marika CikvaiZe

marika CikvaiZe marika CikvaiZe

<strong>marika</strong> <strong>CikvaiZe</strong><br />

musika<br />

gamomcemloba<br />

inteleqti


<strong>marika</strong> <strong>CikvaiZe</strong><br />

m u s i k a<br />

V klasi<br />

gamomcemloba inteleqti<br />

Tbilisi 2011


<strong>marika</strong> GikvaiZe<br />

musika V<br />

Marika Chikvaidze<br />

MUSIC V<br />

INTELEKTI PUBLISHERS<br />

Tbilisi 2011<br />

redaqtori margo inasariZe<br />

gamomcemloba inteleqti<br />

Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #17 b<br />

25-05-22, 91-22-83, 8(99) 55-66-54<br />

faqsi: 25-05-22<br />

elfosta: inteleqti@caucasus.net, info@intelekti.ge<br />

vebgverdi: www.intelekti.ge<br />

ISBN 978-9941-430-26-8 © gamomcemloba `inteleqti~, 2011


sarCevi<br />

I Tavi – musika Sen irgvliv<br />

gakveTili 1-2 musika........................................................................... 6<br />

gakveTili 3-4 musika – vokaluri, instrumentuli................................10<br />

gakveTili 5-6 musikaluri anbani.........................................................15<br />

gakveTili 7-8 ra aris Janri................................................................18<br />

gakveTili 9 musika kinofilmSi...........................................................21<br />

gakveTili 10 sulxan cincaZe...............................................................22<br />

gakveTili 11-12 musikaluri anbani – gama..........................................24<br />

gakveTili 13-14 giorgi cabaZe...........................................................26<br />

gakveTili 15-18 cota ram miuziklis Sesaxeb........................................27<br />

gakveTili 19-20 musikaluri anbani......................................................34<br />

gakveTili 21-24 orkestri..................................................................36<br />

gakveTili 25 musikaluri Sejibri, anu................................................42<br />

gakveTili 26-27 kameruli musika.........................................................43<br />

gakveTili 28-29 musikaluri anbani – banis gasaRebi............................46<br />

II Tavi – mxare, sadac Sen cxovrob<br />

gakveTili 30-32 mxare, sadac Sen cxovrob...........................................48<br />

gakveTili 33 xevsureTi.....................................................................53<br />

gakveTili 34-35 akvnis nana................................................................55<br />

gakveTili 36-37 guria......................................................................58<br />

gakveTili 38 cota ram qarTuli xalxuri musikaluri sakravebis Sesaxebac... 60<br />

gakveTili 39-40 RvTismSobelo, gixaroden!........................................62<br />

gakveTili 41 galoba........................................................................64<br />

gakveTili 42-43 osana! dideba ufals!................................................65<br />

gakveTili 44 musikaluri konkursi, anu Sarman-Sou.............................67<br />

III Tavi – Sen da musika<br />

gakveTili 45-46 gaseirneba galereaSi................................................69<br />

gakveTili 47 musikaluri anbani – intervali......................................72<br />

gakveTili 48-49 aranJireba...............................................................74<br />

gakveTili 50-52 musikalur TeatrSi...................................................76<br />

gakveTili 53-54 v. a. mocarti............................................................79<br />

gakveTili 55-56 l. v. beThoveni.........................................................82<br />

gakveTili 57-58 stumrad msoflios saopero TeatrebSi.......................85<br />

gakveTili 59 musikaluri konkursi.....................................................88<br />

gakveTili 60-64 proeqtebi, proeqtebi.................................................89


!<br />

–<br />

Seasrule savarjiSo/davaleba<br />

– upasuxe SekiTxvaze<br />

* – Seasrule simReriT/dakvriT<br />

* – videodavaleba<br />

– mousmine musikas


I Tavi – musika Sen irgvliv<br />

Sen am TavSi Seiswavli:<br />

. ras gviamboben musikis Sesaxeb berZnuli miTebi?<br />

. ras niSnavs termini Janri?<br />

. vokaluri musikis umartivesi Janrebi – simRera, romansi...<br />

. musika kinofilmSi – moismen, naxav da Tavadac Seasruleb simRerebs<br />

cnobili qarTuli kinofilmebidan;<br />

. ra aris miuzikli?<br />

. orkestri – gaixseneb da cotaTi ufro mets Seityob SenTvis nacnobi<br />

musikaluri sakravebis Sesaxeb;<br />

. musikaluri Sejibri, anu...<br />

. kameruli musika;<br />

. drodadro megobrebTan erTad CaatarebT xolme musikalur konkursebs.<br />

imisaTvis, raTa Cven mier SemoTavazebuli sakiTxebiT dagaintereso,<br />

gTavazob davalebebs, savarjiSoebs; gakveTilebze geqneba SesaZlebloba,<br />

moismino da naxo, diax, naxo videoCanawerebi, rac, saerTo jamSi,<br />

saswavlo process usaTuod gaaxalisebs da masalasac SenTvis ufro<br />

sainteresos gaxdis.<br />

5


musika<br />

gakveTili 1-2<br />

gadaSale samuSao rveuli da Seasrule<br />

davaleba#1. sainteresoa, ra asociacias iwvevs SenSi<br />

sityva musika?<br />

ra gaxsendeba, rodesac warmoTqvam sityvas<br />

musika?<br />

musika – es aris grZnobebi da gancdebi, gadmocemuli<br />

bgerebiT. musika gvexmareba, SevigrZnoT imdenad<br />

mniSvnelovani ram, imdenad mniSvnelovani, rom sityviT ver<br />

gadmovcemT. erTma Wkvianma adamianma, didma germanelma<br />

poetma, hainrix hainem amis Sesaxeb Tqva: `musika iwyeba<br />

iq, sadac mTavrdeba sityva~, e. i. musikiT SesaZlebelia<br />

gadmoices isic ki, rasac sityviT ver aRvwerT.<br />

modi, aq SevCerdeT da klasSi<br />

megobrebTan erTad gaixseneT da SeasruleT<br />

Tqveni sayvareli simRera. sainteresoa, ra<br />

grZnobebi, ra gancdebi dageufla.<br />

sityva musika Zvelma berZnebma gvaCuqes. igi<br />

momdinareobs sityvidan muza. muzebi ZvelberZnul<br />

miTologiaSi iyvnen RmerTebis mefis, zevsis, qaliSvilebi.<br />

cxra muza-qalRmerTi Tanabrad iyo dajildoebuli<br />

simRerisa da cekvis, poeziis xelovnebiT. magaliTad,<br />

cekvis muza, terfsiqora dainteresebuli iyo bgeraTa<br />

xelovnebiT, radganac musika cekvis Tanmxlebia;<br />

lirikuli poeziis muza evterpec mfarvelobda musikas,<br />

vinaidan Zveli berZnebi leqss kiTxulobdnen musikis<br />

TanxlebiT...<br />

muzebi STaagoneben mxatvrebs, poetebs, musikosebs<br />

– yvelas, vinc adamianebs saCuqrad uZRvnis silamazes,<br />

siyvaruls, imeds...<br />

6


!<br />

waukiTxe sayvareli leqsi klasSi megobrebs.<br />

xelmeored wakiTxvisas sTxove maswavlebels,<br />

dagexmaros da musikaluri Tanxleba SeurCie Sen mier<br />

wakiTxul leqss.<br />

es sainteresoa!<br />

berZnuli miTebidan cnobilia, rom TiToeul muzas<br />

eZRvneboda taZari, romelic museionad iwodeboda (aqedan<br />

warmoiSva sityva muzeumi).<br />

!<br />

gaixsene, romel muzeumSi yofilxar?<br />

riT iyo saintereso is muzeumi?<br />

moiZie informacia imis Sesaxeb, Tu ra mniSvneloba<br />

aqvs musikas qarTvelTa yofa-cxovrebaSi. es informacia<br />

klasSi warudgine Sens megobrebs, Semdeg ki imsjeleT, Tu<br />

ra Zala hqonia musikalur xelovnebas.<br />

!<br />

imis gasarkvevad, gaxsovs Tu ara sanoto anbani,<br />

gadaSale samuSao rveulis davaleba 2 da sanoto<br />

sistemaze Cawere:<br />

mTeli grZliobis I oqtavis noti sol<br />

naxevari grZliobis I oqtavis noti si<br />

. meoTxedi grZliobis pauza.<br />

1<br />

2<br />

3<br />

ras gviamboben berZnuli miTebi?<br />

muzebi olimpos mTis kalTebze cxovrobdnen.<br />

maT emsaxurebodnen momRerlebi, romelTagan<br />

muzebs gansakuTrebiT uyvardaT orfevsi. Tavisi<br />

lamazi xmiT orfevsi saswaulebs axdenda. ukravda<br />

orfevsi qnarze da yvelaze saSineli mxecebic<br />

ki Tvinierdebodnen, mis winaSe morCilad<br />

iCoqebdnen...<br />

7


gakveTilze geqneba SesaZlebloba, moismino da<br />

imavdroulad naxo fragmenti XVI-XVII ss-is italieli<br />

kompozitoris, klaudio monteverdis, operidan orfevsi.<br />

mosmenis Semdeg albaT SekiTxvebi gagiCndeba, dausvi SekiTxvebi<br />

maswavlebels Tundac operis SinaarsTan dakavSirebiT.<br />

roca meore legendaruli momRerali amfioni galobda, msmenelebi adgilze<br />

qvavdebodnen. amitomac muzebma amfioni gagzavnes im adgilas, sadac Sendeboda<br />

qalaqi Tebe. Tavisi simReriTa da cekviT amfionic Zlevamosili xdeboda – ganze<br />

swevda udides mTebs, aerTebda lodebs, erTi adgilidan meoreze gadahqonda mZime<br />

samSeneblo masala... ase gaaSena, legendis mixedviT, amfionma uZvelesi qalaqi<br />

adamianTa gasaocrad da gasaxarad...<br />

uZvelesi zRapari<br />

musikisa da musikosebis jadosnur Zalaze xalxi zRaprebSi, legendebsa Tu<br />

TqmulebebSi mogviTxrobs. ai, erT-erTi maTgani:<br />

erT qalaqSi cxovrobda xelmwife. mas hyavda mzeTunaxavi qali. aRmosavleTisa<br />

da dasavleTis xelmwifeebi ugzavnidnen qalis mamas mociqulebs – Seni qali Cems<br />

vaJs miaTxoveo. qalis mama ki mTxovnelebs uTvlida: ama da am adgilas, ama da<br />

am baRSi izrdeba ukvdavebis vaSli, vinc im vaSls moitans, Cems qals colad imas<br />

mivcemo. bevri midioda im vaSlis saZebnelad, magram ukan aRaravin brundeboda.<br />

8


qalaqSi erTi momRerali meCongure cxovrobda. isic mivida xelmwifesTan<br />

– Seni qali momaTxoveo. masac uTxres, jer ukvdavebis vaSli moetana. aiRo<br />

meCongurem Tavisi Conguri da gaudga gzas. bevri iara Tu cota iara, gadaiara<br />

cxra mTa, miadga erT mSvenier baRs, romelic iseTi marmarilos uzarmazari<br />

kedlebiT iyo Semovlebuli, rom Citi ver gadafrindeboda. es is baRi iyo, sadac<br />

ukvdavebis vaSli izrdeboda.<br />

uvlis baRs meCongure garSemo, ukravs Congurs da mReris ise tkbilad, rom<br />

irgvliv midamom da xis foTlebma Sewyvites sunTqva, frinvelebi cidan Zirs<br />

daeSvnen mosasmenad.<br />

axla droa, Senc moismino is saamo hangi,<br />

romelic im baRSi aaJRera meCongurem:<br />

. mogewona?<br />

. rogor fiqrob, ra moxdeba zRaparSi?<br />

1<br />

2<br />

samuSao rveulSi (davaleba 3) aRwere musikis<br />

mosmeniT miRebuli STabeWdilebebi.<br />

... moxda saswauli: gairRva baRis kedeli. meCongure yvavilebiT mofenil<br />

baRSi Sevida. gamoCnda uzarmazari gveleSapi, romelic oqros cxraferovan<br />

ukvdavebis vaSls sdarajobda. meCongure win miiwevs. ise akvnesebs simebs, rom<br />

gveleSapis qvaguli gaadnos tkbilma xmebma... gasisxlianebuli Tvalebidan<br />

cremlebi gadmoskda:<br />

– arasodes smenia Cems yurs aseTi xma, hoda, wadi, waiRe es vaSli da gaZlev<br />

sityvas, rom amieridan ar davRvri Seni msgavsi adamianebis sisxls, radgan Sen<br />

pirvelma magrZnobine siyvaruli, sibraluli da saTnoeba.<br />

!<br />

samuSao rveulSi (davaleba 4)<br />

1 Seavse taqtebi Sesabamisi grZliobis notebiT;<br />

2 mesame savarjiSos Sesasruleblad sanoto niSnebis garda, gamoiyene<br />

meoTxedi grZliobis pauza:<br />

9

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!