10. Zenbakia - Lea-Artibai Amankomunazgoa

Denentzat
Sexismoa
MªJose Urrozola Zabaltza
Etika eta Filosofiako irakaslea • Hezkidetzari buruzko zortzi argitarapenen egilea eta beste hainbaten egilekidea
• BILBO
Indarkeria sexista prebenitzea posible da
12
25 urtetik gora daramatzat lanean hezitzaile
gisa, eta esperientzia horrek ondorio horretara
eroan nau. Gaitza da familia- eta eskola-esparruan
prebentzio hori lantzea, inguruaren
eraginak normal bihurtzen baitu
indarkeria sexista. Benetan gaitza da, baina
posible da. Gaur aztarren jakin batzuk jakinarazi
gura dizkiet Lea Artibaiko familiei,
bide berriei ekiteko eta bide berrietatik
aurrera egiteko. Aztarren horiek pentsaezin
bihurtu behar digute baten batek beste norbaiten
gorputza bereganatzea, haren gogoaren
kontra, fisikoki min emateko, ustezko
sexu-atseginak lortzeko edo psikologikoki
erasotzeko, sexu batekoa edo bestekoa
izate hutsagatik.
Datu errealei begiratuta, argi eta garbi aztarren
batzuk eman beharko genituzke, honako hau
lortzeko: mutil bat familiatik beregain jartzen
denean edo eskola-esparrutik irteten duenean,
18 urterekin, ez dakion burutik ere pasa, ez
dezan uste inolako eskubiderik duenik emakumeren
baten gorputza bereganatzeko, menperatze-
edo jabetze-jarrerekin, edo pentsatuz ez
duela garrantzirik haren gorputzarekin sartzea,
ukitzea, harreman-mota batzuk eskatzea, hura
kontrolatzea, musukatzea (berak gura ez badu
ere), sexu-adierazpideren bat ezartzea, etab.
Era berean, "aztarrenak" eman gura ditugu
neskek behar bezalako autoestimua eta autobalioespena
lor ditzaten, pertsona gisa duten
duintasunaz jabetu daitezen eta autobabeseko
baliabide pertsonalak eskura ditzaten, irudimena,
adimena eta trebetasunak gehiago garatuz.
Horrela, familiak eta eskolak oinarrizko helburua
beteko lukete, hau da, gaur egun gizonezkoen
eta andrazkoen arteko harremanak arautzen
dituen menderatze-menegite eskema oinarritik
apurtzea. Eskema horren emaitzarik
negargarriena da normal bihurtzea sexu-erasoak,
bortxaketak (are senar-emazteen artean
ere), tratu txarrei buruzko oraingo datu eskandalagarriak
eta urtean izaten diren ia ehun
emakumeren hilketak.
Gizarte-arazo larri honetarako
hezkuntza-irtenbideak epe laburrera
eta luzera bilatu behar dira.
Badaude berehalako irtenbide
batzuk, presakoak, eta horrelakoak
eskatzen dira gehien jazo
berri den eraso jakin bati erantzun
zehatz bat emateko.
liburu interesgarriak
Beharrezkoak dira, baina ez dira garrantzizkoenak.
Zuen alaba edo zuen inguruko beste neskaren
bat mutilen batek umiliatzen badu, saltzen ari
den edertasun-estereotipoaren antzik ez duela
gogoraraziz (bere burua zatar ikus dezan),
eskukatzen badu, bera ukitzera behartzen
badu, bultza egiten badio, jotzen badu, neskak
gura ez dituen harremanak izatera behartzen
badu, andrazkoez edo emetasunaz mespretxuz
berba egiten badu..., horrelako kasuren bat
ezagutzen baduzue, zerbait egin behar duzue
berehala. Zelan Erantzun zehatz ugari dago
familia-eremuan. Ez itxaron eskolak, emakumeen
taldeek, Erakundeek... zer edo zer egin
arte. Familiatik ere gauza zehatzak egin ditzakezue,
hala nola:
Ez ezkutatu gertatutakoa, baizik eta aurre egin.
Ez ukatu gertatutakoa, salatuta badago.
Ez geratu hasierako eskandalu-sentipenarekin,
horrek irtenbideak bilatzea oztopatzen baditu.
Aurre egin argi eta garbi eta jendaurrean erasoari.
Kasu bakoitzean bidezko den tokian salatu:
eskolan, elkarteetan, Hezkuntza Sailean, polizian...
Eraso duenari ardura eskatu: barkamena eska
dezala, birziklatze pertsonaleko prozesu batean
sar dadila…
Erasotzailea (ez erasoa jasan duena) familiatik
ateratzeko urratsak eman.
Erasoa jasan duenari buruz: ez errurik bota.
Konfiantza indartu, eraso-esperientzia guztiak
jakinaraz ditzan. Errespetuz entzun. Jarduteko
informazioa eskaini, bai eta laguntza psikologikoa,
afektua eta segurtasuna ere. Autoestimua
berreskuratzen laguntasuna eman. Irtenbideak
aurkitzeko urratsak ematen lagundu. Eraso
bakoitza gizarte-ingurune baten emaitza gisa
aztertu, neskak esperientzia garratz hori bere
garapen pertsonaleko prozesuan koka dezan
eta marka negatiborik ez diezaion laga.
Gertatutakoa kasu bakoitzean egoki den tokian
salatu dezan lagundu. Denbora eskaini berarekin
berba egiteari, bizitzen ari denari buruz, premia
du-eta.
Ikastetxean hezkuntza mailako esku-hartzea
eskatu, etaparen arabera programatua.
Edozelako erasoei aurre egiteko iritzi-egoera
bat sortzen ahalegindu.
Baina, berehalako erantzun horiek eta beste
batzuk egin direnean, ez da amaitu edozelako
erasori eman beharreko erantzuna. Irtenbiderik
garrantzitsuenak areago doaz, erantzun zehatz
horietatik urrunago. Ez gaitezke konformatu
horiekin. Prebentzioa familian bertan hasten
den hezkuntza-prozesua da, haurtzarotik.
Orduan, aita, ama edo familia-taldea koordinatzen
duena ez dira arduratu behar soilik gauza
materialez (jaten emateaz, arropa erosteaz,
eskolara eramateaz); hori ez ezik, euren semealabak
heztearen ardura ere badute, norberaren
eta besteen gorputzak errespetatzen ikas
dezaten. Orduan, familiako neskak eta andrazkoak
mutilak eta gizonezkoak bezainbeste
errespetatu eta balioetsi behar dira. Orduan,
lana, aisialdia eta ondasunak hainbana banatzen
dira, batzuen eta besteen artean. Orduan,
hezkuntza egokia eman behar zaie, euren afektuak
bizitzen, sentipenak azaltzen eta euren
sexualitatea giza duintasunez bizitzen lagunduko
diena. Orduan, familian hezten dutenek
euren jarrerak eta portaerak aztertu behar
dituzte eta etengabe prestatu behar dira hezitzaile
izateko...
Eta ikastetxean, indarkeriaren prebentzioa
Haur Hezkuntzan hasten da; Lehen
Hezkuntzako sei urteetan jarraitzen du, eta
Bigarren Hezkuntzan sakontzen da. Hezkuntza
prozesu batean gauzatzen da, neska-mutilek
giza harremanetarako ohitura positiboak eskura
ditzaten, euren buruekin, beste gainerako
guztiekin, naturarekin, animaliekin eta gauzekin.
Izan ere, horrela programatutako hezkuntzak
pertsona gisa behar dugun garapen orokorrari
laguntzen dio, eta indarkeriazko portaeren
kontrako prebentzio-neurririk onena da.
Familiek hezkuntza-prozesu hori eskatu
behar diete ikastetxeei, eta aldi berean
etxean jarraitu behar dute. Gaur
egun hainbat material eta ikas-programazio
daude argitaratuta, indarkeria
sexistaren prebentzio-hezkuntza hau
egiteko, hala nola alboko hauek eta
beste hainbat, nahiz eta horietako asko
ez nituzkeen gomendatuko. •