wmi<strong>da</strong> goneba <strong>da</strong> sufTa sind<strong>is</strong>i. a<strong>da</strong>mianSi<br />

Tavad un<strong>da</strong> idos erTguleba <strong>da</strong> ara moCvenebiTi ndoba. mcire<br />

11


gul<strong>is</strong>tkivili a<strong>da</strong>mianebSi aforiaqeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>urwmuneblob<strong>is</strong><br />

talRas warmoSobs <strong>da</strong> maTSi araerTgvarovani gamijvn<strong>is</strong><br />

albaTobac metia. xalxs un<strong>da</strong> uyvardes Tav<strong>is</strong>i mmarTveli,<br />

saubaria zoga<strong>da</strong>d xalxze <strong>da</strong> ara mosaxleob<strong>is</strong> mxolod erT<br />

nawilze. umravlesob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> m<strong>is</strong>aRebi kandi<strong>da</strong>tura<br />

umciresob<strong>is</strong> realuri gakilv<strong>is</strong> sagani ver gaxdeba. es<br />

ukanaskneli, metwil, zomieri un<strong>da</strong> iyos. zogjer siCumeSic<br />

keTdeba politika. opozicia yovelTv<strong>is</strong> sustia Tu<br />

umciresobaSi <strong>da</strong>rCeba. demokratia srulebiT ar niSnavs<br />

mmarTvel<strong>is</strong> s<strong>is</strong>ustes. marTalia <strong>da</strong>saSvebia politikuri<br />

partieb<strong>is</strong>, klubeb<strong>is</strong>, TavSeyr<strong>is</strong> adgileb<strong>is</strong>, manifestacieb<strong>is</strong> <strong>da</strong><br />

sxvaTa formireba opozici<strong>is</strong> mier, magram es srulebiT ar<br />

akninebs mmarTvel<strong>is</strong> Zalauflebas. piriqiT, es zogjer<br />

saWiroa m<strong>is</strong>i imij<strong>is</strong> formireb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> srulyof<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

saxelmwifos meTaur<strong>is</strong> mzrunvelob<strong>is</strong> qveS myofi mosaxleob<strong>is</strong><br />

absolituri umravlesob<strong>is</strong> rwmena ar un<strong>da</strong> Seiryes, radgan<br />

umciresobaSi yovelTv<strong>is</strong> moiazreba ukmayofilo a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong><br />

ricxvi. mmarTvelma maT umravlesobaSi ga<strong>da</strong>nacvleb<strong>is</strong><br />

stimuli un<strong>da</strong> m<strong>is</strong>ces <strong>da</strong> saam<strong>is</strong>o gza <strong>da</strong>anaxos, magram ara<br />

Zal<strong>is</strong>mieri gziT. zeaRmarTuli ,,muSti” maSinve ar un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>eSvas, an<strong>da</strong> ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>eSvas umoqmedod. gaube<strong>da</strong>vad<br />

wamowyebuli saqme ugulo kac<strong>is</strong> naxelavs gavs, romelic<br />

Sedegs ar elodeba, radgan ver xe<strong>da</strong>vs an ic<strong>is</strong>, rom<br />

verasdros ver <strong>da</strong>inaxavs.<br />

saxelmwifos principeb<strong>is</strong> simboluri <strong>da</strong>cva <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong><br />

ufleba-movaleob<strong>is</strong> ganmsazRvreli atributicaa, romelic<br />

mocemuli sakiTx<strong>is</strong> proporciuli Tu ukuproporciuli<br />

aspeqteb<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>ebur konglomerats warmoadgens. <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong><br />

12


xelovneb<strong>is</strong> es gansazRvra wmin<strong>da</strong> <strong>is</strong>toriuli ganxilv<strong>is</strong><br />

sagania, romelic erTmaneTTan <strong>da</strong>kavSirebuli faqteb<strong>is</strong><br />

mozRvavebas ver gaumklavdebo<strong>da</strong>, rom ara Sinagani goniTi<br />

principi, rac SesaZlebels xd<strong>is</strong> <strong>is</strong>toriuli faqteb<strong>is</strong><br />

mowesrigebas, klasifikacias <strong>da</strong> Tu gnebavT, gaerTianebas.<br />

Tumca, individ<strong>is</strong> sxva<strong>da</strong>sxvagvari aqtiuri sijiut<strong>is</strong><br />

TviTSegneb<strong>is</strong> fonze, harmoniul SeTavsebaSi verasdros ver<br />

mova. piriqiT, sapir<strong>is</strong>piro Zalebi erTmaneTs ebrZvian <strong>da</strong><br />

dundebian, <strong>is</strong>ev ebrZvian, rogorc, magaliTad, mecnieruli <strong>da</strong><br />

miTosuri azrovneba. a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> gon<strong>is</strong> faqtiuri ganviTareba<br />

aseTi harmoniuli mTlianob<strong>is</strong> mudmivi winaaRmdegia, magram<br />

permanentuli movleneb<strong>is</strong> vakuumSi wonasworob<strong>is</strong> eqvivalenti<br />

usaTuod SesaZlebelia. e. i. erTi faqt<strong>is</strong> meor<strong>is</strong> gagrZelebad<br />

miCneva, sinTezuri aucileblob<strong>is</strong> produqtia.<br />

inteleqtualuri oaz<strong>is</strong>i individTa Camoyalibeb<strong>is</strong> msazRvrel<br />

struqturas qmn<strong>is</strong> <strong>da</strong> pirovnebas qvecnobierad ayalibebs.<br />

cnobiereba ki a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> moZravi, mkvebavi meqanizmia. impulsebi<br />

qcevebSi a<strong>is</strong>axeba, instiqti qmedebebSi. qceva qmedeba sulac<br />

araa, aramed erTi meor<strong>is</strong> gagrZelebaa. keTilSobileba<br />

yovelTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>debiT muxts warmoqmn<strong>is</strong>. zogjer im<strong>is</strong> SegrZnebac<br />

SeiZleba <strong>da</strong>geuflos, rom es a<strong>da</strong>miani xelaxla aRmoaCine <strong>da</strong><br />

es, SeiZleba, mravali wl<strong>is</strong> Semdeg moxdes. <strong>mTavari</strong><br />

WeSmariteb<strong>is</strong> SegrZnebaa <strong>da</strong> masze <strong>da</strong>fuZnebuli uryevi<br />

realoba. WeSmariteb<strong>is</strong> garduvaloba niSnavs imas, rom<br />

Tava<strong>da</strong>c am WeSmariteb<strong>is</strong> nawili iyo. keTilSobileba<br />

ampartavnoba rodia, arc TviTnebobaa m<strong>is</strong>i nayofi. yovelive es<br />

liderma kargad un<strong>da</strong> uwyodes manam, sanam mmarTvelob<strong>is</strong><br />

sa<strong>da</strong>veebs aiRebdes xelSi. saxelmwifos meTaur<strong>is</strong> winaSe SiSi<br />

13


gaumarTlebelia. SiSi ,,patara kac<strong>is</strong>” Tanmdevi Tv<strong>is</strong>ebaa,<br />

s<strong>is</strong>ust<strong>is</strong> mimaniSnebelia, romelic sabolood sikvdil<strong>is</strong><br />

SiSTan asocirdeba. neb<strong>is</strong>mieri sax<strong>is</strong>a Tu mimarTuleb<strong>is</strong> SiSi<br />

aq iyr<strong>is</strong> Tavs. Tu Zlieri xar, ukv<strong>da</strong>veb<strong>is</strong> STagonebiT imosebi,<br />

Tumca ici, rom sikvdili garduvalia <strong>da</strong> masTan Segueba<br />

gixdeba. mxolod imedi grCeba, rom es maSin moxdeba, roca <strong>is</strong><br />

ar iqnebi, vinc axla xar. aramed sxva a<strong>da</strong>miani sxva<br />

ganzomilebaSi. r. hesi Tav<strong>is</strong> meuRles Seqspir<strong>is</strong> sityvebs<br />

wer<strong>da</strong>: ,,yvelaze meti sakvirveleba, rac me odesme gamigia, <strong>is</strong><br />

gaxlavT, rom a<strong>da</strong>mians SiS<strong>is</strong> grZnoba un<strong>da</strong> qondes, xolo rac<br />

Seexeba gar<strong>da</strong>uval sikvdils, igi Tav<strong>is</strong> droze mova”[13,100].<br />

yvela mmarTvelma un<strong>da</strong> ifiqros ukv<strong>da</strong>vebaze maSinac ki, roca<br />

cocxali aRar iqneba. saam<strong>is</strong>od, STamomavlobas un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>utovos keTili saqmeebi <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> furclebze gacxadebuli<br />

<strong>da</strong> gacocxlebuli matianeSi. Zlevamosili SaravandediT<br />

gadidkacebuli sxv<strong>is</strong>i cxovreb<strong>is</strong> gaumjobesebaSi un<strong>da</strong><br />

xe<strong>da</strong>vdes gamosavals, radgan qveyn<strong>is</strong> keTildReob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

brZolaSi yvela Tanabaria. am qveyanaSi mosvl<strong>is</strong> arsi un<strong>da</strong><br />

gamarTldes gakeTebuli kargi saqmeeb<strong>is</strong> sididiTa <strong>da</strong><br />

mravalricxovnebiT, uaRresad patiosani <strong>da</strong> wrfeli gziT,<br />

naamagari mizan<strong>da</strong>saxulobiT. liderma un<strong>da</strong> igrZnos, rom Sen<br />

ar gaviwydeba, <strong>is</strong> mmarTvelia. es m<strong>is</strong> keTilSobilebas<br />

siTamames ki ar Sematebs, aramed pativ<strong>is</strong>cemiT ganawyobs<br />

Sen<strong>da</strong>mi <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i ndob<strong>is</strong> mopoveb<strong>is</strong> saTavec iqve Cndeba, <strong>is</strong>eve<br />

rogorc hitler - hes<strong>is</strong> pirad urTierTobaSi gamovlin<strong>da</strong>.<br />

r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> faqteb<strong>is</strong> siuxve<br />

tipiuri realob<strong>is</strong> eqvivalentia. movlenaTa sinqronuli<br />

warmosaxv<strong>is</strong> am landSaftSi sasicocxlo faseulobani<br />

14


moCvenebiTi iluzieb<strong>is</strong> fonze qreba <strong>da</strong> eqscentrulob<strong>is</strong><br />

adeqvaturi xdeba. ucnauri siaxl<strong>is</strong> es mZlavri impulsebi<br />

<strong>is</strong>tori<strong>is</strong> gamoZaxilad SeiZleba CaiTvalos. fiurer<strong>is</strong><br />

moadgile, faqtobrivad, epoq<strong>is</strong> moTxovnileb<strong>is</strong> fanatikuri<br />

msxverpli Seiqna, <strong>is</strong>eve rogorc sxva <strong>is</strong>toriuli personaJebi,<br />

romlebic epoqaluri STagoneb<strong>is</strong> movlenaTa wiaRSi vulkanuri<br />

siTamamiTa Tu gambe<strong>da</strong>obiT gamoirCeodnen. dro<strong>is</strong> SegrZneba<br />

yvelaze didi stimulia amqveynad.<br />

15


<strong>is</strong>toriografia<br />

r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> zogad-SemecnebiTi<br />

nairsaxeoba, kvlev<strong>is</strong> konstruqciuli model<strong>is</strong> gansxvavebul<br />

modifikacias gul<strong>is</strong>xmobs. sakvlevi resurseb<strong>is</strong> monacemeb<strong>is</strong><br />

safuZvelze, am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> realuri suraT<strong>is</strong> warmosaxva<br />

gonebrivi virtuozulobiT xasiaTdeba. gancdil<strong>is</strong> analizi,<br />

siRrm<strong>is</strong>euli wvdom<strong>is</strong> survil<strong>is</strong> yofiereba, TviTSemecneb<strong>is</strong><br />

RirebulebaTa tolfasovania. <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> Semecneb<strong>is</strong> arsebiTob<strong>is</strong><br />

gaazreba SefardebiTia <strong>da</strong> es cneba, ukuCvenebeb<strong>is</strong> reglaments<br />

ar arRvevs. azrTa urTierTmonacvleoba mosazreb<strong>is</strong><br />

araerTgvarovani gacvl<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Camoyalibeb<strong>is</strong> Cveul<br />

kriteriumebs ar cdeba <strong>da</strong> gegmazomieri klasifikaci<strong>is</strong><br />

graviuras srulebiT ar qmn<strong>is</strong>. ,,<strong>is</strong>tori<strong>is</strong> SenaZen<strong>is</strong>” marTebuli<br />

maxasiaTeblebiT savse naSromi, zoga<strong>da</strong>d, graciozulob<strong>is</strong><br />

ukv<strong>da</strong>vi Tav<strong>is</strong>eburebiT gamoirCeva.<br />

mTel rig samecniero gamokvlevebsa <strong>da</strong> monografiebSi<br />

TanmimdevrobiTaa gadmocemuli r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong><br />

<strong>is</strong>tori<strong>is</strong> wina mosamzadebeli samuSaoebi, hitler<strong>is</strong> codn<strong>is</strong><br />

faqt<strong>is</strong> saeWvo aRiareba, didi britaneT<strong>is</strong> saidumlo samsaxur<strong>is</strong><br />

roli am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> ganxorcielebasa <strong>da</strong> warumatebulobaSi,<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> germaniaSi cxovreb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> moRvaweob<strong>is</strong>,<br />

ingl<strong>is</strong>Si m<strong>is</strong>i patimrob<strong>is</strong> xan<strong>is</strong>a <strong>da</strong> bolos, niurnberg<strong>is</strong><br />

samxedro sasamarTlosa <strong>da</strong> m<strong>is</strong> mier samu<strong>da</strong>mo<br />

patimrobam<strong>is</strong>jili ,,Span<strong>da</strong>us bina<strong>da</strong>r<strong>is</strong>” amsaxveli dokumenturi<br />

masalebi. memuaruli sax<strong>is</strong> naSromebSi, mcire adgili aqvs<br />

<strong>da</strong>Tmobili am sakiTx<strong>is</strong> garkvevas. naklebad ar<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>fiqsirebuli avtor<strong>is</strong> xedva, samagierod Warba<strong>da</strong>a am<br />

16


movlen<strong>is</strong>admi calsaxa <strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> Segnebulad<br />

<strong>da</strong>ukonkretebeli faqtebi.<br />

bunebrivia, mTeli am period<strong>is</strong> mdi<strong>da</strong>r literaturul<br />

masalebs, rogorc Cvens mier gamoyenebul wyaroTmcodneob<strong>is</strong><br />

bazas gverds ver avuvliT, magram r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong><br />

<strong>is</strong>tori<strong>is</strong> analitikuri Sefasebeb<strong>is</strong>a Tu kolosaluri<br />

Sromatevadob<strong>is</strong> farTo speqtr<strong>is</strong> mixedviT, Tavs uflebas<br />

mivcemT, pirvel rigSi <strong>da</strong>vasaxeloT saqarTveloSi gamocemuli<br />

profesor levan svanaZ<strong>is</strong> fun<strong>da</strong>metaluri naSromi 2 tomad: ,,r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> saidumlo”. gamocemulia quTa<strong>is</strong>Si<br />

2003-2005w.w. meore rigSi, ingl<strong>is</strong>eli avtor<strong>is</strong> piter pedfild<strong>is</strong><br />

unikaluri gamokvleva: ,,hesi hitler<strong>is</strong> Tanameinaxe”, romelic<br />

1999w. gamoica smolenskSi. rogorc erT, <strong>is</strong>e meore<br />

monografiaSi gadmocemulia rigi <strong>is</strong>toriuli faqtebi <strong>da</strong> am<br />

sakiTx<strong>is</strong>admi sakuTari obieqturi <strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>moukidebeli swrafva, mecnieruli siaxleeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>uokebeli<br />

Zieba <strong>da</strong> warmoCena, magram ara Tavsmoxveuli <strong>da</strong>Jinebuli<br />

mtkicebulebani, romelic mkiTxvelSi uTuod gaRizianebas<br />

iwvevs. yovel mecnierul siaxleze gakeTebuli diplomatiuri<br />

svla moulodnelobiT gamowveuli emocieb<strong>is</strong> paralelurad,<br />

droSi wuTieri gaazreb<strong>is</strong> saSualebas ar gv<strong>is</strong>pobs. e. i.<br />

urTierTqmedeb<strong>is</strong> Tanxvdomi reagireb<strong>is</strong> procesSi erTi meor<strong>is</strong><br />

zemoqmedebas ver axerxebs <strong>da</strong> goneb<strong>is</strong> nebayoflobiTi<br />

<strong>da</strong>myolob<strong>is</strong> uiSviaTesi unariT gamoirCeva. am naSromeb<strong>is</strong><br />

maRalefeqturoba mdgomareobs imaSic, rom mkiTxvelSi<br />

avtor<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>rwmuneb<strong>is</strong> instiqti ar iRviZebs, roca erTsa <strong>da</strong><br />

imave faqt<strong>is</strong>admi gansxvavebuli Sexeduleba yalibdeba.<br />

saTanadod argumentirebuli, <strong>da</strong>xvewili logikuri<br />

17


TanmimdevrobiT warmodgenili es ori naSromi TiTqos<br />

kompleqsur SemoqmedebaTa Sedevrs warmoadgens, magram im<strong>is</strong><br />

aRiarebiT, rom TviT Semoqmedebaa meore, xolo pirveli am<br />

SemoqmedebaTa Sedevri.<br />

qarTvel profesors, <strong>da</strong>saxelebuli monografi<strong>is</strong><br />

bibliografiaSi, gansxvavebiT ingl<strong>is</strong>eli avtor<strong>is</strong>, p.<br />

pedfild<strong>is</strong>agan, mocemuli aqvs saarqivo masalebi, mdi<strong>da</strong>ri<br />

memuaruli masala. <strong>da</strong>ujerebelia, ingl<strong>is</strong>eli mkvlevari,<br />

uinston CerCil<strong>is</strong> an gnebavT, entoni iden<strong>is</strong> memuarebs<br />

gacnobili ar iyos. m<strong>is</strong>i naSrom<strong>is</strong> gacnob<strong>is</strong>as, wign<strong>is</strong><br />

bibliografiul nawilSi memuareb<strong>is</strong> <strong>da</strong>usaxelobiT gamowveuli<br />

es iluzia qreba. Tu ratom moiqca amgvarad _ sakiTxi Cveni<br />

<strong>da</strong>intereseb<strong>is</strong> sagans am etapze ar warmoadgens.<br />

samecniero mimoqcevaSi l. svanaZ<strong>is</strong> mier sruliad axali,<br />

mecnieruli siaxl<strong>is</strong> Semotanam, vgul<strong>is</strong>xmobT ra ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

yofili mef<strong>is</strong> eduard VIII–<strong>is</strong> nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong> mier <strong>da</strong>gegmili<br />

gataceb<strong>is</strong> motivad fiurer<strong>is</strong> moadgileSi gacvl<strong>is</strong> versias, ukan<br />

Camoitova pedfild<strong>is</strong>euli maxvilgonivruli mosazrebebi <strong>da</strong> am<br />

sakiTxSi yovl<strong>is</strong>SemZle sensaciurob<strong>is</strong> mowmeni <strong>da</strong> Tanamoazreni<br />

gagvxa<strong>da</strong>.<br />

profesor l. svanaZ<strong>is</strong> uTuod did <strong>da</strong>msaxurebad un<strong>da</strong><br />

CaiTvalos m<strong>is</strong>i monografi<strong>is</strong> pirvel tomSi vrclad<br />

gaSuqebuli nacional-social<strong>is</strong>turi parti<strong>is</strong> mTeli <strong>is</strong>toria,<br />

im period<strong>is</strong> saidumlo organizacieb<strong>is</strong>, ingl<strong>is</strong>Si ,,mSvidob<strong>is</strong><br />

parti<strong>is</strong>” arsebob<strong>is</strong>, am parti<strong>is</strong> wevreb<strong>is</strong> vinaob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> maTi<br />

saqmianob<strong>is</strong> Seswavla-gamomzeureb<strong>is</strong> sakiTxebi. am monografiaSi<br />

aseve vawydebiT ukve aSkarad gajerebul mtkicebulebebs, r.<br />

hes<strong>is</strong> gafrenaSi hitler<strong>is</strong> aramarto codn<strong>is</strong> faqts, aramed,<br />

18


ufro metic, m<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi am ukanasknel<strong>is</strong> monawileob<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

naSromSi Warba<strong>da</strong>a etimologiuri SeniSvnebi. aq, mTeli<br />

sicxadiTaa warmodgenili landsberg<strong>is</strong> cixeSi ori germaneli<br />

nac<strong>is</strong>ti figur<strong>is</strong> gacnoba-<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> sakiTxi, rac SemdgomSi<br />

permanentul megobrobaSi <strong>da</strong> politikur TanacxovrebaSi<br />

ga<strong>da</strong>izar<strong>da</strong> <strong>is</strong>e, rom maTi urTierTob<strong>is</strong>as lavireb<strong>is</strong> meTodi ar<br />

<strong>da</strong>rRveula. meore tomSi aranakleb saintereso<strong>da</strong>a<br />

gadmocemuli r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si <strong>da</strong>patimreb<strong>is</strong>, niurnberg<strong>is</strong><br />

proces<strong>is</strong> <strong>da</strong> Span<strong>da</strong>us cixeSi patimrob<strong>is</strong> amsaxveli realuri<br />

fragmentebi, romelic <strong>da</strong>intereseb<strong>is</strong> Cveul kriteriumebs<br />

scdeba <strong>da</strong> im movlenebSi, TiTqos, ,,sakuTari me”-s<br />

monawileob<strong>is</strong> ganc<strong>da</strong>s gvitovebs. es ki, u<strong>da</strong>vod, avtor<strong>is</strong> wer<strong>is</strong><br />

stil<strong>is</strong>, Txrob<strong>is</strong>admi gaZlierebuli STabeWdilebeb<strong>is</strong><br />

Semateb<strong>is</strong>, arsebul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> realurs Sor<strong>is</strong> sxvaob<strong>is</strong> SesaZlo<br />

<strong>da</strong>naxviTaa SesaZlebeli.<br />

momdevno naSromad un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vasaxeloT bernad hiuton<strong>is</strong><br />

,,rudolf hesi, kaci <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>ia”. gamocemulia londonSi,<br />

1970w. wigns epigrafad wamZRvarebuli aqvs u. CerCil<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

Sopenhauer<strong>is</strong> pasaJebi, xolo eiri nirs _ 70-iani wleb<strong>is</strong><br />

cnobil parlamentars _ <strong>da</strong>uweria winasityvaoba.<br />

es wigni Sinaarsobrivad yuradRebas u<strong>da</strong>vod ipyrobs.<br />

ingl<strong>is</strong>eli mwerl<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxasiaTebeli Txrob<strong>is</strong><br />

uSualobiTa <strong>da</strong> s<strong>is</strong>a<strong>da</strong>viT gadmocemulia hes<strong>is</strong> SotlandiaSi<br />

Cafren<strong>is</strong> konkretuli detalebi. iqmneba im<strong>is</strong> STabeWdilebac,<br />

rom hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> Sesaxeb ico<strong>da</strong> ara marto<br />

hitlerma, aramed alfred rozenbergma, hitler<strong>is</strong> piradma<br />

mZRolma bauerma, romelmac hess fiurer<strong>is</strong> nebarTviT ga<strong>da</strong>sca<br />

ruka fren<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> akrZaluli zoneb<strong>is</strong> Sesaxeb, maSin roca<br />

19


fiurer<strong>is</strong> moadgiles m<strong>is</strong>ive brZanebiT frena ekrZalebo<strong>da</strong>.<br />

aseve ico<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> piradma mZRolma lipertma <strong>da</strong> adiutantebma:<br />

karl hainc pinCma <strong>da</strong> laitgenma. am wignSi gamokveTila<strong>da</strong>a<br />

naCvenebi, rom hes<strong>is</strong> gafrena faS<strong>is</strong>turi diplomati<strong>is</strong> arc Tu<br />

mcire xniT momzadebuli <strong>da</strong> <strong>da</strong>gegmili manevri gaxl<strong>da</strong>T, rom<br />

hitleri Tavi<strong>da</strong>n bolomde iyo gacnobierebuli am sakiTxSi.<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vasaxeloT, TviT hercog hamilton<strong>is</strong> ∗ vaJ<strong>is</strong> jeims<br />

duglas hamilton<strong>is</strong> wigni _ ,,m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> motivi”. es wigni mam<strong>is</strong><br />

mier <strong>da</strong>tovebuli masaleb<strong>is</strong> mixedviT ar<strong>is</strong> <strong>da</strong>werili. naSromSi<br />

mocemulia metad saintereso faqtebi, maT Sor<strong>is</strong> 16 ma<strong>is</strong>s ∗∗<br />

hercogi hamilton<strong>is</strong> mefesTan, georgi VI-Tan Sexvedr<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

ai, ras wers <strong>is</strong>: ,,giorgi VI momx<strong>da</strong>riT Zalian gaocebuli<br />

Can<strong>da</strong>. hercogma aRuwera mas suraTi, xolo ramdenime DdR<strong>is</strong><br />

Semdeg gaugzavna moxseneba hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> Taobaze, romelic<br />

premier-min<strong>is</strong>trsac ga<strong>da</strong>eca”-o[10,175].<br />

hercog<strong>is</strong> mefesTan audienci<strong>is</strong> faqtze p. pedfildic.<br />

mogviTxrobs: ,,mefe cocxlad interesdebo<strong>da</strong> STabeWdilebiT,<br />

romelic hesma moaxdina hamiltonze. amasTan erTad, maT<br />

ganuxilavT sakiTxi, Tu rogor SeiZlebo<strong>da</strong> hamilton<strong>is</strong><br />

saxel<strong>is</strong> Camowmen<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> usaqmo miTqma-moTqm<strong>is</strong>agan<br />

[40,377].<br />

j. d. hamilton<strong>is</strong> wignSi ignorirebulia berlin<strong>is</strong><br />

olimpia<strong>da</strong>ze hercog<strong>is</strong> hesTan gacnob<strong>is</strong> faqti, rac TviT<br />

hercogma uaryo ingl<strong>is</strong>Si hesTan saubr<strong>is</strong> procesSic. magram<br />

a<strong>da</strong>sturebs imave berlin<strong>is</strong> olimpia<strong>da</strong>ze myofi henri Cenoni<br />

Tav<strong>is</strong> dRiurebSi.<br />

∗ v<strong>is</strong>Tanac hesi mifrinav<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si<br />

∗∗ e. i. hes<strong>is</strong> gafreni<strong>da</strong>n 6 dR<strong>is</strong> Semdeg<br />

20


wignSi ,,m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> motivi” gadmocemulia SIS-<strong>is</strong> mier<br />

l<strong>is</strong>aboni<strong>da</strong>n gamogzavnili weril<strong>is</strong> xelSi Cagdeb<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

moyvanilia TviT am weril<strong>is</strong> Sinaarsic, vinme ,,A”-s avtorebiT.<br />

aseve hercogi hamilton<strong>is</strong> gamoZaxeba <strong>da</strong>zvervaSi <strong>da</strong> maT Sor<strong>is</strong><br />

gamarTuli dialog<strong>is</strong> aRwera, romelic Seexebo<strong>da</strong> l<strong>is</strong>abonSi<br />

hercogi hamilton<strong>is</strong>a <strong>da</strong> albrext haushofer<strong>is</strong> SesaZlo<br />

samomavlo Sexvedras.<br />

ser henri Cenoni, metsaxelad ,,Cipsi”, im dros metad<br />

popularuli kaci did britaneTSi, msoflioSi<br />

saxelganTqmuli gineseb<strong>is</strong> siZe, hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT, Tav<strong>is</strong> memuarebSi aRniSnavs:<br />

,,12.05.41. forin of<strong>is</strong>Si gavrcel<strong>da</strong> eqstraordinaluri<br />

ambavi, rom germanii<strong>da</strong>n Camofrin<strong>da</strong> mSvidob<strong>is</strong> despani,<br />

romelsac hercog hamiltonTan raRac kontaqti hqonia.<br />

13.05.41. radiom hes<strong>is</strong> Camofrena gvauwya. ucnaurad sar<strong>is</strong>ko<br />

<strong>da</strong> RirsSesaniSnavi gabedulebaa. mTeli dRe xalxi Woraobs<br />

nac<strong>is</strong>tur germaniaSi ganxeTqileb<strong>is</strong> Taobaze. Tumca, me es ar<br />

mjera. hesma erTxel honori <strong>da</strong> me migviwvia berlinSi, Tav<strong>is</strong><br />

ojaxSi sadilze, olimpiuri TamaSeb<strong>is</strong> dros. Cven uari<br />

vuTxariT, magram kargad maxsovs, rom ,,duglo” klaidsdeili ∗<br />

wavi<strong>da</strong> hesTan, <strong>is</strong>eve rogorc pat jersi. ∗∗ msofliom ar ic<strong>is</strong>,<br />

rom hercogi am gziT iyo CaTreuli am <strong>is</strong>toriaSi. . . [8,304].<br />

un<strong>da</strong> movixsenioT metad saintereso publikacia, romelic<br />

ekuTvn<strong>is</strong> Span<strong>da</strong>us cix<strong>is</strong> yofil amerikel komen<strong>da</strong>ts iujin<br />

biords, saxelwodebiT: ,,yvelaze martoxela kaci msoflioSi”.<br />

i. biordma arakomunikabelur nac<strong>is</strong>t-patimarTan miaRwia imas,<br />

∗ rogorc maSin hercog hamiltons eZaxdnen<br />

∗∗ ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> delegaci<strong>is</strong> wevri berlinSi, olimpiur TamaSebze _ patrik jersi, SemdegSi<br />

lordi jersi.<br />

21


om m<strong>is</strong>admi keTilganwyoba moipova. Tumca, mainc didi roli<br />

dro<strong>is</strong> faqtorma iTamaSa. 30 wliani ,,TanamSromloba” ∗∗∗ gax<strong>da</strong><br />

maTive <strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> stimuli. bunebrivia, mTeli am wleb<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi cix<strong>is</strong> sakanSi xSiri stumroba <strong>da</strong> patimr<strong>is</strong>admi<br />

Tbili mopyroba r. hes<strong>is</strong> civi <strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> Secvl<strong>is</strong> sababi<br />

Seiqna. patimarma masTan aRiara ,,barbarosas gegm<strong>is</strong>” arsebob<strong>is</strong><br />

codn<strong>is</strong> Sesaxeb, riTac <strong>da</strong>a<strong>da</strong>stura Tav<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> politikuri<br />

<strong>da</strong>tvirTva. amasTan, biordma r. hes<strong>is</strong> Seuracxa<strong>da</strong>d<br />

gamocxadeb<strong>is</strong> uZleveli miTi <strong>da</strong>amsxvria <strong>da</strong> sruli<br />

gabedulebiT ganacxa<strong>da</strong>, rom es a<strong>da</strong>miani savsebiT normaluria<br />

<strong>da</strong> bevr<strong>is</strong>gan gasakvirad, gul<strong>is</strong>xmieri <strong>da</strong> iumor<strong>is</strong> mqone.<br />

winamdebare sakvlevi Tem<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> aseve mniSvnelovania<br />

<strong>da</strong>vasaxeloT jeims lizor<strong>is</strong> wigni _ ,,rudolf hesi.<br />

<strong>da</strong>upatiJebeli mociquli”. es iyo pirveli monografia hes<strong>is</strong><br />

m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> Sesaxeb. Sesabam<strong>is</strong>ad, am wignSi pirvelad ar<strong>is</strong> naCvenebi<br />

karl <strong>da</strong> albrext haushofereb<strong>is</strong> roli hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si<br />

gafrenaSi. aq, pirvelad ar<strong>is</strong> gamoqveynebuli dokumenturi<br />

masalebi. maT Sor<strong>is</strong> mimowera mama-Svil haushoferebs Sor<strong>is</strong>,<br />

aseve maTsa <strong>da</strong> r. hess Sor<strong>is</strong>. mocemulia, friad sayuradRebo<br />

werili r. hes<strong>is</strong>admi a. haushofer<strong>is</strong> avtorobiT, <strong>da</strong>TariRebuli<br />

1940 w. 23 seqtembriT. aseve cnobilia, rom amave dRes al.<br />

haushoferma werili gaugzavna hercog hamiltons, romelic<br />

xelSi Cauvar<strong>da</strong> didi britaneT<strong>is</strong> samefo-sahaero Zaleb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>zvervas. am wigniT vityobT, rom albrextma imave wl<strong>is</strong> 23<br />

seqtembers werili miwera mamas, romelSic atyobineb<strong>da</strong>, rom<br />

ugzavni<strong>da</strong> hes<strong>is</strong>admi gagzavnili weril<strong>is</strong> asls, m<strong>is</strong>i<br />

gansakuTrebuli Sinaars<strong>is</strong> gamo, masTan Senaxv<strong>is</strong> mizniT.<br />

∗∗∗ 1947 wli<strong>da</strong>n icnob<strong>da</strong> igi hess, ra droi<strong>da</strong>nac xsenebul sapatimroSi ganamweses <strong>da</strong>cv<strong>is</strong><br />

oficrad<br />

22


j. lizor<strong>is</strong> mier gamoqveynebul dokumentTa Sor<strong>is</strong><br />

arsebobs kidev erTi mniSvnelovani dokumenti. es gaxlavT 1940<br />

w. 15 seqtembers berlinSi al. haushofer<strong>is</strong> mier Sedgenili<br />

dokumenti, romelsac ,,memorandumi” ewodeba. ∗ grifiT ,,TOP<br />

SECRET”. am memorandums aqvs qvesaTauri: ,,kidev arsebobs gana<br />

germanul-ingl<strong>is</strong>uri samSvidobo molaparakebaTa<br />

SesaZlebobebi”.<br />

rogorc irkveva, 1940 w. 8 seqtembers r. hess badgodesbergSi<br />

gamouZaxebia a. haushoferi. d<strong>is</strong>kusi<strong>is</strong> sagani<br />

ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> <strong>da</strong>zaveb<strong>is</strong> sakiTxze savaraudo molaparakeba<br />

yofila.<br />

aRsaniSnavia, rudolf hes<strong>is</strong> meuRl<strong>is</strong> ilze priol<strong>is</strong> wigni<br />

,,mSvidob<strong>is</strong> tyve”, romelic gamocemulia londonSi 1952 wels.<br />

wign<strong>is</strong> saTaur<strong>is</strong> mixedviT Cans, rom avtori Tav<strong>is</strong> meuRles<br />

mSvidob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>sjils uwodeb<strong>da</strong>. ilzec, rudolf<strong>is</strong><br />

msgavsad, bed<strong>is</strong>wer<strong>is</strong> ganCineb<strong>is</strong> mixedviT cxovrob<strong>da</strong> <strong>da</strong> am<br />

STagonebiT azrovneb<strong>da</strong>. am wign<strong>is</strong> mizani gaxl<strong>da</strong>T<br />

sazogadoeb<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> detaluri informaci<strong>is</strong> miwodeba ,,mSvidob<strong>is</strong><br />

em<strong>is</strong>r<strong>is</strong>” Taobaze, rac patimar-hes<strong>is</strong> gaTav<strong>is</strong>uflebas <strong>is</strong>axav<strong>da</strong><br />

miznad. gar<strong>da</strong> am<strong>is</strong>a, ilzes interesebSi m<strong>is</strong>i meuRl<strong>is</strong> imij<strong>is</strong><br />

reabilitaciac Sedio<strong>da</strong>. rogorc ukve avRniSneT, ilze mas<br />

mSvidob<strong>is</strong> tyves uwodeb<strong>da</strong>. am wignSi naTqvamia, rom rudolf<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> idea saTaves safrangeT<strong>is</strong><br />

kapitulaci<strong>is</strong> dReebSi iRebs. avtori gvauwyebs: ,,marTalia me<br />

im azr<strong>is</strong>gan Sors viyavi, Cemi qmari iyo Tu ara sufTa xeleb<strong>is</strong><br />

mqone, radgan <strong>is</strong> xel<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> umaRles wreSi Sedio<strong>da</strong>, magram<br />

∗ Documents . . .C C / 109 COO2190-94. Memorandum by Dr Albrecht Haushofer. Leasor. op. cit. pp. 221-224<br />

23


naTlad maxsovs e. w. ,,montuar<strong>is</strong> politikam” ∗ Cems meuRleze<br />

sakmaod didi zegavlena moaxdinao. <strong>is</strong> erTaderTi gaxl<strong>da</strong>T<br />

nac<strong>is</strong>tTagan, romelic fiurer<strong>is</strong>agan kategoriulad moiTxov<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>marcxebuli safrangeT<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Se<strong>da</strong>rebiT msubuqi moTxovnebi<br />

waeyenebinaT”[13,23].<br />

wignSi ,,mSvidob<strong>is</strong> tyve” mocemulia ilze-rudolf<strong>is</strong><br />

korespodencia mravali wl<strong>is</strong> ganmavlobaSi <strong>da</strong> saintereso<br />

detalebi, TviT hes<strong>is</strong> mier gaxsenebuli, rac fas<strong>da</strong>udebel<br />

pirvelwyarod un<strong>da</strong> miviCnioT. ,,Cven Cvenive ganmartoebuloba<br />

gvifarav<strong>da</strong>” – wers ilze. erTaderTi <strong>is</strong> gvamSvideb<strong>da</strong>, rom<br />

kargad vicnobdi rudolfs, m<strong>is</strong> pozicias, azrovneb<strong>is</strong> m<strong>is</strong>eul<br />

models, loialob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> patiosneb<strong>is</strong> m<strong>is</strong> Seuryevel principebs,<br />

m<strong>is</strong> valdebulebamosilebas <strong>da</strong> gabedulebas”[13,24-25].<br />

am wignSi moyvanilia Zalian saintereso epizodi adolf<br />

hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> elza brukman<strong>is</strong> dialogi<strong>da</strong>n, romelic Sedga am<br />

ukanasknel<strong>is</strong> meuRl<strong>is</strong> <strong>da</strong>saflavebaze. maT Sor<strong>is</strong> saubr<strong>is</strong><br />

Sinaarsi, romelic r. hessac Seexo, Tavad elza brukmans<br />

uambnia ilzesaTv<strong>is</strong>. dialogSi hitleri aSkarad wuxs<br />

rudolf<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> gamo <strong>da</strong> mas, fric todtTan ∗∗ erTad<br />

Tav<strong>is</strong> uaxloes a<strong>da</strong>mianad moixseniebs.<br />

,,bed<strong>is</strong>weram gaZarcva m<strong>is</strong>i warmateb<strong>is</strong> SesaZlebloba” –<br />

wers ilze, - gar<strong>da</strong> am<strong>is</strong>a Cveni epoq<strong>is</strong> sibrZne jer kidev Sors<br />

iyo mSvidob<strong>is</strong> idealeb<strong>is</strong>gan. <strong>swored</strong>, amitom <strong>da</strong><strong>is</strong>aja mudmivi<br />

patimrobiT a<strong>da</strong>miani, romelmac mSvidob<strong>is</strong> interesebSi gabe<strong>da</strong><br />

xeli aRemarTa imdroindeli aur<strong>is</strong> winaaRmdeg”[13,27].<br />

∗<br />

montuari – patara qalaqia safrangeT<strong>is</strong> samxreT- <strong>da</strong>savleTiT. aq cdilob<strong>da</strong> petenTan<br />

Sexvedras hitleri ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> winaaRmdeg am qveyn<strong>is</strong> omSi Casabmelad<br />

∗∗ fric todti – nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tri SeiaraReb<strong>is</strong> sakiTxSi<br />

24


wignSi mocemuli werilebi sam jgufad ar<strong>is</strong> <strong>da</strong>yofili<br />

patimr<strong>is</strong> adgilsamyofel<strong>is</strong> mixedviT. TiToeul jgufs<br />

wamZRvarebuli aqvs werili, romelic uSualod hes<strong>is</strong> gafrenas<br />

exeba. aq gadmocemulia hes<strong>is</strong> piradi azrebi <strong>da</strong> gancdebi, rac<br />

uTuod niSandoblivi <strong>da</strong> mxedvelobaSi <strong>m<strong>is</strong>aRebia</strong> m<strong>is</strong>i<br />

pirovneb<strong>is</strong> srulyofili warmosaxv<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

albert Speer<strong>is</strong>, hitler<strong>is</strong> kar<strong>is</strong> arqiteqtor<strong>is</strong>,<br />

raixsmin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> memuarebi mniSvnelovani Rirebuleb<strong>is</strong>aa im<br />

mxriv, rom man Span<strong>da</strong>us cixeSi rudolf hesTan gaatara 20<br />

weli. maT Sor<strong>is</strong> saubrebi Seexebo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong><br />

Temasac. pirvelad masTan <strong>da</strong>apira hesma gaxsniliyo, magram<br />

bolos mainc <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> saidumloebad <strong>da</strong>tova m<strong>is</strong>i ,,cxovreb<strong>is</strong><br />

gafren<strong>is</strong>” ♣ 2 es umniSvnelovanesi epizodi. Tavad Speeri hes<strong>is</strong><br />

gafrenas ingl<strong>is</strong>Si germaniaSi fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> prestiJ<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>cemiT xsn<strong>is</strong>. <strong>is</strong> amgvarad axasiaTebs mas: ,,igi iyo Zalze<br />

iolad <strong>da</strong>sagesli, gaxsnili, mgrZnobiare <strong>da</strong> TiTqm<strong>is</strong><br />

yovelTv<strong>is</strong> idga simarTl<strong>is</strong> mxareze <strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pirebul mxareTa<br />

kamaT<strong>is</strong>as”[29,252].<br />

avtori xazs usvams haushofereb<strong>is</strong> rols m<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi.<br />

Speeri ar ambobs, rom hesi hitler<strong>is</strong> <strong>da</strong>sturiTa <strong>da</strong> nebiT<br />

gafrin<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si. <strong>is</strong>, moyvanili faqtebiT, cdilobs<br />

<strong>da</strong>asabuTos, rom fiurer<strong>is</strong> moadgile <strong>da</strong>moukideblad<br />

moqmedeb<strong>da</strong>. ,,Span<strong>da</strong>us cixeSi – wers alberti, hesi sruliad<br />

seriozulad marwmuneb<strong>da</strong>, rom ingl<strong>is</strong>Si gafrena mas<br />

aramiwierma Zalebma STaagones Zil<strong>is</strong> procesSi”[29,258].<br />

albert Speeri Tav<strong>is</strong> memuarebSi aRwers im scenas,<br />

romelic bergxofSi gaTamaS<strong>da</strong>, hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> meore dRes. <strong>is</strong><br />

♣ ase uwodeb<strong>da</strong> TviT r. hesi Tav<strong>is</strong> gafrenas<br />

25


gaxl<strong>da</strong>T TviTmxilveli im faqt<strong>is</strong>a, Tu rogor mokrZalebiT<br />

sTxova hes<strong>is</strong> umcrosma adiutantma karl hainc pinCma m<strong>is</strong>aReb<br />

oTaxSi momlodine todts, pirvelebi Cven mivalT hitlerTan<br />

hes<strong>is</strong> werili gvaqvso saswrafod ga<strong>da</strong>sacemi.<br />

wignSi Speers Span<strong>da</strong>us cixeSi hesTan saubreb<strong>is</strong><br />

saintereso amonaridebi moyavs. rogorc irkveva, erTxel<br />

alberts fiurer<strong>is</strong> yofili moadgil<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> hitler<strong>is</strong> sityvebi<br />

uTqvams, romelic fiurerma Tqva, 1944 wl<strong>is</strong> 20 ivl<strong>is</strong>s masze<br />

mowyobili SeTqmuleb<strong>is</strong> Semdeg: ,,hesi aucileblad un<strong>da</strong><br />

CamoixrCoso”. hesma upasuxa: ,,<strong>is</strong> Semirigdebo<strong>da</strong> me, eWvic ar<br />

mepareba. albaT <strong>da</strong>meTanxmebiT, rom 1945 wels, rodesac<br />

yvelaferi mTavrdebo<strong>da</strong>, dro <strong>da</strong> dro igi Tav<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong><br />

fiqrob<strong>da</strong>: eSmakmac waiRos, hesi Turme marTali<br />

yofilao”[29,259].<br />

martin borman<strong>is</strong> dRiurebSi, romelic rusma mweralma lev<br />

bezimenskim gamoaqveyna, mocemulia hes<strong>is</strong> adiutant<strong>is</strong> karl<br />

hainc pinC<strong>is</strong> aRiarebiTi Cveneba, rodesac <strong>is</strong> rusebs Cauvar<strong>da</strong>T<br />

tyved. hes<strong>is</strong> gafrenamde ramdenime dRiT adre, fiurer<strong>is</strong><br />

moadgile wasula, pinC<strong>is</strong> TanxlebiT, miunxen<strong>is</strong><br />

radiosadgurSi, sa<strong>da</strong>c firze winaswar CauweriaT m<strong>is</strong>i<br />

gamosvla ,,ded<strong>is</strong> dResTan” <strong>da</strong>kavSirebiT, romelic<br />

axlovdebo<strong>da</strong> 18 ma<strong>is</strong>s. ,,es iyo pirveli SemTxveva – ixsenebs<br />

pinCi, rodesac winaswar iwerdnen m<strong>is</strong> sityvas firze. ukan<br />

mobruneb<strong>is</strong>as hesma amixsna, rom Tu ingl<strong>is</strong>elebTan<br />

molaparakeba gagrZeldebo<strong>da</strong>, bormani sazogadoeb<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> im<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>tkicebas SeZlebs, rom TiTqos me germaniaSi vimyofebi”<br />

[37,115]. gafren<strong>is</strong> Semdeg, rodesac nac<strong>is</strong>tebma pinCi<br />

<strong>da</strong>apatimres, man es <strong>da</strong>kiTxvazec Tqva. magram gestapos m<strong>is</strong>i<br />

26


naTqvam<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>, m<strong>is</strong>ive sityvebiT rom vTqvaT, araviTari<br />

yuraReba ar miuqcevia.<br />

Sarl gabel<strong>is</strong> ,,saidumlo saubrebi rudolf hesTan 1977-86<br />

wlebSi”, gamocemuli parizSi 1988 w., fas<strong>da</strong>udebel wyaros<br />

warmoadgens am sakiTx<strong>is</strong> ukeT Seswavl<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>.<br />

S. gabeli gaxl<strong>da</strong>T safrangeT<strong>is</strong> moqalaqe, warmoSobiT<br />

belgieli. adreul asakSi safrangeT<strong>is</strong> sazRvao flotSi<br />

mezRvaurad msaxurob<strong>da</strong>. Semdeg m<strong>is</strong>ionorobas mihyo xeli <strong>da</strong><br />

TiTqm<strong>is</strong> mTeli afrika Semoiara rogorc maswavlebelma,<br />

rogorc pastorma. miuRia SeTavazeba <strong>da</strong>savleT berlin<strong>is</strong> ukve<br />

erTaderTi patimr<strong>is</strong>, r. hes<strong>is</strong> sulieri mama gamx<strong>da</strong>riyo. un<strong>da</strong><br />

aRiniSnos, rom r. hesi kaTolike ar yofila, protestanti<br />

gaxl<strong>da</strong>T.<br />

momavalSi S. gabeli hes<strong>is</strong> Sesaxeb ityv<strong>is</strong>: ,,me<br />

yoveldRiurad mzar<strong>da</strong>d mizi<strong>da</strong>vs es araCveulebrivi<br />

pirovneba. rogori ucnauri bedi, <strong>da</strong>ujerebeli od<strong>is</strong>ea <strong>da</strong><br />

xasiaT<strong>is</strong> rogori simtkice gaaCnia. amasTan, - ganagrZobs<br />

pastori – hesi ar<strong>is</strong> msoflioSi yvelaze ukeT <strong>da</strong>culi kaci,<br />

movlili, magram imavdroulad yvelaze <strong>da</strong>sjili a<strong>da</strong>miani”<br />

[11,63]. gabelTan saubarSi, r. hess uaryvia ebraelTa sastiki<br />

<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> faqtebi: ,,me amas arasodes Cavidendi, araTu<br />

xels movawerdi an<strong>da</strong> gavcemdi aseTi sax<strong>is</strong> brZanebas”. roca<br />

gabelma ganmeorebiT hkiTxa sxva dros imave sakiTxze, hesma<br />

gaRizianebiT upasuxa: ,,me arasodes <strong>da</strong>vTanxmdebodi<br />

<strong>da</strong>naSauls, romelic Caidines gansakuTrebiT ebraeleb<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg <strong>da</strong> aucileblad Cavereodi am saqmeSi, vinc ar<br />

un<strong>da</strong> mdgariyo m<strong>is</strong> ukan – fiureri Tu sxva vinme.”[11,313].<br />

moZRvari masTan saubarSi Sexebia ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> saxelmwifo<br />

27


arqivs, romelic <strong>da</strong>xurulia 2017 wlamde. ,,ingl<strong>is</strong>Si arsebobs<br />

erTob saintereso dosie – ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> xelmZRvanel pirebTan<br />

hes<strong>is</strong> saubreb<strong>is</strong> Sesaxeb. am dokumentebze xeli ar miuwvdebao<br />

arcerT <strong>is</strong>torikos Tu mkvlevars”. fiurer<strong>is</strong> yofil<br />

moadgiles amaze gaRimebia <strong>da</strong> uTqvams: ,,ratom mainc<strong>da</strong>mainc<br />

am TariRamde, ras un<strong>da</strong> Seicavdes aseT saidumlos <strong>da</strong><br />

feTqebads, ase sagul<strong>da</strong>gulod <strong>da</strong>culi arqivi!”[11,37].<br />

am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT sakuTari mosazreba gaaCnia<br />

pastors. <strong>is</strong> ufro mets fiqrobs ingl<strong>is</strong>elTa iniciativaze<br />

hes<strong>is</strong> Span<strong>da</strong>uSi gamoketv<strong>is</strong> sakiTxze, vidre ruseb<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n<br />

[11,109]. gabeli erTgvari gul<strong>is</strong>tkiviliT aRniSnavs didi<br />

britaneT<strong>is</strong> saeWvo pasiurobas hes<strong>is</strong> gaTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> sakiTxSi.<br />

,,yvelaze didi saidumloebiTaa moculi ingl<strong>is</strong>Si hes<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>patimreb<strong>is</strong> faqti”[11,130-131]. moZRvari aseve xazs usvams<br />

hitler<strong>is</strong> codnas hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> sakiTxTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT. ,,gamoricxulia, rom aseTi erTguli <strong>da</strong><br />

uiniciativo pirovneba ingl<strong>is</strong>Si hitler<strong>is</strong> nebarTv<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

masTan moTaTbireb<strong>is</strong> gareSe wasuliyo”[11,131].<br />

Span<strong>da</strong>u<strong>da</strong>n wasuli gabeli saxl<strong>is</strong>ken mimavali sul hesze<br />

fiqrob<strong>da</strong> Turme, m<strong>is</strong> patiosnebaze, erTgulebaze <strong>da</strong> m<strong>is</strong>admi<br />

keTilmosurneobaze. <strong>is</strong> ixsenebs, roca gaciebuli mivedi<br />

masTan, sakuTari mSobeliviT m<strong>is</strong>ayvedura: ,,Tbilad ar<br />

gacviaT pastoroo”. Sarli gansakuTrebiT xazs usvam<strong>da</strong> m<strong>is</strong><br />

upretenziobas. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> gamomdinare <strong>is</strong> fiqrob<strong>da</strong>, rogori<br />

morCili SeiZlebo<strong>da</strong> yofiliyo hesi hitler<strong>is</strong>admi.<br />

Sarl gabels kontaqtebi qonia sasuliero pirebTan,<br />

politikur moRvaweebTan, Span<strong>da</strong>us direqtorat<strong>is</strong> wevrebTan,<br />

hes<strong>is</strong> ojax<strong>is</strong> wevrebTan. maT awodeb<strong>da</strong> informacias hes<strong>is</strong><br />

28


janmrTelob<strong>is</strong> Sesaxeb <strong>da</strong> maTgan miRebul cnobebs awvdi<strong>da</strong><br />

hess sapatimroSi, rac fiurer<strong>is</strong> yofili moadgil<strong>is</strong> erTgvar<br />

kmayofilebas iwvev<strong>da</strong>. pastori yovel Rones xmarob<strong>da</strong> r. hesi<br />

cixi<strong>da</strong>n gaeTav<strong>is</strong>uflebiaT. mas araerTjer miumarTavs<br />

eklesieb<strong>is</strong>admi, Span<strong>da</strong>us cix<strong>is</strong> direqtorTaTv<strong>is</strong>, ebraelTa<br />

msoflio kongres<strong>is</strong> prezident<strong>is</strong> naum goldman<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>,<br />

romelsac Tanxmobac ki gamouTqvams humanurob<strong>is</strong> motiviT.<br />

gabel<strong>is</strong> wignSi saubaria m<strong>is</strong>i <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i meuRl<strong>is</strong> megobrul<br />

vizitebze ilze hesTan. moZRvari ixsenebs ilzesTan saubr<strong>is</strong><br />

Sinaars. hes<strong>is</strong> meuRles pastorTan hitler<strong>is</strong> sityvebi<br />

gauxsenebia, romelic am ukanasknels Tav<strong>is</strong> mZRol<br />

kempbel<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> om<strong>is</strong> <strong>da</strong>mamTavrebel etapze uTqvams:<br />

,,nacional-socializms kargi rom araferi gaekeTebia, <strong>is</strong><br />

erTic eyofa, rom man r. hesi warmoSva”[11,240]. am sityvebiT<br />

SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom hes<strong>is</strong> renome hitler<strong>is</strong> TvalSi<br />

arasodes Seryeula, arc ingl<strong>is</strong>Si m<strong>is</strong>i gafren<strong>is</strong> dReebSi.<br />

Sarl gabeli warmogvidgens hes<strong>is</strong> pirovneb<strong>is</strong> portretul<br />

CanarTebs, m<strong>is</strong>i sul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> goneb<strong>is</strong> sapir<strong>is</strong>piro elementebs. r.<br />

hesi loculob<strong>da</strong>, magram mas arasdros mounaniebia. moZRvar<strong>is</strong><br />

rCeviT, <strong>is</strong> wer<strong>da</strong> werilebs gaTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> Sesaxeb, magram<br />

masSi ar igrZnobo<strong>da</strong> gul<strong>is</strong>tkivili, m<strong>is</strong>i warsul<strong>is</strong> gamo. <strong>is</strong><br />

suliT gautexeli Cavi<strong>da</strong> saflavSi. gabel<strong>is</strong> wigni<strong>da</strong>n<br />

vgebulobT, rom fiurer<strong>is</strong> yofil moadgiles <strong>da</strong>uweria<br />

anderZi, romelic ga<strong>da</strong>ucia moZRvr<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. anderZSi <strong>is</strong><br />

iTxov<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i gvam<strong>is</strong> ojax<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>cemas <strong>da</strong> vunsidel<strong>is</strong><br />

saojaxo sasaflaoze <strong>da</strong>krZalvas. hesi kremaci<strong>is</strong> sastiki<br />

winaaRmdegi yofila[11,195].<br />

volf riudiger<strong>is</strong> wign<strong>is</strong> - ,,Cemi mama rudolf hesi” -<br />

29


gamosvl<strong>is</strong> Semdeg, gabels saubari qonia avtor<strong>is</strong> mamasTan,<br />

patimar r. hesTan. mas mowoneba gamouxatavs, Tumca garkveuli<br />

sax<strong>is</strong> SeniSvnebi CamouTvlia. ZiriTa<strong>da</strong>d gamoyofilia sami<br />

sax<strong>is</strong> SeniSvna: 1) ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mier ya<strong>da</strong><strong>da</strong>Rebul romanSi ra<br />

saidumlo imalebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> iyvnen Tu ara ingl<strong>is</strong>elebi<br />

gulwrfelad ganwyobilni hes<strong>is</strong> gaTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> sakiTxSi. 2)<br />

didi britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> mier xom ar iyo Setyuebuli hesi<br />

ingl<strong>is</strong>Si. 3) fiurer<strong>is</strong> moadgile did britaneTSi Tav<strong>is</strong>i<br />

iniciativiT gafrin<strong>da</strong> Tu fiurer<strong>is</strong> uSualo TanxmobiT. ,,hesi<br />

<strong>is</strong>men<strong>da</strong> amas yvelafers <strong>da</strong> arafers ambob<strong>da</strong>” - wers gabeli.<br />

rodesac cix<strong>is</strong> moZRvari mohyva mtkicebas, rom hitlerma hes<strong>is</strong><br />

gafrena winaswar ar ico<strong>da</strong>, winaaRmdeg SemTxvevaSi,<br />

saxelmwifos meTauri, romelic imavdroulad hesTan<br />

megobrob<strong>da</strong>, aseT r<strong>is</strong>kze ar wavido<strong>da</strong>, fiurer<strong>is</strong> yofilma<br />

moadgilem Tavi ver Seikava, SeaCera pastori, orTave TvalSi<br />

CaaSter<strong>da</strong> <strong>da</strong> mxolod ori sityva warmoTqva: ,,Zalian<br />

sainteresoa. am<strong>is</strong> arc uaryof<strong>is</strong> <strong>da</strong> arc Tanxmob<strong>is</strong> cocxali<br />

faqtebi me TqvenTv<strong>is</strong> ar momiciao”. <strong>is</strong> saubarSi mxolod Tavs<br />

ga<strong>da</strong>iqnev<strong>da</strong> dumil<strong>is</strong> niSnad, an gverdze gaixe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> dumil<strong>is</strong><br />

mopoveb<strong>is</strong> sanacvlod. rogorc Cans, hesi gaocebiT Sexv<strong>da</strong><br />

gabel<strong>is</strong> axal variants.<br />

,,CemTv<strong>is</strong> namdvili gamocanaa Tu ratom ar miSveben <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong>”<br />

- SeuCivlia erTxel hess moZRvar<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>. ,,CemTv<strong>is</strong> namdvili<br />

gamocana Tqvena xarT, her hess” – upasuxa gabelma. erTxel<br />

vkiTxe – wers gabeli, rame Seicvlebo<strong>da</strong> Tqveni warmateb<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi fiurer<strong>is</strong> yofil moadgiles <strong>da</strong>ufiqreblad<br />

warmouTqvams sityva ,,rasakvirvelia” <strong>da</strong> fiqrebSi wasula<br />

[11,351].<br />

30


fiurer<strong>is</strong> yofili moadgile moZRvar gabelTan saubarSi<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafrenas exeba. ar uaryofs, rom man ingl<strong>is</strong>Si<br />

sazavo wina<strong>da</strong>debebi Caitana. ,,ingl<strong>is</strong>elebma zurgi Seaqcies<br />

om<strong>is</strong> Sewyvet<strong>is</strong> Sans”[11,276]. gabeli gvamcnobs, r. hesi Tavs<br />

mSvidob<strong>is</strong> em<strong>is</strong>rad Tvli<strong>da</strong>.<br />

devid irving<strong>is</strong> mier <strong>da</strong>werili – ,,<strong>da</strong>karguli wlebi 1941-<br />

1945ww.” _ monografiuli xasiaT<strong>is</strong> naSromi, erTob saintereso<br />

gaxlavT. igi moicavs hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si yofn<strong>is</strong> periods. aq<br />

saubaria niurnberg<strong>is</strong> proces<strong>is</strong> masalebze, Tumca wign<strong>is</strong><br />

saTauri 1945 wlamde mod<strong>is</strong>. albaT, avtori amiT xazs usvams<br />

im garemoebas, rom hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> aRniSnuli wlebi <strong>da</strong>karguli<br />

iyo, rameTu fiurer<strong>is</strong> moadgile aRar iyo. wign<strong>is</strong> avtori r.<br />

hess ,,a<strong>da</strong>mianTa modgm<strong>is</strong> patimars” uwodebs. mxedvelobaSi aqvs<br />

m<strong>is</strong>i xangrZlivi patimroba Span<strong>da</strong>uSi, TiTqm<strong>is</strong> 45 weli. devid<br />

irving<strong>is</strong> wigni iwyeba hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mokle<br />

aRweriT, mogviTxrobs hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i madgil<strong>is</strong> Sexvedras<br />

1920 wels, ,,biurgerbraukeler<strong>is</strong>” ludxanaSi. ufro adre<br />

rudolfi megobr<strong>is</strong> rCeviT wasula mitingze ,,Sternekerbraus”<br />

ludxanaSi, miunxenSi. r. hesi – ambobs irvingi, gax<strong>da</strong> am<br />

parti<strong>is</strong> rigiT meTeqvsmete wevri, am<strong>is</strong> Semdeg cdilobs<br />

<strong>da</strong>arwmunos karl haushoferi, Sevides am partiaSi. avtors<br />

moyavs profesor k. haushofer<strong>is</strong> <strong>da</strong>xasiaTeba, rogori<br />

studenti iyo hesi, rac mniSvnelovania m<strong>is</strong>i sulieri<br />

improvizaci<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. ,,<strong>is</strong> Zalian saintereso studenti iyo,<br />

magram m<strong>is</strong>i Zala amodio<strong>da</strong> ara imdenad gonebi<strong>da</strong>n, ramdena<strong>da</strong>c<br />

guli<strong>da</strong>n <strong>da</strong> xasiaTi<strong>da</strong>n... <strong>is</strong> gacilebiT farTod ganaTlebuli<br />

gaxl<strong>da</strong>T, vidre TviTnaswavli hitleri”[1,681].<br />

devid irvingi saubrobs 1923 w. 8-9 noembers mowyobil<br />

31


lud<strong>is</strong> putCze, landsberg<strong>is</strong> cixeSi moxvedril<br />

organizatorebze. <strong>da</strong>sZens, rom cixeSi k. faushoferma Tav<strong>is</strong>i<br />

moswavle, romelsac 18 Tv<strong>is</strong> patimroba miusajes, sul rvajer<br />

inaxula. aRniSnulia, rom profesorma im xanebSi mimalul<br />

Tav<strong>is</strong> namowafars urCia miunxen<strong>is</strong> xel<strong>is</strong>ufalT Cabarebo<strong>da</strong>,<br />

radgan saqm<strong>is</strong> laifcig<strong>is</strong> sasamarTlosTv<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>cem<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi, ganaCeni ufro mkacri iqnebo<strong>da</strong>. wignSi<br />

moyvanilia ilzesTan hes<strong>is</strong> korespodencia, romelic<br />

gvatyobinebs: ,,Cveni tribuni (saubaria adolf hitlerze) sul<br />

ufro nela <strong>da</strong> CurCuliT, SesvenebiTa <strong>da</strong> xvneSiT kiTxulob<strong>da</strong><br />

Cveni fronteli megobreb<strong>is</strong> cxovreb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sikvdil<strong>is</strong> Taobaze<br />

nawyvets manamd<strong>is</strong>, vidre, bolos <strong>da</strong> bolos, ar <strong>da</strong>xura wigni,<br />

Tavi ar Cargo xelebSi <strong>da</strong> xmamaRla ar aqviTin<strong>da</strong>. amitom<br />

ufro mtkiced vuWer mxars axla, me miyvars igi”. gar<strong>da</strong><br />

pirovnuli saxasiaTo manevr<strong>is</strong>a, rudolfi xazs usvams<br />

hitler<strong>is</strong> politikur alRos: ,,igi <strong>da</strong>rwmunebulia, rom<br />

Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong> Semdeg, yvelafers <strong>da</strong>abrunebs swor<br />

gzaze <strong>da</strong> mTel Zalasa <strong>da</strong> energias moaxmars komunizm<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg brZolas, radgan komunizms axla ufro saxifaTod<br />

miiCnevs, vidre odesme. . . me eWvi ar mepareba, - ganagrZobs<br />

landsberg<strong>is</strong> patimari – male <strong>da</strong>dgeba dro, roca yvela vinc<br />

Cvens mxarezea, <strong>da</strong>dgeba hitler<strong>is</strong> gverdiT, bolSevikuri<br />

Wir<strong>is</strong> winaaRmdeg Tvganwirul brZolaSi”[18.125].<br />

avtori gvauwyebs, rom hesTan m<strong>is</strong>i Camofren<strong>is</strong> axlo<br />

dReebSi saidumlo molaparakebas eweo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

kontr<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> – MI6 ∗ -<strong>is</strong> ori agenti, rac faruli aparatiT<br />

iwerebo<strong>da</strong>o. es saubrebi avtorsave TqmiT 200-mde Canawers<br />

∗ MI-6 _ Min<strong>is</strong>try Information _sa<strong>da</strong>zvervo samsaxuri<br />

32


moicavs, magram devid irvingi maTgan mxolod sams icnobs #<br />

28, 29 <strong>da</strong> 98. <strong>da</strong>narCeni didi saidumloebiT imaleba ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

kontr<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> arqivSi.<br />

,,hesi gax<strong>da</strong> parti<strong>is</strong> sind<strong>is</strong>i” – wers irvingi. xalxi<br />

grZnob<strong>da</strong>, vidre <strong>is</strong> partiaSi iyo, cudi araferi moxdebo<strong>da</strong>.<br />

roca grigol Straserma ga<strong>da</strong>wyvita parti<strong>is</strong> <strong>da</strong>ngreva 1932<br />

wels, hitlerma hesi buferad gaixa<strong>da</strong>, man m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>xmarebiT<br />

advilad ga<strong>da</strong>laxa partiuli problemebi <strong>da</strong> Seqmna<br />

politikuri centraluri kom<strong>is</strong>ia hes<strong>is</strong> xelmZRvanelobiT.<br />

male hesma Tavad Seqmna fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> od<strong>is</strong>ea, <strong>da</strong>niSna<br />

moadgiled martin bormani, aseve adiutantebi: pinCi <strong>da</strong><br />

laitgeni, romelic profesiiT Jurnal<strong>is</strong>ti yofila, <strong>is</strong><br />

borman<strong>is</strong> rCeviT <strong>da</strong>Tanxm<strong>da</strong> am Tanamdebobaze – wers irvingi<br />

[1,686-687]. avtori wignSi saubrobs hes<strong>is</strong> mier haushofereb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong> eqskancler briuning<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>rCenaze. mas ewa<strong>da</strong> rem<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>rCenac, magram amaod. amasve a<strong>da</strong>sturebs laitgeni. <strong>is</strong><br />

wers: hesi ucnaurad iyo gaocebuli hitler<strong>is</strong> s<strong>is</strong>astikiT,<br />

ramac ifeTqa masSi. . . im ramodenime dReebSi hesi SesamCnevad<br />

<strong>da</strong>ber<strong>da</strong> -o.<br />

memuarTa CamonaTvalSi am sakiTx<strong>is</strong> irgvliv, pirvel rigSi<br />

un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vasaxeloT, didi britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> uinston<br />

CerCil<strong>is</strong> memuarebi: ,,meore msoflio om<strong>is</strong> <strong>is</strong>toria”. hes<strong>is</strong><br />

Temas CerCili mesame tomSi exeba, roml<strong>is</strong> saTauria ,,diadi<br />

kavSiri”. es tomi antihitleruli koalici<strong>is</strong> Seqmnas eZRvneba,<br />

xolo hes<strong>is</strong> Tema Setanilia pirvel nawilSi: ,,germania<br />

aRmosavleT<strong>is</strong>aken mi<strong>is</strong>wrafv<strong>is</strong>”, paragraf<strong>is</strong> saxelwodebaa<br />

,,blici <strong>da</strong> antiblici”. 1941 weli. hesi.” CerCili iwyebs<br />

33


amgvarad: ,,rodesac CemTan movi<strong>da</strong> brakeni ∗ <strong>da</strong> miTxra<br />

SotlandiaSi hesi Camofrin<strong>da</strong>o, me CavTvale es cnoba<br />

fantastiurad”[9,48].<br />

u. CerCili aRniSnavs, rom hes<strong>is</strong> azri imaSi gamoixatebo<strong>da</strong>,<br />

rom om<strong>is</strong> gamCaReblebma, romelTa ganwyobileb<strong>is</strong> gamomxatveli<br />

gaxl<strong>da</strong>T ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> premieri, aiZula es qveyana ga<strong>da</strong>exvia Tav<strong>is</strong>i<br />

erovnuli politiki<strong>da</strong>n <strong>da</strong> germaniasTan megobrob<strong>is</strong> nacvlad<br />

omi wamoiwyes, im<strong>is</strong> magier, rom saerTo Zalebi bolSevizm<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg brZol<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>eTmoT. Seqmnili mdgomareob<strong>is</strong><br />

gamosworeb<strong>is</strong> mizniT, r. hesi un<strong>da</strong> Cafreniliyo ingl<strong>is</strong>Si <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>erwmunebia mefe, Tu rogori Tbili <strong>da</strong>mokidebuleba hqon<strong>da</strong><br />

m<strong>is</strong> mimarT hitlers, <strong>da</strong>eTanxmebina igi om<strong>is</strong> gamCaRebelTa<br />

winaaRmdeg, rac m<strong>is</strong> qveyanas erTaderT swor arCevans<br />

gaakeTebineb<strong>da</strong>”-o[9,33]. CerCili Semdeg aRwers germaniaSi<br />

Seqmnil mdgomareobas. gvamcnobs werilze, romelic mas<br />

gaugzavnia aSS prezident<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, franklin delano<br />

ruzvelt<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, 17 ma<strong>is</strong>s, 15 ma<strong>is</strong><strong>is</strong> depeS<strong>is</strong> sanacvlod. am<br />

werilSi sayuradRebo <strong>is</strong>aa, rom avtors miaCnia hesi savsebiT<br />

normaluri iyo, masTan ar SeimCneo<strong>da</strong> gonebaaSlilob<strong>is</strong><br />

araviTari niSnebio. mas imedi hqon<strong>da</strong>, rom ingl<strong>is</strong>Si<br />

<strong>da</strong>ukavSirdebo<strong>da</strong> ,,mSvidob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> moZraob<strong>is</strong>” monawileebs,<br />

romelTa <strong>da</strong>xmarebiT SeZleb<strong>da</strong> arsebuli mTavrob<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>yenebas. ,,Tu gaviTval<strong>is</strong>winebT, _ wers CerCili _ rom hesi<br />

<strong>is</strong>e axlos idga hitlerTan, sakvirveli un<strong>da</strong> Candes <strong>is</strong><br />

garemoeba, rom man ar gvacnoba ruseTze mosalodneli<br />

Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> Sesaxeb, roml<strong>is</strong> mimarT swarmoeb<strong>da</strong> aseTi farTo<br />

samzad<strong>is</strong>i sabWoTa mTavroba Zalian <strong>da</strong>interesebuli iyo hes<strong>is</strong><br />

∗ brakeni _ u. CerCil<strong>is</strong> piradi mdivani<br />

34


epizodiT <strong>da</strong> man bevri aramarTebuli versia Seqmna m<strong>is</strong><br />

irgvliv”-o[9,55]. albaT, gul<strong>is</strong>xmob<strong>da</strong> stalinTan saubars<br />

kremlSi, <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> mier r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si Setyueb<strong>is</strong> Taobaze,<br />

rom am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> ukan hercogi hamiltoni idga. CerCili ki<br />

SeewinaaRmdega. Tu ratom cdilob<strong>da</strong> premier-min<strong>is</strong>tri hercog<strong>is</strong><br />

,,gaTeTrebas”, es naCvenebi iqneba Cvens sakvlev TemaSi.<br />

rac Seexeba entoni iden<strong>is</strong> memuarebs ,,angariSsworeba”,<br />

sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri aq hes<strong>is</strong> gafrenas sul cota erT<br />

furcels uTmobs. ideni varaudobs, rom SesaZloa hess hqon<strong>da</strong><br />

SiSi ruseTTan om<strong>is</strong> SemTxvevaSi, magram CerCil<strong>is</strong> msgavsad, <strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>rwmunebulia imaSi, rom man hitler<strong>is</strong> gegm<strong>is</strong> Sesaxeb araferi<br />

ico<strong>da</strong>. <strong>is</strong> iziarebs mosazrebas, rom ingl<strong>is</strong>Si hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

idea mama-Svil haushoferebi<strong>da</strong>n momdinareob<strong>da</strong>. magram _<br />

fiqrobs sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri _ ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba hess un<strong>da</strong> mieRo. rac Seexeba am movlen<strong>is</strong>admi<br />

ruseb<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebulebas, ideni <strong>is</strong>eve rogorc CerCilic,<br />

xazgasmiT aRniSnavs: ,,hes<strong>is</strong> Tav<strong>da</strong>Rwev<strong>is</strong> dramas arasodes<br />

Seuwyvetia ruseb<strong>is</strong> <strong>da</strong>intereseba. <strong>is</strong>ini Znelad ijerebdnen, rom<br />

am movlen<strong>is</strong> ukan araferi iyo saidumlo <strong>da</strong> rom ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

mTavroba ar iyo masSi gaxveuli. momdevno ramdenime wl<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi <strong>is</strong>ini, kvlav <strong>da</strong> kvlav, ubrundebodnen am sakiTxs<br />

<strong>da</strong> jvaredinad <strong>da</strong>mkiTxavdnen, iqnebo<strong>da</strong> es molotovi, Sverniki<br />

Tu stalini, romelic yvela xelsayrel momentSi sayvedurs ar<br />

malav<strong>da</strong>. im<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad, rom me yvela detali warvudgine <strong>da</strong><br />

Sevecade meCvenebina hes<strong>is</strong> gancxadebaTa Cvenebebi, veWvob, rom<br />

<strong>is</strong>ini amiT realurad <strong>da</strong>kmayofildnen. incidenti, rogorc<br />

CvenTv<strong>is</strong> <strong>is</strong>eve maTTv<strong>is</strong>, moulodneli <strong>da</strong> gaugebari iyo” [16,257].<br />

bolos, un<strong>da</strong> movixsenioT didi britaneT<strong>is</strong> premier-<br />

35


min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> uinston CerCil<strong>is</strong> saxelob<strong>is</strong> erovnuli arqivi,<br />

romelic sazogadoeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> 2017 wlamdea <strong>da</strong>xuruli. arqivi<br />

mTlianad fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> – rudolf hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si<br />

gafrenas eZRvneba. arqiv<strong>is</strong> qarTuli Targmani mocemuli aqvs<br />

qarTvel profesors, l. svanaZes aw <strong>da</strong>saxelebul naSromSi<br />

<strong>da</strong>narT<strong>is</strong> saxiT, <strong>is</strong>eve rogorc kgb-es arqivi, romelic<br />

mTlianad gamoSignulia, magram saintereso <strong>is</strong> gaxlavT, rom<br />

arsebobs anu rusuli mxarec aseve <strong>da</strong>interesebuli yofila r.<br />

hes<strong>is</strong> am m<strong>is</strong>iiT, rogorc britanuli.<br />

CeRCil<strong>is</strong> arqivSi mocemulma dokumenturma masalebma<br />

naTeli mohfina hercogi hamilton<strong>is</strong> sagrZnob garevas am<br />

sakiTxSi. masSi mocemulia hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> dReebSi parlamentSi<br />

warmarTuli d<strong>is</strong>kusi<strong>is</strong> aRwera, sa<strong>da</strong>c TavianT mosazrebebs<br />

ayalibebdnen deputatebi Seqmnili viTareb<strong>is</strong> irgvliv, maSin<br />

roca premier-min<strong>is</strong>trs am sakiTxze wertili qon<strong>da</strong> <strong>da</strong>smuli,<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> ,,pirad tyved” aRiareb<strong>is</strong> motivi<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare.<br />

36


Tavi I<br />

hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hes<strong>is</strong> sulieri identifikaci<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong><br />

motivebi<br />

refleqsuri identob<strong>is</strong> Sesatyv<strong>is</strong>i sinonimeb<strong>is</strong> monacvleoba<br />

azr<strong>is</strong> mkveTri cvalebadob<strong>is</strong> saSualebas ar iZleva. goneb<strong>is</strong><br />

Tvalsawierze gamokveTil elastiur CarCoSi ganTavseb<strong>is</strong>as,<br />

saxelmwifos es ori moxele erTmaneTs an<strong>da</strong>mativiT izi<strong>da</strong>vs <strong>da</strong><br />

erTiani politikuri platform<strong>is</strong> Camoyalibeb<strong>is</strong> Cveul inercias<br />

avlens. r. hesi a. hitler<strong>is</strong> sul<strong>is</strong> „mesaWe“ <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i idumali<br />

samyaros ganuyofeli nawili iyo. m<strong>is</strong>i loialuri midgoma<br />

hitler<strong>is</strong> buneb<strong>is</strong>admi usazRvro siyvarul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>Warbebuli<br />

erTguleb<strong>is</strong> nimuSia. raoden ucnauri <strong>da</strong> mravl<strong>is</strong>metyvelia<br />

aseTi grZnobiT <strong>da</strong>avadebuli individ<strong>is</strong> fsiqika, romelic m<strong>is</strong>i<br />

sulieri s<strong>is</strong>a<strong>da</strong>v<strong>is</strong>a <strong>da</strong> naTeli aRtkineb<strong>is</strong> arc Tu ubralo<br />

gamovlineba gaxl<strong>da</strong>T. r. hesi iyo hitler<strong>is</strong> „meore me“ anu m<strong>is</strong>i<br />

„alter ego“, meore kaci mesame raix<strong>is</strong> <strong>is</strong>toriaSi, m<strong>is</strong>i<br />

Seucnobeli warmosaxv<strong>is</strong> ukanaskneli mohikani.<br />

r. hes<strong>is</strong> Sinagani moqmedeb<strong>is</strong> Zala brma, avtoritatuli<br />

Tayvan<strong>is</strong>cem<strong>is</strong> mimaniSnebelia. m<strong>is</strong>i intuiciuri Wvreta goneb<strong>is</strong><br />

TviTmmarTvelob<strong>is</strong> funqcieb<strong>is</strong> gaZliereb<strong>is</strong> fonze, pirovneb<strong>is</strong><br />

Tv<strong>is</strong>ebrivi gar<strong>da</strong>qmn<strong>is</strong> mamoZravebelia. individ<strong>is</strong><br />

srulyofileb<strong>is</strong>aken swrafva biologiuri evoluci<strong>is</strong> Sedegia,<br />

romelic zneobrivi ideal<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong> jerarsul meqanizms<br />

Tav<strong>is</strong>Tavad gul<strong>is</strong>xmobs. morali saxelmwifosa <strong>da</strong> samarTalze<br />

adre warmoiSva, amitom politikaSi m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>mkvidreba, iZulebiT<br />

xasiaTs atarebs. am SemTxvevaSi, zneob<strong>is</strong> subieqti ar<strong>is</strong><br />

37


pirovneba, romelic TviTgamorkvev<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

brZol<strong>is</strong> unariT un<strong>da</strong> gamoirCeodes. politikos<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>maxasiaTebeli zneob<strong>is</strong> makiavel<strong>is</strong>euli gageba aramyaria,<br />

radgan mxolod zneobriv a<strong>da</strong>mians SeuZlia <strong>da</strong>uSvas garkveuli<br />

komprom<strong>is</strong>i politikurad momgebiani Sedeg<strong>is</strong> sasargeblod. mas<br />

amas avaldebulebs Tav<strong>is</strong>i saxelmwifoebrivi funqcia. uzneo<br />

a<strong>da</strong>miani verasdros ver ga<strong>da</strong>uxvevs zneobrivi gzi<strong>da</strong>n, radgan<br />

arasodes ar iqneba zneobrivi.<br />

r. hesi faS<strong>is</strong>turi totaluri reJim<strong>is</strong> <strong>da</strong>myarebi<strong>da</strong>n mu<strong>da</strong>m<br />

maRal saxel<strong>is</strong>uflebo instaciebze idga, rac fiurerTan<br />

uSualo urTierTobaze migvaniSnebs. maT Sor<strong>is</strong><br />

urTierTmimbaZvelob<strong>is</strong> konturebi <strong>is</strong>eTi didia, rogoric<br />

genetikur STamomavlobasTan mimarTebaSi. bunebrivia, radgan<br />

<strong>is</strong>ini erT mizans emsaxurebodnen – germani<strong>is</strong> Zliereb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

ayvaveb<strong>is</strong> saqmes. samsaxureobriv sferoSi, r. hes<strong>is</strong> movaleobebi<br />

Sesabam<strong>is</strong>i uflebamosilebiT gan<strong>is</strong>azRvrebo<strong>da</strong>: rogorc imperi<strong>is</strong><br />

min<strong>is</strong>tri, <strong>is</strong> xels awer<strong>da</strong> yvela dekretze, romelic qveyn<strong>is</strong><br />

socialur sakiTxebs Seexebo<strong>da</strong>. m<strong>is</strong> kompetenciaSi Sedio<strong>da</strong><br />

Tanamdebob<strong>is</strong> pirTa moxsna-<strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong> ufleba-movaleobanic, maT<br />

Sor<strong>is</strong> saswavlo samecniero sferoSic. im saidumlo sabWosTan,<br />

romelsac hesi kurireb<strong>da</strong>, hitlers sagareo politik<strong>is</strong><br />

sakiTxebTan <strong>da</strong>kavSirebiT konsultaciebi hqon<strong>da</strong>. maTi mxri<strong>da</strong>n<br />

ant<strong>is</strong>ocialurma ganwyobam, rac sxva erovneb<strong>is</strong> a<strong>da</strong>mianebze<br />

gabatoneb<strong>is</strong> m<strong>is</strong>wrafebaSi gamoixata, qveyanaSi d<strong>is</strong>komfortuli<br />

situacia Seqmna.<br />

geopolitikosma karl haushoferma ganaviTara Teoria<br />

„sasicocxlo sivrc<strong>is</strong>“ Sesaxeb. <strong>da</strong>saxelebulma Teoriam<br />

praqtikuli ganxorcieleba a. hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> mier<br />

38


warmoebul politikaSi hpova. samyaros mowyob<strong>is</strong> es axleburi<br />

interpretacia, sxva ras<strong>is</strong> xalx<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> fizikuri xelyof<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

sulieri ganadgureb<strong>is</strong> mizezi aRmoCn<strong>da</strong>. e. w. „brol<strong>is</strong> Rame“<br />

ebraelTa politikuri d<strong>is</strong>kriminaci<strong>is</strong> kulminacias<br />

warmoadgen<strong>da</strong>, roml<strong>is</strong> mizani germani<strong>is</strong>gan ebraelTa izolacia<br />

iyo. avstri<strong>is</strong>, sudet<strong>is</strong> olq<strong>is</strong>, Cexoslovaki<strong>is</strong>a <strong>da</strong> safrangeT<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mpyrobs, am saxelmwifoTa okupirebuli teritoriebi, <strong>swored</strong>,<br />

germani<strong>is</strong> „sasicocxlo sivrc<strong>is</strong>“ realizeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> sWirdebo<strong>da</strong>.<br />

germanelebiT <strong>da</strong>saxlebuli <strong>da</strong> am qveyn<strong>is</strong> mcxovrebTagan<br />

evakuirebuli es teritoriebi un<strong>da</strong> yofiliyo hitler<strong>is</strong><br />

msoflio batonob<strong>is</strong> baz<strong>is</strong>i.<br />

<strong>is</strong>toria itevs mraval uCveulo pirovnebas, romelTa<br />

yofamac Zireulad Secvala samyaroSi mimdinare procesebi. am<br />

uCveulo pirovnebaTa - hanibal<strong>is</strong>, ke<strong>is</strong>r<strong>is</strong>, napoleon<strong>is</strong> <strong>da</strong><br />

mraval sxvaTa Semdeg Cndeba - hitleri, sakuTari<br />

mizan<strong>da</strong>saxulobiT. germani<strong>is</strong> fiureri, Tav<strong>is</strong>i gegmebiT,<br />

gonebrivi d<strong>is</strong>kreditaci<strong>is</strong> zRvarze myofs ufro mogvagonebs,<br />

vidre politikoss, qveyn<strong>is</strong> meTaurs. Tumc politikas Tav<strong>is</strong>i<br />

specifika <strong>da</strong> moralic gaaCnia. nikolo makiavel<strong>is</strong> ,,mizani<br />

amarTlebs saSualebas’’ Tav<strong>is</strong>ebur winaaRmdegobaSi mod<strong>is</strong><br />

politik<strong>is</strong> sufTa xelebiT keTeb<strong>is</strong> praqtikasTan. xSirad asea:<br />

Teoriuli <strong>da</strong>sabuTeb<strong>is</strong> zogierTi mcdeloba, Sesabam<strong>is</strong>i<br />

praqtikuli realizeb<strong>is</strong> saSualebas ar iZleva.<br />

hitler<strong>is</strong> diplomatiurma demarSebma, romelic<br />

nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> saxarbielo perspeqtivebiT mTavrdebo<strong>da</strong>,<br />

wonasworobi<strong>da</strong>n gamoiyvana mravali qveyan<strong>is</strong> ekonomikuri Tu<br />

politikuri cxovreba. didi britaneT<strong>is</strong> tradiciulma<br />

gulmodginebam toli ar <strong>da</strong>udo nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> mzakvrul<br />

39


evanSebs, rac a. hitler<strong>is</strong> mizanmimarTuli kurs<strong>is</strong><br />

ganmsazRvreli Seiqna. fiurer<strong>is</strong> or oficialur SeTavazebas<br />

zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> Sesaxeb, britaneT<strong>is</strong> xel<strong>is</strong>uflebam metad ucnauri<br />

„dumil<strong>is</strong> politikiT’’ upasuxa. hitleri, Tav<strong>is</strong> sajaro<br />

gamosvlebSi, sur<strong>da</strong> ra, rom nia<strong>da</strong>gi moesinja ingl<strong>is</strong>Tan<br />

urTierTob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, diplomatiuri manevrireb<strong>is</strong> or ZiriTad<br />

meTods mimarTav<strong>da</strong>: pirveli - zav<strong>is</strong>admi m<strong>is</strong>wrafeb<strong>is</strong> tendeciur<br />

<strong>da</strong>mokidebulebaSi vlindebo<strong>da</strong>, meore - moulodnelad<br />

ga<strong>da</strong>zrdil sabrZolo ganwyobaSi a<strong>is</strong>axebo<strong>da</strong>. es hitler<strong>is</strong><br />

fsiqoz<strong>is</strong> kulminaciuri wertili iyo, rac paralelurad m<strong>is</strong>iT<br />

xalx<strong>is</strong> aRtkineb<strong>is</strong> orator<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>ebur profesiul xerxs<br />

warmoadgen<strong>da</strong>. ,,auditori<strong>is</strong> yuradRebas igi ipyrob<strong>da</strong> uZravi <strong>da</strong><br />

gamWoli, TiTqm<strong>is</strong> hipnozuri xedviT. Semdeg <strong>is</strong> alaparak<strong>da</strong>,<br />

Tav<strong>da</strong>pirvelad wynarad <strong>da</strong> pirferuli RimiliT, cota xn<strong>is</strong><br />

Semdeg m<strong>is</strong>i xma Caxlewil yvirilSi ga<strong>da</strong>izar<strong>da</strong>, romelic<br />

emoci<strong>is</strong> ZaliT araCveulebriv STabeWdilebas stoveb<strong>da</strong>“[22,25].<br />

politikur sivrceSi Cveuli magaliTebi arc Tu mravlad<br />

moipoveba. es mokrZaleb<strong>is</strong>, SiS<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Zrwolv<strong>is</strong> saucxoo<br />

sindroms qmni<strong>da</strong>, riTac <strong>da</strong>tyvevebuli iyo mTeli auditoria.<br />

hitleri –Tav<strong>is</strong>i arsebobiT iyo uiSviaTesi pirovneba-movlena.<br />

<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong> winamorbed Tu Tanamedrove politikos-liderebTan:<br />

b<strong>is</strong>markTan, napoleonTan, stalinTan, CerCilTan erTad<br />

Tav<strong>is</strong>ebur <strong>is</strong>toriul-politikur galereas qmni<strong>da</strong>, romelsac<br />

sazogadoeba Tav<strong>is</strong>eburad ufrTxildeba. hitler<strong>is</strong><br />

pirovneb<strong>is</strong>admi r. hes<strong>is</strong> pativ<strong>is</strong>cema ganuzomelia. <strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong><br />

bolomde fiurer<strong>is</strong> erTguli <strong>da</strong>rCa. Span<strong>da</strong>us cixeSi<br />

izolirebul patimars Tav<strong>is</strong> bedze arasodes <strong>da</strong>uCivlia, ar<br />

gamouxatavs ukmayofileba hitler<strong>is</strong> mimarT. es am <strong>is</strong>tori<strong>is</strong><br />

40


Tav<strong>is</strong>eburi akordia, roml<strong>is</strong> srulyofili gaazreba usaTuod<br />

<strong>da</strong>gvexmareba movZebnoT erTmniSvnelovani ga<strong>da</strong>wyvetileba.<br />

SegviZlia <strong>da</strong>vaskvnaT, rom hitlerma winaswar ico<strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> Sesaxeb. aRniSnuli sakiTxi am burusiT<br />

mosili movlen<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> erTi mxarea, roml<strong>is</strong> gamomzeureba<br />

<strong>da</strong> gaanalizeba refleqsuri identob<strong>is</strong> Sesatyv<strong>is</strong>i efeqt<strong>is</strong><br />

tolfasia: a. hitleri-r. hesi, sulieri identifikaci<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong><br />

moWarbebuli sinTezi. erT-erTi maTgan<strong>is</strong> saxel<strong>is</strong> xseneb<strong>is</strong>as,<br />

ubralod, SeuZlebelia meor<strong>is</strong> ar gaxseneba.<br />

qaosuri sibrtye Tvalsawierze gamokveTili sivrc<strong>is</strong><br />

anareklia. rodesac saubaria r. hes<strong>is</strong> erTgulebaze, hitler<strong>is</strong><br />

sapasuxo reaqci<strong>is</strong> ignorirebac SeuZlebelia. adeqvaturi<br />

Rirebuleb<strong>is</strong> mqone es grZnoba, grZnobaTa harmonias qmn<strong>is</strong><br />

qmnilebaTa miwier simartoveSi. koordinaci<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>eburi<br />

di<strong>da</strong>qtika individ<strong>is</strong> saukeTeso neb<strong>is</strong> gamomxatvelobaze ar<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mokidebuli. Teoriulad <strong>da</strong>usabuTebeli „min<strong>da</strong>s“ formula<br />

logikuri <strong>da</strong>tvirTv<strong>is</strong> Sedegia. uwyveti dineb<strong>is</strong> es moWarbebuli<br />

intuicia <strong>da</strong>ukmayofileb<strong>is</strong> SemTxvevaSi, metwil, arasasiamovno<br />

ganc<strong>da</strong>s warmoSobs, Tumca Segueb<strong>is</strong> procesi imdenad dinamiuria,<br />

ramdena<strong>da</strong>c Sinagani Zal<strong>is</strong>xmev<strong>is</strong> met-naklebad <strong>da</strong>Trgunv<strong>is</strong><br />

meqanizmi. r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> Cavardn<strong>is</strong> gamo, hitler<strong>is</strong> suli<br />

boboqari mRelvareb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> mr<strong>is</strong>xaneb<strong>is</strong> Serwym<strong>is</strong> kulminacias<br />

aRwevs. inerciuli destabilizaci<strong>is</strong> es mZlavri impulsebi hes<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargviTac iyo gamowveuli. hitler<strong>is</strong> oficialuri Tanxmob<strong>is</strong><br />

gareSe r. hesi ingl<strong>is</strong>Si ar gafrindebo<strong>da</strong>. amas a<strong>da</strong>sturebs<br />

volf riudiger hes<strong>is</strong> ∗ mier gazeT ,,izvestias“ korespodentTan<br />

∗ volf riudiger hesi _ rudolf hes<strong>is</strong> erTaderTi vaJi, romelic miunxen<strong>is</strong> erT-erT<br />

gareubanSi grefefilngSi cxovrob<strong>da</strong>. volfi <strong>da</strong>arqves hitler<strong>is</strong> Zvli sabrZolo<br />

saxel<strong>is</strong> mixedviT, xolo riudigeri – nibelungeb<strong>is</strong> sagas gmireb<strong>is</strong> mixedviT ewo<strong>da</strong>.<br />

41


moyvanili saubr<strong>is</strong> faqti. volf riudigeri xazs usvams mam<strong>is</strong><br />

hitlerTan Sexvedras, romelic a. hitler<strong>is</strong> kabinetSi Sedga r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenamde, ramdenime dRiT adre. fiurersa <strong>da</strong><br />

m<strong>is</strong> moadgiles Sor<strong>is</strong> gamarTuli oTxsaaTiani dialogi<br />

saqm<strong>is</strong>admi seriozuli midgom<strong>is</strong> mimaniSnebelia, xolo „xmebi,<br />

romelic <strong>da</strong>xurul kars miRma meqanikurad <strong>da</strong>bldebo<strong>da</strong> an<br />

maRldebo<strong>da</strong>“[presa 6,3] [42,297] miuTiTebs imaze, rom maT Sor<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>va mimdinareob<strong>da</strong>. azrTa uTanxmoeba yovelTv<strong>is</strong> Sinagani<br />

d<strong>is</strong>komfort<strong>is</strong> mizezi xdeba. aforiaqeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>urwmuneblob<strong>is</strong><br />

kriteriumebi <strong>da</strong>usabuTebeli argumentaci<strong>is</strong> saTanado<br />

cirkulireb<strong>is</strong> fonze individTa saam<strong>is</strong>o ganwyobileb<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong><br />

safuZvelia. es ki maTi Tav<strong>is</strong>ufali urTierTob<strong>is</strong> kidev erTi<br />

u<strong>da</strong>vo <strong>da</strong>sturia.<br />

hitler<strong>is</strong> Semrigebluri sityvebi oTaxi<strong>da</strong>n gamosvl<strong>is</strong>as:<br />

„hess, Sen yovelTv<strong>is</strong> iyavi <strong>da</strong> xar Camoyalibebuli jiuti<br />

kaci”[42,297] _ migvaniSebs, rom man veraferi iRona, r. hess<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetileba Seecvala. magram<br />

oficialuri <strong>da</strong>sturi bolos mainc m<strong>is</strong>ca. r. hesi iyo<br />

erTaderTi kaci nac<strong>is</strong>tur germaniaSi, romelic fiurer<strong>is</strong>gan<br />

gansxvavebul azrebs m<strong>is</strong>ive Tan<strong>da</strong>swrebiT gamoTqvam<strong>da</strong>. amas<br />

<strong>is</strong>eTi uSualobiT akeTeb<strong>da</strong>, rom a. hitler<strong>is</strong> gul<strong>is</strong>wyromas ar<br />

imsaxureb<strong>da</strong>. ∗ * bunebrivia, radgan maTi urTierToba piradi<br />

grZnobeb<strong>is</strong> gansakuTrebul struqturaze gaxl<strong>da</strong>T agebuli.<br />

aseTi sulieri harmoni<strong>is</strong> paralelurad, maT Sor<strong>is</strong> arsebob<strong>da</strong><br />

raRac TviTneburi zRvari, romelic pativ<strong>is</strong>cem<strong>is</strong>a <strong>da</strong> rid<strong>is</strong><br />

∗ *hitlerTan aseTi <strong>da</strong>mokidebulebiT TviT h. geringic ver sargeblob<strong>da</strong>. gavixsenoT<br />

SemTxveva, rodesac geringi 1942 w. 8 Tebervals saaviacio katastrofaSi <strong>da</strong>Rupuli<br />

SeiaraReb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sabrZolo masalaTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>, fric todt<strong>is</strong> adgil<strong>is</strong> <strong>da</strong>kaveb<strong>is</strong> mizniT<br />

saswrafod Cavi<strong>da</strong> hitlerTan, rastenburgSi. hitlerma mas uari uTxra am Tanamdebobaze<br />

albert Speer<strong>is</strong> ukve <strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong> gamo. h. geringma xma ver amoiRo.<br />

42


grZnobas aucileblad badeb<strong>da</strong>. r. hes<strong>is</strong> sityvieri<br />

winaaRmdegob<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad, ernest rem<strong>is</strong>agan gansxvavebiT, masSi<br />

Sesabam<strong>is</strong>i moqmedebeb<strong>is</strong> realizeb<strong>is</strong> idea ar dominireb<strong>da</strong>.<br />

hitler<strong>is</strong> finansTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> Sverin fon krozig<strong>is</strong> sityvebiT<br />

rom vTqvaT: „hesSi fiureri xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong> uerTgules mimdevars.<br />

pirad cxovrebaSi wun<strong>da</strong>udebels, roml<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>ac ucxoa intriga<br />

<strong>da</strong> pativmoyvareoba“[42,123].<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgile m<strong>is</strong> pozicias maior rem<strong>is</strong> mimarT<br />

esarClebo<strong>da</strong> ,,grZeli <strong>da</strong>neb<strong>is</strong> Ram<strong>is</strong>” win, Tumca gamZvinvarebuli<br />

hitler<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> Secvla SeuZlebeli aRmoCn<strong>da</strong>.<br />

„rem<strong>is</strong> <strong>da</strong>xmareb<strong>is</strong> gareSe, hitleri, albaT verasdros miiReb<strong>da</strong><br />

xalx<strong>is</strong> realur mxar<strong>da</strong>Weras, respublik<strong>is</strong> <strong>da</strong>mxob<strong>is</strong><br />

TvalsazriT“, rom „rem<strong>is</strong> fulebiT hitlerma SeZlo parti<strong>is</strong><br />

organizeba <strong>da</strong> SA ∗∗ -s moieriSe razmeb<strong>is</strong> Seqmna. m<strong>is</strong>ive fuliT<br />

iyi<strong>da</strong> gazeTi „fiolkiSer beobaxteri“. . .[30,58]. magram fiurerma<br />

ar apatia azrovnebaSi radikaluri Semobruneba, ra Tqma un<strong>da</strong>,<br />

uaryofiTi gagebiT. remi „Ta<strong>da</strong>rigSi gasul jar<strong>is</strong>kacebsa <strong>da</strong><br />

oficrebs agentebad iyeneb<strong>da</strong> <strong>da</strong> maTgan iReb<strong>da</strong> informaciebs<br />

neb<strong>is</strong>mieri faruli politikuri saqmianob<strong>is</strong> yvela form<strong>is</strong><br />

Sesaxeb. saerTod, remma erTi Secdoma <strong>da</strong>uSva, mas egona, rom<br />

yovelTv<strong>is</strong> xelT eWira hitleri“[51,52-53].<br />

<strong>da</strong>mafiqrebelia, r. hes<strong>is</strong> gonebaSi sruliad gabeduli<br />

wamowyeba, e. rem<strong>is</strong> <strong>da</strong>cv<strong>is</strong> mizniT. aseT dros, Cveuleb<strong>is</strong>amebr,<br />

susti mxar<strong>is</strong> apologetic am ukanasknel<strong>is</strong> beds gaiziarebs<br />

xolme. magram es iyo r. hesi, erTaderTi kaci nac<strong>is</strong>tur<br />

germaniaSi, romelic hitler<strong>is</strong> didi ndobiT sargeblob<strong>da</strong>.<br />

∗∗ SA _ Sturmabtailung ,,moieriSe razmebi”. momdinareobs sityvi<strong>da</strong>n Strong Arm anu ,,Zlieri<br />

mklavi”, romelic zemoT<strong>da</strong>saxelebuli organizaci<strong>is</strong> pirveli Canasaxi iyo.<br />

43


cnobilia, rom 1934 wl<strong>is</strong> 30 ivn<strong>is</strong>s e. w. “rem<strong>is</strong> putC<strong>is</strong>” dReebSi<br />

<strong>da</strong>xvrites gregor Straseri, hitler<strong>is</strong> Zveli TanamebrZoli. igi<br />

jer kidev 1932w. 4 dekembers sakuTari r<strong>is</strong>k<strong>is</strong> fasad<br />

molaparakebebs awarmoeb<strong>da</strong> raixskancler SlaixerTan. es faqti<br />

hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> aSkara gamowveva iyo. Straser<strong>is</strong> c<strong>da</strong>,<br />

nacional-social<strong>is</strong>turi moZraob<strong>is</strong> interesebiT gaemarTlebina<br />

es molaparakebebi, hitlerma uxeSad aRkveTa: ,,Tqven me zurgSi<br />

<strong>da</strong>na CameciT! _ uyvira Strasers _ Tqven ar gin<strong>da</strong>T kancleri<br />

gavxde, Tqven gsurT, nacionaluri moZraob<strong>is</strong> gaxleCa!”[50, 53]. _<br />

Straserma usityvod <strong>da</strong>tova oTaxi. ,,marto <strong>is</strong>, rom hitleri<br />

avstrii<strong>da</strong>naa ukve cudia, amasTan <strong>is</strong> Zalian nerviulia, rac ukve<br />

katastrof<strong>is</strong> tolfasia”[38,234]. _ uTxra gregorma erT-erT<br />

TanamebrZols Tav<strong>is</strong> qneviT. faqtiurad, hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Straser<strong>is</strong><br />

gzebi gaiyo. Straser<strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong> Semdeg, r. hes<strong>is</strong> karier<strong>is</strong><br />

aRmasvla iwyeba. hes<strong>is</strong> kontrol<strong>is</strong> qveS aRmoCn<strong>da</strong> mTeli<br />

partiuli presa <strong>da</strong> raixstagSi arCeuli yvela nacionalsocial<strong>is</strong>ti<br />

deputati (prusielTa gar<strong>da</strong>). mas erTaderTi mizani<br />

gaaCn<strong>da</strong>: momavalSi aRar un<strong>da</strong> ganmeorebuliyo romelime<br />

partiuli funqcioner<strong>is</strong> “janyi” fiurer<strong>is</strong> winaaRmdeg.<br />

faqtia, rom r. hesma hitler<strong>is</strong>agan gansxvavebuli<br />

Tvalsazr<strong>is</strong>i gamoavlina ebraelebTan <strong>da</strong>mokidebulebaSi, magram<br />

<strong>is</strong>torias ver aaSora, kidev erTi samarcxvino furceli, e.w.<br />

“brol<strong>is</strong> Ram<strong>is</strong>” naxevradkoSmaruli movlen<strong>is</strong> saxiT, rac<br />

ant<strong>is</strong>emitizm<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>eburi preambula Seiqna.<br />

cnobilia, rom r. hesma mxolod 1938w. 9 noembr<strong>is</strong> Rames<br />

Seityo, rom germaniaSi sinagogebi iwvo<strong>da</strong> <strong>da</strong> ebraelebs<br />

klavdnen. fiurer<strong>is</strong> moadgile nawyeni <strong>da</strong>rCa, radgan mas<br />

pira<strong>da</strong>d winaswar araferi acnobes am aqci<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

44


Zaladob<strong>is</strong> aseTi forma m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> miuRebeli iyo <strong>da</strong> <strong>is</strong> Seeca<strong>da</strong><br />

kidec SeeCerebina igi, magram uSedegod. ,,r. hesma germania<br />

ebraelTa masiuri ganadgureb<strong>is</strong> win <strong>da</strong>tova. miiReb<strong>da</strong> Tu ara<br />

<strong>is</strong> ebraelTa xocva-JletaSi monawileobas <strong>is</strong>eve, rogorc sxva<br />

nac<strong>is</strong>tebi, hesi germaniaSi rom <strong>da</strong>rCeniliyo”[38,246]. hesi<br />

sakuTar Tavs axasiaTeb<strong>da</strong>, rogorc radikals. 1934 w. erT-erT<br />

Tav<strong>is</strong> radio-gamosvlaSi ambob<strong>da</strong>: ,,erTguleba niSnavs<br />

aucilebel morCilebas, roca ar kiTxuloben gacemuli<br />

brZaneb<strong>is</strong> mizanSewonilobas, roca ar kiTxuloben, ramdenad<br />

safuZvliania brZaneba, aramed asruleben mas”[38,246].<br />

niurnberg<strong>is</strong> procesze, r. hess ar undo<strong>da</strong> <strong>da</strong>ejerebina Tu ra<br />

barbarosuli gziT ga<strong>da</strong>iWra ebraelTa ganadgureb<strong>is</strong> sakiTxi,<br />

m<strong>is</strong>i ingl<strong>is</strong>Si tyveob<strong>is</strong> periodSi. rogorc volf riudiger<strong>is</strong><br />

interviu<strong>da</strong>n irkveva, Tav<strong>is</strong> droze de<strong>da</strong>m uTxra: r. hesi ,,im<br />

saRamos saxeSecvlili <strong>da</strong> Rrmad <strong>da</strong>naRvlianebuli<br />

<strong>da</strong>brun<strong>da</strong>”[presa6,3]. ilzesadmi miweril erT-erT werilSi r.<br />

hesi ebraelebTan mimarTebaSi Tav<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebulebas<br />

amJRavnebs: ,,man * ganmanaTla ebraelTa problem<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvet<strong>is</strong><br />

Taobaze, ramac gul<strong>is</strong> siRrmemde SemZrao”[41,125]. rogorc Cans,<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgiles hitler<strong>is</strong> Seuvaloba awuxeb<strong>da</strong>, rac<br />

rasobrivi genocid<strong>is</strong> <strong>da</strong>fuZnebaSi ukve yoyman<strong>is</strong> araviTar<br />

safuZvels ar qmni<strong>da</strong>. man, rogorc hitler<strong>is</strong> Tanagundelma<br />

kargad uwyo<strong>da</strong>, rom am ukanasknel<strong>is</strong> demagogiur <strong>da</strong>pirebebs<br />

Tav<strong>is</strong> droze ,,ndoba gamoucxa<strong>da</strong> yvela kaTolikem <strong>da</strong> TviT<br />

ebraelobamac, magram man yvela gaacura”[37,21]. Tumca, fiurerma<br />

r. hes<strong>is</strong> Suamdgomloba <strong>da</strong>akmayofila haushofereb<strong>is</strong><br />

* e.i. fiurerma<br />

45


naxevradebraul ojaxTan * <strong>da</strong>kavSirebiT. fiurer<strong>is</strong> moadgilem<br />

haushofereb<strong>is</strong> ojaxs m<strong>is</strong>ca sagangebo sabuTi, romelic maT<br />

rasobrivi devn<strong>is</strong>agan <strong>da</strong>icav<strong>da</strong>. r. hes<strong>is</strong>admi miweril al.<br />

haushofer<strong>is</strong> werilSi naTqvamia: ,,<strong>is</strong> garemoeba, rom Cven,<br />

rogorc <strong>da</strong>bali s<strong>is</strong>xl<strong>is</strong> germanelebi ** bolomde ar<br />

migvaxvetes nagv<strong>is</strong> grovas, gansakuTrebiT Tqveni madlieri<br />

un<strong>da</strong> viyoT”[41,135].<br />

maSasa<strong>da</strong>me, haushofereb<strong>is</strong> ojaxi msgavsi represieb<strong>is</strong> qveS<br />

ar moyolila. hitleri, Tav<strong>is</strong> mxriv, Zalian afaseb<strong>da</strong> hes<strong>is</strong><br />

m<strong>is</strong><strong>da</strong>mi keTilganwyobas <strong>da</strong> aseve did pativs scem<strong>da</strong> mas. 1941<br />

wl<strong>is</strong> 10 ma<strong>is</strong>s, rodesac m<strong>is</strong>i moadgile germani<strong>is</strong> q.<br />

augsburgi<strong>da</strong>n ingl<strong>is</strong>Si gafrin<strong>da</strong>, fiurerma Tav<strong>is</strong>eburi<br />

sifrTxil<strong>is</strong> zomebi miiRo londonze masirebuli sahaero<br />

Tav<strong>da</strong>sxmeb<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT. de<strong>da</strong>qalaqze yuradReb<strong>is</strong><br />

koncentrireba, r. hess SotlandiaSi Tav<strong>is</strong>uflad <strong>da</strong>fren<strong>is</strong><br />

saSualebas m<strong>is</strong>cem<strong>da</strong>. yovel SemTxvevaSi, CrdiloeT<strong>is</strong> zRv<strong>is</strong><br />

sanapiromde, h. haidrix<strong>is</strong> TviTmfrinavTa eqskort<strong>is</strong> micileb<strong>is</strong><br />

Semdeg, m<strong>is</strong>i haerSi ganadgureb<strong>is</strong> SesaZlebloba naklebi<br />

iqnebo<strong>da</strong>. vfiqrobT, es ga<strong>da</strong>wyvetileba fiurerma <strong>da</strong> m<strong>is</strong>ma<br />

moadgilem zemoTaRniSnuli oTxsaaTiani dialog<strong>is</strong> bolo<br />

nawilSi miiRes. savaraudoa, rom hitlerma r. hess ingl<strong>is</strong>Si<br />

gafrenaze Tanxmoba m<strong>is</strong>ca, aRniSnul Ron<strong>is</strong>Ziebebze SeTanxmeb<strong>is</strong><br />

Semdeg. imperi<strong>is</strong> uSiSroeb<strong>is</strong> xelmZRvanel<strong>is</strong>, haidrix<strong>is</strong> meuRle<br />

Tav<strong>is</strong> memuarebSi, igonebs 10 ma<strong>is</strong><strong>is</strong> dRes, haidrix<strong>is</strong><br />

TviTmfrinav ,,ME-109” la-manSze fren<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ingl<strong>is</strong><strong>is</strong>aken<br />

mimarTuleb<strong>is</strong> aReb<strong>is</strong> faqts. xolo didi britaneT<strong>is</strong> sara<strong>da</strong>ro<br />

samsaxurma aSkarad SeniSna, Tu rogor gamoeyvnen<br />

* karl haushofer<strong>is</strong> meuRle marTa maier dosi ebraeli iyo<br />

** igul<strong>is</strong>xmeba ebraeloba<br />

46


TviTmfrinavTa ricxvi ukve eulad <strong>da</strong>rCenil mfrinavs <strong>da</strong><br />

gabrundnen ukan. migvaCnia, rom haidrixi Tav<strong>is</strong>i eqskortiT,<br />

hitler<strong>is</strong> brZaneb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad, <strong>da</strong>niSnuleb<strong>is</strong> adgilas ufro<br />

adre mivi<strong>da</strong> <strong>da</strong> CrdiloeT<strong>is</strong> zRv<strong>is</strong> sanapirosTan elodebo<strong>da</strong> r.<br />

hess, roml<strong>is</strong> gamoCen<strong>is</strong>Tanave mxar<strong>da</strong>mxar amoudgnen <strong>da</strong><br />

miaciles zRv<strong>is</strong> britanul sanapiromde. iqe<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

rom brZola mimdinareob<strong>da</strong> am or saxelmwifos Sor<strong>is</strong>.<br />

vfiqrobT, haidrixs ,,em<strong>is</strong>r<strong>is</strong>” mtr<strong>is</strong> teritoriaze mSvidobian<br />

ga<strong>da</strong>adgilebasTan erTad, sazRvr<strong>is</strong> winaswari <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong><br />

funqciac eqnebo<strong>da</strong> <strong>da</strong>k<strong>is</strong>rebuli. vTvliT, rom mas Sesabam<strong>is</strong>i<br />

situaci<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> kargad SeiaraRebuli TviTmfrinavTa ricxvi<br />

hyav<strong>da</strong>, romelic rogorc Tav<strong>is</strong>i, aseve r. hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>cv<strong>is</strong><br />

saSualebas m<strong>is</strong>cem<strong>da</strong>. migvaCnia, rom haidrix<strong>is</strong> <strong>mTavari</strong> <strong>da</strong><br />

<strong>ZiriTadi</strong> amocana fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> SotlandiaSi uvneblad<br />

<strong>da</strong>SvebaSi mdgomareob<strong>da</strong>. am Tvalsazr<strong>is</strong>iT, hitler<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n<br />

rac SeiZlebo<strong>da</strong> gakeT<strong>da</strong>, met<strong>is</strong> gakeTeba ubralod SeuZlebeli<br />

iyo. maSasa<strong>da</strong>me, r. hes<strong>is</strong> germanii<strong>da</strong>n gaqcev<strong>is</strong> mtkiceba, TiTqos<br />

hitlerTan m<strong>is</strong>i uTanxmoeb<strong>is</strong> gamo, am faqtiT ugulvelyofilia.<br />

realob<strong>is</strong> eqvivalenti ar arsebobs, realoba realobad rCeba.<br />

yovelgvari naazrev<strong>is</strong> formulireba SeiZleba, oRond<br />

hipoTez<strong>is</strong>a Tu versi<strong>is</strong> saxiT. es mosazrebac am doneze rCeba,<br />

Tumca donesac Tav<strong>is</strong>i <strong>is</strong>toriuli Sreebi gaaCnia, romelic<br />

warsulTan raRac fesvebiT ar<strong>is</strong> <strong>da</strong>kavSirebuli. rac ufro<br />

Rrmad Cadixar, miT axlos xar warsulTan, wina cxovrebasTan.<br />

asea mecnierebac, romelic <strong>da</strong>sabuTeb<strong>is</strong>a Tu azrTa obieqturi<br />

Camoyalibeb<strong>is</strong> gareSe ar iqmneba. <strong>is</strong>toria, romelic sul mcire,<br />

naxevari saukun<strong>is</strong> Semdeg un<strong>da</strong> <strong>da</strong>iweros, cxovreb<strong>is</strong> amsaxveli<br />

matianea, metwilad mecnierul naazrevze agebuli. <strong>is</strong>toria <strong>da</strong><br />

47


mecniereba sxva<strong>da</strong>sxva cnebebia, oRond aucileblad<br />

erTmaneTTan <strong>da</strong>kavSirebuli. SeiZleba <strong>is</strong> erT cnebad<br />

warmovidginoT <strong>da</strong> vaRiaroT, rom <strong>is</strong>toriuli mecniereba<br />

falsifikaci<strong>is</strong> yovelgvar gamovlinebas un<strong>da</strong> gamoricxavdes. r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena Tav<strong>is</strong>Tavad <strong>is</strong>toriaa, magram<br />

ormoc<strong>da</strong>aTi wl<strong>is</strong> Semdeg, <strong>is</strong> <strong>is</strong>toriuli mecniereb<strong>is</strong><br />

msjelob<strong>is</strong> sagani xdeba. msjeloba codnaa, romelic<br />

garkveuli dro<strong>is</strong> Semdeg grovdeba <strong>da</strong> yalibdeba. codn<strong>is</strong><br />

gareSe TviT samyaroc ar iarsebebs. ararealuri samyaros<br />

arseboba igivea, rac sakuTari ,,mes” ganc<strong>da</strong> Cveni monawileob<strong>is</strong><br />

gareSe.<br />

hitleri <strong>da</strong> hesi realuri samyaros Svilebi, sikvdil<strong>is</strong><br />

Svilebi iyvnen. erTi avstri<strong>is</strong> miwaze, xolo meore egvipt<strong>is</strong> q.<br />

aleqsandriaSi <strong>da</strong>badebuli. orivem ico<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>i miw<strong>is</strong>,<br />

samSoblos siyvaruli. arc erTi maTgani bela<strong>da</strong>d ar<br />

<strong>da</strong>badebula. <strong>is</strong>ini Cveulebrivi, rigiTi a<strong>da</strong>mianebi iyvnen.<br />

politikosi Tu qveyn<strong>is</strong> beladi, upirveles yovl<strong>is</strong>a<br />

pirovnebaa, amitom hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hes<strong>is</strong> urTierTobaSi araferia<br />

ucnauri <strong>da</strong> miutevebeli; xolo sxveb<strong>is</strong> mimarT mZafri<br />

siZulvili <strong>da</strong> urTierTSor<strong>is</strong> aseTi siyvaruli goneb<strong>is</strong> zesaidumlos<br />

ufro warmoadgens, romelsac konkretuli<br />

nivTmtkicebebi ar gaaCnia. ratom wers kaci sikvdil<strong>is</strong> win<br />

anderZs m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> yvelaferi amao un<strong>da</strong> iyos, <strong>is</strong> xom kvdeba es<br />

kac<strong>is</strong> Seucnobeli buneb<strong>is</strong> qvecnobieri nawil<strong>is</strong> logikuri<br />

algoriTmia, romelic gar<strong>da</strong>uvali aucileblob<strong>is</strong> ZaliT an<br />

Tun<strong>da</strong>c instiqtiT ar<strong>is</strong> nakarnaxevi.<br />

pirovneb<strong>is</strong> monacemTa lokalur baz<strong>is</strong>Si deklasirebuli<br />

monacemeb<strong>is</strong> sinqronuli modifikacia, diametruli sxvaob<strong>is</strong><br />

48


prognozireb<strong>is</strong> saSualebas iZleva. m<strong>is</strong>i moZraobaSi moyvan<strong>is</strong><br />

inflaciur struqturas ganapirobebs inercia, sixSire <strong>da</strong><br />

mikro-talRebi. homeopaTiaSi devalvaci<strong>is</strong> xangrZlivi an<br />

samu<strong>da</strong>mo procesebi stereotipeb<strong>is</strong> erTdrouli simboluri<br />

mauwyebelia. dinamiuri urTierTmonacvleoba ki gaaqtiureb<strong>is</strong><br />

koeficient<strong>is</strong> myari maCvenebelia. mkveTri Semobruneba<br />

pozitiur Tu arapozitiur monakveTze goneb<strong>is</strong> amgvari<br />

cirkulaci<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad xdeba. individ<strong>is</strong> racionaluri<br />

dinamika tvin<strong>is</strong> grafikul gamosaxulebaTa sqemaSi mu<strong>da</strong>m<br />

Tavsdeba. hitler<strong>is</strong> gonebrivi zRvari m<strong>is</strong>i Sinagani<br />

d<strong>is</strong>kreditaci<strong>is</strong> apoTeozi iyo. Tumca m<strong>is</strong>i suli, didi<br />

warmatebeb<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad, mainc d<strong>is</strong>komforts ganicdi<strong>da</strong>. <strong>is</strong><br />

miRweuliT arasdros kmayofildebo<strong>da</strong>. ufro <strong>da</strong> ufro met<strong>is</strong><br />

survili Sinagani <strong>da</strong>nakl<strong>is</strong><strong>is</strong> Sevseb<strong>is</strong> ma<strong>da</strong>s uRviveb<strong>da</strong>, rac<br />

sulieri gamofitv<strong>is</strong>a <strong>da</strong> carieli gars<strong>is</strong> koSmaruli s<strong>is</strong>uste<br />

gaxlavT. sakuTar pirovnebasTan Widil<strong>is</strong> grZnoba Seuvalia.<br />

marcx<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ubedureb<strong>is</strong> erTbaSad mozRvavebuli ganc<strong>da</strong>,<br />

TviTrwmen<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargvasTan erTad, sul<strong>is</strong> xorcTan Zal<strong>is</strong>mieri<br />

gayr<strong>is</strong> iniciatoria, TviTmkvlelob<strong>is</strong> <strong>ZiriTadi</strong> motiv<strong>is</strong> arc Tu<br />

deficituri meTodia. egzaltaci<strong>is</strong> TviT<strong>da</strong>knineb<strong>is</strong> tonusebi<br />

stiqiuri gar<strong>da</strong>saxv<strong>is</strong> katalizatoria. m<strong>is</strong>i qmediTunarianob<strong>is</strong><br />

aseTi simZlavre gare faqtoreb<strong>is</strong> aRqm<strong>is</strong>as mopasuxe Sinagani<br />

muxt<strong>is</strong> urTierTSexebaSi mosvl<strong>is</strong> proporciulia.<br />

TviTkontrol<strong>is</strong> aTv<strong>is</strong>eb<strong>is</strong> Segnebuli variacia neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong><br />

gamovlen<strong>is</strong> mtkice garantia. gare samyarosTan fsiqikuri<br />

lobireb<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong> konceftualuri pirobebi azrovneb<strong>is</strong><br />

s<strong>is</strong>temuri konsoli<strong>da</strong>ciiT sruldeba. <strong>da</strong>xvewili manereb<strong>is</strong><br />

zomieri warmoCena pirovnebaTa Segueb<strong>is</strong> a<strong>da</strong>ptirebuli<br />

49


variantia. individTa urTierTSevseb<strong>is</strong> meqanizmi ki sinTezuri<br />

xelovneb<strong>is</strong> iSviaTi nimuSia, deformaci<strong>is</strong> yovelgvar nazavs<br />

moklebuli. eqscentrulob<strong>is</strong> koordinatebi organizmSi<br />

gamovlenili diversiuli qmedebeb<strong>is</strong> paralelurad<br />

mimdinareobs <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i araerTgvarovani destabilizaci<strong>is</strong> mizezi<br />

xdeba. funqcionaluri moSl<strong>is</strong> es avTv<strong>is</strong>ebiani siptomi,<br />

pirovnebaTa <strong>da</strong>avadeb<strong>is</strong> qronikuli kataklizmebiT rom<br />

gvaxsenebs Tavs, saerTod demografi<strong>is</strong> Semaferxebeli niSniT<br />

xasiaTdeba. saukun<strong>is</strong> nostalgia m<strong>is</strong>i dideb<strong>is</strong> momakvdinebeli<br />

fenomen<strong>is</strong> ukuproporciulia. piramid<strong>is</strong> am umaRles mwvervalze<br />

aTvl<strong>is</strong> saTave my<strong>is</strong>ve <strong>da</strong>viwyebas eZleva <strong>da</strong> dro<strong>is</strong> orazrovani<br />

indiferentizm<strong>is</strong> msxverpli xdeba.<br />

hitlersa <strong>da</strong> hess Sor<strong>is</strong> diametruli sxvaoba<br />

likvidirebulia <strong>da</strong> <strong>is</strong>ini metamorfozuli xasiaT<strong>is</strong> gamo<br />

urTierT<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> uCveulo suraTs qmnian. epoq<strong>is</strong> kvali<br />

TaobaTa mudmiv monacvleobas graciozulobasa <strong>da</strong> metnaklebad<br />

gansxvavebul koloritul Tv<strong>is</strong>ebebs sZens. amitomaa,<br />

rom maTi gaxseneb<strong>is</strong>as uneblie warmoqmnil eiforias ver<br />

vmalavT, imdenad didia maTi geni<strong>is</strong> aRiareb<strong>is</strong> Sinagani<br />

moTxovnileba. Rirebuleb<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgena m<strong>is</strong>ive faseulob<strong>is</strong><br />

mixedviT xdeba. amas Cveulebrivi, rigiTi a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong><br />

pirovneb<strong>is</strong> gaanalizeb<strong>is</strong>as maTi nakl<strong>is</strong> mixedviT viwyebT,<br />

xolo kacobriob<strong>is</strong> did STamomavlebTan mimarTebaSi, piriqiT.<br />

es metad ucnauri <strong>da</strong> gnebavT zedmetad <strong>da</strong>mafiqrebelicaa.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad im<strong>is</strong>a, rom ganusjelob<strong>is</strong> sindroms aq gverds ver<br />

avuvliT, am pirovnebaTa xibli maradiulia <strong>da</strong> mexsierebaSi<br />

TviTneburi SemorCen<strong>is</strong> mouSorebeli tvirTia. maT arsebobaSi<br />

ar<strong>is</strong> raRac saerTo, genetik<strong>is</strong> msgavsi, qveyniereb<strong>is</strong> <strong>da</strong>sabami<strong>da</strong>n<br />

50


om iRebs saTaves. cxovreb<strong>is</strong> mkacri reglamenti zogjer maTi<br />

moRvaweob<strong>is</strong> sferos srulfasovani warmoCen<strong>is</strong> Semaferxebelia.<br />

,,a<strong>da</strong>miani, romelic didi iyo sicocxleSi, aTjer didi xdeba<br />

sikvdil<strong>is</strong> Semdeg” _ karleil<strong>is</strong> es cnobili gamonaTqvami<br />

TanamedroveTa mimarT sazogadoeb<strong>is</strong> Cveuli gulgrilob<strong>is</strong><br />

kidev erTi u<strong>da</strong>vo <strong>da</strong>sturia.<br />

r. hesi m<strong>is</strong> mier Seqmnil konstruirebad samyaroSi marto<br />

ar aRmoCn<strong>da</strong>, masTan erTad moiazreba hitleri. man rudolfze<br />

gacnob<strong>is</strong> dRi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>uviwyari STabeWdileba moaxdina. am dRi<strong>da</strong>n<br />

hes<strong>is</strong> cxovreba optim<strong>is</strong>turma ideebma warmarTa. <strong>swored</strong>, es<br />

kaci moevlina mas pirvel msoflio omSi <strong>da</strong>marcxebuli<br />

germani<strong>is</strong> mxsnelad. ,,hitleri <strong>is</strong> kacia, v<strong>is</strong>ac ZaluZs germani<strong>is</strong><br />

aRorZineba, mxolod mas <strong>da</strong> erTaderT mas”[1,127]. _ ucnauri<br />

STagonebiT eubnebo<strong>da</strong> rudolfi Tav<strong>is</strong> momaval meuRles ilze<br />

priols, romelzec am kacma aseve <strong>da</strong>matyvevebeli gavlena<br />

moaxdina. r. hesma am ,,axali aRmoCeniT”, Tav<strong>is</strong> sakonkurso<br />

naSroms, ,,kaci, romelic ixsn<strong>is</strong> Cvens qveyanas”[16,15] erTgvari<br />

konkretuli pasuxi mouZebna. usaTuod, es adolf hitleri iyo.<br />

1923w. miunxen<strong>is</strong> lud<strong>is</strong> putCma m<strong>is</strong> organizatorebs<br />

arasaxarbielo Sedegi moutana, Tumca Tav<strong>is</strong> mxriv maTi<br />

politikuri karier<strong>is</strong> patara <strong>da</strong>sawy<strong>is</strong>i Seiqna. es gaxl<strong>da</strong>T<br />

hitler<strong>is</strong> xel<strong>is</strong>uflebaSi mosvl<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>eburi <strong>is</strong>toriuli Tu<br />

politikuri foni, romelmac Tan<strong>da</strong>TanobiT didi asparezi<br />

SeiZina. landsberg<strong>is</strong> cixem ori odiozuri figur<strong>is</strong> hitler<strong>is</strong>a<br />

<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>axloebaSi Tav<strong>is</strong>eburi roli iTamaSa. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong><br />

moyolebuli r. hess hitler<strong>is</strong> politikuri orbita 1941 wlamde<br />

ar <strong>da</strong>utovebia. saiTac ,,tribuni” ∗ gezs aiReb<strong>da</strong>, iqeT mihyvebo<strong>da</strong><br />

∗<br />

,,tribuni” _ a. hitler<strong>is</strong> metsaxeli, romelic r. hesma Searqva<br />

51


mas ,,rudi” ∗∗ . ,,me m<strong>is</strong>i erTguli var, rogorc arasdros, me<br />

miyvars <strong>is</strong>”[38,228] - wer<strong>da</strong> hesi. patimrob<strong>is</strong> periodSi, <strong>is</strong><br />

hitler<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ramdenime rols erTdroulad TamaSob<strong>da</strong>:<br />

rogorc d<strong>is</strong>kusieb<strong>is</strong> Tanamonawile <strong>da</strong> partniori, rogorc<br />

sacdeli auditoria hitler<strong>is</strong> monologeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. landsberg<strong>is</strong><br />

cixeSi <strong>da</strong><strong>is</strong>axa axali politikuri mizani: ,,Cven cxvirebi un<strong>da</strong><br />

SevyoT raixstagSi... marqs<strong>is</strong>tebs vajoboT; Tu es ufro didxans<br />

gagrZeldeba, umjobesia <strong>is</strong>ini <strong>da</strong>vxvritoT!” hes<strong>is</strong> kiTxvaze, Tu<br />

rod<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> imedovnebs hitleri xel<strong>is</strong>uflebaSi mosvlas,<br />

momavalma fiurerma upasuxa: ,,minimum xuT, maqsimum Svid<br />

weliwadSi”[38. 228]. sinamdvileSi, es mox<strong>da</strong> 8 wl<strong>is</strong> Semdeg,<br />

hitler<strong>is</strong> mier maSin gakeTebul prognozze erTi wliT gvian.<br />

r. hesi germanii<strong>da</strong>n gaiqca <strong>da</strong> avstrias Seafara Tavi.<br />

magram, male sakuTari ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> Tanaxmad, Tav<strong>is</strong><br />

TanamoazreebTan cixeSi brundeba <strong>da</strong> maT xvedrs iziarebs.<br />

mxolod, stiqiuri buneb<strong>is</strong> a<strong>da</strong>mians Tu SeeZlo am<strong>is</strong> gakeTeba,<br />

romelSic moulodneloba, uCveulo mgznebareba <strong>da</strong> enTuziazmi<br />

Warba<strong>da</strong>a moZalebuli. am sami Tv<strong>is</strong>eb<strong>is</strong> matarebel didostats<br />

faS<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> bibliad wodebul ,,Main kampf” *** -<strong>is</strong><br />

SedgenaSic miuRia monawileoba, romelsac mas cixeSi yofn<strong>is</strong>as<br />

karnaxob<strong>da</strong> avtori _ hitleri. wigni hitler<strong>is</strong> agresiul<br />

gegmebTan erTad gamsWvalulia k. haushofer<strong>is</strong><br />

SorsmWvreteluri ideebiT. ,,sasicocxlo sivrce<br />

aRmosavleTiT” _ haushofer<strong>is</strong> geopolitik<strong>is</strong> es qvakuTxedi,<br />

iqca ,,Main kampf”-<strong>is</strong> sagareo politikuri nawil<strong>is</strong> centralur<br />

debulebad. TviTon k. haushoferma ori aTeuli wl<strong>is</strong> Semdeg<br />

∗∗ ,,rudi” _ ase eZax<strong>da</strong> fiureri hess Sinaurulad<br />

*** Main kampf- Cemi brZola<br />

52


niurnberg<strong>is</strong> procesze aRiara, rom ,, ...es ideebi hes<strong>is</strong> meSveobiT<br />

aRwev<strong>da</strong> hitleramde, magram man <strong>is</strong>ini sworad verasodes ver<br />

gaigo <strong>da</strong> mas Cemi wignebi arasodes ar waukiTxavs”[38,228].<br />

rogorc cnobilia, k. haushoferma r. hesi landsberg<strong>is</strong><br />

cixeSi yofn<strong>is</strong>as, sul mcire, rvajer inaxula. un<strong>da</strong> iTqvas, rom<br />

k. haushofer<strong>is</strong> ant<strong>is</strong>emitizmi ufro ze<strong>da</strong>piruli <strong>da</strong><br />

tradiciuli iyo, masSi ar igrZnobo<strong>da</strong> ebraeleb<strong>is</strong> mimarT<br />

personaluri siZulvili. germanelebs, k. haushofer<strong>is</strong> Teori<strong>is</strong><br />

propagand<strong>is</strong>tuli variant<strong>is</strong> mixedviT, _ rogorc ,,ers sivrc<strong>is</strong><br />

gareSe” _ <strong>da</strong>pyrobiTi omi un<strong>da</strong> ewarmoebinaT, raTa Sesabam<strong>is</strong>ad<br />

uzrunvelyofili yofiliyvnen. Tav<strong>is</strong> wignSi ,,wynari okean<strong>is</strong><br />

geopolitika” k. haushoferi iaponias aziaSi igive rols<br />

akuTvneb<strong>da</strong>, ra rolic un<strong>da</strong> eTamaSa germanias evropaSi. wigniT<br />

,,Main kampf”-iT Seqmnes nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> uZlevelob<strong>is</strong><br />

fenomeni, ramac saTave <strong>da</strong>udo mesame raix<strong>is</strong> krax<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uval<br />

aucileblobas.<br />

Zalmomreoba anu socialuri eqsploatacia, upirvelesad,<br />

a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> biologiuri buneb<strong>is</strong> naklovanebebiT un<strong>da</strong> aixsnas.<br />

pirovneb<strong>is</strong> fsiqikuri struqtur<strong>is</strong> Sinagani wonasworob<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>rRveva, avtomaturad iwvevs m<strong>is</strong> agresiul reaqcias.<br />

agresiuli midrekileba a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> buneb<strong>is</strong> aRukveTeli<br />

instiqtia, romelic vlindeba omebSi, a<strong>da</strong>mianebTan<br />

urTierTobeb<strong>is</strong> dros, konkurenciasa <strong>da</strong> klasobriv<br />

antagonizmSi, rasobriv <strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pirebasa <strong>da</strong> sxva konfliqtebSi.<br />

Tumca, hitlerTan mimarTebaSi gacilebiT Sors wavidodiT.<br />

omi m<strong>is</strong>i nevrozuli fsiqoz<strong>is</strong> gamovlineb<strong>is</strong> Sedegi iyo.<br />

fsiqikuri degra<strong>da</strong>ci<strong>is</strong> niSnebi, r. hesTanac SeiniSnebo<strong>da</strong>.<br />

magram m<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>ia ingl<strong>is</strong>Si, m<strong>is</strong>ive sityvebiT rom vTqvaT,<br />

53


,,kacTmoyvareob<strong>is</strong> motiviT iyo nakarnaxevi”, anu xocva-Jlet<strong>is</strong><br />

Tavi<strong>da</strong>n acileb<strong>is</strong> mizniT. gamoTqmuli azri Tav<strong>is</strong>ebur<br />

winaaRmdegobaSi mod<strong>is</strong>, rogorc 1935w. r. hes<strong>is</strong> mier<br />

,,niurnberg<strong>is</strong> kanonebze”, aseve 1938w. avstri<strong>is</strong> anSlusze<br />

xelmoweril dekretebTan. msgavs dekretebze xelmouwerob<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi, arsebiTad, araferi Seicvlebo<strong>da</strong>, gar<strong>da</strong> im<strong>is</strong>a, rom<br />

r. hess saTanado statuss CamoarTmevdnen <strong>da</strong> m<strong>is</strong> adgilze sxva<br />

amas mainc gaakeTeb<strong>da</strong>., an 1941 wl<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> masSi fsiqiuri<br />

gar<strong>da</strong>texa mox<strong>da</strong> mamobrivi instiqti<strong>da</strong>n gamomdinare. volf<br />

riudiger hesi, am dros, 3 wl<strong>is</strong> iyo. Tu Tvals ga<strong>da</strong>vavlebT<br />

SvilTan mam<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebulebas, msgavsi alternativa<br />

<strong>da</strong>saSvebad migvaCnia. saxelmwifo moRvawe gacilebiT humanuri<br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>myolia, roca mas ojaxi hyavs. es grZnoba<br />

lokalizebulia a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> gonebaSi <strong>da</strong> pirovneb<strong>is</strong> Sinagani<br />

samyaros moZraob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> cvalebadob<strong>is</strong> modifikacia masze<br />

gavlenas ver axdens. individi yovelTv<strong>is</strong> amod<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>i<br />

moTxovnilebi<strong>da</strong>n anu ,,me”-s uSualo intuicii<strong>da</strong>n. Tumca<br />

politikos<strong>is</strong>a <strong>da</strong> pirovneb<strong>is</strong> gamijvn<strong>is</strong> garkveuli horizonti<br />

arsebobs. pirovnebaTa fsiqikuri monacemeb<strong>is</strong>a Tu faqteb<strong>is</strong><br />

aRnusxva gaTviTcnobiereb<strong>is</strong> lokaluri SenaerTia, romelic<br />

Sinagani koordinireb<strong>is</strong> saSualebas iZleva. aRqm<strong>is</strong> es utyuari<br />

koreqcia m<strong>is</strong><strong>da</strong>mi zusti midgom<strong>is</strong> uSualo katalizatoria.<br />

msgavsi unar<strong>is</strong> warmoCena individ<strong>is</strong> Tan<strong>da</strong>yolili Tv<strong>is</strong>ebaa,<br />

cxovrebaSi miRebuli gamocdilebiT gafarToebuli.<br />

<strong>da</strong>kvirveb<strong>is</strong> bunebrivi stiqia, rogorc mzardi ganviTareb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

STagonebiTi emanaci<strong>is</strong> produqti, Tan<strong>da</strong>TanobiT ivseba <strong>da</strong><br />

yalibdeba. Tumca, yoveli individi aseTi gonebrivi<br />

,,ritualiT” rodi gamoirCeva. m<strong>is</strong>i susti impulsebi gaucxoeb<strong>is</strong><br />

54


sindroms warmoSobs <strong>da</strong> pirovneba arazusti Sexedulebeb<strong>is</strong><br />

mqone xdeba. individ<strong>is</strong> intimuri gancdebi azrovneb<strong>is</strong><br />

Tav<strong>is</strong>eburi periodizaciiT gamoirCeva. masSi sentimentaluroba<br />

<strong>is</strong>e Warba<strong>da</strong>a, rogorc indiferentizmi. antonomiuri<br />

mgrZnobelob<strong>is</strong> Tanabari arseboba ganwyob<strong>is</strong> mkveTri<br />

cvalebadob<strong>is</strong> mauwyebelia. xasiaT<strong>is</strong> moCvenebiT sirTules<br />

ucnauri muxtebic Tan erTv<strong>is</strong>, rac gansakuTrebulob<strong>is</strong> niSniT<br />

<strong>ikveTeba</strong>. maTi, rogorc <strong>da</strong>mkvirvebelTa TvalTaxedva xSirad<br />

dinamiuria, garkveuli zomiereb<strong>is</strong> farglebSi. Sinagani<br />

eqscentrulob<strong>is</strong> CaxSob<strong>is</strong> parametrebi ukmayofileb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

gaRizianebadi gancdeb<strong>is</strong> fonze, pikanturi vneb<strong>is</strong> inscenireb<strong>is</strong><br />

momaswavebelia. es saucxoo idealizm<strong>is</strong> klasikuri nimuSia,<br />

wleb<strong>is</strong> manZilze gamorCeuli eleganturobiT gamovlenili.<br />

aseTi a<strong>da</strong>mianebi iSviaTad ibadebian <strong>da</strong> zogjer Seucnobad<br />

garemoSi kvdebian. maTi xasiaT<strong>is</strong> konus<strong>is</strong>eburi Strixebi<br />

umravlesob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> metad miuwvdomeli <strong>da</strong> gaugebaria. aseT<br />

SemTxvevaSi, ganmartoeb<strong>is</strong> albaToba didia, roca didia<br />

mozRvavebuli emocieb<strong>is</strong> neitralizaci<strong>is</strong> survili.<br />

SesaZlebelia, garkveul monakveTze moxdes individ<strong>is</strong><br />

burani<strong>da</strong>n gamorkveva, arsebulTan Segueba <strong>da</strong> sakuTar TavTan<br />

martod ar <strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> xelovnuri pirobeb<strong>is</strong> Seqmna. r. hes<strong>is</strong><br />

Sinagani samyaros wakiTxva bevrma ver SeZlo. abstraqtul<br />

garemoebaTa vakuumSi moxvedrilma, yvelaze martoxela kac<strong>is</strong><br />

saxeli <strong>da</strong>imkvidra mTel msoflioSi. oci wl<strong>is</strong> <strong>da</strong> meti xn<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi, ojax<strong>is</strong> wevreb<strong>is</strong> unaxavob<strong>is</strong> lam<strong>is</strong> gamaognebeli<br />

faqti, r. hes<strong>is</strong> pirovneb<strong>is</strong> tipiuri monacemebiT aixsneba, razec<br />

dResdReobiT <strong>da</strong>ujerebeli hipoTeza metyvelebs.<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> oreul<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong> iluzia absurdia,<br />

55


<strong>is</strong>eve rogorc m<strong>is</strong>i TviTmkvlelob<strong>is</strong> nonsesi. r. hesma bunebrivi<br />

grZnobeb<strong>is</strong> moWarbebuli siptomebi ver Cakla Span<strong>da</strong>us cixeSi<br />

meuRl<strong>is</strong>a <strong>da</strong> vaJ<strong>is</strong> Sexvedr<strong>is</strong>as, romelic 1969w. Sedga, m<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>patimrebi<strong>da</strong>n oc<strong>da</strong>rva wl<strong>is</strong> Semdeg. aseve, man Tav<strong>is</strong>i<br />

uaxloesi megobr<strong>is</strong> a. haushofer<strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong> cnob<strong>is</strong><br />

mosmen<strong>is</strong>as, ver ukuagdo TvalebSi momdgari cremli,<br />

miuxe<strong>da</strong>vad im<strong>is</strong>a, rom es amnezi<strong>is</strong> simulireb<strong>is</strong> gacem<strong>is</strong><br />

tolfasi iyo. rogorc cnobilia, niurnberg<strong>is</strong> proces<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> win, amerikeleb<strong>is</strong> iniciativiT, r. hesi Seaxvedres k.<br />

haushofers. ,,rudolf, Sen ra ver mcnob... oci weli Cven<br />

saxelebiT mivmarTavdiT erTmaneTs. Tu moTminebiT aRiWurvebi,<br />

Sen <strong>da</strong>gibrundeba mexsiereba. maSin Sen gaixseneb Zvel<br />

megobrebs... nuTu Sen ar gaxsovs albrexti, <strong>is</strong> aRar ar<strong>is</strong> Cven<br />

Sor<strong>is</strong>!”[42,134]. rogorc cnobilia, a. haushoferi ukmayofilo<br />

iyo germani<strong>is</strong> politikiT <strong>da</strong> cdilob<strong>da</strong> am politikaze Tav<strong>is</strong>i<br />

gavlena moexdina. irkveva, rom r. hesi megobrob<strong>da</strong>, hitler<strong>is</strong><br />

politikiT ukmayofilo kacTan. ara marto megobrob<strong>da</strong>, a.<br />

haushoferi hes<strong>is</strong> mrCeveli gaxl<strong>da</strong>T ingl<strong>is</strong>urenovani qveyneb<strong>is</strong><br />

sakiTxebSi. fiurer<strong>is</strong> moadgile mfarvelob<strong>da</strong> haushofereb<strong>is</strong><br />

ojaxs, sanam germaniaSi iyo. cnobilia rom man m<strong>is</strong>ca dediT<br />

ebrael albrexts sagangebo sabuTi, romelic xelSeuxeblob<strong>is</strong><br />

garants aZlev<strong>da</strong>. Tav<strong>is</strong>Tavad interes moklebuli rodia <strong>is</strong>,<br />

rom k. haushiferi arwmuneb<strong>da</strong> hess gafren<strong>is</strong> warmatebiT<br />

<strong>da</strong>gvirgvineb<strong>is</strong> saqmeSi. fiurer<strong>is</strong> moadgileze m<strong>is</strong>i gavlena<br />

didi iyo. <strong>da</strong>mafiqrebelia, ra xels aZlev<strong>da</strong> mama-Svil<br />

haushoferebs r. hes<strong>is</strong> germanii<strong>da</strong>n wasvla <strong>is</strong>ini kargavdnen<br />

kacs, romelic hitler<strong>is</strong>gan icav<strong>da</strong> maT. ratom sur<strong>da</strong>T<br />

<strong>da</strong>ekargaT fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> saxiT patronaJi faqtobrivad,<br />

56


<strong>is</strong>ini rCebodnen hitler<strong>is</strong> gavlen<strong>is</strong> qveS, v<strong>is</strong>i politikac ar<br />

moswon<strong>da</strong>T. vfiqrobT, maT hitler<strong>is</strong> hes<strong>is</strong>admi uryevi<br />

siyvarul<strong>is</strong> imedi qon<strong>da</strong>T, ramac am SemTxvevaSi ar gaamarTla.<br />

ufro sworia vivaraudoT, rom haushoferebi <strong>da</strong>rwmunebulebi<br />

iyvnen am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> warmatebaSi, romelic ara marto Secvli<strong>da</strong><br />

viTarebas sagareo politik<strong>is</strong> sferoSi, aramed <strong>da</strong>debiTad<br />

imoqmedeb<strong>da</strong> TviT hes<strong>is</strong> renomezec. ar gamovricxavT, rom<br />

haushoferebs Tav<strong>is</strong>i gegma qon<strong>da</strong>T, roml<strong>is</strong> Sesaxeb SesaZloa<br />

TviT hesmac ki ar ico<strong>da</strong>, magram gvian gaigo hitlerma.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> warmateb<strong>is</strong> SemTxvevaSi, fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> gmirad ga<strong>da</strong>qcev<strong>is</strong> apoTeozi SesaniSnavad<br />

moergebo<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i gapirvelkaceb<strong>is</strong> haushofer<strong>is</strong>eul ideas.<br />

rogorc cnobilia, hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> Semdeg, a. haushoferi<br />

araoficialuri cd<strong>is</strong>as, molaparakebebi ewarmoebina<br />

SveicariaSi, <strong>da</strong>savlel mokavSireebTan om<strong>is</strong> <strong>da</strong>mTavreb<strong>is</strong><br />

Sesaxeb, orTvian ,,sapatio patimrobaSi” aiyvanes, 1941 wels.<br />

sabolood, <strong>is</strong> miemxro hitler<strong>is</strong> mowinaaRmdegeebs, romlebmac<br />

1944w. 20 ivl<strong>is</strong>s hitlerze Tav<strong>da</strong>sxma moaxdines. maSin<br />

gamZvinvarebulma fiurerma Tqva: hesi un<strong>da</strong> CamovaxrCoT,<br />

<strong>swored</strong> <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> iwyeba yvelaferio. am warumatebeli Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong><br />

Semdeg, a. haushoferi alpebSi imalebo<strong>da</strong>. 1944w. 7 dekembers<br />

<strong>da</strong>apatimres <strong>da</strong> berlin<strong>is</strong> cixeSi, moabitSi Casves. <strong>is</strong><br />

sikvdiliT <strong>da</strong>sajes 1945w. 23 aprils.<br />

Cven, a<strong>da</strong>mianebi, umravles SemTxvevaSi, bunebriv instiqtebs<br />

vemorCilebiT, imdenad didia maTi Cvenze zemoqmedeb<strong>is</strong> saSuri<br />

Zala. skeptikuri azrovneb<strong>is</strong> Camoyalibeba xSirad gancdili<br />

sibralul<strong>is</strong> gamo xdeba. am saSineli grZnob<strong>is</strong> warmoqmn<strong>is</strong>as<br />

mozRvavebuli tkivil<strong>is</strong> gamklaveba mxolod cremls SeuZlia.<br />

57


cnobilia, rom hitleri hes<strong>is</strong> gaxseneb<strong>is</strong>as atir<strong>da</strong> itali<strong>is</strong><br />

mmarTvel benito musolinTan saubr<strong>is</strong> dros. 1941w. 2 ivn<strong>is</strong>s<br />

fiurer<strong>is</strong> <strong>da</strong>Jinebuli moTxovniT ,,brener<strong>is</strong> uReltexilze<br />

Sedga Sexvedra hitlersa <strong>da</strong> musolins Sor<strong>is</strong>“[48,491]. saubari<br />

<strong>da</strong>xurul kars miRma warimarTa, romelsac duCes siZe <strong>da</strong><br />

itali<strong>is</strong> sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri, grafi galeaco Ciano,<br />

eswrebo<strong>da</strong>. mogvianebiT, man am saubr<strong>is</strong> detalebi warmogvidgina<br />

Tav<strong>is</strong> memuarebSi. saubr<strong>is</strong> Tema, ZiriTa<strong>da</strong>d, politikuri<br />

aspeqtiT Semoifargla, ,,fiureri pirveli alaparak<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>i<br />

moadgil<strong>is</strong> Taobaze <strong>da</strong> atir<strong>da</strong>“[7,343]. adolf hitleri<br />

ganicdi<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> savalalo mdgomareobas did britaneTSi,<br />

romelic m<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> Cavardnam gamoiwvia. <strong>is</strong> mRelvareb<strong>is</strong>,<br />

sinanul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sibralul<strong>is</strong> mozRvavebul grZnobebs Tanabrad<br />

ganicdi<strong>da</strong>, sayvareli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargv<strong>is</strong>as rom eufleba kacs,<br />

sakuTari ususuri mdgomareob<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong> gamo. rogorc<br />

cnobilia, hitlerma musolin<strong>is</strong> msgavsad araerTxel sca<strong>da</strong> r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>elTa tyveobi<strong>da</strong>n gamoxsna, magram britaneT<strong>is</strong><br />

sa<strong>da</strong>zvervo samsaxuri yovelTv<strong>is</strong> droulad igeb<strong>da</strong> analogiuri<br />

mcdelobeb<strong>is</strong> Sesaxeb <strong>da</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad, fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong><br />

adgilsamyofel<strong>is</strong> Secvl<strong>is</strong> sxva<strong>da</strong>sxva variantebs adgen<strong>da</strong>.<br />

amitom, r. hesma didi britaneT<strong>is</strong> rigi cnobili sapyrobileebi<br />

gamoiara: glazgo, mitCet-ple<strong>is</strong>i, london<strong>is</strong> taueri <strong>da</strong> a.S.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, r. hes<strong>is</strong> saxelmwifo moRalat<strong>is</strong> ampluaSi<br />

ganxilva goniereb<strong>is</strong> sazRvrebs scildeba. hitleri, romelSic<br />

Zalaufleb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> pativmoyvareob<strong>is</strong> <strong>da</strong>uTrgunavi sindromebi<br />

Warbad iyo, Sur<strong>is</strong>geb<strong>is</strong> mizniT mZevlad aiyvan<strong>da</strong> m<strong>is</strong> meuRlesa<br />

<strong>da</strong> sami wl<strong>is</strong> Svils, ara Tu <strong>da</strong>xmareb<strong>is</strong> xels gauwvdi<strong>da</strong> maT.<br />

am<strong>is</strong> Semdeg, r. hess piradi axireb<strong>is</strong> motiviT gana SeeZlo<br />

58


ojax<strong>is</strong> gawirva <strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena sakuTari Tav<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> mizniT Tu germanii<strong>da</strong>n m<strong>is</strong>i gaqcev<strong>is</strong> Tez<strong>is</strong>i<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare vimsjelebT, <strong>is</strong> Tav<strong>is</strong> yvelaze axlobel a<strong>da</strong>mianebs<br />

nac<strong>is</strong>tebTan ar <strong>da</strong>toveb<strong>da</strong>. aseT SemTxvevaSi <strong>is</strong> wavido<strong>da</strong> ara<br />

ingl<strong>is</strong>Si, aramed romelime neitraluri saxelmwifos qalaqSi,<br />

romelic im dros emigrantTa TavSesafrad iyo qceuli. magram,<br />

nac<strong>is</strong>tur germaniaSi hes<strong>is</strong> ojaxi erTaderTi gaxl<strong>da</strong>T, v<strong>is</strong>ac<br />

m<strong>is</strong>i ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> gamo, hitler<strong>is</strong> msaxvrali xeli ar<br />

Sexebia. miuxe<strong>da</strong>vad im<strong>is</strong>a, rom fiurer<strong>is</strong> moadgilem mTeli<br />

pasux<strong>is</strong>mgebloba Tav<strong>is</strong> Tavze aiRo, fiurer<strong>is</strong> brZanebiT<br />

<strong>da</strong>apatimres: al. haushoferi, r. hes<strong>is</strong> piradi adiutantebi: karl<br />

hainc pinCi <strong>da</strong> alfred laitgeni, agreTve piradi mZRoli<br />

liperti. am<strong>is</strong> Semdeg, fiurer<strong>is</strong> nebarTviT, ilze priols<br />

Tanxmoba eZleo<strong>da</strong> mieRo qmr<strong>is</strong> werilebi <strong>da</strong> masze Tava<strong>da</strong>c<br />

epasuxa. r. hes<strong>is</strong> ojax<strong>is</strong> xelSeuxeblob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> m<strong>is</strong><strong>da</strong>mi<br />

saxelmwifo pensi<strong>is</strong> <strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong> faqtiT, hitleri ar moeri<strong>da</strong><br />

sazogadoeb<strong>is</strong> ,,ganaTlebas“, Tu pirvelTa <strong>da</strong>patimreb<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi es gaiTval<strong>is</strong>wina. yovelive am<strong>is</strong> analizi saTuos<br />

ar xd<strong>is</strong> hitler<strong>is</strong> winaswar codnas, hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong><br />

Sesaxeb. am Cveulebrivma movlenam gansakuTrebuli <strong>da</strong>tvirTva,<br />

r. hes<strong>is</strong> mier, am detal<strong>is</strong> sikvdilamde sagul<strong>da</strong>gulod<br />

<strong>da</strong>malv<strong>is</strong> mcdelob<strong>is</strong> Sedegad SeiZina. fiurer<strong>is</strong> rol<strong>is</strong><br />

,,gamoricxva“ am m<strong>is</strong>iaSi, <strong>is</strong>ev nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> intereseb<strong>is</strong><br />

gaTval<strong>is</strong>winebiT mox<strong>da</strong>, rom ar <strong>da</strong>karguliyo sazogadoeb<strong>is</strong><br />

rwmena maTi belad<strong>is</strong>admi, aseT warumatebel m<strong>is</strong>iaze <strong>da</strong>stur<strong>is</strong><br />

micem<strong>is</strong> gamo. aseTi niuans<strong>is</strong> oficialurad gamokveTa nac<strong>is</strong>t<strong>is</strong><br />

mxri<strong>da</strong>n, arc hitler<strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong> Semdeg iyo mizanSewonili,<br />

germani<strong>is</strong> aTaswleulTa matianeSi m<strong>is</strong>i ,,ganumeorebeli<br />

59


fenomen<strong>is</strong>“ idealuri warmosaxv<strong>is</strong> gamo. r. hesi sakuTari<br />

individualob<strong>is</strong> <strong>da</strong>mkvidreb<strong>is</strong> erTgvar pretenziasac ayeneb<strong>da</strong>,<br />

roca acxadeb<strong>da</strong> ,,barbarosas gegm<strong>is</strong>“ arcodn<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

sabWoTa kavSirze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> win, didi britaneT<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n<br />

meomari mxar<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> zurg<strong>is</strong> gamagreba, Tun<strong>da</strong>c m<strong>is</strong>i<br />

neitralitet<strong>is</strong> saxiT, ,,mSvidob<strong>is</strong> em<strong>is</strong>ars“ <strong>da</strong>majereblob<strong>is</strong><br />

niRabs acli<strong>da</strong>, rasac <strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si Casvl<strong>is</strong> dRi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>JinebiT<br />

imeoreb<strong>da</strong> aivon kirkpatrikTan <strong>da</strong> jon saimonTan oficialur<br />

<strong>da</strong>kiTxvaze. germani<strong>is</strong> sabWoTa kavSirze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> Semdeg,<br />

biverbruk<strong>is</strong> vizitma hesTan ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> samSvidobo<br />

molaparakebaTa nusxaSi garkveuli paragrafebi gamohyo.<br />

britaneT<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong> mier kargad mofiqrebuli es nabiji<br />

fiurer<strong>is</strong> azrovneb<strong>is</strong> Semobruneb<strong>is</strong>aken iyo mimarTuli.<br />

Sedegmac ar <strong>da</strong>ayovna. r. hes<strong>is</strong> mier ormoc-ormoc<strong>da</strong>aTiani<br />

gverdi memorandum<strong>is</strong> gakeTeba <strong>da</strong> biverbruk<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>cema<br />

ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> molaparakebaTa axali raund<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> macne<br />

gamodga, ramdena<strong>da</strong>c aq sityva ,,samSvidobo“ aRar figurireb<strong>da</strong>.<br />

amdenad, gafrena politikuri mizniT iyo SeniRbuli, xolo<br />

motivi ingl<strong>is</strong>Tan komprom<strong>is</strong>uli zav<strong>is</strong> miRweva gaxl<strong>da</strong>T. a.<br />

hitler<strong>is</strong> neb<strong>is</strong> ignonireba am m<strong>is</strong>iaSi, mxolod <strong>da</strong> mxolod, r.<br />

hes<strong>is</strong> moRalateob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> gonebrivi mentalitet<strong>is</strong> <strong>da</strong>qveiTebiT<br />

iyo SesaZlebeli, rac aq moyvanili faqteb<strong>is</strong> safuZvelze<br />

absoluturad gamoricxulia. amnezi<strong>is</strong> anu mexsiereb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> simuliacia politikuri saidumloeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>cv<strong>is</strong><br />

motiviT iyo nakarnaxevi. fsiqiurad aramdgrad mdgomareobaSi<br />

myofi a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> sityvas <strong>da</strong> saqmes naklebi Rirebuleba<br />

eqnebo<strong>da</strong>. amasTan, samedicino eqspertTa kom<strong>is</strong>ias, romelic did<br />

britaneTSi sagangebod iyo SerCeuli, ar <strong>da</strong>u<strong>da</strong>sturebia tvin<strong>is</strong><br />

60


iosferoSi raime msgavsi lafsuseb<strong>is</strong> arseboba, rac aseTi<br />

<strong>da</strong>skvn<strong>is</strong> gamotan<strong>is</strong> saSualebas mogvcem<strong>da</strong>. hipokramf<strong>is</strong> im<br />

naxevarsferoSi, romelSic grZelvadiani <strong>da</strong> moklevadiani<br />

mexsierebaa moTavsebuli <strong>da</strong> maTTv<strong>is</strong> axali cnobeb<strong>is</strong>a Tu<br />

informacieb<strong>is</strong> mimwodebeli nervuli s<strong>is</strong>xlZarRveb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>zianeb<strong>is</strong> kvali am eqspertiz<strong>is</strong> <strong>da</strong>skvnaSi ar moixsenieba.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, amnezi<strong>is</strong> cnobili hipoTeza ar <strong>da</strong>sturdeba.<br />

SesaZleblob<strong>is</strong> yovelgvar zRvars aRematebo<strong>da</strong> TiTqm<strong>is</strong><br />

oTxsaaTiani frena, MM,,ME-110“-<strong>is</strong> tip<strong>is</strong> TviTmfrinaviT, roml<strong>is</strong><br />

Tav<strong>da</strong>pirveli konstruqciuli modeli r. hes<strong>is</strong> instruqcieb<strong>is</strong><br />

safuZvelze, Tan<strong>da</strong>Tan gansxvavebuli stil<strong>is</strong> xdebo<strong>da</strong> _ Tav<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>matebiTi sawvavi avzebiT, mfrinav<strong>is</strong> kabinaSi <strong>da</strong>montaJebuli<br />

sxivadi anteniTa ∗ <strong>da</strong> Sesabam<strong>is</strong>i radio-mowyobilobiT* ∗ ,<br />

romelSic pauzeb<strong>is</strong> dros germani<strong>is</strong> cnobili kompozitoreb<strong>is</strong>:<br />

vagner<strong>is</strong>, bax<strong>is</strong>, Sopen<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sxvaTa klasikuri simfoniuri<br />

kompoziciebi ga<strong>is</strong>mo<strong>da</strong>. aseTi komponenteb<strong>is</strong> arseboba, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, miznad <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> fren<strong>is</strong> gaadvileb<strong>is</strong> uzrunvelyofas, rac<br />

gamaognebeli <strong>da</strong> Tavbru<strong>da</strong>mxvevi fantazi<strong>is</strong> realobaSi<br />

ganxorcieleb<strong>is</strong> naTel magaliTs iZleva. veraferi Seedreba<br />

xorcSesxmul genias, saukun<strong>is</strong> mesaW<strong>is</strong> sul<strong>is</strong>kveTebiT<br />

gaJRenTils, romelic mu<strong>da</strong>m xibls badebs <strong>da</strong> ara Sursa <strong>da</strong><br />

sixarbes. saukun<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> momxveWvelobiTi sidiade<br />

∗<br />

r. hesma m<strong>is</strong>i fren<strong>is</strong> kurs<strong>is</strong> gansazRvr<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, TviTmfrinavSi radiomimReb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>montaJeba moiTxova. magram garemoebas arTuleb<strong>da</strong> specialuri sxivadi antena,<br />

romelic Crd. <strong>da</strong>niaSi iyo ganTavsebuli. rogorc mas radiokvanZ<strong>is</strong> xelmZRvanelma iozef<br />

blumelma ganumarta, samx. germanii<strong>da</strong>n m<strong>is</strong>i gamoyeneba SeuZlebeli iyo. Tumc, rogorc<br />

Semdeg gairkva, sadgurs mimarTuleba Seucvales.<br />

∗ * sakiTx<strong>is</strong> ukeT gaazreb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> SevecdebiT ganvmartoT aviaciaSi radiomimReb<strong>is</strong><br />

gamoyeneb<strong>is</strong> meTodi. ZiriTa<strong>da</strong>d, am periodSi e. w. radio-kompasebiT sargeblobdnen,<br />

romelic RamiT, haerSi fren<strong>is</strong> mimarTulebas pir<strong>da</strong>pir, marjvniv Tu marcxniv<br />

warmarTav<strong>da</strong>. kurs<strong>is</strong> SesaZlebeli cvl<strong>is</strong> dros morzes cnobili kodi ga<strong>is</strong>mo<strong>da</strong>. bgera N<br />

(Dah-did an <strong>da</strong>sh-dot) marcxniv ga<strong>da</strong>xras, xolo A (Did-<strong>da</strong>h dot-<strong>da</strong>sh) marjvniv ga<strong>da</strong>xras niSnav<strong>da</strong>.<br />

es ki mfrinavs swori orientireb<strong>is</strong> saSualebas aZlev<strong>da</strong>.<br />

61


genioseb<strong>is</strong> kompleqsuri SemoqmedebiTi <strong>da</strong>tvirTv<strong>is</strong> diriJoria.<br />

am SemTxvevaSi pirovneba-kompleqsi, cnebaTa horizontze,<br />

mentaluri nusx<strong>is</strong> CamonaTvalSi, wamyvan adgilebze<br />

monacvleob<strong>is</strong> aqtivobiT gamoirCeva, roml<strong>is</strong> qaotur<br />

sibrtyeSic ga<strong>da</strong>nacvleba urTierTqmedeb<strong>is</strong> Zalebs <strong>da</strong>asustebs,<br />

magram ar mospobs. kontrastuli faqteb<strong>is</strong> Tanxvdoma am<br />

m<strong>is</strong>iaSi, kargad gaazrebuli obieqturi sinamdvil<strong>is</strong><br />

ilustrireb<strong>is</strong> saSualebas iZleva. taqtikuri mosazrebeb<strong>is</strong><br />

safuZvelze, warmoqmnili rigi sakiTxebi Cveni TvalTaxedv<strong>is</strong><br />

meridianul sibrtyeSi ganTavseb<strong>is</strong>as, erTmaneT<strong>is</strong>agan<br />

gansxvavebul calkeul <strong>da</strong>jgufebad iyofa.<br />

1939 wels, a. hitler<strong>is</strong> mier anderZ<strong>is</strong> Secvl<strong>is</strong>a <strong>da</strong> h.<br />

gering<strong>is</strong> uSualo memkvidred <strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong> faqts, r. hesi Cveuli<br />

simSvidiT Sexv<strong>da</strong>. yovel SemTxvevaSi, mas ar gamouTqvams raime<br />

protesti an miniSneba <strong>da</strong>saxelebuli faqt<strong>is</strong> mimarT; Tun<strong>da</strong>c<br />

imitom, rom am anderZ<strong>is</strong> Tav<strong>da</strong>pirveli varianti aseve sajarod<br />

iyo cnobili, xolo m<strong>is</strong>ma Secvlam didi miTqma-moTqma<br />

gamoiwvia nac<strong>is</strong>tur wreebSi, am pirovnebaSi ganawyeneb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

Seuracxyof<strong>is</strong> simptomebs uTuod warmoSob<strong>da</strong>. magram uzado<br />

inteligenti <strong>da</strong> <strong>da</strong>xvewili manereb<strong>is</strong> mqone a<strong>da</strong>miani msgavs<br />

Strixebs aSkarad rodi avlens, <strong>is</strong>eve rogorc es ar gamoxata<br />

aSS prezidentma f. ruzveltma u. CerCil<strong>is</strong> mimarT, r. hes<strong>is</strong><br />

Cafren<strong>is</strong> Taobaze informaci<strong>is</strong> droulad miuwodeblob<strong>is</strong> gamo.<br />

zemoT<strong>da</strong>saxelebuli faqti, r. hes<strong>is</strong> germanii<strong>da</strong>n gaqcev<strong>is</strong><br />

erT-erT ZiriTad mizezad ar<strong>is</strong> miCneuli. magram hitler<strong>is</strong><br />

mzrunveloba m<strong>is</strong> ojaxze, am mosazreb<strong>is</strong> ignorirebas axdens.<br />

madliereb<strong>is</strong> grZnoba Cveuli parametrebiT rodi izomeba. <strong>is</strong><br />

lokalizebulia a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> samyaroSi <strong>da</strong> moqmedeb<strong>is</strong> marTebuli<br />

62


Sefaseb<strong>is</strong>as goneb<strong>is</strong> saTanado reaqciiT gamoixateba. sikeT<strong>is</strong><br />

qmna angariSianobaze ar un<strong>da</strong> iyos <strong>da</strong>fuZnebuli, individi<br />

samagieros <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong> molodinSi ar un<strong>da</strong> iRwvodes. es ar<br />

ar<strong>is</strong> gegmazomieri qmedebeb<strong>is</strong> maregulirebeli Zala. es<br />

grZnobaa pirovneb<strong>is</strong> sind<strong>is</strong>ze aRmocenebuli. amitom, rodesac<br />

saubaria sikeTeze, iq angariSianob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> angareb<strong>is</strong> sindromebi<br />

un<strong>da</strong> gamoiricxos. raoden <strong>da</strong>sanania, rom realur samyaroSi<br />

aseTi a<strong>da</strong>mianebi iSviaTobas warmoadgenen. savsebiT <strong>da</strong>saSvebia,<br />

rom r. hesma, cixeSi izolirebulma a<strong>da</strong>mianma, hitler<strong>is</strong> mimarT<br />

madliereb<strong>is</strong> grZnoba utyvi dumiliT gamoxata <strong>da</strong> amiT<br />

fiurer<strong>is</strong> renomes Crdili ar miayena. iqneb, hitlerma m<strong>is</strong><br />

ojaxze mzrunvelobiT sruli garantia Seiqmna m<strong>is</strong>i dumil<strong>is</strong><br />

mosapoveblad magram m<strong>is</strong>i sikvdil<strong>is</strong> Semdeg, r. hess xom am<br />

Tvalsazr<strong>is</strong>iT moqmedeb<strong>is</strong> sruli Tav<strong>is</strong>ufleba eZleo<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>i<br />

kerpi buneba, ingl<strong>is</strong>elTa didi mcdelob<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad, sawy<strong>is</strong><br />

poziciebs ar Tmob<strong>da</strong>, imdenad didi iyo masSi movaleob<strong>is</strong><br />

keTilsind<strong>is</strong>ierad asruleb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> im qveynad pirnaTlad<br />

wardgom<strong>is</strong> survili. niurnberg<strong>is</strong> sasamarTlo procesze, r.<br />

hesma Tav<strong>is</strong> saboloo sityvaSi, brali <strong>da</strong>sdo ra<br />

marTlmsajulebas uflebamosileb<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>metebaSi, ganacxa<strong>da</strong>:<br />

,,me pasux<strong>is</strong>mgeblobas mxolod ufl<strong>is</strong> winaSe vatareb <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>rwmunebuli var, rom <strong>is</strong> mapatiebso“[1.592]. nuTu hess<br />

TviTkontrol<strong>is</strong> unari ar Seswev<strong>da</strong>, an germaniaSi m<strong>is</strong> mier<br />

Cadenil <strong>da</strong>naSaulebaTa ricxvi ar efardebo<strong>da</strong><br />

marTlmsajuleb<strong>is</strong> normatiul kanonebs faqti jiutia. <strong>is</strong> Tavs<br />

<strong>da</strong>mnaSaved ar Tvli<strong>da</strong>. <strong>da</strong>ujerebelia, axalgazr<strong>da</strong> kacs Tav<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>naSaulebeb<strong>is</strong> aRiareb<strong>is</strong> gambe<strong>da</strong>oba ar aRmoaCn<strong>da</strong> maSin, roca<br />

man aRiara mexsiereb<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> simuliacia sasjel<strong>is</strong><br />

63


gamotan<strong>is</strong> win ,,me min<strong>da</strong> sasamarTlos vauwyo, rom am<br />

momenti<strong>da</strong>n Cemi mexsiereba mTlianad sasamarTlos<br />

gankargulebaSia. safuZveli, romelic ar arsebob<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> mizniT, sufTa taqtikuri xasiaT<strong>is</strong>a gaxl<strong>da</strong>T“[1,582].<br />

sakiTx<strong>is</strong> amgvari <strong>da</strong>sma, m<strong>is</strong><strong>da</strong>mi Savi laqeb<strong>is</strong> CamoSorebas ar<br />

gul<strong>is</strong>xmobs. Tumca, fiurer<strong>is</strong> survil<strong>is</strong> gareSe, mas arasdros<br />

araferi ar gaukeTebia. ori a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> goneb<strong>is</strong> gamudmebiT erT<br />

poziciaze yofna SeuZlebelia. maT Sor<strong>is</strong> winaaRmdegobasac<br />

hqon<strong>da</strong> adgili, magram Seurigebel xasiaTSi arasdros<br />

ga<strong>da</strong>zrdila. araferi ar ewinaaRmdegeba buneb<strong>is</strong> kanonebs <strong>is</strong>e,<br />

rogorc erTferovneba.<br />

1945w. hitler<strong>is</strong> TviTmkvlelobam Tav<strong>is</strong> bunkerSi<br />

saqorwilo ceremoni<strong>is</strong> Semdeg, r. hesze didi gavlena moaxdina.<br />

niurnbergSi warmoTqmuli gancxadebiT, man erTgvari miniSneba<br />

gaakeTa, iq myofi bralmdebeli nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, radgan mixv<strong>da</strong>,<br />

rom <strong>is</strong>ini cdilobdnen hitlerze <strong>da</strong>naSaulTa ga<strong>da</strong>bralebas.<br />

yoveli a<strong>da</strong>miani inTqmeba sazogadoeb<strong>is</strong> totalur okeaneSi<br />

<strong>da</strong> mraval m<strong>is</strong>nairTa Sor<strong>is</strong>, Tavs mainc eulad <strong>da</strong> martosulad<br />

grZnobs. sakuTari Tav<strong>is</strong>admi rwmena masSi imdenad didia, rom<br />

sxveb<strong>is</strong>admi undoblob<strong>is</strong> almacer <strong>da</strong>mokidebulebas amJRavnebs.<br />

eWvianob<strong>is</strong> sawy<strong>is</strong>i kriteriumebi, <strong>swored</strong> ndob<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargv<strong>is</strong><br />

moaxloebul SegrZnebasTan erTad Cndeba. Tumca, moCvenebiTi<br />

Semecneb<strong>is</strong> fonze, m<strong>is</strong>i warmoqmn<strong>is</strong> sababsac ar gamovricxavT.<br />

Tavmoyvareob<strong>is</strong>a Tu pativmoyvareob<strong>is</strong> Selaxva eWvianob<strong>is</strong><br />

nia<strong>da</strong>gze aRZruli skan<strong>da</strong>l<strong>is</strong>a Tu konfliqt<strong>is</strong> Sedegad xdeba.<br />

am SemTxvevaSi, saqm<strong>is</strong> msvleloba ufro garTulebul saxes<br />

Rebulobs <strong>da</strong> individTa gamijvn<strong>is</strong> albaTobac metia.<br />

gawonasworebuli, zomieri a<strong>da</strong>miani Sesafer<strong>is</strong> emociebs<br />

64


aSkarad ar avlens, Tumca emociur a<strong>da</strong>mianTan Se<strong>da</strong>rebiT<br />

naklebad rodi uyvars. yuradReb<strong>is</strong> koncentrireba<br />

rekomendirebulia, magram rodesac meore mxare faruli<br />

eWvianob<strong>is</strong> mowme xdeba, m<strong>is</strong> gulSi maSinve <strong>da</strong>cinv<strong>is</strong> obieqtad<br />

iqcevi an sibralul<strong>is</strong> grZnob<strong>is</strong> gamomwvev mizeza<strong>da</strong>c. arc erTi<br />

maTgani urTierTobaze <strong>da</strong>debiTad ar a<strong>is</strong>axeba <strong>da</strong> droTa<br />

ganmavlobaSi Sinagani gaRizianeb<strong>is</strong> motivi xdeba.<br />

safarvelaxdili eWvianoba urTierTob<strong>is</strong> gamwvaveb<strong>is</strong> droebiTi<br />

Seneleb<strong>is</strong> iniciatoria. Tav<strong>da</strong>jerebulob<strong>is</strong> niRabi Sinagani<br />

mgznebareb<strong>is</strong> <strong>da</strong>Zlev<strong>is</strong> erT-erTi maregulirebeli saSualebaa.<br />

r. hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hitler<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebulebaSic msgavsi Strixeb<strong>is</strong><br />

detaluri aRqm<strong>is</strong> variacia gvxvdeba. didi siyvaruli eWvianob<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>sabamia odiTgan, romelic Tav<strong>is</strong>eburi ego<strong>is</strong>turi<br />

eqscentrulob<strong>is</strong> gamovlen<strong>is</strong> nimuSia. ,,r. hesi, _ poloneT<strong>is</strong><br />

general-gubernator<strong>is</strong> hans frank<strong>is</strong> <strong>da</strong>xasiaTebiT, _ Tav<strong>is</strong><br />

Sexedulebebsa <strong>da</strong> qcevebSi absoluturad sufTa, magram<br />

eWvianobiT moculi pirovneba gaxl<strong>da</strong>T“[42,124]. urTierTob<strong>is</strong><br />

neb<strong>is</strong>mier sferoSi msgavsi lafsusebi yovelTv<strong>is</strong> met-naklebad<br />

iCens Tavs. am SemTxvevaSi, Tu fiurer<strong>is</strong>a <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong><br />

urTierTobas mamaTmavlob<strong>is</strong> saxeliT SevniRbavT, maSin ra<br />

vuwodoT fanatikur morwmuneSi RmerT<strong>is</strong><br />

yovl<strong>is</strong>SemZleob<strong>is</strong>admi bunebrivi eWv<strong>is</strong> aRmocenebas xom ar<br />

ganvixiloT siyvaruli aunazRaurebeli msxverpl<strong>is</strong> gaReb<strong>is</strong><br />

tragikuli molodiniT aRZruli eWv<strong>is</strong> safuZveli mocemul<br />

sakiTxSi WeSmariteb<strong>is</strong> Zieba nebayoflobiTia <strong>da</strong> <strong>is</strong><br />

urTierTob<strong>is</strong> ragvarob<strong>is</strong> garkvevaSi uTuod <strong>da</strong>gvexmareba. es<br />

Tav<strong>is</strong>Tavadi procesia, romelic kanonzomierebas naklebad<br />

emorCileba. cnobierebaze m<strong>is</strong>i asaxva gonebrivi<br />

65


d<strong>is</strong>kreditaci<strong>is</strong> fonze iqmneba. sazogadoebasTan pirovneb<strong>is</strong><br />

Segueb<strong>is</strong> meqanizmi urTierTmopasuxe muxteb<strong>is</strong> sinqronuli<br />

sinTez<strong>is</strong> Sedegad yalibdeba. qvecnobiereb<strong>is</strong> zogad Teorieb<strong>is</strong><br />

aliansi, individze SexedulebaTa Seqmn<strong>is</strong> kurs<strong>is</strong> sworad<br />

aRebaSi gvexmareba. pirveli Sexedv<strong>is</strong>Tanave, refleqsuri<br />

gaanalizeb<strong>is</strong> es uCveulo sindromebi maSinve iCens Tavs <strong>da</strong><br />

masTan <strong>da</strong>axloeba-ar<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> Sinagani xm<strong>is</strong> karnaxs<br />

vemorCilebiT. Tu gonebas <strong>da</strong>vZabavT, rom SevignoT <strong>is</strong> rac<br />

aucilebelia, <strong>da</strong>gveufleba usiamo ganc<strong>da</strong> <strong>da</strong> gonebac usiamod<br />

gairjeba. sazogadoebrivi etiket<strong>is</strong> normebSi moqceulebi<br />

analogiuri qcev<strong>is</strong> cxovrebaSi gatareb<strong>is</strong> momxreni arian.<br />

r. hes<strong>is</strong> garemocvas SeumCneveli ar <strong>da</strong>rCenia fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> astrologiiT gataceba. mas Seerya janmrTeloba,<br />

ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong> vegeterianul sakvebze <strong>da</strong> hitlerTan sadilob<strong>is</strong><br />

dros Tav<strong>is</strong>i ulufa Tan <strong>da</strong>hqon<strong>da</strong>. fiurerTan m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>bezReb<strong>is</strong><br />

Semdeg, hitleri iZulebuli Seiqna m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> am<strong>is</strong> gakeTeba<br />

aekrZala: ,,me myavs araCveulebrivi mzareuli, TqviT rac<br />

gnebavT <strong>da</strong> igi mogimzadebT. CemTan sadilob<strong>is</strong>as Tqveni<br />

specifikuri saWmliT mosvla aRar SeiZleba.“ rudolf<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong><br />

marTlebaze adolfma sityva mouWra: ,,Tu ase ar gin<strong>da</strong>T, maSin<br />

nuRar moxvalT, saxlSi <strong>da</strong>rCiT <strong>da</strong> iq <strong>is</strong>adileT.“ rogorc<br />

cnobilia, ,,r. hesi im dRi<strong>da</strong>n moyolebuli sufrasTan Zalian<br />

iSviaTad Cndebo<strong>da</strong>“[38,216]. magram es ar gvaZlevs im<strong>is</strong><br />

safuZvels vifiqroT, rom rudolfs hitleri samu<strong>da</strong>mod<br />

SezizRebo<strong>da</strong>, rasac m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>mbezRebleb<strong>is</strong> mimarT ar<br />

gamovricxavT. fiurer<strong>is</strong> moadgile pirovnulad arc erT<br />

nac<strong>is</strong>tTan ar idga <strong>is</strong>e axlos, rogorc hitlerTan <strong>da</strong> Semdeg<br />

mama-Svil haushoferebTan. Tu hitleri mas zemoTmoxsenebuli<br />

66


incident<strong>is</strong> gamo droebiT SeZuldebo<strong>da</strong>, es siZulvilic mas<br />

ekuTvno<strong>da</strong>, rogorc didi siyvarul<strong>is</strong> ganuyofeli nawili.<br />

rogorc cnobilia, albrext haushoferi samSvidobo<br />

molaparakebaTa cikls r. hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT awarmoeb<strong>da</strong>,<br />

romelic m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> organizeb<strong>is</strong> erTgvar politikur sarCuls<br />

warmoadgen<strong>da</strong>. fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> mier warmarTuli arc erTi<br />

molaparakeba Tu Sexvedra ar Sedgebo<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong> survil<strong>is</strong><br />

gareSe. a. haushofer<strong>is</strong> mier mam<strong>is</strong>admi karl haushofer<strong>is</strong>admi<br />

miwerili werili<strong>da</strong>n moyvanili citata: ,,me verafers axals ver<br />

Sevityob manam, sanam fiureri <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i moadgile xelaxla ar<br />

morigdebian“[1,672]. _ am<strong>is</strong> ilustrireb<strong>is</strong> saSualebas namdvilad<br />

iZleva. gafren<strong>is</strong> <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> am kuTxi<strong>da</strong>n <strong>da</strong>naxva<br />

erTmniSvnelovani ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> miRebaSi uTuod<br />

<strong>da</strong>gvexmareba. kerZod, vfiqrobT, gafrena a. hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r.<br />

hes<strong>is</strong> SeTanxmebuli moqmedeb<strong>is</strong> Semdeg ganxorciel<strong>da</strong>. magram<br />

hitleri, ramdena<strong>da</strong>c kargad iyo informirebuli <strong>da</strong>saxuli<br />

gegm<strong>is</strong> realizebaSi, imdenad eWvi eparebo<strong>da</strong> masSi gaweuli<br />

r<strong>is</strong>k<strong>is</strong> albaTobaze. r<strong>is</strong>kTan <strong>da</strong>kavSirebuli gar<strong>da</strong>uvali SiS<strong>is</strong><br />

grZnoba _ gambe<strong>da</strong>ob<strong>is</strong> kleb<strong>is</strong> simptomia an mometebuli<br />

guladob<strong>is</strong> gamovlen<strong>is</strong> stimuli. analogiur monacemTa bazas<br />

arc fiureri <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i moadgile ganekuTvnebo<strong>da</strong>, romlebic<br />

materialuri samyaros maradiuli gamWirvalob<strong>is</strong> xedv<strong>is</strong><br />

epicentrSi moeqcnen. dro<strong>is</strong> maSindeli anarekli am individebs<br />

<strong>is</strong>e mkafiod warmoaCens, TiTqo garkveviT vxe<strong>da</strong>vT rogor<br />

<strong>ikveTeba</strong> bnelSi maTi nakvTebi, sax<strong>is</strong> mimika, moZraob<strong>is</strong><br />

Tav<strong>is</strong>eburi rkali <strong>da</strong> sxva pirovnuli maxasiaTeblebi,<br />

romlebic gamoirCevian mSvid an aRelvebul situaciebze<br />

reagireb<strong>is</strong> Tanxvdomi morgeb<strong>is</strong> gasaocari niWiT.<br />

67


TviTkontrol<strong>is</strong> funqci<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargva funqcionaluri<br />

<strong>da</strong>niSnuleb<strong>is</strong> moSl<strong>is</strong> maCvenebelia, xolo kontrol<strong>is</strong><br />

Sesusteb<strong>is</strong> meqanizmi imave <strong>da</strong>niSnuleb<strong>is</strong> <strong>da</strong>uZlureb<strong>is</strong><br />

sindromi. <strong>da</strong>regulireb<strong>is</strong> raRac Sualeduri, usaxo Zala<br />

organizmSi mimdinare susti Zvreb<strong>is</strong> Sedegad warmoiqmneba. am<br />

dros, mas unari ar Seswevs individualurad gaumklavdes ama<br />

Tu im sirTules, roml<strong>is</strong> <strong>da</strong>Zlev<strong>is</strong> Semdeg <strong>is</strong> sxvaze bevrad<br />

<strong>da</strong>mokidebuli xdeba. <strong>da</strong>moukideblob<strong>is</strong>aken ltolva<br />

zr<strong>da</strong>sruli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> sanukvari ocnebaa, Tumca gare<br />

samyarosTan Widili, zogjer, am grZnob<strong>is</strong> Cakvl<strong>is</strong><br />

mamoZravebeli berketia. sazogadoebasTan Segueb<strong>is</strong> Cveuli<br />

meTodeb<strong>is</strong> uaryofa, ara <strong>da</strong>moukideblob<strong>is</strong> mopoveb<strong>is</strong>, aramed<br />

gandegilob<strong>is</strong> eqvivalentiT sruldeba. arsebulTan sakuTar<strong>is</strong><br />

moxerxebulad Serwyma Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong> siamovnebas ar<br />

mogvaniWebs, magram urTierTob<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> Se<strong>da</strong>rebiT ukeTes<br />

pirobebs gvTavazobs. pirovnebaTa Sor<strong>is</strong> d<strong>is</strong>tancia<br />

xelovnurad qmn<strong>is</strong> Seuvalob<strong>is</strong> imijs. am dros morideb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

gaube<strong>da</strong>ob<strong>is</strong> socialuri refleqsi imdenad didia, ramdena<strong>da</strong>c<br />

ganwyobileb<strong>is</strong> gamomuSaveb<strong>is</strong> stimuli. aseTi sul<strong>is</strong>kveTeb<strong>is</strong><br />

a<strong>da</strong>mianebSi Zlieria sazogadoeb<strong>is</strong> saTaveSi moqcev<strong>is</strong> survili.<br />

<strong>is</strong>ini zogjer tragikulad asruleben sicocxles, maT irgvliv<br />

Seqmnili situacii<strong>da</strong>n neb<strong>is</strong>mieri gziT Tav<strong>is</strong> <strong>da</strong>Rwev<strong>is</strong> gamo.<br />

pirovneb<strong>is</strong> komunikabeluri buneba zogjer sazogadoeb<strong>is</strong><br />

aRfrTovanebas iwvevs, magram amave dros gakilv<strong>is</strong> saganic<br />

xdeba, radgan urTierTob<strong>is</strong>as pirovneb<strong>is</strong> <strong>da</strong>debiTi <strong>da</strong><br />

uaryofiTi mxareebi aSkarad Cans. yovelive es r. hess kargad<br />

qon<strong>da</strong> Segnebuli. <strong>da</strong>savleT berlin<strong>is</strong> seqtorSi mdebare<br />

Span<strong>da</strong>us cix<strong>is</strong> patimari Tav<strong>is</strong> Tanamemamule<br />

68


TanamzraxvelebTan kontaqtebs xSirad gaurbo<strong>da</strong>. Tanabari<br />

status<strong>is</strong> mqone patimarTagan gamoirCeo<strong>da</strong>, radgan warsuli<br />

dideb<strong>is</strong> naSTi masSi <strong>is</strong>ev Rvio<strong>da</strong>. cix<strong>is</strong> baRSi momuSaveTa<br />

replikebsa Tu ze<strong>da</strong>mxedveleb<strong>is</strong> sayvedurebs warsuli<strong>da</strong>n<br />

pasuxob<strong>da</strong>: - rom <strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong> moadgile iyo, Speeri ki<br />

arqiteqtori. sxvagvarad, es saqme m<strong>is</strong> <strong>da</strong> ara Cems<br />

kompetenciaSi Sed<strong>is</strong>o. uflebaayrilma patimarma<br />

Tavmoyvareob<strong>is</strong> SenarCuneba <strong>da</strong> <strong>da</strong>cva m<strong>is</strong>i ,,kasturi<br />

karCaketilob<strong>is</strong>“ saSualebiT SeZlo, roml<strong>is</strong> drosac<br />

winaaRmdegob<strong>is</strong> gawev<strong>is</strong> survili neldeba. r. hesi cix<strong>is</strong> ezoSi<br />

myof <strong>da</strong>narCen patimrebTan iSviaTad seirnob<strong>da</strong> <strong>da</strong> saubrob<strong>da</strong>.<br />

man ico<strong>da</strong>, rom am dros a<strong>da</strong>mians gul<strong>is</strong> gaxsn<strong>is</strong> stimuli<br />

eZleva <strong>da</strong> wleb<strong>is</strong> manZilze naloliavebi saidumlos uneblie<br />

gamJRavneb<strong>is</strong> albaTobac metia. <strong>swored</strong>, am mizeziT didi<br />

britaneT<strong>is</strong> mTavrobam m<strong>is</strong>i araerTgz<strong>is</strong> Txovn<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>pireb<strong>is</strong><br />

miuxe<strong>da</strong>vad, mas ar <strong>da</strong>rTo neba saxlSi wasuliyo. igive<br />

motiviT iyo nakarnaxevi r. hes<strong>is</strong> a. SpeerTan saubari cix<strong>is</strong><br />

ezoSi, xanmokle seirnob<strong>is</strong> dros. rogorc Speeri ixsenebs, r.<br />

hesma saubr<strong>is</strong> Temas moulodnelad ga<strong>da</strong>uxvia <strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si<br />

Tav<strong>is</strong>i gafren<strong>is</strong> sakiTxs Seexo. mas albert<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> lam<strong>is</strong><br />

megobruli kiloTi miumarTavs: ,,ici Tu ara, Sen, _ ukiTxavs<br />

hess _ ra miTxra hitlerma ingl<strong>is</strong>Si gafrenamde ori dRiT<br />

adre“_ <strong>da</strong> pasux<strong>is</strong> gacem<strong>is</strong> molodinSi arc Seyovnebula, <strong>is</strong>e<br />

<strong>da</strong>umatebia: „ifrine hess, magram Zalian frTxilad!“[50,64]. r.<br />

hes<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n es aSkara aRiareb<strong>is</strong> tolfasia, riTac man<br />

naTelyo gafrenaSi hitler<strong>is</strong> faruli monawileoba.<br />

gulaxdiloba erTgvari Sveb<strong>is</strong>momgvreli saSualebaa, radgan am<br />

dros sicru<strong>is</strong> koeficienti sagrZnoblad klebulobs. a<strong>da</strong>miani<br />

69


mtkice neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong> un<strong>da</strong> iyos, an didi movaleob<strong>is</strong> grZnobiT<br />

<strong>da</strong>tvirTuli, rom aseTi saidumlo saflavSi Caiyolos.<br />

sikvdil<strong>is</strong> moaxloeb<strong>is</strong> win, didi xn<strong>is</strong> <strong>da</strong>farul<strong>is</strong> gamJRavneba<br />

momakv<strong>da</strong>v<strong>is</strong> aforiaqebuli sul<strong>is</strong> <strong>da</strong>mSvideb<strong>is</strong> saukeTeso<br />

xerxia. SesaZlebelia, xan<strong>da</strong>zmuli berikaci-patimr<strong>is</strong><br />

mkvleloba saTanado motiviT iyo nakarnaxevi, roca r. hes<strong>is</strong><br />

mxri<strong>da</strong>n adgili qon<strong>da</strong> gulgaxsnilob<strong>is</strong> msgavs momentebs.<br />

magaliTad, amerikeli cix<strong>is</strong> komen<strong>da</strong>tTan, iujin biordTan,<br />

faruli saubari. miuxe<strong>da</strong>vad im<strong>is</strong>a, rom mas patimarTan faruli<br />

kontaqtebi mkacrad qon<strong>da</strong> akrZaluli. a. SpeerTan hes<strong>is</strong><br />

saubari ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> saidumlos gamJRavneb<strong>is</strong><br />

ilustrireb<strong>is</strong> saSualebas iZleva. rodesac a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> goneba<br />

erTsa <strong>da</strong> imave sagans CasWidebia, mTlianad masze<br />

<strong>da</strong>mokidebuli xdeba <strong>da</strong> es, ra Tqma un<strong>da</strong>, iwvevs cxovreb<strong>is</strong><br />

ritm<strong>is</strong> modunebas. r. hes<strong>is</strong> arsebaSi hitlerTan gaigivebuli<br />

cneba ar arsebob<strong>da</strong>. man TiTqos samu<strong>da</strong>mod <strong>da</strong>gmana mexsiereb<strong>is</strong><br />

es ujredi <strong>da</strong> mentaluri xelovneb<strong>is</strong> iSviaT nimuSad aqcia.<br />

grZelvadiani mexsiereb<strong>is</strong> tabu<strong>da</strong>debuli nawil<strong>is</strong> reabilitacia<br />

urTierTob<strong>is</strong> gaaqtiureb<strong>is</strong> xangrZlivi proces<strong>is</strong> Sedegia. es, im<br />

SemTxvevaSi, roca individi <strong>da</strong>debiTad ganewyoba konkretuli<br />

pir<strong>is</strong> mimarT <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>axloebas saWirod CaTvl<strong>is</strong>.<br />

pirovneb<strong>is</strong> aseTi delikaturi buneba, xSirad, ar ar<strong>is</strong> msgavsi<br />

komponenteb<strong>is</strong> gamovlen<strong>is</strong> iniciatori. Tav<strong>is</strong> mxriv, iSviaTobas<br />

warmoadgens masTan <strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> mcdelob<strong>is</strong> warmatebiT<br />

<strong>da</strong>gvirgvinebac. hitleri hes<strong>is</strong> cxovrebaSi keTilsind<strong>is</strong>ierad<br />

CaerTo. m<strong>is</strong>i uSualo miTiTebiT rudolfma SeirTo ilze<br />

prioli. „ratom ar irTavT froilin ilzes, <strong>is</strong> mSvenieri<br />

qaliSvilia!“[38,203] _ uTqvams hitlers m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> <strong>da</strong> rudolf<strong>is</strong><br />

70


yoyman<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>ojaxeb<strong>is</strong> sakiTxSi erTxel <strong>da</strong> samu<strong>da</strong>mod<br />

wertili <strong>da</strong>usvams. ilze meuRl<strong>is</strong> TvalSi amaRlebuli<br />

siyvarul<strong>is</strong>, pativ<strong>is</strong>cem<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ndob<strong>is</strong> erTgvari gansaxiereba<br />

iyo. Tumca mogvianebiT, r. hesma politikuri ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong><br />

miReb<strong>is</strong> Cveuli wesi<strong>da</strong>n gamomdinare, ojax<strong>is</strong> intereseb<strong>is</strong><br />

ignorireba moaxdina.<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> win ilzesTan Sesulma meuRlem<br />

SeniSna ,,duglas klaidsdeil<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>Slili wigni, romelsac<br />

ilze ratomRac im dRes kiTxulob<strong>da</strong>“[42,308]. es wigni avtorma<br />

k. haushofers aCuqa warweriT ∗ , am ukanasknelma r. hess ga<strong>da</strong>sca.<br />

erTaderTi, rac hesma im wuTebSi moimoqme<strong>da</strong>, wign<strong>is</strong> wina<br />

furcelze hercogi hamilton<strong>is</strong> portret<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Tval<strong>is</strong><br />

Sevleba iyo. ,,Zalze mimzidveli kacia“[16,37] – xma<strong>da</strong>bla<br />

uTqvams, r<strong>is</strong> Semdeg ilzes mravalmniSvnelovan mzeras waawy<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> uxerxulad SeiSmuSna. rudolf<strong>is</strong> wuTieri yoymani<br />

gvafiqrebinebs, rom mas meuRl<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> yvelafr<strong>is</strong> gulaxdilad<br />

Tqm<strong>is</strong> survili <strong>da</strong>eba<strong>da</strong>, magram maSinve ga<strong>da</strong>ifiqra. sjob<strong>da</strong>,<br />

ilze orazrovani logik<strong>is</strong> burusSi <strong>da</strong>etovebina.<br />

a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> gon<strong>is</strong> formaTa simboluri warmonaqmnebi,<br />

yvelaze metad m<strong>is</strong> saqcielSi vlindeba. amas individi ufro<br />

gvian xvdeba, vidre garSemomyofTa Tvali aRiqvams. <strong>is</strong><br />

simarTl<strong>is</strong> <strong>da</strong>malv<strong>is</strong>as ori alternatiuli mosazrebiT<br />

xelmZRvanelobs. goneb<strong>is</strong> momarTva individSi, sicru<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>balanseb<strong>is</strong> mizniT, dro<strong>is</strong> araaqtiuri dram<strong>is</strong> adeqvaturi<br />

xdeba. individs ratomRac hgonia, rom „meore“ m<strong>is</strong> mier<br />

SeTavazebuli cru iluzieb<strong>is</strong> moziare gaxdeba. am SemTxvevaSi<br />

mas un<strong>da</strong> gaaCndes warmosaxv<strong>is</strong> unari, anu un<strong>da</strong> gansajos <strong>da</strong><br />

∗<br />

,,saukeTeso survilebiT <strong>da</strong> im<strong>is</strong> imediT, rom Cveni piradi megobroba Cvensave<br />

saxelmwifoTa urTierTgagebaSi ga<strong>da</strong>izrdebao”<br />

71


iazrovnos imgvarad, rogorc <strong>is</strong> moiqceo<strong>da</strong> mocemul<br />

situaciaSi. „meor<strong>is</strong>“ adgilze sakuTari Tav<strong>is</strong> warmodgena,<br />

pirovnuli „mes“ upiratesob<strong>is</strong> Sinagani <strong>da</strong>Trgunv<strong>is</strong> brwyinvale<br />

organizatoria. am<strong>is</strong><strong>da</strong> mixedviT, Sesabam<strong>is</strong>i kategorieb<strong>is</strong><br />

a<strong>da</strong>mianTa arseboba <strong>da</strong>sturdeba. erTni fiqroben, azri ara aqvs<br />

raimes <strong>da</strong>malvas maSin, rodesac xe<strong>da</strong>vs, rom meore mxare aRqm<strong>is</strong><br />

saSur unars flobs. meoreni varaudoben, rom m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> <strong>is</strong>e<strong>da</strong>c<br />

yvelaferi naTelia <strong>da</strong> uxerxulob<strong>is</strong> demonstrireb<strong>is</strong> Tavi<strong>da</strong>n<br />

acileb<strong>is</strong> mizniT, saWirod ar miiCneven realuri axsnaganmarteb<strong>is</strong><br />

micemas. Tumca, r. hesTan mimarTebaSi iyo mesame _<br />

gare Zala. saxelmwifo saidumloeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>cv<strong>is</strong> mudmivi wesi<br />

an<strong>da</strong>mativiT izi<strong>da</strong>v<strong>da</strong>.<br />

fiurer<strong>is</strong> brZanebiT, r. hess 1939 wli<strong>da</strong>n samu<strong>da</strong>mod<br />

aekrZala frena, magram akrZalv<strong>is</strong> va<strong>da</strong> <strong>da</strong>iyvana erT wlamde,<br />

rodesac Seityo, amiT ,,<strong>is</strong> di<strong>da</strong>d <strong>da</strong>naRvlian<strong>da</strong>“[42,275].<br />

umaRlesi klas<strong>is</strong> mfrinav<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> es katastrof<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong><br />

tolfasi iyo. hitlerma umal Seigno, rom saukeTeso megobars<br />

met gul<strong>is</strong>tkivils miayeneb<strong>da</strong>, vidre masze zrunv<strong>is</strong><br />

maqsimalurad gamoxatv<strong>is</strong> saSualeba eZleo<strong>da</strong>. r. hesi, rogorc<br />

mfrinavi, omSi monawileobas ver miiReb<strong>da</strong> <strong>da</strong> amiT masSi<br />

mosalodneli saSiSroeb<strong>is</strong> safrTxec paralelurad Tavi<strong>da</strong>n<br />

iqnebo<strong>da</strong> acilebuli. saxelmwifo belad<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n m<strong>is</strong>i<br />

moadgil<strong>is</strong>admi aseTi yuradReb<strong>is</strong> gamoCena Cveulebriv<br />

urTierTobaTa dones uTuod aRemateba, magram maT Sor<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> megobruli tendenciebi imdenad didi <strong>da</strong><br />

xangrZlivi iyo, rom mas veraviTari politikuri zRvari ver<br />

<strong>da</strong>Zlev<strong>da</strong>. maTTv<strong>is</strong> <strong>is</strong> barieri, rac politikasa <strong>da</strong> pirad<br />

cxovrebaSi arsebobs, waSlili iyo. Tanacxovreb<strong>is</strong> umetesma<br />

72


wlebma urTierTSeCvev<strong>is</strong> realuri suraTi mogvca.<br />

TviTga<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> instiqti pirovneb<strong>is</strong> buneb<strong>is</strong> ganuyofeli<br />

mxarea, magram sayvareli a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong> pir<strong>is</strong>pir xilvac<br />

amazrzenia. maSin, Sinaganad imZlavrebs sikvdilTan<br />

gamklaveb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> SebrZoleb<strong>is</strong> instiqti, Tun<strong>da</strong>c es sakuTari<br />

sicocxl<strong>is</strong> fasad <strong>da</strong>gijdes. miunxenSi hitler<strong>is</strong> sityviT<br />

gamosvl<strong>is</strong> win, nacional-social<strong>is</strong>turi <strong>da</strong> komun<strong>is</strong>turi<br />

partieb<strong>is</strong> warmomadgenlebs Sor<strong>is</strong> agresiuli Sexla-Semoxl<strong>is</strong><br />

dros, opozici<strong>is</strong> erT-erTma wevrma lud<strong>is</strong> kaTxa gadmo<strong>is</strong>rola<br />

hitler<strong>is</strong> mimarTulebiT. ,,r. hesi, romelic iq fiurer<strong>is</strong><br />

momaval mZRolTan, emil mor<strong>is</strong>Tan erTad imyofebo<strong>da</strong>, win<br />

aRudga mas. fiurer<strong>is</strong> moadgiles m<strong>is</strong>gan kefaSi miyenebuli<br />

Wriloba mTeli sicocxl<strong>is</strong> ganmavlobaSi iarad <strong>da</strong>rCa“[16,15],<br />

rac mogvianebiT m<strong>is</strong>i identurob<strong>is</strong> <strong>da</strong>mamtkicebeli sabuTi<br />

Seiqna. hitler<strong>is</strong>admi aseTi erTguleb<strong>is</strong> gamovlena r. hes<strong>is</strong><br />

Sinagani samyaros idumali gamoZaxili iyo. <strong>is</strong> miiltvo<strong>da</strong><br />

usasrulob<strong>is</strong>aken, romelic individ<strong>is</strong> <strong>is</strong>eTive Wirveuli<br />

Tanamgzavria, rogoric STagoneba Semoqmed<strong>is</strong>a.<br />

Span<strong>da</strong>us cixeSi, polkovnik i. biord<strong>is</strong> SekiTxvaze:<br />

,,saSualeba rom SegeqmnaT, kvlav emsaxurebodiT hitler<strong>is</strong><br />

tip<strong>is</strong> kacs“ _ r. hesma upasuxa ,,ra Tqma un<strong>da</strong>, polkovniko. me<br />

ar meqnebo<strong>da</strong> survili xeli<strong>da</strong>n gameSva SesaZlebloba<br />

moadgiled memsaxura <strong>is</strong>eT kacTan, rogoric hitleri iyo. me<br />

yovelTv<strong>is</strong> viyavi Sewiruli kaci“[2,227] .<br />

sidiade sulier RirebulebaTa SemoqmedebiTi genia. m<strong>is</strong>i<br />

Seqmna cxovreb<strong>is</strong> fas<strong>da</strong>udebeli monapovaria. xanmokle<br />

STagoneb<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad <strong>is</strong> mwvervalia, a<strong>da</strong>mianur sxva<br />

RirsebaTa erTobliob<strong>is</strong> nakrebi. aseTi a<strong>da</strong>mianebi iSviaTad<br />

73


ibadebian, sxveb<strong>is</strong> msgavsad kvdebian, magram maTi sidiade<br />

gacilebiT didia sikvdil<strong>is</strong> Semdeg. nuTu Cven mokv<strong>da</strong>vT ar<br />

Segvwevs unari sicocxleSive m<strong>is</strong>i Sefaseb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> aRiareb<strong>is</strong>,<br />

nuTu SiSi, romelic am SemTxvevaSi sulm<strong>da</strong>blob<strong>is</strong><br />

gamomxatvelia, gvaiZulebs uari vTqvaT simarTl<strong>is</strong> aRzevebaze<br />

<strong>da</strong> CavklaT Cveni Sexedulebebi masze maSin, roca es yvelaze<br />

metad saWiroa. rTulia yvela <strong>da</strong>arwmuno STagoneb<strong>is</strong> wiaRSi<br />

aRzrdil WeSmaritebaze, radgan mas Sen<strong>da</strong>gvari STagoneba ar<br />

gaaCnia. rTulia sxvas <strong>da</strong>anaxo es WeSmariteba, radgan es m<strong>is</strong>i<br />

ar ar<strong>is</strong> <strong>da</strong> mas Seni sazomiT zomav. ufro advilia gauziaro,<br />

raTa Senve <strong>da</strong>inaxo procesSi Sinagan cdomilebaTa safrTxe,<br />

Tuki aseTi arsebobs. yvelaferi SesaZlebelia <strong>da</strong> Tu<br />

SesaZlebelia <strong>da</strong>saSvebicaa.<br />

sidiade – dideb<strong>is</strong> SaravandediT mosili kacobriob<strong>is</strong> es<br />

ukv<strong>da</strong>vi naSieri, rwmen<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> fas<strong>da</strong>udebeli monapovaria. Tu<br />

gwams mixval <strong>da</strong>rwmunebamde, rom raRac yovelTv<strong>is</strong> mTeli<br />

rCeba, xelSeuxebeli. am SemTxvevaSi Rirs TviTSemoqmedebiTi<br />

samuSao gaswio, Cadge sxveb<strong>is</strong> samsaxurSi im SegrZnebiT, rom<br />

saWiro xar. kargi saqm<strong>is</strong> kvali simSvid<strong>is</strong> momgvrel kvarad<br />

iqceva, xolo simSvide siamay<strong>is</strong> grZnob<strong>is</strong> gare gamovlinebas<br />

axSobs <strong>da</strong> keTilSobilebas gZens. sxveb<strong>is</strong> gesm<strong>is</strong> <strong>da</strong> amasTan<br />

<strong>is</strong>ic gesm<strong>is</strong>, ratom ar SeuZliaT maT Seni gageba. Cndeba<br />

mimteveblob<strong>is</strong> momenti, amiT SegiZlia maTgan momarTul<br />

siamay<strong>is</strong> grZnobas sikeTe <strong>da</strong>upir<strong>is</strong>piro. es iqneba uangaro<br />

sikeTe, romelic mu<strong>da</strong>m madliereb<strong>is</strong> SegrZnebiT mTavrdeba. am<br />

Tv<strong>is</strong>ebebiT aRWurvili a<strong>da</strong>miani iSviaTobas warmoadgens <strong>da</strong><br />

amitom es am cxovreb<strong>is</strong> naklia. am<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad, mas Tav<strong>is</strong>eburi<br />

gamarTleba aqvs. es umciresobaa, romelic umravlesob<strong>is</strong>gan<br />

74


mkveTrad gamorCeulia <strong>da</strong> amave dros, maTSi gafantuli. <strong>is</strong>ini<br />

mTeli cxovreba SeiZleba eZio, radgan TiToeuli maTgani<br />

simravleSi gabneuli TviTSemoqmedebiTi natexia. im wesebiT<br />

cxovrobs, romelsac sazogadoeba adgens, imave sazogadoeb<strong>is</strong><br />

wesebs gaurb<strong>is</strong> kidec, radgan individualuri TviTmyofadob<strong>is</strong><br />

stiqiur ryevas ganicd<strong>is</strong>. rac <strong>m<strong>is</strong>aRebia</strong>, gansazRvrulicaa.<br />

sazogadoeba – esaa Taobeb<strong>is</strong> mudmivmoqmedi Tanacxovreba, im<strong>is</strong><br />

gaziareba rac mas aqvs <strong>da</strong> im<strong>is</strong> miReba, rasac Sen Semateb.<br />

yvelaferi es Tav<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> regulirdeba. esaa TaobaTa arsebob<strong>is</strong><br />

mudmivi sawy<strong>is</strong>i, mas <strong>da</strong>sasruli ar aqvs. r. hesi im<br />

sazogadoebas miekuTvnebo<strong>da</strong>, romel sazogadoebasac qmni<strong>da</strong> m<strong>is</strong><br />

drosTan erTad. im epoqam gaxa<strong>da</strong> <strong>is</strong>, im dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, imgvarad<br />

cnobili. fiurer<strong>is</strong> moadgile, <strong>swored</strong>, dro<strong>is</strong> maj<strong>is</strong>cemas ayva,<br />

rogorc Tavad ambob<strong>da</strong>: ,,situaci<strong>is</strong> Secvl<strong>is</strong> mizniT”. mivyveT<br />

faqteb<strong>is</strong> konstatacias, pirovnebaTa TviTgamorkvev<strong>is</strong><br />

safuZvelze. r. hesi nac<strong>is</strong>ti gaxl<strong>da</strong>T, tiranuli reJim<strong>is</strong><br />

sul<strong>is</strong>Camdgmeli <strong>da</strong> SeiZleba iTqvas, mamoZravebeli Zala. r.<br />

hesi a<strong>da</strong>miani iyo, radgan <strong>is</strong> aseTad <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. rogorc yvela<br />

politikos, masac qon<strong>da</strong> Secdomebi <strong>da</strong> amiT STamomavlobas<br />

sakuTari Tav<strong>is</strong> gansj<strong>is</strong> ufleba m<strong>is</strong>ca. vinc Secdomas uSvebs<br />

imTaviTve un<strong>da</strong> icodes, rom TaobaTa msxverplia. sruliad<br />

SesaZlebelia, politikosi sakuTar pativmoyvareobas<br />

ikmayofilebdes, magram patriotizm<strong>is</strong> grZnobas versad gaeqceva.<br />

maTi <strong>ZiriTadi</strong> sazrunavi gavlen<strong>is</strong> mopovebasTan erTad qveyn<strong>is</strong><br />

momavali un<strong>da</strong> iyos. Tu a<strong>da</strong>miani kmayofileb<strong>is</strong> grZnobiT ar<br />

Seivseba, <strong>is</strong> Tav<strong>is</strong> memkvidres ver ganawyobs lmobieri<br />

qmedebeb<strong>is</strong>aken. amas mivyavarT a<strong>da</strong>mianSi <strong>da</strong>debiTi grZnobeb<strong>is</strong><br />

deficitamde, raRac<strong>is</strong> Sevseb<strong>is</strong> survili <strong>da</strong> gamudmebuli<br />

75


ganuxorcielebloba, mas sxveb<strong>is</strong>admi tkivil<strong>is</strong> advilad<br />

miyenebaSi exmareba. <strong>swored</strong>, a<strong>da</strong>mianTa intereseb<strong>is</strong> erT-erTi<br />

Semadgeneli nawilia saxelmwifo interesebi: sxv<strong>is</strong>i<br />

teritorieb<strong>is</strong> mitaceb<strong>is</strong> survili, sakuTar<strong>is</strong> <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong><br />

interesi. a<strong>da</strong>mianebi iwirebian saxelmwofos<br />

keTildReob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong> ewirebian a<strong>da</strong>mianTa nebas, romelic<br />

integrirebulia amave interesebSi.<br />

yvelaze cudi karg<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxinjebaa. yvelaze kargi erTi<br />

a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> mier, meore a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> WeSmariti aRiareba. r. hess<br />

sasowarkveTilebam ukanaskneli nugeSi ver waarTva. diax, <strong>is</strong><br />

Tavs a<strong>da</strong>mianad grZnob<strong>da</strong> yvelaze SemaSfoTebel garemoebaSic<br />

<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong> <strong>da</strong>Wera SeeZlo yvelaze gauwonasworebel situaciaSi.<br />

<strong>da</strong>ukvirvebeli Tvali martivad ityo<strong>da</strong>: yvelafr<strong>is</strong> mimarT<br />

gulgrili rCebo<strong>da</strong>, magram sul<strong>is</strong> siRrmeSi grZnob<strong>da</strong>, awuxeb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> radgan verafers Secvli<strong>da</strong> mSvi<strong>da</strong>d iyo. masSi didi Zala<br />

iyo, zogjer xiluli, zogjer uxilavi. Zlieri goneba<br />

neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong> Tanamoziare xdeba <strong>da</strong> pirovnebaSi iwyeba<br />

TviTziareb<strong>is</strong> procesi. yvelafers zemo<strong>da</strong>n xe<strong>da</strong>v <strong>da</strong> arafr<strong>is</strong><br />

Secvl<strong>is</strong> survili ar giCndeba, radgan ici yoveli axali<br />

winaaRmdegobebiTaa savse. Span<strong>da</strong>us cixeSi myofi patimari hesi,<br />

<strong>swored</strong>, Aase iqceo<strong>da</strong>. cix<strong>is</strong> moZRvarma mas sTxova werili<br />

<strong>da</strong>ewera Sewyaleb<strong>is</strong> Taobaze. rudolfma uari uTxra.<br />

mogvianebiT, ojax<strong>is</strong>a <strong>da</strong> moZRvr<strong>is</strong> <strong>da</strong>Jinebuli TxovniT man<br />

aseTi werili <strong>da</strong>wera ♣ , magram erTi sityvac ar gal<strong>da</strong>T masSi<br />

monaniebaze. amjerad, man Tav<strong>is</strong> yvelaze erTgul Tv<strong>is</strong>ebas ar<br />

uRalata – zomiereba gamoiCina. Tu Tvals ga<strong>da</strong>vavlebT, cixeSi<br />

masTan <strong>da</strong>axloebul pirTa sias, r. hesTan ganSoreba yvelas<br />

♣<br />

man keTil<strong>is</strong>msurvelebi ar gaanawyena, Tumca ico<strong>da</strong> ar gaaTav<strong>is</strong>uflebdnen<br />

76


umZim<strong>da</strong>. moZRvaric ki ufro mets akeTeb<strong>da</strong> m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>, vidre<br />

evalebo<strong>da</strong>. zogjer cix<strong>is</strong> mcvelebic Tvals xuWavdnen imaze,<br />

rac wesiT ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>emalaT. erTi SexedviT <strong>is</strong> nac<strong>is</strong>ti iyo,<br />

Tumca masTan erTi saaT<strong>is</strong> gatarebac sakmar<strong>is</strong>i gaxl<strong>da</strong>T, rom<br />

a<strong>da</strong>mianur grZnobebs Tavi Seexsenebia TanamosaubreTaTv<strong>is</strong>.<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgile a<strong>da</strong>mianTa sibraluls gaurbo<strong>da</strong>, ar<br />

iTxov<strong>da</strong> ara imitom, rom ar Wirdebo<strong>da</strong>, aramed saTanado<br />

survili ar gaaCn<strong>da</strong>, iqneb imitom gul<strong>is</strong> siRrmeSi grZnob<strong>da</strong> ar<br />

imsaxureb<strong>da</strong>. samagierod, <strong>is</strong> uyvar<strong>da</strong> mcireoden jgufs<br />

a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong>as, magram xom uyvar<strong>da</strong>T. ,,Tav<strong>is</strong>ufleba rudolf<br />

hess” – aseTi iyo im lozungeb<strong>is</strong> Sinaarsi, romlebic cixesTan<br />

sagangebod Sekrebil xalxs eWira xelT. erTxel fiurer<strong>is</strong><br />

yofili moadgil<strong>is</strong> <strong>da</strong>badeb<strong>is</strong> dReze Span<strong>da</strong>uSi mividnen. hesma<br />

ar <strong>da</strong>ijera, roca uTxres <strong>da</strong>badeb<strong>is</strong> dR<strong>is</strong> mosalocad<br />

Seikribneno. rodesac man Tav<strong>is</strong> yuriT mo<strong>is</strong>mina maTi SeZaxili<br />

saxeze naTeli moefina, ,,marTlac” Cailaparaka Tav<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>. hesi<br />

nasiamovnebi <strong>da</strong>rCa - ara<strong>da</strong>makmayofilebeli naTqvamia m<strong>is</strong>i<br />

m<strong>is</strong>amarTiT am SemTxvevaSi. <strong>is</strong> bednieri iyo im wuTebSi im<strong>is</strong><br />

SegrZnebiT, rom viRacas uyvar<strong>da</strong>, m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>badeb<strong>is</strong> dRe axsov<strong>da</strong>T.<br />

aRsaniSnavia, moZRvr<strong>is</strong> meuRl<strong>is</strong> mier gagzavnili marwyv<strong>is</strong><br />

torti patimari hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong> yvavilebi <strong>da</strong>badeb<strong>is</strong> dReze.<br />

roca hesma torti ukanve <strong>da</strong>ubruna, im mizeziT, rom aseTs ar<br />

Wam<strong>da</strong>, saswrafod alubl<strong>is</strong> torti gaugzavna. patimari<br />

mokrZalebul STabeWdilebas toveb<strong>da</strong> axlo myof a<strong>da</strong>mianebze<br />

Tav<strong>is</strong>i saubriT, manerebiT, gonebamaxvilobiT, sazrianobiT <strong>da</strong><br />

imiT, rom masSi gaxunebuli araferi iyo. mravali wl<strong>is</strong> Semdeg,<br />

rodesac patimari <strong>da</strong>Tanxmdeba meuRlesTan Sexvedras,<br />

sixarul<strong>is</strong>gan fexze wamomxtari rudolfi <strong>da</strong>cvam SeaCera im<br />

77


mosazrebiT, rom Sexvedra CaiSlebo<strong>da</strong> Tuki Seexebo<strong>da</strong>, radgan<br />

ganrigiT es mkacrad ikrZalebo<strong>da</strong>, rudolfma SesZaxa <strong>is</strong>, rac<br />

qmedebaSi ver ganaxorciela - ,,ilze gikocni xelebs”.<br />

,,buneba Cven gvaiaraRebs saocari ZaliT, rasac <strong>da</strong>viwyeba<br />

qvia” – wer<strong>da</strong> ilze. martoobaSi <strong>da</strong>rCenili hes<strong>is</strong> meuRle am<br />

<strong>da</strong>skvnamde Sinaganma siZlierem <strong>da</strong> STagonebam miiyvana. man<br />

sakuTari Tavi Seswira rudolfs, roml<strong>is</strong> xvedriTi wili m<strong>is</strong>i<br />

cxovreb<strong>is</strong> warmarTvaSi ganuzomelia. r. hess SeeZlo mxolod<br />

erTi weriliT axalgazr<strong>da</strong> qal<strong>is</strong> mTeli grZnobeb<strong>is</strong> faqizad<br />

ga<strong>da</strong>xal<strong>is</strong>eba. Svil<strong>is</strong> aRzr<strong>da</strong>Si cixi<strong>da</strong>n exmarebo<strong>da</strong> ilzes,<br />

sulierad amxneveb<strong>da</strong>, masze zrunav<strong>da</strong>. saocaria, m<strong>is</strong> werilebs<br />

arc iumor<strong>is</strong> grZnoba akl<strong>da</strong>, maSin roca cix<strong>is</strong> ezoSi<br />

gaRimebuli hesi Tanagundel patimarT ar unaxavT. orTave,<br />

ilzec <strong>da</strong> rudolfic, ganicdi<strong>da</strong> erTmaneT<strong>is</strong> xvedrs, cxovreb<strong>is</strong><br />

samZimils <strong>da</strong> orivesTv<strong>is</strong> naTeli iyo – maT akavSireb<strong>da</strong>T ufro<br />

didi, TviT ubedurebazec Zlieri <strong>da</strong> maRali, rasac siyvaruli<br />

qvia. ilze Tavs bednierad mxolod rudolfTan grZnob<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

es iyo <strong>mTavari</strong>. man masTan sakuTari Tavi ipova. volfic<br />

unaxavi mam<strong>is</strong> mokrZalebuli siyvaruliT Semosa. 25 weli Svils<br />

mama ar enaxa, magram Zlier uyvar<strong>da</strong>. cnobilia, rom hes<strong>is</strong><br />

gar<strong>da</strong>cvaleb<strong>is</strong> Semdeg, volfs stenokardiuli Seteva mouvi<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>krZalv<strong>is</strong> mTeli es procesi, m<strong>is</strong>ma meuRlem, andrea hesma<br />

warmarTa.<br />

ilze cxovreb<strong>is</strong> mZime wlebma ver gatexa, <strong>is</strong> sicocxl<strong>is</strong><br />

bolomde hes<strong>is</strong> erTguli <strong>da</strong>rCa. ,,nurasdros SeswiravT sakuTar<br />

sind<strong>is</strong>s sargeblianob<strong>is</strong> sakurTxevels” – swer<strong>da</strong> patimar<br />

meuRles holderlin<strong>is</strong> am sityvebs <strong>da</strong> xelmZRvanelob<strong>da</strong><br />

cxovrebaSi <strong>swored</strong> am mosazreb<strong>is</strong> gaTav<strong>is</strong>ebiT. mas ar SeeZlo<br />

78


im grZnob<strong>is</strong> ganviTareba, rasac sinamdviliT moklul grZnobas<br />

<strong>da</strong>varqmevdiT. <strong>is</strong> mxolod mogonebebiT cxovrob<strong>da</strong>. Sarl<br />

gabeli wers: ,,hesi ar ar<strong>is</strong> mogonebeb<strong>is</strong> kaci, m<strong>is</strong>i warsuli<br />

mxolod mas ekuTvn<strong>is</strong>” – (11,381) anu sxvas ar uziareb<strong>da</strong>o, gar<strong>da</strong><br />

meuRl<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT werilebSi, sa<strong>da</strong>c erTad gatarebul<br />

sasiamovno epizodebs ixseneb<strong>da</strong>. gavixsenoT, rom mravali wl<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi patimari hesi Tav<strong>is</strong>i ojax<strong>is</strong> wevreb<strong>is</strong> naxv<strong>is</strong><br />

kategoriuli winaaRmdegi iyo. mas ar sur<strong>da</strong> vinmes siyvaruli<br />

enaxa, radgan cixeSi sapasuxo grZnob<strong>is</strong> gamovlen<strong>is</strong> saSualeba<br />

ar eZleo<strong>da</strong>. xolo mozRvavebuli grZnobeb<strong>is</strong> ukuqceva tkivils<br />

<strong>da</strong>toveb<strong>da</strong> masSi, <strong>da</strong>Trgunav<strong>da</strong> am tkivilze fiqri. es ki <strong>is</strong>e<strong>da</strong>c<br />

uxal<strong>is</strong>o cix<strong>is</strong> kedlebSi veraferi Sveb<strong>is</strong>momgvreli saSualeba<br />

gaxl<strong>da</strong>T. piriqiT, m<strong>is</strong> mwuxarebas erTiorad gaaRrmaveb<strong>da</strong>.<br />

rudolf hesma Zalian kargad ico<strong>da</strong>, am<strong>is</strong> gamklaveba mas aseT<br />

pirobebSi ar SeeZlo. am SemTxvevaSi, man sakuTari uZlureb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>naxva SeZlo, magram es ar gaxl<strong>da</strong>T m<strong>is</strong>i s<strong>is</strong>uste. msgavs<br />

situaciaSi 2 alternatiuli gza moiZebneba: pirveli, a<strong>da</strong>miani<br />

mosalodneli saSiSroeb<strong>is</strong> winaSe SesaZloa <strong>da</strong>pataravdes <strong>da</strong><br />

meore, a<strong>da</strong>miani SesaZloa sakuTar Tavze amaRldes, TiTqos<br />

xelmeored <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>. am situaciaSi, mas TviTgamorkvev<strong>is</strong> meti<br />

unari eZleva <strong>da</strong> SeuZlia paraleli gaavlos warsulsa <strong>da</strong><br />

awymos Sor<strong>is</strong> _ vin iyo <strong>da</strong> vin ar<strong>is</strong>. ra gancdebiT SeZlo<br />

ecxovra <strong>da</strong> rogoria exla. wlebma un<strong>da</strong> gaiaros mravali<br />

gamocdilebiT, rom Seni cxovreb<strong>is</strong> patara epizodi Seqmna <strong>da</strong><br />

aseTi SeiZleba iyos ara erTi. r. hesma cixeSic ki SeZlo<br />

ecxovra. diax, man SeZlo saintereso epizodeb<strong>is</strong> Seqmna. man<br />

Tav<strong>is</strong>i araTanabari reaqciiT SeZlo xasiaT<strong>is</strong> mravalsaxeob<strong>is</strong><br />

Seqmna cix<strong>is</strong> kedlebSi. patimari amiT sxveb<strong>is</strong> yuradRebas<br />

79


advilad ipyrob<strong>da</strong>. SeeZlo gulgrilad moqceo<strong>da</strong> masTan<br />

axlos myof <strong>da</strong>cvas, gaeRizianebia <strong>is</strong>ini, mTeli DdRe ar<br />

amdgariyo sawoli<strong>da</strong>n, uari eTqva pirad higienaze <strong>da</strong> m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong><br />

sayvarel gaseirnebazec. r. hes<strong>is</strong> mizanmimarTuli reaqci<strong>is</strong> arsi<br />

STambeW<strong>da</strong>vi gamoxatuleb<strong>is</strong> mimaniSnebelia. <strong>is</strong> gaxl<strong>da</strong>T<br />

pirovneba <strong>da</strong> saxelmwifo moxele. Sesabam<strong>is</strong>ad, ver<br />

uzrunvelyof<strong>da</strong> erTgvarovan <strong>da</strong>mokidebulebas<br />

1986 wl<strong>is</strong> Sob<strong>is</strong> wina dReebSi televiziiT gamosula<br />

cnobili ebraeli moRvawe golo mani. mas ganucxadebia: ,,hes<strong>is</strong><br />

sasjeli ar<strong>is</strong> erTdroulad boroti <strong>da</strong> groteskuli.<br />

niurnberg<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetilebiT, m<strong>is</strong>i sasjeli ufro msubuqi<br />

Can<strong>da</strong>, vidre gering<strong>is</strong>, magram sinamdvileSi saqme piriqiTaa...<br />

hesi babuaCems, cnobil maTematikos, ebrael alfred<br />

pringshaims, uSualod <strong>da</strong>exmara <strong>da</strong>etovebia germania, 1939 wl<strong>is</strong><br />

seqtemberSi. hesi ar gaxl<strong>da</strong>T militar<strong>is</strong>ti, <strong>is</strong> mtrulad iyo<br />

om<strong>is</strong>admi ganwyobili... <strong>is</strong> buneb<strong>is</strong> moyvaruli kaci iyo, ase<br />

vTqvaT asakovani bioskauti, hesi sufTa wyl<strong>is</strong> romantikosi<br />

gaxl<strong>da</strong>T”[1,328].<br />

albert krebsi, romelic mogvianebiT hamburg<strong>is</strong><br />

gaulaiteri gax<strong>da</strong>, wer<strong>da</strong>: hesi srulebiT ar gav<strong>da</strong> primitiul<br />

ucnaurobas, an kidev SezRudul fanatikos. <strong>is</strong> <strong>da</strong>xvewilobiT<br />

<strong>da</strong> mgrZnobiarobiT iyo gamorCeuli. m<strong>is</strong>i Sexedulebebi uzado<br />

<strong>da</strong> kanonier xazebs Seesatyv<strong>is</strong>ebodnen, magram imavdroulad es<br />

iyo hesi, vinac qvecnobierad Seqmna ucodveli fiurer<strong>is</strong> saxe.<br />

rodesac hesi saubrobs ,,ucodveli fiurer<strong>is</strong>” Taobaze,<br />

milionobiT a<strong>da</strong>miani zustad aRiqvams mas <strong>is</strong>e, rogorc hesi,<br />

rameTu hesi ar<strong>is</strong> m<strong>is</strong>i esoden didi amRiarebeli. krebs<strong>is</strong><br />

TqmiT, hesi iyo erTaderTi a<strong>da</strong>miani xelqveiTagan, romelsac<br />

80


fiurer<strong>is</strong> principebi arasodes <strong>da</strong>uyenebia eWvqveS, sakuTari<br />

politikuri ambicieb<strong>is</strong> intereseb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

amrigad, hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> xangrZlivma piradma<br />

urTierTobam, garkveulwilad, gavlena iqonia, maTi<br />

politikuri Sexedulebeb<strong>is</strong> jer Camoyalibebasa <strong>da</strong> Semdeg<br />

cxovrebaSi maT gatarebaze. r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena<br />

hitler<strong>is</strong> codn<strong>is</strong>a <strong>da</strong> nebarTv<strong>is</strong> gareSe ar momx<strong>da</strong>ra.<br />

saxelmwifo m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> am formiT ganxorcielebas Tav<strong>is</strong>i<br />

diplomatiuri <strong>da</strong>tvirTva qon<strong>da</strong>. fiurer<strong>is</strong> politikuri neb<strong>is</strong><br />

asruleba m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong> cxovreb<strong>is</strong> miznad ga<strong>da</strong>iqca, ramac<br />

Zireulad Secvala am ukanasknel<strong>is</strong> moraluri yofa-cxovreba,<br />

magram ara fsiqologia. r. hesi sicocxl<strong>is</strong> bolomde hitler<strong>is</strong><br />

erTguli <strong>da</strong>rCa. es iyo nebayoflobiTi <strong>da</strong> ara Zal<strong>da</strong>tanebiTi<br />

politikuri nabiji, rasac gverdiTi mimarTulebac gaaCn<strong>da</strong>.<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgile, rogorc avRniSneT erTgz<strong>is</strong>, Tav<strong>is</strong>i<br />

individualurob<strong>is</strong> erTgvari <strong>da</strong>mkvidreb<strong>is</strong> pretenziasac<br />

acxadeb<strong>da</strong>, rodesac om<strong>is</strong> Sewyvet<strong>is</strong> motivi <strong>da</strong>asaxela did<br />

britaneTSi Cafren<strong>is</strong> mizezad. m<strong>is</strong>ive TqmiT, <strong>is</strong> ganicdi<strong>da</strong><br />

uazro msxverpls im u<strong>da</strong>naSaulo a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong>as, romlebic<br />

usamarTlo oms ewirebodnen. Tu gaviTval<strong>is</strong>winebT imas, rom<br />

omi fiurer<strong>is</strong> politika iyo, Tun<strong>da</strong>c am sityvebiT hesi fiurers<br />

sajarod ewinaaRmdegebo<strong>da</strong>. ebraelTa ganadgureb<strong>is</strong> sakiTxSi ki<br />

msgavsi iniciativa aSkarad ver gamoavlina, radgan amiT<br />

upir<strong>is</strong>pirdebo<strong>da</strong> mas, vinc yvelaze metad uyvar<strong>da</strong>. Tav<strong>is</strong> mxriv,<br />

es gamoiwvev<strong>da</strong> m<strong>is</strong>eul SegrZnebaTa erTdroul gar<strong>da</strong>saxvas <strong>da</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>ad, pirovneb<strong>is</strong> ngrev<strong>is</strong> ulmobel transformacias.<br />

81


Tavi II<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mizezeb<strong>is</strong> tipologiuri niSneb<strong>is</strong> detaluri<br />

analizi<br />

r. hesi sqolastikuri azrovneb<strong>is</strong>admi midrekileb<strong>is</strong> mqone<br />

pirovneba, m<strong>is</strong>tiuri samyaros wiaRSi gamoZerwili <strong>da</strong><br />

halucinaciebiT SeboWili kaci, Tav<strong>is</strong> xelmZRvanel-profesor,<br />

geopolitikos, k. haushoferTan erTad, erTgvar ,,simfoniur<br />

Sedevrs“ qmni<strong>da</strong> mTel nac<strong>is</strong>tur germaniaSi. ciuri<br />

xilvadob<strong>is</strong> fonze TviT<strong>da</strong>jerebuli iersax<strong>is</strong> matarebelma<br />

<strong>da</strong>mTrgunavi STabeWdileba moaxdina Tav<strong>is</strong> as<strong>is</strong>tentze. man<br />

uwinaswarmetyvela r. hess, ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mcdelob<strong>is</strong><br />

warmatebiT <strong>da</strong>gvirgvineba, rac ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> samefo sasaxl<strong>is</strong><br />

gobelinebze, fexiT mosiarule rudolf<strong>is</strong>, sizmrad nanax<strong>is</strong><br />

monaTxrobiT gaaZliera. gonivrulad <strong>da</strong>gmanul <strong>da</strong> <strong>da</strong>xSul<br />

kars miRma Tu buneb<strong>is</strong> wiaRSi, alpeb<strong>is</strong> mTebs ga<strong>da</strong>Rma, am<br />

Temaze saaTobiT saubarma r. hes<strong>is</strong> gonebaSi irealuri<br />

suraT<strong>is</strong> warmosaxva SeZlo. m<strong>is</strong> fantaziaSi nel-nela aikriba<br />

azrTa ukuproporciuli anu uaryofiTi mxareebi <strong>da</strong><br />

Tan<strong>da</strong>TanobiT Canacvlebulma impulsurma ga<strong>da</strong>wyvetilebam<br />

imZlavra. <strong>swored</strong>, <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> Camosuli r. hesi SesTavazebs<br />

hitlers ingl<strong>is</strong>Si personalurad gafren<strong>is</strong> ideas, rac am<br />

ukanasknel<strong>is</strong> gancvifrebas gamoiwvevs. SemTxveviTi ar ar<strong>is</strong>,<br />

rom r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> Cavardn<strong>is</strong> Semdeg, k. haushofer<strong>is</strong> ojaxs<br />

fiurer<strong>is</strong> r<strong>is</strong>xva ar acdeba, m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong> pirovneb<strong>is</strong><br />

ideologiurad momzadebaSi, aseTi didi wvlil<strong>is</strong> gamo.<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> ide<strong>is</strong> rigobrivi maCvenebleb<strong>is</strong><br />

82


mixedviT, saWiro Seiqna am qveyn<strong>is</strong> ar<strong>is</strong>tokratiasTan kavSir<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>myareba. am SorsmWvreteluri mizn<strong>is</strong> sul<strong>is</strong> STamberav<strong>is</strong><br />

rolSi, usaTuod, hercogi hamiltoni gamodgebo<strong>da</strong>, romelic<br />

1936 wels berlin<strong>is</strong> olimpiur TamaSebze monawileb<strong>is</strong> miReb<strong>is</strong><br />

Semdeg r. hes<strong>is</strong> ojaxSi vaxSmad imyofebo<strong>da</strong>. ,,hesma olimpiur<br />

TamaSebze yofn<strong>is</strong>as erTxel migviwvia berlinSi, lanCze<br />

honori <strong>da</strong> me _ ixsenebs Cipsi Cenoni Tav<strong>is</strong> memuarebSi. Cven<br />

uari vuTxariT, magram me maxsovs, rom ,,duglo’’<br />

klaidsdeili, rogorc maSin hercogs eZaxdnen, wavi<strong>da</strong>, <strong>is</strong>eve<br />

rogorc pat jersic. msofliom ar ic<strong>is</strong>, rom hercogic<br />

amgvarad gaxveulia am saqmeSi“[8,304]. hercogi hamiltoni _<br />

msoflios Cempioni, everest<strong>is</strong> mTebze ga<strong>da</strong>mfreni <strong>da</strong> rac<br />

<strong>mTavari</strong>a, samefo kar<strong>is</strong> ceremonma<strong>is</strong>teri _ ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mefesTan<br />

SeRwev<strong>is</strong> saukeTeso garanti. amasTan, k. haushofer<strong>is</strong> Svil<strong>is</strong><br />

albrext haushofer<strong>is</strong> keTilmosurne megobari <strong>da</strong> masTan<br />

friad <strong>da</strong>axloebuli piri yofila. al. haushoferi, Tav<strong>is</strong><br />

mxriv, r. hes<strong>is</strong> mrCeveli iyo ingl<strong>is</strong>urenovani qveyneb<strong>is</strong><br />

saqmeebSi. Tu Tvals ga<strong>da</strong>vavlebT a. haushofer<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

hamilton<strong>is</strong> korespodencias, iq calkeuli Strixeb<strong>is</strong><br />

safuZvelze, azr<strong>is</strong> vertikaluri anu sworxazovani<br />

Camoyalibeb<strong>is</strong> ucnaur sifermkTales vawydebiT. a. haushoferi<br />

hercogs bolo werilSi romelime neitraluri qveyn<strong>is</strong><br />

qalaqSi Sexvedras Txovs, om<strong>is</strong> win ingl<strong>is</strong>-germanias Sor<strong>is</strong><br />

urTierTgageb<strong>is</strong> molaparakeb<strong>is</strong> Taobaze. hamiltoni<br />

,,potenciurad mZlavri umciresob<strong>is</strong>“ TaosnobiT<br />

Camoyalibebuli, e.w. ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>“ wevrad moiazrebo<strong>da</strong>,<br />

romelic u. CerCil<strong>is</strong> politik<strong>is</strong> opoziciuri <strong>da</strong>jgufeb<strong>is</strong><br />

identifikaci<strong>is</strong> saSualebas iZleva. msgavsi opoziciuri<br />

83


jgufeb<strong>is</strong> arsebob<strong>is</strong> kera, jer kidev, meoce saukun<strong>is</strong><br />

oc<strong>da</strong>aTian wlebSi germania <strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>i iyvnen. e. w.<br />

,,klaivden<strong>is</strong> ∗ jgufi’’ anu miunxenuri politik<strong>is</strong> gamtareblebi<br />

germaniaSi <strong>da</strong> ,,fokusi’’, germani<strong>is</strong>admi <strong>da</strong>myvavebluri<br />

politik<strong>is</strong> winaaRmdeg mimarTuli Seurigebeli oponentebi<br />

iyvnen, u. CerCil<strong>is</strong> uSualo monawileobiT, romelic<br />

,,konspiraci<strong>is</strong> mizniT, amave <strong>da</strong>jgufebaSi ,,oskar<strong>is</strong>’’<br />

fsevdonimiT moixsenieba’’[1,361].<br />

ingl<strong>is</strong>Tan zav<strong>is</strong> saWiroeba ganpirobebuli iyo, hitler<strong>is</strong><br />

metad sar<strong>is</strong>kod gaTvlili, politikuri Canafiqr<strong>is</strong><br />

maqinaciuri formulirebiT 1:1-ze. im<strong>is</strong> Tqma gvsurs, rom<br />

sabWoTa kavSirze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> win, mas didi britaneT<strong>is</strong><br />

mokavSireob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Tu ar, neitralitet<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> mainc un<strong>da</strong><br />

mieRwia. am qveyn<strong>is</strong> maSindelma premier-min<strong>is</strong>trma kargad<br />

ico<strong>da</strong> fiurer<strong>is</strong> <strong>da</strong>udgromeli buneb<strong>is</strong> Sesaxeb, m<strong>is</strong>i<br />

msoflios germanizaci<strong>is</strong> uCveulo idea, roml<strong>is</strong> batonpatronic<br />

Tavad iqnebo<strong>da</strong>. amitom, bolSevizm<strong>is</strong> moZule<br />

premier-min<strong>is</strong>tri or ukiduresobas Sor<strong>is</strong> imyofebo<strong>da</strong>:<br />

nac<strong>is</strong>turi germania an bolSevikuri ruseTi, romelic<br />

msoflios bolSevizacias lamob<strong>da</strong>. arsebob<strong>da</strong> mesame gza,<br />

romelic u. CerCilma sabolood airCia. msoflios es ori<br />

,,Camylapavi Zala’’ erTmaneTs un<strong>da</strong> <strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pirebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> maTi<br />

brZoliT <strong>da</strong>susteb<strong>is</strong> Semdeg, <strong>da</strong>narCeni saxelmwifoebi<br />

ga<strong>da</strong>mwyvet fazaze Tav<strong>is</strong> sityvas usaTuod ityodnen. am mizans<br />

emsaxurebo<strong>da</strong> meore front<strong>is</strong> gauxsneloba. hitler<strong>is</strong><br />

∗<br />

klaivdeni _ ewo<strong>da</strong> lordeb<strong>is</strong> astoreb<strong>is</strong> e.w. ,,qanTri hauz<strong>is</strong>“ saxel<strong>is</strong> mixedviT,<br />

romelic londoni<strong>da</strong>n 50-60 km-ze mdebareobs, md. temzas sanapiroze. jon CerCil<strong>is</strong><br />

mamul<strong>is</strong> marlboros msgavsad, <strong>is</strong>ic hercogi veligton<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> augiaT britanel xalxs,<br />

niSnad napoleonze vaterloosTan gamarjveb<strong>is</strong>a. veligton<strong>is</strong> STamomavalT igi<br />

gausxv<strong>is</strong>ebiaT <strong>da</strong> bolos, meoce saukun<strong>is</strong> <strong>da</strong>mdegs SeuZeniaT aSS-<strong>da</strong>n ingl<strong>is</strong>Si<br />

gadmosaxlebul astorebs.<br />

84


politikuri speqtri ingl<strong>is</strong><strong>is</strong>admi ,,cecxlTan TamaS<strong>is</strong>’’<br />

politikiT Semo<strong>is</strong>azRvrebo<strong>da</strong>. man kargad ico<strong>da</strong> didi<br />

britaneT<strong>is</strong> kunZulebrivi strategiuli mdebareob<strong>is</strong><br />

mniSvneloba <strong>da</strong> rogorc sazRvao qveyn<strong>is</strong> upiratesoba.<br />

erTaderTi gza aviaci<strong>is</strong> meSveobiT haeri<strong>da</strong>n m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>bombva<br />

iyo, rac axlad Seqmnil avia-gamanadgurebel ,,meserSmit<strong>is</strong>“<br />

mopikireT brwyinvaled gamosdio<strong>da</strong>T. maTi gamomgonebeli iyo<br />

cnobili aviakonstruqtori, vili meserSmiti. m<strong>is</strong><br />

sapativcemulod am axali model<strong>is</strong> TviTmfrinavebsa <strong>da</strong> m<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mamzadebel qarxanasac, romelic q. augsburgSi<br />

mdebareob<strong>da</strong>, ,,meserSmiti“ uwodes. es qalaqi 1941 wl<strong>is</strong> ma<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

dReebSi movlenaTa epicentrSi moeqca. r. hesi, <strong>swored</strong>, q.<br />

augsburgi<strong>da</strong>n ganaxorcielebs Tav<strong>is</strong> sabed<strong>is</strong>wero gafrenas.<br />

britaneT<strong>is</strong> kunZuleb<strong>is</strong> haeri<strong>da</strong>n <strong>da</strong>bombv<strong>is</strong> gegma cnobilia<br />

e.w. ,,adler<strong>is</strong>’’ saxelwodebiT. m<strong>is</strong>i realizeb<strong>is</strong> dReebSi, did<br />

britaneTSi sikvdil<strong>is</strong> koeficienti arnaxuli maCveneblebiT<br />

izrdebo<strong>da</strong>. haeri<strong>da</strong>n <strong>da</strong>bombv<strong>is</strong> paralelurad brZola<br />

xmeleTi<strong>da</strong>n javSanteqnik<strong>is</strong> gamoyenebiT warmoeb<strong>da</strong>, roml<strong>is</strong><br />

naTel <strong>da</strong><strong>da</strong>sturebas diunkerk<strong>is</strong> cnobili brZola<br />

warmoadgens, romelmac nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> aSkara<br />

upiratesoba warmoaCina. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> parlamenti sasowarkveTili<br />

mdgomareobi<strong>da</strong>n aSkara reaqciul <strong>da</strong> agresiul qmedebebze<br />

ga<strong>da</strong>vi<strong>da</strong>. ukve sayovelTaod ga<strong>is</strong>mo<strong>da</strong> moTxovnebi premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

nevil Cemberlen<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>dgom<strong>is</strong> Sesaxeb, romelic<br />

ukanaskneli ZalebiT CasWidebo<strong>da</strong> mmarTvelob<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>veebs.<br />

parlamentSi msgavsi reaqcia manamdec dominireb<strong>da</strong>, magram man<br />

1940 wl<strong>is</strong> ma<strong>is</strong><strong>is</strong> pirvel ricxvebSi yovelgvar molodins<br />

ga<strong>da</strong>aWarba. n. Cemberleni iZulebuli gax<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>mdgariyo.<br />

85


premier-min<strong>is</strong>trob<strong>is</strong> kandi<strong>da</strong>tebad moiazrebodnen im xanad<br />

sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri lordi halifaqsi <strong>da</strong> sazRvao<br />

min<strong>is</strong>tri, parlament<strong>is</strong> wevri konservatoriuli partii<strong>da</strong>n, u.<br />

CerCili. am ukanasknelma ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tr n.<br />

CemberlenTan audienci<strong>is</strong> dros upiratesoba winaswar<br />

gaTvlili diplomatiuri fand<strong>is</strong> <strong>da</strong>xmarebiT moipova. lordi<br />

halifaqsi yofili premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> n. Cemberlen<strong>is</strong><br />

politik<strong>is</strong> gamtarebeli anu promiunxenuri orientaci<strong>is</strong> mqone<br />

pirovnebad iTvlebo<strong>da</strong>. <strong>swored</strong>, am mizeziT u. CerCilma <strong>is</strong><br />

Tavi<strong>da</strong>n moiSora <strong>da</strong> aSS-Si gagzavna elCad iq gar<strong>da</strong>cvlili<br />

lordi loTian<strong>is</strong> nacvlad, <strong>is</strong>eve rogorc meore<br />

progermaneli samuel hori imave statusiT espaneTSi<br />

,,miavlina’’. premier-min<strong>is</strong>trma u. CerCilma politikuri<br />

didsulovneba gamoavlina n. Cemberlen<strong>is</strong> mimarT <strong>da</strong> samxedro<br />

kabinet<strong>is</strong> SemadgenlobaSi rigiT wevrad <strong>da</strong>tova. amrigad,<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> mZime dReebSi, saxeldobr, 1940 wl<strong>is</strong> 10 ma<strong>is</strong>s<br />

u. CerCili premier-min<strong>is</strong>tri gax<strong>da</strong>. aqve <strong>da</strong>vZenT, rom m<strong>is</strong>i<br />

gapremiereb<strong>is</strong> uaxloes periodSi kidev erTi Tanamdebobrivi<br />

cvlileba ganxorciel<strong>da</strong>. sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>trad entoni<br />

ideni <strong>da</strong>iniSna, romelmac 1938 w. n. Cemberlen<strong>is</strong> politikiT<br />

ganawyenebulma forin of<strong>is</strong>i ∗ nebayoflobiT <strong>da</strong>tova. u.<br />

CerCil<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trob<strong>is</strong> erTi wl<strong>is</strong> Tavze ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

parlamentSi ga<strong>is</strong>ma saprotesto xmebi. Tumca, u CerCili<br />

yovelive amas sruli indiferetizmiT xvdebo<strong>da</strong>. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

de<strong>da</strong>qalaqi cecxl<strong>is</strong> alSi gaxveuliyo. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> warmateb<strong>is</strong><br />

gansazRvra germaniasTan brZolaSi arav<strong>is</strong> SeeZlo, TviT u.<br />

CerCil<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>. premier-min<strong>is</strong>tri lodin<strong>is</strong>a <strong>da</strong> moTmineb<strong>is</strong><br />

∗<br />

forin of<strong>is</strong>i - ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>tro<br />

86


taqtikas amjobineb<strong>da</strong>. man sa<strong>da</strong>zvervo informacieb<strong>is</strong><br />

saSualebiT ico<strong>da</strong>, rom ingl<strong>is</strong><strong>is</strong>admi gankuTvnili germani<strong>is</strong><br />

sarezervo saSualebebi iwurebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> hitleri pirs<br />

aRmosavleTiT, sabWoTa kavSir<strong>is</strong>ken ibruneb<strong>da</strong>. rogorc<br />

cnobilia, hitler<strong>is</strong> evropaSi gabatoneb<strong>is</strong> mcdelob<strong>is</strong> morigi<br />

avantiura ruseTze iyo gaTvlili, radgan safrangeTTan<br />

mimarTebaSi man Tav<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>wrafeba Se<strong>da</strong>rebiT adre<br />

<strong>da</strong>ikmayofila. safrangeT<strong>is</strong> okupaci<strong>is</strong> Semdeg hitleri Semdegi<br />

<strong>is</strong>toriuli dilem<strong>is</strong> winaSe <strong>da</strong>dga: ingl<strong>is</strong>i Tu ruseTi man<br />

arCevani ruseTze SeaCera, ingl<strong>is</strong>Tan ki droebiT<br />

,,keTilsasurveli neitralitet<strong>is</strong>” <strong>da</strong>myarebas Seeca<strong>da</strong>, rac<br />

fiurer<strong>is</strong> mier zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> oficialur SeTavazebaSi<br />

gamoixata. eWvi arav<strong>is</strong> eparebo<strong>da</strong>, rom es iqnebo<strong>da</strong> droebiTi<br />

SeTanxmeba, radgan hitler<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deba araferi iyo,<br />

Tu ara faratina furceli, kalami <strong>da</strong> melani. rogorc ioseb<br />

stalinma marTebulad SeniSna ioaxim fon ribentropTan<br />

saubr<strong>is</strong>as, germania-sabWoTa kavSir<strong>is</strong> Tav<strong>da</strong>usxmelob<strong>is</strong> paqtze<br />

(1939 w. 23 agv<strong>is</strong>to) xelmower<strong>is</strong> Semdeg: melanic ki ar iqneba<br />

SemSrali, roca germania oms <strong>da</strong>iwyebs-o. hitlers ruseT<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>pyroba avRaneTSi gaWr<strong>is</strong> saSualebas m<strong>is</strong>cem<strong>da</strong>, Semdeg ki<br />

mas britaneT<strong>is</strong> imperi<strong>is</strong> umdidresi koloni<strong>is</strong> indoeT<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>pyrob<strong>is</strong> SesaZlebloba eZleo<strong>da</strong>, rac ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> cal fexze<br />

wamoCoqeb<strong>is</strong> garanti iyo. magram ruseTi _ esaa uzarmazari<br />

sivrce ukidegano tramalebiT, sa<strong>da</strong>c erT dros napoleon<strong>is</strong><br />

uZlevelob<strong>is</strong> fenomeni <strong>da</strong>imsxvra <strong>da</strong> sa<strong>da</strong>c, sabolood,<br />

,,nac<strong>is</strong>turi mz<strong>is</strong> Casveneba” mox<strong>da</strong>. ,,genialuri<strong>da</strong>n sasacilomde<br />

mxolod erTi nabijia” _ ukan mobruneb<strong>is</strong>as naTqvami<br />

napoleon<strong>is</strong> es sityvebi hitler<strong>is</strong> ruseTze marcxiT<br />

87


<strong>da</strong>srulebul eqspansiasac kargad moergebo<strong>da</strong>.<br />

hitlers, rain<strong>is</strong>pira qveynebSi mopovebulma rigma<br />

gamarjvebebma, uZlevelob<strong>is</strong> usazRvro rwmena STaunerga <strong>da</strong><br />

aRafrTovana. magram Seuracxyofili <strong>da</strong>rCa, rodesac u.<br />

CerCilma m<strong>is</strong> mier SeTavazebul zavs 1940 w. 19 ivn<strong>is</strong>s<br />

parlamentSi, ori dRiT adre, vidre safrangeT<strong>is</strong> mimarT<br />

,,melanqoliur ga<strong>da</strong>wyvetilebas” miiRebdnen, amgvarad upasuxa:<br />

,,SesaZlebelia Cven mowyaleba gamoviCinoT, magram Txovna<br />

mowyaleb<strong>is</strong> Sesaxeb Cven ar gveqneba”-o. pasuxad, hitleri 19<br />

ivl<strong>is</strong>s oper-kriol<strong>is</strong> sastumros SenobaSi raixstag<strong>is</strong><br />

sxdomas iwvevs, sa<strong>da</strong>c kategoriuli formiT <strong>da</strong>sZens: ,,brZola<br />

ori<strong>da</strong>n mxolod erT<strong>is</strong> ganadgurebiT <strong>da</strong>sruldeba, batoni<br />

CerCili albaT fiqrobs, rom es iqneba germania. me vici, rom<br />

es iqneba ingl<strong>is</strong>i”[45,222]. es hitler<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n pesimizm<strong>is</strong><br />

pirveli dokumentaluri mowmoba gaxl<strong>da</strong>T, romelic<br />

gamowveuli iyo perspeqtiv<strong>is</strong> uqonlobiT ingl<strong>is</strong>Tan zav<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>debaze. aseTi radikaluroba, garkveulwilad, r. hes<strong>is</strong><br />

mgrZnobelobiT bunebaze a<strong>is</strong>axa. fiurer<strong>is</strong> mizanmimarTuli<br />

politik<strong>is</strong> warumateblob<strong>is</strong> SiSma m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong> pirad<br />

m<strong>is</strong>wrafebaze katalizator<strong>is</strong> roli Seasrula. ingl<strong>is</strong>Si<br />

personalurad gafren<strong>is</strong> idea, politikuri movleneb<strong>is</strong> aseTi<br />

mkveTri cirkulireb<strong>is</strong> fonze, Tan<strong>da</strong>TanobiT gamokveTil<br />

saxes iReb<strong>da</strong> <strong>da</strong> Sesabam<strong>is</strong>i ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> miRebamde<br />

erTgvar metamorfozulobas iZen<strong>da</strong>. r. hes<strong>is</strong> faruli<br />

kontaqtebi didi britaneT<strong>is</strong> gamoCenil a<strong>da</strong>mianebTan, m<strong>is</strong><br />

eqstravagantur m<strong>is</strong>ias warmateb<strong>is</strong> meti <strong>da</strong>majereblobiT<br />

niRbav<strong>da</strong>. Tavbru<strong>da</strong>mxvevi warmateb<strong>is</strong> molodinSi, man momavali<br />

mxolod <strong>da</strong>debiTi emocieb<strong>is</strong> fonze Seafasa <strong>da</strong> sakuTar<br />

88


gul<strong>is</strong>Tqmas ayolili gaTviTcnobiereb<strong>is</strong> Zlierma talRam<br />

moicva. mesame raixi Tav<strong>is</strong>i Zliereb<strong>is</strong> zenitSi imyofebo<strong>da</strong>. r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenam ki Tav<strong>is</strong>eburi rekordi moxsna m<strong>is</strong>i<br />

Zliereb<strong>is</strong> ampluas. Tumc <strong>da</strong>bejiTebiT SegviZlia vTqvaT, rom<br />

mas hitler<strong>is</strong>gan <strong>da</strong>ukiTxavad araferi moumoqmedebia.<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgiles mxolod <strong>da</strong>karguli prestiJ<strong>is</strong><br />

reabilitaci<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ar miuSurebia didi britaneT<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

paradoqsia, magram faqtia: 1939 w. fiurer<strong>is</strong> anderZma<br />

cvlileba ganica<strong>da</strong>, ufro sworad subieqtTa ga<strong>da</strong>nacvleba<br />

mox<strong>da</strong>. anderZ<strong>is</strong> Tav<strong>da</strong>pirvel variantSi <strong>da</strong>saxelebul<br />

memkvidred, r. hes<strong>is</strong> Semdeg, raixsmarSali herman geringi iyo<br />

moxseniebuli, romelic mocemul meore variantSi fiurer<strong>is</strong><br />

moadgiles Caenacvla. am ukansknelma ki teqstSi gering<strong>is</strong><br />

adgili <strong>da</strong>ikava. es faqti gansakuTrebul yuradRebas<br />

imsaxurebs Tun<strong>da</strong>c imitom, rom masze agebulia r. hes<strong>is</strong><br />

germanii<strong>da</strong>n gaqcev<strong>is</strong> erT-erTi versia. <strong>is</strong>eve rogorc hitler<strong>is</strong><br />

mexotbe herman rauSningi <strong>da</strong> oto Straseri gaiqca<br />

fiureri<strong>da</strong>n Sors, romlebsac gestapos grZeli xeli vera <strong>da</strong><br />

ver m<strong>is</strong>wv<strong>da</strong>. r. hes<strong>is</strong> SemTxvevaSi, saqme sxvagvari<br />

gamoxatuleb<strong>is</strong> matarebelia. mesame raix<strong>is</strong> kancelariaSi<br />

arsebobdnen <strong>is</strong>eTi imanenturi princip<strong>is</strong> mqone a<strong>da</strong>mianebi,<br />

romlebic ierarqiul safexurze svl<strong>is</strong> Jins imgvarad<br />

<strong>da</strong>ebrmavebinaT, rom hitlerTan <strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> yovelgvari<br />

manevrireb<strong>is</strong> gamoyenebas ar eridebodnen. r. hes<strong>is</strong> moadgile,<br />

martin bormani, aseTi tip<strong>is</strong> a<strong>da</strong>mianTa kategorias<br />

ganekuTvnebo<strong>da</strong>. <strong>swored</strong>, man <strong>da</strong>ikava partiul kancelariaSi<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> adgili, m<strong>is</strong>i ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> Semdeg.<br />

r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> Seuqcevadi procesia.<br />

89


gafren<strong>is</strong> faqteb<strong>is</strong> mTeli siuxviT warmodgena uTuod did<br />

WeSmaritebas gvaziarebs. WeSmariteb<strong>is</strong> SegrZneba kvlev<strong>is</strong><br />

Teoriul fonze, araerTgvarovani gaazreb<strong>is</strong> safuZvels<br />

iZleva. ras vuwodebdiT r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> saidumlo<br />

mxares, Tu ara saxelmwifo doneze momzadebul m<strong>is</strong>ias,<br />

roml<strong>is</strong> <strong>da</strong>niSnuleba iyo ara om<strong>is</strong> Sewyveta evropaSi, aramed,<br />

m<strong>is</strong>i xelaxali gaCaReb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> zurg<strong>is</strong> gamagreba ,,axali<br />

mokavSir<strong>is</strong>’’ saxiT, Tun<strong>da</strong>c am mokavSires neitralitet<strong>is</strong><br />

uzrunvelyofa SesZlebo<strong>da</strong>. r. hes<strong>is</strong> mier ingl<strong>is</strong>Si Catanili<br />

Tu patimrob<strong>is</strong> periodSi sagangebod Sedgenili<br />

molaparakebaTa punqtebi am politikur manevrs <strong>is</strong>axav<strong>da</strong><br />

miznad. es ar un<strong>da</strong> yofiliyo aSkara, oficialuri<br />

molaparakeba msoflio sazogadoeb<strong>is</strong> Tval<strong>is</strong> <strong>da</strong>sanaxavad,<br />

aramed sruliad saidumlod, sabWoTa kavSir<strong>is</strong>agan aSkarad<br />

farulad. taqti gamarTlebulia. TiTqos megobruli,<br />

inkognitod Casuli fiurer<strong>is</strong> moadgile, uiaraRo, aranair<br />

saSiSroebas britaneli xalx<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ar warmoadgen<strong>da</strong>. magram<br />

ingl<strong>is</strong>-germanias Sor<strong>is</strong> gacxarebuli om<strong>is</strong> dros, nac<strong>is</strong>tTa<br />

sabrZolo TviTmfrinav<strong>is</strong> mier mowinaaRmdege qveyn<strong>is</strong> sazRvr<strong>is</strong><br />

Seutyobineblad ga<strong>da</strong>kveTam <strong>da</strong> m<strong>is</strong> teritoriaze aRmoCenam,<br />

tradicieb<strong>is</strong> <strong>da</strong>mcveli saxelmwifos, didi britaneT<strong>is</strong><br />

konservator premier-min<strong>is</strong>trs, Tav<strong>is</strong>i qveyn<strong>is</strong> upativcemuloba<br />

agrZnobina. u. CerCilma amiT msoflios <strong>da</strong>anaxa, rom<br />

neb<strong>is</strong>mieri msgavs situaciaSi, r. hes<strong>is</strong> beds gaiziareb<strong>da</strong>.<br />

premier-min<strong>is</strong>trma ingl<strong>is</strong>Si sagangebod Casuli fiurer<strong>is</strong><br />

moadgile ,,sapatio tyveobaSi” <strong>da</strong>tova, niurnberg<strong>is</strong> samxedro<br />

sasamarTlo procesamde. maSasa<strong>da</strong>me, <strong>is</strong> <strong>da</strong>sajes ukanono<br />

qmedeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rac didi britaneT<strong>is</strong> sazRvr<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>kveT<strong>is</strong><br />

90


motiviT iyo inspirirebuli. Tumca, r. hes<strong>is</strong> gonebam sruliad<br />

SesaZleblad <strong>da</strong>uSva m<strong>is</strong>i samxedro tyved ayvan<strong>is</strong> faqti. aqve,<br />

uneburad gvaxsendeba safrangeT<strong>is</strong> imperator<strong>is</strong> napoleon<br />

bonapart<strong>is</strong> sityvebi, marengosTan brZol<strong>is</strong> win: ,,Tu gin<strong>da</strong><br />

mterze sruli gamarjveba moipovo, imoqmede <strong>is</strong>e, rogorc <strong>is</strong><br />

moiqceo<strong>da</strong> msgavs situaciaSi-’’o. rogorc cnobilia, fiurer<strong>is</strong><br />

moadgilem hitlers werilobiTi idea SesTavaza m<strong>is</strong>i<strong>is</strong><br />

Cavardn<strong>is</strong> SemTxvevaSi, m<strong>is</strong>i aranormalurad gamocxadeb<strong>is</strong><br />

gamo. es sruliad adeqvaturi reaqcia iyo, riTac am gafren<strong>is</strong><br />

motivireba SeiZlebo<strong>da</strong> imgvarad, rom msoflios masmedi<strong>is</strong><br />

TvalSi ar gaSuqebuliyo ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> sakmaod<br />

seriozuli mxare, - ,,barbarosas’’ gegmiT gaTval<strong>is</strong>winebuli<br />

sabWoTa kavSirze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uvali realoba.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, didi britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> uSualo<br />

gankarguleb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad, r. hesi ,,sapatio tyved”<br />

gamocxad<strong>da</strong>. magram m<strong>is</strong>i mSvidobiani, Tumca araoficialuri<br />

despan<strong>is</strong> pretenzia uiaraRod mosvl<strong>is</strong> Sesaxeb, meomari<br />

qveyn<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> angariSgasawevi ar gamodga. m<strong>is</strong>i ,,samxedro<br />

tyv<strong>is</strong>” ampluaSi yofna usaTuod didi monapovari iyo, om<strong>is</strong><br />

dros, brZol<strong>is</strong> warmatebuli propagand<strong>is</strong> mizniT.<br />

civilizebul saxelmwifoSi politikuri ambicieb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>Trgunva TiTqm<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uvalia mozRvavebuli emocieb<strong>is</strong><br />

fonze. oponentTa mkacri reagireb<strong>is</strong> masStaburi zr<strong>da</strong><br />

qveyanaSi aRmocenebuli kriz<strong>is</strong><strong>is</strong> tolfasovania. kritikuli<br />

zRvar<strong>is</strong> arseboba Tu ukiduresob<strong>is</strong> warmoSoba protest<strong>is</strong><br />

erT tandemSi a<strong>is</strong>axeba. saxelmwif<strong>is</strong> lider<strong>is</strong> politikiT<br />

gamowveuli uaryofiTi reaqcia, upirveles yovl<strong>is</strong>a, TviT m<strong>is</strong><br />

politikur karierazea <strong>da</strong>miznuli. amdenad, u. CerCil<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

91


hitler<strong>is</strong> SeuTavsebadi anu antagon<strong>is</strong>turi politikuri<br />

kurs<strong>is</strong> sajaro demonstrireba, fiurer<strong>is</strong> gegmaSi naklebad<br />

Sedio<strong>da</strong>, magram CerCils Tav<strong>is</strong>eburad akmayofileb<strong>da</strong>. mas,<br />

gansxvavebiT m<strong>is</strong>i winamorbed<strong>is</strong>agan, mkveTrad Camoyalibebuli<br />

antinac<strong>is</strong>turi Sexedulebebi gaaCn<strong>da</strong>. n. Cemberlen<strong>is</strong> kariera<br />

m<strong>is</strong>ma ususurma profaS<strong>is</strong>turma msoflmxedvelobam Seiwira.<br />

,,miunxen<strong>is</strong> garigebam” morigi samarcxvino furceli Cawera<br />

didi britaneT<strong>is</strong> <strong>is</strong>toriaSi. politikos<strong>is</strong>a Tu saxelmwifo<br />

moRvaw<strong>is</strong> gansja, ZiriTa<strong>da</strong>d, m<strong>is</strong>i politikuri mrwams<strong>is</strong><br />

mixedviT xdeba. individ<strong>is</strong> SexedulebaTa aliansi, dro<strong>da</strong>dro,<br />

proceseb<strong>is</strong> vizualurad warmosaxv<strong>is</strong>a <strong>da</strong> saTanadod<br />

warmarTv<strong>is</strong> garkveul unar-Cvevebs iZens.<br />

saxelmwifos problemeb<strong>is</strong> mogvareb<strong>is</strong> ori <strong>ZiriTadi</strong><br />

meTodi arsebobs: pirveli _ mSvidobiani gziT,<br />

molaparakebaTa Sedegad. meore _ om<strong>is</strong> gziT. diplomatTa<br />

manevrireb<strong>is</strong> cudi warmoCena mSvidobiani molaparakeb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>sruleb<strong>is</strong> saTavea. Tav<strong>is</strong> mxriv, samSvidobo molaparakebaTa<br />

ori <strong>ZiriTadi</strong> aspeqti dominirebs: konfidencialuri <strong>da</strong><br />

oficialuri molaparakebebi. amaTgan romelimesTv<strong>is</strong><br />

upiratesob<strong>is</strong> miniWeba, <strong>da</strong>mokidebulia ara marto arsebuli<br />

movleneb<strong>is</strong> irgvliv azrTa urTierTSejerebaze, aramed<br />

politikos<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxasiaTebel alRosa <strong>da</strong><br />

SorsmWvretelobaze. hitler<strong>is</strong> diplomatiuri svl<strong>is</strong> morigi<br />

gamoxatuleba, u. CerCilTan <strong>da</strong>zavebaze konfidencialuri<br />

molaparakeb<strong>is</strong> wamowyeb<strong>is</strong> iniciativa iyo, ramac n. Cemberlen<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi aSkarad gamokveTili, oficialuri saxe miiRo.<br />

hitler<strong>is</strong> azriT ,,axlad gamomcxvari” premier-min<strong>is</strong>tri Tav<strong>is</strong>i<br />

winamorbed<strong>is</strong> politik<strong>is</strong> gagrZelebas ubralod ver gabe<strong>da</strong>v<strong>da</strong><br />

92


imdenad, ramdena<strong>da</strong>c es miuRebeli iyo qveyn<strong>is</strong> imdroindel<br />

sakanonmdeblo organosTv<strong>is</strong>. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> parlamentma, sa<strong>da</strong>c<br />

progresulad moazrovne a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> ricxvi sWarbob<strong>da</strong>,<br />

amxila <strong>da</strong> <strong>da</strong>gmo wina premier<strong>is</strong> nac<strong>is</strong>turi orientacia. u.<br />

CerCili faS<strong>is</strong>turi sul<strong>is</strong>kveTeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> maTi ideal<strong>is</strong>ti<br />

fiurer<strong>is</strong> mexotbe arasodes yofila. Tumca, <strong>is</strong> ukiduresi<br />

antibolSeviki iyo. bolSevikuri ruseTi ki hitler<strong>is</strong><br />

revanS<strong>is</strong>tuli ganwyob<strong>is</strong> morig msxverplad warmoidginebo<strong>da</strong>.<br />

am WrilSi, ori saxelmwifos lider<strong>is</strong> urTierTmiaxloebuli<br />

politikuri ambicieb<strong>is</strong> ganedze, zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mcire Sansi<br />

gamoikveTa, romelic hitlerma xeli<strong>da</strong>n ar gauSva. Tav<strong>is</strong><br />

mxriv, r. hes<strong>is</strong> optimaluri xedva ganapiroba did britaneTSi<br />

saidumlod <strong>da</strong>arsebulma e. w. ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>”<br />

TviTneburma mxar<strong>da</strong>Weram. vuwodoT mas pirobiTad<br />

TviTneburi, radgan maTi mizani germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong><br />

Sesaxeb, Tav<strong>is</strong>ebur harmoniaSi modio<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong><br />

m<strong>is</strong>wrafebasTan. ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” wevreb<strong>is</strong> vinaoba,<br />

romlebic ingl<strong>is</strong>Si jer kidev 1880w. <strong>da</strong>arsebuli saidumlo<br />

order<strong>is</strong> ,,golden <strong>da</strong>un<strong>is</strong>” sazogadoeb<strong>is</strong> rigebSi Sediodnen,<br />

garkveuli motiviT konspirirebuli iyo. es organizacia<br />

germaniaSi 1919w. <strong>da</strong>arsebuli ,,tules sazogadoeb<strong>is</strong>”<br />

prototips warmoadgen<strong>da</strong>, romelic masoneb<strong>is</strong> gavlen<strong>is</strong> qveS<br />

imyofebo<strong>da</strong>. maT wam<strong>da</strong>T magiuri Zal<strong>is</strong> arseboba <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

zemoqmedeba individ<strong>is</strong> Sinagan samyaroze, rasac fsiqikas<br />

vuwodebT. bed<strong>is</strong>wer<strong>is</strong> Seucnobadi impulseb<strong>is</strong> gamokrToma<br />

zebunebrivi ZalTa qmedeb<strong>is</strong> matareblad esaxebo<strong>da</strong>T. maT<br />

SegnebaSi ,,idumali samyaros” rwmena, gamouvleneli<br />

TvalsaCinoeb<strong>is</strong> Tez<strong>is</strong>ebiT ikvebebo<strong>da</strong>.<br />

93


goneb<strong>is</strong> evoluci<strong>is</strong> garkveul stadiaze, a<strong>da</strong>mianSi<br />

fiziologiuri Tvalsazr<strong>is</strong>iT Camoyalibebuli aqtiuri <strong>da</strong><br />

pasiuri impulsebi, urTierTmonacvleob<strong>is</strong> eqvivalentiT<br />

gan<strong>is</strong>azRvreba. magram gamonakl<strong>is</strong> situaciebSi romelime<br />

maTgan<strong>is</strong> Canacvleb<strong>is</strong> Warbi dozireb<strong>is</strong> gamo, reaqciac<br />

adeqvaturi xdeba. pirvel SemTxvevaSi, <strong>da</strong>maxasiaTebel<br />

komponentebad SeiZleba <strong>da</strong>vasaxeloT: moduneba, garemo<br />

Zaleb<strong>is</strong>admi Segueba anu a<strong>da</strong>ptacia. meor<strong>is</strong> SemTxvevaSi<br />

agznebadoba, stresi, m<strong>is</strong>i umaRlesi faza <strong>is</strong>terika, Sokireba.<br />

am ori komponent<strong>is</strong> (aqtiuri, pasiuri) Tanafardob<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi saxezea normaluri, fsiqikurad gawonasworebuli<br />

a<strong>da</strong>miani. a<strong>da</strong>mianTa kategori<strong>is</strong> aseTi tip<strong>is</strong> saxesxvaoba<br />

xSirad urTierTSegueb<strong>is</strong> kontrastul xasiaTs un<strong>da</strong><br />

atarebdes. arsebobs gamonakl<strong>is</strong>i SemTxvevebic. pirovneb<strong>is</strong><br />

kult<strong>is</strong> gafetiSeba m<strong>is</strong>i SemoqmedebiTi buneb<strong>is</strong>, sazogadoebaSi<br />

m<strong>is</strong>i TviT<strong>da</strong>mkvidreb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> aRiareb<strong>is</strong><br />

mixedviT xdeba. hitleri hes<strong>is</strong> sul<strong>is</strong> apokalifsi iyo. aseTi<br />

gansakuTrebulad Tu gansxvavebulad moazrovne a<strong>da</strong>mianebi<br />

momavals xSirad sizmrad nanax<strong>is</strong>a Tu bed<strong>is</strong>wer<strong>is</strong> ganCineb<strong>is</strong><br />

wign<strong>is</strong> mixedviT sjidnen. movlenaTa kanonzomier<br />

cvalebadobas buneb<strong>is</strong> <strong>da</strong>uwereli kanonebiT udgebodnen. r.<br />

hesi, masoneb<strong>is</strong> am SexedulebebTan siaxlov<strong>is</strong> gamo, ,,tules<br />

sazogadoebaSi”, miunxen<strong>is</strong> universitetSi geopolitik<strong>is</strong><br />

fakultetze swavleb<strong>is</strong> dros Sevi<strong>da</strong>. am fakultet<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>maarsebl<strong>is</strong>a <strong>da</strong> amave sazogadoeb<strong>is</strong> wevr<strong>is</strong>, k. haushofer<strong>is</strong><br />

ideologiuri gavlena Tav<strong>is</strong> as<strong>is</strong>tentze imdenad Zlieri<br />

aRmoCn<strong>da</strong>, rom mTeli m<strong>is</strong>i cxovreba gansazRvra. k. haushoferi<br />

usazRvro mentaluri monacemeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> didi inteleqtualuri<br />

94


SesaZleblobeb<strong>is</strong> gamo, germani<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>s. evrop<strong>is</strong> rig<br />

saxelmwifo universitetebSi sapatio wevrad iTvlebo<strong>da</strong>.<br />

garkveuli aspeqtiT m<strong>is</strong>i cxovreb<strong>is</strong> saintereso detaleb<strong>is</strong><br />

warmoCenas dro<strong>da</strong>dro SevecdebiT.<br />

,,golden-<strong>da</strong>un<strong>is</strong>’’ sazogadoebaSi warmodgenili iyo qveyn<strong>is</strong><br />

TvalsaCino pirebi, elita gansxvavebulad moazrovne<br />

a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong>a, britaneT<strong>is</strong> ar<strong>is</strong>tokrati<strong>is</strong> naRebi. maTgan<br />

Tamamad gamovarCevdiT: poet f. b. iets<strong>is</strong>, msaxiob florens<br />

fars, mweral artur maxens, notarius ale<strong>is</strong>ter grouels,<br />

romelmac sakuTari orderic ki Seqmna ,,argenteum astrum<strong>is</strong>”<br />

saxelwodebiT.<br />

britaneT<strong>is</strong> ar<strong>is</strong>tokrati<strong>is</strong> wevrebi<strong>da</strong>n un<strong>da</strong> <strong>da</strong>vasaxeloT<br />

sami sakmaod popularuli figura: hercogi hamiltoni, RAF ∗ -<strong>is</strong><br />

podpolkovniki, bedford<strong>is</strong> hercogi <strong>da</strong> ser aivon kirkpatriki,<br />

britaneT<strong>is</strong> saelCos yofili pirveli mdivani berlinSi. am<br />

sazogadoebaSi Tav<strong>is</strong>i adgili samefo ojax<strong>is</strong> wevrebmac<br />

hpoves. calke aRniSvn<strong>is</strong> Rirsia, mefe georg V-<strong>is</strong> vaJebi: mefe<br />

eduard VIII, Semdeg hercogi uinZoreli <strong>da</strong> kent<strong>is</strong> hercogi. es<br />

ukanaskneli, m<strong>is</strong>i Zm<strong>is</strong>, ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mef<strong>is</strong> georg VI-<strong>is</strong><br />

iniciativiT, 1939 wels m<strong>is</strong> politikur mrCevlad <strong>da</strong>iniSna.<br />

kent<strong>is</strong> hercogi ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” aqtiuri wevri <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

erTgvarovani politik<strong>is</strong> cxovrebaSi gatareb<strong>is</strong> momxred<br />

iTvlebo<strong>da</strong>. u. CerCil<strong>is</strong> msgavsad, kent<strong>is</strong> hercogic<br />

antibolSevikuri orientaci<strong>is</strong> matarebeli pirovneba iyo. mas<br />

colad yav<strong>da</strong> bolSevikeb<strong>is</strong> friad moZule qalbatoni,<br />

saberZneT<strong>is</strong> princesa marina. <strong>is</strong>toriografiaSi cnobili ar<br />

ar<strong>is</strong>, rom kent<strong>is</strong> hercogi pronac<strong>is</strong>ti an<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong><br />

∗ RAF(abr.) _ Roial Air Force _samefo sahaero Zalebi<br />

95


pirovnebiT aRfrTovanebuli yofiliyos. ubralod, <strong>is</strong><br />

bolSevizm<strong>is</strong> winaaRmdeg germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> momxreTa<br />

rigebSi iricxebo<strong>da</strong>.<br />

azrTa aseTma Tanxvdomam hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> Sinagani<br />

samyaro <strong>da</strong>debiTad ganawyo. r. hesma kontaqti <strong>da</strong>amyara<br />

,,golden <strong>da</strong>un<strong>is</strong>”, aw <strong>da</strong>saxelebul, or metad gavlenian<br />

wevrTan: kent<strong>is</strong> hercogTan <strong>da</strong> hercog hamiltonTan,<br />

Sotlandi<strong>is</strong> pirvel perTan. amasTan, es sameuli pirveli<br />

klas<strong>is</strong> mfrinavebi gaxldnen <strong>da</strong> am Tvalsazr<strong>is</strong>iT, <strong>is</strong>ini<br />

erTmaneTs araerTjer Sexvedrilan. cnobilia, rom r. hess<br />

Tav<strong>is</strong>i solo gafren<strong>is</strong>as, hamilton<strong>is</strong> mamulSi kent<strong>is</strong> hercogi<br />

elodebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i TviTmfrinav<strong>is</strong> <strong>da</strong>Sveb<strong>is</strong>as mokle safren<br />

bilikze Suqi, <strong>swored</strong>, mas un<strong>da</strong> CaerTo. fiurer<strong>is</strong> moadgilem<br />

ver moaxerxa TviTmfrinav<strong>is</strong> normalurad <strong>da</strong>sma, - paraSutiT<br />

gadmoxta, roca spirometri O-s uCveneb<strong>da</strong>. TviTmfrinavi<br />

<strong>da</strong>eSva iglSemTan axlos, flurs farmi<strong>da</strong>n cota moSorebiT,<br />

hamilton<strong>is</strong> mamuli<strong>da</strong>n - dungavel kastli<strong>da</strong>n - 12 mil<strong>is</strong><br />

manZilze. erTi SexedviT, yvelaferi normalur kalapotSi<br />

Tavsdeba. aseTi SemTxvevebi aviaciaSi, arc Tu iSviaTia.<br />

magram yuradReba erT metad sagul<strong>is</strong>xmo detals un<strong>da</strong><br />

mieqces. r. hess germanii<strong>da</strong>n afren<strong>is</strong>as <strong>da</strong>matebiTi sawvavi<br />

avzebi qon<strong>da</strong> Cadgmuli, romelic fren<strong>is</strong> siSor<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> iyo<br />

gankuTvnili. mas hamilton<strong>is</strong> mamulSi <strong>da</strong>Sveba qon<strong>da</strong><br />

gansazRvruli, magram ver gaTvala ingl<strong>is</strong>uri<br />

,,spitfaiereb<strong>is</strong>’’ <strong>da</strong>devneb<strong>is</strong> faqti, radgan saaviacio Zaleb<strong>is</strong><br />

meTauri Tavad hamiltoni iyo. niSandoblivia, rom hamilton<strong>is</strong><br />

pirad gankargulebaSi myofma ternhauz<strong>is</strong> bazam<br />

,,spitfaierebi’’ ar <strong>da</strong>adevna, xolo moulodnelad zemoTaWril<br />

96


or ,,spitfaiers” haerSive mouvi<strong>da</strong>T mkacri brZaneba cecxl<strong>is</strong><br />

gauxsnelob<strong>is</strong> Sesaxeb. ras un<strong>da</strong> niSnavdes es<br />

<strong>is</strong>toriografiaSi am movlen<strong>is</strong>admi hamilton<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mokidebuleba calsaxaa. <strong>is</strong> mRelvareb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> gakvirveb<strong>is</strong><br />

uCveulo Serwymas avlens, gansxvavebiT premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>agan,<br />

romelic am ambavs gansakuTrebuli simSvidiTa <strong>da</strong> TiTqos<br />

,,uintereso<strong>da</strong>c” Sexv<strong>da</strong>. ,,me mivdivar Zmebi marqseb<strong>is</strong><br />

sayureblad”_[43,340]. es m<strong>is</strong>i bolo sityvebi iyo hamiltonTan ∗<br />

saubr<strong>is</strong>as. un<strong>da</strong> iTqvas, rom CerCilma <strong>da</strong>aswro hamiltonsa <strong>da</strong><br />

TviT mefes, romelmac kent<strong>is</strong> hercog<strong>is</strong> rCeviT, r. hess<br />

xelSeuxeblob<strong>is</strong> statusi mianiWa. magram gviani gaxl<strong>da</strong>T. u.<br />

CerCilma fiurer<strong>is</strong> moadgile ,,samxedro tyved” oficialurad<br />

gamoacxa<strong>da</strong>. sajarooba ki r. hes<strong>is</strong> patimrobaSi <strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> erTerTi<br />

mamxilebeli motivi iyo. samagierod, premier-min<strong>is</strong>trma<br />

hamilton<strong>is</strong>a <strong>da</strong> kent<strong>is</strong> hercogebi moxerxebulad gamoaZeva am<br />

<strong>is</strong>toriuli movlen<strong>is</strong> epicentri<strong>da</strong>n, maTive reputaci<strong>is</strong><br />

Seulaxaob<strong>is</strong> motiviT, <strong>is</strong>eve rogorc britaneT<strong>is</strong> samefo kari<br />

cdilob<strong>da</strong> gulmodgined <strong>da</strong>emala yofili mef<strong>is</strong> hercogi<br />

uinZorel<strong>is</strong> skan<strong>da</strong>luri sasiyvarulo Tavga<strong>da</strong>savali. kent<strong>is</strong><br />

hercogi am movlenebi<strong>da</strong>n male, 1942 wl<strong>is</strong> agv<strong>is</strong>toSi,<br />

aviakatastrofaSi <strong>da</strong>iRupa, Sotlandi<strong>is</strong> mTebSi, CrdiloeT<strong>is</strong><br />

zRv<strong>is</strong> sanapiroze. paradoqsia, magram faqtia. m<strong>is</strong>i sikvdil<strong>is</strong><br />

saeWvo mizezebi ingl<strong>is</strong>elma <strong>is</strong>torikosma, robert bredonma<br />

gamoikvlia <strong>da</strong> varaudobs, rom <strong>is</strong> mokles. gamoTqmuli<br />

∗<br />

hamiltoni – Zveli <strong>is</strong>toriuli gvaria, <strong>is</strong>eve rogorc skotebi. hamiltonebi lord<strong>is</strong><br />

tituls 1445 wels, skotebi ki 1600w. atareben. pirveli klan<strong>is</strong> anu sagvareul<strong>is</strong> meTauri<br />

hercogi hamiltonia, gvar<strong>is</strong> rezidencia (Clan Seat) Cadzow Castle <strong>da</strong> sagvareulo memoriali<br />

– hamiltonTa sahercogo mavzoleumi. meoreTa xelmZRvanelia hercogi <strong>da</strong> grafi buklo,<br />

klan<strong>is</strong> rezidencia – Branxholm Castle (hauikSi ) , memoriali – bukloTa Zveli eklesia.<br />

samefo karze buklos gaTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> Semdeg m<strong>is</strong> Tanamdebobaze iniSneba hercogi<br />

hamiltoni, xolo buklo CerCilma Tav<strong>is</strong> sagvareulo cixeSi Caketa. mas bralad edebo<strong>da</strong><br />

germaniasTan sazavo SeTanxmeb<strong>is</strong> miRwev<strong>is</strong> lobizmi.F<br />

97


mosazreb<strong>is</strong> Tanaxmad, TviTmfrinavSi kent<strong>is</strong> hercogTan erTad,<br />

r. hesic imyofebo<strong>da</strong>, romelsac aseTive bedi ewia.<br />

garkveulwilad, es <strong>da</strong>usabuTebeli argumentia, romelic erTerTi<br />

versi<strong>is</strong> doneze rCeba. am incident<strong>is</strong> paralelurad, r.<br />

hesi london<strong>is</strong> tauerSi imyofebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> sainteresoa, Tu<br />

rogor aRmoCn<strong>da</strong> <strong>is</strong> kent<strong>is</strong> hercogTan am ide<strong>is</strong> avtorebi<br />

gvawvdian informacias namdvili hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>Rupv<strong>is</strong>a <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

oreul<strong>is</strong> patimrob<strong>is</strong> Sesaxeb, rasac cnobili qirurg<strong>is</strong>, hiu<br />

tomas<strong>is</strong>, samedicino eqspertizas gamoyenebiT a<strong>da</strong>stureben.<br />

movlenaTa aseTi koordinireb<strong>is</strong> fonze, alternatiuli<br />

arCevan<strong>is</strong> sruli demobilizaci<strong>is</strong> gaTvliT (gamoiricxa<br />

lordi loTiani, s. hori), hercogi hamiltoni u<strong>da</strong>vod bolo<br />

<strong>da</strong> <strong>mTavari</strong> Sansi gaxl<strong>da</strong>T, ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> urTierTob<strong>is</strong><br />

mogvareb<strong>is</strong> mxriv, ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> samefo karze m<strong>is</strong>i funqcionaluri<br />

<strong>da</strong>niSnuleb<strong>is</strong> gamo. hercogi ar<strong>is</strong>tokratiuli manereb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

Sotlandiuri Tavazianob<strong>is</strong> erTgvari nazavi iyo. mizez-<br />

Sedegobrivi kavSir<strong>is</strong> am sinqronul landSaftSi, hamilton<strong>is</strong><br />

samefo ojaxTan naTesauri xaz<strong>is</strong> arseboba <strong>da</strong>sturdeba.<br />

kontinentze aseTi kac<strong>is</strong> arseboba harmoniul ferebs qmni<strong>da</strong><br />

nac<strong>is</strong>ti lidereb<strong>is</strong> tipiur warmosaxvaSi. germaneli a.<br />

haushofer<strong>is</strong>a <strong>da</strong> lordi klaidsdeil<strong>is</strong> nacnobob<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>zr<strong>da</strong><br />

permanentul megobrobaSi, politikur movlenaTa diapazonze<br />

arsebuli Tanabari Sexedulebeb<strong>is</strong> mkveTri gaaqtiureb<strong>is</strong><br />

Sedegia, romelic gonebaSi meridianuli ganlageb<strong>is</strong> dros,<br />

msgavseb<strong>is</strong> aRqm<strong>is</strong> spontanuri SegrZneb<strong>is</strong> saSualebas iZleva.<br />

am pirovnebaTa mier fenomen<strong>is</strong> sajaro urTierTaRiarebam,<br />

giganturi Zvrebi moaxdina individualuri ,,traqtat<strong>is</strong>” Seqmna<br />

- aTv<strong>is</strong>ebaSi. hercogma didi britaneT<strong>is</strong> saerTaSor<strong>is</strong>o samefo<br />

98


instituts - cnobil Catem hauzs - a. haushofer<strong>is</strong> pirovneba<br />

Sesabam<strong>is</strong>ad warudgina. doqtori haushofer<strong>is</strong> saleqcio Tema:<br />

,,nedleuli <strong>da</strong> koloniebi germanuli TvalTaxedviT” _<br />

germanuli politik<strong>is</strong> TviTmiznuri xedv<strong>is</strong> gamoxatuleb<strong>is</strong><br />

matarebeli iyo. versal<strong>is</strong> xelSekruleb<strong>is</strong> Tanaxmad,<br />

germani<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> kolonieb<strong>is</strong> CamorTmev<strong>is</strong> mzardi<br />

ukmayofileb<strong>is</strong> <strong>da</strong>malva germanofilma doqtorma ver SeZlo.<br />

es, saerTo jamSi, auditori<strong>is</strong> frTxili <strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong><br />

sababi Seiqna. miT ufro, roca albrexti mosalodneli om<strong>is</strong><br />

fantastiur Sedegebze alaparak<strong>da</strong>. am<strong>is</strong> Semdeg, sxdom<strong>is</strong><br />

wamyvan<strong>is</strong> lord alen of hartvud<strong>is</strong> Sesavali sityva a.<br />

haushofer<strong>is</strong> wardgen<strong>is</strong>as, ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> SesaZlebeli<br />

urTierT<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> Sesaxeb, hitler<strong>is</strong> sagareo politikuri<br />

kurs<strong>is</strong> ZiriTad aqsiomas aRar warmoadgen<strong>da</strong>. am mizniT, 1940<br />

wl<strong>is</strong> agv<strong>is</strong>toSi, SveicariaSi a. haushofer<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ,,mSvidob<strong>is</strong><br />

parti<strong>is</strong>” erT-erTi wevr<strong>is</strong>, hercogi bedford<strong>is</strong>, Sexvedra<br />

Sedga. es Sexvedra qalaq JenevaSi politikuri motiviT iyo<br />

inspirirebuli. rogorc irkveva, hitler<strong>is</strong> mier zav<strong>is</strong> meore<br />

oficialur SeTavazebaze, didi britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

orazrovanma dumilma, am parti<strong>is</strong> wevrTa mxri<strong>da</strong>n sazavo<br />

pirobeb<strong>is</strong> SemuSavebaze molaparakeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

mzadyofn<strong>is</strong> gamoTqm<strong>is</strong> iniciativa ganapiroba. aseTi sax<strong>is</strong><br />

molaparakeb<strong>is</strong> warmoeba ingl<strong>is</strong>eleb<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n araoficialur<br />

wamowyebad migvaCnia, maTive qveyn<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong>agan<br />

oficialuri <strong>da</strong>stur<strong>is</strong> uqonlob<strong>is</strong> gamo. premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>agan<br />

gansxvavebiT, hitleri am molaparakebaTa msvlelob<strong>is</strong> saqm<strong>is</strong><br />

kursSi iyo. fiureri <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i moadgile Tanxmobas<br />

gamoTqvamdnen ingl<strong>is</strong>elTa mier wamoyenebul wina<strong>da</strong>debaze,<br />

99


1939 wl<strong>is</strong> 23 agv<strong>is</strong>tos <strong>da</strong>debul ribentrop-molotov<strong>is</strong> paqt<strong>is</strong><br />

denonsireb<strong>is</strong> Taobaze. rogorc Cans, hitleri ingl<strong>is</strong>Tan<br />

zav<strong>is</strong> sanacvlod yovelgvar <strong>da</strong>Tmobaze wavido<strong>da</strong>. am<br />

SemTxvevaSi, mas r<strong>is</strong>i imedi un<strong>da</strong> qono<strong>da</strong> marTalia, hercogi<br />

bedfordi parlamentSi metad gavlenian wevrad iTvlebo<strong>da</strong>,<br />

magram <strong>is</strong> umravlesobaSi ar moiazrebo<strong>da</strong>. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

mTavrobasTan komprom<strong>is</strong>ze wasvl<strong>is</strong> SemovliTi gzebi pir<strong>da</strong>pir<br />

premier<strong>is</strong> gulze gadio<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>i cirkuliari germaniasTan<br />

neb<strong>is</strong>mieri molaparakeb<strong>is</strong> akrZalvaze, mTavrob<strong>is</strong> neb<strong>is</strong>mieri<br />

wevr<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> sayovelTaod m<strong>is</strong>aRebi un<strong>da</strong> yofiliyo.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad am<strong>is</strong>a, analogiur cdebs mainc qon<strong>da</strong> adgili<br />

portugaliasa <strong>da</strong> espaneTSi, romelic uSedegod mTavrdebo<strong>da</strong>.<br />

samoel hor<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> SesaZlebeli Sexvedra madridSi,<br />

mitovebuli CongburT<strong>is</strong> kortze, roml<strong>is</strong> organizatorad <strong>is</strong>ev<br />

a. haushoferi gvevlineba, saidumlo viTarebaSi rCeba.<br />

<strong>is</strong>torikosTa erTi nawil<strong>is</strong> varaudiT, es Sexvedra ar<br />

Semdgara. meoreTa azriT, <strong>swored</strong>, aman Seasrula<br />

katalizator<strong>is</strong> roli r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenaSi, romelic<br />

am Sexvedri<strong>da</strong>n ramdenime dReSi ganxorciel<strong>da</strong>.<br />

rogorc avRniSneT erTgz<strong>is</strong>, u. CerCilma xel<strong>is</strong>uflebaSi<br />

mosvl<strong>is</strong> Semdeg s. hori elCad wargzavna espaneTSi, <strong>is</strong>eve<br />

rogorc halifaqsi ,,miavlina” aSS-Si, iq gar<strong>da</strong>cvlili lordi<br />

loTian<strong>is</strong> ∗ nacvlad. u. CerCilma amiT, amavdroulad, piradi<br />

grZnobeb<strong>is</strong> ganelebac SeZlo, rac s. hor<strong>is</strong> rCeviT, n.<br />

Cemberlen<strong>is</strong> mier, 1937 wels mTavrob<strong>is</strong> SemadgenlobaSi m<strong>is</strong>i<br />

SeuyvanlobiT iyo gamowveuli. piradul<strong>is</strong> <strong>da</strong>Trgunva<br />

politikuri Sur<strong>is</strong>Zieb<strong>is</strong> xarjze, Sinagani kmayofileb<strong>is</strong><br />

∗<br />

lordi loTiani _ axalgazrdobaSi filip keri, 1930 wli<strong>da</strong>n lordi (markizi), _<br />

loTiani. man es wodeba Tav<strong>is</strong>i biZaSvil<strong>is</strong>gan miiRo.<br />

100


gancd<strong>is</strong> maCvenebelia. saxelmwifos meTaur<strong>is</strong> xelSi<br />

Zalaufleb<strong>is</strong> fenomeni ganusazRvrelobiTi xasiaT<strong>is</strong><br />

matarebelia. Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> maqsimaluri ganc<strong>da</strong>, xSirad,<br />

mozRvavebuli energi<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong> gadmofrqvev<strong>is</strong> dros xdeba. am<br />

SemTxvevaSi, Zalaufleb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> cnebaTa<br />

gaigiveba SeuZlebelia. Tav<strong>is</strong>ufleba Zalaufleb<strong>is</strong> wina<br />

formas warmoadgens, roml<strong>is</strong> ugulvelyofa Zalaufleb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargvasTan erTad yovlad <strong>da</strong>uSvebelia. maTi <strong>da</strong>kargva an<br />

mopoveba, konkretuli pir<strong>is</strong> Sinagani moqmedeb<strong>is</strong> unar<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>knineba-gaZliereb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad xdeba. Tu <strong>da</strong>vuSvebT imas,<br />

rom politikosi pirovnebacaa, maSin politikos<strong>is</strong> Sefaseb<strong>is</strong>as<br />

un<strong>da</strong> vixelmZRvaneloT samarTlianob<strong>is</strong> kriteriumiT. Tu<br />

zneobrivi principiT SevafasebT, maSin yvela politikosi<br />

uzneod un<strong>da</strong> gamogvecxadebina, radgan sfero romelSic <strong>is</strong>ini<br />

moRvaweobdnen, metwil, Zaladobas emyareba.<br />

u. CerCil<strong>is</strong>a <strong>da</strong> s. hors Sor<strong>is</strong> SeuTavseblob<strong>is</strong> faqtori<br />

imdenad didi iyo, rom am ukanasknelma elCad mivlineb<strong>is</strong><br />

oficialur SeTavazebaze, premier-min<strong>is</strong>trs uari ar uTxra.<br />

rogorc Cans, man gumaniT igrZno politikuri amind<strong>is</strong><br />

Secvl<strong>is</strong> moaxloebuli rakursi. amasTan, <strong>is</strong> CerCil<strong>is</strong><br />

pirovnebas Zalian kargad icnob<strong>da</strong>. amitom, hor<strong>is</strong> miunxenuri<br />

politik<strong>is</strong> gagrZelebasa <strong>da</strong> mTavrobaSi mosalodnel<br />

gauTavebel winaaRmdegobebs wertili un<strong>da</strong> <strong>da</strong>smo<strong>da</strong>.<br />

bunebrivia, am<strong>is</strong> Semdeg mas Tav<strong>is</strong>i saqmianoba qveyn<strong>is</strong><br />

sazRvrebs gareT, espaneTSi ga<strong>da</strong>etana. diplomatiuri arxiT<br />

nac<strong>is</strong>tebTan gaCaRebuli faruli kontaqtebi m<strong>is</strong>i politikuri<br />

mrwams<strong>is</strong> realurad ganxorcieleb<strong>is</strong> erTaderTi saSualeba<br />

iyo. s. hor<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n es faruli brZola mdgomareob<strong>da</strong> u.<br />

101


CerCil<strong>is</strong> saxel<strong>is</strong>uflebo pozicieb<strong>is</strong> Tu ar mospob<strong>is</strong>,<br />

<strong>da</strong>susteb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> mainc. <strong>is</strong> molaparakebas awarmoeb<strong>da</strong><br />

espaneTSi, yofili student<strong>is</strong>, Semdeg germani<strong>is</strong> saelCos<br />

TanamSromel<strong>is</strong>, hainrix Stemer<strong>is</strong> meSveobiT. m<strong>is</strong>i TaosnobiT<br />

Sedga madridSi specialurad Camosuli al. haushofer<strong>is</strong><br />

horTan Sexvedra. maTi saubr<strong>is</strong> Tema, Cveuleb<strong>is</strong>amebr,<br />

zogadi<strong>da</strong>n konkretulze <strong>da</strong>sula. saxeldobr, or<br />

saxelmwifos Sor<strong>is</strong> zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>myareb<strong>is</strong> <strong>ZiriTadi</strong> motivi<br />

,,CerCil<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hitler<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>dgom<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>”[24,257]<br />

SeufardebiaT. es azri <strong>da</strong>ujerebelia imdenad, ramdena<strong>da</strong>c<br />

gviWirs m<strong>is</strong>i gageba. Tun<strong>da</strong>c, aseTi varaud<strong>is</strong> <strong>da</strong>Sveba<br />

warmoudgenelia, imdroindel politikur urTierTobaTa<br />

speqtrSi. rogorc britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trs, aseve<br />

nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> fiurers, xel<strong>is</strong>uflebaSi sakmaod myari<br />

poziciebi gaaCn<strong>da</strong>T <strong>da</strong> amaTgan, Tun<strong>da</strong>c erT<strong>is</strong> CamoSoreba<br />

qveyn<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>veebi<strong>da</strong>n, iniciatorTaTv<strong>is</strong> (s. hori <strong>da</strong> a.<br />

haushoferi), arc Tu saxarbielo SedegiT <strong>da</strong>sruldebo<strong>da</strong>.<br />

hor<strong>is</strong> diplomatiuri sibece, metwil, ganawyeneb<strong>is</strong> sindromma<br />

warmoSva <strong>da</strong> CerCil<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iT Secvl<strong>is</strong> nac<strong>is</strong>turma ideam<br />

yovelgvari azrovneb<strong>is</strong> unari CauxSo. sixarul<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

sibraz<strong>is</strong> uSualo Serwyma goneb<strong>is</strong> anazdeuli <strong>da</strong>gmanv<strong>is</strong><br />

brwyinvale organizatoria. am dros, individi Tanamosaubreze<br />

uneblied <strong>da</strong>mokidebuli xdeba manam, sanam tvini modunebuli<br />

mdgomareobi<strong>da</strong>n ar gamova <strong>da</strong> gaTviTcnobiereb<strong>is</strong> Cveul ritms<br />

ar <strong>da</strong>ubrundeba. es spontanuri procesi SesaZlebelia<br />

ramdenjerme ganmeorebiT ganxorcieldes, Tumca ara yovel<br />

individSi. am dros, pirovnebas ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> miReba uWirs,<br />

m<strong>is</strong> gonebaSi mikrotalReb<strong>is</strong> xSiri monacvleob<strong>is</strong> gamo an<br />

102


miRebuli ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> umal Secvla sCvevia. amitom<br />

eZaxdnen samoel hors, metsaxelad, ,,meryev sems”, rasac jok<br />

kolvili, u. CerCil<strong>is</strong> piradi mdivani, m<strong>is</strong>i intrig<strong>is</strong>admi<br />

midrekilebas miawers.<br />

princ maqs hohenloesa <strong>da</strong> s. hor<strong>is</strong> madrid<strong>is</strong> Sexvedraze<br />

gamoTqmuli azrebi radikalurad gansxvavdeba, am<br />

ukanasknel<strong>is</strong> a. haushoferTan saubr<strong>is</strong>agan. hohenloes<br />

wina<strong>da</strong>debebs ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> <strong>da</strong>zaveb<strong>is</strong> pirobeb<strong>is</strong> Sesaxeb,<br />

rac germani<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> aRmosavleT evrop<strong>is</strong>a ♣ <strong>da</strong> balkaneT<strong>is</strong><br />

naxevarkunZul<strong>is</strong> mikuTvnebiTa <strong>da</strong> am teritoriebze gavlen<strong>is</strong><br />

sferoeb<strong>is</strong> gazrdiT Semoifargla, ingl<strong>is</strong>elma diplomatma<br />

ga<strong>da</strong>WriT upasuxa: ,,am or qveyanas Sor<strong>is</strong> urTierTgageb<strong>is</strong><br />

miRweva SeuZlebelia, ori safuZvliani mizez<strong>is</strong> gamo: pirveli,<br />

hitlerma ndoba <strong>da</strong>karga didi britaneT<strong>is</strong> TvalSi <strong>da</strong> meore,<br />

wamoyenebuli wina<strong>da</strong>debani gul<strong>is</strong>xmobs germani<strong>is</strong> diqtaturas<br />

evropaSi, rasac ingl<strong>is</strong>i arasodes Seurigdebao”[24,265].<br />

hohenloe hitlers apologetad <strong>da</strong>udga. man, xazi gausva ra<br />

fiurer<strong>is</strong> udides ndobas germaneli xalx<strong>is</strong> mier, aRniSna:<br />

,,amiT verc geringi <strong>da</strong> verc sxva vinme ver<br />

<strong>da</strong>itrabaxebso”[24,266]. Tu hohenloes saubr<strong>is</strong> Strixebs<br />

mivyvebiT, aSkaraa, horTan molaparakebas, uSualod,<br />

hitler<strong>is</strong> gankargulebiT asruleb<strong>da</strong>. germaniaSi <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong>as,<br />

<strong>is</strong> fiurerTan un<strong>da</strong> warmdgariyo <strong>da</strong> sityva-sityviT un<strong>da</strong><br />

Caebarebina molaparakebaTa angariSi. ai, ratom ver Seikava<br />

Tavi hohenloem hitler<strong>is</strong> uaryofiTad moxsenieb<strong>is</strong>as <strong>da</strong> ratom<br />

gax<strong>da</strong> iZulebuli hor<strong>is</strong> sityvebi ara Tu upasuxod<br />

<strong>da</strong>etovebina, aramed muqariTac gamaspinZlebo<strong>da</strong>. s. hor<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

♣ kerZod, poloneT<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Cexoslovaki<strong>is</strong><br />

103


princ<strong>is</strong> italiur CanawerSi sruliad gansxvavebuli versia<br />

figurirebs, Tumca Tav<strong>is</strong>ebur SeTanxmebaSi mod<strong>is</strong> a.<br />

haushoferTan gamarTul zemoT<strong>da</strong>saxelebul<br />

molaparakebasTan. s. hor<strong>is</strong> gapremiereb<strong>is</strong> idea italiur<br />

CanawerSic gvxvdeba, magram im gansxvavebiT, rom aq iniciativa<br />

TviT hori<strong>da</strong>n mod<strong>is</strong>. ingl<strong>is</strong>el diplomats sakuTari<br />

ambicieb<strong>is</strong> <strong>da</strong>Trgunva ver mouxerxebia <strong>da</strong> sruli<br />

pir<strong>da</strong>pirobiT ganucxadebia, - u. CerCil<strong>is</strong> mTavrobaSi<br />

mdgomareob<strong>is</strong> Seryev<strong>is</strong> Sesaxeb, - rac saparlamento<br />

umravlesobaSi, TiTqos, ndob<strong>is</strong> votum<strong>is</strong> <strong>da</strong>kargviT iyo<br />

ganpirobebuli. premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> postze s. hor<strong>is</strong><br />

kandi<strong>da</strong>tura moiazrebo<strong>da</strong>, rogorc germaniasTan<br />

komprom<strong>is</strong>uli zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> saukeTeso garanti. ,,igi (e.i<br />

hori) iqve ga<strong>da</strong>ayeneb<strong>da</strong> entoni idens <strong>da</strong> Secvli<strong>da</strong> mas riCard<br />

batleriT”[24.266]. bunebrivia, Cndeba kiTxvebi: vin awvdi<strong>da</strong><br />

aseT informacias s. hors an gnebavT a. haushofers v<strong>is</strong> un<strong>da</strong><br />

gamoeZaxa madridSi axlad wargzavnili diplomati <strong>is</strong>ev<br />

londonSi, rogorc amas Tavad hori sruli <strong>da</strong>majereblobiT<br />

ambobs princ hohenloesTan saubr<strong>is</strong>as rogorc Cans, saqme<br />

exeba metad seriozul SeTqmulebas u. CerCil<strong>is</strong> winaaRmdeg.<br />

albaT, es iyo ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” wevrTa faruli moZraoba,<br />

romelSic <strong>da</strong>myvavebluri politik<strong>is</strong> momxreni Sediodnen. am<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>sturia, harold nikolson<strong>is</strong> memuarebSi, mocemuli citata:<br />

,,Tu movlenebi cu<strong>da</strong>d warimarTeba, SeiZleba Tavi iCinos<br />

moZraobam, romelic mTel warumateblobas ,,om<strong>is</strong><br />

gamCaReblebs” ♣ <strong>da</strong>abralebs <strong>da</strong> CerCils Secvlian s. horiT an<br />

kidev sxva romelime <strong>da</strong>myvavebliT, rac ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

♣ igul<strong>is</strong>xmeba u. CerCili <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i momxreebi<br />

104


saxelmwifos ganadgureb<strong>is</strong> <strong>da</strong>sasruli iqnebao”[24,266][23,146-<br />

147]. sainteresoa, Tu romel movlenebsa <strong>da</strong> moZraobas<br />

gul<strong>is</strong>xmobs avtori. h. nikolson<strong>is</strong> TvalTaxedva aSkarad<br />

igrZnoba m<strong>is</strong> CanawerebSi. <strong>is</strong> u. CerCil<strong>is</strong> momxreTa rigebs<br />

miekuTvneba. metad mniSvnelovania, rom maTTv<strong>is</strong>ac cnobili<br />

yofila raRac opoziciuri moZraob<strong>is</strong> msgavsi, Tanac sakmaod<br />

seriozuli. winaaRmdeg SemTxvevaSi, nikolsoni am<strong>is</strong><br />

moxseniebas Tav<strong>is</strong> memuarebSi saTanadod ar miiCnev<strong>da</strong>. albaT,<br />

maT smenas uTuod m<strong>is</strong>wv<strong>da</strong> u. CerCil<strong>is</strong> konkretuli piriT<br />

Secvl<strong>is</strong> faqti. sxva savaraudo kandi<strong>da</strong>tebi premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

post<strong>is</strong> SesaZlebeli <strong>da</strong>kaveb<strong>is</strong> Sesaxeb, m<strong>is</strong> memuarebSi ar<br />

fiqsirdeba. rogorc Cans, aSkarad gamokveTili saxe am<br />

postze s. hor<strong>is</strong> pirovnebam SeiZina, romelic nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

amasTan nac<strong>is</strong>turi orientaci<strong>is</strong> momxreTa mxar<strong>da</strong>Wera gaaCn<strong>da</strong>.<br />

am informaci<strong>is</strong> gavrceleb<strong>is</strong> iniciatorad ,,abver<strong>is</strong>” ∗<br />

xelmZRvaneli admirali kanar<strong>is</strong>i saxeldeba. <strong>is</strong>,<br />

ingl<strong>is</strong>elebTan kontaqtebs, ramdenime arx<strong>is</strong> meSveobiT<br />

axorcieleb<strong>da</strong>. erT-erTi aseTi gaxl<strong>da</strong>T s. hor<strong>is</strong> gziT<br />

madridSi, romelic n. Cemberlen<strong>is</strong>a <strong>da</strong> halifaqs<strong>is</strong> gverdiT<br />

<strong>da</strong>myvavebluri politik<strong>is</strong> gamtarebelTa samkuTxeds krav<strong>da</strong>.<br />

sxvagvarad, <strong>is</strong>ini nac<strong>is</strong>tebTan om<strong>is</strong> warmoeb<strong>is</strong> momxreni ar<br />

iyvnen. saam<strong>is</strong>od, maT gaaCn<strong>da</strong>T sakuTari alternatiuli<br />

mosazrebani fiurer<strong>is</strong> ,,eiforiuli” ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong><br />

sasargeblod. gamoTqmuli mosazreb<strong>is</strong> Tanaxmad, u. CerCil<strong>is</strong><br />

naZaladevi yoymani meore front<strong>is</strong> gaxsnasTan <strong>da</strong>kavSirebiT,<br />

aRniSnuli jguf<strong>is</strong> gavleniTac fiqsirdeba. premier-min<strong>is</strong>trs<br />

qveyanaSi arsebuli arsebiTi <strong>da</strong>Zabulob<strong>is</strong> ganmuxtv<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

∗ abveri _ germani<strong>is</strong> samxedro <strong>da</strong>zverva<br />

105


dro sWirdebo<strong>da</strong>. amasobaSi, ki mebrZol mxareTa samxedro<br />

potencialuri SesaZleblobebic gairkveo<strong>da</strong>.<br />

britaneT<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong> wevreb<strong>is</strong> mniSvnelovani umciresoba<br />

grZnob<strong>da</strong>, rom omi tragedia iyo. Zalaufleb<strong>is</strong> mqone am<br />

opoziciur <strong>da</strong>jgufebas hitlerTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> didi<br />

survili gaaCn<strong>da</strong>T. zav<strong>is</strong>admi survili, hitler<strong>is</strong> nebiT Tu<br />

uneblieT, swrafad Zlierdebo<strong>da</strong>. 1941 wl<strong>is</strong> ma<strong>is</strong><strong>is</strong> pirvel<br />

dReebSi, rodesac germani<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> msxvil<br />

qalaqebze intensiur <strong>da</strong>bombvas qon<strong>da</strong> adgili, bunebrivia,<br />

<strong>da</strong>ibadebo<strong>da</strong> kiTxva: Tuki hitleri <strong>da</strong>bombvas gaagrZeleb<strong>da</strong>,<br />

SeZlebdnen ki <strong>is</strong>ini winaaRmdegob<strong>is</strong> gawevas ingl<strong>is</strong>eleb<strong>is</strong><br />

moralurad gatexv<strong>is</strong> impulsebi ukve aSkarad Can<strong>da</strong>, rac<br />

a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> ukmayofilo <strong>da</strong> aRSfoTebuli toniT<br />

gamoixatebo<strong>da</strong>. <strong>swored</strong>, am dros, r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena<br />

zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mizniT, usaTuod, ,,mSvidob<strong>is</strong> em<strong>is</strong>r<strong>is</strong>” rangSi<br />

un<strong>da</strong> ganxiluliyo, rogorc Tavad fiurer<strong>is</strong> moadgile<br />

varaudob<strong>da</strong>. doqtor karl fon vaiczeker<strong>is</strong> ∗ gamonaTqvam<strong>is</strong><br />

Tanaxmad: ,,es iyo ara logikuri, aramed fsiqologiuri<br />

aucilebloba”[43,229]. adolf hitleri Tav<strong>is</strong> saboloo<br />

gamarjvebaSi <strong>da</strong>rwmunebuli iyo. 1941 wl<strong>is</strong> gazafxuls<br />

fiurerma <strong>da</strong> r. hesma gamonaxes dro, raTa moenaxulebinaT<br />

Zveli patronesa frau elza brukmani. Sexvedr<strong>is</strong> dros<br />

saubari gafren<strong>is</strong> Temas Seexo. ganSoreb<strong>is</strong>as, hitlerma<br />

stumarTa specialur wignSi <strong>da</strong>tova Canaweri: ,,saboloo<br />

gamarjveb<strong>is</strong> wels”, r. hesma ki Cawera: ,,Tavga<strong>da</strong>savleb<strong>is</strong> epoqa<br />

jer ar <strong>da</strong>srulebula”[43,274].<br />

xmelTaSua zRvaze april<strong>is</strong> omma CerCil<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> avbediTi<br />

∗<br />

karl fon vaiczekeri _ nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>tros statsmdivani<br />

106


mimarTuleba miiRo. gaagzavna ra berZneb<strong>is</strong>, romlebic iq<br />

SeWril italielebs eomebodnen, <strong>da</strong>saxmareblad saeqspedicio<br />

korpusi, man Seasusta Tav<strong>is</strong>i poziciebi Crd. afrikaSi. axla,<br />

roca italieleb<strong>is</strong> <strong>da</strong>saxmareblad Crd. afrikaSi hitlerma<br />

jari gagzavna general romel<strong>is</strong> meTaurobiT, situacia<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> arakeTilsasurvelad Seicvala. britanelebma<br />

ukan <strong>da</strong>ixies. amavdroulad, <strong>da</strong>iwyo ganxorcieleba<br />

operaci<strong>is</strong>a, romelic Tav<strong>da</strong>pirvelad Cafiqrebuli iyo gegma<br />

,,barbarosas” SesaniRbavad: Zaleb<strong>is</strong> mniSvnelovnad<br />

ga<strong>da</strong>sanawileblad. bulgareTi<strong>da</strong>n saberZneTSi SeiWrnen<br />

germani<strong>is</strong> diviziebi. april<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> general romelma <strong>da</strong>ipyro<br />

TiTqm<strong>is</strong> afrik<strong>is</strong> mTeli Crdilo sanapiro, tobruk<strong>is</strong> simagr<strong>is</strong><br />

gamoklebiT. gar<strong>da</strong> am<strong>is</strong>a, britaneTma saberZneTSi marcxi<br />

iwvnia. kvir<strong>is</strong> ganmavlobaSi naTeli gax<strong>da</strong>, rom saberZneTi<br />

<strong>da</strong>kargulia, britaneT<strong>is</strong> jarebi ki, romelTa iq Sesvla jer<br />

<strong>da</strong>srulebulic ar iyo, axla evakuacias ar eqvemdebarebodnen.<br />

am dros, r. hesi iwvevs a. haushofers Sexvedr<strong>is</strong> axal raundze<br />

(12-15 aprilamde). rogorc wina Sexvedreb<strong>is</strong> (martSi) Sesaxeb,<br />

aseve am periodSi ar <strong>da</strong>rCenila raime werilebi an<strong>da</strong> zepiri<br />

mowmobebi, maT mier ganxiluli Temeb<strong>is</strong> Taobaze. un<strong>da</strong><br />

vivaraudoT, rom erT-erTi SeiZleba yofiliyo karl<br />

burkhardtTan ∗ Sexvedra, romelic albrextma naxa Tv<strong>is</strong><br />

bolos JenevaSi. k. burkhardt<strong>is</strong> meSveobiT riCard batleri<br />

<strong>da</strong>ukavSir<strong>da</strong> princ maqs fon hohenloes, romelic himler<strong>is</strong><br />

megobarTa wr<strong>is</strong> wevri iyo <strong>da</strong> gavleniT sargeblob<strong>da</strong><br />

germani<strong>is</strong> admin<strong>is</strong>traciaSi. hohenloes SekiTxvaze, Tu ra<br />

eSvelebo<strong>da</strong> CerCils, burkhardtma upasuxa: ,,igi SemTxvev<strong>is</strong><br />

∗ karl burkhardti _ JenevaSi saerTaSor<strong>is</strong>o wiTeli jvr<strong>is</strong> komitet<strong>is</strong> wevri.<br />

107


wyalobiT gax<strong>da</strong> premieri <strong>da</strong> Camova kvarcxlbeki<strong>da</strong>n, rogorc<br />

ki movlenebi sxva mimarTulebas miiRebeno”[43,202]. samzad<strong>is</strong><br />

eweo<strong>da</strong> fon hasel<strong>is</strong> coli ilze ∗∗ , romelmac arosSi k.<br />

burkhardts Sexvedr<strong>is</strong>as uTxra: ,,albrexti JenevaSi<br />

miemgzavreba ormagi mizniT, TiTqos hes<strong>is</strong>gan, faqtiurad ki<br />

rogorc winaaRmdegob<strong>is</strong> moZraob<strong>is</strong> warmomadgeneli”[43,277]. es<br />

sityvebi kidev erTxel a<strong>da</strong>sturebs Cvens Sexedulebas im<strong>is</strong><br />

Taobaze, rom haushoferebs tav<strong>is</strong>i gegma qon<strong>da</strong>T. <strong>is</strong><br />

moqmedeb<strong>da</strong> TiTqos hes<strong>is</strong> nebarTviT, magram hes<strong>is</strong>agan<br />

farulad. Sexvedreb<strong>is</strong> miRma ki eZeb<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong><br />

sawinaaRmdego moZraobas, rac ebraelTa problem<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>WraSi<br />

<strong>da</strong>exmarebo<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> cnobili iyo hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

ebraeleb<strong>is</strong> mimarT <strong>da</strong> v<strong>is</strong> moiazreb<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>yeneb<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi m<strong>is</strong> adgilze, Tu ara m<strong>is</strong> moadgiles, romelsac<br />

oficialuri statusic am<strong>is</strong> saSualebas aZlev<strong>da</strong>.<br />

r. hes<strong>is</strong> zusti miTiTeb<strong>is</strong> gareSe albrexts gamgzavreba ar<br />

SeeZlo. fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> Semdeg, man hitlers<br />

vrceli axsna-ganmarteba m<strong>is</strong>ca. igi masSi amtkiceb<strong>da</strong>, rom<br />

aprilSi burkhardt<strong>is</strong>agan miiRo Setyobineba, romelic<br />

Seicav<strong>da</strong> mokiTxvas m<strong>is</strong>i (albrext<strong>is</strong>) Zveli ingl<strong>is</strong>eli<br />

megobreb<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n <strong>da</strong> miwvevas JenevaSi Sesaxvedrad, m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong><br />

xelsayrel neb<strong>is</strong>mier dros. rodesac om<strong>is</strong> Semdeg, burkhardts<br />

uCvenes es dokumenti, man Tqva: ,,viRacam, cxadia axsena<br />

albrext haushofer<strong>is</strong> saxeli, sTxova m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> saukeTeso<br />

survilebi ga<strong>da</strong>eca, magram Zveli ingl<strong>is</strong>eli megobr<strong>is</strong> wr<strong>is</strong><br />

saxeliT mokiTxv<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>cema ar SeeZlo, ramdena<strong>da</strong>c maTgan<br />

arav<strong>is</strong> ar icnob<strong>da</strong>”[12,277]. fon hasel<strong>is</strong> dRiurSi, albrextTan<br />

♣ ilze fon haseli _ germani<strong>is</strong> winaaRmdegob<strong>is</strong> moZraob<strong>is</strong> erT-erTi xelmZRvanel<strong>is</strong><br />

ulrix fon hasel<strong>is</strong> meuRle<br />

108


saubr<strong>is</strong> Canaweri<strong>da</strong>n ♣ irkveva, rom burkhardt<strong>is</strong> baraTi<br />

ingl<strong>is</strong>eli megobreb<strong>is</strong> mokiTxviTa <strong>da</strong> JenevaSi Sexvedraze<br />

miwveviT, <strong>da</strong>werili iyo hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>sarwmuneblad, TviT ilzes<br />

an<strong>da</strong> albrext<strong>is</strong> mier, raTa SveicariaSi m<strong>is</strong>i gamgzavreb<strong>is</strong><br />

sanqcireba moexdinaT. rogorc irkveva, hes<strong>is</strong> nebarTv<strong>is</strong> gareSe<br />

<strong>is</strong> vercerT Sexvedras ver <strong>da</strong>eswrebo<strong>da</strong>, ara<strong>da</strong> rogorc Cans a.<br />

haushofers am qveyanaSi wasvla Zalian sWirdebo<strong>da</strong>. arc im<strong>is</strong><br />

SesaZleblobaa gamoricxuli, rom sinamdvileSi ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

wreebSi burkhardti gamoiyenes an <strong>is</strong> gamodio<strong>da</strong>, nebiT Tu<br />

uneblieT, ,,ormagi jvr<strong>is</strong> komitet<strong>is</strong>” xelmZRvanelob<strong>is</strong><br />

Suamavlad, magram iZulebuli iyo es <strong>da</strong>emala. wiTeli jvr<strong>is</strong><br />

wesebiT, m<strong>is</strong> TanamSromlebs ekrZalebo<strong>da</strong>T politikaSi Careva.<br />

hitler<strong>is</strong>admi mimarTul gancxadebaSi albrexti aRniSnav<strong>da</strong>,<br />

rom burkhardtma gamoavlina didi SeSfoTeba, radgan sazavo<br />

molaparakebebTan <strong>da</strong>kavSirebiT, m<strong>is</strong>i saxeli SeiZleba<br />

gaxmaurebuliyo. fon hasel<strong>is</strong> Canawereb<strong>is</strong> mixedviT, albrexti<br />

<strong>da</strong> burkhardti SeTanxmdnen meore Sexvedraze, romelic un<strong>da</strong><br />

Semdgariyo uaxloes ramdenime kviraSi, mas Semdeg rac<br />

burkhardti <strong>is</strong>e <strong>da</strong>ukavSir<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>elebs. amasve ambob<strong>da</strong> k.<br />

haushoferi om<strong>is</strong> Semdgom <strong>da</strong>kiTxvaze, romelic am Sexvedreb<strong>is</strong><br />

saqm<strong>is</strong> kursSi yofila. <strong>is</strong> amtkiceb<strong>da</strong>, rom meore Sexvedr<strong>is</strong>as<br />

albrexti un<strong>da</strong> gaegzavnaT madridSi samuel horTan<br />

mosalaparakeblad. ,,... r. hesi <strong>da</strong>kavebuli iyo zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong><br />

SesaZleblob<strong>is</strong> ZiebiT, Cemi mokluli Svili (saubaria<br />

albrextze) gaxl<strong>da</strong>T <strong>is</strong> pirovneba, romelic<br />

ganaxorcielrb<strong>da</strong> am saqmes. igi SveicariaSi Sexv<strong>da</strong><br />

burkhardts, romelmac sTxova mas iq kidev Casuliyo, raTa<br />

∗∗ saubari Sedga 10 marts<br />

109


erTad gamgzavrebuliyvnen madridSi lord templvudTan (s.<br />

hori) molaparakeb<strong>is</strong> mizniT. rodesac Cemi Svili <strong>da</strong>brun<strong>da</strong><br />

Sveicarii<strong>da</strong>n, mas kvlav hqon<strong>da</strong> saubari hesTan, r<strong>is</strong> Semdeg <strong>is</strong><br />

gafrin<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si. CemTv<strong>is</strong> ucnobia, r<strong>is</strong> Sesaxeb saubrobdnen<br />

<strong>is</strong>ini am Sexvedr<strong>is</strong> dros”[43,286].<br />

amgvarad, SeiZleba gaCndes kiTxva: horTan<br />

<strong>da</strong>sakavSirebeli gzebi iyo Tu ara hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong> a. haushofer<strong>is</strong><br />

saubr<strong>is</strong> msvlelob<strong>is</strong> erT-erTi Tema (12-15 april<strong>is</strong> dros). 19-<br />

20 april<strong>is</strong> Semdeg, sa<strong>da</strong>zvervo monacemebSi gaCn<strong>da</strong> cnoba im<strong>is</strong><br />

Taobaze, rom hesi gafrin<strong>da</strong> madridSi, raTa pira<strong>da</strong>d ga<strong>da</strong>eca<br />

hitler<strong>is</strong> ultimatumi frankosaTv<strong>is</strong>, Tuki germanelebi<br />

SeiWrebodnen espaneTSi <strong>da</strong> aiRebdnen gibraltars. 16 aprils<br />

s. horsa <strong>da</strong> batlers Sor<strong>is</strong> gamarTuli saubr<strong>is</strong> dros,<br />

batlerma <strong>da</strong>amSvi<strong>da</strong> espaneT<strong>is</strong> elCi: cixesimagre tobruki jer<br />

kidev ingl<strong>is</strong>elTa xelSia <strong>da</strong> karga<strong>da</strong>a gamagrebuli. <strong>swored</strong>,<br />

am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT hes<strong>is</strong> saxeli pirvelad gamoCn<strong>da</strong><br />

britaneT<strong>is</strong> sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>tros saqaRaldeSi.<br />

a. haushofer<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>el megobars, hercog hamiltons 10<br />

ma<strong>is</strong><strong>is</strong> Rames ukve scodnia, rom alfred horn<strong>is</strong> ∗ fsevdonimiT<br />

Casuli mfrinavi r. hesi iyo. u. CerCil<strong>is</strong> arqivSi vkiTxulobT:<br />

,,Cemma mdivanma momaxsena, rom Sotlandii<strong>da</strong>n telefonze<br />

mirekav<strong>da</strong> hercogi hamiltoni. igi iJineb<strong>da</strong>, saqme<br />

saxelmwifoebrivi mniSvnelob<strong>is</strong> sakiTxs exebao. me vTxove<br />

∗<br />

sainteresoa, r. hes<strong>is</strong> am fsevdonim<strong>is</strong> <strong>is</strong>toria. am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT mravali<br />

varaudia gamoTqmuli. RAF-<strong>is</strong> maior<strong>is</strong>, greham donald<strong>is</strong> azriT saxeli alfredi anglosaqsurad<br />

AAlf anu Olf-i, germanulad Seesabameba Rot Olf-s, roml<strong>is</strong> JReradobac r. hess<br />

TiTqos Zalian moswon<strong>da</strong>. mkvlevarTa mniSvnelovani nawil<strong>is</strong> mosazrebiT, fsevdonim<strong>is</strong><br />

arCeva ganapiroba werileb<strong>is</strong> bolos m<strong>is</strong>i namdvili saxel<strong>is</strong> wina asos H-s gamoyenebam.<br />

Cven viziarebT mkvlevarTa im mosazrebas, vinc miiCnevs, rom r. hesma saxeli - alfredi -<br />

m<strong>is</strong>i umcrosi Zm<strong>is</strong>agan <strong>is</strong>esxa, romelic wleb<strong>is</strong> manZilze nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong><br />

sazRvargareTuli organizaci<strong>is</strong> ufros<strong>is</strong> ernst boles moadgile iyo. gvari horni, m<strong>is</strong>i<br />

sidedr<strong>is</strong> meore qmr<strong>is</strong>agan aiRo, romelic germaniaSi msaxiobi gaxl<strong>da</strong>T.<br />

110


ekens, gaego Tu r<strong>is</strong>i Tqma sur<strong>da</strong> mas CemTv<strong>is</strong>. hercogTan<br />

satelefono saubri<strong>da</strong>n, ramdenime wuT<strong>is</strong> Semdeg <strong>is</strong> (brekeni)<br />

momibrun<strong>da</strong> sityvebiT: ,,SotlandiaSi r. hesi<br />

Camofrin<strong>da</strong>o”[9,48].<br />

friad <strong>da</strong>mafiqrebelia, britaneT<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong> pozicia<br />

hes<strong>is</strong> pirovneb<strong>is</strong> <strong>da</strong>sadgenad, aivon kirkpatrik<strong>is</strong>a <strong>da</strong> jon<br />

saimon<strong>is</strong> sagangebod gamoZaxeb<strong>is</strong> Sesaxeb. u. CerCili an<br />

sabolood ar iyo <strong>da</strong>rwmunebuli mfrinav<strong>is</strong> vinaobaSi <strong>da</strong><br />

am<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> saTanado mtkicebulebani sWirdebo<strong>da</strong>, an<strong>da</strong> man<br />

winaswar ico<strong>da</strong> mosalodneli vizit<strong>is</strong> Sesaxeb <strong>da</strong><br />

sxveb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Tval<strong>is</strong> axvev<strong>is</strong> mizniT gaaWianura<br />

identifikaci<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgen<strong>is</strong> dro. Sesabam<strong>is</strong>ad, qveyn<strong>is</strong> premiermin<strong>is</strong>trma<br />

parlamentSi r. hes<strong>is</strong> vizitze axsna-ganmartebiTi<br />

sax<strong>is</strong> gancxadeb<strong>is</strong> gakeTebac <strong>da</strong>agviana. aman parlament<strong>is</strong><br />

wevrebs Sor<strong>is</strong> didi ukmayofileba gamoiwvia, rac ukve<br />

xmamaRali replikeb<strong>is</strong> saxiT ga<strong>is</strong>mo<strong>da</strong>. vfiqrobT, u. CerCils<br />

an aseTi sax<strong>is</strong> gancxadeb<strong>is</strong> gakeTeba mofiqrebuli ar qon<strong>da</strong>,<br />

rasac a<strong>da</strong>sturebs sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>trTan, a. idenTan m<strong>is</strong>i<br />

gacxarebuli kamaTi, tipiuri gancxadeb<strong>is</strong> SedgenasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT an premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n es manevri swori<br />

iyo, Tu r. hes<strong>is</strong> saqme konfidencialurob<strong>is</strong> imijiT un<strong>da</strong><br />

SeniRbuliyo. rodesac pirovneba an individTa jgufi<br />

<strong>da</strong>uyovnebliv elodeba aseT fantastiur ambavze<br />

oficialurad raimes Setyobas, m<strong>is</strong>i goneba saam<strong>is</strong>od<br />

mTlianad mobilizebulia <strong>da</strong> ufro aqtiuri, vidre<br />

Cveulebriv dros. amitom, mas un<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sce absoluturi<br />

simarTle an<strong>da</strong> momx<strong>da</strong>r<strong>is</strong> Sesaxeb araferi Tqva. amomwuravi<br />

cnobeb<strong>is</strong> miReb<strong>is</strong>Tanave pirovneb<strong>is</strong>admi <strong>da</strong>uflebuli<br />

111


mousvenroba qreba, magram SemdgomSi didia m<strong>is</strong>iT am saqm<strong>is</strong><br />

msvlelobiT <strong>da</strong>intereseb<strong>is</strong> uryevi survili. meore<br />

SemTxvevaSi wavawydebiT aSkara winaaRmdegobas, magram miT<br />

ukeTesi. am dros pirovneb<strong>is</strong> Sinagani ÞZaleb<strong>is</strong> jer<br />

neitralizeba, Semdeg ki Tan<strong>da</strong>Tan moduneba xdeba. Tumca,<br />

individs yovelTv<strong>is</strong> eqneba simarTl<strong>is</strong> gageb<strong>is</strong> survili,<br />

magram mas naklebi reaqciiT Sexvdeba. am SemTxvevaSi, did<br />

rols TamaSobs dro<strong>is</strong> faqtori <strong>da</strong> masTan pirveli pir<strong>is</strong><br />

moCvenebiTi <strong>da</strong>uinteresebulob<strong>is</strong> vizualuri xedva. aseTi<br />

interpretaci<strong>is</strong> matarebelia britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

saqcieli, rodesac mSrali, arafr<strong>is</strong>mTqmeli gancxadeba<br />

gaakeTa parlamentSi hes<strong>is</strong> Camofreni<strong>da</strong>n ramdenime dR<strong>is</strong><br />

Semdeg. amasTan, man ar upasuxa arcerTi deputat<strong>is</strong> SekiTxvas<br />

am faqt<strong>is</strong> Sesaxeb. samTavrobo kuluarebSi cxare kamaTi<br />

mimdinareob<strong>da</strong> CerCilsa <strong>da</strong> idens Sor<strong>is</strong>. cnobilia, rom<br />

premier-min<strong>is</strong>trma ramdenime varianti Seadgina, magram sagareo<br />

saqmeTa min<strong>is</strong>trma uaryo <strong>is</strong>ini. bolos telefon<strong>is</strong> yurmilic<br />

ki <strong>da</strong>ugdo premiers kategoriuli sityvebiT: ,,gancxadeba ar<br />

iqneba”, imdenad ar moewona Sedgenili gancxadeb<strong>is</strong> asli. un<strong>da</strong><br />

vivaraudoT, rom es exebo<strong>da</strong> yalbi gancxadeb<strong>is</strong> gakeTebas,<br />

rasac ufro meti gamoxmaureba moyvebo<strong>da</strong> parlament<strong>is</strong><br />

wevreb<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n. amitom, marTebuli gaxl<strong>da</strong>T iden<strong>is</strong> pozicia<br />

gancxadeb<strong>is</strong> gaukeTeblob<strong>is</strong> Sesaxeb. Tumca, u. CerCili,<br />

rogorc premier-min<strong>is</strong>tri pasux<strong>is</strong>mgeblobas grZnob<strong>da</strong> TemTa<br />

palat<strong>is</strong> winaSe, radgan <strong>is</strong> konstituciiT valdebuli iyo<br />

deputateb<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> qveyanaSi mimdinare movlenebze angariSi<br />

waredgina.<br />

aSS-s diplomatiuri korpus<strong>is</strong> warmomadgenl<strong>is</strong> hariman<strong>is</strong><br />

112


mogonebeb<strong>is</strong> mixedviT, 1941 wl<strong>is</strong> 28-30 seqtembers, moskovSi<br />

gamarTuli konferenci<strong>is</strong> Semdeg, sami dR<strong>is</strong> ganmavlobaSi<br />

<strong>da</strong>savleT<strong>is</strong> delegaciaTa xelmZRvanelebi, harimani <strong>da</strong><br />

biverbruki stalins 3-3 saaT<strong>is</strong> ganmavlobaSi esaubrebodnen.<br />

saubr<strong>is</strong> procesSi stalinma ikiTxa hesi. <strong>is</strong>, rogorc Can<strong>da</strong>,<br />

Zalian <strong>da</strong>interes<strong>da</strong> biverbruk<strong>is</strong> monayoliT <strong>da</strong> amb<strong>is</strong> m<strong>is</strong>euli<br />

SefasebiT. stalinma aRniSna, rom m<strong>is</strong>i azriT, hesi ingl<strong>is</strong>Si<br />

hitler<strong>is</strong> TxovniT ar gamgzavrebula, magram samagierod m<strong>is</strong>i<br />

nebarTviT wavi<strong>da</strong>, rasac biverbruki <strong>da</strong>eTanxma.<br />

biverbruk<strong>is</strong> naambob<strong>is</strong> Tanaxmad, hesi ingl<strong>is</strong>Si britaneli<br />

ar<strong>is</strong>tokrati<strong>is</strong> arc Tu didi jguf<strong>is</strong> <strong>da</strong>xmarebiT, CerCil<strong>is</strong><br />

sawinaaRmdego mTavrob<strong>is</strong> Seqmn<strong>is</strong> mosazrebiT Camovi<strong>da</strong>. es<br />

ganpirobebuli iyo germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mizniT, r<strong>is</strong><br />

Semdeg germania ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>xmarebiT ganaxorcieleb<strong>da</strong><br />

ruseTze Tav<strong>da</strong>sxmas. ,,ioseb stalini kmayofilebiT <strong>is</strong>men<strong>da</strong><br />

biverbruk<strong>is</strong> saintereso <strong>da</strong> detalur komentarebs” _<br />

vkiTxulobT aSS-<strong>is</strong> saxelmwifo mdivn<strong>is</strong> mudmivi moadgil<strong>is</strong>,<br />

hari hopkins<strong>is</strong> memuarebSi.<br />

rogorc Cans, stalin<strong>is</strong> kmayofileb<strong>is</strong> gamomxatveli sax<strong>is</strong><br />

reaqcia m<strong>is</strong>ave azrebTan Sesabam<strong>is</strong>obaSi mosvl<strong>is</strong><br />

mimaniSnebelia. am dros, gar<strong>da</strong>uvalia mosaubr<strong>is</strong> mimarT<br />

simpaTiuri ganwyob<strong>is</strong> <strong>da</strong>uflebac, rac individ<strong>is</strong><br />

msazRvrelobiTi buneb<strong>is</strong> nebayoflobiT gamovlenazea<br />

<strong>da</strong>mokidebuli. <strong>swored</strong>, stalinTan Sexvedr<strong>is</strong> Semdeg,<br />

biverbruki meore front<strong>is</strong> gaxsn<strong>is</strong> kategoriuli momxre<br />

Seiqna. amasTan, ingl<strong>is</strong>Si <strong>da</strong>brunebulma gaakeTa sayovelTao<br />

gancxadeba ruseT<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>udebeli <strong>da</strong> saWiro <strong>da</strong>xmareb<strong>is</strong><br />

aRmoCen<strong>is</strong> Taobaze. ,,Cven ruseTTan erTad vinawilebT yvela<br />

113


<strong>da</strong>rdsa <strong>da</strong> sixaruls”_ erTmniSvnelovnad <strong>da</strong>sZina lordma.<br />

mocemul SemTxvevaSi, ingl<strong>is</strong>eli lord<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sabWoTa<br />

kavSir<strong>is</strong> meTaur<strong>is</strong> mosazrebebi erTmaneTs <strong>da</strong>emTxva. maTi<br />

mxri<strong>da</strong>n, saRi azrovneb<strong>is</strong> arseboba <strong>da</strong> Semdeg, am azreb<strong>is</strong><br />

gamoTqma <strong>is</strong>eT saxelmwifoebrivi mniSvnelob<strong>is</strong> sakiTxze,<br />

rogoricaa r. hes<strong>is</strong> gafrena, m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> motiv<strong>is</strong> lakonuri axsn<strong>is</strong><br />

erTgvari logikuri <strong>da</strong>sasrulia. ioseb stalin - lord<br />

biverbruk<strong>is</strong> saubari, agreTve, gadmocemulia 1983 wels<br />

gamoqveynebul dokumentur masalebSi: ,,sabWour-ingl<strong>is</strong>uri<br />

urTierTobebi didi samamulo om<strong>is</strong> dros 1941-1944w.w.” am<br />

dokumentebi<strong>da</strong>n irkveva, rom maT Sor<strong>is</strong> Sexvedra 30<br />

seqtembers Sedga. stalins ukiTxavs biverbruk<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>:<br />

,,rogor ar<strong>is</strong> hesi” am ukanasknels uTqvams: ,,me viyavi masTan 8<br />

seqtembers”. stalin<strong>is</strong> ironiul kiTxvaze: ,,gana <strong>is</strong> aseTi<br />

stumarTmoyvareao”_ biverbruks maxvilgonivruli pasuxi<br />

gaucia: ,,<strong>is</strong> imyofeba mavTulxlarTebiT Semovlebul saxlSi,<br />

g<strong>is</strong>osebiani sarkmleb<strong>is</strong> miRma ∗ . man gadmomca sakuTari xeliT<br />

<strong>da</strong>werili <strong>da</strong>axloebiT 40-50 gverdiani memorandumi, romelSic<br />

ruseT<strong>is</strong> sawinaaRmdego Tez<strong>is</strong>ia ganviTarebuli. <strong>is</strong><br />

sayvedurob<strong>da</strong>, rom ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> ga<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> mizniT Camosuls<br />

cixeSi amyofebdnen <strong>da</strong> axloblebTan mimower<strong>is</strong> nebas ar<br />

aZlevdnen. biverbrukTan saubr<strong>is</strong> procesSi _ rogorc Tavad<br />

lordi aRniSnavs, _ hesi <strong>da</strong>JinebiT moiTxov<strong>da</strong> hitlerTan<br />

<strong>da</strong>kavSireb<strong>is</strong> uflebas. ,,Cemi piradi SexedulebiT, romelsac<br />

CerCili ar iziarebs _ ganacxa<strong>da</strong> biverbrukma stalinTan<br />

saubarSi, _ hesi ingl<strong>is</strong>Si viRac<strong>is</strong> nebarTviT Camovi<strong>da</strong>, radgan<br />

Tav<strong>is</strong>i momxreeb<strong>is</strong> meSveobiT ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong><br />

∗ e. i. sxvagvarad patimrob<strong>is</strong> Cveul formaSio – (m.f.)<br />

114


sawinaaRmdego moZraoba gamoewvia. Tumca, rogorc irkveva, mas<br />

SeTanxmebul adgilze ar <strong>da</strong>xvdnen, (mag. kent<strong>is</strong> hercogi...) an<br />

kidev ar miawodes saWiro informacia. amasobaSi mas sawvavi<br />

gamoelia <strong>da</strong> paraSutiT <strong>da</strong>Sveba moux<strong>da</strong>. CerCili ki fiqrobs,<br />

rom hesi aranormaluria”[1,677].<br />

biverbruk<strong>is</strong> mier xsenebuli memorandum<strong>is</strong> mxolod<br />

saxelwodeba: ,,germania-ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> urTierTobani germaniabolSevikeb<strong>is</strong><br />

om<strong>is</strong> kuTxi<strong>da</strong>n”, Sesulia u. CerCil<strong>is</strong> arqivSi[1,<br />

18], romelic 1974 wels CerCil<strong>is</strong> <strong>da</strong>badebi<strong>da</strong>n 100 wl<strong>is</strong>TavTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT gaixsna. imJamad, samecniero mivlinebaSi myofi<br />

qarTveli profesor<strong>is</strong>, l. svanaZ<strong>is</strong> <strong>da</strong>Jinebuli moTxovn<strong>is</strong><br />

miuxe<strong>da</strong>vad, am dokument<strong>is</strong> teqst<strong>is</strong> gamomzeureba ar mox<strong>da</strong>.<br />

rogorc Tavad profesori gvamcnobs: mravali mizezeb<strong>is</strong><br />

motaniT, maT scades dokument<strong>is</strong> ararsebob<strong>is</strong> <strong>da</strong><strong>da</strong>stureba.<br />

u. CerCil<strong>is</strong> arqivSi mocemuli erT-erTi dokument<strong>is</strong><br />

safuZvelze britaneT<strong>is</strong> mTavrobas saqm<strong>is</strong> kursSi Cauyenebia<br />

irlandi<strong>is</strong> respublik<strong>is</strong> saxelmwifo min<strong>is</strong>tri, r. h. melvili.<br />

amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, sayuradReboa a. kirkpatrik<strong>is</strong><br />

irlandiaSi gamgzavreb<strong>is</strong> faqti[CerCil<strong>is</strong> arqivi1,4], london<strong>is</strong><br />

sapatimroSi hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong> Semdeg. Tumca saelCos yofili<br />

wevr<strong>is</strong> gamgzavrebas am qveyanaSi, piradi biznesiT xsnian. es<br />

versia usafuZvlod gveCveneba. vfiqrobT, kirkpatrikma<br />

melvils hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong> angariSi pira<strong>da</strong>d warudgina, <strong>is</strong>eve<br />

rogorc kremlSi biverbrukma stalins. savaraudoa, rom<br />

kirkpatriki am<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> specialurad gaemgzavra, xolo<br />

biverbruki TiTqos aramiznobrivad, konferenciaze <strong>da</strong>swreb<strong>is</strong><br />

motiviT, magram am sakiTx<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> sakmaod momzadebuli.<br />

gavixsenoT, rogor iwyebs saubars stalinTan: ,,me viyavi<br />

115


masTan 9 seqtembers”. biverbrukma ico<strong>da</strong>, rom stalinTan am<br />

Temaze saubari gar<strong>da</strong>uvali iyo <strong>da</strong> rogorc Cans, am<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong><br />

saTanadod momzadebula. albaT, mas sur<strong>da</strong> ganawyenebuli<br />

stalin<strong>is</strong> <strong>da</strong>mSvideba, masTan zemoTmoxsenebuli ruseT<strong>is</strong><br />

sawinaaRmdego memorandumze ,,alaparakebiT”. amitomac <strong>is</strong>aubra<br />

hitler<strong>is</strong> wvlilze hes<strong>is</strong> gafrenaSi, CerCil<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>yenebasa <strong>da</strong> ruseT<strong>is</strong> winaaRmdeg ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>zavebaze, magram <strong>da</strong>umala <strong>is</strong>, rac kremlSi 1944 wl<strong>is</strong><br />

oqtomberSi britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trTan saubr<strong>is</strong>as Tavad<br />

stalinma ironiiT Tqva: ,,r. hesi Seityues ingl<strong>is</strong>Si, am<strong>is</strong> ukan<br />

un<strong>da</strong> idges britaneT<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>zvervo samsaxurio”[1,179] [43,466].<br />

sabWoTa lideri mSvi<strong>da</strong>d <strong>is</strong>men<strong>da</strong> ukve kargad nacnob<br />

azrebs. m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> mniSvneloba qon<strong>da</strong> imas, rom yovelive amas<br />

TviT ingl<strong>is</strong>eli lordi, CerCil<strong>is</strong> megobari uyvebo<strong>da</strong>.<br />

xazgasasmelia, stalinTan biverbruk<strong>is</strong> saubr<strong>is</strong><br />

diplomatiuri stili. vfiqrobT, saubari man CerCil<strong>is</strong><br />

miTiTeb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>ad warmarTa. erT<strong>is</strong> mxriv, mas swad<strong>da</strong><br />

aseTi mniSvnelovani azreb<strong>is</strong> gadmocemiT <strong>da</strong>emala meore, kidev<br />

ufro mniSvnelovani, ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> roli r. hes<strong>is</strong><br />

gafrenaSi. meor<strong>is</strong> mxriv, man sabWoTa diqtator<strong>is</strong> TvalSi win<br />

wamoswia ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong> renome, xazi gausva ra<br />

germani<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n sabWoTa kavSir<strong>is</strong> winaaRmdeg germani<strong>is</strong>agan<br />

SemoTavazebul zavze uaryofiT pasuxs. am<strong>is</strong> Semdeg, stalini<br />

kidev ufro met<strong>is</strong> gagebiT ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>interesebuliyo <strong>da</strong> arc<br />

<strong>da</strong>interesebula. aki <strong>is</strong> mdumared, Rimilnarevi saxiT usmen<strong>da</strong><br />

lords. kremlSi, u. CerCilTan gamarTuli saubr<strong>is</strong> dros<br />

stalinma hercogi hamiltonic axsena hes<strong>is</strong> saqmesTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT, rac premier-min<strong>is</strong>trma kategoriuli toniT<br />

116


uaryo.<br />

u. CerCil<strong>is</strong> arqivSi <strong>da</strong>culia kidev erTi dokumenti,<br />

romelic man Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trs gaugzavna[1,.11-12]. igi<br />

emyareba aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> mier Sinagan saqmeTa<br />

min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>admi 2 ivn<strong>is</strong> gagzavnil werils. sinkleri wer<strong>da</strong><br />

herbert mor<strong>is</strong>ons britaneT<strong>is</strong> komun<strong>is</strong>turi parti<strong>is</strong> mier<br />

gavrcelebuli pamflet<strong>is</strong> Taobaze, romelic hercogi<br />

hamilton<strong>is</strong> r. hesTan pirad megobrobas Seexebo<strong>da</strong>. sinkleri<br />

atyobineb<strong>da</strong> mor<strong>is</strong>ons, rom hercogs, romelic samefo<br />

sahaero Zaleb<strong>is</strong> oficeria, ,,uSualod ga<strong>da</strong>sces pamflet<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>beWdili varianti”[CerCil<strong>is</strong> arqivi1,7], romelic m<strong>is</strong><br />

reputacias azianebso. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, komparti<strong>is</strong><br />

xelmZRvanelma hari holitma ganacxa<strong>da</strong> sasamarTlos uwyeb<strong>is</strong><br />

miReb<strong>is</strong>Tanave, hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>uyovnebliv mowmed ayvan<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

CerCili am<strong>is</strong> kategoriuli winaaRmdegi wasula, Tumca <strong>is</strong><br />

miuReblad ar Tvli<strong>da</strong> hamilton<strong>is</strong> survils Tav<strong>is</strong>i Rirseba<br />

sasamarTloSi <strong>da</strong>ecva. CerCili Tav<strong>is</strong> uars hes<strong>is</strong><br />

halucinaciebiT xsni<strong>da</strong>: ,,aravin ic<strong>is</strong>, ras ityv<strong>is</strong> <strong>is</strong> jvaredini<br />

<strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong> dros”[1,12]. rogorc Cans, britaneT<strong>is</strong> premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

survili gaiTval<strong>is</strong>wines, radgan CvenTv<strong>is</strong> ucnobia<br />

saqm<strong>is</strong> msvleloba. faqti erTia, CerCil<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n hercog<strong>is</strong><br />

Rirseb<strong>is</strong> reabilitaci<strong>is</strong> mcdeloba, kidev erTxel<br />

TvalnaTliv <strong>da</strong>sturdeba. maTi piradi urTierTob<strong>is</strong> motiviT,<br />

msgavs<strong>is</strong> <strong>da</strong>Sveba warmosaxv<strong>is</strong> ubralo laminirebad migvaCnia.<br />

u. CerCil<strong>is</strong> mkveTrad gamoxatuli pozicia, hercog<strong>is</strong> Rirseb<strong>is</strong><br />

reabilitaci<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT, Cveul kriteriumebs cdeba <strong>da</strong><br />

m<strong>is</strong>i mxri<strong>da</strong>n, es marto keTilSobiluri midgomiT ar ar<strong>is</strong><br />

nakarnaxevi. movaleobaTa diapazonze valdebuleb<strong>is</strong> warmoCena<br />

117


qvecnobieri impulsia, roml<strong>is</strong> sajaro gamovlena<br />

aucileblob<strong>is</strong> instiqtiTaa nakarnaxevi. amitom, individma<br />

un<strong>da</strong> Caklas valdebuleb<strong>is</strong> spontaluri SegrZneba, Tu m<strong>is</strong>i<br />

warmoqmn<strong>is</strong> motivi realur Semecnebas bolomde ar<br />

eqvemdebareba. maSasa<strong>da</strong>me, u. CerCil<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n hercog<strong>is</strong> <strong>da</strong>cva<br />

m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> angariSgasawev moTxovnilebad iqca. premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

optimaluri xedva SorsmWvretelob<strong>is</strong> unariT gamoirCeo<strong>da</strong>.<br />

man ico<strong>da</strong>, rom hamiltons mxolod hes<strong>is</strong> nacnobob<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> ar<br />

mouwev<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong> <strong>da</strong>cva sasamarTloSi. aq iyo ufro<br />

mniSvnelovani, rac sasamarTlo msvlelob<strong>is</strong>as uTuod<br />

gamoikveTebo<strong>da</strong>. ,,amitom _ wers uinstoni _ hercogi<br />

hamiltoni mainc<strong>da</strong>mainc nu gamoekideba Tav<strong>is</strong>i reabilitaci<strong>is</strong><br />

mizniT, sasamarTloSi Sesatan sarCels-o”[CerCil<strong>is</strong> arqivi1,12].<br />

nuTu hercogi hamiltoni gaxveuli iyo hes<strong>is</strong> skan<strong>da</strong>lur<br />

ambavSi <strong>da</strong> am saqmeSi m<strong>is</strong>i saxel<strong>is</strong> gamJRavneba premiermin<strong>is</strong>trs<br />

politikuri anotacieb<strong>is</strong> CrdilqveS dgom<strong>is</strong><br />

saSualebas ar m<strong>is</strong>cem<strong>da</strong>. gamoTqmuli erT-erTi m<strong>is</strong>azreb<strong>is</strong><br />

Tanaxmad, ,,<strong>da</strong>upatiJebel” germanel vizitors CerCili <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

zogi kolegac elo<strong>da</strong>. sxvagvarad, ratom ar gauxsnes mtr<strong>is</strong><br />

sabrZolo tip<strong>is</strong> TviTmfrinavs cecxli sazRvr<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>kveT<strong>is</strong><br />

dros. rogorc cnobilia, <strong>is</strong> <strong>da</strong>afiqsira sara<strong>da</strong>ro samsaxurma<br />

<strong>da</strong> ori slovakeli mfrinavic <strong>da</strong>adevna. mfrinavTagan erTerTi<br />

serJanti vaclav baumani, fsevdonimiT ,,feliqsi’’ meore<br />

serJanti leopold Sromi, metsaxelad ,,hol<strong>da</strong>” gaxl<strong>da</strong>T.<br />

haerSi aWrilebs male mouvi<strong>da</strong>T ukan <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong> miTiTeba. es<br />

imdenad <strong>da</strong>ujerebeli iyo TviT mfrinaveb<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>ac, rom am<br />

miTiTebam ganmeorebiTi brZanebiTi xasiaTi miiRo. meti<br />

<strong>da</strong>majereblob<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> moviyvanT maT dialogs:<br />

118


kontroli: ,,feliqs”, rekavs ,,kastli”. Sewyvite aqcia <strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>brundi ukan. <strong>da</strong>mi<strong>da</strong>sture.<br />

,,feliqsi”: helou ,,kastl”, feliqsi gpasuxobs: <strong>is</strong> sasrol<br />

manZilzea.<br />

,,kastli”: bodiSi, feliqs, Zvelo megobaro, es<br />

SeuZlebelia, axlave un<strong>da</strong> <strong>da</strong>brunde.<br />

feliqsi: wyeulimc iyaviT, maS ratomRa <strong>da</strong>gvadevneT”<br />

amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, eskadrili<strong>is</strong> meTaurma jon<br />

simpsonma Tav<strong>is</strong>i xelmZRvanelob<strong>is</strong>gan axsna-ganmarteba<br />

moiTxova, magram garkveuli pasuxi ar miuRia. Tu gavixsenebT,<br />

rom aviaci<strong>is</strong> xelmZRvaneli hercogi hamiltoni iyo, es faqti<br />

komentars aRar saWiroebs. <strong>da</strong>vZenT, u. CerCili elo<strong>da</strong> r. hess<br />

ingl<strong>is</strong>Si, xolo hercogi hamiltoni m<strong>is</strong> germanel megobars a.<br />

haushofers, amitom es ukanaskneli CerCilTan saubr<strong>is</strong><br />

procesSi gaocebas ver malav<strong>da</strong>, premieri ki mas mSvi<strong>da</strong>d<br />

usmen<strong>da</strong>.<br />

r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si CasvliT, CerCils om<strong>is</strong> SeCereb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

milionobiT a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> Sansi eZleo<strong>da</strong>, magram<br />

samwuxarod, man es gza uaryo, radgan mas xel<strong>is</strong>uflebaSi<br />

mxolod omi inarCuneb<strong>da</strong>. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, CerCil<strong>is</strong><br />

arqivSi mocemulia, moskovSi ingl<strong>is</strong>eli elC<strong>is</strong> ser<br />

arCilbad klark ker<strong>is</strong> mosazreba, rom hess kavSiri qon<strong>da</strong> e. w.<br />

mSvidob<strong>is</strong> Tu zav<strong>is</strong> partiasTan, roml<strong>is</strong> wevrebi mas<br />

pirdebodnen ingl<strong>is</strong>Si Camosvl<strong>is</strong> SemTxvevaSi ara marto<br />

zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>debas germaniasTan, aramed bolSevikeb<strong>is</strong> winaaRmdeg<br />

jvarosnul omSi britaneT<strong>is</strong> Cabmasac. klark ker<strong>is</strong> londonSi<br />

gamogzavnili depeSebi<strong>da</strong>n cxadia, rom mSvidob<strong>is</strong> partia<br />

meore front<strong>is</strong> gaxsnas seriozulad ewinaaRmdegebo<strong>da</strong>.<br />

119


unebrivia, parti<strong>is</strong> wevrebi germaniasTan <strong>da</strong>zaveb<strong>is</strong> momxreni<br />

iyvnen, meore front<strong>is</strong> gaxsna ki germani<strong>is</strong> winaaRmdeg ingl<strong>is</strong>aSS-<strong>is</strong><br />

erTobliv intervencias <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> miznad. araerTgz<strong>is</strong><br />

avRniSneT, rom britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trma ico<strong>da</strong> yvela <strong>is</strong><br />

samSvidobo molaparakebaTa cikli, rac hessa <strong>da</strong> mSvidob<strong>is</strong><br />

parti<strong>is</strong> rig wevrebs Sor<strong>is</strong> mimdinareob<strong>da</strong>. amitom CerCilma<br />

<strong>da</strong>qsasa yvelaze gabeduli germanofilebi. amasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT, sainteresoa gavixsenoT harold nikolson<strong>is</strong><br />

moswrebuli gamonaTqvami: ,,Tanamedrove progermanizmi ar<strong>is</strong><br />

talRa <strong>da</strong> ara moqceva. igi mxolod meryeob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

s<strong>is</strong>ust<strong>is</strong> gamovlen<strong>is</strong> Sedegia”[24,248].<br />

rogorc Cans, hitler<strong>is</strong> moadgiles ingl<strong>is</strong>Si Cafren<strong>is</strong>as<br />

situacia radikalurad Secvlili <strong>da</strong>xv<strong>da</strong>. ,,ukve yvelaferi<br />

gviani iyo”_ aRniSna kidec ,,a<strong>da</strong>mianTa modgm<strong>is</strong> patimarma”[18,13].<br />

<strong>swored</strong>, am<strong>is</strong> gaazreb<strong>is</strong> Semdeg hesma Tavi mSvidob<strong>is</strong> despanad<br />

aRiara, Tumca ,,mSvidob<strong>is</strong> mtredob<strong>is</strong>” pretenzia m<strong>is</strong>i<br />

ingl<strong>is</strong>Si Cafren<strong>is</strong> ugunuri gamarTleb<strong>is</strong> c<strong>da</strong> iyo. u. CerCil<strong>is</strong><br />

paTetikuri ganacxadi ,,hesi Cemi tyvea”, am gafren<strong>is</strong> erT-erT<br />

kvanZs xsn<strong>is</strong>. SesaZlebelia, premier<strong>is</strong> saidumlo iniciativiT<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgile did britaneTSi SIS-<strong>is</strong> specialuri<br />

ganyofilebebma MI5 <strong>da</strong> MI6 Seityues. rogorc irkveva,<br />

<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> es uwyebebi, uSualod, premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>,<br />

survil<strong>is</strong>amebr, m<strong>is</strong>ave <strong>da</strong>qvemdebarebaSi imyofebo<strong>da</strong>. cnobilia,<br />

rom uinstoni germanel opozicionerebTan awarmoeb<strong>da</strong><br />

molaparakebas. 1939 wels ma<strong>is</strong>Si londonSi Camovi<strong>da</strong><br />

opozici<strong>is</strong> ,,ideuri” xelmZRvaneli karl herdeleri, romelic<br />

premier-min<strong>is</strong>trs Sexv<strong>da</strong>. saubari ZiriTa<strong>da</strong>d germaniaSi<br />

arsebuli opoziciuri jguf<strong>is</strong> irgvliv mimdinareob<strong>da</strong>, razec<br />

120


CerCils didi <strong>da</strong>intereseba gamoumJRavnebia.<br />

analogiuri, rigi faruli kontaqtebi <strong>da</strong> molaparakebebi<br />

xorcieldebo<strong>da</strong> h. gering<strong>is</strong> meTvalyureob<strong>is</strong> qveS. <strong>da</strong>viwyoT<br />

imiT, rom m<strong>is</strong>i saidumlo mrCeveli, voltati 1939 wl<strong>is</strong><br />

ivl<strong>is</strong>Si imyofebo<strong>da</strong> londonSi ormagi <strong>da</strong>valebiT. <strong>da</strong>valeba,<br />

Seexebo<strong>da</strong> molaparakebebs veSapebze nadirob<strong>is</strong> Sesaxeb,<br />

paralelurad ki awarmoeb<strong>da</strong> araoficialur molaparakebebs.<br />

kiTxvaze: ,,berlinSi Tu <strong>da</strong>interesdnen amiT” man upasuxa: ,,ra<br />

Tqma un<strong>da</strong>! TviT geringi maSin Tav<strong>is</strong> mamulSi, karinxolSi<br />

imyofebo<strong>da</strong>, magram berlinSi <strong>da</strong>rCa m<strong>is</strong>i adiutanti<br />

bodenStaci, romelsac me regularulad movaxsenebdi Cemi<br />

molaparakebeb<strong>is</strong> Sesaxeb”[38,230].<br />

rogorc cnobilia, voltats qon<strong>da</strong> sakuTari memorandumi,<br />

romelic miznad <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> SeTanxmeb<strong>is</strong><br />

miRwevas. germaniaSi, am dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, azrTa sxva<strong>da</strong>sxvaoba iyo.<br />

ioaxim fon ribentropi Tvli<strong>da</strong>, rom ,,poloneTze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi ingl<strong>is</strong>elebi ar ibrZoleben <strong>da</strong> amitom germaniaingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

TanamSromloba araferSi ar gvWirdeba.’’ geringi ki<br />

am<strong>is</strong> sawinaaRmdego azrze idga. amitom voltat<strong>is</strong><br />

memorandum<strong>is</strong> Sesaxeb man fiurers moaxsena, ramac Tav<strong>is</strong> mxriv<br />

am ukanasknel<strong>is</strong> <strong>da</strong>intereseba gamoiwvia:<br />

_,,kidev vin iziarebs Tqven mosazrebas _ ukiTxavs<br />

hitlers.<br />

_,,SemiZlia <strong>da</strong>vasaxelo amerik<strong>is</strong> elCi londonSi Jozef<br />

kenedi. m<strong>is</strong>i azri ar<strong>is</strong> Zalian mniSvnelovani, radgan Cemi Rrma<br />

rwmeniT germanias ar SeuZlia imoqmedos martom, Tun<strong>da</strong>c<br />

amerikeleb<strong>is</strong> gareSe...<br />

_,,kidev vin”_ ufro Rrmad CaeWi<strong>da</strong> sakiTxs hitleri<br />

121


_,,Cveni elCi londonSi dirkseni, sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

saxelmwifo mdivani fon vaiczekeri[38,229].<br />

un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom voltati ingl<strong>is</strong>eli partnioreb<strong>is</strong><br />

ricxvi<strong>da</strong>n asaxelebs ser horas vilsons, <strong>is</strong> xelmZRvanelob<strong>da</strong><br />

e. w. ,,samoqalaqo samsaxurs”, praqtikulad premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

n. Cemberlen<strong>is</strong> axlo mrCeveli gaxl<strong>da</strong>T. voltats araerTi<br />

Sexvedra qonia masTan rogorc <strong>da</strong>uning stritze, aseve<br />

xazin<strong>is</strong> SenobaSi, sa<strong>da</strong>c mas kabineti gaaCn<strong>da</strong>, romelsac aseTi<br />

faruli molaparakebeb<strong>is</strong> dros iyeneb<strong>da</strong>. ,,maxsovs, _ igonebs<br />

voltati _ Cemi londonSi morigi gamgzavreb<strong>is</strong> win, minaxula<br />

<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> Sefma admiralma kanar<strong>is</strong>ma, romelmac miTxra:<br />

,,Tqven male miiRebT <strong>da</strong>valebas ingl<strong>is</strong>elebTan molaparakeb<strong>is</strong><br />

warmarTv<strong>is</strong> Sesaxeb”-o[38,.229].<br />

maSasa<strong>da</strong>me, r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenamde, am qveyanasTan<br />

molaparakeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> nia<strong>da</strong>gi <strong>is</strong>injebo<strong>da</strong>. sxva<strong>da</strong>sxva<br />

diplomatiuri arxeb<strong>is</strong> gamoyenebiT, am qveyanasTan faruli<br />

molaparakeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> perspeqtiva imdenad didi gaxl<strong>da</strong>T,<br />

rom am m<strong>is</strong>ias pompezurob<strong>is</strong> iersaxes sZen<strong>da</strong>. amitom m<strong>is</strong><br />

Sesrulebaze, ukve <strong>da</strong>saxelebul pirTagan ∗ , uari arav<strong>is</strong><br />

uTqvams. h. gerings ingl<strong>is</strong>Tan molaparakeb<strong>is</strong> sakuTari<br />

kontaqtebi gaaCn<strong>da</strong>. am rangSi, voltat<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>, un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>vasaxeloT Svedi mrewveli a. vener_greni, romelic wleb<strong>is</strong><br />

manZilze megobrob<strong>da</strong> geringTan. <strong>is</strong> Sveduri<br />

eleqtroteqnikuri firm<strong>is</strong> ,,eleqtroluqs<strong>is</strong>” patroni iyo.<br />

didi xn<strong>is</strong> win kavSiri hqon<strong>da</strong> krupTan. rogorc irkveva,<br />

gering<strong>is</strong> TxovniT vener-greni 1939 wl<strong>is</strong> ivl<strong>is</strong>Si Cavi<strong>da</strong><br />

londonSi <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sca Cemberlens wina<strong>da</strong>debebi ,,koloniur<br />

∗ vgul<strong>is</strong>xmobT, ernest bolesa <strong>da</strong> h. gerings<br />

122


sakiTxSi komprom<strong>is</strong><strong>is</strong>” <strong>da</strong> saerTod, ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong><br />

komprom<strong>is</strong>uli ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> Sesaxeb. gerings hyav<strong>da</strong> kidev<br />

ufro energiuli em<strong>is</strong>ari Svedi mrewveli birger <strong>da</strong>lerusi. am<br />

pirovneb<strong>is</strong> gamoCena saerTaSor<strong>is</strong>o saidumlo diplomati<strong>is</strong><br />

arenaze, erTi SexedviT, SemTxveviTi iyo. magram yvelafers<br />

aqvs Tav<strong>is</strong>i mizezebi: gering<strong>is</strong> Svilma (pirveli qorwinebi<strong>da</strong>n)<br />

SvedeT<strong>is</strong> qveSevrdomma, Tomas fon kantcovma 1938 wels miiRo<br />

adgili firmaSi, romelic ekuTvno<strong>da</strong> <strong>da</strong>leruss. <strong>da</strong>lerus<strong>is</strong><br />

kargad gacnobiT katcovi mixv<strong>da</strong>, rom uzrunvelyof<strong>da</strong><br />

mSvenier kavSirebs sitiSi <strong>da</strong> britanel konservatorebs<br />

Sor<strong>is</strong>. amitom man moipatiJa <strong>da</strong>lerusi gering<strong>is</strong> rezidenciaSi<br />

karinxolSi, sa<strong>da</strong>c man ga<strong>da</strong>sca gerings Tav<strong>is</strong>i idea: ,,om<strong>is</strong><br />

Tavi<strong>da</strong>n acileb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> moewyoT SveicariaSi gamoCenili<br />

ingl<strong>is</strong>eli mrewveleb<strong>is</strong> Sexvedra geringTan. SesTavaza<br />

Sexvedr<strong>is</strong> adgilic: grafi rozen<strong>is</strong> sasaxle. faqtia, rom<br />

ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> molaparakebaTa procesSi CaerTvnen ara<br />

mxolod diplomatebi, aramed mrewvelebic. analogiur<br />

Sexvedras adgili qon<strong>da</strong> ufro adre, <strong>da</strong>lerus<strong>is</strong> iniciativiTa<br />

<strong>da</strong> xelmZRvanelobiT, sa<strong>da</strong>c ganixiles ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong><br />

urTierTob<strong>is</strong> umniSvnelovanesi problemebi. <strong>swored</strong>, am<strong>is</strong><br />

Semdeg <strong>da</strong>lerusma SeZlo gamosuliyo axali Sexvedr<strong>is</strong><br />

organizatorad. <strong>is</strong> <strong>da</strong>brun<strong>da</strong> germaniaSi <strong>da</strong> Sexv<strong>da</strong> gerings.<br />

xangrZlivi kamaT<strong>is</strong> Semdeg, Sexvedr<strong>is</strong> adgilad ∗ ufro<br />

mizanSewonilad miiCnies <strong>da</strong>lerus<strong>is</strong> meuRl<strong>is</strong> mamuli ,,zionke<br />

n<strong>is</strong>en kog”-i, Slezvig-holSteinSi, <strong>da</strong>ni<strong>is</strong> sazRvarTan axlos.<br />

Svidi ingl<strong>is</strong>eli mrewveli Carlz spenser<strong>is</strong><br />

xelmZRvanelobiT, saTiTaod, gansxvavebuli marSutiT<br />

∗ <strong>da</strong>saxelebuli iyo Svecia, iaxta baltikaSi<br />

123


Camovidnen hamburgSi. Semdeg manqanebiT, romlebzec amarTuli<br />

iyo Sveduri droSebi, gaemarTnen ,,zionke n<strong>is</strong>en kog-Si”.<br />

rogorc cnobilia, geringi am dros <strong>is</strong>veneb<strong>da</strong> zilt<strong>is</strong><br />

kunZulze, sai<strong>da</strong>nac <strong>is</strong> wavi<strong>da</strong> maxlobel sarkinigzo<br />

sadgurze, xolo <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> piradi matarebliT <strong>da</strong>lerus<strong>is</strong><br />

mamulSi. irkveva, rom h. geringi ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong><br />

molaparakeb<strong>is</strong> ara marto momxre, aramed aqtiuri monawilec<br />

yofila. ufro metic, 1939w. agv<strong>is</strong>tos Sua ricxvebSi ingl<strong>is</strong>Si<br />

m<strong>is</strong>i gafren<strong>is</strong> idea muSavdebo<strong>da</strong>. erTi SexedviT, es gegma<br />

gamoiyurebo<strong>da</strong> sufTa nac<strong>is</strong>turi stil<strong>is</strong> avantiurad. h.<br />

geringi, 1939w. seqtembri<strong>da</strong>n hitlerma Tav<strong>is</strong> memkvidred<br />

<strong>da</strong>niSna. <strong>is</strong> ,,luftvafes” msoflio om<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> amzadeb<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

moulodnelad londonSi<br />

kul<strong>is</strong>ebs miRma arsebul diplomatias aqvs Tav<strong>is</strong>i<br />

specifikuri kanonebi, romelic logikur ganxilvebs ar<br />

eqvemdebareba. sabolood, rogorc viciT, r. hesi gafrin<strong>da</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si im momentSi, rodesac germania am qveyanasTan saomar<br />

mdgomareobaSi imyofebo<strong>da</strong>. ratom ar gafrin<strong>da</strong> geringi<br />

omamde cnobilia, rom gering<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> gegma <strong>da</strong>wvrilebiT<br />

SemuSavebuli iyo. amas a<strong>da</strong>sturebs, 1939 w. 21 agv<strong>is</strong>tos<br />

londonSi, berlinSi ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> elC<strong>is</strong>, nevil henderson<strong>is</strong><br />

gancxadeba: ,,yvelaferi mza<strong>da</strong>a im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom geringma<br />

moaxdinos saidumlo Camosvla oTxSabaTs, 23-Si. Canafiqri<br />

mdgomareobs imaSi, rom <strong>is</strong> un<strong>da</strong> <strong>da</strong>jdes romeliRac cariel<br />

aerodromze, sa<strong>da</strong>c mas <strong>da</strong>xvdeba avtomanqana, romelic<br />

waiyvans CekersSi ∗ . am dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> momsaxure personali un<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>eTxovaT, xolo telefonebi un<strong>da</strong> gaeTiSaT. yvelaferi<br />

∗ sayuradReboa, rom Sexvedr<strong>is</strong> adgilad <strong>da</strong>saxelebulia Cekersi, CerCil<strong>is</strong> sazafxulo<br />

agaraki<br />

124


metyveleb<strong>da</strong> imaze, rom xdebo<strong>da</strong> dramatuli ambavi <strong>da</strong> Cven<br />

velodiT mxolod mtkicebulebas germani<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n”[38,237].<br />

rogorc viciT, geringi londonSi ar gafrenila. mTeli es<br />

dezorientirebuli manevri mimarTuli iyo britaneli<br />

lidereb<strong>is</strong> sifxizl<strong>is</strong> ,,moduneb<strong>is</strong>aken”, <strong>is</strong>ini jer kidev ar<br />

fiqrobdnen, rom kunZze debdnen ,,berlin<strong>is</strong> iasamans”.<br />

cnobilia, rom r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> erT-erT<br />

motivad, u. CerCil<strong>is</strong> saxel<strong>is</strong>uflebo poziciebi<strong>da</strong>n<br />

CamoSoreba saxeldeba. saubaria, ingl<strong>is</strong>Si saxelmwifo<br />

ga<strong>da</strong>trialeb<strong>is</strong> mcdelobaze, romelic un<strong>da</strong><br />

ganxorcielebuliyo fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> xelmZRvanelobiT.<br />

amitom iyo <strong>da</strong>interesebuli premier-min<strong>is</strong>tri, mesame raix<strong>is</strong><br />

romelime belad<strong>is</strong> <strong>da</strong> miT ufro, r. hes<strong>is</strong> CamosvliT m<strong>is</strong><br />

qveyanaSi. advili SesaZlebelia, CerCils sur<strong>da</strong>, m<strong>is</strong> mimarT<br />

uaryofiTad ganwyobili e.w. ,,opozicionerTa” rigebi<br />

hitler<strong>is</strong> sawinaaRmdegod moemarTa <strong>da</strong> es yvelaferi<br />

ewarmoebina SO1 <strong>da</strong> SO2 ♣ -dmi micemuli <strong>da</strong>valeb<strong>is</strong><br />

pararelurad. CvenTv<strong>is</strong> cnobilia, rom sa<strong>da</strong>zvervo uwyeb<strong>is</strong> am<br />

specialur qveganyofilebebs <strong>da</strong>avales hitler<strong>is</strong> mowamvla an<br />

m<strong>is</strong>i tansacml<strong>is</strong> momakvdinebeli baqteriiT gaJRenTa.<br />

gavixsenoT, Tu ras eubneba fiureri karl volfs m<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg mowyobili ,,generalTa SeTqmuleb<strong>is</strong>” Sesaxeb 1944<br />

wels bergxofSi <strong>da</strong>debuli bomb<strong>is</strong> afeTqeb<strong>is</strong> Semdeg: ,,r. hesi<br />

un<strong>da</strong> CamovaxrCoT, es yvelaferi iqe<strong>da</strong>n mod<strong>is</strong>o”[37,118].<br />

vfiqrobT, hitleri miuxv<strong>da</strong> CerCils Canafiqrs, magram im<br />

wuTebSi ver gaTvala m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong> erTguleb<strong>is</strong> fasi.<br />

Tumca, mogvianebiT, man es azri uaryo. r. hesi ki sikvdil<strong>is</strong><br />

♣ SO1 – SO2(abr) Speshial operations - specsamsaxurebi<br />

125


olomde m<strong>is</strong>i erTguli <strong>da</strong>rCa. rodesac mas sapyrobileSi<br />

hitler<strong>is</strong> es fraza Segnebulad uTxres, <strong>is</strong> Zalian Sewux<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> <strong>da</strong>nanebiT warmoTqva: ,,marTla ase Tqva <strong>is</strong> Semirigdebo<strong>da</strong><br />

me, aucileblad Semirigdebo<strong>da</strong>.” hess meti araferi uTqvams.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, u. CerCil<strong>is</strong> Canafiqrma r. hes<strong>is</strong> hitler<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg uaryofiTad ganwyob<strong>is</strong>a ar gaamarTla. samagierod,<br />

om<strong>is</strong> dros fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> ubrZolvelad xelSi<br />

Cagdebam, msoflio masStabiT mas Tav<strong>is</strong>eburi ,,popularoba”<br />

SesZina. amitom gamoacxa<strong>da</strong> man r. hesi pirad samxedro tyved,<br />

rac esoden Zvirfasi monapovari iyo, om<strong>is</strong> dros sabrZolo<br />

propagand<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT.<br />

amrigad, r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mizani erT<strong>is</strong> mxriv<br />

politikuri Canafiqr<strong>is</strong> ganxorcielebiT iyo motivirebuli,<br />

or frontze om<strong>is</strong> acileb<strong>is</strong> saSiSroebi<strong>da</strong>n gamomdinare. <strong>is</strong><br />

ZiriTa<strong>da</strong>d mimarTuli iyo bolSevikuri safrTx<strong>is</strong> mqone<br />

qveyn<strong>is</strong>, ruseT<strong>is</strong> winaaRmdeg. dezaviurebuli ingl<strong>is</strong>i ruseTTan<br />

omSi hitler<strong>is</strong> diplomatiuri revenans<strong>is</strong> morigi gamoxatuleba<br />

iyo, radgan ruseT<strong>is</strong> <strong>da</strong>marcxeb<strong>is</strong> SemTxvevaSi ingl<strong>is</strong>Tan zavi<br />

droebiTi iqnebo<strong>da</strong>. r. hesi did britaneTSi m<strong>is</strong>ive sityvebiT<br />

rom vTqvaT, s<strong>is</strong>xl<strong>is</strong>Rvr<strong>is</strong> acileb<strong>is</strong> motiviT Cavi<strong>da</strong> anu<br />

kacTmoyvaruli m<strong>is</strong>iiT, rac gacxarebuli germania-ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

brZol<strong>is</strong> dros erTob realuri <strong>da</strong> angariSgasawevi gaxl<strong>da</strong>T.<br />

es m<strong>is</strong> m<strong>is</strong>ias <strong>da</strong>majereblob<strong>is</strong> imijiT niRbav<strong>da</strong>, rac Tav<strong>is</strong>Tavad<br />

warmateb<strong>is</strong> meti Sans<strong>is</strong> Semcvelia. ase rom kargad gaazrebuli<br />

<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trze <strong>da</strong>miznuli m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> arsi kargad<br />

gaTvlili politikuri ga<strong>da</strong>wyvetileba iyo. uinston DCerCilma<br />

SeTavazebul zavze uariT upasuxa. im SemTxvevaSi, Tu premiermin<strong>is</strong>tri<br />

uars ityo<strong>da</strong> <strong>da</strong>zavebaze, m<strong>is</strong>i ga<strong>da</strong>yeneba SeeZloT<br />

126


imdroindel ar<strong>is</strong>tokratiasTan kavSir<strong>is</strong> <strong>da</strong>myarebiT, <strong>mTavari</strong><br />

iyo TviT mefe rogor pozicias <strong>da</strong>iWer<strong>da</strong> sakiTxTan<br />

mimarTebaSi, v<strong>is</strong>Tanac audiencia un<strong>da</strong> uzrunvelyo hercog<br />

hamiltons, roml<strong>is</strong> ukan didi britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zverva idga.<br />

hamiltonTan <strong>da</strong>kavSireba albrext haushofer<strong>is</strong> prerogativaSi<br />

<strong>da</strong>toves, romelic imxanad hes<strong>is</strong> mrCeveli gaxl<strong>da</strong>T<br />

ingl<strong>is</strong>urenovani qveyneb<strong>is</strong> sakiTxSi. hamiltoni m<strong>is</strong>i niW<strong>is</strong><br />

u<strong>da</strong>vo amRiarebeli gax<strong>da</strong>, rac maT Sor<strong>is</strong> <strong>da</strong>megobreb<strong>is</strong><br />

safuZveli Seiqna. k. haushoferma ki r. hesi ideologiurad<br />

moamza<strong>da</strong> gafren<strong>is</strong> warmatebiT <strong>da</strong>gvirgvineb<strong>is</strong> saqmeSi. r. hesi<br />

m<strong>is</strong>i studenti iyo <strong>da</strong> masze m<strong>is</strong>i gavlena didi aRmoCn<strong>da</strong>. gar<strong>da</strong><br />

am<strong>is</strong>a, hesi m<strong>is</strong>i ideebiT iyo aRzrdili <strong>da</strong> Tava<strong>da</strong>c am kuTxiT<br />

qon<strong>da</strong> gaazrebuli gafren<strong>is</strong> WeSmariteba. man sxva Sedegi ver<br />

irwmuna, gar<strong>da</strong> gamarjveb<strong>is</strong>a. iqneb es m<strong>is</strong>i erTgvari s<strong>is</strong>ustec<br />

gaxl<strong>da</strong>T, magram masSi u<strong>da</strong>od ido Zal<strong>is</strong>xmeva gamarjveb<strong>is</strong><br />

miRwev<strong>is</strong> saqmeSi. am Zal<strong>is</strong>xmevam <strong>is</strong> ufro farTo asparezze<br />

gaiyvana <strong>da</strong> amitom bolomde gawia r<strong>is</strong>ki. gamarjveb<strong>is</strong> rwmenam<br />

gaaZliera <strong>da</strong> am imediT cxovrob<strong>da</strong>, maSinac ki roca imedi<br />

faqtobrivad xeli<strong>da</strong>n gamoecala. magram suliT ar gatexila,<br />

radgan sicocxl<strong>is</strong> bolomde <strong>da</strong>rwmunebuli iyo am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong><br />

mizanSewonilobos s<strong>is</strong>woreSi, es iyo <strong>mTavari</strong>.<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafrenas erTi mizani qon<strong>da</strong>, neb<strong>is</strong>mier<br />

SemTxvevaSi hesi wavido<strong>da</strong> Tu geringi. ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong><br />

urTierTob<strong>is</strong> sakiTxi yovelmxriv ixilebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> dR<strong>is</strong> wesrigSi<br />

idga. <strong>is</strong>injebo<strong>da</strong> sxva<strong>da</strong>sxva variantebi <strong>da</strong> SemovliTi gzebic<br />

am saxelmwifosTan kavSir<strong>is</strong> <strong>da</strong>myareb<strong>is</strong> mizniT. ufro metic,<br />

maTi SesaZleblobeb<strong>is</strong> maqsimumi amiT ar iwurebo<strong>da</strong>. <strong>is</strong>ini<br />

cdilobdnen im opoziciuri talR<strong>is</strong> agorebas, rasac CerCil<strong>is</strong><br />

127


sawinaaRmdego qmediTi nabijebi un<strong>da</strong> moyolo<strong>da</strong>. radgan<br />

premier-min<strong>is</strong>tri germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> momxred ar<br />

moiazrebo<strong>da</strong>, Seiqmna <strong>da</strong>jgufeba ,,potenciurad mZlavri<br />

umciresob<strong>is</strong>a.” aseve farulad ixilebo<strong>da</strong> germaniaSi hitler<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>yeneb<strong>is</strong> sakiTxi, romelic aucilebel winapirobad<br />

miiCneo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Tan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> win. am Tvalsazr<strong>is</strong>iT,<br />

Zalian aqtiurob<strong>da</strong> a. haushoferi, romelic sabolood am<br />

saqmes Seewira.<br />

128


Tavi III<br />

<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> anonimuri variacia politikuri roleb<strong>is</strong><br />

teleologiur ganzomilebaSi<br />

britaneT<strong>is</strong> saidumlo samsaxur<strong>is</strong> anonimuri rol<strong>is</strong><br />

gansazRvra, rudolf hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi kargad gaazrebuli<br />

momijnave faqteb<strong>is</strong> analiz<strong>is</strong> Sedegad mimdinareobs. m<strong>is</strong>i<br />

d<strong>is</strong>balansi araerTgvarovani koordinireb<strong>is</strong> xarjze xdeba.<br />

garemoebaTa gegmazomieri klasifikacia, <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> sanimuSo<br />

meTodeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> profesiuli <strong>da</strong>xelovneb<strong>is</strong> erTgvar nazavs<br />

iZleva. r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> tipologiuri<br />

maxasiaTebleb<strong>is</strong> miRma, ori qveyn<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong><br />

realuri moqmedeb<strong>is</strong> Sedegs vawydebiT. abver<strong>is</strong> meTaur<strong>is</strong>,<br />

admirali kanar<strong>is</strong><strong>is</strong> faruli kavSirebi didi britaneT<strong>is</strong> rig<br />

warmomadgenlebTan, sakuTari saidumlo arxeb<strong>is</strong> gamoyenebiT<br />

warmoeb<strong>da</strong>. rogorc cnobilia, <strong>is</strong> vatikan<strong>is</strong> meSveobiT lord<br />

halifaqsTan molaparakebas awarmoeb<strong>da</strong>. molaparakebaTa<br />

diapazonze figurirebs qali _ ma<strong>da</strong>m sineskus saxeliT,<br />

berlinSi 1940 w. tyved Cavardnili poloneT<strong>is</strong> yofili<br />

samxedro ataSes meuRle. admirali kanar<strong>is</strong>i dro<strong>da</strong>dro<br />

naxulob<strong>da</strong> ma<strong>da</strong>m sineskus, xolo m<strong>is</strong>i wasvl<strong>is</strong> Semdeg masTan<br />

SIS-<strong>is</strong> adgilobrivi ganyofileb<strong>is</strong> ufrosi midio<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

kanar<strong>is</strong>Tan saubr<strong>is</strong> Sinaars ga<strong>da</strong>scem<strong>da</strong>. kodirebuli<br />

informacia depeSiT ga<strong>da</strong>icemo<strong>da</strong> londonSi, stiuart menz<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>xmarebiT, roml<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong> xelmZRvanel<strong>is</strong><br />

postze yofna, u. CerCilSi erTgvari d<strong>is</strong>komfort<strong>is</strong> warmoqmn<strong>is</strong><br />

129


stimuls qmni<strong>da</strong>. rogorc de kursi ∗ ityobineba, menz<strong>is</strong>ma<br />

uinstons pira<strong>da</strong>d ga<strong>da</strong>sca kanar<strong>is</strong>i<strong>da</strong>n mosuli saidumlo<br />

cnobebi, ,,ultra” masalebTan erTad. britaneT<strong>is</strong> premiermin<strong>is</strong>trma,<br />

amgvarad, miiRo cnoba hitler<strong>is</strong> aRmosavleT<strong>is</strong>aken<br />

Sebruneb<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

rogorc Cans, kanar<strong>is</strong>i sakuTari qveyn<strong>is</strong> gamcemlobaze<br />

midio<strong>da</strong>. Sinagani sim<strong>da</strong>bl<strong>is</strong> gamovlineb<strong>is</strong> es arasasiamovno<br />

simptomi, sazogadoeb<strong>is</strong> gakilv<strong>is</strong> sagani xdeba. aseTi individi<br />

sxva erovneb<strong>is</strong> xalxTa mxri<strong>da</strong>nac did aRfrTovanebas ar un<strong>da</strong><br />

elodos, radgan masSi patriotizm<strong>is</strong> mcire niuansi ar<br />

moiZebneba. sakuTari qveyn<strong>is</strong>admi Segnebuli Ralati pirovnebaSi<br />

gamokveTil vertikals iZens <strong>da</strong> masSi sapir<strong>is</strong>piro Tv<strong>is</strong>ebasTan<br />

ganSoreb<strong>is</strong> klebadi koeficienti lam<strong>is</strong> nuls utoldeba.<br />

Ralati - Tv<strong>is</strong>ebaa, romelic xSirad Sinagani Zaleb<strong>is</strong><br />

konkurenci<strong>is</strong> miRma rCeba, neb<strong>is</strong>mier drosa <strong>da</strong> situaciaSi iCens<br />

Tavs. aseTi pirovneb<strong>is</strong>admi SiS<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sifrTxil<strong>is</strong> SegrZneb<strong>is</strong><br />

albaToba ufro metia, vidre siyvarul<strong>is</strong>a <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i moqmedebiT<br />

gamowveuli aRtaceb<strong>is</strong> survili. saTanado enTuziazms<br />

moklebuli am pirovnebaTa garemo, gansxvavebul azrovnebas<br />

ayalibebs. <strong>is</strong>ini sakuTari Tav<strong>is</strong> mimarT arad <strong>da</strong>gidevT sxvaTa<br />

<strong>da</strong>mokidebulebasa <strong>da</strong> gancdebs. maTi <strong>da</strong>intereseb<strong>is</strong> sfero<br />

mxolod aseTi mimarTulebiT Semoifargleba im<strong>is</strong> miuxe<strong>da</strong>vad,<br />

rom maTE ician rasac akeTeben. sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong> aseTi<br />

tip<strong>is</strong> a<strong>da</strong>mianebiT <strong>da</strong>kompleqteba goneb<strong>is</strong> did Zal<strong>is</strong>xmevasa <strong>da</strong><br />

gaTviTcnobiereb<strong>is</strong> rTul meTodebs moiTxovs. am samsaxur<strong>is</strong><br />

xelmZRvanelad mTavrob<strong>is</strong> mier specialurad SerCeuli piri<br />

∗ de kursi _ SIS-<strong>is</strong> adgilobrivi ganyofileb<strong>is</strong> oficeri<br />

130


iniSnebo<strong>da</strong>, es ukanaskneli ki m<strong>is</strong> SemadgenlobaSi ♣ sxva<br />

a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> moZebnasa <strong>da</strong> Seyvanas uzrunvelyof<strong>da</strong>, oRond<br />

aucileblad Tav<strong>is</strong> qveyn<strong>is</strong> mTavrobasTan SeTanxmebiT.<br />

niSandoblivia, rom CerCilma xel<strong>is</strong>uflebaSi mosvl<strong>is</strong> Semdeg<br />

maSinve gaaTav<strong>is</strong>ufla usafrTxoeb<strong>is</strong> saSinao samsaxur<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mfuZnebeli <strong>da</strong> meTauri ser vernor keli. <strong>is</strong> SIS-<strong>is</strong> meTaur<strong>is</strong><br />

postze stiuart menz<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong> winaaRmdegi iyo, radgan<br />

masSi premier-min<strong>is</strong>tri germanelebTan komprom<strong>is</strong>uli zav<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>deb<strong>is</strong> momxreTa mimarT gulSematkivarsa <strong>da</strong> Tanamoziares<br />

xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong>. aseT rigebSi ki n. Cemberlen<strong>is</strong> samxedro kabinet<strong>is</strong><br />

<strong>is</strong>eTi gavleniani wevrebi Sediodnen, rogorebic iyvnen<br />

halifaqsi, hori <strong>da</strong> saimoni. maTi <strong>mTavari</strong> kredo komunizm<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg germani<strong>is</strong> gaerTianeba gaxl<strong>da</strong>T, rasac imperi<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> erTaderT SesaZleblobad miCnevdnen. CerCilma<br />

ico<strong>da</strong>, rom germaniasTan komprom<strong>is</strong>uli zavi droebiTi<br />

iqnebo<strong>da</strong>, es ki am ukanasknels dro<strong>is</strong> mogeb<strong>is</strong> saSualebas<br />

m<strong>is</strong>cem<strong>da</strong>. nac<strong>is</strong>tebTan omi adre Tu gvian gar<strong>da</strong>uvali iyo.<br />

dediT amerikel premiers germaniasTan brZolaSi mokavSired<br />

aSS-i esaxebo<strong>da</strong>, menz<strong>is</strong>s ki amerik<strong>is</strong>admi civi <strong>da</strong>mokidebuleba<br />

gaaCn<strong>da</strong>. es uinstons menz<strong>is</strong><strong>is</strong> SIS –<strong>is</strong> meTaurad <strong>da</strong>niSvn<strong>is</strong><br />

sawinaaRmdego mizezs aZlev<strong>da</strong>. amitom CerCilma menz<strong>is</strong>Tan<br />

<strong>da</strong>makavSirebel rgolad <strong>da</strong> masze kontrol<strong>is</strong> gawev<strong>is</strong> mizniT<br />

Tav<strong>is</strong>i piradi mdivani maiori dezmond mortoni <strong>da</strong>niSna, ∗ xolo<br />

sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong> filialeb<strong>is</strong> SO1-sa <strong>da</strong> SO2-<strong>is</strong><br />

xelmZRvanelad hiu <strong>da</strong>ltoni miavlina. premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

mxri<strong>da</strong>n es met<strong>is</strong>metad kargad gaTvlili manevria. man, amiT<br />

∗<br />

dezmond mortoni _ <strong>da</strong>zvervaSi pirveli msoflio om<strong>is</strong> periodi<strong>da</strong>n muSaob<strong>da</strong><br />

131


erTgvari kontroli <strong>da</strong>awesa premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> kompetencii<strong>da</strong>n<br />

ukve gamosuli <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> saqmianobaze <strong>da</strong> mas mizanmimarTuli,<br />

sakuTari neba-survil<strong>is</strong> Zlieri gamoxatuleb<strong>is</strong> taqtika SesZina.<br />

amavdroulad, man meore saxel<strong>is</strong>uflebo organos, sagareo<br />

saqmeTa samin<strong>is</strong>tros erTgvari <strong>da</strong>morCilebac moaxerxa, rameTu<br />

mas SIS-si eqvemdebarebo<strong>da</strong>. sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri halifaqsi<br />

<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i mudmivi TanaSemwe kadogani, CerCil<strong>is</strong>agan<br />

gansxvavebuli stereotipeb<strong>is</strong> matareblebi aRmoCndnen. sagareo<br />

saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> TanaSemwe riCard ostin batleri (rabi)<br />

germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> ideas aramarto iziareb<strong>da</strong>, aramed<br />

m<strong>is</strong>i s<strong>is</strong>ruleSi moyvan<strong>is</strong> ralur gzebs saxav<strong>da</strong>. kenet de kursi<br />

igonebs Sexvedras, romelic mas batlerma mouwyo Tav<strong>is</strong>i<br />

piradi mdivn<strong>is</strong>, britanul elitaSi sakmaod miRebuli figur<strong>is</strong>,<br />

Cenon<strong>is</strong> saxlSi, belgreiv-skverSi. Sexvedr<strong>is</strong> TariRad 1940<br />

wl<strong>is</strong> 7 ivn<strong>is</strong>i saxeldeba, safrangeT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zavebamde cota xniT<br />

adre. batler<strong>is</strong> cnobiT, <strong>is</strong>ini vatikan<strong>is</strong> gziT hitlerTan<br />

Sexvedras gegmavdnen <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i mxri<strong>da</strong>n, maT mier wamoyenebul<br />

sazavo pirobeb<strong>is</strong> miRebaze muSaobdnen. am<strong>is</strong> Semdeg, bunebrivia,<br />

de kurss gauCn<strong>da</strong> kiTxva sazavo pirobeb<strong>is</strong> Sesaxeb. batler<strong>is</strong><br />

TqmiT, <strong>is</strong>ini germani<strong>is</strong> mflobelobaSi mxolod rein<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>toveb<strong>is</strong> momxreni iyvnen. Tav<strong>is</strong> mxriv, de kursma aseT<br />

iniciativaze uari ganacxa<strong>da</strong>, SesTavaza ra <strong>da</strong>xmareb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

miemarTaT aSS-<strong>is</strong> elC<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, Jozef kened<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. am<br />

ukanasknel<strong>is</strong> roli imiT amoiwurebo<strong>da</strong>, rom mas amerikelebze<br />

gavlena un<strong>da</strong> moexdina, maTTv<strong>is</strong> STaegonebina, rom im<br />

SemTxvevaSi Tu germania uars ityo<strong>da</strong> am sazavo wina<strong>da</strong>debeb<strong>is</strong><br />

ganxilvaze, maSin kongresi un<strong>da</strong> gamosuliyo ,,parlament<strong>is</strong><br />

memorandum<strong>is</strong>” msgavs<strong>is</strong> iniciativiT, romelic aSS-s<br />

132


itaneTTan germani<strong>is</strong> winaaRmdeg omSi Cabm<strong>is</strong> uflebas<br />

aZlev<strong>da</strong>. cnobilia, rom batlerma amerik<strong>is</strong> elC<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> am ide<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>cema de kurss <strong>da</strong>avala, romelmac es m<strong>is</strong>ia warmatebiT<br />

Seasrula. rogorc es ukanaskneli ixsenebs, J. kenedi m<strong>is</strong><strong>da</strong><br />

gasaocrad <strong>da</strong>myoli aRmoCn<strong>da</strong>. am saubr<strong>is</strong> Semdeg batlerma<br />

karlton klubSi moixmo de kursi <strong>da</strong> amcno halifaqs<strong>is</strong><br />

kmayofileba <strong>da</strong> survili J. kened<strong>is</strong>Tan kvlav Sexvedr<strong>is</strong><br />

Sesaxeb. male, imave sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> gankarguleb<strong>is</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>ad, de kursi sen jeims<strong>is</strong> park<strong>is</strong> xidTan ,,SemTxveviT”<br />

Cipsi Cenons Sexv<strong>da</strong>, romelmac mas amerik<strong>is</strong> elCTan<br />

molaparakeb<strong>is</strong> gawyvet<strong>is</strong> aucilebloba amcno. ,,Cemi ufrosi J.<br />

kened<strong>is</strong>Tan molaparakeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> gamo did usiamovnebaSi<br />

aRmoCn<strong>da</strong>. Tqven Cems ufrosTan mimowera un<strong>da</strong> gaanadguroT,<br />

Semdeg gaemgzavreT SotlandiaSi <strong>da</strong> <strong>da</strong>hyaviT iq ramdenime<br />

kvira. amasTan, arc erT diplomats ar SexvdeT”[43,202]. irkveva,<br />

rom u. CerCils specialuri sa<strong>da</strong>zvervo arx<strong>is</strong> wyalobiT,<br />

zemoT<strong>da</strong>saxelebuli ingl<strong>is</strong>eli maRalCinosneb<strong>is</strong> mier,<br />

molaparakeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> mcdeloba auwyes. man <strong>is</strong>ic ganWvrita,<br />

rom amjerad es, am rangSi, usaTuod perspeqtiuli wamowyeba<br />

iqnebo<strong>da</strong>, saqmeSi metad gavleniani figureb<strong>is</strong> batler<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

halifaqs<strong>is</strong> uSualo iniciativ<strong>is</strong> gamo. es ukanaskneli premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

imdenad angariSgasawevi gaxl<strong>da</strong>T, ramdena<strong>da</strong>c<br />

m<strong>is</strong>i mocile kandi<strong>da</strong>t<strong>is</strong> aRqmi<strong>da</strong>n gamomdinare. politikuri<br />

konkurentob<strong>is</strong> simwvav<strong>is</strong> SegrZneba ga<strong>da</strong>Warbebuli sifrTxil<strong>is</strong><br />

sawin<strong>da</strong>ria. am dros, m<strong>is</strong> SegnebaSi meor<strong>is</strong> kontrol<strong>is</strong><br />

maqsimaluri xedv<strong>is</strong> impulsebi imZlavrebs <strong>da</strong> TviT<strong>da</strong>kvirveb<strong>is</strong>a<br />

<strong>da</strong> TviTrwmen<strong>is</strong> urTierTSefardebiTi qmedebeb<strong>is</strong><br />

maregulirebeli Zal<strong>is</strong> gavlen<strong>is</strong> qveS xvdeba. konkurentze<br />

133


gamarjveb<strong>is</strong> mopoveb<strong>is</strong> <strong>da</strong> am gamarjveb<strong>is</strong> SenarCuneb<strong>is</strong> motiviT,<br />

<strong>is</strong> mudmivi meTvalyureob<strong>is</strong> qveS imyofeba, raTa masze gavlen<strong>is</strong><br />

moxden<strong>is</strong> unari Segwevdes an<strong>da</strong> mTavrob<strong>is</strong> uSualo sa<strong>da</strong>veebi<strong>da</strong>n<br />

m<strong>is</strong>i CamoSoreb<strong>is</strong> mizeziT qveyni<strong>da</strong>n wargzavno elC<strong>is</strong> saukeTeso<br />

,,titul<strong>is</strong>” sababiT. rogorc viciT, u. CerCilma es<br />

diplomatiuri manevri ori pirovneb<strong>is</strong> hor<strong>is</strong>a <strong>da</strong> halifaqs<strong>is</strong><br />

mimarT ganaxorciela. cnobilia, Tu rogor CamoaSora n.<br />

Cemberlenma ser robert vans<strong>is</strong>tarti sagareo saqmeTa<br />

samin<strong>is</strong>tros, m<strong>is</strong>i politikuri Sexedulebeb<strong>is</strong> gamo <strong>da</strong> <strong>is</strong><br />

elCad <strong>da</strong>niSna.<br />

u. CerCils sakuTari diplomatiuri alRo gansxvavebul<br />

azrs ukarnaxeb<strong>da</strong>. man ico<strong>da</strong>, rom am cnobili <strong>da</strong> gavleniani<br />

a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> gverdiT idga m<strong>is</strong>i megobari, ,,megobari cud<br />

amindSi”, _ rogorc Tavad uwodeb<strong>da</strong> lord biverbruks. <strong>is</strong> iyo<br />

parlament<strong>is</strong> aqtiuri wevri memarjvene frTi<strong>da</strong>n. germanelebTan<br />

<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> sakiTxSi m<strong>is</strong>i msoflmxedveloba gamoixata<br />

imiT, rom Tav<strong>is</strong> gazeTebSi: ,,sandi eqspresSi” <strong>da</strong> ,,ivning<br />

sten<strong>da</strong>rtSi” popularuli avtor<strong>is</strong>, lidel hart<strong>is</strong> statia<br />

<strong>da</strong>beW<strong>da</strong>, sa<strong>da</strong>c avtori moiTxov<strong>da</strong> germaniasTan zav<strong>is</strong> swrafad<br />

<strong>da</strong>debas maqsimalurad xelsayreli pirobebiT. gar<strong>da</strong> am<strong>is</strong>a, <strong>is</strong><br />

J. kened<strong>is</strong> megobari iyo, romelic germaniasTan droebiTi zav<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>deb<strong>is</strong> momxreTa ricxvSi un<strong>da</strong> movixsenioT. es pesim<strong>is</strong>ti<br />

avtori ∗ Tav<strong>is</strong> erT-erT araoficialur moxsenebaSi yofili<br />

premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> loid jorj<strong>is</strong> mxar<strong>da</strong>mWerad gamod<strong>is</strong>, m<strong>is</strong>i<br />

kvlav <strong>da</strong>bruneb<strong>is</strong> iniciativiT, im mosazrebi<strong>da</strong>n gamomdinare,<br />

rom pirvel msoflio omSi germani<strong>is</strong> <strong>da</strong>marcxebaSi, TiTqos<br />

mxolod loid jorjs miuZRo<strong>da</strong> lom<strong>is</strong> wili. es ico<strong>da</strong><br />

∗<br />

igul<strong>is</strong>xmeba lordi biverbruki<br />

134


CerCilma. am ide<strong>is</strong> gamtarebelTa <strong>da</strong>jgufebaSi Tavs iyri<strong>da</strong><br />

germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> momxreTa sazogadoeb<strong>is</strong> naRebi e.w.<br />

britaneT<strong>is</strong> elita, romelTac u. CerCil<strong>is</strong> premiermin<strong>is</strong>trobi<strong>da</strong>n<br />

ga<strong>da</strong>yeneb<strong>is</strong> <strong>is</strong>eTive meTodebi gaaCn<strong>da</strong>T, rogoric<br />

n. Cemberlen<strong>is</strong> SemTxvevaSi gamoiyenes. britaneT<strong>is</strong><br />

sainformacio saSualebebi, aseve sa<strong>da</strong>zvervo samsaxurebi<br />

CerCil<strong>is</strong> irgvliv analogiuri lafsuseb<strong>is</strong> warmoqmnas<br />

ityobinebo<strong>da</strong>. didi britaneTSi warmoqmnili Zlieri<br />

<strong>da</strong>jgufeba, ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” saxelwodebiT, elodebo<strong>da</strong><br />

xelsayrel moments premier<strong>is</strong> Camosagdebad, rac germaniasTan<br />

molaparakeb<strong>is</strong> aucilebeli winapiroba iyo. berlinSi,<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> saelCos yofili mdivn<strong>is</strong>, kirkpatrik<strong>is</strong> kiTxvaze: ,,ras<br />

ityodiT ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mTavrobaze” r. hesma upasuxa: ,,o, es<br />

araraobaa. vin Sed<strong>is</strong> CerCil<strong>is</strong> mTavrobaSi aravin sulelTa<br />

gar<strong>da</strong>, romlebsac surT germani<strong>is</strong> ganadgureba <strong>da</strong> msoflios<br />

<strong>da</strong>yeneba bolSevikuri safrTx<strong>is</strong> winaSe. mxolod mefes SeuZlia<br />

CvenTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deba” ∗∗ [1,620]. r. hesma, ico<strong>da</strong> britanuli<br />

sazogadoeb<strong>is</strong> ganwyoba mebrZoli sul<strong>is</strong>kveTeb<strong>is</strong> mqone premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

mimarT. u. CerCil<strong>is</strong> mier saxelwifos marTv<strong>is</strong><br />

<strong>ZiriTadi</strong> kursi, rac man Tav<strong>is</strong>i movaleob<strong>is</strong> Sesruleb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>wyeb<strong>is</strong> win Tav<strong>is</strong> sityvaSi gamokveTa _ ,,me arafers<br />

gTavazobT gar<strong>da</strong> ofl<strong>is</strong>a, creml<strong>is</strong>a, brZol<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

s<strong>is</strong>xl<strong>is</strong>a”[33,579] _ germaniasTan om<strong>is</strong> <strong>da</strong>wyebas moaswaveb<strong>da</strong>.<br />

amitom, r. hesma Tav<strong>is</strong>Tan a. haushoferi ixmo <strong>da</strong> Txova yvela im<br />

pirTa si<strong>is</strong> Sedgena, vinc CerCil<strong>is</strong> sawinaaRmdego<br />

<strong>da</strong>mokidebulebas amJRavneb<strong>da</strong> <strong>da</strong> rCeva hkiTxa am a<strong>da</strong>mianebTan<br />

Sexvedr<strong>is</strong> SesaZleblob<strong>is</strong> Sesaxeb. Semdeg ki aseT wreebSi<br />

∗∗<br />

,,Черная берта,”. dokumenti 3.10.1941. Архив КГБ СССР<br />

135


SeRwev<strong>is</strong> ,,specialuri <strong>da</strong>valebiT” aRWurva. ,,mSvidob<strong>is</strong><br />

parti<strong>is</strong>” wevrTa mier, u. CerCil<strong>is</strong> politikasTan mkveTri<br />

<strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong> uSualo fonze gamoikveTa premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

posti<strong>da</strong>n ga<strong>da</strong>yeneb<strong>is</strong> mzakvruli SeTqmuleb<strong>is</strong> idea. msgavsi<br />

mosazreba germaniaSic <strong>da</strong>iba<strong>da</strong>, jer kidev 1938 wels, romelic<br />

,,politikur kombinacias” warmoadgen<strong>da</strong>. e.w. ,,venlos<br />

incindenti”, romelic marcxiT <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>, ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong><br />

mxri<strong>da</strong>n kargad <strong>da</strong>gegmili speqtakl<strong>is</strong> cudi <strong>da</strong>sasruli<br />

gaxl<strong>da</strong>T. РСХА ∗ –s me-6 sammarTvelos ufros<strong>is</strong>, valter<br />

Selenberg<strong>is</strong> <strong>da</strong>msaxureba <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> am diplomatiur TamaSSi<br />

u<strong>da</strong>voa. <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> xelovneb<strong>is</strong> ubadlo ostatma, abver<strong>is</strong><br />

prestiJi imdenad maRla aswia, rom yovelgvar molodins<br />

ga<strong>da</strong>aWarba. britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> ori oficeri, romelic<br />

holandiaSi molaparakebas awarmoeb<strong>da</strong> ,,Semel<strong>is</strong>” fsevdonim<strong>is</strong><br />

mqone SelenbergTan, <strong>da</strong>apatimres berghofSi aRmoCenili bomb<strong>is</strong><br />

gamo, maTze braldeb<strong>is</strong> mitaniT. es fiurer<strong>is</strong> uSualo<br />

gankarguleba gaxl<strong>da</strong>T, maTi molaparakeb<strong>is</strong> Zalian seriozul<br />

etapze. valteri ingl<strong>is</strong>Si un<strong>da</strong> gamgzavrebuliyo calxela<br />

lordTan halifaqsTan Sesaxvedrad, romelic am Sexvedreb<strong>is</strong><br />

saqm<strong>is</strong> kursSi iyo, <strong>is</strong>eve rogorc hitleri. maT un<strong>da</strong><br />

moesaubraT fiurer<strong>is</strong> gareSe, germania-ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> urTierTobeb<strong>is</strong><br />

Sesaxeb, rac hitler<strong>is</strong> politikur gegmebSi ar Sedio<strong>da</strong>. <strong>is</strong><br />

mixv<strong>da</strong>, rom saqme Tan<strong>da</strong>Tan <strong>da</strong>Zabuli xdebo<strong>da</strong>, miT umetes,<br />

roca mas vermaxt<strong>is</strong> generalitetSi faruli mowinaaRmdegeebi<br />

ukve hyav<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>i s<strong>is</strong>ust<strong>is</strong> gamovlinebasTan erTad, m<strong>is</strong>i<br />

∗<br />

РСХА_(abr) - Reichssicherheitshauptamt – imperi<strong>is</strong> uSiSroeb<strong>is</strong> <strong>mTavari</strong> samarTvelo.<br />

Seiqmna1939 w. 27 seqtembers. 1942 wl<strong>is</strong> ma<strong>is</strong>amde mas xelmZRvanelob<strong>da</strong> rainhard haidrixi,<br />

xolo Cexi patrioteb<strong>is</strong> mier praRaSi, m<strong>is</strong>i mkvlelob<strong>is</strong> Semdeg – ernst kaltenbruneri,<br />

warmoSobiT avstrieli<br />

136


politikuri karier<strong>is</strong> krax<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uvali siptomebi iqve iCen<strong>da</strong><br />

Tavs. amitom, fiurerma droulad mozi<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>ken<br />

mmarTvelob<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>veebi <strong>da</strong> Zal<strong>is</strong>mieri berket<strong>is</strong> gamoyeneb<strong>is</strong><br />

wyalobiT, <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> es ori agenti stivensi <strong>da</strong> besti<br />

cocxlad Seipyres, maTTan erTad myofi holandieli agenti<br />

sasikvdilod <strong>da</strong>Wres. saqm<strong>is</strong> aseTi tragikuli <strong>da</strong>sasrul<strong>is</strong><br />

gamo, ukmayofilo iyo TviT Selenbergic, romelmac hitlerTan<br />

Sexvedr<strong>is</strong> dros es ar <strong>da</strong>mala gering<strong>is</strong>, haidrix<strong>is</strong>,<br />

ribentrop<strong>is</strong>, gebels<strong>is</strong> <strong>da</strong> sxvaTa Tan<strong>da</strong>swrebiT. maT<br />

gasaocrad, hitlerma valter<strong>is</strong> aRSfoTebas dumiliT upasuxa.<br />

dumilSi ki WeSmariteb<strong>is</strong> marcvali uTuod iyo, rasac fiureri<br />

xmamaRla ar aRiareb<strong>da</strong>. ,,venlos incidentma” mniSvnelovnad<br />

<strong>da</strong>sca SIS_<strong>is</strong> prestiJi. oTxaswliani <strong>is</strong>tori<strong>is</strong> mqone<br />

britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zvervam samarcxvino <strong>da</strong>rtyma ganica<strong>da</strong>. msgavsi<br />

angariSsworeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>is</strong> wleb<strong>is</strong> manZilze emzadebo<strong>da</strong>,<br />

prestiJ<strong>is</strong> reabilitaci<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT <strong>da</strong> maSin, roca<br />

,,venlos incident<strong>is</strong>” ambavi TiTqos <strong>da</strong>viwyebuli iyo, msoflio<br />

ufro mniSvnelovani, sensaciuri amb<strong>is</strong> mowme gax<strong>da</strong>.<br />

SotlandiaSi Seityues fiurer<strong>is</strong> moadgile r. hesi. m<strong>is</strong>i<br />

gafren<strong>is</strong> dRes, londonze masirebul Tav<strong>da</strong>sxmas qon<strong>da</strong> adgili<br />

am qalaqze yuradReb<strong>is</strong> koncentraci<strong>is</strong> mizniT, rasac r. hes<strong>is</strong><br />

SotlandiaSi <strong>da</strong>Sveb<strong>is</strong> usafrTxoeba un<strong>da</strong> uzrunvelyo.<br />

premier-min<strong>is</strong>tri am dros ditClSi, Tav<strong>is</strong>i megobr<strong>is</strong><br />

sazafxulo agarakze <strong>is</strong>veneb<strong>da</strong>. man cnoba _ ,,hesi<br />

SotlandiaSia” _ yovelgvari emocieb<strong>is</strong> gareSe miiRo. aseTi<br />

cnob<strong>is</strong>admi CerCil<strong>is</strong> <strong>da</strong>uinteresoblob<strong>is</strong> faqtma, iq myofTa<br />

gakvirveba gamoiwvia. am sensaciurma ambavma lam<strong>is</strong> gaaogna<br />

mTeli msoflio <strong>da</strong> britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tri<br />

137


gulxel<strong>da</strong>krefili uyureb<strong>da</strong> komedias, stumreb<strong>is</strong><br />

Tan<strong>da</strong>swrebiT. im saRamos, <strong>is</strong> uCveulo auRelveblobiT yvelas<br />

<strong>da</strong>amaxsovr<strong>da</strong>, gansakuTrebiT masTan m<strong>is</strong>ul hercog hamiltons.<br />

hitler<strong>is</strong>agan gansxvavebiT uinstons araviTari gaTamaSeb<strong>is</strong><br />

scen<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ar miumarTavs. rogorc viciT, hitlerma mo<strong>is</strong>mina<br />

ra hes<strong>is</strong> ,,gauCinareb<strong>is</strong>” ambavi, oTaxSi bolTas scem<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

xmamaRla gahyviro<strong>da</strong>. TvalTmaqcob<strong>is</strong> pirvelxar<strong>is</strong>xovani<br />

rol<strong>is</strong> gamovlena, mas arc hes<strong>is</strong> adiutantebTan <strong>da</strong> arc m<strong>is</strong><br />

megobar haushoferebTan mimarTebaSi ar <strong>da</strong>viwyebia, gar<strong>da</strong> vili<br />

meserSmit<strong>is</strong>a, romelmac fiurer<strong>is</strong> moadgiles TviTmfrinaviT<br />

sargeblob<strong>is</strong> ufleba m<strong>is</strong>ca. ufro metic, man hes<strong>is</strong> meuRles<br />

ilze priols saxelmwifo pensiac ki <strong>da</strong>uniSna, araTu m<strong>is</strong>i<br />

qoneb<strong>is</strong> konf<strong>is</strong>kacia moaxdina. calke aRniSvn<strong>is</strong> Rirsia, Tu ase<br />

lmobierad ratom moeqca hitleri r. hes<strong>is</strong> ojaxs. v.<br />

meserSmit<strong>is</strong> SemTxvevaSi, iqneb es m<strong>is</strong>i profesiiT aixsnas. <strong>is</strong><br />

cnobili aviakostruqtori gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i satusaRoSi Casma<br />

mecniereb<strong>is</strong> am <strong>da</strong>rg<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> u<strong>da</strong>vod didi <strong>da</strong>nakargi iqnebo<strong>da</strong>,<br />

gansakuTrebiT om<strong>is</strong> am etapze. magram r. hes<strong>is</strong> ojaxi mas<br />

samagaliTod un<strong>da</strong> <strong>da</strong>esaja, im SemTxvevaSi, Tu m<strong>is</strong>i moadgile<br />

m<strong>is</strong><strong>da</strong> <strong>da</strong>ukiTxavad gafrin<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si. moRalat<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>usjelob<strong>is</strong> mware gamocdileb<strong>is</strong> fasi hitlerma kargad<br />

ico<strong>da</strong>. man SA-s moieriSe razmeb<strong>is</strong> meTaurs ernst rems<br />

sakuTari xeliT <strong>da</strong>axala tyvia sawolSi, m<strong>is</strong> winaaRmdeg<br />

ganuxorcielebeli SeTqmuleb<strong>is</strong> sanacvlod. miT ufro,<br />

moRalate hes<strong>is</strong> mimarT <strong>is</strong> mimtevebeli ar iqnebo<strong>da</strong>.<br />

u. CerCil<strong>is</strong> 10 ma<strong>is</strong><strong>is</strong> saRamos gamoxatuli pozicia<br />

orazrovani STabeWdileb<strong>is</strong> matarebelia. premier-min<strong>is</strong>tri an<br />

winaswar iyo informirebuli fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si<br />

138


Camofren<strong>is</strong> Taobaze an<strong>da</strong> ufro mniSvnelovani sakiTx<strong>is</strong> fonze,<br />

vgul<strong>is</strong>xmobT london<strong>is</strong> masirebuli <strong>da</strong>bombvas, es imdenad<br />

ususurad moeCvena, saWirod ar CaTvala meore dilamde Tav<strong>is</strong>i<br />

miTiTebeb<strong>is</strong> gacema. amasTan, r. hesi ukve glazgos samxedro<br />

barakebSi iyo internirebuli. Tumca CerCil<strong>is</strong> argaoceb<strong>is</strong><br />

faqtors verafriT ver vxsniT. SesaZloa, man winaswar ico<strong>da</strong>,<br />

rogorc ,,barbarosas gegm<strong>is</strong>”, aseve r. hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

,,ar miTxraT axla xelT gvyavs fiurer<strong>is</strong> moadgile r.<br />

hesio”[43,340] _ rogorc viciT, es iyo CerCil<strong>is</strong> pirveli<br />

sityvebi hamiltonTan satelefono saubr<strong>is</strong>as. 1969 wels, gazeT<br />

,,iorkSir postSi”, gamoqveynebuli albert jeims heil<strong>is</strong><br />

statiaSi msgavsi mosazreb<strong>is</strong> kvals vawydebiT. didi britaneT<strong>is</strong><br />

Srom<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trs, ernst bevins Sefild<strong>is</strong> municipalitetSi<br />

sagangebod Casuli j. heil<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> gasaSifrad warudgenia<br />

kodirebuli teqsti im Tvalsazr<strong>is</strong>iT, rom am kod<strong>is</strong> anbani<br />

Tavad heil<strong>is</strong> Sedgenili yofila. amitom, mas m<strong>is</strong>i wakiTxva ar<br />

gaWirvebia. bevins es Setyobineba germani<strong>is</strong> samrewvelo<br />

wreebi<strong>da</strong>n miuRia, sa<strong>da</strong>c iuwyebodnen r. hes<strong>is</strong> Camosvlas<br />

ingl<strong>is</strong>Si hamiltonTan Sesaxvedrad. Srom<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trs<br />

telefoniT ucnobebia CerCil<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> es gasaocari ambavi.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, r. hes<strong>is</strong> lam<strong>is</strong> legen<strong>da</strong>dqceuli gafrena<br />

CerCil<strong>is</strong> moulodnelobiT gamowveul Cveul kriteriumebs ar<br />

eriTmeba <strong>da</strong> amitom m<strong>is</strong>i reaqciac adeqvaturi iyo. yalbi<br />

manereb<strong>is</strong> warmoCena yoveli individ<strong>is</strong> Rirseb<strong>is</strong> <strong>da</strong>mamcirebeli<br />

panoramaa. CerCil<strong>is</strong> etaloni m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxasiaTebeli naturi<br />

parametrebiT izomeba. niSandoblivia, rom r. hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

Sesaxeb ingl<strong>is</strong>Si aseve winaswar iyo informirebuli jon<br />

kolvili _ n. Cemberlen<strong>is</strong> piradi mdivani, romelic uinstonma<br />

139


Tav<strong>is</strong>i premier-min<strong>is</strong>trob<strong>is</strong>as imave Tanamdebobaze <strong>da</strong>tova. am<br />

uCveulo politikuri Jest<strong>is</strong> axsna, pirvel rigSi, imiT ar<strong>is</strong><br />

SesaZlebeli, rom j. kolvili Cemberlen<strong>is</strong> germaniasTan<br />

<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> kurss ar eTanxmebo<strong>da</strong>, ramac <strong>is</strong> uinstonSi ndob<strong>is</strong><br />

mopoveb<strong>is</strong> stimulad ga<strong>da</strong>aqcia. rogorc cnobilia, j. kolvili<br />

pira<strong>da</strong>d Seeswro sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi al. kadogan<strong>is</strong><br />

mdivn<strong>is</strong> <strong>da</strong> hamilton<strong>is</strong> satelefono saubars. <strong>is</strong> hamiltonTan<br />

saubarSi sakuTari iniciativiT Caeba, radgan am samin<strong>is</strong>troSi<br />

u. CerCil<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT iyo wargzavnili. ,,premier-min<strong>is</strong>trma<br />

Seityo ra, rom Tqven raRac saintereso informacia gaqvT,<br />

sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi gamomgzavna. me axlaxan movedi<br />

samin<strong>is</strong>troSi <strong>da</strong> Seveswari Tqvens saubars. msurs gavarkvio<br />

ras gvTavazobT. ra mox<strong>da</strong> vinme xom ar Camosula”[1.535-536]<br />

sayuradReboa, rom es xdeba maSin, roca hamiltons premiermin<strong>is</strong>tri<br />

jer kidev ar hyavs informirebuli hes<strong>is</strong> gafrenaze.<br />

j. kolvilma, rodesac hercog<strong>is</strong>gan mo<strong>is</strong>mina fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> SotlandiaSi Camofren<strong>is</strong> Sesaxeb, CerCils<br />

telefoniT amcno <strong>da</strong> hamiltons am ukanasknel<strong>is</strong> miTiTeba<br />

ga<strong>da</strong>sca, londonSi <strong>da</strong>uyovnebliv wasvl<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

sainteresoa, im faqt<strong>is</strong> arsebobac, rom hercogma pirvelad<br />

sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> moadgiles a. kadogans <strong>da</strong>ureka.<br />

ubralo <strong>da</strong>mTxveva ar un<strong>da</strong> iyos, rom CerCilma Tav<strong>is</strong>i piradi<br />

mdivani, <strong>swored</strong>, iq wargzavna. rogorc Cans, hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

Taobaze ico<strong>da</strong> forin of<strong>is</strong>mac <strong>da</strong> vinai<strong>da</strong>n, m<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>qvemdebarebaSi SIS-i Sedio<strong>da</strong>, un<strong>da</strong> vivaraudoT, rom es<br />

uwyeba winaswar iyo informirebuli gafren<strong>is</strong> yvela im<br />

mosamzadebeli samuSaos irgvliv, rac sa<strong>da</strong>zvervo samsaxurs<br />

ukavSirdebo<strong>da</strong>. cnobilia, rom didi britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zvervam 1940<br />

140


w. 23 seqtembriT <strong>da</strong>TariRebuli werili Caigdo xelT. werili<br />

vinme ,,A”-s avtorobiT l<strong>is</strong>aboni<strong>da</strong>n (portugalia) iyo<br />

gamogzavnili. 5 Tv<strong>is</strong> ganmavlobaSi, hamiltonma araferi ico<strong>da</strong><br />

weril<strong>is</strong> arsebob<strong>is</strong> Sesaxeb. am dro<strong>is</strong> ganmavlobaSi, <strong>da</strong>zverva<br />

adgen<strong>da</strong> avtor<strong>is</strong> vinaobas. rogorc gairkva, es profesor k.<br />

haushofer<strong>is</strong> Svili a. haushoferi iyo, romelic ingl<strong>is</strong>sa <strong>da</strong><br />

germanias Sor<strong>is</strong> urTierTgageb<strong>is</strong> gzeb<strong>is</strong> gamonaxv<strong>is</strong> Taobaze,<br />

pira<strong>da</strong>d hamiltonTan Sexvedras l<strong>is</strong>abonSi iTxov<strong>da</strong>. am dros<br />

hercogi hamiltoni RAF-<strong>is</strong> samxedro baz<strong>is</strong> – ternhauz<strong>is</strong> ∗ _<br />

meTaur<strong>is</strong> movaleobas asruleb<strong>da</strong>. 1941 wl<strong>is</strong> 26 Tebervals, man<br />

miiRo werili MI5-<strong>is</strong> xelmZRvanel stamers<strong>is</strong>agan. es<br />

ukanaskneli werilSi hercogs ekiTxebo<strong>da</strong>, xom ar apireb<strong>da</strong> <strong>is</strong><br />

uaxloes momavalSi londonSi Casvlas Tanac <strong>da</strong>sZen<strong>da</strong>, rom<br />

hercog<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> un<strong>da</strong> ecnobebia arc Tu umniSvnelo sakiTxi.<br />

amave wl<strong>is</strong> martSi, hamiltoni estumra stamerss m<strong>is</strong> of<strong>is</strong>Si<br />

hauqton hauzSi ∗∗ . aseTi araoficialuri Sexvedr<strong>is</strong> dros,<br />

stamersma hamiltons hkiTxa im weril<strong>is</strong> arsebob<strong>is</strong> Sesaxeb,<br />

romelic a. haushofers ekuTvno<strong>da</strong>. rogorc hamiltoni<br />

gvamcnobs, man ifiqra, rom es exebo<strong>da</strong> werils, romelic mas a.<br />

haushoferma 1939 wl<strong>is</strong> ivl<strong>is</strong>Si gaugzavna. male aSkara gax<strong>da</strong>,<br />

rom <strong>is</strong>ini saubrobdnen sxva<strong>da</strong>sxva werileb<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

stamersma gamoiRo magid<strong>is</strong> ujri<strong>da</strong>n aRniSnuli weril<strong>is</strong><br />

fotografirebuli asli, romelic hamiltons, m<strong>is</strong>ive TqmiT,<br />

manam ar enaxa. am Sexvedri<strong>da</strong>n mcire xn<strong>is</strong> Semdeg, hamiltonma<br />

miiRo brZaneba RAF-<strong>is</strong> me-13 Stab<strong>is</strong> jgufi<strong>da</strong>n. brZaneb<strong>is</strong><br />

Tanaxmad, <strong>is</strong> un<strong>da</strong> wveo<strong>da</strong> aviaci<strong>is</strong> jguf<strong>is</strong> kapitans blekfords<br />

∗<br />

ternhauzi _ edinburg<strong>is</strong> sazRvarTan mdebareobs<br />

∗∗<br />

hauqton hauzi _ mogvianebiT london<strong>is</strong> ekonomik<strong>is</strong> skola<br />

141


<strong>da</strong> maior robertsons. Sexvedra Sedga 1941 wl<strong>is</strong> 15 aprils,<br />

11:30 wT-ze. Sexvedraze aRiniSna, rom <strong>is</strong>ini moxaruli<br />

iqnebodnen, Tu hamiltoni wavido<strong>da</strong> portugaliaSi, radgan<br />

moepovebina yovelgvari informacia a. haushofer<strong>is</strong>agan.<br />

hamilton<strong>is</strong> usiamo naTqvamze: ,,ra Tqma un<strong>da</strong> waval, Tu amas<br />

zemo<strong>da</strong>n mibrZaneben”, maT upasuxes: ,,msgavs saqmeebze Tav<strong>is</strong>i<br />

nebiT midian <strong>da</strong> ara brZanebiT”-o[43,290].<br />

rogorc aRniSnuli dialogi<strong>da</strong>n Cans, hercogi agent<strong>is</strong><br />

rolSi gamodio<strong>da</strong>, rac man saubr<strong>is</strong> procesSi kargad gaiTav<strong>is</strong>a.<br />

rodesac am sakiTxze, m<strong>is</strong>gan uar<strong>is</strong> Tqm<strong>is</strong> bolo Sansic<br />

gamoiricxa, mas mosafiqrebeli dro m<strong>is</strong>ces mocemuli<br />

SeTavazeb<strong>is</strong> ganxilv<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. meore dRes, hamiltonma moinaxula<br />

lordi iustas persi, niukasl<strong>is</strong> universitet<strong>is</strong> reqtori,<br />

radgan mas sur<strong>da</strong> rCeva ekiTxa <strong>is</strong>eTi pirovneb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, vinc<br />

didi pativ<strong>is</strong>cemiT sargeblob<strong>da</strong>. persi adre muSaob<strong>da</strong> sagareo<br />

saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi, Semdeg ki premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> stenli<br />

bolduin<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trTa kabinet<strong>is</strong> SemadgenlobaSi iricxebo<strong>da</strong>,<br />

romelic man 1936 wels <strong>da</strong>tova. man urCia hamiltons mxolod<br />

garkveuli valdebuleb<strong>is</strong> Sesruleb<strong>is</strong> Semdeg wasuliyo<br />

portugaliaSi. ori dR<strong>is</strong> Semdeg, 29 aprils hamiltonma m<strong>is</strong>wera<br />

blekfords: ,,me mzad var wasasvlelad, Tuki Tqven es kidev<br />

gsurT. amasTan, un<strong>da</strong> SevasruloT ori piroba. me, ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, ar min<strong>da</strong> mqondes saubari vinmesTan, elC<strong>is</strong> codn<strong>is</strong> an<br />

konsultaci<strong>is</strong> gareSe. vfiqrob, amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, aranairi<br />

sirTule ar Semeqmneba. gar<strong>da</strong> am<strong>is</strong>a, raTa Tavi<strong>da</strong>n avicilo<br />

SesaZlebeli gaugebroba an Seferxeba, gTavazobT sanam<br />

gavemgzavrebi Cemi mdgomareoba avuxsna ser aleqsandre<br />

kadogans, sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi. min<strong>da</strong> vicode, rogor<br />

142


avuxsna A-s, ,,ratom vpasuxob m<strong>is</strong> werils Svidi Tv<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>yovneb<strong>is</strong> Semdeg. vfiqrob, saSiSi iqneba im<strong>is</strong> Tqma, rom SIS-<strong>is</strong><br />

xelmZRvanelobam xelSi Caigdo es werili gasuli wl<strong>is</strong><br />

Semodgomas <strong>da</strong> <strong>is</strong> axla gadmomces. yovelive am<strong>is</strong><br />

gaTval<strong>is</strong>winebiT un<strong>da</strong> mqondes axsna-ganmarteba CemTv<strong>is</strong><br />

weril<strong>is</strong> ase <strong>da</strong>gvianebiT gadmocem<strong>is</strong> gamo”[CerCil<strong>is</strong> arqivi 1,11].<br />

blekford<strong>is</strong> werilSi pasuxi martiva<strong>da</strong>a axsnili. ,,qveyni<strong>da</strong>n<br />

gausvlelob<strong>is</strong> sababiT,” hamiltons SeeZlo Tavi<strong>da</strong>n aecilebina<br />

a. haushofer<strong>is</strong> werilze pasux<strong>is</strong> <strong>da</strong>gvianebiT gamowveuli<br />

uxerxuloba <strong>da</strong> ara marto uxerxuloba. SvidTviani intervali<br />

garkveul eWvebs warmoSob<strong>da</strong> germanel<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n, miuxe<strong>da</strong>vad<br />

im<strong>is</strong>a, rom albrextma kargad uwyo<strong>da</strong> hamiltons ra specialuri<br />

,,procedurebi” un<strong>da</strong> gaevlo sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi,<br />

romelsac usaTuod sakmar<strong>is</strong>i dro <strong>da</strong>sWirdebo<strong>da</strong>. ai, ras wers<br />

r. hess: ,,hercogs ar ZaluZs l<strong>is</strong>abonSi gafrena. . . vidre<br />

qveyn<strong>is</strong> <strong>da</strong>toveb<strong>is</strong> uflebas ar miiRebs aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

sinkler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> halifaqs<strong>is</strong>agan”[1,674]<br />

rogorc irkveva, hamiltonma aviaci<strong>is</strong> kapitans pasuxi 10<br />

ma<strong>is</strong>s gasca. sayuradReboa, rom am dRes r. hesi augsburgi<strong>da</strong>n<br />

gafrin<strong>da</strong> hamiltonTan Sesaxvedrad. sruliad SesaZlebelia,<br />

rom nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> TviTmfrinav<strong>is</strong>, ,,ME-110“-<strong>is</strong><br />

Sotlandi<strong>is</strong> sazRvarTan gamoCena hamiltons a. haushofer<strong>is</strong><br />

vizits afiqrebineb<strong>da</strong>, <strong>is</strong> xom araerTxel yofila masTan<br />

<strong>da</strong>ngavel-kastlSi. Tu gaviTval<strong>is</strong>winebT, rom hamilton<strong>is</strong><br />

megobari fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT moqmedeb<strong>da</strong>, mas<br />

usaTuod ecodinebo<strong>da</strong> hamilton<strong>is</strong> pasuxi ,,qveyni<strong>da</strong>n<br />

gausvlelob<strong>is</strong> sababiT,” l<strong>is</strong>abonSi <strong>da</strong>Tqmul droze<br />

Causvlelob<strong>is</strong> Sesaxeb. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> gamomdinare, logikurad<br />

143


<strong>da</strong>saSvebia, rom r. hess m<strong>is</strong> teritoriaze Sexvedr<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba mieRo. es mosazreba aZlierebs a. haushofer<strong>is</strong>a<br />

<strong>da</strong> hercog<strong>is</strong> Sexvedr<strong>is</strong> SesaZleblobas, romelime neitraluri<br />

saxelmwifos de<strong>da</strong>qalaqSi, 1941 w. Tebervl<strong>is</strong> pirvel ricxvebSi.<br />

winaaRmdeg SemTxvevaSi, Tu SvidTviani pauz<strong>is</strong> ganmavlobaSi a.<br />

haushofer<strong>is</strong>agan araferi <strong>is</strong>mo<strong>da</strong>, m<strong>is</strong>i mxri<strong>da</strong>n am<br />

ukanasknel<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> l<strong>is</strong>abonSi Sexvedraze Tanxmob<strong>is</strong><br />

Setyobineba absurdia. vfiqrobT, maT Sor<strong>is</strong> meore Sexvedra<br />

<strong>da</strong>igegma sadRac april<strong>is</strong> bolo ricxvebSi. xolo, Sexvedr<strong>is</strong><br />

gaWianureb<strong>is</strong> gamo, r. hesma Tavad moiyvana s<strong>is</strong>ruleSi didi<br />

xn<strong>is</strong> Canafiqri. u. CerCil<strong>is</strong> memuareb<strong>is</strong> mixedviT, hercog<br />

hamiltons ukve 10 ma<strong>is</strong><strong>is</strong> Rames scodnia alfred horn<strong>is</strong><br />

saxel<strong>is</strong> qveS amofarebuli pirovneb<strong>is</strong> namdvili vinaoba.<br />

gavixsenoT, rom r. hesi ingl<strong>is</strong>elebs mogonili saxeliT <strong>da</strong><br />

gvariT gaecno. am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT gvaxsendeba erTi<br />

friad mniSvnelovani detali. britaneT<strong>is</strong> mTavrobam ingl<strong>is</strong>Si<br />

inkognitod Cafrenili ,,ucnobi mfrinav<strong>is</strong>” pirovneb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>sadgenad sagangebod gamoiZaxa: a. kirkpatriki <strong>da</strong> j. saimoni.<br />

oriveni berlinSi meoce saukun<strong>is</strong> 30-ian wlebSi, diplomatiuri<br />

samsaxuriT iyvnen <strong>da</strong>kavebulebi <strong>da</strong> r. hess araerTxel<br />

Sexvedrilan. vfiqrobT, britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tri an<br />

sabolood ar iyo <strong>da</strong>rwmunebuli germaneli mfrinav<strong>is</strong> namdvil<br />

vinaobaSi, an<strong>da</strong> man winaswar ico<strong>da</strong> mosalodneli vizit<strong>is</strong><br />

Sesaxeb <strong>da</strong> msoflio sazogadoeb<strong>is</strong> Tval<strong>is</strong> axvev<strong>is</strong> mizniT<br />

gaaWianura identifikaci<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgen<strong>is</strong> dro. rogorc viciT, man<br />

parlamentSi Sesabam<strong>is</strong>i axsna-ganmartebiTi sax<strong>is</strong> gancxadeb<strong>is</strong><br />

gakeTebac <strong>da</strong>agviana, ramac parlament<strong>is</strong> wevrebs Sor<strong>is</strong> aSkara<br />

ukmayofileba gamoiwvia. CerCil<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT mwvave replikebi<br />

144


ukve xmamaRla ga<strong>is</strong>mo<strong>da</strong>. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom u. CerCils aseTi<br />

tip<strong>is</strong> gancxadeb<strong>is</strong> Sinaarsi mofiqrebuli ar qon<strong>da</strong>. amasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT premiersa <strong>da</strong> sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>trs antoni<br />

idens Sor<strong>is</strong> gacxarebuli kamaTi mimdinareob<strong>da</strong>. yalbi<br />

gancxadeba Seuracmyofeli iqnebo<strong>da</strong>. parlamentSi, sa<strong>da</strong>c<br />

a<strong>da</strong>mianTa garkveuli raodenoba aseT sensaciur ambavze<br />

detaleb<strong>is</strong> gageb<strong>is</strong> mizniT moiTxovs oficialur kiTxva-pasuxs,<br />

maT an absoluturi simarTle un<strong>da</strong> uTxra, an<strong>da</strong> momx<strong>da</strong>r<strong>is</strong><br />

irgvliv araferi Tqva. am ukanasknels diplomatiaSi dumil<strong>is</strong><br />

politika ewodeba. Tumca, premier-min<strong>is</strong>trma mesame gza airCia.<br />

man parlamentSi mSrali, arafr<strong>is</strong>mTqmeli gancxadeba gaakeTa<br />

<strong>da</strong> <strong>is</strong>ic, hes<strong>is</strong> Camofreni<strong>da</strong>n ramdenime dR<strong>is</strong> Semdeg. magram,<br />

Tuki r. hes<strong>is</strong> saqme konfidencialuri un<strong>da</strong> yofiliyo, premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

mxri<strong>da</strong>n aseTi manevri mainc<strong>da</strong>mainc <strong>da</strong>sagmobi ar<br />

un<strong>da</strong> yofiliyo. magram ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>gvaviwydes, rom <strong>is</strong><br />

parlament<strong>is</strong> winaSe konstituciur valdebulebas grZnob<strong>da</strong>.<br />

Tu gaviziarebT im mosazrebas, rom a. haushofer<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

hamiltons Sor<strong>is</strong> es korespodencia yalbi iyo <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

erTaderTi mizani r. hes<strong>is</strong> britaneTSi Setyueba gaxl<strong>da</strong>T, maSin<br />

ra iyo TviT am Setyueb<strong>is</strong> mizezi r<strong>is</strong>i Tqma SeeZlo mas<br />

britaneT<strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> om<strong>is</strong> sawy<strong>is</strong> etapze an ratom qon<strong>da</strong><br />

rudolfs im<strong>is</strong> imedi, rom mas vinme mousmen<strong>da</strong> am qveyanaSi<br />

aivon kirkpatrikTan saubarSi r. hesma gvamcno: ,,mwam<strong>da</strong>,<br />

rom aq zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> Zlieri survili qon<strong>da</strong>T. . . me vTvlidi,<br />

rom hamilton<strong>is</strong> meSveobiT movZebni Zlier, zav<strong>is</strong>mosurne<br />

partiasTan m<strong>is</strong>asvlel gzas, romelic aseve <strong>da</strong>mexmareba 2-3<br />

dReSi germaniaSi <strong>da</strong>brunebaSi.” kirkpatrik<strong>is</strong> SekiTxvaze ,,Tqven<br />

TvliT, rom hercogs SeuZlia rame gaakeTos im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom<br />

145


ingl<strong>is</strong>ma germaniasTan zavi <strong>da</strong>dos” hesma upasuxa: ,,ra Tqma<br />

un<strong>da</strong>, mas SeuZlia mefesTan m<strong>is</strong>vla <strong>da</strong> saubari bolSevikeb<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg Cveni sabrZolo gegmeb<strong>is</strong> Sesaxeb, maSin mefe<br />

<strong>is</strong>urvebs zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>debas CvenTan”[1,620]. hes<strong>is</strong> uryevi rwmena<br />

britaneTSi ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” <strong>da</strong> am qveyn<strong>is</strong> monarq<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>xmarebaSi, <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> monawileoba ,,saidumlo mimower<strong>is</strong>”<br />

organizaciaSi hessa <strong>da</strong> hamiltons Sor<strong>is</strong>, fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong><br />

am sar<strong>is</strong>ko nabij<strong>is</strong> warumateblobiT <strong>da</strong>srul<strong>da</strong>. ormagi agenti,<br />

duSko popovi, Tav<strong>is</strong>i memuareb<strong>is</strong> <strong>da</strong>skvniT nawilSi, asaxelebs<br />

ingl<strong>is</strong>Si zav<strong>is</strong>admi ganwyobil lordebs: broketi, londonderi<br />

<strong>da</strong> lamingtoni.<br />

rogorc viciT, germaniasTan kavSirs komunizm<strong>is</strong><br />

winaaRmdeg iziareb<strong>da</strong> kenet de kursi. man Tav<strong>is</strong>i Sexedulebebi<br />

gadmosca stiuart menz<strong>is</strong><strong>is</strong>admi gakeTebul angariSSi,<br />

romelmac Tav<strong>is</strong> mxriv gaugzavna halifaqss, am ukanasknelma ki<br />

n. Cemberlens. am<strong>is</strong> Semdeg premier-min<strong>is</strong>trma de kurss sTxova<br />

angariSi uSualod m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> gaegzavna. msgavsi Sexedulebeb<strong>is</strong><br />

matarebeli gaxl<strong>da</strong>T, im dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> yvelaze prestiJuli<br />

ingl<strong>is</strong>eli mwerali, basil lidel harti ∗ , roml<strong>is</strong> azrebma<br />

didi gamoxatuleba hpova germani<strong>is</strong> diplomatiur <strong>da</strong>zvervaSi,<br />

romelsac pfefen fon salomani xelmZRvanelob<strong>da</strong>. ♣♣<br />

rogorc cnobilia, 10-11 ma<strong>is</strong>s, anu hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> meoremesame<br />

dRes sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>troSi, berlinSi <strong>da</strong>reka a.<br />

haushofer<strong>is</strong> yofilma studentma Stamerma, romelic muSaob<strong>da</strong><br />

madrid<strong>is</strong> saelCoSi <strong>da</strong> Txova ga<strong>da</strong>eca m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>, rom 12 ma<strong>is</strong>s<br />

madrid<strong>is</strong> mecnierebaTa akademiaSi un<strong>da</strong> Semdgariyo<br />

∗ 1939 wl<strong>is</strong> zafxulSi moxucma generalma ser ian hamiltonma hesi Tav<strong>is</strong>Tan miiwvia<br />

stumrad SotlandiaSi, sa<strong>da</strong>c mas SesaZlebloba mieca gacnobo<strong>da</strong> lidel harts<br />

♣♣ pfefen fon salomani - r. hes<strong>is</strong> piradi sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong> ufrosi<br />

146


leqcia[43,347]. ramdena<strong>da</strong>c albrextma <strong>da</strong>avala Stamers ser<br />

samuel horTan <strong>da</strong>emyarebina kavSiri, es cnoba SeiZleba<br />

ganvixiloT, rogorc kodirebuli signali, rac niSnav<strong>da</strong>, rom<br />

am ricxvSi <strong>da</strong>niSnuli iyo <strong>da</strong>pirebuli Sexvedra horTan.<br />

cnobilia, rom om<strong>is</strong> Semdeg Stamerma Seadgina baraTi,<br />

romelSic naTqvami iyo, rom hes<strong>is</strong> gafrenamde garkveuli<br />

dro<strong>is</strong> ganmavlobaSi SvedeT<strong>is</strong> saelCos meSveobiT, man madridSi<br />

<strong>da</strong>amyara kontaqti s. horTan, rom albrexti <strong>da</strong> samueli<br />

mividnen SeTanxmebamde, rom hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> CerCil<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>dgoma<br />

mniSvnelovani <strong>da</strong> aucilebeli winapirobaa mSvidobiani<br />

molaparakeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. am SemTxvevaSi, ar ar<strong>is</strong> gamoricxuli im<strong>is</strong><br />

SesaZleblobac, rom hori an<strong>da</strong> sxva vinme madridSi SvedeT<strong>is</strong><br />

saelCo<strong>da</strong>n iyo informirebuli hes<strong>is</strong> SotlandiaSi gafren<strong>is</strong><br />

Sesaxeb <strong>da</strong> Stamerma udepeSa albrexts, raTa gaefrTxilebia<br />

mosalodneli safrTx<strong>is</strong> Sesaxeb. a. haushoferma Stamer<strong>is</strong><br />

depeSaze reagireba ar moaxdina. bunebrivia, oficialur<br />

gancxadebamde, man ukve ico<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

amitom, mas calke Tavsatexi gauCn<strong>da</strong>, rogor aexsna<br />

hitler<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi m<strong>is</strong>i monawileob<strong>is</strong> ,,aucilebloba”<br />

imgvarad, rom fiurer<strong>is</strong> sayvareli moadgilesaTv<strong>is</strong> Crdili ar<br />

mieyenebia. <strong>is</strong>, xom r. hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT kurireb<strong>da</strong> samSvidobo<br />

molaparakebaTa am cikls, rasac albrexti hitlerTan<br />

saubarSi ver aRiareb<strong>da</strong>. 12 ma<strong>is</strong>s <strong>is</strong> gamoiZaxes<br />

berxtesgadenSi. am dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, hitlers ukve hes<strong>is</strong> cocxlad<br />

g<strong>da</strong>rCen<strong>is</strong> naklebi imedi qon<strong>da</strong>. <strong>is</strong> varaudob<strong>da</strong>, rom hesma an<br />

aviakatastrofa ganica<strong>da</strong> <strong>da</strong> Camovar<strong>da</strong> CrdiloeT<strong>is</strong> zRvaSi<br />

an<strong>da</strong> umal Camoagdes sadme britaneTSi. amitom, <strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong><br />

nacvlad man albrexts m<strong>is</strong>ca kalami <strong>da</strong> furceli moTxovniT,<br />

147


<strong>da</strong>ewera sia Tav<strong>is</strong>i britaneli mokavSireeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> maTi<br />

gamoyeneb<strong>is</strong> SesaZleblobeb<strong>is</strong> Sesaxeb. fiqrob<strong>da</strong> ra, rom hesma<br />

ganica<strong>da</strong> marcxi, hitlerma ga<strong>da</strong>wyvita gamoeyenebia m<strong>is</strong>i,<br />

rogorc ingl<strong>is</strong>urenovani qveyneb<strong>is</strong> eqspert<strong>is</strong>, Wkua. amiT,<br />

hitlers <strong>da</strong>sturi sWirdebo<strong>da</strong> im<strong>is</strong>a, Tu ramdenad warmatebuli<br />

gamodgebo<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>ia ingl<strong>is</strong>Si, radgan m<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong><br />

Sesaxeb am qveyni<strong>da</strong>n araviTari informaciebi ar keTdebo<strong>da</strong>. es<br />

iyo 1941 wl<strong>is</strong> ma<strong>is</strong><strong>is</strong> dReebi, rodesac germani<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n<br />

ingl<strong>is</strong>ze intesiur <strong>da</strong>bombvas qon<strong>da</strong> adgili. ingl<strong>is</strong>eleb<strong>is</strong><br />

moralurad gatexv<strong>is</strong> impulsebi ukve aSkarad Can<strong>da</strong>. rogorc<br />

Tavad fiurer<strong>is</strong> moadgile varaudob<strong>da</strong>, m<strong>is</strong>i gafrena ingl<strong>is</strong>Si<br />

zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mizniT, uTuod ,,mSvidob<strong>is</strong> em<strong>is</strong>r<strong>is</strong>” rangSi un<strong>da</strong><br />

ganxiluliyo. <strong>da</strong>vZenT imasac, rom burkhardt-haushofer<strong>is</strong><br />

saubr<strong>is</strong>as ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong> s. hor<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> Sexvedr<strong>is</strong> adgili<br />

madrid<strong>is</strong> maxloblad, mitovebul saten<strong>is</strong>o kortze. magram es<br />

Sexvedra ar Sedga. ratom ar <strong>da</strong>elo<strong>da</strong> r. hesi s. horTan<br />

Sexvedras <strong>da</strong> ratom gafrin<strong>da</strong> <strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si horTan Sexvedr<strong>is</strong><br />

cnobas hesi Zalian aRufrTovanebia <strong>da</strong> <strong>da</strong>Tanxmebula, magram<br />

moulodnelad cvl<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetilebas. <strong>is</strong> mifrinavs<br />

hercog hamiltonTan, v<strong>is</strong>Tanac TiTqos Sexvedr<strong>is</strong> realuri<br />

Sansic ki ar qon<strong>da</strong>. es sakiTxi <strong>da</strong>mafiqrebelia, Tu hamilton -<br />

hes<strong>is</strong> nacnobobasac gamovricxavT, rogorc amas Tavad hercogi<br />

a<strong>da</strong>stureb<strong>da</strong>. maSasa<strong>da</strong>me, ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> molaparakebaTa<br />

diapazonze ori metad seriozuli figura gamoikveTa: samoel<br />

hori <strong>da</strong> hercogi hamiltoni. amaTgan, pirveli tipiuri<br />

progermaneli <strong>da</strong> meore CerCil<strong>is</strong> politik<strong>is</strong> winaaRmdeg<br />

mimarTul erT-erT xelmZRvanel figurad moiazreba.<br />

sainteresoa, hesma ratom gamoricxa erTi <strong>da</strong> mianiWa meores<br />

148


upiratesoba. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, gvaxsendeba hamilton –<br />

haushofer<strong>is</strong> korespodencia, Tumca verc im faqts vuaryofT,<br />

rom am ukanasknels bolo werilze pasuxi MI-6-ma <strong>da</strong>swera.<br />

amasve gvatyobinebs Cexoslovaki<strong>is</strong> prezidenti eduard beneSi,<br />

romelic im dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si iyo emigrirebuli. ufro<br />

metic, <strong>is</strong> cnobilia ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> agentad, koduri<br />

saxeliT A-54.<br />

moviyvanT kidev erT faqts, razec Cven saubari ukve<br />

gvqon<strong>da</strong>. ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT hercogi hamiltoni<br />

un<strong>da</strong> Sexvedro<strong>da</strong> a. haushofers SveicariaSi m<strong>is</strong> mier <strong>da</strong>Tqmul<br />

m<strong>is</strong>amarTze. am<strong>is</strong> Sesaxeb man m<strong>is</strong>wera albrexts 1941 w. 10 ma<strong>is</strong>s.<br />

<strong>swored</strong>, am dRes mifrinavs r. hesi SotlandiaSi. saocari<br />

,,<strong>da</strong>mTxvevaa”. un<strong>da</strong> vifiqroT, rom hercog<strong>is</strong>a <strong>da</strong> a. haushofer<strong>is</strong><br />

Sor<strong>is</strong> es pirveli Sexvedra ar iqnebo<strong>da</strong>. sxvagvarad, r. hesi<br />

amas usaTuod <strong>da</strong>elodebo<strong>da</strong>. savaraudoa, rom maT Sor<strong>is</strong><br />

Sexvedras adgili ufro adrec qon<strong>da</strong>, rodesac man<br />

haushofer<strong>is</strong> weril<strong>is</strong> Semdeg 10 dRiani Svebuleba aiRo (ianvar-<br />

TebervalSi) <strong>da</strong> dRemde ucnobi mimarTulebiT qveyni<strong>da</strong>n<br />

gaemgzavra. am ricxvebSi albrexti JenevaSi imyofebo<strong>da</strong>, magram<br />

ucnobia v<strong>is</strong> Sexv<strong>da</strong>. am<strong>is</strong> Semdeg, hercogma kidev 10 dRiani<br />

Svebuleba aiRo (aprili-ma<strong>is</strong>i) <strong>da</strong> <strong>is</strong>ev gauCinar<strong>da</strong>. Tamamad ver<br />

<strong>da</strong>vaskvniT, rom am dro<strong>is</strong> manZilze <strong>is</strong> SveicariaSi a.<br />

haushofers xvdebo<strong>da</strong>, magram vityviT Semdegs. a.<br />

haushofer<strong>is</strong>agan weril<strong>is</strong> miReb<strong>is</strong> Semdeg, sa<strong>da</strong>c Sexvedr<strong>is</strong><br />

adgili iyo miTiTebuli, ∗ <strong>is</strong> SveicariaSi mid<strong>is</strong>. vfiqrobT, am<br />

Sexvedraze maTi momdevno Sexvedr<strong>is</strong> TariRic ga<strong>da</strong>wy<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

∗ ,,romelime neitraluri qveyn<strong>is</strong> de<strong>da</strong>qalaqi”_ aseTad ki Sveicaria an portugalia<br />

saxeldeba<br />

149


meored miemgzavreba. calke <strong>da</strong>intereseb<strong>is</strong> sagania, amas hercogi<br />

sakuTari iniciativiT akeTeb<strong>da</strong> Tu vinmes <strong>da</strong>valebiT rogorc<br />

viciT, rodesac <strong>da</strong>zvervam hamiltons a. haushofer<strong>is</strong> weril<strong>is</strong><br />

safuZvelze, m<strong>is</strong> avtorTan Sexvedra SesTavaza, man Tqva: ,,me<br />

waval maSin Tu amas zemo<strong>da</strong>n mibrZanebeno”. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> Cans, rom <strong>is</strong><br />

marto ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> karnaxiT ar moqmedeb<strong>da</strong>, aq<br />

figurireb<strong>da</strong> mesame Zala _ ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mTavrob<strong>is</strong> saxiT.<br />

amrigad, r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrenas win uZRo<strong>da</strong><br />

garkveuli sax<strong>is</strong> mosamzadebeli Ron<strong>is</strong>Ziebani. azrTa<br />

urTierTTanxvedram am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> ganxorcieleb<strong>is</strong> realuri suraTi<br />

mogvca. fiurersa <strong>da</strong> m<strong>is</strong> moadgiles Sor<strong>is</strong><br />

urTierT<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> praqtika, politikaSi SeTavsebadi<br />

kurs<strong>is</strong> gatareb<strong>is</strong> garantad iqca. saxelmwifo m<strong>is</strong>i<strong>is</strong><br />

momzadeb<strong>is</strong>as, romelic hitler<strong>is</strong> mizanmimarTul diplomatias<br />

emsaxureba, SeuZlebelia, fiurer<strong>is</strong> roli gamoiricxos. maTi<br />

pirovnuli <strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong> aspeqtebi imdenad didia, rom r. hesi<br />

fiurer<strong>is</strong> nebarTv<strong>is</strong> gareSe ingl<strong>is</strong>Si ar gafrindebo<strong>da</strong>. Tumca,<br />

hitler<strong>is</strong> saxel<strong>is</strong> uaryofa warumatebeli m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> xseneb<strong>is</strong>as<br />

aucilebeli iyo, radgan germaniaSi fiurer<strong>is</strong> prestiJi<br />

ilaxebo<strong>da</strong>. amitom, r. hesma TviT fiurer<strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong> Semdegac<br />

ar aRiara hitler<strong>is</strong> monawileoba m<strong>is</strong> gafrenaSi. <strong>is</strong> sikvdil<strong>is</strong><br />

bolomde hitler<strong>is</strong> erTguli <strong>da</strong>rCa. amiT, man kidev erTxel<br />

<strong>da</strong>gvi<strong>da</strong>stura fiurerTan Tav<strong>is</strong>i axlo urTierTob<strong>is</strong> faqti,<br />

rac m<strong>is</strong>i ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>wyvetileb<strong>is</strong> ganmsazRvreli<br />

Seiqna. r. hesi ingl<strong>is</strong>Si sakuTari nebiTa <strong>da</strong> hitler<strong>is</strong><br />

TanxmobiT gafrin<strong>da</strong>.<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> roli mdgomareob<strong>da</strong> premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>asTv<strong>is</strong><br />

informaci<strong>is</strong> drouli miwodeb<strong>is</strong><br />

150


mniSvnelobaSi. <strong>da</strong>zverva Tvalyurs adevneb<strong>da</strong> mimdinare<br />

politikur procesebSi gamovlenili gansxvavebuli azrovneb<strong>is</strong><br />

mqone politikoseb<strong>is</strong> nabijebs. <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> rol<strong>is</strong> mniSvneloba<br />

m<strong>is</strong>ave anonimurobaSi iyo. <strong>is</strong>ini Tavi<strong>da</strong>n ar muSaobdnen<br />

uSualod ,,hes<strong>is</strong> Semotyueb<strong>is</strong>” sakiTxze, magram DdroTa<br />

ganmavlobaSi faqtma gansazRvra argumenti, <strong>is</strong>eve rogorc<br />

mdgomareoba qmn<strong>is</strong> Segnebas.<br />

151


Tavi IV<br />

hercogi hamiltoni <strong>da</strong> rudolf hesi<br />

rudolf hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> am uprecedento movlen<strong>is</strong><br />

gaanalizeb<strong>is</strong>as, mravali mniSvnelovani sakiTx<strong>is</strong> win wamoweva<br />

gviwevs. kvlev<strong>is</strong>admi fun<strong>da</strong>mentaluri midgoma, ama Tu im<br />

sakiTx<strong>is</strong> konkretizacias saWiroebs. Tem<strong>is</strong> gantoteb<strong>is</strong> Cveul<br />

meTods m<strong>is</strong>i specifika <strong>da</strong> warmosaxviTi Teorieb<strong>is</strong> sinTezi<br />

gvaZlevs. sworxazovani <strong>da</strong> mZlavr obieqtur SegrZnebaze<br />

<strong>da</strong>myarebuli kvlev<strong>is</strong> diametruli suraTi koordinireb<strong>is</strong><br />

originaluri aqsiomaa, radgan individualuria. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong><br />

gamomdinare, erTsa <strong>da</strong> imave sakiTxze arsebobs mravali<br />

mosazreba, hipoTeza Tu versia, rasac viziarebT an ar<br />

veTanxmebiT. tendenciuroba SesaZlebelia calsaxa<br />

<strong>da</strong>mokidebulebam gamoiwvios. <strong>da</strong>usabuTebeli argumentaci<strong>is</strong><br />

jerovani miTi kolosaluri Zal<strong>is</strong>xmev<strong>is</strong> mamoZravebeli<br />

berketia. difuziuri movleneb<strong>is</strong> msgavsi es konfiguracia, Siga<br />

<strong>da</strong> Sig, orientireb<strong>is</strong> arsebob<strong>is</strong>a <strong>da</strong> Serwym<strong>is</strong> gamokveTil<br />

vertikals iZens. Cndeba urTierT<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

Tanxvedri movleneb<strong>is</strong> SigTavsi, romelTa safuZvliani<br />

Seswavla racionaluri berketeb<strong>is</strong> amoqmedebas iwyebs.<br />

<strong>da</strong>kvirveb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> gaazreb<strong>is</strong> obieqturi swrafva s<strong>is</strong>temuri aRqm<strong>is</strong><br />

reJimSi, <strong>da</strong>skvneb<strong>is</strong> miReb<strong>is</strong> saSualebas iZleva. faseulobaTa<br />

152


aTv<strong>is</strong>eba upiratesob<strong>is</strong> sindroms gvitovebs. ori<strong>da</strong>n erT<strong>is</strong><br />

ignorireba azrovnebaze <strong>da</strong>fuZnebuli intuiciuri lobizmia,<br />

romelic uTuod kavSirSia gonebasa <strong>da</strong> realur<br />

mentalitetTan.<br />

rudolf hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hercogi hamilton<strong>is</strong><br />

urTierT<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong> erTi mTliani suraT<strong>is</strong> warmodgena<br />

Sepir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong> fonze, principulad sakvanZo sakiTxia. maTi<br />

gzebi arasodes ar ga<strong>da</strong>kveTila, Tumc oficialur doneze maT<br />

nacnobobas ar gamovricxavT. <strong>swored</strong>, nacnobobi<strong>da</strong>n iwyeba<br />

urTierTob<strong>is</strong> martivi form<strong>is</strong> Camoyalibeba, rac civiluri<br />

sazogadoebrivi struqturi<strong>da</strong>n iRebs saTaves.<br />

am TavSi moyvanili haushofereb<strong>is</strong> arqivi<strong>da</strong>n amoRebuli<br />

dokumenturi masala aramarto naTels xd<strong>is</strong> hercogi<br />

hamilton<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> nacnobobas, aramed miuTiTebs<br />

hamilton<strong>is</strong> rolze r. hes<strong>is</strong> gafrenaSi.<br />

es ar<strong>is</strong> asli britaneT<strong>is</strong> sa<strong>da</strong>zvervo samsaxur<strong>is</strong><br />

moxsenebi<strong>da</strong>n, rudolf hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>tyveveb<strong>is</strong> Sesaxeb. <strong>is</strong>ini<br />

gamoqveynebuli iqna 1999 wels, MI – 5 <strong>is</strong> mier. Canaweri:<br />

,,originali PF 54592 haushoferi 86 X Box 487 Held R. 3. 6”<br />

aRniSnavs saqaRaldes, sai<strong>da</strong>nac es dokumentebi ar<strong>is</strong><br />

amoRebuli.<br />

haushofer<strong>is</strong> arqivi<br />

asli: yuTi 5<br />

edinburgi<br />

12 ma<strong>is</strong>i, 1941<br />

Cen 6/95/B. R. 1/<br />

BR to a.s.makivers, Esg<br />

153


Zvirfaso makiver<br />

es-es ar<strong>is</strong> macnobes telefoniT am diliT, mas Semdeg<br />

roca me gacnobeT Tqven, rom SabaT-kviras, 10-11 ma<strong>is</strong>s,<br />

<strong>da</strong>axloebiT SuaRam<strong>is</strong>as ,,meserSmit-110” <strong>da</strong>eSva renhrenSirSi. <strong>is</strong><br />

aRmoCn<strong>da</strong> axali manqana <strong>da</strong> iaraRi ar yofila gamoyenebuli. mas<br />

marTav<strong>da</strong> erTi kaci, romelmac ganacxa<strong>da</strong>, rom aqvs cnoba<br />

hercogi hamilton<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>. <strong>is</strong> ayvanili iqna RAF-<strong>is</strong> mier <strong>da</strong> axla<br />

imyofeba merihil<strong>is</strong> barakebSi, glazgoSi. es informacia<br />

gadmomca Sotlandi<strong>is</strong> adgilobrivma departamentma, romelmac<br />

Tav<strong>is</strong> mxriv, Seityo rehrenSir<strong>is</strong> polici<strong>is</strong>gan. me <strong>da</strong>vukavSirdi<br />

supervizing<strong>is</strong> departaments (D.A.P.M.) Sotlandii<strong>da</strong>n, imave<br />

departament<strong>is</strong> F/Lt #18 jgufs <strong>da</strong> RAF-<strong>is</strong> baza omtos<br />

Sotlandi<strong>is</strong> ogems<strong>is</strong> meTaurs, romelic cdilob<strong>da</strong> ufro meti<br />

informaci<strong>is</strong> mopovebas. SevZeli mecnobebina, rom faqtebi<br />

roml<strong>is</strong> Sesaxeb naTqvamia zemoT, iyo arsebiTad swori <strong>da</strong><br />

vacnobe RAF-<strong>is</strong> sainformacio samsaxur<strong>is</strong> Sotlandi<strong>is</strong> meTaurT,<br />

rom saqme ga<strong>da</strong>eces umaRles avtoritetul pirT.<br />

me gadmomces informacia TqvenTv<strong>is</strong>, rom hercogi<br />

hamiltoni ar<strong>is</strong> eWvmitanilTa siaSi.<br />

Tqveni erTguli<br />

r. vatti<br />

maior p. k. perfeqt<strong>is</strong>agan.<br />

Sotlandi<strong>is</strong> regionaluri Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong> oficeri<br />

as makiveri, esq.<br />

yuTi nomeri 500,<br />

oqsfordi.<br />

154


originalSi FF 54592 haushoferi 68 xy yuTi 487.<br />

gatarebuli R.3.6.<br />

am dokument<strong>is</strong> mixedviT naTelia, rom hercogi hamilton<strong>is</strong><br />

saxeli figurirebs r. hes<strong>is</strong> gafrenaSi. fiurer<strong>is</strong> moadgile<br />

Wkviani kac<strong>is</strong> saxeliT sargeblob<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>is</strong> seriozuli mizn<strong>is</strong><br />

gareSe ingl<strong>is</strong>Si ar gafrindebo<strong>da</strong>, miT ufro sakuTari<br />

sicocxl<strong>is</strong> fasad. m<strong>is</strong>i azrovneba realobas mowyvetili rodi<br />

gaxl<strong>da</strong>T. sayuradReboa werili, romelic man <strong>da</strong>utova hitlers<br />

gafrenamde: ,,Tu Cemo fiurero, Cemi gafrena aRmoCn<strong>da</strong><br />

warumatebeli, maSin me gamomacxadeT giJad. germani<strong>is</strong><br />

intereseb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> ase sjobia”[37,103]. am<strong>is</strong> paralelurad<br />

moviyvanT dialogs, romelic Sedga aviaci<strong>is</strong> marSal herman<br />

geringsa <strong>da</strong> aviakostruqtor vili meserSmits Sor<strong>is</strong>. es<br />

ukanaskneli geringma <strong>da</strong>a<strong>da</strong>naSaula im mosazrebiT, rom mas r.<br />

hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> TviTmfrinav<strong>is</strong> wayvan<strong>is</strong> ufleba ar un<strong>da</strong> mieca,<br />

TiTqos<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i gonebrivi d<strong>is</strong>kreditaci<strong>is</strong> mizeziT. gering<strong>is</strong> am<br />

gamowvevaze v. meserSmidtma upasuxa: mapatieT batono marSalo,<br />

magram ar vicodi mesame raix<strong>is</strong> imperiaSi mesame kaci SeSlili<br />

Tu iyo, ratom Tqven ar gauSviT samsaxuri<strong>da</strong>n. aseT Wkvianur<br />

pasuxs gering<strong>is</strong> kmayofileba gamouwvevia. RimiliT Segebebia<br />

m<strong>is</strong> naTqvams <strong>da</strong> pasuxad uTqvams: ra gonebamaxvili yofilxar<br />

vil, ganagrZeT Tqveni saqme, me viqnebi im<strong>is</strong> garanti, rom am<br />

sakiTxze Tqven ar mogekiTxebaT. es momavalSi marTlac<br />

<strong>da</strong>pireb<strong>is</strong>amebr mox<strong>da</strong>. r. hesi simulireb<strong>da</strong> mexsiereb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargvas mas Semdeg, roca mixv<strong>da</strong> m<strong>is</strong>ia Cavar<strong>da</strong>. mas didxans<br />

155


ar undo<strong>da</strong> am marcx<strong>is</strong> <strong>da</strong>jereba <strong>da</strong> ebrZo<strong>da</strong> azrs, rom rwmenad<br />

ar Camoyalibebuliyo. es ucxo qveyanaSi myof rudolfs<br />

SemarTebas waarTmev<strong>da</strong>, rac esoden sWirdebo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Tan<br />

zav<strong>is</strong> warmatebiT <strong>da</strong>gvirgvineb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. hercogi hamiltoni m<strong>is</strong>i<br />

Cafren<strong>is</strong> momentSi b<strong>da</strong>morigeo baza ternhausSi, oficialurad<br />

ki SvebulebaSi imyofebo<strong>da</strong>. rogorc Cans, fiurer<strong>is</strong> moadgile<br />

am<strong>is</strong> Sesaxeb informirebuli iyo, amitom aiRo kursi<br />

hamilton<strong>is</strong> mamul<strong>is</strong>aken. migvaCnia, rom didi britaneT<strong>is</strong><br />

saaviacio s<strong>is</strong>tem<strong>is</strong> saukeTesod mcodne hercogma, saSiSroeba<br />

igrZno ingl<strong>is</strong>uri ra<strong>da</strong>r<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n, romelic ucxo<br />

TviTmfrinavs Semosvl<strong>is</strong>Tanave <strong>da</strong>afiqsireb<strong>da</strong>. es m<strong>is</strong>i<br />

ganadgureb<strong>is</strong> utyuar SesaZleblobas qmni<strong>da</strong>. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong><br />

gamomdinare vfiqrobT, hamiltonma ga<strong>da</strong>wyvita Tavad yofiliyo<br />

saaviacio bazaze <strong>da</strong> Tavad mieRo usafrTxoeb<strong>is</strong> zomebi, rom r.<br />

hesi haerSi ar gaenadgurebinaT. rogorc cnobilia, man gasca<br />

brZaneba: ,,ar esroloT”. magram Tu gaviTval<strong>is</strong>winebT im<br />

faqtors, rom hercogi hamilton<strong>is</strong> ukan SIS idga, didi<br />

britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> es samsaxuri ar iqnebo<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong>interesebuli hitler<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> likvi<strong>da</strong>ciiT. faqtia,<br />

rom r. hesi hitler<strong>is</strong> ndobiT aRWurvili piri gaxl<strong>da</strong>T <strong>da</strong><br />

samxedro informaci<strong>is</strong> mopoveb<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT, om<strong>is</strong> dros<br />

Zvirfasi ,,na<strong>da</strong>vli” iqnebo<strong>da</strong>. bunebrivia, gaCndeba kiTxva ratom<br />

mainc<strong>da</strong>mainc hercogi hamiltoni gana ar SeiZlebo<strong>da</strong> SIS igive<br />

pirobebi <strong>da</strong>eyenebia im a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>ac, vinc hercogs droebiT<br />

Secvli<strong>da</strong> ternhaus<strong>is</strong> bazaze. vfiqrobT, <strong>da</strong>zverva informaci<strong>is</strong><br />

gaJonvas moeri<strong>da</strong>, hamiltoni ki ukve saqm<strong>is</strong> kursSi yav<strong>da</strong>T. Tu<br />

SesaZleblad miviCnevT im mosazreb<strong>is</strong> <strong>da</strong>sabuTebas, rom<br />

hercogi <strong>da</strong>moukideblad moqmedeb<strong>da</strong>, maSin un<strong>da</strong> <strong>da</strong>veyrdnoT im<br />

156


versias, rom hamiltoni elo<strong>da</strong> hess. amitom imyofebo<strong>da</strong> <strong>is</strong><br />

hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> saSiS zonaSi, raTa <strong>da</strong>ecva <strong>da</strong> exsna a. haushofer<strong>is</strong><br />

megobari <strong>da</strong>Rupv<strong>is</strong>agan. rogorc viciT, <strong>da</strong>zvervam hercog<br />

hamiltons <strong>da</strong>avala a. haushoferTan Sexvedra <strong>da</strong> im dros,<br />

rodesac es ukanaskneli Tav<strong>is</strong>i qveyn<strong>is</strong> sazRvrebs gareT<br />

imyofebo<strong>da</strong>, hamiltonic ramdenime dRiT saidumlo viTarebaSi<br />

gauCinar<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>i qveyni<strong>da</strong>n. oficialurad cnobili araa, maTi<br />

Sexvedra Sedga Tu ara. Tu diax, maSin ufro meti safuZveli<br />

gvaqvs vivaraudoT, rom hercogi <strong>da</strong>moukideblad imoqmedeb<strong>da</strong>.<br />

hamiltoni yvela SemTxvevaSi albrexts pir<strong>is</strong>pir Sexvedr<strong>is</strong>as<br />

mianiSneb<strong>da</strong> politikur angaJirebaze, rom <strong>is</strong> sakuTari neb<strong>is</strong><br />

sawinaaRmdegod moqmedeb<strong>da</strong>. albrextic gaugeb<strong>da</strong> mas <strong>da</strong> hes<strong>is</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> saqmes win aRar wamoswev<strong>da</strong>. gavixsenoT, ras<br />

eubneba <strong>is</strong> rudolfs erT-erT werilSi. ,,mas (hercogs) ar<br />

SeuZlia Tav<strong>is</strong>i qveyni<strong>da</strong>n gasvla, Tav<strong>is</strong> mTavrobasTan<br />

SeTanxmeb<strong>is</strong> gareSe, <strong>is</strong>eve rogorc me ar SemiZlia <strong>da</strong>vtovo Cemi<br />

qveyn<strong>is</strong> sazRvrebi Cems mTavrobasTan SeuTanxmeblad’’[1,674].<br />

gamomdinare <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong>, Tu hercogi hamilton<strong>is</strong> randevu germanel<br />

megobarTan Sedga romelime neitraluri qveyn<strong>is</strong> qalaqSi, a.<br />

haushoferi eWvs gareSea un<strong>da</strong> mixvedriliyo, rom ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

mTavroba saqm<strong>is</strong> kursSi u<strong>da</strong>od iyo. aki hercogs albrextTan<br />

Sexvedr<strong>is</strong> mizniT, qveyn<strong>is</strong> sazRvreb<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>kveTa uxdebo<strong>da</strong>.<br />

SesaZlebelia, aq meore sakiTxic gamoikveTos. bunebrivia,<br />

yovelive am<strong>is</strong> Semdeg, a. haushoferma ivarau<strong>da</strong>, rom mTavrobac<br />

zav<strong>is</strong> mosurne iyo. amitom, m<strong>is</strong>ces hamiltons masTan Sexvedr<strong>is</strong><br />

ufleba. cnobilia, rom ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> <strong>da</strong>zavebas bevri<br />

momxre yav<strong>da</strong> didi britaneT<strong>is</strong> mTavrobaSi. vfiqrobT, a.<br />

haushofers mxedvelobaSi ar miuRia <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> roli <strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

157


<strong>da</strong>niSnuleba hercog<strong>is</strong>a <strong>da</strong> haushofer<strong>is</strong> SesaZlebeli Sexvedr<strong>is</strong><br />

mowyobaSi. albaT, a. haushoferi <strong>da</strong> r. hesi am sakiTxSi ver<br />

xe<strong>da</strong>vdnen <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> rekomen<strong>da</strong>cias Tu mTavroba zav<strong>is</strong> mosurne<br />

iyo, <strong>da</strong>zverva ki mTavrob<strong>is</strong> ukan idga. zemoTqmuli<strong>da</strong>n<br />

gamomdinare, hercogi <strong>da</strong>moukideblad moqmedeb<strong>da</strong> Tu mTavrob<strong>is</strong><br />

karnaxiT, <strong>is</strong> hes<strong>is</strong> am m<strong>is</strong>iaSi Tavi<strong>da</strong>n bolomde Cabmuli<br />

aRmoCn<strong>da</strong>. amitom, zemoTmoyvanili dokumenturi mtkicebuleba<br />

simarTles Seesabameba <strong>da</strong> kidev erTxel aZlierebs Cvens<br />

mosazrebas, am sakiTxSi hamilton<strong>is</strong> qmediTi rol<strong>is</strong> Sesaxeb.<br />

,,<strong>is</strong> eWvmitanilTa siaSi iricxeba” _ atyobinebs vatti,<br />

regionaluri Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong> oficeri makivers - as<strong>is</strong> xelmZRvanels.<br />

hercogi hamilton<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT TviT Sotlandielebi aseT<br />

braldebas ver gabe<strong>da</strong>vdnen, rom saqme ufro seriozuli ar<br />

yofiliyo, vidre erTi SexedviT Can<strong>da</strong>. hercogi samefo karze<br />

<strong>da</strong>axloebuli piri gaxl<strong>da</strong>T, amitom m<strong>is</strong>i mbralmdeblebi<br />

dezinformacias ar <strong>da</strong>eyrdnobodnen, mas ga<strong>da</strong>amowmebdnen.<br />

yovel SemTxvevaSi, mas mwvave korespodenci<strong>is</strong> sababad ar<br />

gaixdidnen. Tu hercogi am saqmeSi sufTa gaxl<strong>da</strong>T, amas<br />

ubralod ar akadrebdnen. Sotlandi<strong>is</strong> regionaluri Tav<strong>da</strong>cv<strong>is</strong><br />

oficeri saqmeSi Caxedili iyo <strong>da</strong> mas zustad ecodinebo<strong>da</strong> ras<br />

ambob<strong>da</strong>. sifrTxile <strong>da</strong> zomiereba gamorCeul kacTa xvedria.<br />

frTxili a<strong>da</strong>miani yovelTv<strong>is</strong> gawonasworebulia Tav<strong>is</strong><br />

qmedebebSi, SorsmWvretelia bunebiT, sityvaZunwia metyvelebaSi.<br />

bolomde aanalizebs ra Seqmnil viTarebas, saqm<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>sasrulamde xe<strong>da</strong>vs Sedegs. amgvari naTeli goneb<strong>is</strong> iSviaTi<br />

a<strong>da</strong>mianebi movlenebs Sori<strong>da</strong>n uyureben, raTa gansj<strong>is</strong> ufleba<br />

Tavad <strong>da</strong>itovon. civi goneba yovelTv<strong>is</strong> obieqturi<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebeb<strong>is</strong> koniuqturaa. Tu aseTi goneb<strong>is</strong> matarebeli<br />

158


cirkulacias axdens Tanamdebobriv saqmesa <strong>da</strong> pirad gancdebs<br />

Sor<strong>is</strong> <strong>da</strong> aregulirebs maT, statusi Tan<strong>da</strong>yolili<br />

inteleqtualuri SesaZleblobeb<strong>is</strong>a, _ qvotums qmn<strong>is</strong>:<br />

individualur niWsa <strong>da</strong> Wkuas Sor<strong>is</strong>. niWi fenomenaluri<br />

<strong>da</strong>tvirTvaa, magram roca Wkua ar aRemateba niWierebas,<br />

obieqtur xedvas acdeba <strong>da</strong> advili SesaZlebelia niWi Wku<strong>is</strong><br />

gavlen<strong>is</strong> qveS aRmoCndes. Tu es ori sakuTreba saTanado<br />

simaRleze ar aRmoCn<strong>da</strong> erT a<strong>da</strong>mianSi, pirovneba realobas<br />

mowydeba. niSandoblivia, ra mimarTulebas SesZens mas<br />

gamocdileba an gnebavT im a<strong>da</strong>mianebTan urTierToba,<br />

romlebic mu<strong>da</strong>m m<strong>is</strong> garSemo trialebs. Wkviani a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong><br />

amosavali niWia, magram aq ga<strong>da</strong>mwyveti mniSvneloba<br />

xar<strong>is</strong>xobriv <strong>da</strong> raodenobriv maCveneblebs eniWeba. Semdeg iZens<br />

mimarTulebas im samyaroSi, romelSic mas uwevs cxovreba,<br />

iZens ganzomilebas im<strong>is</strong><strong>da</strong> mixedviT, rogor uwevs cxovreba.<br />

pirovnebas un<strong>da</strong> qondes am ori Tv<strong>is</strong>eb<strong>is</strong> warmoCen<strong>is</strong><br />

SesaZlebloba. Zlevamosili un<strong>da</strong> iyos sakuTar xedvaSi <strong>da</strong><br />

uflebamosili sakuTar qmedebebSi. Tavaziani gabedulebasTan<br />

erTad <strong>da</strong> zomieri pir<strong>da</strong>pirob<strong>is</strong> paralelurad. un<strong>da</strong> icodes<br />

revanS<strong>is</strong> aReba, ieriSze ga<strong>da</strong>svl<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> mzadeba aucilebel<br />

garemoebebSi, magram amasTan aucileblob<strong>is</strong> SegrZnebasac un<strong>da</strong><br />

flobdes. saWiro dros, saWiro adgilas un<strong>da</strong> iyos<br />

mizanmimarTuli <strong>da</strong> utyuari. Tu a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> msazRvrelobiTi<br />

buneba qmediTunarianobas moklebulia, m<strong>is</strong>gan didi saqmeeb<strong>is</strong><br />

keTebas ar un<strong>da</strong> velodoT. Tu pirovneba gaTviTcnobiereb<strong>is</strong><br />

delikatur simaRleze ar imyofeba, masTan Znelia neb<strong>is</strong>yof<strong>is</strong><br />

povna, romelic zomiereb<strong>is</strong> burjia. simarTl<strong>is</strong> Tqm<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>uokebeli wyurvili simarTl<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgen<strong>is</strong>as miRebuli<br />

159


eiforiuli ganwyob<strong>is</strong> Sedegia. obieqturoba SiS<strong>is</strong> safuZvels<br />

xsn<strong>is</strong> <strong>da</strong> am<strong>is</strong> Sedegad gamowveuli Sinagani Tav<strong>is</strong>ufleba<br />

uSualob<strong>is</strong> mflobelia. krZalva Tavazianob<strong>is</strong> nayofia, ridi<br />

pativ<strong>is</strong>cem<strong>is</strong> produqti. amaT paralelurad, <strong>is</strong> un<strong>da</strong><br />

Seurigebeli iyos. sxvagvarad, warmatebuli ver iqneba.<br />

arsebobs a<strong>da</strong>mianTa urTierTob<strong>is</strong> formebi, romlebic<br />

Zalzed individualuri <strong>da</strong> SezRudulia. pirovneba erTsa <strong>da</strong><br />

imave garemoebaSi SeiZleba erT a<strong>da</strong>mianTan moiqces sxvagvarad,<br />

meoresTan ki sxvagvarad. amitom Tu pirvelTan urTierTobaSi<br />

uaryofiTi mxare gamoCn<strong>da</strong>, es sulac araa m<strong>is</strong>i minusi.<br />

urTierTob<strong>is</strong> formas a<strong>da</strong>mianebs erTmaneTTan urTierToba<br />

karnaxobs, amdenad es formebi erTgvarovani ver iqneba.<br />

hamilton - hess Sor<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebuleba srulebiT ar iyo<br />

<strong>is</strong>eTi, rogoric hamilton - haushofer<strong>is</strong>a. am ukanasknelTa<br />

urTierTobam, garkveulwilad, gavlena iqonia hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

hamilton<strong>is</strong> urTier<strong>da</strong>mokidebulebaze, radgan a. haushoferi<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgilesTan axlo kavSirSi imyofebo<strong>da</strong>.<br />

<strong>da</strong>saxelebul pirTagan, samive Wkviani <strong>da</strong> frTxili a<strong>da</strong>miani<br />

iyo. magaram maT SemTxvevaSi arsebob<strong>da</strong> rigi garemoebebi, rac<br />

xel<strong>is</strong>SemSlel faqtorad iqca sasurveli mizn<strong>is</strong> miRwevaSi.<br />

didi britaneT<strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> roli maT urTierTobaSi<br />

<strong>da</strong>mabrkolebel garemoebad SeiZleba CaiTvalos. moviyvanT<br />

dokuments, romelic kidev ufro amyarebs haushoferhamilton<strong>is</strong><br />

kavSirs. aseve aRniSnulia faqti, sa<strong>da</strong>c premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

Caxeduloba igrZnoba r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi.<br />

160


originalSi 2 F 54592 haushoferi 68a y yuTi 487<br />

asli 1 X<br />

me gavemgzavre aviaci<strong>is</strong> samin<strong>is</strong>troSi dRes, SuadR<strong>is</strong>as <strong>da</strong><br />

vnaxe aviaci<strong>is</strong> vice-marSali medharsti A.C.A.S.1 <strong>is</strong> SemekiTxa:<br />

vicodi Tu ara SemTxveviT raime haushoferze. me vuTxari mas,<br />

rom miviRe werili, sa<strong>da</strong>c xazgasmulia ambavi, romelic CemTv<strong>is</strong><br />

ukve cnobili iyo. es ar<strong>is</strong> hercog hamiltonsa <strong>da</strong> haushofers<br />

Sor<strong>is</strong> arsebuli kavSiri. Semdeg medharstma mkiTxa: Tu<br />

msmeno<strong>da</strong> axali saqm<strong>is</strong> Sesaxeb. vupasuxe: ara. man miambo<br />

Semdegi: SabaT RamiT, ,,meserSmit-110” <strong>da</strong>eSva SotlandiaSi <strong>da</strong><br />

mfrinavi, romelic <strong>da</strong>Sav<strong>da</strong> ga<strong>da</strong>iyvanes hospitalSi. rodesac aq<br />

moiyvanes, <strong>is</strong> kiTxulob<strong>da</strong> SeeZlo Tu ara enaxa hercogi<br />

hamiltoni, rameTu m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> Camotanili qon<strong>da</strong> cnoba<br />

haushoferi<strong>da</strong>n. samwuxarod, medharstma ar ico<strong>da</strong> am mfrinav<strong>is</strong><br />

saxeli. cudi komunikacieb<strong>is</strong> gamo, medharsti uZluri iyo<br />

<strong>da</strong>kavSirebo<strong>da</strong> aviaci<strong>is</strong> podpolkovniks helkins, v<strong>is</strong>Tanac <strong>is</strong><br />

imedovneb<strong>da</strong> Se<strong>is</strong>wavli<strong>da</strong> ufro met detalebs. yovelive am<strong>is</strong><br />

Semdeg, aviaci<strong>is</strong> vice marSalma medharstma miTxra, rom ser<br />

arCilbad sinkleri atareb<strong>da</strong> uikends premier-min<strong>is</strong>trTan <strong>da</strong><br />

rom maT gamoiZaxes hercogi hamiltoni kviras.<br />

me <strong>is</strong>eTi STabeWdileba <strong>da</strong>mrCa ser arCilbad sinklerze<br />

Sekrebili cnobebi<strong>da</strong>n, rom medharsts undo<strong>da</strong> ufro meti<br />

scodno<strong>da</strong> haushoferze. <strong>da</strong>vpirdi, rom Sevecdebodi cnobeb<strong>is</strong><br />

Sekrebas, regionaluri of<strong>is</strong><strong>is</strong> meSveobiT edinburgSi. gavigebdi<br />

ufro met detalebs am SemTxvevaze <strong>da</strong> gansakuTrebiT<br />

mfrinav<strong>is</strong> saxels. agreTve vauwye medharsts, rom Cven<br />

161


araviTari informacia ar gvqon<strong>da</strong> am kac<strong>is</strong> Sesaxeb. medharstma<br />

miTxra, rom sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri m<strong>is</strong>ter ideni iyo<br />

<strong>da</strong>interesebuli am saqmiT.<br />

me <strong>da</strong>vbrundi of<strong>is</strong>Si <strong>da</strong> movaxsene es m<strong>is</strong>ter vaits.<br />

amasTan, telefoniT <strong>da</strong>vukavSirdi m<strong>is</strong>ter uatsons,<br />

regionaluri oficr<strong>is</strong> as<strong>is</strong>tents edinburgSi. mas <strong>da</strong>vavale,<br />

rom Seegrovebina cnobebi am SemTxvev<strong>is</strong> Sesaxeb <strong>da</strong> ecnobebina<br />

CemTv<strong>is</strong>.<br />

ukanaskneli Ram<strong>is</strong> 9 saaTian axal ambebSi germaniam<br />

gadmosca cnoba, rom rudolf hesi TviTmfrinaviT saidumlo<br />

viTarebaSi gauCinar<strong>da</strong>. im dRevandeli gazeTebi<strong>da</strong>nac aSkara<br />

iyo, rom mfrinavi iyo ara vinme sxva, aramed rudolf hesi. me<br />

vesaubre edinburg<strong>is</strong> meirs, romelmac <strong>da</strong>mireka am diliT <strong>da</strong><br />

miTxra, rom hesi imyofeba merihil<strong>is</strong> barakebSi, glazgoSi <strong>da</strong><br />

rom hercogi hamiltoni imyofebo<strong>da</strong> masTan erTi saaaT<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi kvira diliT, r<strong>is</strong> Semdeg <strong>is</strong> gaemgzavra premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

sanaxavad.<br />

B.2.a 13. 5. 41<br />

t. a. robertsoni<br />

am dokument<strong>is</strong> mixedviT, kidev erTxel <strong>da</strong>sturdeba hercog<br />

hamiltonsa <strong>da</strong> haushofers Sor<strong>is</strong> arsebuli kavSiri.<br />

mogexsenebaT, a. haushoferi r. hes<strong>is</strong> <strong>da</strong>valebiT moqmedeb<strong>da</strong>.<br />

yvelafers rasac akeTeb<strong>da</strong> albrexti hesTan iyo SeTanxmebuli.<br />

es ukanaskneli ki mas fiurers uTanxmeb<strong>da</strong>. amdenad, haushoferhamilton<strong>is</strong><br />

nacnoboba saxelmwifo doneze iyo apriorebuli. am<br />

dokument<strong>is</strong> mixedviT, aseve <strong>da</strong>sturdeba hamilton<strong>is</strong> hesTan<br />

162


Sexvedra, hes<strong>is</strong> Cafreni<strong>da</strong>n meore dRes <strong>da</strong> imav dRes, hamilton-<br />

CerCil<strong>is</strong> randevu ditCl<strong>is</strong> agarakze, romelsac aviaci<strong>is</strong><br />

min<strong>is</strong>tri ser arCilbad sinkleric <strong>da</strong>swrebia. Tumca, r. hes<strong>is</strong><br />

gafren<strong>is</strong> Sesaxeb informacia metad gasidumloebuli yofila.<br />

cenzura iyo gamkacrebuli presaze. TviTmxilvelsac, vinc r.<br />

hes<strong>is</strong> SotlandiaSi Cafrenas Seeswro, ar qon<strong>da</strong> ufleba<br />

sakuTari Sexedulebebi sajarod <strong>da</strong>ekonkretebia. greham<br />

donaldi - maiori samefo sa<strong>da</strong>mkvirveblo korpusi<strong>da</strong>n,<br />

pirveli msoflio om<strong>is</strong> dros mfrinavi <strong>da</strong> mogvianebiT<br />

glazgos im kompani<strong>is</strong> direqtori, romelic moxal<strong>is</strong>ed<br />

agzavni<strong>da</strong> jar<strong>is</strong>kacebs ROC-Tv<strong>is</strong> omSi, fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong><br />

Camofren<strong>is</strong> Rames imyofebo<strong>da</strong> StabSi. man ico<strong>da</strong> germanuli<br />

kargad, radgan odesRac miunxenSi cxovrob<strong>da</strong>. hes<strong>is</strong><br />

Camofreni<strong>da</strong>n 24 saaTSi man <strong>da</strong>wera moxseneba, es moxseneba<br />

Semdeg statiad iqca. am statiaSi donaldi ixseniebs Tav<strong>is</strong><br />

Tanamgzavrs gihvnokSi, romelic axl<strong>da</strong> hesTan saubr<strong>is</strong><br />

procesSi. es yofila RAF-<strong>is</strong> oficeri, donaldma mas statiaSi<br />

uwo<strong>da</strong> ,,mfrinavi oficeri malkolmi”. saerTo oficialur<br />

moxsenebaSi masze araferia naTqvami. jeims lizor<strong>is</strong><br />

originalur xelnawerSi moixsenieba donaldTan erTad myofi<br />

pirovneba, RAF-<strong>is</strong> aviaci<strong>is</strong> podpolkovniki, magram es adgili<br />

amoiRes gamosaqveynebeli versii<strong>da</strong>n. <strong>is</strong>m<strong>is</strong> kiTxva ratom<br />

SesaZlebelia imitom,+ rom RAF-<strong>is</strong> oficeri iyo hercogi<br />

hamilton<strong>is</strong> Zma, lordi malkolm duglas hamiltoni, aviaci<strong>is</strong><br />

podpolkovniki. am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT premier-min<strong>is</strong>tri<br />

yovelgvar iniciativas axSob<strong>da</strong>, am form<strong>is</strong> mkacri gagebiT. am<strong>is</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>ad moviyvanT kidev erT dokuments.<br />

163


Zvirfaso m<strong>is</strong>ter makbrid<br />

me miTxres mTeli im saSineli biznes<strong>is</strong> Sesaxeb, romelic<br />

<strong>da</strong>mafiqrebelia <strong>da</strong> kategoriulad gafrTxilebT Tqven,<br />

SewyviteT hes<strong>is</strong> es biznesi. SeiZleba es mogeCvenoT mkacrad.,<br />

magram getyviT am<strong>is</strong> mizezs. pirvel yovl<strong>is</strong>a, Tqven ar<br />

gifiqriaT, rom neb<strong>is</strong>mieri informaci<strong>is</strong> gaJonviT, SesaZlebelia<br />

<strong>is</strong>argeblos mterma, Tu <strong>is</strong> gaxdeba cnobili im dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>,<br />

roca hesi iqneba ga<strong>da</strong>yvanili samxedro samsaxurSi, neb<strong>is</strong>mieri<br />

samxedro nawil<strong>is</strong> mier. m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> sakmar<strong>is</strong>i iqneba mxolod ori<br />

dRe s<strong>is</strong>ruleSi moiyvanos m<strong>is</strong>i meTaur<strong>is</strong> hitler<strong>is</strong> gegma, riTac<br />

gasress mmarTvelob<strong>is</strong> organos. meore, samxedro samsaxur<strong>is</strong><br />

oficialur moxsenebaSi naTqvamia, rom <strong>is</strong> ipova adgilobrivma<br />

fermerma <strong>da</strong> ga<strong>da</strong>sca adgilobriv <strong>da</strong>cvas. es ar<strong>is</strong> <strong>is</strong>, roml<strong>is</strong><br />

winaaRmdegac Sen ar SegiZlia <strong>da</strong>va. Cven viciT, rac mox<strong>da</strong><br />

sinamdvileSi, magram ar SegviZlia gavceT neb<strong>is</strong>mieri dro<strong>is</strong><br />

ganmavlobaSi an raime mtruli moqmedeb<strong>is</strong> Semdeg, romelic<br />

SesaZlebelia Sevides oficialur saidumlo oqmSi. zemoT ar<strong>is</strong><br />

raRac, razec Cven SevficeT, safuZvlad ki Tavs mogvaxvies<br />

SeTanxmeba, rom dumili am SemTxvevaSi iqneba salocavi xati.<br />

Tu Tqven <strong>is</strong>urvebT gahyveT am saqmes Tqven waxvalT r<strong>is</strong>kze<br />

<strong>da</strong> Tqven SeZlebT SeaSfoToT krazanas bude. vwuxvar amgvari<br />

uimedob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, magram Tqveni gul<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

Tqveni erTguli<br />

xelmowera W. V. Howleson<br />

<strong>da</strong>niel makbridi iyo serJanti samefo saaviacio<br />

korpusi<strong>da</strong>n. rudolf hes<strong>is</strong> SotlandiaSi Cafren<strong>is</strong> dRes, <strong>is</strong> <strong>da</strong><br />

164


m<strong>is</strong>i amxanagi serJanti emir mor<strong>is</strong>i icavdnen iglSem hauz<strong>is</strong><br />

samxedro bazas. <strong>is</strong>ini iyvnen pirvelebi, romlebic mividnen<br />

hesTan manam, vidre adgilobrivi <strong>da</strong>cva Camovido<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

ga<strong>da</strong>iyvan<strong>da</strong> mas. om<strong>is</strong> Semdeg, makbridma <strong>da</strong>wera sakuTari<br />

Sexedulebebi, im Ramindeli movleneb<strong>is</strong> Sesaxeb, magram m<strong>is</strong>i<br />

moxseneba, <strong>is</strong>eve rogorc mor<strong>is</strong><strong>is</strong>, ar gamoaqveynes. embargo<br />

<strong>da</strong>ades. ufro metic, imav Rames movi<strong>da</strong> werili makbrid<strong>is</strong><br />

saxelze m<strong>is</strong>i ufrosi oficr<strong>is</strong> u. v. hovieson<strong>is</strong>gan: Seewyvita<br />

hes<strong>is</strong> irgvliv sakuTari wamowyeba, rasac werilSi spekulaciiT<br />

xsn<strong>is</strong>. am weril<strong>is</strong> mixedviT, aSkara xdeba Tu rogori<br />

gasaidumloebuli yofila hes<strong>is</strong> saqme. ar<strong>is</strong> mkacri miTiTebebi<br />

<strong>da</strong> faruli muqarac saidumlos gacem<strong>is</strong> SemTxvevaSi.<br />

sainteresoa, v<strong>is</strong> gul<strong>is</strong>xmob<strong>da</strong> weril<strong>is</strong> avtori ,,krazanas<br />

budeSi”. vfiqrobT, premier-min<strong>is</strong>trs uinston CerCils <strong>da</strong> m<strong>is</strong><br />

mTavrobas, romelic <strong>da</strong>JinebiT moiTxov<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> irgvliv<br />

atexili aJiotaJ<strong>is</strong> gaufasurebas <strong>da</strong> saerTod, am sakiTx<strong>is</strong><br />

miCqmalvas, ramdena<strong>da</strong>c es SesaZlebeli iqnebo<strong>da</strong>. am mizniT<br />

urCia man hercog hamiltons gamoetana sarCeli<br />

sasamarTlo<strong>da</strong>n, rac s<strong>is</strong>ruleSi iqna moyvanili[kgb-es<br />

arqivi2,12]. hamiltonma ingl<strong>is</strong>Si komun<strong>is</strong>turi parti<strong>is</strong> mier<br />

wamoyenebuli braldeb<strong>is</strong> baTilad cnob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> sakiTxi<br />

oficialurad sasamarTloSi waradgina. mosalodneli<br />

garTulebeb<strong>is</strong> Tavi<strong>da</strong>n acileb<strong>is</strong> mizniT, premier-min<strong>is</strong>trma mas<br />

ukan <strong>da</strong>xeva urCia. im dReebSi ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> parlamenti Zalian<br />

SfoTav<strong>da</strong>, deputatebi eWvs qveS ayenebdnen hercogi hamilton<strong>is</strong><br />

pozicias[2,89]. deputati glazgo<strong>da</strong>n, j. j. devidsoni faqtiurad<br />

lordi-nacvali, sagrafos sasamarTlo <strong>da</strong> aRmasrulebeli<br />

xel<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> nominaluri meTauri, jiqur gamodio<strong>da</strong><br />

165


hamilton<strong>is</strong> winaaRmdeg: ,,me vesaubre bevr gamocdil mfrinavs –<br />

ambob<strong>da</strong> <strong>is</strong>, romlebmac gamoricxes esoden grZel <strong>da</strong> rTul<br />

gzaze, m<strong>is</strong>i (hes<strong>is</strong>) marto frena. maS, vin dgas hes<strong>is</strong> zurgs<br />

ukan xalxi <strong>da</strong>eWvebulia <strong>da</strong> amitom simarTle ainteresebs.<br />

gamoricxuli araa Sotlandieli xalx<strong>is</strong> azri: hes<strong>is</strong><br />

TviTmfrinavi rom ar <strong>da</strong>msxvreuliyo, mas sawvavs Causxamdnen<br />

<strong>da</strong> ukan <strong>da</strong>abrunebdnen germaniaSi. gana, vin ar<strong>is</strong> am<strong>is</strong> garanti,<br />

rom es ase ar moxdebo<strong>da</strong>!“ deputatma slounma ki sityviT<br />

gamosvl<strong>is</strong>as aRniSna: ,,spitfaieri” imitom <strong>da</strong>adevnes hes<strong>is</strong><br />

TviTmfrinavs, rom uzrunvelyo m<strong>is</strong>i mSvidobianad <strong>da</strong>Sveba,<br />

Seesrulebia Tav<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>ia <strong>da</strong> gafreniliyo ukan <strong>is</strong>e, rom<br />

Sotlandieli xalxi amas verc ki gaigeb<strong>da</strong>”. am dros, mas<br />

sityva gaawyvetia deputatma ser persi hardma: ,,amas ver<br />

gaakeTeb<strong>da</strong> sawvav<strong>is</strong> Casxm<strong>is</strong> gareSe”; razec slounma upasuxa:<br />

,,benzins iolad miiReb<strong>da</strong>. aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trma <strong>is</strong>ic ki uaryo,<br />

rom hercogi <strong>da</strong> hesi erTmaneTs arasodes ar Sexvedrian, magram<br />

Cven xom viciT, hercogi berlinSi olimpiur TamaSebze<br />

imyofebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> eswrebo<strong>da</strong> yvela im Ron<strong>is</strong>Ziebebs, rasac Tav<strong>is</strong><br />

mxriv hesi. hercogma hamiltonma un<strong>da</strong> gvipasuxos unaxavs Tu<br />

ara hesi <strong>da</strong> esaubra Tu ara mas. sakiTxi garkveul gamokvlevas<br />

saWiroebs. saubarSi spikeri Caeria: ,,imedia batoni deputati ar<br />

fiqrobs, Crdili miayenos lordTa palat<strong>is</strong> wevrebs (saubaria<br />

hamiltonze). ara, ser! - ga<strong>is</strong>ma pasuxad – me ubralod<br />

gakvirvebuli var <strong>da</strong> mainteresebs, xom ar uRalata mas<br />

gonebam”[2,89]<br />

rogorc viciT, hercogi hamiltoni samefo-sahaero Zaleb<strong>is</strong><br />

meTauri gaxl<strong>da</strong>T. maSin rodesac germanulma TviTmfrinavma<br />

,,meserSmit-110”-ma Sotlandi<strong>is</strong> sazRvri ga<strong>da</strong>kveTa, <strong>is</strong><br />

166


imyofebo<strong>da</strong> ternhaus<strong>is</strong> samxedro samorigeo bazaze. ucnobi,<br />

eulad mfreni sabrZolo TviTmfrinav<strong>is</strong> gamoCen<strong>is</strong>as,<br />

hamiltonma gankarguleba gasca ar CamoegdoT, mxolod<br />

<strong>da</strong>devnebodnen ingl<strong>is</strong>uri spitfaierebiT. gvian RamiT,<br />

ternhausSi movi<strong>da</strong> informacia aRSnuli TviTmfrinav<strong>is</strong><br />

glazgosTan axlos Camovardn<strong>is</strong>a <strong>da</strong> <strong>da</strong>msxvrev<strong>is</strong>. informaci<strong>is</strong><br />

miReb<strong>is</strong> Semdeg, hercogi <strong>da</strong>saZineblad gaeSura. umokles<br />

droSi, <strong>is</strong> satelefono xazze gamoiZaxes <strong>da</strong> acnobes, rom<br />

nac<strong>is</strong>ti mfrinavi <strong>da</strong>JinebiT moiTxov<strong>da</strong> masTan Sexvedras.<br />

rogorc cnobilia, kvira diliT, meore dRes hercogi Sexv<strong>da</strong> am<br />

mfrinavs <strong>da</strong> am<strong>is</strong> Semdeg, hamiltoni cdilobs <strong>da</strong>ukavSirdes<br />

sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> mudmiv moadgiles aleqsandre<br />

kadogans. a. kadogan<strong>is</strong> mdivanTan satelefono saubr<strong>is</strong>as,<br />

rodesac hercogi arkvev<strong>da</strong> rod<strong>is</strong> SeZleb<strong>da</strong> masTan Sexvedras,<br />

erTveba premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> piradi mdivani jok kolvili <strong>da</strong><br />

interesdeba Tu ase <strong>da</strong>JinebiT ratom iTxovs hamiltoni al.<br />

kadoganTan Sexvedras. niSandoblivia, rom <strong>swored</strong> jok<br />

kolvil<strong>is</strong> am satelefono CarTv<strong>is</strong> Semdeg icvleba hercog<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba <strong>da</strong> <strong>is</strong> xvdeba premier-min<strong>is</strong>trs, sagareo saqmeTa<br />

min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> mudmivi moadgil<strong>is</strong> nacvlad. hamiltons sityvieri<br />

winaaRmdegoba ar gauwevia kolvil<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>. <strong>is</strong> <strong>da</strong>Tanxm<strong>da</strong><br />

wasuliyo CerCil<strong>is</strong> sanaxavad ditClSi. cxadia, hercogi<br />

u<strong>da</strong>od mixv<strong>da</strong>, rom hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> sakiTxSi, r<strong>is</strong> Sesaxeb<br />

hamiltons kadogan<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> un<strong>da</strong> ecnobebia, Caxedili iyo<br />

premier-min<strong>is</strong>tric. u. CerCil<strong>is</strong> saparlamento mdivn<strong>is</strong><br />

moulodneli satelefono CarTva am<strong>is</strong> mimaniSnebeli uTuod<br />

iyo. hercogi <strong>da</strong>hyva umaRlesob<strong>is</strong> nebas. gavixsenoT, ras eubneba<br />

hamiltoni ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zvervas, rodesac mas SesTavazes<br />

167


diplomatiuri TamaS<strong>is</strong> wamowyeba m<strong>is</strong> uaxloes megobarTan<br />

albrext haushoferTan, m<strong>is</strong>ave <strong>da</strong>Tqmul m<strong>is</strong>amarTze -<br />

portugaliaSi Sexvedr<strong>is</strong> mizniT: ,,me waval maSin Tu amas<br />

zemo<strong>da</strong>n mibrZaneben”[10,289]. gamomdinare iqe<strong>da</strong>n, rom hercogi<br />

absoluturad mTavrob<strong>is</strong> neb<strong>is</strong> aRmsrulebeli gamodga, Semdgom<br />

TviT premier-min<strong>is</strong>trma izruna m<strong>is</strong>i saxel<strong>is</strong><br />

reabilitaci<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong>. rudolf hes<strong>is</strong> nacnoboba hercogs<br />

sazogadoebaSi, garkveulwilad, d<strong>is</strong>kriminaci<strong>is</strong> status sZen<strong>da</strong>,<br />

romelic ganixilebo<strong>da</strong> rogorc nac<strong>is</strong>tTan urTierTob<strong>is</strong><br />

konteqstSi. rogorc cnobilia, germania awarmoeb<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>ze<br />

Zlier sahaero Tav<strong>da</strong>sxmebs hes<strong>is</strong> Cafren<strong>is</strong> Rames. fiurer<strong>is</strong><br />

moadgile Sotlandi<strong>is</strong> miwaze fex<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgm<strong>is</strong>Tanave patimari<br />

gax<strong>da</strong>, gamoacxades ra samxedro tyved. rogorc premiermin<strong>is</strong>trma<br />

aRniSna: ,,r. hesi mniSvnelovani SenaZeni iyo om<strong>is</strong><br />

dros sabrZolo propagand<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT”[1,13].<br />

amdenad, hercogi hamilton<strong>is</strong>a <strong>da</strong> patimar-nac<strong>is</strong>t r. hes<strong>is</strong><br />

urTierTnacnobob<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgena aSkarad Searyev<strong>da</strong> hercog<strong>is</strong><br />

renomes imdenad, ramdena<strong>da</strong>c hes<strong>is</strong> rogorc patimr<strong>is</strong><br />

mdgomareoba, metwil arasaxarbielo iyo qmediTunarianob<strong>is</strong><br />

mokleb<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT. winaswar ver ganvWvretT, Tu ra<br />

moxdebo<strong>da</strong> hess paraSutiT <strong>da</strong>Sveb<strong>is</strong>as muxli rom ar<br />

<strong>da</strong>ezianebia <strong>da</strong> adgilobrivi <strong>da</strong>cv<strong>is</strong> mosvlamde, mas moeswro<br />

m<strong>is</strong>vla dungavel kastlamde, hercog<strong>is</strong> saxlSi. <strong>is</strong>toriuli<br />

mecniereb<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxasiaTebeli araa imaze msjeloba,<br />

<strong>da</strong>vuSvaT rogor ganviTardebo<strong>da</strong> movlenebi ase rom ar<br />

momx<strong>da</strong>riyo. Cveni logik<strong>is</strong> diametruli svla mimdinareobs im<strong>is</strong><br />

garSemo ra mox<strong>da</strong>, momx<strong>da</strong>rs ra moyva an ratom. hercogi<br />

hamiltoni, igive lordi strafordi ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> mier<br />

168


warmoebul avantiuraSi didi xn<strong>is</strong> ganmavlobaSi Cabmuli iyo.<br />

saqme exebo<strong>da</strong> zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mcdelobas ingl<strong>is</strong>-germanias<br />

Sor<strong>is</strong> anu urTierTgageb<strong>is</strong> gzeb<strong>is</strong> gamonaxvas, rasac ase<br />

<strong>da</strong>JinebiT moiTxov<strong>da</strong> SotlandiaSi Cafrenili r. hesi.<br />

mogexsenebaT, rom a. haushoferi, ingl<strong>is</strong>urenovani qveyneb<strong>is</strong><br />

eqsperti <strong>da</strong> hitler<strong>is</strong> mrCeveli sagareo saqmeTa<br />

urTierTobebSi, r. hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hercogi hamilton<strong>is</strong> saerTo<br />

nacnobi <strong>da</strong> uaxloesi megobari gaxl<strong>da</strong>T. Tav<strong>is</strong> adiutant<br />

pinCTan dialogSi, romelic hes<strong>is</strong> saxlSi Sedga, r. hes<strong>is</strong> erTerTi<br />

sacdeli gafren<strong>is</strong> Semdeg, fiurer<strong>is</strong> moadgile aRniSnavs:<br />

ra moxdeba, roca me Caval dungavel-kastlSi mivadgebi<br />

hercog<strong>is</strong> saxls. karebs gamiRebs mosamsaxure <strong>da</strong> mkiTxavs: vin<br />

brZandebiT me ga<strong>da</strong>vcem konverts, hercogi rogorc ki<br />

<strong>da</strong>xe<strong>da</strong>vs gancvifrdeba <strong>da</strong> Sin SemipatiJebs. ,,v<strong>is</strong>i saxeli iqneba<br />

im konvertze ser” _ hkiTxa pinCma. ra kargi iqnebo<strong>da</strong> Cemi<br />

gamomeyenebia pinC – upasuxa rudolfma, magram ara. es iqneba a.<br />

haushofer<strong>is</strong> saxeli”[8,73].<br />

rudolf hes<strong>is</strong> TvalTaxedv<strong>is</strong> areali erTob sarwmuno iyo.<br />

cxadia, m<strong>is</strong> ideas mxars uWerdnen nac<strong>is</strong>tur germaniaSi<br />

mniSvnelovani figurebi mama-Svili - karl <strong>da</strong> albrext<br />

haushoferebi. <strong>is</strong> imedovneb<strong>da</strong>, ingl<strong>is</strong>Si maTi <strong>da</strong>xmarebiT<br />

hercogi hamilton<strong>is</strong> naxvas, romelic uinston CerCil<strong>is</strong><br />

opoziciurad ganwyobili ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” wevrad<br />

moiazrebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> romelsac un<strong>da</strong> uzrunvelyo fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> audiencia mefe georg VI-Tan. am molaparakebaTa<br />

Sedegad, r. hesi imedovneb<strong>da</strong>, rom ,,<strong>da</strong>amxob<strong>da</strong> CerCil<strong>is</strong><br />

mTavrobas <strong>da</strong> ase miaRwev<strong>da</strong> zavs ingl<strong>is</strong>Tan. magram <strong>is</strong>, rom<br />

CerCils m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>patimreba SeeZlo, amaze arc ufiqria”[9,83].<br />

169


aRsaniSnavia, rom r. hess imdenad kargad qon<strong>da</strong> gaTvlili<br />

Tav<strong>is</strong>i m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> mosalodneli triumfi, m<strong>is</strong> marcxze arc ufiqria.<br />

m<strong>is</strong>i Sinagani rwmena eifori<strong>is</strong> <strong>is</strong>eT safexurze idga, rom<br />

veraviTari sxva Zala ver <strong>da</strong>Zlev<strong>da</strong>. <strong>is</strong>, mxolod <strong>da</strong> mxolod,<br />

warmatebas xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong> <strong>da</strong> warumateblob<strong>is</strong> ganc<strong>da</strong> imdenad mcire<br />

iyo, masze fiqrs did dros arc uTmob<strong>da</strong>. sxvagvarad, ver<br />

gar<strong>is</strong>kav<strong>da</strong>. rodesac marcxze ufro fiqrob, vidre<br />

gansaxorcielebeli saqm<strong>is</strong> <strong>da</strong>debiT Sedegze, r<strong>is</strong>k<strong>is</strong> albaToba<br />

mcirdeba. warmateb<strong>is</strong> xibli met enTuziazms nergavs a<strong>da</strong>mianSi<br />

<strong>da</strong> <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> gamomdinare stimulic didia. Tumc, wagebiT<br />

<strong>da</strong>sasrul<strong>is</strong> gafiqrebam SesaZlebelia ukeTesi brZol<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong><br />

Segamzados, <strong>is</strong>eve rogorc warumateblob<strong>is</strong> ganc<strong>da</strong>m, magram es<br />

yvelaferi individzea <strong>da</strong>mokidebuli <strong>da</strong> im garemoze, romelSic<br />

<strong>is</strong> imyofeba uaxloes momentebSi. a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong> cxovrebaSi xSiria<br />

impulsuri momentebi, roca ar cdilob <strong>da</strong>ijero, imdenad<br />

gjera sakuTriv Seni. <strong>swored</strong>, amitom hesma bolomde ver<br />

gaaTviTcnobiera pinC<strong>is</strong> azrebi, romelic winaaRmdegobaSi ki<br />

ar modio<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i ufros<strong>is</strong> SexedulebebTan, aramed<br />

arasaxarbielo realobasTan axlo myofi Sewuxebuli kac<strong>is</strong><br />

pozicii<strong>da</strong>n gansji<strong>da</strong> mas. adiutant pinCs marTlac aRelveb<strong>da</strong><br />

r. hes<strong>is</strong> bedi, ramac fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> Tbili<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba warmoSva m<strong>is</strong> mimarT. ,,nu swuxar pinC” –<br />

eubnebo<strong>da</strong> saubr<strong>is</strong> procesSi hesi. rudolfi <strong>da</strong>rwmunebuli iyo,<br />

rom Tavad iyo marTali. imdenad sasiamovno SegrZnebaa Senive<br />

TvalebiT <strong>da</strong>naxuli Senive gancdebi, rom gaormagebuli<br />

energiiT aRvsili veranair problemas ver xe<strong>da</strong>v, an imdenad<br />

pataraa es <strong>da</strong>brkoleba SenTv<strong>is</strong>, ga<strong>da</strong>ulaxavi aRaraferi<br />

geCveneba. vfiqrobT, msgavs situaciaSi aRmoCn<strong>da</strong> r. hesic,<br />

170


omelmac adiutantTan saubarSi Tqva: ,,me warumateblobaze ar<br />

vfiqrob pinC, radgan me var iRbliani a<strong>da</strong>miani”[8,74].<br />

premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>yeneba, rac un<strong>da</strong> moyolo<strong>da</strong><br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si Cafrenas, erTob rTuli,<br />

gabeduli <strong>da</strong> SegviZlia vTqvaT, Tamami ga<strong>da</strong>wyvetlebaa.<br />

poraJenculad ganwyobilma opoziciam <strong>is</strong>ic ver uzrunvelyo<br />

CerCils sruli gancxadeba gaekeTebia parlamentSi, hes<strong>is</strong><br />

CamofrenasTan <strong>da</strong>kavSirebiT. ufro metic, premier-min<strong>is</strong>trma<br />

mSrali, arafr<strong>is</strong>mTqmeli gancxadeb<strong>is</strong> Semdeg ar <strong>da</strong>akmayofila<br />

deputateb<strong>is</strong>gan wamosuli SekiTxvebi am sakiTxze, ar upasuxa<br />

maT. Tu es opoziciurad garkveuli wre iyo ant<strong>is</strong>amTavrobo<br />

gamoxatuleb<strong>is</strong>, maTi moTxovneb<strong>is</strong> poziciuri kursi Tun<strong>da</strong>c am<br />

sakiTxSi, rad ar idga mZlavr moTxovnaTa simaRlemde<br />

ayvanili xom ar viqonioT mxedvelobaSi, rom es iyo susti an<br />

<strong>da</strong>sustebuli Siga fraqcia im didi opozici<strong>is</strong>a, romelic hes<strong>is</strong><br />

Camofrenamde arsebob<strong>da</strong>, xolo fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong><br />

Camofren<strong>is</strong> Semdeg CerCilma <strong>da</strong>asusta im didi politikuri<br />

figureb<strong>is</strong> gamocliT, rogoric iyo magaliTad, hercogi<br />

hamiltoni. amdenad, hercogi nebiT Tu uneblieT premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

iur<strong>is</strong>diqciaSi moeqca. samTavrobo loJaSi gaiJRera<br />

xmam, rom hercogi arasodes Sexvedria r. hess, arc berlin<strong>is</strong><br />

olimpia<strong>da</strong>ze. amrigad, hesTan hamilton<strong>is</strong> <strong>da</strong>makavSirebeli<br />

erTaderTi rgoli Tu ar erT-erTi rbilad gaxliCes. amasTan<br />

<strong>da</strong>kavSirebiT, TemTa palat<strong>is</strong> sxdomaze sityviT gamovi<strong>da</strong><br />

deputati slouni iorkSir<strong>is</strong> sagrafo<strong>da</strong>n: ,,Cven sagareo saqmeTa<br />

min<strong>is</strong>trma <strong>is</strong>ic gviTxra, rom hercogi hess arasodes Sexvedria,<br />

magram Tqven xom iciT es ar<strong>is</strong> tyuili”[2,89]. <strong>is</strong>m<strong>is</strong> kiTxva: ras<br />

uSaveb<strong>da</strong> hes<strong>is</strong> nacnoboba hamiltons berlin<strong>is</strong> olimpiadi<strong>da</strong>n,<br />

171


Tuki maT Sor<strong>is</strong> Semdeg aranairi kontaqti ar yofila. ratom<br />

malavdnen am ubralo nacnobobas ase gul<strong>da</strong>gul<br />

1936 wels berlin<strong>is</strong> olimpiur TamaSebze britaneT<strong>is</strong><br />

delegaciaSi roml<strong>is</strong> wevric hercogi hamiltoni iyo, Sedio<strong>da</strong><br />

ramdenime parlamentari: harold balfuri, jim viderbarni,<br />

kenet lindsei. jeims duglas hamilton<strong>is</strong> TqmiT, mamam<strong>is</strong>i anu<br />

hercogi hamiltoni germaniaSi wasula im mizniTac, gaerkvia<br />

rogor viTardebo<strong>da</strong> germani<strong>is</strong> sahaero Zalebi[5,69].<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> delegaciaSi iyvnen aseve oficialuri pirebi<br />

maRali ar<strong>is</strong>tokratii<strong>da</strong>n: lordi aberdini, ser noel kurt<strong>is</strong><br />

beneti <strong>da</strong> lordi barli.<br />

cnobilia, rom markiz klaidsdeilma igive hercogma<br />

hamiltonma berlinSi liutfafes gacnob<strong>is</strong> survili gamoTqva<br />

[1,955]. am sakiTxze albrext haushoferma TxovniT mimarTa<br />

gerings, am ukanasknelma ki brZaneba gasca Tav<strong>is</strong>i moadgil<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong> sahaero Zaleb<strong>is</strong> Stab<strong>is</strong> ufros<strong>is</strong> general milx<strong>is</strong><br />

m<strong>is</strong>amarTiT, neba <strong>da</strong>erToT hercog<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> saaviacio qarxneb<strong>is</strong><br />

gacnoba-<strong>da</strong>Tvaliereb<strong>is</strong> sakiTxSi. am<strong>is</strong> Semdeg, hamiltons<br />

aCvenes staaken<strong>is</strong>a <strong>da</strong> dioberic<strong>is</strong> aerodromebi,<br />

<strong>da</strong>aTvalierebines roxthofen<strong>is</strong> eskadrilia, romelsac geringi<br />

xelmZRvanelob<strong>da</strong> pirveli msoflio om<strong>is</strong> <strong>da</strong>sasruls. stumari<br />

waiyvanes lexfeld<strong>is</strong> aerodromzec, magram mas axali<br />

bomb<strong>da</strong>mSeneb<strong>is</strong> <strong>da</strong>Tvaliereb<strong>is</strong> neba ar <strong>da</strong>rTes. rogorc Cans,<br />

nac<strong>is</strong>tebi mixvdnen hercog<strong>is</strong> ganzraxvas <strong>da</strong> bolomde ar<br />

gaixsnen masTan. mxolod <strong>is</strong> aCvenes, rom germania ar iyo susti<br />

qveyana <strong>da</strong> Tav<strong>is</strong> <strong>da</strong>cva SeeZlo, magram <strong>is</strong> rom germanias Tavad<br />

wamoewyo omi an ga<strong>da</strong>suliyo revanSze, am<strong>is</strong> gamaZlierebeli<br />

<strong>da</strong>sturi ingl<strong>is</strong>el stumars, ubralod, Segnebulad ar m<strong>is</strong>ces.<br />

172


1939 wl<strong>is</strong> 6 oqtombers, im dros roca nac<strong>is</strong>turma germaniam<br />

om<strong>is</strong> safrTx<strong>is</strong> winaSe <strong>da</strong>ayena mTeli evropa gazeT ,,TaimsSi”<br />

ibeWdeba hercogi hamilton<strong>is</strong> werili. werilSi <strong>is</strong> mouwodebs<br />

am ori qveyn<strong>is</strong> Rirseul mkvidrT, miusxdnen molaparakebaTa<br />

magi<strong>da</strong>s zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> mizniT[5,95). amave stati<strong>is</strong> Sinaarsi<br />

<strong>da</strong>axloebiT 10 saaTze gadmosca germani<strong>is</strong> radiom. cxadia,<br />

Hhaushoferi <strong>da</strong> hesi mas mousmen<strong>da</strong>. safiqralia, aqve gaCndebo<strong>da</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Tan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> imedi. rogorc gamoCn<strong>da</strong>, hercogi<br />

hamiltoni am<strong>is</strong> didi mosurne yofila. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT,<br />

gavixsenoT wigni romelsac ilze prioli kiTxulob<strong>da</strong>, m<strong>is</strong>i<br />

meuRl<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> wina dReebSi. es wigni hercogma albrext<br />

haushofers aCuqa warweriT: ,,keTili survilebiTa <strong>da</strong> ukeTesi<br />

momavl<strong>is</strong> rwmeniT, raTa Cveni urTierToba ga<strong>da</strong>izardos am ori<br />

qveyn<strong>is</strong> urTierTgageb<strong>is</strong> miRwevaSi”[8,81] .<br />

amdenad, hercogi hamiltoni aSkarad gamoxatav<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong><br />

survils germaniasTan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> Sesaxeb. m<strong>is</strong>i sentencii<strong>da</strong>n<br />

irkveva, rom hamiltoni SesaZleblad Tvli<strong>da</strong> faS<strong>is</strong>tebTan<br />

mokavSireobas <strong>da</strong> am Tvalsazr<strong>is</strong><strong>is</strong> sajaro gamovlenas ar<br />

eridebo<strong>da</strong>. hercog<strong>is</strong> aseTi <strong>da</strong>mokidebuleba nac<strong>is</strong>turi<br />

germani<strong>is</strong> mimarT, vfiqrobT, m<strong>is</strong>i germaneli megobr<strong>is</strong> albrext<br />

haushoferTan kontaqtma ganapiroba. maTi keTilsasurveli<br />

pozicia, maTive azriT, germania-ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> urTierT<strong>da</strong>axloeb<strong>is</strong><br />

winapirobad un<strong>da</strong> qceuliyo, rac Tav<strong>is</strong> mxriv kontinentze<br />

mSvidob<strong>is</strong> <strong>da</strong>myarebas uzrunvelyof<strong>da</strong>.<br />

rogorc cnobilia, albrext haushoferi mSvidob<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>myareb<strong>is</strong> mosurne yofila <strong>da</strong> faqtobrivad gmob<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong><br />

ant<strong>is</strong>amSvidobo <strong>da</strong> revanS<strong>is</strong>tuli politik<strong>is</strong> gatarebas sxva<br />

ereb<strong>is</strong> mimarT. am<strong>is</strong> gamo, <strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong> simpaTiiT ar<br />

173


sargeblob<strong>da</strong> <strong>da</strong> albrext<strong>is</strong> didi xn<strong>is</strong> survili gamx<strong>da</strong>riyo<br />

germani<strong>is</strong> sagareo saqmeTa min<strong>is</strong>tri, m<strong>is</strong>i am SexedulebaTa gamo<br />

ignorirebul iqna. karl haushofer<strong>is</strong> Svil<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong> es<br />

STabejdileba faruli ar yofila. r. hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong> Semdeg,<br />

1941 wl<strong>is</strong> 12 ma<strong>is</strong>s, a. haushoferi gestapoSi gamoiZaxes <strong>da</strong><br />

ubrZanes am sakiTx<strong>is</strong> irgvliv axsna-ganmartebiTi baraTi<br />

<strong>da</strong>ewera. albrexti mixv<strong>da</strong>, rom saqme cu<strong>da</strong>d iyo. mas hes<strong>is</strong><br />

saxiT mfarveli aRar yav<strong>da</strong>, amitom ga<strong>da</strong>wyvita, sakuTari Tav<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>cva Tavad aeRo xelT. man awon-<strong>da</strong>wona Seqmnili viTareb<strong>is</strong><br />

sirTule <strong>da</strong> axna-ganmartebiT baraTs <strong>da</strong>urTo yvela im pirTa<br />

sia, v<strong>is</strong>ac <strong>is</strong> icnob<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si. pirvel rigSi, man <strong>da</strong>asaxela<br />

hercogi hamiltoni – parlament<strong>is</strong> wevri, lordi <strong>da</strong>nglasi ♣ –<br />

premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> piradi saparlamento mdivani, aviaci<strong>is</strong><br />

min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> moadgile balfuri, ganaTleb<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> moadgile<br />

lindsei (nacional-liberali), Sotlandi<strong>is</strong> saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

moadgile viderbarni. amasTan, albrextma aRniSna, rom aq<br />

CamoTvlil a<strong>da</strong>mianebs axlo kavSiri qon<strong>da</strong> sasamarTlosTan <strong>da</strong><br />

samefo karTan. hamilton<strong>is</strong> umcrosi Zma Tav<strong>is</strong>i meuRl<strong>is</strong><br />

meSveobiT naTesaur kavSirSi imyofebo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

dedofalTan. TviT hamilton<strong>is</strong> sidedri - hercoginia<br />

norTumberlendi samefo kar<strong>is</strong> garderob<strong>is</strong> xelmZRvaneli<br />

yofila, xolo hercog<strong>is</strong> siZe - lordi iustas persi,<br />

ramdenjerme min<strong>is</strong>tri, konservatiuli parti<strong>is</strong> gavleniani wevri<br />

<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong>Si cnobili piri gaxl<strong>da</strong>T. amave jgufs, a.<br />

haushofer<strong>is</strong> TqmiT, axlo kontaqtebi qon<strong>da</strong> Zvel<br />

konservatorebTan _ stenleb<strong>is</strong> cnobil ojaxTan: oliver<br />

stenlTan, lord derb<strong>is</strong>Tan; agreTve gazeT ,,Taims<strong>is</strong>” mflobel<br />

♣<br />

lordi <strong>da</strong>nglasi- ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> momavali premier-min<strong>is</strong>tri<br />

174


astorebTan. amaTgan, ojax<strong>is</strong> ufrosi min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> moadgile<br />

yofila, xolo Svili erTxans sagareo saqmeTa <strong>da</strong> Sinagan<br />

saqmeTa min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> moadgile, Semdeg ki madridSi ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

elC<strong>is</strong>, ser samoel hor<strong>is</strong> piradi saparlamento mdivani.<br />

<strong>da</strong>saxelebul pirTagan aseve moixseniebian: lordi loTiani,<br />

aSS-Si ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> elCi, romelic m<strong>is</strong>i sikvdil<strong>is</strong> Semdeg lordma<br />

halifaqsma Secvala. strengi - forin of<strong>is</strong><strong>is</strong> centraluri<br />

departament<strong>is</strong> xelmZRvaneli, romelic 1939 wl<strong>is</strong> zafxulSi<br />

ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> delegacias xelmZRvanelob<strong>da</strong> moskovSi, ingl<strong>is</strong>safrangeT-sabWoTa<br />

kavSir<strong>is</strong> molaparakebebze. o’ meili – elCi<br />

ungreTSi, sagareo saqmeTa samin<strong>is</strong>tros samxreT-aRmosavleT<br />

evrop<strong>is</strong> departament<strong>is</strong> yofili meTauri. aseve, man <strong>da</strong>asaxela<br />

saerTaSor<strong>is</strong>o wiTeli jvr<strong>is</strong> vice-prezidenti <strong>da</strong> erTa lig<strong>is</strong><br />

kom<strong>is</strong>ari <strong>da</strong>ncigSi - profesori karl burkhardti.<br />

a. haushoferma <strong>da</strong>saxelebul gavlenian pirTa<br />

nacnobobiT Tav<strong>is</strong>eburi <strong>da</strong>mcavi zoli Seqmna, hitler<strong>is</strong>agan<br />

mosalodneli r<strong>is</strong>xv<strong>is</strong> Tavi<strong>da</strong>n acileb<strong>is</strong> mizniT. amasTan, man<br />

fiurers Tav<strong>is</strong>i sargeblianob<strong>is</strong> SesaZlebloba miawo<strong>da</strong>. hercog<br />

hamiltonTan albrext<strong>is</strong> piradi kontaqtebi, m<strong>is</strong>ave<br />

usafrTxoeb<strong>is</strong> garantad iqca germaniaSi im motiviT, rom jer<br />

kidev rCebo<strong>da</strong> imedi hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>eleb<strong>is</strong>agan<br />

gamoTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong>a. <strong>swored</strong>, es mizezi safuZvlad <strong>da</strong>edo<br />

albrext<strong>is</strong> cixi<strong>da</strong>n gaTav<strong>is</strong>uflebas, rac m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>patimrebi<strong>da</strong>n<br />

umokles droSi ganxorciel<strong>da</strong>. es imdenad <strong>da</strong>ujerebeli iyo,<br />

nac<strong>is</strong>tur germaniaSi gakvirvebas TviT ze<strong>da</strong> eSelonebSic<br />

gamoTqvamdnen, magram 1944 wels, rodesac fiurers hes<strong>is</strong><br />

gaTav<strong>is</strong>ufleb<strong>is</strong> yovelgvari imedi ga<strong>da</strong>ewura, a. haushoferi<br />

kvlav <strong>da</strong>apatimres <strong>da</strong> moabit<strong>is</strong> cixeSi Casves. meore msoflio<br />

175


om<strong>is</strong> <strong>da</strong>sasrulamde, <strong>is</strong> hitler<strong>is</strong> brZanebiT <strong>da</strong>xvrites.<br />

miuxe<strong>da</strong>vad im<strong>is</strong>a, rom r. hesma ingl<strong>is</strong>Si gafrenamde <strong>da</strong>tova<br />

werili, romelic miznad <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> a. haushofer<strong>is</strong><br />

xelSeuxeblobas, werilma am pirovneb<strong>is</strong> u<strong>da</strong>naSaulob<strong>is</strong><br />

prezumpci<strong>is</strong> uzrunvelyofa ver SeZlo. a. haushoferTan<br />

Se<strong>da</strong>rebiT ukeTes mdgomareobaSi aRmoCn<strong>da</strong> hercogi hamiltoni.<br />

Tu gaviTval<strong>is</strong>winebT imas, rom m<strong>is</strong> renomes Crdili miadga<br />

did britaneTSi <strong>da</strong> hercogi Tav<strong>is</strong>eburad ganicdi<strong>da</strong> amas, m<strong>is</strong>i<br />

pasux<strong>is</strong>mgeblob<strong>is</strong> sakiTxi arasdros <strong>da</strong>mdgara. premiermin<strong>is</strong>tri,<br />

uinston CerCili yovelTv<strong>is</strong> cdilob<strong>da</strong> hercog<strong>is</strong><br />

reabilitacias sazogadoeb<strong>is</strong> TvalSi im DdReebSi, roca<br />

parlamentSi cxare d<strong>is</strong>kusiebi imarTebo<strong>da</strong> hamilton<strong>is</strong> am<br />

gafrenaSi monawileob<strong>is</strong> Sesaxeb. aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trs, ser<br />

arCilbad sinklers ucdia hercog<strong>is</strong> gamarTleba <strong>da</strong> am mizniT<br />

aRuniSnavs, rom <strong>is</strong> arasodes ar Sexvedria fiurer<strong>is</strong><br />

moadgiles. miT ufro aranairi mimowera ar qon<strong>da</strong>o masTan.<br />

mtkicebulebad ki gamoiyena faqti, rodesac hamiltoni ukve<br />

<strong>da</strong>patimrebul r. hess Sexv<strong>da</strong> merihil<strong>is</strong> barakebSi, glazgoSi,<br />

hercogma verc ki icnoo hesi. ,,me ar vici, m<strong>is</strong>wera Tu ara hesma<br />

werili hamiltons, magram sruli pasux<strong>is</strong>mgeblobiT SemiZlia<br />

ganvacxado, rom msgavsi werili hamiltons ar miuRia, <strong>is</strong>eve<br />

rogorc romelime pasux<strong>is</strong>mgebel pirs am qveyanaSi”[10,396].<br />

rogorc cnobilia, Sotlandi<strong>is</strong> miwaze paraSutiT<br />

<strong>da</strong>Sveb<strong>is</strong> Semdeg, fiurer<strong>is</strong> moadgilem Tavi alfred hornad<br />

waradgina. pirveli kaci, v<strong>is</strong>ac r. hesma ,,simarTle amcno”<br />

hercogi hamiltoni iyo, rodesac hercogma uari ganacxa<strong>da</strong><br />

hes<strong>is</strong> nacnobobaze am ukanasknelma aCvena fotosuraTi, sa<strong>da</strong>c<br />

gamosaxuli iyo rudolfi Tav<strong>is</strong> 3 wl<strong>is</strong> SvilTan, volf<br />

176


iudigerTan. hamiltonma <strong>da</strong>xe<strong>da</strong> suraTs <strong>da</strong> Tqva: ,,me vxe<strong>da</strong>v,<br />

rom es kaci Tqven xarT, magram me ar vici, ar<strong>is</strong> Tu ara es<br />

fiurer<strong>is</strong> moadgile”[7,178]. am pasuxma hesi imdenad gaaogna<br />

lam<strong>is</strong> rwmena <strong>da</strong>karga, m<strong>is</strong>i aq Camosvl<strong>is</strong> mizn<strong>is</strong> miRwev<strong>is</strong><br />

saqmeSi. SeiZleba es momenti CaiTvalos m<strong>is</strong>i uimedob<strong>is</strong> pirvel<br />

gamovlinebad hamilton<strong>is</strong> samSobloSi. magram ufro didi<br />

uimedoba win elodebo<strong>da</strong>, rodesac gegma m<strong>is</strong>i samSvidobo<br />

SemoTavazeb<strong>is</strong>a realur safuZvels moklebuli iyo. londoni<br />

<strong>da</strong> mimdebare qalaqebi, <strong>swored</strong>, m<strong>is</strong>i Camofren<strong>is</strong> Rames <strong>da</strong>ibomba,<br />

magram xom SeiZlebo<strong>da</strong> ingl<strong>is</strong> Tavs <strong>da</strong>texili ubedureba<br />

gamoyenebuliyo am or qveyanas Sor<strong>is</strong>, om<strong>is</strong> Sewyvet<strong>is</strong> sababad<br />

<strong>da</strong> germaneleb<strong>is</strong> mier miyenebuli uzarmazari zaral<strong>is</strong> fonze,<br />

mokavSireob<strong>is</strong> xeli gamoewo<strong>da</strong> did britaneTs germaniasTan<br />

brZol<strong>is</strong> Sewyvet<strong>is</strong> mizniT. ser arCilbad sinklers<br />

informaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong>, <strong>da</strong>f kuper<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT parlamentSi<br />

sayveduri gamouTqvams, rogor gaJonao presaSi cnobam<br />

hamilton - hes<strong>is</strong> nacnobob<strong>is</strong> Sesaxeb. rogorc irkveva, saqm<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>bralebas <strong>da</strong>f kuper<strong>is</strong> moadgileze, uolter monktonze<br />

cdilobdnen, romelic erT dros cnobili mzveravi yofila.<br />

magram monkton<strong>is</strong> Rirseba <strong>da</strong>icva lordma svintonma,<br />

uSiSroeb<strong>is</strong> sakordinacio komitet<strong>is</strong> xelmZRvanelma, yofilma<br />

aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>trma. rogorc Cans, garTulebuli situaciiT<br />

<strong>is</strong>argebla ingl<strong>is</strong>Si komun<strong>is</strong>turma partiam <strong>da</strong> ivn<strong>is</strong><strong>is</strong> Tv<strong>is</strong><br />

broSuraSi gamoaqveyna statia, hercogi hamilton<strong>is</strong> braldeb<strong>is</strong><br />

wayeneb<strong>is</strong> moTxovniT. rogorc u. CerCil<strong>is</strong> arqivi<strong>da</strong>n irkveva, es<br />

broSura hercogs ga<strong>da</strong>sces mgzavrob<strong>is</strong>as[1,7], ramac am<br />

ukanasknel<strong>is</strong> aRSfoTeba gamoiwvia. sasamarTloSi sarCel<strong>is</strong><br />

aRZvr<strong>is</strong> SemTxvevaSi, hamiltoni fiqrob<strong>da</strong> Tav<strong>is</strong> Rirseb<strong>is</strong><br />

177


<strong>da</strong>cvas, magram premier-min<strong>is</strong>tri kategoriuli winaaRmdegi<br />

aRmoCn<strong>da</strong>. igegmebo<strong>da</strong> rudolf hes<strong>is</strong> sasamarTloSi mowmed<br />

gamoZaxeb<strong>is</strong> an sakanSi m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong> mcdeloba, aman ki<br />

uinston CerCil<strong>is</strong> uaryofiTi reaqcia gamoiwvia. ,,aravin ic<strong>is</strong>,<br />

ras ityv<strong>is</strong> igi jvaredini <strong>da</strong>kiTxv<strong>is</strong> procesSi”[1,12]. amasTan,<br />

hercogs urCia gamoetana Tav<strong>is</strong>i sarCeli sasamarTlo<strong>da</strong>n, rac<br />

sabolood <strong>da</strong>kmayofilebul iqna. <strong>is</strong>m<strong>is</strong> kiTxva: ratom malav<strong>da</strong><br />

hercogi hesTan nacnobobas ase gul<strong>da</strong>gul ras aZlev<strong>da</strong> es<br />

hess an ras kargav<strong>da</strong> amiT hercogi hamiltoni hamiltonma<br />

Tav<strong>is</strong>i berlinSi yofniT, erTgvari soli<strong>da</strong>roba usityvod<br />

gamoucxa<strong>da</strong> nac<strong>is</strong>tebs, miiRo ra maTi mowveva, xolo r. hesTan<br />

saRamos gamarTul vaxSamze m<strong>is</strong>vliT, xazi gausva pirad<br />

<strong>da</strong>interesebas nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong>admi. rogorc Cans, mas ar sZul<strong>da</strong><br />

faS<strong>is</strong>ti germanelebi <strong>da</strong> am<strong>is</strong> <strong>da</strong>sturia, m<strong>is</strong>i albrext<br />

haushoferTan megobroba, roml<strong>is</strong> mam<strong>is</strong> ideebi main kampf<strong>is</strong><br />

<strong>ZiriTadi</strong> debulebebia. u. CerCil<strong>is</strong> memuarebi<strong>da</strong>n vityobT, rom<br />

hercogma mas telefoniT acnoba fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong><br />

SotlandiaSi Camofren<strong>is</strong> ambavi[4,32]. megobr<strong>is</strong> agarakze myofi<br />

premier-min<strong>is</strong>tri kinokomedias uyureb<strong>da</strong> Zmebi marqseb<strong>is</strong><br />

monawileobiT, masTan mivi<strong>da</strong> mdivani <strong>da</strong> amcno rom telefonTan<br />

hercogi hamiltoni sTxov<strong>da</strong>. arsebobs gansxvavebuli versia.<br />

hercogi pira<strong>da</strong>d wavi<strong>da</strong> CerCil<strong>is</strong> agarakze <strong>da</strong> pir<strong>is</strong>pir amcno<br />

hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> ambavi. maT saubars aviaci<strong>is</strong> min<strong>is</strong>tri, ser<br />

arCilbad sinkleric <strong>da</strong>swrebia. rogorc irkveva, CerCils<br />

uTqvams aravin mixsenos rudolf hesi, me mivdivar Zmebi<br />

marqseb<strong>is</strong> sanaxavad <strong>da</strong> SeuerT<strong>da</strong> gverdiT oTaxSi momlodine<br />

stumrebs film<strong>is</strong> sanaxavad. es xdeba im dros, roca londoni<br />

masiurad ibombebo<strong>da</strong> nac<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n. rogorc<br />

178


CerCili ixsenebs, <strong>is</strong> uZluri iyo im Rames rame gaekeTebia.<br />

maSin rodesac m<strong>is</strong>i Tanamoqalaqeni ixocebodnen, roca m<strong>is</strong>i<br />

qveyn<strong>is</strong> aTasobiT gaubedurebuli a<strong>da</strong>miani Svelas iTxov<strong>da</strong>,<br />

premier-min<strong>is</strong>tri guneba-ganwyob<strong>is</strong> gaumjobeseb<strong>is</strong>aken<br />

<strong>is</strong>wrafvo<strong>da</strong>. SesaZlebelia, erT<strong>is</strong> mxriv, man xazi ar gausva<br />

hes<strong>is</strong> Camofren<strong>is</strong> mniSvnelobas, xolo meores mxriv uZluri<br />

iyo rame arsebiTi gaekeTebia. rodesac winaaRmdegoba sakuTar<br />

Zalebs aRemateba, m<strong>is</strong>i <strong>da</strong>Zlev<strong>is</strong> survilic neldeba. am dros,<br />

adgili aqvs simSvid<strong>is</strong> uCveulo gamovlinebas, rasac premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

SemTxvevaSi qon<strong>da</strong> adgili. proces<strong>is</strong><br />

gaxangrZliveb<strong>is</strong>as xdeba Zaleb<strong>is</strong> koncentrireba, rac xels<br />

uwyobs unar<strong>is</strong> gamomuSavebas gaumklavde Tavs <strong>da</strong>texil<br />

problemas. simSvid<strong>is</strong> <strong>da</strong>ufleb<strong>is</strong>as energi<strong>is</strong> <strong>da</strong>zogvac xdeba,<br />

magram roca pasuxob winaaRmdegobaze maSin, roca ver<br />

umklavdebi, Zaleb<strong>is</strong> fuWi xarjviT ormagad ziandeba fsiqika,<br />

uRono xdebi winaaRmdegob<strong>is</strong> gawev<strong>is</strong> dros, sasurveli Sedeg<strong>is</strong><br />

miuReblob<strong>is</strong> gamo. roca marcx<strong>is</strong> gaanalizeba xdeba, umjobesia<br />

Sesafer<strong>is</strong> situacias <strong>da</strong>elodo. manam ki SeinarCuno <strong>is</strong> pozicia,<br />

rac <strong>da</strong>marcxebamde geWira. premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> qmedeba<br />

gonierebas moklebuli rodi gaxl<strong>da</strong>T. <strong>is</strong> rigiTi a<strong>da</strong>mian<strong>is</strong><br />

msgavsad, mwuxarebas ver miecemo<strong>da</strong>. m<strong>is</strong>i pirovnuli simtkice<br />

ga<strong>da</strong>mwyveti iyo, raTa ar gatexiliyo sazogadoeba. amasTan,<br />

mas ar sur<strong>da</strong> opozici<strong>is</strong> rigebi gaeZlierebia Tav<strong>is</strong>i<br />

ukomprom<strong>is</strong>o ga<strong>da</strong>wyvetilebiT. hercogTan SesaZlo<br />

<strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pireba premier-min<strong>is</strong>trs CrdilSi ar <strong>da</strong>toveb<strong>da</strong>. om<strong>is</strong><br />

dros, hercogi - CerCil<strong>is</strong> SesaZlebeli <strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong><br />

warmoCena gamoiwvev<strong>da</strong>, ara mxolod hercog<strong>is</strong> retrospeqtiul<br />

ganqiqebas, aramed u. CerCil<strong>is</strong> avtoritetul ryevas. om<strong>is</strong><br />

179


periodSi, mosaxleobaSi uaryofiTi muxt<strong>is</strong> Setana<br />

arasasurveli iyo. londonSi <strong>da</strong> mimdebare qalaqebSi<br />

moklulTa <strong>da</strong> <strong>da</strong>WrilTa ricxvi aTasobiT iyo. de<strong>da</strong>qalaqi<br />

cecxl<strong>is</strong> alSi gaxveuliyo. <strong>da</strong>ngreuli <strong>da</strong> ganadgurebuli<br />

Senobebi, a<strong>da</strong>mianTa saxlebi iwvo<strong>da</strong>, xolo usaxlkarod<br />

<strong>da</strong>rCenili <strong>da</strong> sikvdils ga<strong>da</strong>rCenilni Svelas iTxovdnen.<br />

mTavrobaSi namdvilad ar iyo urTierT<strong>da</strong>pir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

erTmaneT<strong>is</strong> mimarT pozicieb<strong>is</strong> garkvev<strong>is</strong> dro. gana, hes<strong>is</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si Cafrena Tav<strong>is</strong>Tavad ar <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> samoqalaqo bunts,<br />

roml<strong>is</strong> mizanic premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>yeneba un<strong>da</strong> yofiliyo.<br />

mogvianebiT, Span<strong>da</strong>us cix<strong>is</strong> patimari fiurer<strong>is</strong> yofili<br />

moadgile cix<strong>is</strong> amerikel komen<strong>da</strong>tTan, iujin biordTan ityv<strong>is</strong>:<br />

,,rogor megona, rom Cemi ingl<strong>is</strong>Si CasvliT CerCil<strong>is</strong><br />

ga<strong>da</strong>yenebas mivaRwevdi, es iyo Cemi yvelaze didi Secdoma”[3,<br />

71]. parlamentSi hercog<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT mwvave debatebi Sedga,<br />

romelic miznad <strong>is</strong>axav<strong>da</strong> simarTl<strong>is</strong> <strong>da</strong>dgenas, magram<br />

uSedegod. amasTan <strong>da</strong>kavSirebiT, SegviZlia moviSvelioT<br />

Semdegi gamonaTqvami: politikoseb<strong>is</strong>gan sul erTia simarTles<br />

ver <strong>da</strong>adgen, radgan bavSvobi<strong>da</strong>nve yvela Rilze arian<br />

Sekrulnio. Tu hercogi hamiltoni 1936 wels berlin<strong>is</strong><br />

olimpia<strong>da</strong>ze yofn<strong>is</strong>as, germani<strong>is</strong> samxedro teqnik<strong>is</strong> zrd<strong>is</strong><br />

rogorobiT iyo <strong>da</strong>interesebuli, m<strong>is</strong>i interes<strong>is</strong> sferoSi amave<br />

qveyn<strong>is</strong> maRali pirebic Sevidodnen. faS<strong>is</strong>tebi msoflios<br />

araerT saxelmwifoTa warmomadgenleb<strong>is</strong> yuradReb<strong>is</strong> centrSi<br />

eqceo<strong>da</strong>. maT mier warmoebulma politikam u. CerCil<strong>is</strong><br />

winamorbedi premier-min<strong>is</strong>tric n. Cemberleni Tav<strong>is</strong>ebur<br />

orbitaSi moaqcia, romelmac imxanad sxva Zala ver irwmuna,<br />

gar<strong>da</strong> hitler<strong>is</strong>a. m<strong>is</strong>i goneba hitler<strong>is</strong> yovl<strong>is</strong>SemZle talRas<br />

180


imdenad <strong>da</strong>efara, rom sakuTari energi<strong>is</strong> mozRvavebas ver<br />

grZnob<strong>da</strong>, m<strong>is</strong>i SeqceviTi xasiaT<strong>is</strong> gamo. mas ukan mihqon<strong>da</strong><br />

Tav<strong>is</strong>i energia <strong>da</strong> ivsebo<strong>da</strong> axliT, magram es ar iyo m<strong>is</strong>i. an<br />

imdenad SemoiWra masSi axali, m<strong>is</strong><strong>da</strong> uneburad gaqra Zveli. am<br />

faqtorma masSi SiS<strong>is</strong> sindrom<strong>is</strong> <strong>da</strong>Zleva gamoiwvia, romelsac<br />

n. Cemberleni flob<strong>da</strong> sahaero fren<strong>is</strong> mimarT. gare<strong>da</strong>n<br />

SemoWrilma sxva energiam <strong>is</strong> masze <strong>da</strong>mokidebuli gaxa<strong>da</strong> <strong>da</strong><br />

STaunerga rwmena, Sinagani siaxl<strong>is</strong> aRtkineb<strong>is</strong> moTxovniT. es<br />

imdenad STambeW<strong>da</strong>vi iyo, romc <strong>da</strong>eZlia ver <strong>da</strong>farav<strong>da</strong>, rameTu<br />

saam<strong>is</strong>o muxti mas ar qon<strong>da</strong>. raimes <strong>da</strong>farvas Zala sWirdeba,<br />

radgan cdilob. magram roca goneba wamaxal<strong>is</strong>ebeli<br />

Zal<strong>is</strong>xmeviT ivseba, pirvel adgilze gadmoinacvlebs gancdebi.<br />

71 wl<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>tri pirvelad jdeba TviTmfrinavSi <strong>da</strong><br />

mifrinavs hitlerTan Sesaxvedrad berxteshadenSi. fiurer<strong>is</strong><br />

pacif<strong>is</strong>turma ganwyobam imdenad Seavso SiSiT gamowveuli<br />

vakuumi, rom Cemberlen<strong>is</strong> cxovrebaSi axali etapi <strong>da</strong>iwyo. es<br />

iyo m<strong>is</strong>i sulieri gamoRviZeb<strong>is</strong> akordi. cvlilebaTa<br />

algoriTmi rodia martivad aRsaqmeli. wleb<strong>is</strong> matebasTan<br />

erTad azrovneb<strong>is</strong> SigTavsSi gamokveTili SesaZleblobeb<strong>is</strong><br />

moduneba xdeba. hitlerma Tav<strong>is</strong>i aqtiurobiT CemberlenSi<br />

<strong>da</strong>debiTi muxti Seitana. amas grZnob<strong>da</strong> rogorc premiermin<strong>is</strong>tri,<br />

aseve hitleric. vinc a<strong>da</strong>mianur grZnobebze maRla<br />

dgas, cxovrebaSi erTxel mainc aRmoCndeba a<strong>da</strong>mianuri<br />

gancdeb<strong>is</strong> gavlen<strong>is</strong> qveS, radgan es mas kmayofilebas sZens<br />

rogorc mokv<strong>da</strong>vs. didi britaneT<strong>is</strong> sahaero Zaleb<strong>is</strong><br />

xelmZRvaneli hercogi hamiltonic mokv<strong>da</strong>vi iyo. <strong>is</strong> qveyn<strong>is</strong><br />

samsaxurSi idga, magram roca saubaria qveyn<strong>is</strong> interesebze<br />

ga<strong>da</strong>wyvetilebebs sakuTari goneb<strong>is</strong> xarjze iReb, radgan<br />

181


amgvarad azrovneb. qveyn<strong>is</strong> keTildReob<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> amodixar im<br />

Sexedulebebi<strong>da</strong>n, rac yalibdeba metwil sakuTari azreb<strong>is</strong><br />

safuZvelze. qveyn<strong>is</strong> SigniT pozicia-opozici<strong>is</strong> arseboba<br />

metyvelebs ama Tu im sakiTxze gansxvavebuli pozicieb<strong>is</strong><br />

fiqsirebas. es Tav<strong>is</strong>Tavad saTaves iRebs pirovneb<strong>is</strong><br />

subordinaci<strong>is</strong> mkveTrad gamoxatuli sxvaobi<strong>da</strong>n. a<strong>da</strong>mianebi<br />

erTmaneTs ar gavs, maT SeiZleba raRac aerTianebdeT an rame<br />

qondeT saerTo. magram mocemul konkretul momentSi Cven<br />

mxolod sawy<strong>is</strong><strong>is</strong> Ziebas ki ar viwyebT, aramed naTqvam<strong>is</strong><br />

mixedviT Sesabam<strong>is</strong> <strong>da</strong>mokidebulebas vadgenT. araadeqvaturi<br />

Sexedulebeb<strong>is</strong> fonze Sepir<strong>is</strong>pireb<strong>is</strong> gar<strong>da</strong>uvali metafaza<br />

<strong>ikveTeba</strong>. a<strong>da</strong>miani yalibdeba sakuTari gamocdileb<strong>is</strong> fasad <strong>da</strong><br />

sazogadoebasTan maTi urTierTob<strong>is</strong> es mxare zogjer<br />

arsebiTia, zogjer familiaruli. sazogadoeb<strong>is</strong> neba pirovneb<strong>is</strong><br />

Segnebas ar un<strong>da</strong> <strong>da</strong>upir<strong>is</strong>pirdes. es gamoiwvevs gar<strong>da</strong>tex<strong>is</strong><br />

kvalifikaciur koordinacias <strong>da</strong> seriozul cvlilebebs<br />

SexedulebaTa kvlavwarmoeb<strong>is</strong> produqtSi. azreb<strong>is</strong> regulireba<br />

un<strong>da</strong> moxdes bunebrivad, magram roca saqme gvaqvs xelovnur<br />

mcdelobasTan, amaSic cudi araferia. es niSnavs imas, rom<br />

individi gamoimuSavebs neb<strong>is</strong>yofas <strong>da</strong> gare faqtoreb<strong>is</strong> xarjze<br />

xdeba m<strong>is</strong>i sinTezi Sinagani gamovlinebeb<strong>is</strong> metafazebTan. esaa<br />

mzardi aRqm<strong>is</strong> sakiTxi, roml<strong>is</strong> nivelireba konkretul<br />

qmedebebTan SeuZlebelia, radgan arsebobs xar<strong>is</strong>xi <strong>da</strong><br />

raodenoba. raodenob<strong>is</strong> eqvivalenti araTanabrob<strong>is</strong> simptoms<br />

gamoricxavs. aqve Cndeba Tv<strong>is</strong>obrioba, romelSic raodenobas<br />

ga<strong>da</strong>vyavarT. Tv<strong>is</strong>obrioba sakuTrebasTan asocirdeba,<br />

romelsac gamoimuSavebs individi <strong>da</strong>grovili energi<strong>is</strong><br />

mixedviT. xdeba xar<strong>is</strong>x<strong>is</strong> ,,aklimatizacia” SeZen<strong>is</strong> xarjze <strong>da</strong><br />

182


aodenob<strong>is</strong> ,,kremacia” gacem<strong>is</strong> fasad. droTa ganmavlobaSi<br />

erTferovani pasaJebi iCens Tavs <strong>da</strong> maT<strong>da</strong>mi araerTgvarovani<br />

<strong>da</strong>mokidebuleba Cndeba. Tu warsulSi <strong>da</strong>uokeblad veswrafviT,<br />

dRes veswrafviT <strong>da</strong>uokeblob<strong>is</strong> gareSe, xval ki es swrafvac<br />

Seneldeba. ,,xval” <strong>da</strong>Zveldeba <strong>is</strong>, rac ,,dRes” axalia. amitom<br />

wamoc<strong>da</strong> erT rus mcvels Span<strong>da</strong>us cixeSi r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>amarTiT.<br />

,,ra mosawyeni buzRuna berikaciao”, radgan mas xSirad xe<strong>da</strong>v<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> m<strong>is</strong>gan yovelTv<strong>is</strong> erTi <strong>da</strong> imaves <strong>is</strong>men<strong>da</strong>. ara<strong>da</strong> fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> naxva Tav<strong>is</strong>Tavad iyo <strong>is</strong>toriuli movlena. fiurer<strong>is</strong><br />

moadgile Tav<strong>is</strong>i arsebobiT Tavad qmni<strong>da</strong> axal <strong>is</strong>toriul<br />

Tavebs. msoflio <strong>is</strong>toria xom gamoCenil a<strong>da</strong>mianTa<br />

cxovrebacaa. rudolf hes<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hercogi hamilton<strong>is</strong><br />

pirovnebaSi saerTo gamoxatuleb<strong>is</strong> niSan-Tv<strong>is</strong>eba ar<br />

figurireb<strong>da</strong>. maT arsebaSi ido erTaderTi saerTo – saero<br />

saqm<strong>is</strong>admi ltolva saxelmwifoebrivi <strong>da</strong>niSnuleb<strong>is</strong> aspeqtSi.<br />

orive gansxvavebuli mentalitet<strong>is</strong> <strong>da</strong> subieqturi<br />

Rirebulebeb<strong>is</strong> mqonea. <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong> gamomdinare, es ori pirovneba<br />

yovelTv<strong>is</strong> ucxoni <strong>da</strong>rCebodnen erTmaneT<strong>is</strong> mimarT, radgan maT<br />

Sor<strong>is</strong> raime sax<strong>is</strong> msgavseba ar ikveTebo<strong>da</strong>. hercogi hamiltoni<br />

ingl<strong>is</strong>eli ar<strong>is</strong>tokrat<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> <strong>da</strong>maxasiaTebeli civi goneb<strong>is</strong>a<br />

<strong>da</strong> sufTa gul<strong>is</strong> mflobeli iyo. masSi grZnobeb<strong>is</strong> gaJonva,<br />

aRtkinebuli survileb<strong>is</strong> <strong>da</strong> SemarTeb<strong>is</strong> povna SeuZlebelia,<br />

imdenad gawonasworebuli kac<strong>is</strong> iers tovebs igi. m<strong>is</strong> saxeze<br />

verafers amoikiTxavT gar<strong>da</strong> skeptikuri, civi<br />

<strong>da</strong>mokidebuleb<strong>is</strong>a, rac Tav<strong>is</strong> mxriv hercogs graciozulobas<br />

sZens <strong>da</strong> erTob miuwvdomels xd<strong>is</strong>. rac miuwvdomelia, <strong>is</strong><br />

idumalebiTaa mosili. idumaleba ki interess aRZravs masSi,<br />

v<strong>is</strong>ac am<strong>is</strong> <strong>da</strong>naxva SeuZlia. ibadeba survili Cawvde <strong>da</strong><br />

183


Seimecno, garkveviT amoicno sad gad<strong>is</strong> m<strong>is</strong>i pirovnuli<br />

diapazon<strong>is</strong> zRvari, m<strong>is</strong>i msoflmxedvelobrivi mrwamsi Tu<br />

aseTi mas gaaCnia. sxv<strong>is</strong>i ideeb<strong>is</strong> gansazRvra rTulia, radgan<br />

droTa ganmavlobaSi ideaTa klasifikacia xdeba: rTuldeba <strong>da</strong><br />

martivdeba.<br />

rudolf hesi sul sxva goneb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> grZnobeb<strong>is</strong> kaci iyo.<br />

mas didi sixarulic SeeZlo, didi siyvaruli <strong>da</strong> didi<br />

mwuxarebac. <strong>is</strong> aRmerTeb<strong>da</strong> im SegrZnebebs, roml<strong>is</strong>ganac man<br />

calke samyaro Seqmna. <strong>is</strong> Zalian mgrZnobiare kac<strong>is</strong> iersax<strong>is</strong><br />

matarebelia, miuxe<strong>da</strong>vad m<strong>is</strong>i politikuri saqmianob<strong>is</strong>a. r. hesi<br />

kontrastuli buneb<strong>is</strong> a<strong>da</strong>miani iyo. masSi erTmaneTs ebrZo<strong>da</strong><br />

sind<strong>is</strong>i <strong>da</strong> Tav<strong>is</strong>ufleba, sityva <strong>da</strong> saqme, siyvaruli <strong>da</strong><br />

Tav<strong>da</strong>deba. rodesac ukve ingl<strong>is</strong>Si myofma rudolfma<br />

hamilton<strong>is</strong> pasuxi mo<strong>is</strong>mina, rom <strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong> moadgiles<br />

arasodes Sexvedria, gakvirvebiT warmoTqva: me amas verasodes<br />

warmovidgendio. sxvagvarad, <strong>is</strong> amas arasodes gaakeTeb<strong>da</strong>, rac<br />

masSi ar ido ar moelo<strong>da</strong> sxvaSic. am SemTxvevaSi, m<strong>is</strong>i<br />

Secdoma win<strong>da</strong>uxe<strong>da</strong>oba ki ar iyo, aramed hamilton<strong>is</strong><br />

pirovneb<strong>is</strong> saTanadod ver Seswavla. r. hesi <strong>da</strong>kmayofil<strong>da</strong><br />

imiT, rom albrexts hercogTan kargi megobroba akavSireb<strong>da</strong><br />

<strong>da</strong> yuradReba mxolod m<strong>is</strong> politikur karieraze ga<strong>da</strong>itana.<br />

mox<strong>da</strong> sruliad sapir<strong>is</strong>piro, hamilton<strong>is</strong> pirovnebam <strong>is</strong> gaaogna,<br />

imdenad moulodnel saxasiaTo manevrs waawy<strong>da</strong> masSi. m<strong>is</strong> win<br />

hamilton<strong>is</strong> saxiT sruliad ,,ucnobi’’ kaci idga. magram<br />

hercog<strong>is</strong> monawileobas r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi, mravali aspeqti<br />

gaaCn<strong>da</strong> gar<strong>da</strong> pirovnul<strong>is</strong>a. am sakiTxTan <strong>da</strong>kavSirebiT<br />

<strong>ikveTeba</strong> ori versia: 1) Tu hercogi hamiltoni premier-min<strong>is</strong>tr<br />

uinston CerCil<strong>is</strong> gverd<strong>is</strong> avliT moqmedeb<strong>da</strong> <strong>da</strong> fiurer<strong>is</strong><br />

184


moadgiles <strong>is</strong> sur<strong>da</strong> gamoeyenebia Suamavlad ingl<strong>is</strong><strong>is</strong><br />

monarqTan, maSin saqm<strong>is</strong> kursSi yofila mefe georg VI. 2) Tu<br />

hamiltoni <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> egidiT moqmedeb<strong>da</strong>, maSin hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

sakiTxSi Caxedili un<strong>da</strong> yofiliyo TviT premier-min<strong>is</strong>tric,<br />

roml<strong>is</strong> ukan ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> <strong>da</strong>zverva idga. orive SesaZlebel<br />

SemTxvevaSi hercogi r. hes<strong>is</strong> m<strong>is</strong>iaSi gareuli aRmoCn<strong>da</strong>.<br />

amdenad, <strong>is</strong> eWvmitanilTa siaSi fiqsirdeba.<br />

185


<strong>da</strong>skvnebi<br />

adolf hitler<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> miRma<br />

politikoseb<strong>is</strong> uiRblo ,,tandemi” imaleba. ingl<strong>is</strong>Si r. hes<strong>is</strong><br />

gafren<strong>is</strong> funqcionaluri <strong>da</strong>niSnuleba, TviT am m<strong>is</strong>i<strong>is</strong><br />

motiveb<strong>is</strong> Seqmna-warmoqmnaSi ar<strong>is</strong> saZiebeli. motiveb<strong>is</strong><br />

simravle cxadyofs gafren<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> seriozul mzadebas arc Tu<br />

xanmokle dro<strong>is</strong> ganmavlobaSi.<br />

maSasa<strong>da</strong>me, ,,Seuracxadi nac<strong>is</strong>t<strong>is</strong>” ,,impulsuri<br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba”, rogorc Tavad hitlerma <strong>da</strong> m<strong>is</strong>ma garemocvam<br />

aRniSna germani<strong>is</strong> sagareo saqmeTa komunikeSi, la-manS<strong>is</strong><br />

srut<strong>is</strong> ga<strong>da</strong>laxv<strong>is</strong> mizezi ver gaxdebo<strong>da</strong>. es sakiTxi uTuod<br />

seriozul midgomas saWiroebs. kvlev<strong>is</strong> Teoriul fonze, am<br />

eqstravaganturi m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> Semecneb<strong>is</strong> sakiTxi gafren<strong>is</strong><br />

permanentuli SigTavsia, roml<strong>is</strong> irgvliv wamoWrili sa<strong>da</strong>vo<br />

sakiTxeb<strong>is</strong> <strong>da</strong>regulireba verbaluri gaazreb<strong>is</strong> Sedegia.<br />

r. hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafrena zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong> motiviT iyo<br />

ganpirobebuli, sabWoTa kavSirze Tav<strong>da</strong>sxm<strong>is</strong> win,<br />

germani<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> zurg<strong>is</strong> gamagreb<strong>is</strong> mizniT. fiurer<strong>is</strong> moadgiles<br />

an didi britaneT<strong>is</strong> mokavSireoba, an am qveyn<strong>is</strong> neitraliteti<br />

un<strong>da</strong> uzrunvelyo. or frontze om<strong>is</strong> acileb<strong>is</strong> saSiSroebiT<br />

nacional-social<strong>is</strong>turi germani<strong>is</strong> usafrTxoeb<strong>is</strong> garanti<br />

iqmnebo<strong>da</strong>. dezaviurebuli ingl<strong>is</strong>i hitler<strong>is</strong> aRmosavleT<strong>is</strong><br />

kampani<strong>is</strong> warmatebiT ganxorcieleb<strong>is</strong> u<strong>da</strong>o Sans iZleo<strong>da</strong>.<br />

magram konsensusi <strong>da</strong>savleT evrop<strong>is</strong> am or ,,nordul qveyanas”<br />

Sor<strong>is</strong>, SeuZlebeli aRmoCn<strong>da</strong>. didi britaneT<strong>is</strong> premiermin<strong>is</strong>tr<strong>is</strong><br />

u. CerCil<strong>is</strong> dumilma fiurer<strong>is</strong> oficialur<br />

186


SeTavazebaze <strong>da</strong>zaveb<strong>is</strong> Sesaxeb, hitler<strong>is</strong> revanS<strong>is</strong>tuli<br />

ganwyob<strong>is</strong> morigi zr<strong>da</strong> gamoiwvia. ,,<strong>da</strong>Sineb<strong>is</strong> anu SantaJ<strong>is</strong><br />

politika” _ ai, ra ido fiurer<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Tan om<strong>is</strong> wamowyebaSi,<br />

londonze sahaero masirebuli Tav<strong>da</strong>sxmeb<strong>is</strong> ganxorcielebaSi.<br />

hitler<strong>is</strong> avantiur<strong>is</strong>tuli politika lobireb<strong>da</strong> m<strong>is</strong>i<br />

TvalTaxedv<strong>is</strong> diapazons, sa<strong>da</strong>c ingl<strong>is</strong>Tan zav<strong>is</strong> <strong>da</strong>deb<strong>is</strong><br />

perspeqtiva <strong>is</strong>axebo<strong>da</strong>. zav<strong>is</strong> idea jer kidev safrangeT<strong>is</strong><br />

kampani<strong>is</strong> warmatebiT <strong>da</strong>sruleb<strong>is</strong> dRes gaCn<strong>da</strong> <strong>da</strong> <strong>aqe<strong>da</strong>n</strong><br />

moyolebuli Teoriulad muSavdebo<strong>da</strong> <strong>da</strong> praqtikulad<br />

<strong>is</strong>injebo<strong>da</strong>.<br />

r. hes<strong>is</strong> msazRvrelobiTi buneba gafren<strong>is</strong> organizeb<strong>is</strong>a <strong>da</strong><br />

m<strong>is</strong>i s<strong>is</strong>ruleSi moyvan<strong>is</strong> eqvivalents kargad moergo. ingl<strong>is</strong>germani<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>zaveba imdenad seriozul WrilSi ganixilebo<strong>da</strong>,<br />

rom aucileblad didi won<strong>is</strong>a <strong>da</strong> gavlen<strong>is</strong> kaci un<strong>da</strong><br />

wasuliyo, <strong>is</strong> vinc fiurer<strong>is</strong> saxeliT <strong>is</strong>aubreb<strong>da</strong>. rogorc<br />

cnobilia, hitlerma Tav<strong>is</strong>i azrebi mTels germaniaSi yvelaze<br />

uaxloes a<strong>da</strong>mians <strong>da</strong> partiul aparatSi moadgil<strong>is</strong><br />

Tanamdebobrivi statusiT aRWurvil r. hess gaando. dialog<strong>is</strong><br />

procesSi, es ukanaskneli fiurers ingl<strong>is</strong>Si Tav<strong>is</strong>i gafren<strong>is</strong><br />

ideas SesTavazebs, rasac hitler<strong>is</strong> mxri<strong>da</strong>n ganr<strong>is</strong>xeb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>uyovneblivi reaqcia mohyveba. im wuTebSi, r. hesma Tav<strong>is</strong>i<br />

<strong>da</strong>Ronebuli fiurer<strong>is</strong> siamovneb<strong>is</strong> gamo gamoTqva ingl<strong>is</strong>Si<br />

wasvl<strong>is</strong> mzadyofna, r<strong>is</strong> Semdeg masSi am Canafiqr<strong>is</strong><br />

ganxorcieleb<strong>is</strong> realuri Sansebi dRiTi-dRe izrdebo<strong>da</strong>. karl<br />

haushoferTan <strong>da</strong>axloebiT 7 saaTianma saubarma alpebSi, mas<br />

ga<strong>da</strong>wyvetileba sabolood miaRebina. maSasa<strong>da</strong>me, hes<strong>is</strong> gafren<strong>is</strong><br />

sakiTxSi didi roli Seasrules mama-Svilma haushoferebma,<br />

romlebmac Sedegi sakuTari Sexeduleb<strong>is</strong>amebr gaTvales. <strong>is</strong>ini<br />

187


m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> warmatebaze did imedebs amyarebdnen. am SemTxvevaSi r.<br />

hesi gaxdebo<strong>da</strong> didi reputaci<strong>is</strong> mqone, v<strong>is</strong>ac saerTaSor<strong>is</strong>o<br />

gamoxmaureba eqnebo<strong>da</strong>. <strong>swored</strong>, am<strong>is</strong> Semdeg SeZlebdnen<br />

haushoferebi Tav<strong>is</strong>i gegm<strong>is</strong> s<strong>is</strong>ruleSi moyvanas _ hes<strong>is</strong><br />

gapirvelkaceb<strong>is</strong> Sesaxeb. hitlerma barbarosuli gziT ga<strong>da</strong>Wra<br />

ebraelTa sakiTxi. haushofereb<strong>is</strong> ojaxi ki ebraeleb<strong>is</strong> s<strong>is</strong>xliT<br />

naTesavebi iyvnen. gavixsenoT, ras ambobs k. haushoferi<br />

niurnberg<strong>is</strong> sasamarTlo procesze: Cemi ideebi hitlerma<br />

verasodes ver gaigoo. hesi ki erTaderTi iyo, vinc ebraeleb<strong>is</strong><br />

ganadgurebam gul<strong>is</strong> siRrmemde SeZra. <strong>is</strong> iqnebo<strong>da</strong> pirveli<br />

nac<strong>is</strong>tTagan, vinc am sakiTxs am gziT ar ga<strong>da</strong>Wri<strong>da</strong>, Tun<strong>da</strong>c<br />

imitom rom masze k. haushofer<strong>is</strong> gavlena didi iyo.<br />

ingl<strong>is</strong>Si samxedro patimr<strong>is</strong> ampluaSi myof hess,<br />

biverbruk<strong>is</strong> SekiTxvaze: ,,gqon<strong>da</strong>T Tu ara warmateb<strong>is</strong> imedio” _<br />

gascinebia, radgan kiTxva Zalian ususuri moeCvena <strong>da</strong> uTqvams:<br />

,,sxvagvarad rogor gamovfrindebodio”[20,45]. gafren<strong>is</strong> wina<br />

mosamzadebelma samuSaoebma, _ gaTvlils ingl<strong>is</strong>Si arsebuli<br />

e.w. ,,mSvidob<strong>is</strong> parti<strong>is</strong>” wevrebTan <strong>da</strong>kavSireb<strong>is</strong>a <strong>da</strong> hercogi<br />

hamilton<strong>is</strong> saSualebiT ingl<strong>is</strong><strong>is</strong> mefesTan SeRwev<strong>is</strong><br />

mcdelobaze, _ didi rezonansi gamoiwvia. r. hes<strong>is</strong> warmosaxvaSi<br />

gamokveTili azreb<strong>is</strong> inerciuli stabilizaciiT svlam, m<strong>is</strong>i<br />

mxri<strong>da</strong>n, ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> yoyman<strong>is</strong> yvela niuansi gaanadgura.<br />

nac<strong>is</strong>tebi hercogs am m<strong>is</strong>iaSi pozitiur rols akuTvnebdnen.<br />

mas un<strong>da</strong> uzrunvelyo m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> mSvidobiani <strong>da</strong>gvirgvineba <strong>da</strong><br />

fiurer<strong>is</strong> moadgil<strong>is</strong> uvnebloba. Tumca xelSeuvalobiT r. hesi<br />

ingl<strong>is</strong>Si mTeli sicocxl<strong>is</strong> ganmavlobaSi sargeblob<strong>da</strong>, Tu ar<br />

CavTvliT sxva<strong>da</strong>sxva homeopaTiur <strong>da</strong> samedicino saSualebebs<br />

gamoyenebuls m<strong>is</strong>i halucinacieb<strong>is</strong> <strong>da</strong>sadgenad <strong>da</strong> garkveuli<br />

188


mosazreb<strong>is</strong> gamo, m<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> samxedro cnobeb<strong>is</strong> gamoZalv<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.<br />

maSin rodesac, yofili nac<strong>is</strong>ti diqtatorebi Span<strong>da</strong>us<br />

sapyrobileSi gonebrivi d<strong>is</strong>kreditaci<strong>is</strong> sawy<strong>is</strong> stadiaze<br />

imyofebodnen, r. hesi sruli indiferetizmiT gamoirCeo<strong>da</strong>.<br />

tvin<strong>is</strong> myeseuli devalvacia goneb<strong>is</strong> evoluci<strong>is</strong> umaRles<br />

stadiaze SesaZlebelia, magram hesTan amnezi<strong>is</strong> Cveuli formiT<br />

gamovlena ar <strong>da</strong>sturdeba. halucinacieb<strong>is</strong> didostats es<br />

didebuli fandi ara marto warumatebeli m<strong>is</strong>i<strong>is</strong> SesaniRbavad<br />

<strong>da</strong>sWir<strong>da</strong>, aramed ingl<strong>is</strong>eleb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> samxedro informacieb<strong>is</strong><br />

miwodeb<strong>is</strong>agan Tav<strong>is</strong> arideb<strong>is</strong> mizniT. un<strong>da</strong> aRiniSnos, rom r.<br />

hesi moRalat<strong>is</strong> ampluaSi ar gvesaxeba, Tu ar CavTvliT<br />

fiurer<strong>is</strong> reputaci<strong>is</strong> Seulaxaob<strong>is</strong> motiviT nac<strong>is</strong>teb<strong>is</strong> mier<br />

SeTiTxnil versias - germanii<strong>da</strong>n m<strong>is</strong>i gaqcev<strong>is</strong> Taobaze. r. hesi<br />

ingl<strong>is</strong>Si Tav<strong>is</strong>i nebiT gafrin<strong>da</strong>, magram sainteresoa rogor<br />

mox<strong>da</strong> neb<strong>is</strong> Tanxvedra aseTi reputaci<strong>is</strong> mqone kacTan. albaT,<br />

m<strong>is</strong>ma pirovnulma aspeqtebma, droTa ganmavlobaSi mimarTuleba<br />

SeiZina <strong>da</strong> warmateb<strong>is</strong> molodinma eiforiuli ga<strong>da</strong>wyvetileba<br />

miaRebina. man germania Tav<strong>is</strong>i nebiT <strong>da</strong>tova, magram am qveyni<strong>da</strong>n<br />

ar gaqceula. hitlerma sruli fiasko ganica<strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>kargv<strong>is</strong> gamo. m<strong>is</strong>i mxri<strong>da</strong>n marcxiT gamowveuli sulieri<br />

dram<strong>is</strong> araerT gamoxatulebas vawydebiT. r. hes<strong>is</strong> gafrenaze<br />

hitler<strong>is</strong> codn<strong>is</strong> faqti ,,albaTob<strong>is</strong> Teori<strong>is</strong>” msgavsad<br />

arsebobs, romelzec albert ainStainma sakmaod<br />

maxvilgonivrulad SeniSna: ,,RmerTi kamaTels ar TamaSobso”.<br />

es sakiTxi hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> sulieri identifikaci<strong>is</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>i kriteriumeb<strong>is</strong> Canacvlebas saWiroeb<strong>da</strong>. maTi axlo<br />

fsiqologiuri monacemebi mocemul sakiTxze obieqturi<br />

<strong>da</strong>skvn<strong>is</strong> gakeTeb<strong>is</strong> saSualebas gvaZlevs. TavSekaveb<strong>is</strong> sindromi<br />

189


droebiTia, radgan xSirad Sinagani neba raimes <strong>da</strong>farv<strong>is</strong><br />

saSualebas ar iZleva. am SemTxvevaSi, instiqt<strong>is</strong> faqtor<strong>is</strong><br />

gaTval<strong>is</strong>wineba yoyman<strong>is</strong> yovelgvar farglebs scildeba. miT<br />

ufro, roca qveyn<strong>is</strong> pirveli megobari pir<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> msgavs<br />

eqscess aqvs adgili, SiS<strong>is</strong> <strong>da</strong> rid<strong>is</strong> faqtoreb<strong>is</strong> aRreva xdeba.<br />

individSi, romelic amasTan qveyn<strong>is</strong> meore piria, saidumlos<br />

Tqm<strong>is</strong> aucileblob<strong>is</strong> moTxovna dRiTi-dRe izrdeba. miT umetes,<br />

roca saqme saxelmwifoebrivi mniSvnelob<strong>is</strong> sakiTxs exeba.<br />

amdenad, hitler<strong>is</strong> arcodn<strong>is</strong> faqts hes<strong>is</strong> gafrenaze<br />

gamovricxavT. mdgomareoba qmn<strong>is</strong> Segnebas. r. hesma kargad<br />

ico<strong>da</strong>, rom nac<strong>is</strong>tur imperiaSi empiriul ga<strong>da</strong>wyvetilebebs<br />

mxolod fiureri Rebulob<strong>da</strong>. erTi wl<strong>is</strong> Semdeg, tabu<strong>da</strong>debul<br />

frenaze hes<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong>gan <strong>da</strong>stur<strong>is</strong> miReba marto<br />

sibraluliT ar iyo gamowveuli. hitleri mosalodneli<br />

gafren<strong>is</strong> warmatebaSi <strong>da</strong>arwmunes im diplomatiuri arxeb<strong>is</strong><br />

<strong>da</strong>mowmebiT, romlebsac r. hesi <strong>da</strong> a. haushoferi iyenebdnen<br />

ingl<strong>is</strong>el ,,<strong>da</strong>myvaveblebTan” saidumlo molaparakeb<strong>is</strong> dros.<br />

aviakonstruqtor<strong>is</strong> v. meserSmit<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> ojax<strong>is</strong><br />

patimrob<strong>is</strong> gareSe <strong>da</strong>toveb<strong>is</strong> faqtors rac Seexeba, mas Tav<strong>is</strong>i<br />

specifikuri <strong>da</strong>niSnuleba aqvs. hes<strong>is</strong> meuRle ilze<br />

priol<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> saxelmwifo pensi<strong>is</strong> <strong>da</strong>niSvna, am gafrenaze<br />

fiurer<strong>is</strong> codn<strong>is</strong> faqts gvi<strong>da</strong>sturebs, xolo musolinTan m<strong>is</strong>i<br />

atireba hitler<strong>is</strong> mZafr sinanulze migvaniSnebs, hes<strong>is</strong><br />

ingl<strong>is</strong>Si gafrenaze <strong>da</strong>stur<strong>is</strong> micem<strong>is</strong> gamo. hitlerma <strong>da</strong>karga<br />

hesi.<br />

britaneT<strong>is</strong> saidumlo samsaxur<strong>is</strong> anonimuri rol<strong>is</strong><br />

gansazRvra Tem<strong>is</strong> sakvlevi resurseb<strong>is</strong> erTgvar <strong>da</strong>namatad iqca.<br />

u. CerCilTan stalin<strong>is</strong> ,,gulubryvilo” aRiarebam SIS-<strong>is</strong> mier<br />

190


hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si Setyueb<strong>is</strong> Taobaze, premier-min<strong>is</strong>tr<strong>is</strong> fiurer<strong>is</strong><br />

moadgil<strong>is</strong> ,,pirad tyved” oficialurad gamocxadeb<strong>is</strong> rekordi<br />

moxsna, ramdena<strong>da</strong>c <strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> es uwyeba (MI5) CerCil<strong>is</strong> uSualo<br />

iniciativiT m<strong>is</strong>ave <strong>da</strong>qvemdebarebaSi imyofebo<strong>da</strong>. erTi mxriv, r.<br />

hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si SetyuebiT SIS-ma Tav<strong>is</strong>i <strong>da</strong>cemuli prestiJi<br />

aRidgina <strong>da</strong> amasTan, Suri iZia ,,venlos incidentiT” miyenebul<br />

samarcxvino marcxze, xolo britaneT<strong>is</strong> premier-min<strong>is</strong>trma<br />

SeZlo sakuTari Zaleb<strong>is</strong> konsoli<strong>da</strong>cia opoziciurad<br />

ganwyobili a<strong>da</strong>mianeb<strong>is</strong> mimarT. moaxdina ra maTi <strong>da</strong>qsasva, am<br />

Zalaze <strong>da</strong>mokidebuli gaxa<strong>da</strong>. amaze Sors <strong>is</strong> aRar wasula. u.<br />

CerCilma SeZlo opozicioneri kolegeb<strong>is</strong> am saqmi<strong>da</strong>n<br />

moxerxebulad gamoZeveba, maTive reputaci<strong>is</strong> Seulaxaob<strong>is</strong><br />

motiviT. amavdroulad, ingl<strong>is</strong>-germani<strong>is</strong> gacxarebuli om<strong>is</strong><br />

dros, xelT igdo mesame kaci mesame raix<strong>is</strong> imperii<strong>da</strong>n _<br />

esoden didi monapovari om<strong>is</strong> dros, sabrZolo propagand<strong>is</strong><br />

Tvalsazr<strong>is</strong>iT.<br />

191


ibliografia<br />

saarqivo masalebi, dokumentebi<br />

1. Great Britain. Public record office. Premier 3. 219/1 – 219/7 General<br />

correspodence. Political F. O. V. –VIII . Hess. 1941. [u. GCerCil<strong>is</strong> arqivi]<br />

2. Архив КГВ СССР. Дело – формуляр №205 66. Кличка - ,,Черная берта”.<br />

Рудольф Гесс Арх №28889.<br />

3. Washington-National Archives File # C262-185<br />

4. Documents in German foreign pol<strong>is</strong>y (1918-1945) Series D, vol. XI. The War<br />

years, Semptember 1, 1940 _ January 31 - 1941 . Publ<strong>is</strong>ched H. M. S. O. (m<strong>is</strong>i<br />

umaRlesob<strong>is</strong> stacionaluri of<strong>is</strong><strong>is</strong> mier)<br />

literatura<br />

1. svanaZe l., hes<strong>is</strong> ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> saidumlo, 1-2t.<br />

quTa<strong>is</strong>i 2003 – 2005w.w.<br />

2. Bird E. The Loneliest man in the world. L. 1974.<br />

3. Bullok A. Hitler: A study in Tyranny N.Y. 1961.<br />

4. Butler Lord, The Art of the possible. The memoirs of Lord Butler. L. 1971<br />

5. Cadogan, the diaries of sir Alexander Cadogan. 1938-1945. L. 1973.<br />

6. Galick E. Reinhard Heydrich. Schlusselfigur des Dritlen Reiches. D. 1982.<br />

7. Chiano’s Diary. 1939-1943. London-Toronto, 1947.<br />

8. ,,Chips”. The Diaries of sir Henry Channon. L. 1967.<br />

9. Churchil W. S. The Second World War. vol.3, Boston, 1948 -1953.<br />

192


10. Douglas-Hamilton, J. Motive for a m<strong>is</strong>sion. L. 1974.<br />

11. Gabel Ch. Conversations interdites avec R. Hess. Par<strong>is</strong>, 1988.<br />

12. Hassel u. The von Hassel Diaries. 1938-1944. L.1948<br />

13. Hess Ilse. Pr<strong>is</strong>oner of Peace L. 1954.<br />

14. Hess Wolf Rudiger – Mor<strong>da</strong>n Rudolf Hess Druffel, Leoni, 1989.<br />

15. Hess Wolf Rudiger – My fater Rudolf Hess. W. H. Allen, 1986.<br />

16. Hutton F. B. The Man and H<strong>is</strong> M<strong>is</strong>sion. L. 1970.<br />

17. Eden A. The Reckoning. Memoirs, L. 1965<br />

18. Irving. D. The m<strong>is</strong>sing yars 1941-1945, L. 1987<br />

19. Khrushchev, Remembers L. 1971.<br />

20. Kirkpatrick I. The inner circle. The Memoirs of Ivon Kirkpatrick, L. 1959.<br />

21. Leasor J. Rudolf Hess. The uninvited Envoy. Alien etc. Univen, 1962.<br />

22. Liddel Hart B. H. H<strong>is</strong>tory of Second World War. L. 1970.<br />

23. Ludecke Kurt. J knew Hitler. Tarrolds 1938<br />

24.Nicolson H. Diaries and Letters. 1930-1962. 3v. Fantana Books, 1971.<br />

25. Popov D. Spay, Counterspay. Veldenfeld, 1974.<br />

26. Rees F. The case of Rudolf Hess. L. 1947.<br />

27. Schellenberg W. The Schellenberg Memoirs. L. 1965.<br />

28. Speer A. Inside the third Reich, L. 1971.<br />

29. Speer A. Span<strong>da</strong>u. The Secret Diaries. N. Y. 1977.<br />

30. Spier E. Focus. L. 1963.<br />

31. Schirer W. The R<strong>is</strong>e and Fall of the Third Reich. L. 1964.<br />

32. Schirer W. Berlin Diarry. 1934-1941. L. 1972.<br />

33. Taylor A. J. P. Engl<strong>is</strong>h H<strong>is</strong>tory. 1914-1945. L. 1973.<br />

34. Thomas H. Murder of Rudolf Hess. L. 1979.<br />

35.Thyssen F. I paid Hitler. L. 1941.<br />

36. Балок А. ,,Гитлер и Сталин”, Cм. 1994.<br />

37. Безименский А. Человек за спиной Гитлера. Мартин Борман и его<br />

193


дневник М. 1991.<br />

38. Гвидо Кнопп. За спинои Гитлера. Психограммы. Минск, 2003<br />

39. Великие таины Третого Реиха. M. 2000<br />

39. Гальдер Ф. Военный Дневник. 3т. М. 1968-1971.<br />

40. Геббельс И. Последные Записи. Смоленск, 1993.<br />

41. Гейден К. История Германского Фашизма. М-Л. 1935<br />

42. Гитлер А. Моя Борьба. Перевод немецкого. Т-ОКО. 1992.<br />

43. Пэдфилд П. Рудольф Гесс Сподвижник Гитлера. См. 1998 (Original<br />

Padfield Hess the Furer’s D<strong>is</strong>ciple, L. 1991)<br />

44. Скорцени О. Секретные Задания. М.1993.<br />

45. Сергеев Ф. Таиные Операции Нацисткой Разведки. М.1991.<br />

46. Фест И. Адольф Гитлер. 3т. Пермь. 1993.<br />

47. Фишман Д. Семь узников Шпандау. Смоленск, 2001.<br />

48. Хаусхофер К. О Геополитике. М.2001.<br />

49.Шервуд Р. Рузвельт и Гопкинс. М. 1958.<br />

50.Шмидт Р. Переводчик Гитлера. Смоленск, 2001.<br />

51.Шпеер А. Воспоминания. М. 1997.<br />

52. Штрассер О. Гитлер и Я. Ростов-на дону. 1997.<br />

werilebi, statiebi, interviuebi<br />

1. svanaZe l. hes<strong>is</strong> naxtomi naxevari saukun<strong>is</strong> samreklo<strong>da</strong>n<br />

,,uqimerioni”. april-ma<strong>is</strong>i, 1990.<br />

2. Бутков С. Не все пломбы сорваны. Расследования ,,КП”. ,, Комсомольская<br />

правда”. 12. 04. 1989.<br />

3. Бутков С. Загадка узника Шпандау. ,,Комсомольская Правда”. 25. 03. 1989.<br />

194


4. Волков Ф. Д. Неудавшийся прижок Рудольфа Гесса. АН СССР новая и<br />

новейшая история. Отдельный оттиск. М. 1968.<br />

5.Гесс ВольФ-Рудигер. Мой Отец пытался предотвратить 22 июня. Интервью<br />

корреспонденту газеты ,,Известия” . Зотову. ,,Известия“ 17 июня 2002. #110<br />

6. Дмитриев Ю. Майоров Ю. Тихий нацист. ,,Труд”<br />

7.Журавлев б. Берлин 22 июня. ,,Правда” 06.04. 1991.<br />

8. Криволапов А. Вопросы без ответа. ,,Известия” 26. 09. 1987.<br />

9. Мосс Б. Почему Рудольф Гесс должен оставаться в Шпандау. ,,За<br />

Рубежом”. №30 1974<br />

10. Семенов Ю. Испанская встреча. ,,Неделя”. №№34-35 1976.<br />

11. Царев О. Последный полет ,,Черной Берты”. Из архивов КГБ СССР.<br />

12. Berry J. Hess-no innocent dupe. ,,Morning Star” 24. 05. 1979.<br />

13. Goote C. R. Should Hess <strong>is</strong> freed ,,Sun<strong>da</strong>y Telegrap.” 28. 04. 1974.<br />

14. Scott E. Was the real Hess shot down. ,,Morning Star”. 24. 05. 1979.<br />

195


Sinaarsi<br />

Sesavali . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1<br />

sakiTx<strong>is</strong> <strong>is</strong>toriografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15<br />

Tavi I<br />

a. hitler<strong>is</strong>a <strong>da</strong> r. hes<strong>is</strong> sulieri identifikaci<strong>is</strong> gancd<strong>is</strong><br />

motivebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37<br />

Tavi II<br />

ingl<strong>is</strong>Si gafren<strong>is</strong> mizezeb<strong>is</strong> tipologiuri niSneb<strong>is</strong><br />

detaluri analizi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82<br />

Tavi III<br />

<strong>da</strong>zverv<strong>is</strong> ,,anonimuri’’ variacia politikuri roleb<strong>is</strong><br />

teleologiur ganzomilebaSi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 129<br />

Tavi IV<br />

hercogi hamiltoni <strong>da</strong> rudolf hesi. . . . . . . . . . . . . . . 152<br />

<strong>da</strong>skvnebi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186<br />

bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195<br />

196


197

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!