marika CikvaiZe
marika CikvaiZe marika CikvaiZe
marika CikvaiZe musika gamomcemloba inteleqti
- Page 2 and 3: marika CikvaiZe m u s i k a V klasi
- Page 4 and 5: sarCevi I Tavi - musika Sen irgvliv
- Page 6 and 7: I Tavi - musika Sen irgvliv Sen am
- Page 8 and 9: ! waukiTxe sayvareli leqsi klasSi m
- Page 10: qalaqSi erTi momRerali meCongure cx
<strong>marika</strong> <strong>CikvaiZe</strong><br />
musika<br />
gamomcemloba<br />
inteleqti
<strong>marika</strong> <strong>CikvaiZe</strong><br />
m u s i k a<br />
V klasi<br />
gamomcemloba inteleqti<br />
Tbilisi 2011
<strong>marika</strong> GikvaiZe<br />
musika V<br />
Marika Chikvaidze<br />
MUSIC V<br />
INTELEKTI PUBLISHERS<br />
Tbilisi 2011<br />
redaqtori margo inasariZe<br />
gamomcemloba inteleqti<br />
Tbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #17 b<br />
25-05-22, 91-22-83, 8(99) 55-66-54<br />
faqsi: 25-05-22<br />
elfosta: inteleqti@caucasus.net, info@intelekti.ge<br />
vebgverdi: www.intelekti.ge<br />
ISBN 978-9941-430-26-8 © gamomcemloba `inteleqti~, 2011
sarCevi<br />
I Tavi – musika Sen irgvliv<br />
gakveTili 1-2 musika........................................................................... 6<br />
gakveTili 3-4 musika – vokaluri, instrumentuli................................10<br />
gakveTili 5-6 musikaluri anbani.........................................................15<br />
gakveTili 7-8 ra aris Janri................................................................18<br />
gakveTili 9 musika kinofilmSi...........................................................21<br />
gakveTili 10 sulxan cincaZe...............................................................22<br />
gakveTili 11-12 musikaluri anbani – gama..........................................24<br />
gakveTili 13-14 giorgi cabaZe...........................................................26<br />
gakveTili 15-18 cota ram miuziklis Sesaxeb........................................27<br />
gakveTili 19-20 musikaluri anbani......................................................34<br />
gakveTili 21-24 orkestri..................................................................36<br />
gakveTili 25 musikaluri Sejibri, anu................................................42<br />
gakveTili 26-27 kameruli musika.........................................................43<br />
gakveTili 28-29 musikaluri anbani – banis gasaRebi............................46<br />
II Tavi – mxare, sadac Sen cxovrob<br />
gakveTili 30-32 mxare, sadac Sen cxovrob...........................................48<br />
gakveTili 33 xevsureTi.....................................................................53<br />
gakveTili 34-35 akvnis nana................................................................55<br />
gakveTili 36-37 guria......................................................................58<br />
gakveTili 38 cota ram qarTuli xalxuri musikaluri sakravebis Sesaxebac... 60<br />
gakveTili 39-40 RvTismSobelo, gixaroden!........................................62<br />
gakveTili 41 galoba........................................................................64<br />
gakveTili 42-43 osana! dideba ufals!................................................65<br />
gakveTili 44 musikaluri konkursi, anu Sarman-Sou.............................67<br />
III Tavi – Sen da musika<br />
gakveTili 45-46 gaseirneba galereaSi................................................69<br />
gakveTili 47 musikaluri anbani – intervali......................................72<br />
gakveTili 48-49 aranJireba...............................................................74<br />
gakveTili 50-52 musikalur TeatrSi...................................................76<br />
gakveTili 53-54 v. a. mocarti............................................................79<br />
gakveTili 55-56 l. v. beThoveni.........................................................82<br />
gakveTili 57-58 stumrad msoflios saopero TeatrebSi.......................85<br />
gakveTili 59 musikaluri konkursi.....................................................88<br />
gakveTili 60-64 proeqtebi, proeqtebi.................................................89
!<br />
–<br />
Seasrule savarjiSo/davaleba<br />
– upasuxe SekiTxvaze<br />
* – Seasrule simReriT/dakvriT<br />
* – videodavaleba<br />
– mousmine musikas
I Tavi – musika Sen irgvliv<br />
Sen am TavSi Seiswavli:<br />
. ras gviamboben musikis Sesaxeb berZnuli miTebi?<br />
. ras niSnavs termini Janri?<br />
. vokaluri musikis umartivesi Janrebi – simRera, romansi...<br />
. musika kinofilmSi – moismen, naxav da Tavadac Seasruleb simRerebs<br />
cnobili qarTuli kinofilmebidan;<br />
. ra aris miuzikli?<br />
. orkestri – gaixseneb da cotaTi ufro mets Seityob SenTvis nacnobi<br />
musikaluri sakravebis Sesaxeb;<br />
. musikaluri Sejibri, anu...<br />
. kameruli musika;<br />
. drodadro megobrebTan erTad CaatarebT xolme musikalur konkursebs.<br />
imisaTvis, raTa Cven mier SemoTavazebuli sakiTxebiT dagaintereso,<br />
gTavazob davalebebs, savarjiSoebs; gakveTilebze geqneba SesaZlebloba,<br />
moismino da naxo, diax, naxo videoCanawerebi, rac, saerTo jamSi,<br />
saswavlo process usaTuod gaaxalisebs da masalasac SenTvis ufro<br />
sainteresos gaxdis.<br />
5
musika<br />
gakveTili 1-2<br />
gadaSale samuSao rveuli da Seasrule<br />
davaleba#1. sainteresoa, ra asociacias iwvevs SenSi<br />
sityva musika?<br />
ra gaxsendeba, rodesac warmoTqvam sityvas<br />
musika?<br />
musika – es aris grZnobebi da gancdebi, gadmocemuli<br />
bgerebiT. musika gvexmareba, SevigrZnoT imdenad<br />
mniSvnelovani ram, imdenad mniSvnelovani, rom sityviT ver<br />
gadmovcemT. erTma Wkvianma adamianma, didma germanelma<br />
poetma, hainrix hainem amis Sesaxeb Tqva: `musika iwyeba<br />
iq, sadac mTavrdeba sityva~, e. i. musikiT SesaZlebelia<br />
gadmoices isic ki, rasac sityviT ver aRvwerT.<br />
modi, aq SevCerdeT da klasSi<br />
megobrebTan erTad gaixseneT da SeasruleT<br />
Tqveni sayvareli simRera. sainteresoa, ra<br />
grZnobebi, ra gancdebi dageufla.<br />
sityva musika Zvelma berZnebma gvaCuqes. igi<br />
momdinareobs sityvidan muza. muzebi ZvelberZnul<br />
miTologiaSi iyvnen RmerTebis mefis, zevsis, qaliSvilebi.<br />
cxra muza-qalRmerTi Tanabrad iyo dajildoebuli<br />
simRerisa da cekvis, poeziis xelovnebiT. magaliTad,<br />
cekvis muza, terfsiqora dainteresebuli iyo bgeraTa<br />
xelovnebiT, radganac musika cekvis Tanmxlebia;<br />
lirikuli poeziis muza evterpec mfarvelobda musikas,<br />
vinaidan Zveli berZnebi leqss kiTxulobdnen musikis<br />
TanxlebiT...<br />
muzebi STaagoneben mxatvrebs, poetebs, musikosebs<br />
– yvelas, vinc adamianebs saCuqrad uZRvnis silamazes,<br />
siyvaruls, imeds...<br />
6
!<br />
waukiTxe sayvareli leqsi klasSi megobrebs.<br />
xelmeored wakiTxvisas sTxove maswavlebels,<br />
dagexmaros da musikaluri Tanxleba SeurCie Sen mier<br />
wakiTxul leqss.<br />
es sainteresoa!<br />
berZnuli miTebidan cnobilia, rom TiToeul muzas<br />
eZRvneboda taZari, romelic museionad iwodeboda (aqedan<br />
warmoiSva sityva muzeumi).<br />
!<br />
gaixsene, romel muzeumSi yofilxar?<br />
riT iyo saintereso is muzeumi?<br />
moiZie informacia imis Sesaxeb, Tu ra mniSvneloba<br />
aqvs musikas qarTvelTa yofa-cxovrebaSi. es informacia<br />
klasSi warudgine Sens megobrebs, Semdeg ki imsjeleT, Tu<br />
ra Zala hqonia musikalur xelovnebas.<br />
!<br />
imis gasarkvevad, gaxsovs Tu ara sanoto anbani,<br />
gadaSale samuSao rveulis davaleba 2 da sanoto<br />
sistemaze Cawere:<br />
mTeli grZliobis I oqtavis noti sol<br />
naxevari grZliobis I oqtavis noti si<br />
. meoTxedi grZliobis pauza.<br />
1<br />
2<br />
3<br />
ras gviamboben berZnuli miTebi?<br />
muzebi olimpos mTis kalTebze cxovrobdnen.<br />
maT emsaxurebodnen momRerlebi, romelTagan<br />
muzebs gansakuTrebiT uyvardaT orfevsi. Tavisi<br />
lamazi xmiT orfevsi saswaulebs axdenda. ukravda<br />
orfevsi qnarze da yvelaze saSineli mxecebic<br />
ki Tvinierdebodnen, mis winaSe morCilad<br />
iCoqebdnen...<br />
7
gakveTilze geqneba SesaZlebloba, moismino da<br />
imavdroulad naxo fragmenti XVI-XVII ss-is italieli<br />
kompozitoris, klaudio monteverdis, operidan orfevsi.<br />
mosmenis Semdeg albaT SekiTxvebi gagiCndeba, dausvi SekiTxvebi<br />
maswavlebels Tundac operis SinaarsTan dakavSirebiT.<br />
roca meore legendaruli momRerali amfioni galobda, msmenelebi adgilze<br />
qvavdebodnen. amitomac muzebma amfioni gagzavnes im adgilas, sadac Sendeboda<br />
qalaqi Tebe. Tavisi simReriTa da cekviT amfionic Zlevamosili xdeboda – ganze<br />
swevda udides mTebs, aerTebda lodebs, erTi adgilidan meoreze gadahqonda mZime<br />
samSeneblo masala... ase gaaSena, legendis mixedviT, amfionma uZvelesi qalaqi<br />
adamianTa gasaocrad da gasaxarad...<br />
uZvelesi zRapari<br />
musikisa da musikosebis jadosnur Zalaze xalxi zRaprebSi, legendebsa Tu<br />
TqmulebebSi mogviTxrobs. ai, erT-erTi maTgani:<br />
erT qalaqSi cxovrobda xelmwife. mas hyavda mzeTunaxavi qali. aRmosavleTisa<br />
da dasavleTis xelmwifeebi ugzavnidnen qalis mamas mociqulebs – Seni qali Cems<br />
vaJs miaTxoveo. qalis mama ki mTxovnelebs uTvlida: ama da am adgilas, ama da<br />
am baRSi izrdeba ukvdavebis vaSli, vinc im vaSls moitans, Cems qals colad imas<br />
mivcemo. bevri midioda im vaSlis saZebnelad, magram ukan aRaravin brundeboda.<br />
8
qalaqSi erTi momRerali meCongure cxovrobda. isic mivida xelmwifesTan<br />
– Seni qali momaTxoveo. masac uTxres, jer ukvdavebis vaSli moetana. aiRo<br />
meCongurem Tavisi Conguri da gaudga gzas. bevri iara Tu cota iara, gadaiara<br />
cxra mTa, miadga erT mSvenier baRs, romelic iseTi marmarilos uzarmazari<br />
kedlebiT iyo Semovlebuli, rom Citi ver gadafrindeboda. es is baRi iyo, sadac<br />
ukvdavebis vaSli izrdeboda.<br />
uvlis baRs meCongure garSemo, ukravs Congurs da mReris ise tkbilad, rom<br />
irgvliv midamom da xis foTlebma Sewyvites sunTqva, frinvelebi cidan Zirs<br />
daeSvnen mosasmenad.<br />
axla droa, Senc moismino is saamo hangi,<br />
romelic im baRSi aaJRera meCongurem:<br />
. mogewona?<br />
. rogor fiqrob, ra moxdeba zRaparSi?<br />
1<br />
2<br />
samuSao rveulSi (davaleba 3) aRwere musikis<br />
mosmeniT miRebuli STabeWdilebebi.<br />
... moxda saswauli: gairRva baRis kedeli. meCongure yvavilebiT mofenil<br />
baRSi Sevida. gamoCnda uzarmazari gveleSapi, romelic oqros cxraferovan<br />
ukvdavebis vaSls sdarajobda. meCongure win miiwevs. ise akvnesebs simebs, rom<br />
gveleSapis qvaguli gaadnos tkbilma xmebma... gasisxlianebuli Tvalebidan<br />
cremlebi gadmoskda:<br />
– arasodes smenia Cems yurs aseTi xma, hoda, wadi, waiRe es vaSli da gaZlev<br />
sityvas, rom amieridan ar davRvri Seni msgavsi adamianebis sisxls, radgan Sen<br />
pirvelma magrZnobine siyvaruli, sibraluli da saTnoeba.<br />
!<br />
samuSao rveulSi (davaleba 4)<br />
1 Seavse taqtebi Sesabamisi grZliobis notebiT;<br />
2 mesame savarjiSos Sesasruleblad sanoto niSnebis garda, gamoiyene<br />
meoTxedi grZliobis pauza:<br />
9