p a r l a m e n t i s u w y e b a n i
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i p a r l a m e n t i s u w y e b a n i
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i 2
- Page 2 and 3: s a r C e v i misi aRmatebulebis sa
- Page 4 and 5: misi aRmatebulebis saqarTvelos prez
- Page 6 and 7: lebis pirdapiri xelSewyobiT dakaveb
- Page 8 and 9: gvWirdeba qaRaldze Sesrulebuli biuj
- Page 10 and 11: iReben 400-dan 600 laramde xelfass.
- Page 12 and 13: lebelia. Cven miviRebT ekonomikuri,
- Page 14 and 15: saqarTvelos parlamentis dadgenileba
- Page 16 and 17: eforma, romelSic igulisxmeba Zalian
- Page 18 and 19: sod msjelobdnen Tavad Zalian Zveli
- Page 20 and 21: li roli eniWeba evrosabWos, vinaida
- Page 22 and 23: konfliqtzec isaubres. nino burjanaZ
- Page 24 and 25: zidentis mixeil saakaSvilis gancxad
- Page 26 and 27: ` mizani sakuTari raionis da qveyni
- Page 28 and 29: `gvinda, soflis meurneoba prioritet
- Page 30 and 31: w a r d g i n e b a `mxars davuWerT
- Page 32 and 33: w a r d g i n e b a nizacio sxdoma.
- Page 34 and 35: `aparati ar unda iyos damokidebuli
- Page 36 and 37: `TviTmmarTveloba qveynis demokratiu
- Page 38 and 39: plenaruli sxdoma gamTlianebas da qv
- Page 40 and 41: plenaruli sxdoma saqarTvelos parlam
- Page 42 and 43: plenaruli sxdoma moTqmuli mosazrebe
- Page 44 and 45: plenaruli sxdoma organoebis saqmian
- Page 46 and 47: plenaruli sxdoma toriaze mcxovrebi
- Page 48 and 49: plenaruli sxdoma nistrma zurab noRa
- Page 50 and 51: 28 maiss gaimarTa parlamentis iurid
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
2
s a r C e v i<br />
misi aRmatebulebis<br />
saqarTvelos prezidentis,<br />
baton mixeil saakaSvilis<br />
gamosvla saqarTvelos<br />
VI mowvevis parlamentis<br />
pirvel plenarul sxdomaze<br />
2004 wlis 22 aprils 5-14<br />
Tavmjdomare 15 - 25<br />
wardgineba 26-37<br />
Tvidan Tvemde 38 - 74<br />
parlamentis uwyebani<br />
momzadebulia saqarTvelos parlamentis<br />
sazogadoebasTan urTierTobis departamentis<br />
sagamomcemlo ganyofilebis mier.<br />
380008 Tbilisi, rusTavelis 8<br />
t: 93 32 66<br />
fasi saxelSekrulebo<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
3
saqarTvelos parlamentis<br />
dadgenileba<br />
saqarTvelos parlamentis wevrTa uflebamosilebis<br />
cnobis Sesaxeb<br />
saqarTvelos parlamentis droebiTi samandato komisiis wardginebis<br />
ganxilvis safuZvelze saqarTvelos parlamenti adgens:<br />
1. cnobil iqnes 2003 wlis 2 noembers maJoritaruli saarCevno<br />
sistemiT da 2004 wlis 28 marts proporciuli saarCevno sistemiT<br />
arCeul saqarTvelos parlamentis wevrTa uflebamosileba (sia Tan erTvis).<br />
2. saqarTvelos parlamentis 1992 wlis arCevnebis Sedegad afxazeTidan<br />
arCeul parlamentis wevrTa uflebamosilebis cnobis sakiTxi ganixilon<br />
parlamentis iuridiul sakiTxTa da saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />
komitetebma erTobliv sxdomaze da Sesabamisi gadawyvetilebis proeqti<br />
warudginon parlaments.<br />
3. parlamentis wevrTa narkologiuri Semowmebis Sedegebis Tanaxmad,<br />
konstantine beriZis, levan gaCeCilaZis, jemal gogitiZis, ramaz TedoraZis,<br />
zaqaria SerazadaSvilisa da rostom jafariZis uflebamosilebis cnobis<br />
sakiTxi ganxilul iqnes saqarTvelos organuli kanonis `saqarTvelos<br />
saarCevno kodeqsis~ Sesabamisad, narkologiuri Semowmebis saTanado<br />
dokumentaciis warmodgenis Semdeg.<br />
4. #57 tyibulis erTmandatian saarCevno olqSi maJoritaruli saarCevno<br />
sistemiT parlamentis wevrad arCeulad gamocxadebuli bondo Salikianis<br />
uflebamosilebis cnobis sakiTxi ganxilul iqnes saqarTvelos organuli<br />
kanonis `saqarTvelos saarCevno kodeqsis~ Sesabamisad narkologiuri Semowmebis<br />
saTanado dokumentaciis warmodgenisa da `saqarTvelos parlamentis 2003<br />
wlis 2 noembris arCevnebis Sedegad #57 tyibulis saarCevno olqSi<br />
maJoritaruli saarCevno sistemiT parlamentis wevrad arCeulad gamocxadebuli<br />
piris bondo Salikianis uflebamosilebis sakiTxis gadawyvetis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos centraluri saarCevno komisiis Tavmjdomaris movaleobis<br />
Semsruleblis dimitri qitoSvilis 2004 wlis 22 aprilis #01/686 werilis<br />
ganxilvis Semdeg.<br />
5. es dadgenileba amoqmeddes miRebisTanave.<br />
saqarTvelos axladarCeuli parlamentis<br />
pirveli sxdomis Tavmjdomare<br />
Tbilisi,<br />
2004 wlis 22 aprili.<br />
# I _ Is<br />
eldar Sengelaia<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
4
misi aRmatebulebis<br />
saqarTvelos prezidentis, baton mixeil<br />
saakaSvilis gamosvla saqarTvelos VI mowvevis<br />
parlamentis pirvel plenarul sxdomaze<br />
2004 wlis 22 aprils<br />
(teqsti ibeWdeba stenogramis<br />
mixedviT)<br />
pativcemulo batono Tavmjdomarev,<br />
batono eldar, pativcemulo<br />
parlamentis wevrebo, bolo Tveebis<br />
ganmavlobaSi meored Semovdivar am<br />
darbazSi, magram amjerad sruliad<br />
sxva mizniT. minda, yvelas gvaxsovdes,<br />
rom Tqveni umravlesoba am darbazSi<br />
moiyvana qarTvelma xalxma, moiyvana<br />
im xalxma, romelic, miuxedavad didi<br />
winaaRmdegobisa (maT aSinebdnen, esrodnen),<br />
mravali dRe idga wvimasa da<br />
TqeSSi. am xalxma gauZlo yvelafers<br />
da TiToeuli Tqvengani, da maT Soris<br />
mec, mogviyvana aq, sadac Cven vimyofebiT.<br />
me minda, yvela erTad avdgeT<br />
da taSi davukraT qarTvel xalxs!<br />
minda, mivesalmo mis uwmindesobas<br />
da unetaresobas da aRvniSno misi<br />
gansakuTrebuli roli qarTuli<br />
~vardebis revoluciaSi~. misma principulma<br />
poziciam, SemarTebam da gambedaobam<br />
bevrwilad ganapiroba Cveni<br />
brZolis legitimacia da Cveni gamarjveba<br />
am darbazSi da mTeli saqarTvelos<br />
masStabiT.<br />
Cven valSi varT Cvens xalxTan<br />
bevri mizezis gamo. am xalxma mogviyvana<br />
xelisuflebaSi; didi xnis<br />
Semdeg kvlav gaCnda imedi. mixaria,<br />
rom ramdenime parlamentari mosulia<br />
CoxiT, mixaria imitom, rom xalxma<br />
daibruna siamaye Tavisi erovnuli<br />
simboloebis. xalxi kvlav amayobs<br />
Tavisi droSiT. pirvelad, didi xnis<br />
Semdeg, qarTuli droSa inaxeba<br />
ojaxebSi, mas gamohfenen quCebSi ara<br />
imis gamo, rom es vinmes surs, aramed<br />
imis gamo, rom xalxs es droSa<br />
uyvars. pirvelad arian mzad Cveni<br />
axalgazrdebi, Cveni yvela asakis<br />
adamianebi, rom ibrZolon, gaimarjvon<br />
am droSiT, idgnen am droSasTan.<br />
vfiqrob, is, rac axla iwyeba<br />
saqarTveloSi, aris axali aRorZinebis<br />
periodi, romelic TiToeul CvenTagans<br />
aZlevs sruliad gansakuTrebul Sanss,<br />
magram amave dros unda gvaxsovdes,<br />
ra xalxTan, ra sazogadoebasTan gvaqvs<br />
saqme. erT sul mosaxleze saqarTvelo<br />
yofil sabWoTa sivrceSi SemosavlebiT<br />
bolo adgilzea. qveyana,<br />
romelic cxovrobda yvelaze kargad,<br />
sadac xalxs ar hqonda problema<br />
arc gadaadgilebis, arc ganaTlebis,<br />
arc bavSvebis aRzrdis, arc stumris<br />
gamaspinZlebis, es qveyana aris gamaTxovrebuli<br />
da damcirebuli. qveyana daSlilia<br />
martiv mamravlebad da es ar<br />
aris mxolod afxazeTi, qalaqi cxinvali<br />
da misi Semogareni. Cven ver vakontrolebT<br />
zogierT sxva teritoriasac;<br />
es aris saqarTvelos bolo aTi wlis<br />
realoba.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
5
saqarTvelo aris dasustebuli, saqarTvelo<br />
aris Zalian mZime mdgomareobaSi.<br />
mimaCnia, rom Cemi prezidentobis<br />
da am parlamentis uflebamosilebis<br />
vada aris is periodi, roca<br />
Cven yvelam erTad unda SevZloT<br />
daSlis procesebis SeCereba da saqar-<br />
Tvelos gamTlianebis dawyeba. pirvel<br />
rigSi, Cven TviTon unda viyoT erTiani.<br />
am darbazSi sxedan adamianebi<br />
vinc iyvnen erovnul moZraobaSi, sxedan<br />
adamianebi, vinc iyvnen 1990 wlis<br />
pirveli mowvevis deputatebi, romlebic<br />
Semdeg aqedan samxedro gadatrialebis<br />
gziT gaaZeves. am darbazSi<br />
arian isinic, vinc iyo 1992 wlis da<br />
Semdegi mowvevis parlamentSi. dRes<br />
es barierebi moSlilia.<br />
ramdenime dRis winaT Cven walenjixaSi<br />
Serigebis procesi ganvaxorcieleT.<br />
aTeulobiT da aseulobiT Cveni axalgazrda,<br />
jan-RoniT savse patrioti,<br />
qveynisTvis Tavdadebuli Svili, iZulebuli<br />
iyo wlebis ganmavlobaSi<br />
tyisTvis Seefarebina Tavi, radganac<br />
maTi gamoCena dapatimrebis da ganadgurebis<br />
tolfasi iyo. am xalxs ZiriTadad<br />
araferi Caudenia, garda samSoblos<br />
siyvarulisa, magram im ukuRmar-<br />
Tobis gamo, im areulobis gamo,<br />
romelic 10-12 weli batonobda, es<br />
Zalian Rirseuli warmomadgenlebi<br />
TavianTi ojaxebis, Tavisi qveynisa,<br />
praqtikulad saxelmwifom velur mdgomareobaSi<br />
Caayena. Cven movaxerxeT am<br />
xalxTan saerTo enis gamonaxva. yvelaferi<br />
Zalian simbolurad moxda:<br />
isini gamovidnen walenjixis tyidan,<br />
Caabares Zveli erovnuli droSa da<br />
aiRes xelSi xuTjvriani droSa, romelic<br />
qarTveli eris axali droSaa.<br />
vfiqrob Zalian mniSvnelovania, rom<br />
es procesebi daiwyo.<br />
Cveni parlamenti aris simbolo<br />
aseTi gamTlianebisa da aseTi erTianobis.<br />
aq xarT sruliad sxvadasxva<br />
xalxi. mgoni, yvelam unda daviwyoT<br />
am zRvrulis iqidan. romel politikur<br />
ZalaSi viyaviT 5-10-15 wlis win,<br />
dRes amas aranairi mniSvneloba ara<br />
aqvs. dRes Cven yvelani varT saqarTvelos<br />
axali aRmSeneblobis, saqarTvelos<br />
momavlis politikuri Zalis wevri.<br />
unda gvesmodes, rom parlamentis<br />
uflebamosilebebi Zalian farToa,<br />
mTeli saubari imis Sesaxeb, rom<br />
konstituciam SeuzRuda parlaments<br />
uflebamosileba da amis tiraJireba<br />
Semdeg xdeboda ucxoeTis presaSi,<br />
aris sruliad arakompetenturi, imitom,<br />
rom arsebobs daskvna evropis<br />
sabWosi, arsebobs daskvna sxva organizaciebisa,<br />
romelSic naTlad aris<br />
naTqvami, rom saqarTveloSi saprezidento<br />
modelidan Cven gadavediT naxevrad<br />
saprezidento modelze. Semdeg ramdenime<br />
ganawyenebulma adamianma aiRo<br />
es konstitucia, daiwyo tiraJireba<br />
TiTqos parlamentis uflebamosileba<br />
Semcirda. wina parlaments ar hqonda<br />
ufleba mTavrobis gadayenebis da es<br />
yvelam Zalian kargad iciT. mTavrobis<br />
gadayenebis instrumenti aris umniSvnelovanesi<br />
instrumenti, romelic SeiZleba<br />
hqondes sakanonmdeblo organos.<br />
bevri sxva sakiTxi, rac uSualod<br />
exeba aRmasrulebeli xelisuflebis<br />
kontrols.<br />
Zalian kargad maxsovs, bevr TqvenTaganTan<br />
erTad, ra imedgacruebis sagani<br />
iyo xolme yovelTvis, roca romeliRac<br />
ministrs da, mTlianobaSi mTavrobas,<br />
TveobiT vakritikebdiT, TveobiT vamxeldiT<br />
da adgilidan ver davZravdiT<br />
xolme. dRevandeli konstitucia am<br />
problemas xsnis. amave dros, dRevandeli<br />
konstitucia met uflebamosilebas<br />
da met pasuxismgeblobas akisrebs<br />
parlaments da Zalian mniSvnelovania,<br />
rom es modelebi sworad gamoviyenoT<br />
da waadges sazogadoebriv azrs da<br />
sazogadoebriv saqmes.<br />
dRes saqarTvelo dgas urTulesi<br />
problemebis winaSe. pirvel rigSi,<br />
Cven unda gadavdgaT nabijebi qveynis<br />
teritoriuli mTlianobis aRsadgenad,<br />
magram sanam amas gavakeTebdeT, mTavari<br />
winapiroba aris is, rom movaxerxoT<br />
qveyanaSi kanonierebis, demokratiis<br />
erTiani reJimis damyareba. dRes saqarTveloSi<br />
arsebobs ramdenime politikuri<br />
reJimi, ramdenime mTavroba<br />
da yvela maTgani imyofeba konfrontaciul<br />
mdgomareobaSi da TiTqmis<br />
arc erTi maTgani mTlianad ar<br />
aRiarebs saqarTvelos suverenitets<br />
da saqarTvelos teritoriul mTlianobas.<br />
situacia aslan abaSiZesTan dakavSirebiT,<br />
am etapze es aris yvelaze<br />
mZime problema. minda xazi gavusva -<br />
situaciaze aslan abaSiZesTan dakav-<br />
SirebiT da ara aWarasTan dakavSirebiT.<br />
me yvelas gTxovT, leqsikonidan<br />
amoviRoT sityvebi: ~aWarisa da centris<br />
dapirispireba~.aseve gTxovT, leqsikonidan<br />
amoviRoT sityvebi: ~centraluri<br />
mTavroba~, imitom, rom saqarTvelos<br />
ara hyavs centraluri mTavroba, saqar-<br />
Tvelos hyavs mTavroba, aseve ara<br />
hyavs centraluri prezidenti, centraluri<br />
parlamenti da a. S. realurad<br />
situacia aseTia: kriminaluri jgufi,<br />
romelic bolo wlebis ganmavlobaSi<br />
wina prezidentis da wina xelisuf-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
6
lebis pirdapiri xelSewyobiT dakavebuli<br />
iyo narkotrefikiT, dakavebuli<br />
iyo sxvadasxva kriminaluri saqmianobiT,<br />
dakavebuli iyo adamianebis ukanonod<br />
dapatimrebiT (arsebobs sagamoZiebo<br />
masalebi mkvlelobebis, SekveTili<br />
mkvlelobebis da sxva Zalian mZime<br />
sisxlissamarTlebrivi saqmianobebis<br />
Sesaxeb). es jgufi dRes laparakobs<br />
aWaris mTeli regionis saxeliT, mas<br />
amis legitimuri ufleba ara aqvs.<br />
amas vacxadeb rogorc prezidenti,<br />
romelmac saprezidento arCevnebze<br />
aWaraSi miviRe xmebis 90+, Tqven<br />
SegiZliaT TqvaT es rogorc parlamentma,<br />
romelmac miiRo absoluturi<br />
mxardaWera aWaris teritoriaze, miuxedavad<br />
mravalricxovani darRvevebisa,<br />
rac daafiqsires adgilobrivma da<br />
saerTaSoriso damkvirveblebma. miuxedavad<br />
imisa, rom aSinebdnen, aterorebdnen,<br />
scemdnen, xalxi aWaraSi movida<br />
da xma mogcaT Tqven da wagarTvaT<br />
ufleba, ilaparakoT centrisa da aWaris<br />
dapirispirebaze. Cven vsaubrobT imaze,<br />
rom aWarisTvis aravis ukiTxavs, rodesac<br />
am mTavrobas niSnavdnen. aslan<br />
abaSiZe daniSna Tbilisma, saqarTvelos<br />
maSindelma xelisuflebam. is arc<br />
erTxel ar aurCevia aWaris mosaxleobas.<br />
ar aurCevia imitom, rom aWaraSi<br />
arasodes Catarebula Tavisufali ar-<br />
Cevnebi. es xom yvelam Zalian kargad<br />
viciT. amitom dRes aWarlebs vayvedroT,<br />
Tundac erTi gadabrunebuli<br />
sityva vTqvaT aWarlebze imis gamo,<br />
rom maTi xelmZRvaneli aris aslan<br />
abaSiZe, iqneba Zalian didi usamarTloba<br />
da, ubralod, Cveni sazogadoebis<br />
erT-erTi saukeTeso nawilis dacinva.<br />
magram radganac saqarTvelos mTavrobam<br />
Tavis droze aWarlebs Tavs moaxvia<br />
es kriminalebi, dRes saqarTvelos<br />
mTavrobis da mTeli saqarTvelos<br />
Zalisxmevis sagani unda iyos maTgan<br />
aWaris TiToeuli macxovreblis gaTavisufleba.<br />
rodesac Cven vsaubrobT imaze, rom<br />
ar gvinda dapirispireba, gamoCndnen<br />
~pacifistebi~, romlebic gaiZaxian ~ar<br />
gvinda konfrontacia!~, ~es aris yvelaferi<br />
politikosebis jibrze!~, ~Cven<br />
gvinda mSvidoba!~. visTan gindaT mSvidoba<br />
narkobaronebTan, adamianebis ukanono<br />
dampatimreblebTan Tu im adamianebTan,<br />
romlebic Riad acxadeben,<br />
rom aWara ar aris saqarTvelos<br />
SemadgenlobaSi da unda Caerion mezobeli<br />
saxelmwifoebi da praqtikulad,<br />
uzrunvelyon aWaris damoukidebloba?!<br />
es gancxadeba keTdeboda wlebis<br />
ganmavlobaSi da bolos gakeTda<br />
guSinwin aWaris xelmZRvanelis mier.<br />
am xalxTan gvinda mSvidoba? maSin<br />
SeveguoT, rom mSvidobianad daiSleba<br />
da ganadgurdeba saqarTvelo.<br />
Tu qarTvelebma SevZeliT Cveni qveynis<br />
dacva, Tu qarTulma saxelmwifom ver<br />
SeZlo Tavisi mTlianobis uzrunvelyofa,<br />
Tu ver SevZeliT kriminalebisagan<br />
saxelmwifo struqturebis gawmenda,<br />
maSin saqarTvelos momavali<br />
ara aqvs da SegviZlia, Cven Svilebs<br />
es vuTxraT, davixuroT qudi da<br />
wavideT saxlebSi. amitom yalbi<br />
pacifizmi, yalbi raRac Semrigebloba,<br />
yalbi erTsulovneba, es aris<br />
yvelaze didi Ralati, romelic axla<br />
SeiZleba Caidinos nebismierma adamianma<br />
sakuTari samSoblos winaSe. Sesarigebeli<br />
aravisTan araferi gvaqvs.<br />
me arasodes Sevurigdebi kriminalebs,<br />
arasodes Sevurigdebi narkotikebis<br />
gadamtanebs, arasodes Sevurigdebi<br />
im xalxs, vinc aiRo iaraRi da<br />
Riad umiznebs qarTul saxelmwifoebriobas,<br />
TiToeul qarTvels da Zalian<br />
gTxovT, Tqvenc ar SeurigdeT<br />
amas, imitom, rom arsebobs raRac<br />
kategoriebi, sadac ukan daxeva aRar<br />
SeiZleba da Tu Cven gvinda, rom<br />
viyoT eri da gvqondes Tavmoyvareoba<br />
da Rirseba, unda SegveZlos, gadamwyvet<br />
momentSi ar davixioT ukan. ai, es<br />
aris mTavari arsi Cveni dRevandeli<br />
moqmedebis. Cveni mTavari dasayrdeni<br />
Zala am brZolaSi aris aWaris mosaxleoba<br />
da TiToeuli aWareli.<br />
me ar Cavsulvar baTumSi dilis 4<br />
saaTze, rogorc zogierTi utvino<br />
da usindiso adamiani amtkicebda<br />
(Tumca prezidents nebismier dros<br />
SeuZlia Cavides sadac unda). dilis<br />
9 saaTze CavdiodiT Cven baTumSi,<br />
Cvens megobrebTan erTad, raTa Cagvetarebina<br />
saarCevno kampania, raTa agvecilebina<br />
sisxlisRvra, romelsac apirebda<br />
abaSiZis danaSaulebrivi klani<br />
erTi dRis Semdeg. amis Sesaxeb pirdapir<br />
gvafrTxilebdnen telefoniT<br />
mec, premier-ministr Jvanias da sxva<br />
adamianebsac, me mgoni, qalbaton ninosac.<br />
Cven CavediT raTa Tavidan agvecilebina<br />
es sisxlisRvra. maT Caidines<br />
gaugonari Tavxedoba da aWaris teritoriaze<br />
ar SeuSves saqarTvelos<br />
xelisuflebis umaRlesi warmomadgenlebi.<br />
Semdeg Cven mainc SevediT<br />
baTumSi. Coloqidan baTumis centramde,<br />
gzis orive mxare xalxiT iyo savse,<br />
Tqven naxeT es televiziiT, magram<br />
es unda genaxaT adgilze, imitom,<br />
rom amis televiziiT aRqma SeuZlebelia,<br />
orive mxares idgnen aWarlebi,<br />
gvesrodnen yvavilebs da gvesalmebodnen<br />
taSiskvriT. am xalxs unda vuRalatoT<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
7
da es xalxi unda davtovoT kriminalebis<br />
xelSi?!<br />
yovelgvari Sedareba aWarisa afxazeTTan,<br />
yovelgvari Sedareba cxinvalSi<br />
arsebul situaciasTan, ubralod,<br />
danaSauli da uvicobaa. ra Tqma<br />
unda, Cven gvWirdeba seriozuli momzadeba<br />
da amiT varT seriozulad<br />
dakavebuli. Cven vamagrebT Cven saxelmwifoebriv<br />
struqturebs. ratom warmoiqmna<br />
problemebi abaSiZis klanTan?<br />
- martivi mizezebis gamo. Sevardna-<br />
Zisagan gansxvavebiT, Cven vTqviT, rom<br />
aRar veguebiT korufcias, aRar veguebiT<br />
ganukiTxaobas, aRar veguebiT<br />
imas, rom, praqtikulad, 80-dan 120<br />
milion dolaramde yovel weliwads<br />
marto baTumis terminalze navTobis<br />
eqsportirebiT ~tydeba~ abaSiZis da<br />
misi rusi partniorebis mier.<br />
Cven ver SeveguebiT imas, rom<br />
marto sarfis sabaJoze yovelwliurad<br />
ikargeba 50 milioni lari (wina<br />
wlebSi ikargeboda 50-100 milion<br />
laramde). ar SeveguebiT imas, rom,<br />
praqtikulad, yvela tvirTi, romelic<br />
iqidan Semodis, aris ukanono, kontrabanduli,<br />
ganubaJebeli da mTlianad<br />
midis adgilobrivi klanis jibeSi<br />
da erTi TeTric ar midis arc erT<br />
aWarelTan da saqarTvelos danarCen<br />
arc erT mkvidrTan. ai, amas ver<br />
SeveguebiT, ver SeveguebiT utifrobas,<br />
sicrues, Tavgasulobas da samSoblos<br />
Ralats. amis gamo warmoiqmna es<br />
problemebi da Tu, Cven gvinda saqarTveloSi<br />
mimdinare dadebiTi procesebi,<br />
rac yvelam erTad daviwyeT,<br />
gagrZeldes, unda gadavwyvitoT es<br />
problemebi.<br />
Cven bevri gavakeTeT bolo TveebSi,<br />
saqarTveloSi Zalian bevri raRac<br />
Seicvala ukeTesobisken. am darbazSi<br />
bolos am Tqvens adgilebze isxdnen:<br />
levan mamalaZe, avadsaxsenebeli sari-<br />
Svili, rCeuliSvili... axla sxedxarT<br />
Tqven, rogor, araferi Secvlila<br />
saqarTveloSi?! umaRlesi Tanamdebobis<br />
pirebi dapatimrebuli iqnen korufciisaTvis<br />
da zogierT qarTvels yofnis<br />
sindisi, Tqvas, es dapatimreba, es<br />
yvelaferi farsiao. garwmunebT, verc<br />
erTma qveyanam ver gabeda mafiis<br />
Tavebis dayra aseT mokle periodSi<br />
da aseTi didi tempiT. ki, ra Tqma<br />
unda, ramdenime maTgani ixdis fuls<br />
da SeiZleba es CavTvaloT Semamsubuqebel<br />
garemoebad, magram me Zalian<br />
kargad maxsovs Cveni sicilieli megobrebis<br />
sityvebi da rCeva: girCevniaT<br />
mafiozi gyavdeT cixis gareT<br />
da fulis gareSe, vidre cixeSi mTeli<br />
Tavisi fuliT da mobiluri telefoniT.<br />
dRes prezidentis siZe zis cixeSi,<br />
magram daqiravebuli sami piarkompania<br />
vaSingtonSi, evropaSi dakavebulia<br />
imiT, rom dRe da Rame saqarTvelos<br />
aSavebs. es imitom, rom fuli aqvs<br />
amis gasakeTeblad. aslan abaSiZe dRes<br />
ki imyofeba SidapatimrobaSi baTumSi,<br />
magram ramdenime piarfirma hyavs daqiravebuli<br />
da aseve anadgurebs saqar-<br />
Tvelos reputacias da prestiJs mTeli<br />
msoflios masStabiT. amitom mTavaria,<br />
amovaZroT es Sxamiani kbili _<br />
ukanonod mopovebuli fulis saxiT.<br />
es aris Cveni mTavari amocana. ra<br />
Tqma unda, amave dros unda gasamar-<br />
Tldes es xalxi da, ra Tqma unda,<br />
amave dros unda agon pasuxi kanonis<br />
winaSe.<br />
Cven, mTavrobas Semogvaqvs amomwuravi<br />
paketi organizebul danaSaulTan brZolis<br />
da gTxovT, uaxloes kvireebSi<br />
igi ganvixiloT da miviRoT, raTa<br />
samarTaldamcav organoebs hqondeT<br />
saSualeba, gansxvavebiT wina mTavrobisagan,<br />
ufro efeqturad ebrZolon<br />
korufcias. dRes es aris is organoebi,<br />
yovel SemTxvevaSi, maTi xelmZRvaneloba<br />
da maTi birTvi, romelTac surT<br />
brZola organizebul danaSaulTan da<br />
romlebic yvela gambedav nabijs<br />
gadadgamen saamisod. is operaciebi,<br />
romelic Catarda samegreloSi kriminalebisagan<br />
gasawmendad, Tavisi arsiT<br />
iyo samxedro operacia.<br />
ager batoni gurami zis, igi momswrea<br />
da icis, mogvixda 10 vertmfrenis<br />
gamoyeneba, magram erTxel da samudamod<br />
unda gagvewminda samegrelo im<br />
kriminalebisagan, romlebic iq aterorebdnen<br />
adgilobriv mosaxleobas.<br />
bolomde ara, magram 80+ saqmisa<br />
ukve gakeTebulia. operacia, romelic<br />
Catarda svaneTSi Zalian mZimed SeiaraRebuli<br />
bandis winaaRmdeg da mTeli<br />
blefi imis Taobaze, rom svanebi<br />
ver gagvigeben, daimsxvra meore dResve,<br />
rodesac Cven CavediT iq da vnaxeT,<br />
ra reaqcia hqondaT mestielebs, vnaxeT,<br />
ra reaqcia hqondaT uSgulelebs da<br />
im soflis warmomadgenlebs, sadac<br />
es operacia Catarda. es iyo gansakuTrebuli<br />
ndoba qarTuli saxelmwifos<br />
mimarT da Cven aseTi qmedebebi<br />
unda gavagrZeloT da amaSi gvinda<br />
Tqveni mxardaWera.<br />
vlaparakobT Semosavlebze, realurad<br />
rogorc ki movediT mTavrobaSi<br />
vTqviT: Cven viRebT gadasaxadebis<br />
saxiT mxolod fuls, aranairi gadaricxvebi,<br />
aranairi CaTvlebi, riTac iyo<br />
gamorCeuli wina mTavroba. Cven ar<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
8
gvWirdeba qaRaldze Sesrulebuli<br />
biujeti, Cven gvinda fuli imitom,<br />
rom gvaqvs gasakeTebeli saqme. orjer<br />
gaizarda fuladi Semosavlebi<br />
gadasaxadebis amoRebis kuTxiT, ara<br />
oqruaSvilis kuTxiT, gadasaxadebis<br />
kuTxiT. me minda amas xazi gavusva<br />
imitom, rom Semodis fulis niSnebi<br />
da es fulis niSnebi xmardeba<br />
sxvadasxva programas.<br />
es aris, pirvel rigSi, socialuri<br />
programebi: Zveli pensiebis, sapensio<br />
davalianebebis gastumrebis paralelurad<br />
mcdeloba, rom iq, sadac gastumreba<br />
iwyeba, aseve nel-nela gavzardoT<br />
pensia da me minda SegaxsenoT, rom<br />
saqarTveloSi, garda calkeuli gamonaklisebisa,<br />
pensiebisa da xelfasebis<br />
dagvianeba, pirvelad bolo 7 wlis<br />
ganmavlobaSi, aRar xdeba. es im pirobebSi,<br />
roca Cven dagvxvda mTlianad<br />
daSlili aparati da aseve Zalian<br />
didi xarji midis Cveni saxelmwifo<br />
aparatis gaZlierebasa da qveynis<br />
Tavdacvisunarianobis amaRlebaze.<br />
pirvelad gavaZliereT Cveni armia.<br />
rodesac Cven movediT, armiaSi jariskacebisaTvis<br />
iyo 2 saaTis tyvia-wamlisa<br />
da dRenaxevris sakvebis maragi, Tanac<br />
ra kveba iyo, yvelam kargad icis.<br />
dRes yvela jariskaci, yvela oficeri<br />
getyviT, rom armiaSi kveba<br />
erTi-orad gaumjobesda. praqtikulad,<br />
yvela nawilSi, zogan _ metad, zogan<br />
_ naklebad, magram yvelgan aris<br />
gaumjobesebuli. saqarTvelos dRes<br />
ukve aqvs iaraRis sakmarisi maragi,<br />
raTa nebismier agresiul qmedebas<br />
mravali kviris da ukve Tveebis<br />
ganmavlobaSi daxvdes Rirseulad.<br />
xval vibrunebT im sabrZolo vertmfrenebs,<br />
romelic waiyvanes ukrainaSi.<br />
Cven wlis bolomde kidev vapirebT<br />
imave raodenobis vertmfrenebis SeZenas<br />
sazRvargareT. Cven rodesac movediT<br />
dagvxvda gemebi. arian Tavdacvis eqspertebi,<br />
momswre Cveni sahaero flotis<br />
gayidvisa ucxo qveynebSi, imitom, rom<br />
iyo sxvadasxva rekomendacia, TiTqos<br />
saqarTvelos ar sWirdeba sabrZolo<br />
aviacia. dameTanxmebian, aq myofi<br />
Tavdacvis eqspertebi, Cven ara mxolod<br />
SevinarCuneT aviacia, aramed aviacia,<br />
romelic dafrinavda wlis ganmavlobaSi<br />
mxolod 5 saaTi da isic prezidentebis<br />
afrenis da dafrenis dros,<br />
axla aRar dafrinavs prezidentis<br />
afrenis dros, magram dafrinavs yoveldRe<br />
sabrZolo cdebisaTvis da Tavisi<br />
amocanebis Sesasruleblad. Cven aseve<br />
SevisyidiT axal TviTmfrinavebs.<br />
erT kviraSi SemoviyvanT saberZneTidan<br />
Cvens saflagmano gems, uaxlesi<br />
teqnikiT aRWurvils da pirvelad<br />
gaCndeba didi xomaldi Cvens sasazRvro<br />
dacvis sistemaSi. aseve Semodis ori<br />
sxva xomaldi, romelic daemateba im<br />
xomaldebs, romlebic hyavs saqarTvelos<br />
SeiaraRebul Zalebs zRvis akvatoriaSi.<br />
es yvelaferi moxerxda 2-3<br />
TveSi. ai, es vadac sakmarisia, rodesac<br />
mTavroba muSaobs. ar aris es STambeWdavi<br />
Sedegebi? ra Tqma unda,<br />
aris! da es yvela Cvenganis da yvela<br />
Tqvenganis erToblivi damsaxurebaa.<br />
aseve minda gTxovoT, rom vimuSaoT<br />
xalxTan da mudmivad avuxsnaT Seqmnili<br />
situacia. xalxs daaviwyda, rom pensias<br />
da xelfass droze ver iRebdnen<br />
da adre, roca Cven davdiodiT, gveubnebodnen:<br />
mogveciT droze Cveni 14<br />
lari. sxvaTa Soris, 13 lari iyo<br />
soflebSi, axla iReben 17 lars da<br />
gveubnebian: ratom aris es pensia<br />
ase cota?! veTanxmebi, rom pensia<br />
Zalian cotaa, magram minda, yvela<br />
demagogs gavce pasuxi.<br />
ra Tqma unda, erT dReSi ar<br />
SeiZleboda situaciis Semobruneba<br />
ukeTesobisaken, magram xom faqtia, rom<br />
midis pozitiuri moqmedeba, xom faqtia,<br />
rom maT fuls aRaravin idebs<br />
jibeSi. miTxariT erTi ministri, romelic<br />
SeiZleba daadanaSauloT pensionerebis<br />
fulis mitacebaSi, miTxariT erTi<br />
gubernatori da miTxariT erTi<br />
gamgebeli da im wuTSive moixsneba,<br />
Tu es odnav mainc dasabuTebuli iqneba.<br />
magram amaze ukve aRaravin laparakobs.<br />
Cven unda avuxsnaT xalxs, rom dro<br />
gvWirdeba imisaTvis, raTa moxdes gaumjobeseba,<br />
dro imisaTvis, raTa moxdes<br />
Semobruneba, dro imisaTvis, raTa es<br />
Caoxrebuli da ganadgurebuli qveyana<br />
dadges swor kursze.<br />
ra Tqma unda, baltiis qveynebSi<br />
120 dolaria minimaluri pensia, 1989<br />
wlis monacemebiT Cven gvqonda erTnairi<br />
Semosavlebi erT sul mosaxleze.<br />
magram dadgeba dro, roca Cven<br />
daveweviT litvasac, latviasac da<br />
estoneTsac, imitom, rom saqarTveloSi<br />
aris gansakuTrebuli niWi, gansakuTrebuli<br />
resursebi. Cven unda avamoqmedoT<br />
yvela es resursi. revoluciam<br />
gamoaTavisufla uzarmazari energia.<br />
raze ixarjeba kidev momatebuli fuli,<br />
Semodis meti Semosavali, davwioT<br />
gadasaxadebi, vcadoT, davarwmunoT<br />
amis aucileblobaSi savaluto fondi<br />
da sxva saerTaSoriso organizaciebi,<br />
vinaidan gvaqvs zedmetoba gadasaxadebis,<br />
unda davarwmunoT Cveni mosaxleoba,<br />
rom es marto xelfasebad da<br />
pensiebad ki ar unda davarigoT,<br />
unda davxarjoT imazec, rom biznesmens<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
9
mivceT ukeTesi moqmedebis, gafar-<br />
Toebis, xalxis dasaqmebis saSualeba.<br />
amiT ufro metad davexmarebiT Semdeg-<br />
Si pensionerebs da sxva socialurad<br />
SeWirvebul kategoriebs. es aris<br />
parlamentis gadasawyveti da es aris<br />
parlamentis mier asaxsneli Cveni<br />
sazogadoebisaTvis.<br />
gvaqvs mateba? SegviZlia wavideT<br />
savaluto fondTan da vTqvaT, rom<br />
Cven SegviZlia davwioT socialuri<br />
gadasaxadebi, Cven SegviZlia davwioT<br />
mogebis gadasaxadi, Cven ukve gavaTavisufleT<br />
individualuri mewarmeebi<br />
yvelanairi gadasaxadisagan, Cven SegviZlia<br />
5 heqtramde miwis mflobelebi<br />
gavaTavisufloT miwis gadasaxadisagan<br />
da amave dros mivceT stimuli maT<br />
warmoebis gasafarToeblad. ai, amisTvis<br />
gvWirdeba Cven disciplinis gaumjobeseba<br />
da sagadasaxado reJimis ukeTesi<br />
administrireba. es kodeqsi Semova,<br />
es kodeqsi TqvenTan erTad unda<br />
ganvixiloT maisis TveSi. minda, yvelam<br />
erTad vimuSaoT am kodeqsze, yvelam<br />
erTad SevitanoT Cveni wvlili<br />
kodeqsis ganxilvaSi. unda gvaxsovdes<br />
erTi mxriv, Cven gvWirdeba stimulireba<br />
warmoebis, stimulireba Cveni<br />
biznesebis, magram meore mxriv, ar<br />
unda davuSvaT, rom socialuri baza<br />
saqarTveloSi mTlianad Camoingres.<br />
ai, am balansis zusti povna, aseve<br />
pensiebis da xelfasebis droze gacema,<br />
biznesisTvis daxmareba, parlamentis<br />
sibrZnis da gamocdilebis erT-erTi<br />
mTavari Sedegi unda iyos da, albaT,<br />
iqneba kidec.<br />
aseve Cven gvWirdeba maRalteqnologiuri<br />
sawarmoebis ganviTareba da<br />
amisaTvis im biujetSi, romelic Semodis,<br />
gansakuTrebuli aqcentia ganaTlebaze<br />
da TiTqmis orjer izrdeba<br />
ganaTlebaze gaweuli xarjebi. ratom?<br />
imitom, rom Cveni mTavari prioriteti<br />
qveynis ZiriTadi sistemebis gaZlierebasTan<br />
erTad aris saqarTveloSi<br />
ganaTlebis axali sistemis Seqmna,<br />
ganaTlebis seriozuli reformebi.<br />
minda aseve xazi gavusva, rom Worebi<br />
imis Taobaze, TiTqos viRaca<br />
xuravs samecniero institutebs, viRaca<br />
mecnierebs quCaSi yris TiTqos daiwyeba<br />
iq raRac represiebi, aris absurdi,<br />
blefi, mogonili uvici da demagogi<br />
adamianebis mier. Cven SevinarCunebT<br />
yvela namdvil mecniers da aramxolod<br />
SevinarCunebT, pirobasac<br />
SevuqmniT. Cven marTlac efeqtur<br />
reformebs gavatarebT sauniversiteto<br />
dawesebulebebSi, magram im korufciul<br />
sistemas, romelic iq aris, da es<br />
imedia, yvelam Zalian kargad iciT,<br />
am dawesebulebis xelmZRvanelebTan<br />
erTad movspobT da sadac xelmZRvanelebi<br />
ar TanamSromlobdnen CvenTan,<br />
xelmZRvanelebs SevcvliT da SevZlebT<br />
korumpirebuli sistemis aRmofxvras<br />
saqarTvelos umaRles ganaTlebaSi da<br />
es Zalian mniSvnelovania. ai, es aris,<br />
rac am parlamentma unda gaakeTos,<br />
es aris namdvili reformebis parlamenti.<br />
ufro sworad, is, rac daviwyeT<br />
Cven 1995 wels sanaxevrod,<br />
naxevrad, raRac susti nabijebiT, am<br />
parlamentma unda gaakeTos yvelafris<br />
institucionalizacia imitom, rom<br />
amjerad Tqvens mxareze aris prezidenti<br />
da aRmasrulebeli xelisufleba.<br />
amitom, ideebi unda modiodes Tqvengan.<br />
xalxTan yvelaze meti kavSiri gaqvT<br />
Tqven, yvelaze meti ideebis moZieba<br />
SeiZleba swored xalxTan uSualo<br />
kavSiris Sedegad, magram mTavaria es<br />
kavSiri iyos mudmivad interaqtiuri,<br />
mudmivad grZnobdes xalxi, rom Tqven<br />
xelaxla midixarT maTTan, maTgan iRebT<br />
energias.<br />
me, magaliTad, mTel energias viReb<br />
xalxTan urTierTobisas. sakmarisia,<br />
guli gamiwyalon (rac zogjer xdeba)<br />
Cvenma ministrebma da mTavrobis wevrebma,<br />
rom maSinve gavdivar quCaSi<br />
da minda xalxTan urTierToba. iqidan<br />
sul sxva energiiT damuxtuli movdivar.<br />
xalxi aris TiToeuli politikosis<br />
mTavari sayrdeni da mTavari<br />
moqmedebis wyaro da mogiwodebT,<br />
mudmivad axali reformatoruli ideebi<br />
wamoiRoT xalxisagan. miT umetes,<br />
rom Tqvena xarT xalxi, Tqveni umetesoba,<br />
romelic swored intensiuri<br />
brZolis Sedegad movida xelisuflebaSi.<br />
Tamaz xideSelma daamxo mediko<br />
mezvriSvili, Cvens sxva kaxel kolegebTan<br />
erTad. SevardnaZis damxoba<br />
cotaTi ufro advili iyo, vidre<br />
medea mezvriSvilis Telavis gamgeobis<br />
Senobidan gamoyvana, ise iyo fesvgamdgari,<br />
magram xom moaxerxa amis gake-<br />
Teba? xom moaxerxes Cvenma gurjaanelma,<br />
lagodexelma, Telavelma, sagarejoelma,<br />
yvarlelma da sxva kolegebma<br />
aseTi ramis gakeTeba.<br />
amitom, es brZola, romelic Cven<br />
daviwyeT, ar damTavrebula, Cven is<br />
xalxi ki gamovuSviT, magram vinc<br />
SevuSviT, mTavaria, axla isini iyvnen<br />
gansxvavebulebi, warmatebulebi da es<br />
bevrad ufro Znelia. amitom amis<br />
gakeTeba aris TiToeuli CvenTaganis<br />
movaleoba da TiToeuli Cvenganis<br />
mTavari amocana. Cven gvinda Tqveni<br />
daxmareba, raTa mudmivad vakontroloT<br />
aRmasrulebeli xelisufleba.<br />
ratom? imitom, rom marTalia, ministrebi<br />
aRar iReben qrTamebs, magram<br />
mebaJeebi, sagadasaxados inspeqtorebi<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
10
iReben 400-dan 600 laramde xelfass.<br />
adre qrTamis saxiT rCeboda marto<br />
100- 150 lari TveSi, meti ara. magram<br />
naxevari mainc isev iRebs qrTams.<br />
amitom Cven ramdenime wyeba xalxis<br />
gamocvla dagvWirdeba, sanam mixvdebian,<br />
xelfass rom iReben, wesieradac unda<br />
imuSaon, Tu ar imuSaveben wesierad,<br />
verc xelfass mivcemT, imitom, rom<br />
es saxsrebi, ubralod, aRar gveqneba,<br />
xelSi. ai, mebaJeebis, sagadasaxados<br />
inspeqtorebis, samarTaldamcavi organoebis<br />
muSakebis kontroli aris Ti-<br />
Toeuli Cvenganis amocana. SeiniSneba<br />
seriozuli gaumjobesebebi, magram,<br />
praqtikulad, sistemuri reformebi<br />
yvela doneze jer kidev gasatarebelia<br />
da am mxriv parlamentis roli<br />
sruliad gansakuTrebulia.<br />
rac Seexeba Cven Semdgom reformebs;<br />
administraciuli da adgilobrivi<br />
mmarTvelobis reformebia gasatarebeli.<br />
momaval wels adgilobrivi mmarTvelobis<br />
seriozuli arCevnebia Casatarebeli,<br />
raTa Cven SevZloT gvyavdes<br />
arCeuli efeqturi administratorebi,<br />
magram aseve efeqturi kontroli unda<br />
ganxorcieldes centridan. me bevri<br />
minaxavs arCeuli administratori,<br />
romelic gabanditebula da zustad<br />
erT TveSi auRia Tavze xeli da<br />
kidev ufro mZime tvirTad movlenia<br />
sakuTar mosaxleobas. amitom kontroli<br />
orive mxriv _ erTi mxriv centralizebuli<br />
kontroli da meore mxriv,<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis gaZliereba,<br />
es SeTavsebadi cnebebia da<br />
es balansi yvelam erTad unda davicvaT.<br />
Cven gvWirdeba jandacvisa da socialuri<br />
dacvis sistemis seriozuli<br />
Secvla. Cven gvaqvs msoflioSi erTerTi<br />
yvelaze barbarosuli jandacvis<br />
sistema. dRes adamiani SeiZleba mokvdes<br />
imis gamo, rom ara aqvs fuli<br />
operaciis gasakeTeblad da saqarTvelo<br />
aris erT-erTi qveyana, romelSic aseTi<br />
rame SesaZlebelia. msoflioSi TiTqmis<br />
ar aris, evropaSi ki namdvilad<br />
ar aris qveyana, sadac amgvari ram<br />
SeiZleba moxdes. saqarTveloSi es<br />
xdeba yoveldRiurad. saqarTveloSi<br />
SeiZleba (Tbilisis gareT, TbilisSi<br />
Cven es SevcvaleT) dagejaxos manqana<br />
da, Tu Tavs ar wamoswev milioneric<br />
rom iyo da ar ityvi, rom fuli<br />
gaqvs, saswrafo ar mova an Tu mova,<br />
ityvis, rom jer fuli gadaixadeT<br />
da mere waviyvanT am adamians gadasarCenad.<br />
ai, amis Secvla aris<br />
Cveni mTavari amocana.<br />
aRricxvianobis mowesrigeba. saqarTveloSi<br />
dRes socialur Semweobas<br />
iRebs 300000-mde devnili konfliqturi<br />
zonebidan. saqarTveloSi ar<br />
aris 120000-ze meti devnili, danarCeni<br />
wili im xalxis jibeebSi nawildeba,<br />
vinc am socialur daxmarebas arigebs.<br />
iseve rogorc saqarTveloSi ar aris<br />
amdeni pensioneri, ar aris 950000<br />
pensioneri da ar aris amdeni<br />
specialuri SeRavaTebiT mosargeble<br />
xalxi. es yvelaferi aris Seqmnili<br />
da TiTidan gamowovili. am sistemis<br />
mowesrigeba saWiroa imisaTvis, rom<br />
gavigoT, ramdenia pensioneri, ramdenia<br />
devnili, ramdenia marTla gaWirvebuli<br />
da ramdenia Zalian mdidari, romelic<br />
kidev damatebiT Semosavals iRebs<br />
saxelmwifosagan, es aris Cveni erTerTi<br />
mTavari amocana da mudmivi<br />
wuxilis sagani.<br />
rodesac miveci mTavrobas SeniSvna<br />
araferi icvleba-meTqi, pirvel rigSi,<br />
amas vgulisxmobdi. vgulisxmobdi, rom<br />
socialuri dacvis da jandacvis<br />
saministrom unda moaxerxos Semobruneba<br />
ukeTesobisken swored aRricxvianobis<br />
sistemisa qveyanaSi da daexmareT<br />
amaSi, imitom, rom Tqven, yvelani,<br />
gansakuTrebiT maJoritari depu-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
11
tatebi, informirebuli xarT, Tu<br />
ra xdeba. Cven gvWirdeba sxvadasxva<br />
doneze mTavrobis reformireba da<br />
am reformirebis dro ar iqneba<br />
Zalian bevri. me minda giTxraT, rom<br />
yvela reformatorisaTvis gamoyofili<br />
dro aris Zalian SezRuduli. ver<br />
gamoiyeneb SesaZleblobas da fanjara<br />
SesaZleblobisa ixureba. Semdeg igi<br />
SeiZleba arasodes gaixsnas. me da<br />
Cemi megobrebi bednierebi varT, rom<br />
reformebis gatarebis meore Sansi<br />
mogveca. piradad Cven es Sansi bolomde<br />
ver gamoviyeneT, ver gamoviyeneT<br />
zogjer gadauwyvetelobis, umetesad<br />
ki imis gamo, rom aRmasrulebeli<br />
xelisufleba am reformebs SeewinaaRmdega.<br />
ai, axla Cven gvaqvs<br />
unikaluri Sansi, aris reformatori<br />
prezidenti, reformatoruli mTavroba<br />
da reformatoruli parlamenti, Cven<br />
SegviZlia saqarTvelo mTlianad SemovabrunoT<br />
ukeTesobisken.<br />
ra aris Cveni momavali? Cveni<br />
momavali aris evropis kavSiris wevroba<br />
da sruli gawevrianeba yvela<br />
CvenTvis mniSvnelovan evropul da<br />
evroatlantikur struqturebSi da<br />
es ukve aRar aris fantazia. ivnisSi<br />
Cven gvaqvs Sansi, rom evropis kavSirma<br />
saqarTvelo aRiaros evropis kavSiris<br />
uaxlesi samezoblos wevrad, rac niSnavs<br />
imas, rom praqtikulad, evrokavSiris<br />
gafarToebis mTavari orientirebi<br />
axla xdebian saqarTvelo da (SemdgomSi,<br />
albaT, saqarTvelos meSveobiT)<br />
samxreT kavkasiis qveynebi. bulgareTi<br />
da rumineTi Sedian evrokavSirSi.<br />
bulgareTis done 3-4 wlis winaT<br />
Zalian hgavda saqarTvelos dones.<br />
dRes ukve bulgareTi aris realuri<br />
kandidati evrokavSiris wevrobis.<br />
saqarTvelo Tu wavida swori gziT,<br />
SeZlebs evropis kavSirSi gawevrianebas.<br />
ras niSnavs evropis kavSirSi gawevrianeba?<br />
es niSnavs TiToeuli qar-<br />
TvelisTvis cxovrebis 3-jer, 4-jer<br />
maRal dones da, saerTod, perspeqtivebis<br />
sruliad gansakuTrebul gaxsnas.<br />
Cven gvaqvs saSualeba, miviRoT bevrad<br />
meti daxmareba Tavdacvis sferoSi,<br />
Cven gvaqvs individualuri partniorobis<br />
programa natosTan, romelic<br />
mtkicdeba stambolSi ivnisis bolos<br />
da am programis meSveobiT SegviZlia<br />
gadavdgaT Semdgomi nabiji, raTa<br />
momaval wels saqarTvelom miiRos<br />
gawevrianebis moqmedebaTa programa.<br />
es aris pirdapiri dapatiJeba Crdiloatlantikur<br />
aliansSi, magram CemTvis<br />
formalurobaze bevrad metia konkretuli<br />
daxmarebis miReba, raTa Cveni<br />
SeiaraRebuli Zalebi dadges fexze.<br />
Cven gvyavs erTi brigada, TiTqmis<br />
Camoyalibebuli aRmosavleT saqarTveloSi,<br />
Cven gvWirdeba aseve meore<br />
brigada 5000-kaciani dasavleT saqar-<br />
TveloSi da es unda movaxerxoT<br />
maqsimum 2-3 weliwadSi, maSin SegveZleba<br />
vTqvaT, rom saqarTvelos hyavs<br />
regionSi yvelaze saukeTeso Seiara-<br />
Rebuli Zalebi _ yovel SemTxvevaSi<br />
birTvi. 10000 maRali donis jariskaci<br />
sjobia 150000 sabWoTa periodSi momzadebul<br />
jariskacs Tavisi SesaZleblobebiT<br />
da Tavisi moqmedebis doniT.<br />
visac unaxavs amerikelebis gawvrTnili<br />
komandosebi, amaSi dameTanxmeba.<br />
CvenTvis gansakuTrebuli mniSvnelobisaa<br />
Cveni urTierTobebi ruseTTan<br />
da mTavari, rasac Cven mivaRwieT<br />
aris is, rom dabalansebis politika<br />
sagareo politikaSi unda amoiZirkvos.<br />
Cven ar unda davsvaT kiTxva: amerika<br />
ruseTi, evropa, amerika, Cven gvinda<br />
yvelaferi, rac CvenTvis kargia. Cven<br />
gvinda amerikac, ruseTic, evropac<br />
da axlo aRmosavleTic, Tu es waadgeba<br />
saqarTvelos interesebs. Cvens mezoblebTan<br />
urTierToba Zalian mniSvnelovani<br />
nawilia Cveni interesebisa.<br />
xelovnurad gaRizianeba ruseTis, wina<br />
mTavrobis mier gadadgmuli nabijebi,<br />
rom Sinagani sisusteebis kompensireba<br />
moexdina ruseTTan agresiuli ritorikiT,<br />
damTavrda Zalian cudad Cven-<br />
Tvisac da ruseTTan Cveni urTierTobebisTvisac.<br />
darwmunebuli var, ruseTTan Tanmimdevruli,<br />
principuli, Rirseuli saubriT<br />
Cven SevZlebT am qveynis Semobrunebas<br />
da amis yvela simptomi ukve<br />
saxezea. dRes ruseTis sazogadoebrivi<br />
azri mkveTrad pozitiurad ganewyo<br />
saqarTvelos mimarT, vidre iyo am<br />
sami Tvis winaT. me ver warmomedgina,<br />
rom SeiZleba es ase Cqara momxdariyo.<br />
dRes saqarTvelos xsenebaze ruseTSi<br />
ukve aRar aris is uaryofiTi reaqcia,<br />
romelmac Zalian dagvazarala Tavis<br />
droze. dRes aRar aris modaSi,<br />
Tundac yvelaze nacionali politikosebis<br />
mxridan, saqarTvelos lanZRva<br />
da amiT politikuri qulebis dawera<br />
imitom, rom amas azri aRar aqvs.<br />
Tavis droze aseTma ritorikam saqarTveloSi<br />
10-jer da 100-jer dagvazarala<br />
da seriozulad gamogviTxara<br />
Ziri afxazeTSic da saqarTvelos<br />
sxva regionebSic. amitom seriozuli<br />
partnioruli urTierTobebis warmoebas<br />
ruseTTan miviCnev Cem erTerT<br />
mTavar amocanad da am mxriv<br />
Cven uaxloes periodSi, imedia, mivi-<br />
RebT savizo reJimis gamartivebis<br />
gadawyvetilebas, rac mniSvnelovania.<br />
SeiZleba mTlianad gauqmeba swori<br />
arc iyos, magram gamartiveba auci-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
12
lebelia. Cven miviRebT ekonomikuri,<br />
axali preferenciebis garantiebs<br />
ruseTidan, yovel SemTxvevaSi amaze<br />
vsaubrobT. mniSvnelovania, rom ruseTma<br />
gadmodga nabijebi CvenTan Sesaxvedrad<br />
da Cvenc unda gvesmodes, rom es<br />
aris CvenTvis mxolod sasargeblo,<br />
Cven winaSe mdgomi aseve Sida amocanebis<br />
uaxloes momavalSi gadasawyvetad<br />
aris erT-erTi yvelaze seriozuli<br />
faqtori.<br />
Cven aseve gvinda urTierTobebis<br />
ganviTareba ara mxolod evropul<br />
institutebTan da amerikasTan (aq<br />
Cven veranair gansxvavebas da veranair<br />
winaaRmdegobas ver vxedavT, yovel<br />
SemTxvevaSi, me ver vxedav), aseve<br />
axlo aRmosavleTTan, rogorc arabul<br />
qveynebTan, aseve israelTan. CvenTvis<br />
arabuli qveynebi iyo tradiciulad,<br />
praqtikulad, ucnobi zona. arada,<br />
es aris umniSvnelovanesi savaWro<br />
bazebi CvenTvis, es aris sxva ekonomikuri<br />
siZlieris wyaro, magram israeli<br />
aseve aris Cveni partniori tradiciuli,<br />
mniSvnelovani partniori Cveni<br />
qveynis, amitom israelTanac unda<br />
SevinarCunoT da ganvaviTaroT Zalian<br />
Tbili da axlobluri urTierTobebi.<br />
Cveni sagareo politikis mTavari<br />
maxasiaTebeli unda iyos pragmatuloba<br />
da Tavmoyvareoba.<br />
Cven gvyavs sagareo saqmeTa ministri,<br />
romlis done SeSurdeba nebismier<br />
evropul qveyanas. salome zurabiSvilis<br />
donis ministri Zalian iSviaTia sadme<br />
evropaSi. saerTod, Cven gvyavs mTavroba,<br />
romelic aris erT-erTi albaT,<br />
yvelaze kompetenturi sabWoTa sivrceSi.<br />
gela beJuaSvili rodesac movida<br />
Tavdacvis saministroSi, Cven gvyavda<br />
28 generali, axla darCa 7, daiwyo<br />
swrafi reformebi Tavdacvis sferoSi<br />
da uceb aRmoifxvra arsebuli<br />
korufciuli sistema.<br />
gansakuTrebiT minda aRvniSno zurab<br />
adeiSvilis muSaoba uSiSroebis ministris<br />
postze. praqtikulad, umokles<br />
periodSi mTlianad daingra miTi,<br />
rom uSiSroebis ministri ver gaxdeba<br />
is, romelic jer uSiSroebis agenti<br />
ar iyo sabavSvo baRSi, Semdeg uSiSroebis<br />
oficeri ar gaxda, mTeli<br />
cxovreba iq ar muSaobda. pirvelad<br />
qveyanaSi igrZnoba, rom aris uSiSroebis<br />
sistema da Cven pirvelad<br />
viRebT informaciebs im adgilebidan,<br />
sadac mxolod Cvengan iRebdnen xolme<br />
informacias da Cven imaTze araferi<br />
vicodiT; es damTavrda. pirvelad<br />
mogveca es SesaZlebloba, teqnikuri<br />
resursebiTac aRvWurveT saministro.<br />
roca iZaxian, fuli sad ixarjebao,<br />
ixarjeba imaze, rom Cven saministroebs<br />
hqondeT maRali done. Cven<br />
pirvelad gvaqvs saministro, romelic<br />
gvaZlevs yovelmxriv da amomwurav<br />
informacias Zalian bevri mniSvnelovani<br />
strategiuli mimarTulebiT. Zalian<br />
mniSvnelovani saqmeebi keTdeba Sinagan<br />
saqmeTa saministroSi. gia baramiZe<br />
marTla brwyinvale ministri aRmoCnda<br />
SemiZlia vTqva, miuxedavad imisa, rom<br />
es sistema aris Zalian seriozulad<br />
dasneulebuli, Cven vamzadebT axla<br />
Tbilisis sapiloto programas. Tbilis-<br />
Si pirvelad Seiqmneba municipaluri<br />
policia, wlis bolomde TbilisSi<br />
iqneba 2-jer naklebi policieli,<br />
magram formebSi, sapatrulo manqanebiT.<br />
iqneba qalaqis quCebis mudmivi<br />
patrulireba, yvela iqneba zrdilobiani,<br />
wesieri, kulturuli da<br />
arakorumpirebuli. ai, es aris Cveni<br />
programa da Cven amas aucileblad<br />
gavakeTebT.<br />
seriozuli reformebi tardeba<br />
sagzao policiaSi, adgilobrivi decentralizaciis<br />
paralelurad adgilobrivi<br />
struqturebis Seqmnis kuTxiT.<br />
me vfiqrob, Zalian mniSvnelovani<br />
finansuri nabijebi gadadga zurab<br />
noRaidelma. Cven masTan xSirad gvaqvs<br />
pretenziebi, magram amave dros, unda<br />
iTqvas, rom zeda doneze saministroSi<br />
situacia mowesrigda. Zalian efeqturad<br />
muSaobs sagadasaxado policia. problemebi<br />
jer kidev seriozulia, rogorc<br />
mogaxseneT, sagadasaxadosa da<br />
sabaJoSi. Zalian mniSvnelovani nabijebi<br />
gadadga, vfiqrob, batonma guram<br />
absanZem erovnuli SerigebisTvis da<br />
mas gansakuTrebuli madloba unda<br />
vuTxra. es ar aris raRac abstraqtuli<br />
kategoria, es aris adamianebis bedis<br />
Semobruneba ukeTesobisken. es exeba<br />
rogorc walenjixaSi Semorigebul<br />
biWebs, aseve asobiT sxva adamians.<br />
maT Soris, qarTvel emigrantebs,<br />
romlebic wasuli iyvnen sazRvargareT<br />
da axla dabrundnen. praqtikulad<br />
yvela ministri kargad muSaobs, zogierTi<br />
ufro gvian `Sevida formaSi~,<br />
vidre sxvebi, magram faqtia, rom<br />
Sedegebi aSkaraa da am mTavrobas<br />
aqvs marTlac mniSvnelovani warmatebebi.<br />
minda gTxovoT, rom yvela davexmaroT<br />
maT konstruqciuli kritikiT<br />
da amave dros Cveni rCevebiT, raTa<br />
efeqturad imuSaon. davexmaroT, rom<br />
kanonproeqtebi parlamentSi ar gai-<br />
Wedos TveobiT, davexmaroT, rom ar<br />
moxdes korumpirebuli lobireba,<br />
rogorc xdeboda wina parlamentSi<br />
da yvela kanonproeqtSi ar iyos<br />
Cadebuli viRacis interesi. ai, Sen<br />
am muxls Camideb da me mogcem xmas.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
13
es parlamenti xalxs amisTvis ar<br />
aurCevia, xalxma mogviyvana aq da<br />
xalxi gvixdis xelfasebs imisaTvis,<br />
rom davdgeT yovelgvar partikularul<br />
da raRac sxva interesebze<br />
maRla da amovideT qveynis mTavari<br />
saWiroebidan. Tu Cven yvelafer amas<br />
gavakeTebT, vfiqrob, saqarTveloSi<br />
sruliad gansakuTrebuli situacia<br />
Seiqmneba. saqarTveloSi SenarCundeba<br />
is optimizmi, romelic arsebobs da<br />
ukve Seuqcevadi iqneba.<br />
gansakuTrebiT minda aRvniSno am<br />
yvelaferSi Cveni eklesiis roli. ukve<br />
visaubre misi uwmindesobis rolze<br />
revoluciaSi, magram gansakuTrebuli<br />
roli ekuTvnis qarTul marTlmadidebel<br />
eklesias. vfiqrob, Cvenma<br />
eklesiam daamtkica, rom mas aqvs<br />
uzarmazari tradiciebi, ara mxolod<br />
erovnulobis. mas Zalian didi progresuli<br />
rolis TamaSi SeuZlia im<br />
periodSic ki, rodesac saero cxovreba<br />
Zalian areulia. eklesias aseve<br />
sWirdeba yovelnairi xelSewyoba da<br />
mxarSi amodgoma, raTa Zlierad gaimarTos<br />
welSi da ar hqondes is<br />
materialuri problemebi, romelic<br />
dRes, ra Tqma unda, mas aqvs, iseve<br />
rogorc mTlianad sazogadoebas.<br />
Cven vapirebT didi zar-zeimiT<br />
aRvniSnoT saqarTveloSi qristianobis<br />
Semosvlis 2000 wlisTavi. es aris<br />
iuneskos gadawyvetileba da 2000 wlisTavis<br />
aRniSvnis periodSi Cven aucileblad<br />
unda gavxsnaT da vakurTxoT<br />
samebis taZari da mTeli msofliodan<br />
CamoviyvanoT kulturis da religiis<br />
liderebi.<br />
ase rom, Cven gvaqvs didi gegmebi<br />
gvaqvs uaxloesi amocanebi da uaxloesi<br />
dabrkolebebic. ra Tqma unda, Zalian<br />
bevri problema iqmneba da me minda<br />
gTxovoT, rom gavuwioT erTmaneTs<br />
angariSi. SeiZleba, patara qula<br />
daiwero erT saRamos televiziiT<br />
gamosvliT raRac Temaze, amis didi<br />
gamocdileba maqvs. mec vcdilobdi<br />
am darbazSi politikuri qulebis<br />
daweras, magram SeiZleba 5 wlis<br />
Semdeg am Senma dawerilma qulam<br />
Senc dagazaralos da Seni qveynis<br />
interesebic. amitom gTxovT, rom yvela<br />
Cveni nabiji gansakuTrebulad avwondavwonoT.<br />
uaxloesi saparlamento arCevnebi<br />
oTx weliwadSi gaimarTeba. dro<br />
yvelas eqneba Tavis gamosaCenad. amitom<br />
gTxovT, gegmazomierad mivudgeT. es<br />
aris maraTonuli distancia, visac<br />
eyofa gamZleoba da gambedaoba,<br />
saboloo jamSi, is iqneba gamarjvebuli.<br />
me amaSi darwmunebuli var.<br />
me minaxavs aq, am darbazSi xalxi,<br />
romlebic erTi wlis winaT Tvlidnen,<br />
rom isini isxdnen TeTr cxenze da<br />
maT win veraferi aRudgeboda, yvelani<br />
axla istoriis sanagveSi arian. es<br />
Tqven namdvilad ar gemuqrebaT, me<br />
ar gaSinebT, ubralod, darwmunebuli<br />
var, rom es iqneba parlamenti, romelic<br />
yvelafer amas, Tavis xelmZRvanelTan<br />
erTad, miudgeba strategiulad,<br />
gegmazomierad da mixaria, rom qalbatoni<br />
ninos kandidatura saxeldeba.<br />
mixaria ara imitom, rom Cven Tanamebr-<br />
Zolebi da megobrebi varT, Tumca<br />
esec Zalian mniSvnelovania, vfiqrob,<br />
imitom, rom mTavari prognozi _<br />
ai, axla revolucia moxda, eseni<br />
daiSlebian, eseni erTmaneTs daWamen,<br />
Jvania saakaSvils Seylapavs ise, rom<br />
saakaSvili ver mixvdeba, burjanaZes<br />
gaagdeben an piriqiT, es yvelaferi<br />
aRmoCnda absoluturad, rogorc Cemi<br />
mowinaaRmdegeebis Cveuli prognozebi<br />
- sruli sisulele. aRmoCnda imitom,<br />
rom me yovelTvis Cems sityvas vicav<br />
da Cven yovelTvis Cvens SeTanxmebebs<br />
vicavT. Tu gvinda, rom marTla gvqondes<br />
grZelvadiani warmateba politikaSi,<br />
es aris erT-erTi mTavari sawindari,<br />
plius, am SemTxvevaSi vicav<br />
SeTanxmebas siamovnebiT, imitom, rom<br />
saqme gvaqvs Cvens megobarTan, Cvens<br />
partniorTan da aseve reformatorTa<br />
gundis Zalian mniSvnelovan warmomadgenelTan.<br />
ai es aris, risi Tqmac am<br />
kuTxiT TqvenTvis msurda.<br />
minda, gisurvoT warmateba, minda<br />
gisurvoT, rom gafurCqnuliyos es<br />
parlamenti da misi sakanonmdeblo<br />
saqmianoba, rogorc es vardi gaifur-<br />
Cqneba axla batoni eldaris mier<br />
moTavsebul larnakSi da me minda<br />
giTxraT, gisurvoT, rom Tqvenma Svilebma<br />
da SviliSvilebma iamayon imiT,<br />
rom maTi winapari iyo im parlamentis<br />
wevri, romelmac saqarTvelo fexze<br />
daayena. Cven saqarTvelo unda davayenoT<br />
fexze. win aris didi brZola,<br />
magram aq is xalxi ar zis, romelsac<br />
ramis SeeSindeba. Tqven ukve daamtkiceT,<br />
rom arafris ar geSiniaT. axla<br />
yvelam erTad es grZnoba unda gadavdoT<br />
danarCen sazogadoebas, SiSiT<br />
axali qveyana ar Seiqmneba. gambedaobiT,<br />
reformatorulobiT, urTierTdaxmarebiT,<br />
urTierTTanadgomiT, principulobiT,<br />
patriotizmiT, da samSoblos<br />
namdvili siyvaruliT saqarTvelo dadgeba<br />
fexze da maSin yvelani viqnebiT<br />
gamarjvebulni!<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
14
saqarTvelos parlamentis<br />
dadgenileba<br />
nino burjanaZis saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomared arCevis Sesaxeb<br />
saqarTvelos parlamenti adgens:<br />
saqarTvelos konstituciis 55-e muxlis pirveli punqtisa da saqarTvelos parlamentis<br />
reglamentis 107-e muxlis Sesabamisad, arCeul iqnes nino burjanaZe saqarTvelos<br />
parlamentis Tavmjdomared.<br />
saqarTvelos axladarCeuli parlamentis<br />
pirveli sxdomis Tavmjdomare<br />
eldar Sengelaia<br />
Tbilisi,<br />
2004 wlis 22 aprili.<br />
# 2-Is<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
15
T a v m j d o m a r e<br />
saxelmwifo institutebiT<br />
unda daviwyoT<br />
saqarTvelos parlamentis is Tavmjdomare, qal-<br />
batoni nino burjanaZe saubrobs<br />
ganaTlebis<br />
sistemaze, biujetze, afxazeTze da, ra Tqma<br />
unda, demokratiuli mSeneblobis procesze.<br />
_ qalbatono nino,<br />
rogor SeafasebT Sar-<br />
Sandeli 23 noembridan<br />
dRemde ganvlil periods?<br />
_ vfiqrob, nebismieri<br />
Sefaseba unda daiwyos<br />
Tavad noembris movlenebiT.<br />
am dros Zalian<br />
Rirseulad gamoCnda qar-<br />
Tveli xalxi. bednieri<br />
var imiT, rom videqi<br />
Cem xalxTan erTad. yvelaze<br />
mTavari gaxlavT<br />
is, rom 23 noembridan<br />
dRemde ganviTarebulma<br />
movlenebma daadastura<br />
_ xalxi ar Secda. me<br />
vfiqrob, rom Cven, jerjerobiT,<br />
RvTis wyalobiT,<br />
ar gagvimtyunebia<br />
xalxis imedebi da imedi<br />
maqvs, SemdgomSic es imedebi<br />
araTu gamtyundeba,<br />
marTlac xorcs Seisxams.<br />
cxadia, es ar niSnavs<br />
imas, TiTqos Cven vTvliT,<br />
rom yvelafers idealurad<br />
vakeTebT da aRar<br />
aris garkveuli problemebi<br />
da xarvezebi. dame-<br />
TanxmebiT, mokle droSi<br />
Znelia yvelaferi gaakeTo<br />
Tanac aseT dangreul<br />
qveyanaSi. vfiqrob, maqsimumis<br />
maqsimumi keTdeba.<br />
_ wina mowvevis par-<br />
lamentma bevri i<br />
kanoni<br />
miiRo. magram maTi<br />
arcTu mcire nawili,<br />
ver amoqmedda, ra iyo<br />
amisi<br />
i mizezi? i? konstii-<br />
tuciaSi<br />
Setanili<br />
cvlilebebi<br />
uTuod<br />
mogcemT aRmasrulebeli<br />
xelisuflebis<br />
saqmia-<br />
nobis ukeTesi i kontro-<br />
lis<br />
saSualebas.<br />
_ cxovrebaSi kanonebis<br />
gatarebisTvis, upirveles<br />
yovlisa, saWiroa arsebobdes<br />
xelisuflebis<br />
politikuri neba. Ziri-<br />
Tadi problema, Tu ratom<br />
ar sruldeboda wina<br />
parlamentis dros miRebuli<br />
kanonebi, mdgomareobda<br />
imaSi, rom ar<br />
iyo xelisuflebis neba,<br />
qveyanaSi Seqmniliyo kanonieri<br />
garemo, aRsrulebuliyo<br />
kanonebi. ra Tqma<br />
unda, yvela maTgani idealuri<br />
ver iqneboda,<br />
magram arcTu cudi iyo.<br />
_ erT-erT biuros<br />
sxdomaze Tqven parla-<br />
mentis<br />
komitetebis<br />
Tavmjdomareebs<br />
sTxo-<br />
veT, ganexilaT wina<br />
parlamentis mier Semo-<br />
tanili<br />
kanonproeqtebis<br />
mizanSewoniloba.<br />
iloba.<br />
Sem-<br />
deg ki isic ic<br />
iTqva,<br />
rom TiTqmis yvela ka-<br />
nonproeqt<br />
roeqti<br />
dawunebul<br />
iqna...<br />
_ aq laparaki ar<br />
aris kanonproeqtebis dawuneba-ardawunebaze.<br />
dRevandeli<br />
viTareba sruliad<br />
sxvagvaria. iseTi<br />
seriozuli cvlilebebi<br />
SevitaneT konstituciaSi,<br />
rom, cxadia, Zalian bevri<br />
kanoni unda Seicvalos,<br />
unda miesadagos axal<br />
konstitucias. garda amisa,<br />
Tqven iciT, rom Cveni<br />
umTavresi amocana axla<br />
evropul standartebTan<br />
maqsimaluri daaxloeba da<br />
evrokavSirTan asocirebuli<br />
wevrobis miRwevaa,<br />
rasac qarTuli kanonmdeblobis<br />
evrostandarteb-<br />
Tan harmonizacia hqvia<br />
da, bunebrivia, parlamentSi<br />
bevri ram iqneba<br />
gasakeTebeli. amave dros,<br />
Cven arc erTi wamiT<br />
ar vapirebT mxolod sakanonmdeblo<br />
funqciiT<br />
SemosazRvras. parlamentis<br />
is meore funqcia, rasac<br />
kanonebis aRsrulebaze<br />
zedamxedveloba hqvia,<br />
aseve, Cveni umniSvnelovanesi<br />
prioriteti<br />
iqneba. vfiqrob, rom Cven<br />
yvelani erTad _ prezidenti,<br />
mTavroba, parlamenti,<br />
ra Tqma unda, Cveni<br />
xalxis mxardaWeriT, SevZlebT<br />
Zalian seriozuli<br />
nabijebis win gadadgmas.<br />
_ 23 noembris is<br />
Sem-<br />
deg qarTveli xalxi<br />
marTlac<br />
ibrunebs<br />
erovnuli siamayis gancdas.<br />
axlandeli mow-<br />
vevis parlamentSi Tu<br />
aris<br />
gansazRvruli im-<br />
gvari kanonebis Semu-<br />
Saveba da miReba, romelTa<br />
meSveobiTac eSveleba<br />
Cvens ganaTle-<br />
bis sistemas da dag-<br />
vibrundeba<br />
siamayis<br />
grZnoba<br />
saqarTveloSi<br />
ganaTlebamiRebuli<br />
axalgazrdebis<br />
warma-<br />
tebis<br />
gamo...<br />
_ mzaddeba ganaTlebis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
16
eforma, romelSic igulisxmeba<br />
Zalian bevri<br />
ram. roca Cven vlaparakobT<br />
saxelmwifo struqturebis<br />
Secvlaze, roca<br />
vlaparakobT imaze, rom<br />
marTlac konceptualurad<br />
axali midgomebia saWiro<br />
ekonomikaSi, mecnierebaSi<br />
_ ganaTleba, bunebrivia,<br />
erT-erTi mTavari prioritetia.<br />
ar SeiZleba,<br />
Cven sakuTar Tavs vatyuebdeT,<br />
mSoblebi umetesad<br />
Tavs ityueben, rodesac<br />
marTlac ukanasknel<br />
kapiks iReben jibidan,<br />
rogorc ityvian, lukmas<br />
ikleben da mihyavT Svilebi<br />
kerZo komerciul<br />
saswavleblebSi, romelTa<br />
nawilis diplomi araferia,<br />
faratina qaRaldis<br />
garda. amitom Cveni valdebulebaa,<br />
am adamianebs<br />
avuxsnaT, rom roca ikleb,<br />
unda moiklo imisaTvis,<br />
raTa Senma Svilma<br />
marTla codna miiRos,<br />
Rirebuli codna. amitom,<br />
ra Tqma unda, es problema<br />
gadaixedeba. Zalian<br />
bevri mimarTulebaa, romelzec<br />
parlamenti seriozulad<br />
imsjelebs da<br />
imedi maqvs, dRevandeli<br />
Cveni parlamenti ar<br />
gaumtyunebs Cvens mosaxleobas<br />
imedebs.<br />
_ kontrolis palatis<br />
is Tavmjdomaris is<br />
kandidaturaze<br />
msjelobisas<br />
parlamentarTa er-<br />
Ti nawili Tvlida,<br />
rom es unda iyos po-<br />
litikur<br />
ikuri i figura, meo-<br />
re nawili ki profesiul<br />
gamocdilebas<br />
aniWebda<br />
upiratesobas.<br />
romeli mxaris mosaz-<br />
reba migaCniaT iaT<br />
ufro<br />
marTebulad?<br />
_ ar minda, konkretul<br />
pirovnebebze vilaparako.<br />
zogadi principis<br />
Sesaxeb mogaxsenebT. Tavidan,<br />
simarTle giTxraT,<br />
mec vfiqrobdi, rom<br />
sjobda cnobili politikuri<br />
figura yofiliyo<br />
kontrolis palatis<br />
xelmZRvaneli. Semdeg,<br />
garkveuli fiqrisa da,<br />
ar dagimalavT, konsultaciebis<br />
Sedegad CamovayalibeT<br />
Cveni damokidebuleba,<br />
rom ukeTesi<br />
iqneboda, kontrolis palatis<br />
Tavmjdomare ar<br />
yofiliyo politikuri<br />
koniunqturiT datvirTuli<br />
figura, radgan nebismieri<br />
CvenTagani, nebismieri<br />
politikosi, Cveni<br />
platformidan, Cveni partiuli<br />
kuTvnilebidan da<br />
politikuri Sexedulebebidan<br />
gamomdinare, bunebrivad<br />
varT datvirTuli<br />
garkveuli koniunqturiT,<br />
miuxedavad Cveni mcdelobisa,<br />
viyoT maqsimalurad<br />
obieqturebi. saqarTvelo-<br />
Si dRes sworedac rom<br />
saWiroa kontrolis palatis<br />
xelmZRvaneli iyos<br />
absoluturad arapolitizirebuli,<br />
maqsimalurad<br />
obieqturi figura,<br />
romelic politikuri koniunqturidan<br />
gamomdinare<br />
ki ar miiRebs raime<br />
gadawyvetilebas, aramed<br />
swored mxolod viwro<br />
specialobidan gamomdinare.<br />
Cven xom mowme viyaviT<br />
politikuri koniunqturidan<br />
gamomdinare<br />
ra forma miiRo kontrolis<br />
palatam sxvadasxva<br />
dros?! axla Cveni mTavari<br />
amocanaa, kontrolis<br />
palataSi iyos finansisti,<br />
romelic marTlac absoluturad<br />
ekonomikuri<br />
kategoriebiT da finansuri<br />
sisworis TvalsazrisiT<br />
gaakontrolebs<br />
mTavrobis saqmianobas da,<br />
sxvaTa Soris, parlamentis<br />
saqmianobasac. vfiqrob,<br />
warmodgenili kandidatura<br />
SeZlebs obieqturad<br />
Seafasos realuri viTareba.<br />
dRes Zalian mniSvnelovania,<br />
mTavrobas kontrolis<br />
palatis saxiT<br />
hyavdes organo, romelic<br />
dainaxavs mTavrobis nakls<br />
da ityvis am naklis Sesaxeb.<br />
es ar unda iyos<br />
Casafrebuli adamiani,<br />
romelic eZebs, ra nakli<br />
ipovos, rogor mougos<br />
niSni, an rogor aagoros<br />
raRac skandali, Tundac<br />
politikuri skandali. ai,<br />
ase mesaxeba kontrolis<br />
palatis dRevandeli funqcia<br />
da imedi maqvs,<br />
kontrolis palata asec<br />
imoqmedebs.<br />
T a v m j d o m a r e<br />
_ xalxSi arcTu iS-<br />
viaTad gaigonebT, rom<br />
ama Tu im Tanamdebo-<br />
baze<br />
daniSvn<br />
iSvnisas<br />
isas<br />
mTavaria<br />
am kandidaturis<br />
is<br />
erTguleba<br />
xelisuflebis<br />
maRali Tanamdebo-<br />
bis pirTa mimarT da<br />
misi<br />
i<br />
profes<br />
rofesionalizmi<br />
meore planze gadadi-<br />
so...<br />
_ ar vici, vin fiqrobs<br />
ase. erTguleba saer-<br />
Tod adamianis Zalian<br />
mniSvnelovani Tvisebaa da<br />
ar mgonia, es vinmes naklad<br />
unda CaeTvalos.<br />
adamiani, romelsac ar<br />
SeuZlia sakuTari principebis<br />
erTguleba, saku-<br />
Tari megobrebis erTguleba,<br />
verc sakuTar qveyanas<br />
uerTgulebs, amaSi absoluturad<br />
darwmunebuli<br />
var. unda arsebobdes<br />
garkveuli prioritetebi<br />
nebismieri adamianisTvis,<br />
me vTvli, rom profesionalizmi<br />
umniSvnelovanesi<br />
Tviseba gaxlavT, magram<br />
profesionali da arasando<br />
adamiani, romelic ar aris<br />
Tavisi saqmis, Tavisi qveynis,<br />
Tavisi xalxis, Tavisi<br />
sakuTari principebis<br />
erTguli, ver Seasrulebs<br />
pozitiur rols.<br />
_ amboben, rom Se-<br />
saZlebelia<br />
gvyavdes<br />
ara erTi, aramed ram-<br />
denime<br />
ombudsmeni.<br />
i.<br />
_ ver vityvi, rom<br />
es sakiTxi gadawyvetilia.<br />
es jer msjelobis sagania.<br />
orive mosazrebas<br />
hyavs momxreebi. piradad<br />
mec ar maqvs bolomde<br />
Camoyalibebuli pozicia<br />
imasTan dakavSirebiT, Tu<br />
ra sjobs dRevandeli<br />
qarTuli realobisTvis.<br />
erTi Zlieri ombudsmeni,<br />
Tu ramdenime. ase rom,<br />
albaT, msjelobis da kanonproeqtis<br />
SemuSavebisas<br />
vnaxavT, romeli mxaris<br />
argumentebi iqneba ufro<br />
safuZvliani da miviRebT<br />
Sesabamis gadawyvetilebas.<br />
_<br />
saqarTveloSi<br />
momxdari ori revolu-<br />
ciis usisxlod dasrulebisTvis<br />
saWiro gaxda<br />
ruseTis uSiSroe-<br />
bis sabWos mdivnis, is, baton<br />
igor ivanovis Ca-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
17
T a v m j d o m a r e<br />
mosvla. Semdeg igi<br />
kvlav gvewvia `afxaze-<br />
Tis sakiTxis is<br />
sabolood<br />
daregulire-<br />
bisTvis~. ra iyo es,<br />
ruseTidan<br />
megobruli,<br />
uangaro daxmareba, Tu<br />
Zalis<br />
demonstrireba?<br />
_ pozitiurad vafaseb<br />
imas, rac moxda ruseTis<br />
mxridan igive aWarasTan<br />
mimarTebaSi. ar vici, vis<br />
risi demonstrirebis survili<br />
hqonda, arc is<br />
aris gasakviri, rom saxelmwifos<br />
Tavisi Zlierebis<br />
demonstrireba undodes.<br />
Cvenc gvinda imis<br />
demonstrireba, risi Zalac<br />
Segvwevs. gvinda<br />
viamayoT raRaciT. ruseTma,<br />
yovelgvari pirobebis<br />
da ultimatumebis gare-<br />
Se, megobruli daxmareba<br />
aRmogviCina maSin, rodesac<br />
marTlac Zalian gvi-<br />
Wirda, ufro sworad,<br />
viyaviT Zalian kritikul<br />
mdgomareobaSi. es mxolod<br />
dasafasebelia. me,<br />
piradad, Zalian vafaseb<br />
baton igor ivanovis<br />
wvlils, aWaris krizisis<br />
ganmuxtvaSi. ra Tqma unda,<br />
prezident putinis uSualo<br />
Zalisxmevis Sedegad,<br />
da vfiqrob, rom es kargi<br />
niSani iyo ruseT-saqar-<br />
Tvelos urTierTobaSi.<br />
imedi maqvs, momavalSic<br />
Cven SevZlebT im nabijebis<br />
gadadgmas, romelic<br />
orive saxelmwifosTvis<br />
sasargeblo iqneba.<br />
_ ras niSnavs `far-<br />
To<br />
politikur<br />
ikuri<br />
i<br />
avto-<br />
nomia<br />
afxazeTisTvis~?<br />
_ es Zalian didi<br />
Temaa da, cxadia, amaze<br />
erT interviuSi ver visaubrebT.<br />
Cven afxazebTan<br />
erTad unda davsxdeT da<br />
movilaparakoT, ra kriteriumebiT<br />
unda SevTanxmdeT<br />
TanamSromlobaze.<br />
Cven vacxadebT, mzad varT<br />
afxazebs mivceT Zalian<br />
farTo avtonomia, rom<br />
praqtikulad SegveZlos<br />
visaubroT nebismier standartebze,<br />
rac ki arsebobs<br />
dRevandel msoflioSi,<br />
magram detalebi,<br />
cxadia, unda ganisaz-<br />
Rvros samuSao procesSi.<br />
erTi ramaa mniSvnelovani:<br />
Cven pativs vcemT<br />
afxaz xalxs, pativs vcemT<br />
mis uflebebs icxovros<br />
sakuTar miwaze, romelic<br />
amave dros aris qarTuli<br />
miwa, anu es aris qarTvelebis<br />
da afxazebis saer-<br />
To miwa. Cven arasodes<br />
dagviyenebia eWvqveS is,<br />
rom, CvenTan erTad, es<br />
afxazebis miwac aris, nurc<br />
afxazebi daayeneben amas<br />
eWvqveS. aseT SemTxvevaSi<br />
Cven, ra Tqma unda, SevZlebT<br />
TanamSromlobas da<br />
normalur urTierTobebs.<br />
_ qalbatono nino,<br />
Tqveni<br />
azriT, ram aq-<br />
cia aWaris uzenaesi<br />
sabWos<br />
Tavmjdomare<br />
diqtatorad?<br />
_ SemiZlia giTxraT,<br />
ratom gamwvavda abaSiZis<br />
problema. cxadia, im periodSi<br />
ruseTis calkeul<br />
Zalebsa Tu specsamsaxurebs<br />
undodaT saqarTveloSi<br />
daZabulobis da<br />
arastabilurobis sxvadasxva<br />
kera gaeRvivebinaT,<br />
magram, meore mxriv, es<br />
problema Seqmna centraluri<br />
xelisuflebis absoluturma<br />
ususurobam da<br />
araTanmimdevrulobam.<br />
_<br />
sazogadoebaSi<br />
arsebobs azri, i, rom,<br />
aslan abaSiZis gamedidurebasa<br />
da gancal-<br />
kevebaSi<br />
garkveuli<br />
wvlili miuZRvis aWariis<br />
xelmZRvanelis<br />
wa-<br />
qezebas<br />
inteligenciis<br />
warmomadgenlebis<br />
mier,<br />
romlebic saqveyno Tu<br />
arcTu iSviaTad saku-<br />
Tari i saqmeebis mosagvareblad<br />
daxmarebi-<br />
sTvis mimarTavdnen mas.<br />
_ namdvilad ver vityodi<br />
amas. arasodes momismenia<br />
arc erTi qarTveli<br />
inteligentis gamosvla,<br />
romelic eubneboda<br />
aslan abaSiZes, rom<br />
Sen unda iyo damoukidebeli<br />
da Sen unda qmnide<br />
problemebs qveynisTviso.<br />
iyo periodi da amis<br />
daviwyeba ar SeiZleba,<br />
rodesac inteligenciis<br />
nawili marTlac Cadioda<br />
baTumSi da aslan abaSiZe<br />
cdilobda, maTTvis keTil<br />
saqmeSi xeli waeSvelebina.<br />
amaSi cuds verafers vxedav.<br />
axla, roca aslan<br />
abaSiZe seriozuli Secdomebis<br />
da, praqtikulad,<br />
danaSaulis gamo, rac man<br />
gansakuTrebiT bolo periodSi<br />
Caidina, wasulia<br />
saqarTvelodan, namdvilad<br />
ar vTvli marTebulad,<br />
rom Tu odesme<br />
kargi ram gaukeTebia, yvelaferi<br />
wyalSi gadavuyaroT..<br />
kargi iyo, roca<br />
is cdilobda qarTuli<br />
kulturisTvis xeli wae-<br />
Svelebina. namdvilad ara-<br />
Cveulebrivi kapela iyo<br />
Seqmnili. magram meore<br />
momentia, es yvelaferi,<br />
samwuxarod, xdeboda saqarTvelos<br />
siZlieris da<br />
qarTuli ekonomikis ngrevis<br />
xarjze, roca baTum-<br />
Si akumulirdeboda amxela<br />
Tanxebi, es yvelaferi<br />
akldeboda danarCen<br />
saqarTvelos. inteligenciis<br />
warmomadgenlebs<br />
imaSi ver davadanaSauleb,<br />
rom roca ase ar iyo<br />
gamwvavebuli viTareba,<br />
isini cdilobdnen qar-<br />
Tuli kulturis gadasarCenad<br />
sxvadasxva gza<br />
eZebnaT. sxvaTa Soris,<br />
roca ase gamwvavda damokidebuleba<br />
centralur<br />
xelisuflebasa da baton<br />
aslan abaSiZes Soris,<br />
rodesac man gadadga<br />
marTlac absoluturad<br />
miuRebeli nabijebi (Tundac,<br />
prezidentis arSe-<br />
Sveba, arafers vlaparakob<br />
xidebis afeTqebaze), inteligenciis<br />
absoluturi<br />
umravlesoba erTmniSvnelovnad<br />
dadga prezidentis,<br />
baton mixeil saakaSvilisa<br />
da Cven mxares.<br />
_ Tqven sul axlaxan<br />
dabrundiT<br />
strasbur-<br />
gidan,<br />
evrop<br />
ropis<br />
sabWos<br />
wevri qveynebis parlamentebis<br />
Tavmjdomare-<br />
Ta forumidan, romlis<br />
Tema iyo `ramdenad de-<br />
mokratiulia<br />
Tqveni<br />
demokratia?~<br />
rogor<br />
Seafases<br />
evropelebma<br />
demokratiis done sa-<br />
qarTveloSi?<br />
_ es ar iyo Cveni<br />
demokratiis Sefaseba, es<br />
konferenciis zogadi saxelwodeba<br />
iyo. sxvaTa<br />
Soris, Zalian saintere-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
18
sod msjelobdnen Tavad<br />
Zalian Zveli demokratiuli<br />
saxelmwifoebis warmomadgeneli<br />
parlamentebis<br />
Tavmjdomareebi da<br />
es kiTxva sxvadasxva aspeqtiT<br />
ganixileboda. demokratia<br />
ganviTarebadi<br />
procesia, is Tu gaiyina,<br />
ukve aRar aris faseuli.<br />
ra Tqma unda, ver vityviT,<br />
rom CvenTan demokratia<br />
absoluturad<br />
srulfasovania, magram<br />
Cven seriozulad vaSenebT<br />
demokratiul saxelmwifos.<br />
ZiriTadi faseulobebi<br />
da ZiriTadi, ase<br />
vTqvaT, qvebi am demokratiul<br />
balavarSi namdvilad<br />
Cadebulia. axla amas<br />
sWirdeba zednaSeni, romelsac<br />
nel-nela dRevandeli<br />
xelisufleba aucileblad<br />
aaSenebs.<br />
_ wleuls parla-<br />
ments pirvelad mieca<br />
sakuTari i biujetis is damoukideblad<br />
gankarg-<br />
vis saSualeba. ra aris<br />
is<br />
misi<br />
i<br />
prior<br />
ioritetebi?<br />
itetebi?<br />
_ bolo periodSi me<br />
Zalian vcdilobdi, parlamentis<br />
biujeti yofiliyo<br />
met-naklebad soliduri,<br />
Tumca, cxadia, viTvaliswinebdiT<br />
qveyanaSi<br />
arsebul realur problemebsac<br />
da viTarebasac,<br />
magram Cven qveyanaSi demokratias<br />
ver avaSenebT,<br />
Tu ar gveyoleba normaluri<br />
parlamenti, normaluri<br />
mTavroba, Tu prezidents<br />
ar eqneba normaluri<br />
ofisi, Tu am<br />
struqturebma normalurad<br />
ar imuSaves, Zalian<br />
bevri problema Segveqmneba.<br />
me namdvilad ara<br />
var momxre moCvenebiTi<br />
momWirneobis an zedmetad<br />
TviTSezRudvis. SeiZleba<br />
vinmem Tqvas, rodesac<br />
adamianebs SiaT ra dros<br />
parlamentSi kompiuterebis<br />
Semotanaao. erTi SexedviT,<br />
es SeiZleba logikuri<br />
naTqvamic iyos,<br />
magram, umetesoba ase ar<br />
ityvis. da vinc ase ityvis,<br />
unda avuxsnaT, rom<br />
Tu parlamentSi ar iqna<br />
kompiuteri, ar iqna mu-<br />
Saobis normaluri pirobebi,<br />
Tu deputatebma ver<br />
miiRes normaluri kanonebi<br />
da mere normalurad<br />
ver adevnes Tvalyuri<br />
imas, rom es kanonebi<br />
Sesruldes, Tu mTavrobas<br />
ar eqna elementaruli<br />
informacia imis Sesaxeb,<br />
ra xdeba msoflioSi da<br />
amis gaTvaliswinebiT ar<br />
imuSava, Cven mudmivad<br />
am mdgomareobaSi viqnebiT.<br />
demokratia Zalian<br />
Zviri ramaa, Tu ginda<br />
demokratiuli saxelmwifo,<br />
Zalian didi Tanxebi<br />
unda daxarjo saxelmwifo<br />
institutebis mSeneblobisTvis,<br />
radgan Tu es<br />
institutebi ar aSenda,<br />
verasodes ver SevqmniT<br />
samuSao adgilebs, adamianis<br />
socialurad dacvis<br />
pirobebs. avad Tu kargad,<br />
sabWoTa periodSi saxelmwifo<br />
muSaobda, amitom<br />
adamianebi socialurad<br />
daculebi iyvnen. mas Semdeg,<br />
rac saxelmwifo<br />
struqturebis rRveva<br />
daiwyo, adamianebi aRmo-<br />
Cndnen ukiduresad mZime<br />
mdgomareobaSi. es swored<br />
imis gamo moxda, rom<br />
T a v m j d o m a r e<br />
struqturebma daiwyes<br />
rRveva. amitom vTvli,<br />
rom dRes saqarTvelos<br />
parlamentis an mTavrobis,<br />
an sxva struqturebis<br />
aRmSeneblobaSi daxarjuli<br />
Tanxa, Tundac gaWirvebisas,<br />
Cven xval da<br />
zeg aTmagad da asmagad<br />
dagvibrundeba, upirveles<br />
yovlisa, daubrundeba<br />
Cven mosaxleobas. amitom<br />
mimaCnia, rom parlamentSi<br />
unda iyos muSaobis maqsimalurad<br />
kargi pirobebi.<br />
deputats ar unda hqondes<br />
gazeTis, qaRaldis<br />
problema, rom elementarulad<br />
werili gaagzavnos,<br />
parlamentis biblio-<br />
Tekas ar unda hqondes<br />
problema, rom oTxi wlis<br />
ganmavlobaSi wigni ver<br />
gamoiweros. Tu Cven gvinda,<br />
rom ocdameerTe<br />
saukunis normaluri qveynebis<br />
standartebze aviyvanoT<br />
Cveni qveyana, yvelaferi<br />
es unda gaviTvaliswinoT.<br />
es yvelaferi<br />
gvWirdeba. parlamentis<br />
TanamSromlebsac sWirdebaT<br />
seriozuli xelSewyoba.<br />
SeiZleba Semekama-<br />
Ton, rom aseve sWirdeba<br />
pedagogs, eqims. ra Tqma<br />
unda, sWirdeba. yvela<br />
adamians, yvela profesias<br />
sWirdeba seriozuli xel-<br />
Sewyoba, magram roca ar<br />
aris amis SesaZlebloba,<br />
unda daviwyoT im pirveladi<br />
aucileblobidan,<br />
rac yvela danarCenisTvis<br />
qmnis safuZvels da<br />
pirobebs. es ki saxelmwifo<br />
institutia.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
19
T a v m j d o m a r e<br />
strasburgi<br />
17-20 maisi<br />
bolo Tveebis ganmavlobaSi<br />
saqarTvelo damsaxurebulad<br />
moeqca msoflios<br />
yuradRebis centrSi<br />
da saerTaSoriso<br />
Tanamegobrobis seriozuli<br />
mxardaWera miiRo,<br />
romlis gareSe gacilebiT<br />
rTuli iqneboda<br />
saqarTveloSi mimdinare<br />
mniSvnelovani cvlilebebis<br />
ganxorcieleba. Cvens<br />
qveyanaSi ganviTarebul<br />
movlenebs gansakuTrebuli<br />
interesiT exmianeboda evropis<br />
sabWo. evropis sab-<br />
Wo is saerTaSoriso organizaciaa,<br />
romlis rekomendaciebi<br />
Tu Sefasebebi<br />
gansakuTrebiT mniSvnelovania<br />
saqarTvelosTvis<br />
saxelmwifoebrivi aRmSeneblobisa<br />
da demokratiuli<br />
faseulobebis<br />
damkvidrebis gzaze. evrosabWo<br />
pirdapiri indikatoria<br />
imisa, Tu rogor<br />
afasebs evropa saqarTvelos<br />
kurss im samomavlo<br />
perspeqtivis gaTvaliswinebiT,<br />
rasac erTian evropul<br />
ojaxSi srulad<br />
integrireba hqvia.<br />
swored am gansakuTrebuli<br />
damokidebulebis<br />
kidev erTi dadastureba<br />
iyo 17-20 maiss strasburgSi<br />
gamarTuli evrosab-<br />
Wos saparlamento asambleis<br />
parlamentTa Tavmjdomareebis<br />
konferencia,<br />
romlis muSaobaSic monawileobda<br />
saqarTvelos<br />
parlamentis Tavmjdomare<br />
nino burjanaZe.<br />
viziti saqarTvelo-evrosabWos<br />
urTierTobebSi<br />
sakmaod uxerxul moments<br />
daemTxva. bolo xans warmoqmnili<br />
daZabuloba<br />
aWaraSi ganviTarebuli<br />
movlenebis dros evrosab-<br />
Wos generaluri mdivnis<br />
valter Svimeris mier<br />
gakeTebulma gancxadebam<br />
gamoiwvia. am incidentze<br />
isaubres nino burjanaZem<br />
da valter Svimerma. misi<br />
gancxadebiT, moxda gaugebroba<br />
da moxaruli<br />
iqneba, Tu saqarTvelo<br />
gaagrZelebs intensiur<br />
TanamSromlobas evropis<br />
sabWosTan. nino burjanaZem<br />
aRniSna, rom Cveni<br />
qveynisTvis kritikul momentSi<br />
didi imediT velodiT<br />
saerTaSoriso<br />
Tanamegobrobis, maT Soris,<br />
evrosabWos mxarda-<br />
Weras da Sesabamis reagirebas.<br />
gancxadebam imis<br />
Sesaxeb, rom mxareebma<br />
dakarges dialogis unari<br />
kidev ufro daZaba situacia,<br />
Tumca, dRes incidenti<br />
amowurulia. Cven<br />
imedi gvaqvs, rom es<br />
urTierTobebi ganviTarebis<br />
axal etapze gadava<br />
da kidev ufro mWidro<br />
da intensiuri gaxdeba.<br />
evrosabWos saparlamento<br />
asambleis prezident-<br />
Tan piter SiderTan Sexvedrisas<br />
kidev erTxel<br />
aRiniSna, rom konfliqti<br />
amowurulia da dadasturda<br />
mzadyofna saqar-<br />
Tvelosa da evrosabWos<br />
Soris Semdgomi TanamSromlobisa<br />
da urTier-<br />
Tobebis gaRrmavebisaTvis.<br />
nino burjanaZem xazi gausva<br />
saqarTvelos mier<br />
nakisri valdebulebebis<br />
Sesrulebis vadebis gadaxedvis<br />
Sesaxeb evrosabWos<br />
mier miRebuli istoriuli<br />
gadawyvetilebis mniSvnelobas<br />
da madloba gadauxada<br />
piter Siders<br />
im daxmarebisa da mxardaWerisaTvis,<br />
rasac es<br />
organizacia iCens Cveni<br />
qveynis mimarT.<br />
saubari Seexo saqarTvelos<br />
parlamentis evropasTan<br />
integraciis komitets,<br />
romlis Seqmnac<br />
warmoadgens mkafio politikur<br />
signals, rom<br />
Cveni qveyana realurad<br />
iwyebs muSaobas evrostruqturebSi<br />
gasaerTianeblad.<br />
piter Sideris<br />
gancxadebiT, am komitetis<br />
Seqmna aris pozitiuri<br />
da wingadadgmuli nabiji,<br />
evrosabWo yvelafers<br />
gaakeTebs, raTa TanamSromloba<br />
gaaqtiurdes.<br />
igi yvelanairad daexmareba<br />
am komitets miznebis<br />
realizaciaSi.<br />
piter Sideri dainteresda<br />
aWaris saparlamento<br />
arCevnebiT da aRniSna,<br />
rom evrosabWo gamogzavnis<br />
damkvirveblebs<br />
meti demokratiulobisa<br />
da gamWvirvalobis uzrunvelsayofad.<br />
rac Seexeba samxreT<br />
kavkasiis parlamentis<br />
Tavmjdomareebis sammxriv<br />
Sexvedras piter Sider-<br />
Tan, nino burjanaZis gancxadebiT,<br />
saqarTvelosTvis<br />
Zalze mniSvnelovania,<br />
rom somxeTsa da<br />
azerbaijans Soris iyos<br />
normaluri keTilmezobluri<br />
urTierTobebi, rac<br />
dadebiT zegavlenas moaxdens<br />
regionSi arsebul<br />
situaciaze. xazi gaesva<br />
Savi zRvis usafrTxoebis<br />
sistemaSi saqarTvelos<br />
CarTvas, rac evrokavSir-<br />
Tan daaxloebis kidev<br />
erTi seriozuli nabiji<br />
iqneba. nino burjanaZem<br />
brZana, Cven mzad varT,<br />
miviRoT yvela rekomendacia<br />
evrosabWos mxridan<br />
da yvelafers gavakeTebT<br />
maT Sesasruleblad.<br />
mogvianebiT, samxreT<br />
kavkasiis parlamentis<br />
Tavmjdomareebis evrosab-<br />
Wos saparlamento asambleis<br />
prezidentTan Sexvedrisas<br />
qarTulma mxarem<br />
kidev erTxel gamoxata<br />
Tavisi konstruqciuli<br />
pozicia da aRniSna, rom<br />
aseTi formatis Sexvedrebs<br />
gansakuTrebuli mni-<br />
Svneloba eniWeba, radgan<br />
problemebze Riad<br />
saubari iZleva axali<br />
gadawyvetilebebis miRebis<br />
SesaZleblobas. xazgasmiT<br />
aRiniSna, rom am<br />
konteqstSi gansakuTrebu-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
20
li roli eniWeba evrosabWos,<br />
vinaidan ikveTeba<br />
axali ideebis ganxorcielebis<br />
perspeqtivebi, rac<br />
dadebiT zegavlenas moaxdens<br />
samxreT kavkasiis<br />
regionis evrointegraciis<br />
procesze.<br />
saqarTvelos delegaciam<br />
kidev erTxel dasva<br />
samxreT kavkasiis stabilurobis<br />
paqtis Seqmnis<br />
sakiTxi, rasac mxari dau-<br />
Wira piter Siderma. es<br />
cxadia, rTuli iqneba im<br />
pirobebSi, rodesac arsebobs<br />
politikuri problemebi<br />
somxeTsa da azerbaijans<br />
Soris, magram<br />
am sakiTxis dadebiTad<br />
gadawyveta saqarTvelos<br />
mier gadadgmuli seriozuli<br />
nabiji iqneba. qar-<br />
Tulma mxarem kidev erTxel<br />
daadastura, rom<br />
mzad aris, iTamaSos erTgvari<br />
lideris roli,<br />
raTa xeli Seuwyos somxe-<br />
Tsa da azerbaijans Soris<br />
arsebuli dapirispirebis<br />
aRmofxvras. piter<br />
Sideris SefasebiT, saqar-<br />
Tvelos pozicia aris is<br />
konstruqciuli bazisi,<br />
romelze dayrdnobiTac<br />
evropis sabWos konkretuli<br />
pozitivebi Seaqvs regionul<br />
urTierTobebSi.<br />
`kavkasiis oTxeulis~<br />
morigi Sexvedris Catarebis<br />
sakiTxi ganixiles<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomaris nino burjanaZis<br />
da ruseTis federaciis<br />
federaluri sab-<br />
Wos Tavmjdomaris sergei<br />
mironovis Sexvedraze.<br />
mxareebma kidev erTxel<br />
daadastures am formatiT<br />
Sexvedris aucilebloba.<br />
Sexvedra, savaraudod,<br />
ivnisis bolos TbilisSi<br />
gaimarTeba.<br />
Sexvedraze isaubres<br />
ruseT-saqarTvelos ormxriv<br />
urTierTobaze. nino<br />
burjanaZem kidev erTxel<br />
xazgasmiT aRniSna pozitiuri<br />
roli, romelic<br />
ruseTma Seasrula aWaris<br />
movlenebTan mimarTebaSi.<br />
brZana, rom saqarTvelos<br />
parlamentma miiRo specialuri<br />
gancxadeba, romliTac<br />
miesalma ruseTis<br />
federaciis xelmZRvanelobisa<br />
da piradad<br />
ruseTis prezidentis<br />
konstruqciul pozicias<br />
Seqmnili mdgomareobis<br />
mowesrigebaSi, vinaidan<br />
swored dialogiT unda<br />
gadawydes yvela problema.<br />
sergei mironovi Seexo<br />
ruseT-saqarTvelos Soris<br />
CarCo xelSekrulebas. nino<br />
burjanaZis gancxadebiT,<br />
saqarTvelo mzadaa<br />
gaaaqtiuros molaparakebis<br />
procesi, raTa male<br />
momzaddes xelSekrulebis<br />
proeqti. iTqva, rom am<br />
procesSi saparlamento<br />
delegaciebis CarTva SesaZlebels<br />
gaxdis xelSekrulebis<br />
xelmoweras 2004<br />
wlis Semodgomaze, ruse-<br />
Tis prezidentis Tbilis-<br />
Si savaraudo vizitis<br />
farglebSi.<br />
nino burjanaZem xazi<br />
gausva, rom aucilebelia<br />
konstruqciuli dialogis<br />
gagrZeleba stambolis<br />
SeTanxmebis Sesrulebis<br />
da ruseTis samxedro bazebis<br />
saqarTvelodan gayvanis<br />
TvalsazrisiT, mi-<br />
Tumetes, rom azrTa sxvadasxvaoba<br />
aris mxolod<br />
bazebis gayvanis vadebTan<br />
dakavSirebiT. rogorc<br />
sergei mironovma aRniSna,<br />
samxedroebisTvis ruseTis<br />
teritoriaze cxovrebis<br />
Sesabamisi pirobebis Seqmnis<br />
SemTxvevaSi, is vada,<br />
romelsac ruseTis mxare<br />
iTxovs, SeiZleba Semcirdes.<br />
mxareebi SeTanxmdnen,<br />
rom ormxrivi komisiebi<br />
gaaaqtiureben muSaobas,<br />
raTa Semodgomaze saqar-<br />
TveloSi ruseTis prezidentis<br />
vizitis fargleb-<br />
Si warmoadginon konkretuli<br />
winadadeba.<br />
T a v m j d o m a r e<br />
Sexvedraze aRiniSna,<br />
rom saqarTvelosa da<br />
ruseTis Sesabamisma uwyebebma<br />
daiwyes ruseT-saqarTvelos<br />
sazRvris yazbegis<br />
monakveTis erToblivi<br />
kontroli da igegmeba<br />
uaxloes momavalSi<br />
sazRvris erToblivi patrulireba.<br />
sergei mironovi<br />
dainteresda pankisis<br />
xeobaSi arsebuli viTarebiT.<br />
nino burjanaZis gancxadebiT,<br />
dRes pankisSi<br />
aranairi SeiaraRebuli<br />
SenaerTi ar aris da<br />
saqarTvelos xelisufleba<br />
srulad akontrolebs<br />
situacias xeobaSi.<br />
strasburgSi vizitis<br />
dros kidev erTxel gamoixata<br />
`vardebis revoluciis~<br />
Semdeg saqarTvelos<br />
mimarT absoluturad<br />
Secvlili damokidebuleba.<br />
is keTilganwyobis<br />
talRa, romelic<br />
noemberSi agorda, ufro<br />
gaZlierda. axali xelisuflebis<br />
mier gadadgmuli<br />
pirveli nabijebi,<br />
rogorc Cans, Cveni evropeli<br />
megobrebis kmayofilebas<br />
iwvevs. es kidev<br />
erTxel dadasturda yvela<br />
ormxriv Sexvedraze,<br />
sadac daisva konkretuli<br />
sakiTxebi, aseve, gamoiTqva<br />
saqarTvelos parlamentisadmi<br />
daxmarebis mzadyofna,<br />
raTa, sakanonmdebelo<br />
organo gaxdes ufro<br />
efeqturi, transparentuli<br />
da qmediTi.<br />
SvedeTis parlamentis<br />
TavmjdomaresTan biorn<br />
fon siudovTan Sexvedrisas<br />
isaubres or qveyanas<br />
Soris ormxrivi urTier-<br />
Tobebis gaaqtiurebaze,<br />
gansakuTrebiT sakanonmdeblo<br />
organoebis doneze.<br />
aRiniSna, rom amJamad<br />
saqarTvelos parlamentma,<br />
gaeros ganviTarebis<br />
programasTan erTad,<br />
SeimuSava saqarTvelos<br />
parlamentis da mTavrobis<br />
transparentulobisa<br />
da efeqturobis gaZlierebis<br />
proeqti. SvedeTis<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
gamoTqva survili,<br />
Seiqmnas saqarTvelos<br />
parlamentis megobarTa<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
21
T a v m j d o m a r e<br />
jgufi, romelic daexmareba<br />
da xels Seuwyobs<br />
reformebis proeqtis<br />
realizacias, rac pozitiuri<br />
momentia ara mxolod<br />
praqtikuli TvalsazrisiT,<br />
aramed es gaxdeba<br />
garkveuli politikuri<br />
mxardaWeris meqanizmi.<br />
saqarTvelos mimarT<br />
gansakuTrebuli yurad-<br />
Reba gamoxata germaniis<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
volfgang tiersma.<br />
misi azriT, saqarTvelos<br />
axal xelisuflebas ndobis<br />
Zalian didi mandati<br />
aqvs ara mxolod qveynis<br />
SigniT, aramed saerTa-<br />
Soriso TanamegobrobaSi<br />
da man yvelaferi unda<br />
gaakeTos, raTa es imedebi<br />
gamarTldes. nino burjanaZem<br />
dawvrilebiTi informacia<br />
miawoda saqar-<br />
TveloSi arsebuli viTarebis<br />
Sesaxeb, aRniSna,<br />
rom gansakuTrebuli mniSvneloba<br />
eniWeba sakanonmdeblo<br />
organoebis ur-<br />
TierTobas, raTa Seiqmnas<br />
normaluri baza ekonomikuri<br />
TanamSromlobis<br />
ganviTarebisaTvis. isaubres<br />
im konkretul iniciativebze,<br />
romlis ganxorcielebaSic<br />
SeiZleba<br />
germaniam saqarTvelos<br />
daxmareba gauwios. nino<br />
burjanaZem xazi gausva<br />
investiciebis mozidvis<br />
aucileblobas. aRniSna,<br />
rom saqarTveloSi aris<br />
maRalkvalificiuri muSaxeli<br />
da misi gamoyeneba<br />
ver xerxdeba, radgan<br />
sawarmoTa umravlesoba<br />
gaCerebulia. gamomdinare<br />
iqidan, rom germania saavtomobilo<br />
industriis<br />
qveyanaa, nino burjanaZem<br />
yuradReba gaamaxvila qu-<br />
Taisis saavtomobilo<br />
qarxnis sruli datvirTviT<br />
amuSavebisa da Sesabamisi<br />
ekonomikuri proeqtebis<br />
ganxorcielebis<br />
sakiTxze.<br />
volfgang tiersma gamoTqva<br />
daxmarebis survili,<br />
miesalma SvedeTis<br />
parlamentis Tavmjdomaris<br />
iniciativas saqarTvelos<br />
parlamentis megobarTa<br />
jgufis Seqmnis<br />
Sesaxeb da aRniSna, rom<br />
germaniis mxare yvelafers<br />
gaakeTebs saqarTveloSi<br />
konkretuli proeqtebis<br />
xorcSesxmisaTvis.<br />
saparlamento Tanam-<br />
Sromlobis gaaqtiurebasa<br />
da parlamentis reformirebis<br />
proeqtis mxarda-<br />
Weraze isaubres latviis<br />
parlamentis TavmjdomaresTan<br />
ingrida udresTan<br />
Sexvedrisas. aRiniSna,<br />
rom swored baltiis<br />
qveynebis gamocdilebis<br />
magaliTze Seiqmna<br />
saqarTvelos parlamentSi<br />
evropasTan integraciis<br />
komiteti, gamoiTqva imedi,<br />
rom intensiuri ur-<br />
TierTobebi gagrZeldeba<br />
axladarCeul parlamentTanac.<br />
ingrida udres<br />
TqmiT, qveynebs Soris<br />
urTierTobebis ganviTarebis<br />
TvalsazrisiT,<br />
mniSvnelovan rols Tama-<br />
Sobs saparlamentTaSoriso<br />
TanamSromloba, latviis<br />
parlamentis kari<br />
yovelTvis Riaa qarTveli<br />
kolegebisaTvis da igi<br />
yvelafers gaakeTebs, ra-<br />
Ta saqarTvelo male<br />
gaxdes im evropuli ojaxis<br />
Semadgeneli nawili,<br />
romlis wevric latviaa.<br />
ingrida udrem evropas-<br />
Tan integraciis komitetis<br />
Tavmjdomare daviT<br />
baqraZe latviaSi miiwvia.<br />
ormxrivi TanamSromlobis<br />
perspeqtivebze<br />
isaubres rumineTis parlamentis<br />
Tavmjdomares-<br />
Tan valeri dorneanusTan<br />
Sexvedrisas. nino burjanaZem<br />
kidev erTxel xazgasmiT<br />
aRniSna, Tu ramdenad<br />
mniSvnelovania Savi<br />
zRvis usafrTxoebis sistemaSi<br />
saqarTvelos Car-<br />
Tva. rac kidev ufro<br />
Seuwyobs xels evropaSi<br />
integrirebis process.<br />
valeri dorneanum aRniSna,<br />
rom rumineTi mzad<br />
aris gaxdes saqarTvelos<br />
lobisti natoSi gawevrianebis<br />
gzaze.<br />
saqarTveloSi mimdinare<br />
procesebiT dainteresda<br />
safrangeTis senatis<br />
Tavmjdomare kristian<br />
ponslec. isaubres<br />
versalis iniciativis saxeliT<br />
cnobil Sexvedrebze<br />
samxreT kavkasiis sami<br />
qveynis parlamentis Tavmjdomareebs<br />
Soris. kristian<br />
ponslem nino burjanaZes<br />
SesTavaza morigi<br />
Sexvedris safrangeTSi<br />
gamarTva. igi dainteresda<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
reformirebis<br />
proeqtiT da daxmareba<br />
aRgviTqva misi calkeuli<br />
komponentebis ganxorcielebis<br />
saqmeSi.<br />
aRniSnuli proeqtis<br />
mimarT interesi gamoxata<br />
didi britaneTis lord-<br />
Ta palatis vice-prezidentma<br />
julian grinfelma,<br />
romelmac aRniSna,<br />
rom saqarTveloSi<br />
Camovlen didi britane-<br />
Tis eqspertebi, raTa adgilze<br />
gaecnon viTarebas.<br />
SesaZlebeli iqneba treiningebis<br />
mowyoba parlamentis<br />
wevrebisa da aparatis<br />
TanamSromlebisTvis.<br />
vizitis farglebSi<br />
nino burjanaZe Sexvda<br />
TurqeTis parlamentis<br />
Tavmjdomares biulenT<br />
arinCs. isaubres or qveyanas<br />
Soris arsebul ke-<br />
Tilmezoblur urTier-<br />
Tobebze. nino burjana-<br />
Zem madloba gadauxada<br />
TurqeTis mxares im poziciisaTvis,<br />
romelic TurqeTma<br />
gamoxata aWarasTan<br />
mimarTebaSi. biulenT<br />
arinCma xazi gausva, rom<br />
TurqeTi pativs scems saqarTvelos<br />
teritoriul<br />
mTlianobas da maTi pozicia<br />
aWarasTan mimarTebaSi<br />
mTlianad eyrdnoboda<br />
imas, rom saqarTvelo<br />
aris TurqeTis megobari<br />
saxelmwifo. afxazeTis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
22
konfliqtzec isaubres.<br />
nino burjanaZem TxovniT<br />
mimarTa TurqeTis parlamentis<br />
Tavmjdomares, mxedvelobaSi<br />
miiRon is<br />
faqti, rom zogierT<br />
Turq biznesmens aqvs garkveuli<br />
savaWro urTier-<br />
Tobebi afxazeTis teritoriaze,<br />
rac arasasurvel<br />
fons qmnis ori qveynis<br />
urTierTobaSi. biulenT<br />
arinCis gancxadebiT,<br />
igi yvelafers gaakeTebs<br />
am problemis mosagvareblad,<br />
Tumca, miuxedavad<br />
aseTi faqtebisa, aravis<br />
eWvi ar unda Seeparos,<br />
rom TurqeTi mxars<br />
uWers saqarTvelos teritoriul<br />
mTlianobas.<br />
Sexvedraze ganxilul<br />
iqna is ormxrivi da<br />
regionuli proeqtebi,<br />
romelTa ganxorcielebasac<br />
ara mxolod ekonomikuri,<br />
aramed politikuri<br />
datvirTvac aqvs.<br />
mxareebma gamoTqves mzadyofna,<br />
ufro gaaqtiurdes<br />
TanamSromloba am proeqtebis<br />
realizaciis dasaCqareblad.<br />
saubari Seexo<br />
sakanonmdeblo organoebs<br />
Soris TanamSromlobis<br />
aucileblobas da gamoiTqva<br />
imedi, rom parlamentSi<br />
arsebuli megobrobis<br />
jgufebi kvlavac gaagrZeleben<br />
TanamSromlobas.<br />
TurqeTis samxreT-aRmosavleT<br />
nawilSi arsebul<br />
qarTuli kulturis<br />
Zeglebze saubrisas nino<br />
burjanaZem madloba gadauxada<br />
TurqeTis parlamentis<br />
Tavmjdomares<br />
im yuradRebisaTvis, rasac<br />
TurqeTi iCens am<br />
Zeglebis mimarT. aRiniSna,<br />
rom es aris Cveni<br />
saerTo memkvidreoba da<br />
misi SenarCuneba orive<br />
qveynis da xalxis Rirsebis<br />
saqmea.<br />
strasburgSi gaimarTa<br />
suuamis qveynebis parlamentTa<br />
Tavmjdomareebis<br />
Sexvedra, sadac xazi<br />
gaesva aRniSnuli organizaciis<br />
farglebSi Tanam-<br />
Sromlobis gafarToebis<br />
aucileblobas. mxareebma<br />
saparlamento asambleis<br />
Seqmnis sakiTxi ganixiles.<br />
nino burjanaZis gancxadebiT,<br />
saqarTvelo miesalmeba<br />
am iniciativas da<br />
mxars uWers asambleis<br />
Seqmnis ideas, radgan<br />
nebismieri organizaciis<br />
srulfasovani muSaobisaTvis<br />
saparlamento komponents<br />
didi mniSvneloba<br />
eniWeba. miRweul iqna<br />
SeTanxmeba, rom 2004<br />
wlis seqtemberSi ukrainaSi<br />
gaimarTeba damfuZnebeli<br />
Sekreba, romelsac<br />
daeswrebian sxvadasxva<br />
evropuli organizaciis<br />
warmomadgenlebi, rac<br />
mkafio dadastureba iqneba<br />
imisa, rom suuami<br />
ar aris vinmes winaaRmdeg<br />
Seqmnili organizacia da<br />
igi mzad aris iTanamSromlos<br />
nebismier saxelmwifosTan,<br />
romelic Tavad<br />
iqneba mosurne TanamSromlobisa.<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomare sityviT<br />
gamovida konferenciaze,<br />
sadac evropaSi<br />
saqarTvelos integraciis<br />
aucileblobasa da qveynis<br />
politikur cxovrebaSi<br />
parlamentis rolis gaZlierebaze<br />
isaubra. man<br />
madliereba gamoxata im<br />
mxardaWerisa da TanadgomisaTvis,<br />
romelsac saqarTvelo<br />
mudmivad iRebs<br />
saerTaSoriso Tanamegobrobisgan,<br />
rac kidev erTxel<br />
dadasturda aWaraSi<br />
bolo dros ganviTarebuli<br />
movlenebis dros. nino<br />
burjanaZem xazgasmiT<br />
aRniSna, rom saqarTvelos<br />
mTavar prioritetad<br />
kvlav evropul struqturebSi<br />
integrireba<br />
rCeba da saqarTvelo<br />
mzad aris gadadgas is<br />
nabiji, romelic aucilebelia<br />
am miznis misaRwevad.<br />
`Cven gvinda SevqmnaT<br />
Zlieri da qmediTi parlamenti,<br />
romelic iqneba<br />
T a v m j d o m a r e<br />
demokratiuli faseulobebisa<br />
da adamianis Ziri-<br />
Tadi uflebebisa da Tavisuflebebis<br />
dacvis garanti.<br />
es swored is<br />
sferoa, romelSic saparlamentTaSoriso<br />
Tanam-<br />
Sromlobas gansakuTrebuli<br />
roli eniWeba. Cven<br />
madlobas vuxdiT evrosabWos,<br />
veneciis komisias,<br />
erovnul parlamentebs im<br />
daxmarebisaTvis, romelsac<br />
isini gvTavazoben<br />
Cveni kanonmdeblobis evropul<br />
standartebTan<br />
miaxloebisaTvis. saqar-<br />
Tvelos kanonmdeblobis<br />
evropul kanonmdeblobas-<br />
Tan harmonizacia Cveni<br />
erT-erTi ZiriTadi prioritetia,<br />
romlis ganxorcieleba<br />
swored saparlamentTaSoriso<br />
TanamSromlobiT,<br />
saqarTvelos<br />
megobari qveynebisa<br />
da mTlianad saerTa-<br />
Soriso Tanamegobrobis<br />
mxardaWeriT aris SesaZlebeli.<br />
- ganacxada saqarTvelos<br />
parlamentis<br />
Tavmjdomarem.<br />
evropis sabWoSi gamar-<br />
Tul Sexvedrebze kidev<br />
erTxel dadasturda is<br />
gansakuTrebuli interesi<br />
da mxardaWera, romelsac<br />
saerTaSoriso Tanamegobroba<br />
iCens saqarTvelos<br />
mimarT. dRes mTeli saer-<br />
TaSoriso sazogadoeba<br />
yuradRebiT adevnebs<br />
Tvals Cvens qveyanaSi<br />
mimdinare movlenebs da<br />
elis im demokratiuli<br />
reformebis gatarebas,<br />
romlis gareSec SeuZlebeli<br />
iqneba saqarTvelos<br />
Semdgomi integracia evropis<br />
erTian struqturebSi.<br />
saerTaSoriso Tanamegobroba<br />
kvlav mzadaa,<br />
Tavisi mxardaWeriTa<br />
da daxmarebiT, gverdSi<br />
amoudges saqarTvelos<br />
demokratiuli reformebisa<br />
da cvlilebebis<br />
rTul, magram aucileblad<br />
gasavlel gzaze.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
23
T a v m j d o m a r e<br />
29 aprils<br />
parlamentis<br />
Tavmjdomarem nino<br />
burjanaZem saqarTveloSi<br />
vizitad myofi varSavisa<br />
da sruliad poloneTis<br />
mitropoliti saba miiRo.<br />
sapatio stumris es viziti<br />
gacnobiTi xasiaTisaa.<br />
parlamentis TavmjdomaresTan<br />
Sexvedras eswreboda<br />
sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikospatriarqi,<br />
misi uwmindesoba<br />
da unetaresoba<br />
ilia II.<br />
nino burjanaZe sapatio<br />
stumars gulTbilad miesalma<br />
da ganacxada, rom<br />
qarTvel da polonel<br />
xalxebs istoriulad Tbili,<br />
megobruli damokidebuleba<br />
akavSirebT. ase-<br />
Tive urTierToba aqvT<br />
poloneTis da saqarTvelos<br />
marTlmadidebel eklesiebs,<br />
rac imeds iZleva,<br />
rom or qveyanas Soris<br />
keTilmegobruli ur-<br />
TierToba momavalSic<br />
gagrZeldeba.<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
kmayofilebiT aRniSna,<br />
rom saqarTveloSi<br />
mcxovrebi polonelebi<br />
Rirseulad moRvaweoben<br />
saqarTvelos saxelmwifos<br />
cxovrebaSi.<br />
~poloneTsa da saqar-<br />
Tvelos msgavsi istoria<br />
aqvT, mravali wlis ganmavlobaSi<br />
Cveni winaprebi<br />
TavisuflebisTvis Rirseulad<br />
ibrZodnen. dRes<br />
movipoveT es Tavisufleba,<br />
axla saWiroa misi<br />
SenarCuneba, rac dRevandeli<br />
globalizaciis periodSi<br />
arcTu iolia,<br />
amitom urTierTTanadgoma<br />
da mxardaWera gvmar-<br />
Tebs~, - ganacxada varSavisa<br />
da sruliad poloneTis<br />
mitropolitma sabam.<br />
man politikosebs<br />
eklesiis mxridan daxmarebac<br />
SesTavaza. politikosebi<br />
problemebis gadaWrisas<br />
xSirad CixSi<br />
Sedian. aseT dros eklesias<br />
gansakuTrebuli rolis<br />
Sesruleba SeuZliaaRniSna<br />
mitropolitma.<br />
varSavisa da sruliad<br />
poloneTis mitropolitma<br />
gaixsena poloneTSi<br />
moRvawe qarTvelebi, gansakuTrebuli<br />
mowiwebiT<br />
isaubra XX saukuneSi<br />
poloneTis eklesiis mier<br />
wmindanad Seracxul grigol<br />
feraZeze. yuradReba<br />
ori qveynis sakanonmdeblo<br />
struqturebis nayofier<br />
TanamSromlobaze<br />
gaamaxviles. nino burjanaZem<br />
xazgasmiT aRniSna<br />
saerTaSoriso organizaciebSi<br />
poloneli parlamentarebis<br />
gansakuTrebuli<br />
mxardaWera.<br />
Sexvedris bolos var-<br />
Savisa da sruliad poloneTis<br />
mitropolitma<br />
sabam saqarTvelos parlamentis<br />
sapatio stumarTa<br />
wignSi samaxsovro<br />
Canaweri gaakeTa.<br />
29 aprils<br />
saqar-<br />
Tvelos parlamentis Tavmjdomarem<br />
nino burjana-<br />
Zem JurnalistTa TxovniT,<br />
isaubra aWaris avtonomiur<br />
respublikaSi Seqmnil<br />
viTarebasa da ruseTis<br />
federaciis federaluri<br />
sakrebulos saxelmwifo<br />
saTaTbiros<br />
mimarTvis teqstze. parlamentis<br />
Tavmjdomarem<br />
kategoriulad gamoricxa<br />
aWaris konfliqtSi ruse-<br />
Tis federaciis xelisuflebis<br />
Careva.<br />
nino burjanaZem isic<br />
dasZina, rom saqarTvelos<br />
parlamentisadmi ruseTis<br />
saxelmwifo saTaTbiros<br />
mimarTvaSi aWaris Taobaze<br />
iseTs verafers xedavs,<br />
rom es sakiTxi<br />
sagangebo msjelobis sagani<br />
gaxdes: ~mniSvnelovani<br />
faqtia, rom saxelmwifo<br />
saTaTbiros es mimarTva<br />
Tavisi tonalobiT, frazeologiiT,<br />
savsebiT gansxvavdeba<br />
adre miRebuli<br />
gancxadebebisa Tu dadgenilebebisagan.<br />
masSi `megobari<br />
saxelmwifo saqar-<br />
Tvelos pirvelad, uwodes~.<br />
misive SefasebiT,<br />
bunebrivia, ruseTis SeSfoTeba<br />
aWaraSi Seqmnili<br />
viTarebis gamo da amas<br />
gagebiT unda movekidoT,<br />
vinaidan, jerjerobiT,<br />
baTumSi kvlavac rCeba<br />
ruseTis samxedro baza.<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
xazgasmiT aRniSna<br />
saqarTvelos xelisuflebis<br />
pozicia, rom aWaraSi<br />
Seqmnili problema mSvidobiani<br />
gziT unda gadawydes.<br />
man imedi gamo-<br />
Tqva, rom aWaris avtonomiuri<br />
respublikis xelmZRvaneli<br />
aslan abaSiZe<br />
centraluri xelisuflebis<br />
mier wamoyenebul sakiTxebs,<br />
romlebic ganiara-<br />
Rebasa da saqarTvelos<br />
samarTlebriv sivrceSi<br />
aWaris dabrunebas exeba,<br />
droulad gadawyvets.<br />
9 maiss, faSizmze gamarjvebis<br />
59-e wlisTav-<br />
Tan dakavSirebiT, saqar-<br />
Tvelos parlamentis rus-<br />
Tavelis saxelobis darbazSi<br />
nino burjanaZe<br />
da deputatebi meore<br />
msoflio omis 130-mde<br />
veterans Sexvdnen.<br />
nino burjanaZem Tanamoqalaqeebs<br />
es RirsSesaniSnavi<br />
TariRi miuloca:<br />
~madlobas gixdiT simamacisa<br />
da vaJkacobisaTvis,<br />
axalgazrdobis saukeTeso<br />
wlebi samSoblos rom<br />
SeswireT. msoflios progresulad<br />
moazrovne adamianebi<br />
Tqvens winaSe<br />
valSi varT, Tqven samyaros<br />
faSizmis Wiri da<br />
ubedureba aacileT. yovel<br />
wels aseT Sexvedrebs<br />
garkveuli wuxili<br />
sdevs _ xelisufleba<br />
veteranebs aucilebeli<br />
socialuri pirobebiT<br />
ver uzrunvelyofs. magram<br />
_ gacnobierebuli gvaqvs<br />
im valis gadaxdis<br />
aucilebloba, romelic<br />
Tqven momaval Taobebs<br />
daakisreT. Tqven Zlieri<br />
da ayvavebuli samSoblos<br />
Rirsni xarT~, - aRniSna<br />
Sexvedraze parlamentis<br />
Tavmjdomarem.<br />
veteranebma nino burjanaZesTan<br />
samaxsovro<br />
fotoebi gadaiRes. parlamentis<br />
saxeliT maT<br />
sigelebi, saCuqrebi da<br />
revoluciis simbolo -<br />
wiTeli vardi miarTves.<br />
10 maiss parlamentis<br />
Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />
evrosabWos warmomadgenelTan<br />
dakavSirebiT<br />
saqarTvelos pre-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
24
zidentis mixeil saakaSvilis<br />
gancxadebaze JurnalistebTan<br />
komentari<br />
gaakeTa. man xazgasmiT<br />
aRniSna, rom evrosabWo<br />
aris is organizacia,<br />
romelTanac saqarTvelos<br />
Tbili urTierToba aqvs.<br />
saqarTvelos mxridan ase-<br />
Ti mwvave reaqcia swored<br />
aman ganapiroba. parlamentis<br />
Tavmjdomarem<br />
ganacxada, rom Cveni qveynisTvis<br />
yvelaze kritikul<br />
periodSi qveynis mTavroba<br />
evrosabWosgan mwvave<br />
da adekvatur reaqcias<br />
moeloda, magram, samwuxarod,<br />
am saerTaSoriso<br />
organizaciis warmomadgenlebma<br />
saqarTveloSi<br />
mimdinare movlenebi jerovnad<br />
ver Seafases da<br />
arc Sesaferisi mxarda-<br />
Wera gamoxates.<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
imedi gamoTqva, rom<br />
evrosabWo obieqturad<br />
Seafasebs saqarTveloSi<br />
mimdinare movlenebs da<br />
urTierToba Cveul kalapots<br />
daubrundeba.<br />
28 maiss parlamentis<br />
bagratovanTa darbazSi<br />
saqarTvelos parlamentisa<br />
da gaerTianebuli erebis<br />
organizaciis ganviTarebis<br />
programis proeqtze<br />
oficialuri xelmoweris<br />
ceremonia gaimarTa.<br />
proeqts xeli moaweres<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />
da saqarTveloSi<br />
gaeros koordinatorma,<br />
gaeros ganviTarebis programis<br />
warmomadgenelma<br />
lans klarkma.<br />
saqarTvelos parlamentisa<br />
da gaeros ganviTarebis<br />
programis proeqtis<br />
`saqarTvelos parlamentisa<br />
da mTavrobis saqmianobis<br />
efeqturobisa da<br />
transfarentobis gaumjobeseba~<br />
realizeba oficialurad<br />
1 ivnisidan<br />
daiwyeba. proeqtis Ziri-<br />
Tadi mizania, msoflios<br />
mowinave qveynebisa da<br />
gaeros ganviTarebis programis<br />
gamocdilebis, aseve,<br />
Tanamedrove meTodologiuri<br />
miRwevebis da<br />
sainformacio da sakomunikacio<br />
teqnologiebis<br />
safuZvelze, qarTuli realobis<br />
gaTvaliswinebiT,<br />
xeli Seuwyos sakanonmdebelo<br />
da aRmasrulebeli<br />
xelisuflebis kanonSemoqmedebiTi<br />
saqmianobis modernizebas<br />
da amisaTvis,<br />
xelisuflebis am or Stos<br />
Soris ufro efeqtur,<br />
gamWvirvale da harmoniul<br />
TanamSromlobas.<br />
proeqtze xelmoweris<br />
sazeimo ceremonialze<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />
madloba gadauxada<br />
gaeros ganviTarebis<br />
programis, sxva saerTa-<br />
Soriso organizaciebisa<br />
da saqarTvelos megobari<br />
saxelmwifoebis saelCoebis<br />
warmomadgenlebs, vinc<br />
aRniSnuli proeqtis xorcSesasxmelad<br />
udidesi<br />
Rvawli gaiRo.<br />
`Cven madlieri da moxaruli<br />
varT, rom gamoexmaurnen<br />
Cvens survilsa<br />
da iniciativas, Segveqmna<br />
T a v m j d o m a r e<br />
parlamentis efeqturi<br />
saqmianobis gegma. am gegmis<br />
Seqmna dafuZnebulia<br />
imaze, Tu ra didi roli<br />
akisria parlaments saqar-<br />
TveloSi, rom is aramarto<br />
kanonebs unda qmnides,<br />
aramed axorcielebdes<br />
zedamxedvelobas kanonebis<br />
Sesrulebaze. aseve<br />
mniSvnelovania, rom<br />
parlamentma koordinirebulad<br />
imuSaos qveynis<br />
prezidentsa da mis administraciasTan,<br />
mTavrobasa<br />
da yvela im struqturasTan,<br />
romlebTan er-<br />
Tadac Zlieri saqarTvelos<br />
mSeneblobas unda<br />
Cauyaros safuZveli~, -<br />
ganacxada nino burjanaZem.<br />
proeqtis ZiriTadi donori<br />
gaeros ganviTarebis<br />
programaa, Tumca, gaTvaliswinebulia<br />
saqarTvelos<br />
mTavrobidan Tanadafinansebac.<br />
es imis mauwyebelia,<br />
rom qveynis xelisuflebisaTvis<br />
mniSvnelovania,<br />
parlamenti<br />
efeqturi rgoli iyos,<br />
dasZina nino burjanaZem,<br />
romelic imavdroulad,<br />
proeqtis erovnuli direqtoria.<br />
saqarTveloSi gaeros<br />
koordinatorma, gaeros<br />
ganviTarebis programis<br />
warmomadgenelma lans<br />
klarkma Tavis mxriv imedi<br />
gamoTqva, rom es<br />
proeqtic iseTive warmatebuli<br />
iqneba, rogorc<br />
saqarTvelos finansTa da<br />
sagareo saministroebSi<br />
da imereTis regionSi<br />
maT mier ukve ganxorcielebuli<br />
proeqtebi. `uaRresad<br />
mniSvnelovania,<br />
rom am proeqts ar ganvixilavT,<br />
rogorc wminda<br />
teqnikur daxmarebas, mas-<br />
Si umTavresi momenti<br />
aris personali, maT kvalifikaciaze<br />
zrunva, ra-<br />
Ta amiT parlamentis saqmianobis<br />
nayofierebac<br />
amaRldes~, - aRniSna lans<br />
klarkma da aqve dasZina,<br />
rom proeqtis gafarToebasa<br />
da dafinansebis<br />
gazrdaze ukve fiqroben.<br />
mniSvnelovani faqtia,<br />
rom proeqtis srulyofaze<br />
ukve 16 ivliss briuselSi<br />
gamarTul Sexvedraze<br />
imsjeleben.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
25
w a r d g i n e b a<br />
`kanonis winaSe yvela<br />
Tanasworia ~<br />
daviT zurabiSvili<br />
_<br />
fraqcia `nacionaluri moZraobademokratebis~<br />
Tavmjdomaris<br />
moadgile<br />
saparlamento arCevnebSi mosaxleobis<br />
absoluturma umravlesobam didi ndoba<br />
gamogvicxada `nacionaluri moZraoba<br />
- demokratebs~, riTac sakanonmdeblo<br />
organoSi saparlamento umravlesobis<br />
fraqcias Caeyara safuZveli. fraqciaSi<br />
gawevrianebulia 139 parlamentari.<br />
aqedan 6 maJoritaria, 133 wevri ki<br />
partiuli siiTaa gasuli.<br />
fraqciis Tavmjdomare da saparlamento<br />
umravlesobis lideri gaxlavT<br />
qalbatoni maia nadiraZe.<br />
moadgileebi arian daviT kirkitaZe,<br />
daviT zurabiSvili, koba beqauri,<br />
mdivani vaxtang balavaZe.<br />
saparlamento umravlesoba, bevri<br />
sxva politikuri moZraobisagan gansxvavebiT,<br />
ar iZleva populistur dapirebebs,<br />
aramed sazogadoebas hpirdeba<br />
imas, risi gakeTebac realurad<br />
SesaZlebelia. fraqcia `nacionaluri<br />
moZraoba-demokratebi~ saxelmwifo gundis<br />
nawilia da misi saprogramo<br />
miznebi prezidentis politikuri kursis<br />
konteqstSi moiazreba. esaa: qveynis<br />
teritoriuli mTlianobis aRdgena,<br />
qveyanaSi gamefebuli korufciuli<br />
sistemis dangreva, pensiebisa da xelfasebis<br />
gazrda, qarTuli jaris gaZliereba,<br />
sagadasaxado sistemis liberalizacia,<br />
ekonomikis gaumjobeseba, biznesmenTaTvis<br />
konkurentunariani garemos<br />
Seqmna, sadeputato imunitetis Sez-<br />
Rudva, kanonis uzenaesoba, gamWvirvaloba<br />
yvela sferoSi.<br />
xelisuflebaSi mosvlis dRidanve<br />
zemoaRniSnuli mimarTulebebiT araer-<br />
Ti radikaluri nabiji gadaidga. biujeti<br />
bolo 12 wlis manZilze ase<br />
gadaWarbebiT arasdros Sesrulebula.<br />
daiwyo realuri brZola korumpirebuli<br />
Cinovnikebis winaaRmdeg -<br />
mniSvneloba ar aqvs vis gundSi arian<br />
isini. kanonis winaSe yvela Tanasworia<br />
da yvela erTnairadaa pasuxismgebeli.<br />
saxelisuflebo gundi nebismier<br />
gadawyvetilebas xangrZlivi kamaTisa<br />
da sawinaaRmdego argumentebis mosmenis<br />
Semdeg iRebs, riTac dasturdeba, rom<br />
qveyanaSi sakanonmdeblo xelisuflebis<br />
klasikuri mmarTveloba etapobrivad<br />
yalibdeba. demokratia da qveynis aRmavloba<br />
Seuqcevadi procesi xdeba.<br />
mkvidrdeba samoqalaqo sazogadoeba,<br />
riTac TiToeul moqalaqes, ganurCevlad<br />
erovnebisa da religiisa, saku-<br />
Tari uflebebis dacvis SesaZlebloba<br />
eZleva. am procesSi `nacionaluri<br />
moZraoba-demokratebis~ saparlamento<br />
fraqcia mniSvnelovan rols TamaSobs<br />
rogorc sakanonmdeblo, ise aRmasrulebel<br />
xelisuflebaze institucionaluri<br />
kontrolis TvalsazrisiT.<br />
amonaweri<br />
saparlamento fraqcia `nacionaluri i moZraoba _ demok-<br />
ratebis~ 2004 wlis 3 maisis is fraqciis #2 sxdomis saoqmo<br />
gadawyvetilebidan<br />
saparlamento fraqcia `nacionaluri moZraoba _ demokratebis~<br />
sxdoma adgens:<br />
parlamentis wevri koba beqauri arCeul iqnes fraqciis<br />
Tavmjdomaris moadgiled<br />
sxdomis Tavmjdomare maia nadiraZe<br />
sxdomis mdivani vaxtang balavaZe<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
26
` mizani sakuTari<br />
raionis da qveynis<br />
samsaxuria~<br />
w a r d g i n e b a<br />
besik juReli _ fraqcia<br />
`maJoritarebis~ Tavmjdomare<br />
fraqciaSi 21 maJoritari parlamentis<br />
wevria. maTi mizani sakuTari raionisa<br />
da qveynis samsaxuria.<br />
fraqciaSi gaerTianeba moxda misi<br />
wevrebis msoflmxedvelobrivi politikuri<br />
mrwamsisa da interesebis<br />
Tanxvedris safuZvelze.<br />
fraqcias gaaCnia ramdenime mniSvnelovani<br />
prioriteti, romelzec intensiurad<br />
mimdinareobs muSaoba.<br />
arsebiT Secvlas moiTxovs TviTmmarTvelobis<br />
kanoni, romelic mniSvnelovnad<br />
zRudavs adgilobriv xelisuflebas<br />
rogorc gadawyvetilebis miRebis, aseve<br />
dasaxuli RonisZiebebis realizebis<br />
TvalsazrisiT. raionebSi adgilobrivi<br />
biujetebis umweo mdgomareoba<br />
prioritetebis ararsebobis ZiriTadi<br />
mizezia.<br />
fraqcia sakuTari wvlilis Setanas<br />
apirebs afxazeTisa da samaCablos<br />
sakiTxebTan mimarTebaSi.<br />
aqtiuri muSaoba mimdinareobs sagadasaxado<br />
da sabaJo kodeqsebze. amJamad<br />
moqmedi kanonebi (sabaJo, sagadasaxado)<br />
usistemo da amorfulia. mosaxleobis<br />
sapensio uzrunvelyofa, maTi socialuri<br />
dacva fraqciis TiToeuli wevris<br />
yoveldRiuri safiqrali da sazrunavia.<br />
fraqciis wevrebi, TavianTi kompetenciis<br />
farglebSi, intensiurad muSaoben<br />
sainvesticio klimatis gaumjobesebisa<br />
da investiciebis mozidvis sakiTxebze,<br />
romelic mimarTuli iqneba miwisZvriT<br />
dazaralebulTa problemebis mogvarebisken.<br />
maqsimaluri xelSewyoba eqnebaT<br />
samedicino dawesebulebebsa da kulturis<br />
obieqtebs sareabilitacio<br />
proeqtebis realizebis TvalsazrisiT.<br />
mniSvnelovani samuSao Catardeba<br />
sakanonmdeblo doneze regionebSi normaluri<br />
sainvesticio garemos formirebis<br />
TvalsazrisiT.<br />
amJamad Tavs Sevikaveb im mravali<br />
sakiTxis warmoCenaze, romelsac fraqcia<br />
apirebs.<br />
uaxloes periodSi TiToeuli amomr-<br />
Ceveli TvalnaTliv dainaxavs Cvens<br />
mier gaweuli saqmianobis Sedegs.<br />
`Cveni prioritetia<br />
amomrCevlis interesebis<br />
dacva~<br />
Cvens fraqciaSi 20 deputatia. es<br />
saxeli _ `damoukidebeli maJoritarebi~<br />
fraqcias imis gamo ewoda,<br />
rom aq gaerTianebuli arian politikurad<br />
absoluturad damoukidebeli<br />
deputatebi, romlebic sainiciativo<br />
wesiT arian wardgenilebi TavianT<br />
saarCevno ubnebSi. fraqciis Tavmjdomaris<br />
moadgileebi arian batoni valeri<br />
gelbaxiani da batoni beJan xurciZe.<br />
fraqciis saqmianobaSi umTavresi<br />
prioriteti iqneba raionisa da Cveni<br />
ivane CxartiSvili _<br />
fraqcia `damoukidebeli<br />
maJoritarebis~ Tavmjdomare<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
27
w a r d g i n e b a<br />
amomrCevlebis interesebis dacva, rac,<br />
upirveles yovlisa, saamisod aucilebeli<br />
sakanonmdeblo bazis SeqmniT<br />
unda daviwyoT. fraqciaSi maRali<br />
donis profesionalebi arian gaerTianebuli<br />
da vfiqrob, Cveni saqmianobis<br />
Sedegic sayuradRebo iqneba. yvela<br />
fraqciasa Tu komitetTan gveqneba<br />
konstruqciuli, keTilmosurne urTier-<br />
Toba.<br />
saqarTvelos biujetis proeqtis ganxilvisas<br />
Cven safuZvlianad vimsjeleT<br />
mis av-kargze. wlevandel biujetSi<br />
aris warmatebebi, es ambiciuri biujetia,<br />
mogexsenebaT, misi xarjviTi<br />
nawili naxevar miliardze metiT<br />
gaizarda. kargia biujeti ambiciuri<br />
rom aris, magram, Cveni azriT, biujetSi<br />
unda iyos ganviTarebis filosofia.<br />
amaSi vgulisxmob, rom biujeti qveynis<br />
ekonomikuri zrdis mTavari berketi<br />
unda gaxdes. Cven SevecdebiT, es ufro<br />
xelSesaxebad gamoikveTos momdevno<br />
wlebis biujetebSi.<br />
`gvinda, qveyanaSi<br />
damkvidrdes kanonis<br />
uzenaesoba~<br />
daviT gamyreliZe _<br />
fraqcia `memarjvene<br />
opozicia- mrewvelebi,<br />
axlebis~ Tavmjdomare<br />
Cven arCevnebSi vmonawileobdiT<br />
rogorc bloki `axali memarjveneebi<br />
da mrewvelebi~. Cvenma blokma Seinar-<br />
Cuna erTianoba parlamentSi da CamovayalibeT<br />
fraqcia `memarjvene opozicia~.<br />
igi Sedgeba 17 wevrisagan, aqedan<br />
15 deputati proporciuli wesiT<br />
aris arCeuli, xolo ori maJoritaruli<br />
wesiT. daviT saganeliZe onis<br />
maJoritaria, aik meltoniani _ walkis.<br />
fraqciis Tavmjdomares hyavs erTi<br />
moadgile-zurab tyemalaZe, romelic<br />
gamocdili deputatia. mdivani gaxlavT<br />
manana naWyepia. fraqciis yvela wevri<br />
gadanawilebulia sxvadasxva komitetSi.<br />
muSaobisas Cveni ZiriTadi principi<br />
iqneba: gansxvavebuli azris dacva,<br />
aRmasrulebeli xelisuflebis kontroli<br />
da mis saqmianobaze mkacri monitoringi.<br />
prioriteti, rac Cven winasaar-<br />
Cevno periodSi gamovkveTeT, aris<br />
adamianis uflebebis dacva. es exeba<br />
rogorc mediis, aseve TiToeuli moqalaqis<br />
uflebebs. aseve gvinda, qveyanaSi<br />
damkvidrdes kanonis uzenaesoba,<br />
xeli SevuwyoT sabazro ekonomikisa<br />
da Tavisufali mewarmeobis ganviTarebas,<br />
mewarmeTa Tanabar pirobebSi<br />
Cayenebas.<br />
qveyanaSi unda damkvidrdes erovnuli<br />
ideologia da igi daculi<br />
unda iyos. Cven intensiurad vimuSavebT<br />
aRniSnul sakiTxebze, agreTve, SevqmniT<br />
eqspert-konsultantTa sabWos _ Cveni<br />
fraqcia erTaderTi opoziciuri fraqciaa,<br />
amitom yvela sakiTxze, iqneba<br />
es Tavdacva, sagareo politika Tu<br />
garemos dacva, mogviwevs argumentirebuli<br />
da profesionaluri azris<br />
Camoyalibeba.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
28
`gvinda, soflis<br />
meurneoba prioritetuli<br />
dargi gaxdes~<br />
mogexsenebaT, qvekomitetebi gauqmda,<br />
amitom komitets daemata wevrebis<br />
raodenoba. gvyavs ori moadgile zurab<br />
Sxvacbaia da valeri gelbaxiani.<br />
komitetis gegmebs rac Seexeba, revoluciamde<br />
qveyanaSi sul sxva viTareba<br />
da ganwyoba iyo. axla sxva realobaa,<br />
amitom Cvenc am axali ganwyobiT<br />
viwyebT muSaobas. soflis meurneoba<br />
saqarTvelosTvis prioritetuli dargia<br />
da mas ganviTareba sWirdeba. adre<br />
kanoni mxolod furcelze gadatanili<br />
sityvebi iyo. Cven gvinda, es Seicvalos<br />
da qveynisaTvis es dargi marTla<br />
prioritetuli gaxdes. CavatareT komitetis<br />
pirveli sxdoma. nawilobriv<br />
movismineT saministroSi mimdinare<br />
reformebis Sedegebi da momaval RonisZiebaTa<br />
nusxa. Cveni mxridan saministros<br />
SevTavazeT daaxloebiT xuTwliani<br />
programebi, amisaTvis biujetidan<br />
gamoiyofa Tanxebi da programebs<br />
w a r d g i n e b a<br />
giorgi xeviaSvili<br />
_<br />
`agrarul sakiTxTa komitetis~<br />
Tavmjdomare<br />
ganvixilavT rogorc wlis bolos,<br />
aseve 5 wlis Semdegac. ai, maSin<br />
SegveZleba imis Tqma, ra gakeTda da<br />
ra ara. muSaobisas isic dagvexmareba,<br />
politikuri niSniT erTi gundi rom<br />
varT da, aqedan gamomdinare, ufro<br />
advili iqneba im problemebis gadawyveta,<br />
rac soflis meurneobis dargSi<br />
arsebobs.<br />
`saqarTvelos<br />
moqalaqeebi, romlebic ver<br />
floben qarTul enas,<br />
informaciul vakuumSi<br />
imyofebian~<br />
komitetis Semadgenloba ZiriTadad<br />
gaTvlilia 15 deputatze, jerjerobiT<br />
mxolod 13 wevri gvyavs, 2 adgili<br />
damoukidebeli deputatebisaTvis aris<br />
gankuTvnili, magram jer ar gadawyvetila<br />
vin iqnebian isini.<br />
komiteti ukve Seudga muSaobas.<br />
avirCieT ori moadgile: koka guncaZe<br />
da lali fafiaSvili - fraqcia<br />
`nacional-demokratebidan. lali fafiaSvili<br />
ganaTlebiT iuristia, dam-<br />
Tavrebuli aqvs aspirantura da aqvs<br />
saerTaSoriso organizaciebTan muSaobis<br />
kargi gamocdileba. koka guncaZe<br />
profesiiT filosofosia, aspiranturaSi<br />
swavlobs, erovnuli umciresobebisa<br />
da adamianis uflebebis dacvis sakiTxSi<br />
man SeiZleba komitets Zalian<br />
saintereso midgoma SesTavazos.<br />
elene TevdoraZe<br />
_<br />
adamianis uflebaTa dacvisa<br />
da samoqalaqo integraciis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
gasakeTebeli Zalian bevria. aucilebelia<br />
axal saproceso kodeqsze mu-<br />
Saoba, sisxlis samarTlis kodeqsSic<br />
uamravi Sesworebaa Sesatani. Catarebulma<br />
penitencialurma reformam da<br />
kanonma `patimrebis Sesaxeb~ Tavisi<br />
SesaZleblobebi amowura, amitom unda<br />
vifiqroT axali koncefciisa da axali<br />
kanonis miRebaze. swored am mimarTulebiT<br />
vapirebT muSaobas.<br />
revoluciamdeli parlamentis dros<br />
movamzadeT kanonproeqtebi `sisxlis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
29
w a r d g i n e b a<br />
samarTlis kodeqsisa~ da `presis Tavisuflebis~<br />
Sesaxeb, razedac dadebiTi<br />
daskvnebi miviReT, magram, samwuxarod,<br />
Zvelma xelisuflebam Seaferxa aRniSnuli<br />
kanonproeqtebis miReba. Cven am<br />
sakiTxs aucileblad mivubrundebiT.<br />
rac Seexeba samoqalaqo integraciis<br />
sakiTxs, es CemTvisac siaxlea, magram<br />
amasTanave Zalian seriozul problemebs<br />
vxedav. warmoidgineT: moqalaqeebi,<br />
romlebic ver floben qarTul enas<br />
da informaciul vakuumSi imyofebian.<br />
isini ver monawileoben qveynis mSeneblobis<br />
procesSi da amis gamo Tavs<br />
arasrulfasovan moqalaqeebad grZnoben,<br />
amitom Cven uaxloes momavalSi SevxvdebiT<br />
yvela diasporis warmomadgenels,<br />
movismenT maT problemebs da<br />
Semdeg konkretulad davgegmavT, swrafad<br />
da profesionalur doneze rogor<br />
moxdes maTi integracia.<br />
samwuxarod, qarTuli enis Seswavlis<br />
Sesaxeb mravaljer gaimarTa debatebi,<br />
magram is investiciebi da<br />
grantebi, romelsac unda uzrunveleyo<br />
aRniSnuli proeqtebis ganxorcieleba<br />
garkveuli pirebis jibeebSi `daileqa,~<br />
arada, Cven am mimarTulebiT Zalian<br />
seriozuli problemebi gvaqvs. es exeba<br />
rogorc azerbaijanul da somxur<br />
diasporebs, aseve osi erovnebis adamianebs,<br />
romlebsac rusuli ganaTleba<br />
aqvT. paralelurad seriozuli muSaoba<br />
unda Catardes adamianis uflebebis<br />
dacvis kuTxiTac.<br />
`qveynis safinanso<br />
politika dasaxvewia~<br />
roman gociriZe<br />
_<br />
safinanso-sabiujeto<br />
Tavmjdomare<br />
komitetis<br />
saqarTvelos parlamentis safinansosabiujeto<br />
komiteti Sedgeba 21 wevrisagan.<br />
pirvel saorganizacio sxdomaze<br />
komitetis wevrebidan Tavmjdomaris<br />
moadgileebad arCeul iqnen batoni<br />
vladimer papava da batoni beJan<br />
bucxrikiZe. SemuSavda komitetis debuleba.<br />
komiteti safinanso-sabiujeto,<br />
fulad-sakredito, savaluto, sagadasaxado-sabaJo<br />
sferoebSi SeimuSavebs,<br />
ganixilavs da parlamentis plenaruli<br />
sxdomisaTvis amzadebs kanonebis, parlamentis<br />
dadgenilebebisa da sxva gadawyvetilebebis<br />
proeqtebs, monawileobs<br />
parlamentSi Semosuli kanonproeqtebis<br />
ganxilva-damuSavebaSi.<br />
akeTebs momavalSi Catarebul Ronis-<br />
ZiebaTa savaraudo Sedegebis prognozs.<br />
komiteti, Tavisi specifikidan gamomdinare,<br />
ixilavs biujetis proeqts,<br />
koordinacias uwevs mis ganxilvasa<br />
da SeTanxmebas fraqciebsa da<br />
komitetebSi, akontrolebs mis<br />
Sesrulebas; axorcielebs kontrols<br />
palatis winaSe angariSvaldebuli<br />
erovnuli bankisa da kontrolis<br />
palatis saqmianobaze, ganixilavs maT<br />
mier gaweul samuSaoebs, da saWiroebis<br />
SemTxvevaSi, daskvnas warudgens<br />
parlaments. komiteti, kompetenciis<br />
farglebSi, wyvets Tavisi saqmianobis<br />
organizaciul sakiTxebs, sargeblobs<br />
sakanonmdeblo iniciativis uflebiT.<br />
saqarTvelos safinanso-sabiujeto<br />
problemebTan dakavSirebul sakiTxebze<br />
TanamSromlobs saerTaSoriso, samTavrobo,<br />
sazogadoebriv organizaciebTan,<br />
saqmian wreebTan, sxva dainteresebul<br />
mxareebTan.<br />
axorcielebs mosaxleobis informirebas<br />
qveynis safinanso-sabiujeto sferoSi<br />
arsebul mdgomareobaze, samomavlo<br />
gegmebsa da ganxorcielebul RonisZiebebze.<br />
safinanso-sabiujeto komitetma ganixila<br />
da saqarTvelos parlaments dasamtkiceblad<br />
warudgina qveynisaTvis<br />
umniSvnelovanesi dokumentebi: `saqarTvelos<br />
kanoni 2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~ da dadgenilebis<br />
proeqti `2004 wlis fulad-sakredito<br />
politikis Sesaxeb~, romlebic ganxilul<br />
da miRebul iqna parlamentis<br />
mier.<br />
didi Sroma gvmarTebs qveynis safinanso-sabiujeto<br />
politikis daxvewisaTvis.<br />
saamisod Cveni komiteti cdas<br />
ar daaklebs.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
30
w a r d g i n e b a<br />
`mxars davuWerT<br />
gonivrul reformebs~<br />
levan berZeniSvili _<br />
ganaTlebis, mecnierebis,<br />
kulturis da sportis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
ganaTlebis, mecnierebis, kulturis<br />
da sportis komiteti Sedgeba 25<br />
deputatisagan, romelTa umravlesobas<br />
(16 wevri) `nacionaluri moZraoba _<br />
demokratebi~ warmoadgenen. aqedan ori<br />
damoukidebeli deputatis adgili jerjerobiT<br />
Seuvsebelia.<br />
komitets hyavs Tavmjdomaris ori<br />
moadgile: nodar grigalaSvili, nacionaluri<br />
moZraobis wevri, fraqcia<br />
`maJoritari~, borjomis raionis ma-<br />
Joritari deputati da mzia ToTlaZe<br />
_ `memarjvene opoziciis~ warmomadgeneli.<br />
amJamad komiteti muSaobs im kanonproeqtebze,<br />
romlebic valad dagvrCa<br />
wina mowvevis parlamentisagan. upirveles<br />
yovlisa, es gaxlavT kanonebi: `saxelmwifo<br />
enis Sesaxeb~ (miRebulia I mosmeniT),<br />
`zogadi ganaTlebisa da umaRles<br />
ganaTlebaSi cvlilebebis Sesaxeb~.<br />
ukanaskneli xelaxla gadamuSavebas<br />
saWiroebs da mas ganaTlebis saministro<br />
uaxloes periodSi Semoitans komitetSi<br />
gansaxilvelad: gvqonda erTi sakomiteto<br />
mosmena `saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis~ Sesaxeb. sul<br />
male ganvixilavT kulturis saministros<br />
mier warmodgenil saqarTvelos<br />
himnis teqsts (avtori daviT maRraZe)<br />
da miviRebT gadawyvetilebas mivceT<br />
Tu ara mas rekomendacia parlamentis<br />
sxdomaze gansaxilvelad.<br />
yvela kanonproeqti, romelic Semodis<br />
parlamentSi, bunebrivia, Cvens komitetsac<br />
gaivlis daskvnisa da rekomendaciisaTvis.<br />
Tumca, Cveni ZiriTadi mimar-<br />
Tuleba mainc ganaTleba da mecnierebaa.<br />
sportic, ra Tqma unda, magram am<br />
sferoSi sakanonmdeblo vakuumi komitets<br />
ara aqvs. aq mxolod instituciuri<br />
cvlilebebia mosalodneli da<br />
kanonis aRsrulebis kontrols daveyrdnobiT.<br />
minda aRvniSno, rom komitetis<br />
zogierTi wevri, rogorc parlamentari,<br />
gamoucdelia, magram isini mzad arian,<br />
yvelaferi gaakeTon arsebuli problemebis<br />
gadasaWrelad. vecdebiT, wina<br />
mowvevis parlamentis saTanado komitetis<br />
miRwevebi sakanonmdeblo muSaobaSi,<br />
gavaumjobesoT, win wavideT. imedi<br />
maqvs, Cveni komiteti reformatoruli<br />
iqneba. Cven mxars davuWerT gonivrul<br />
reformebs ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa<br />
da sportis sferoSi.<br />
`ver mivcemT Tavs<br />
uflebas, umoqmedod<br />
visxdeT~<br />
parlamentma am komitetis Tavmjdomared<br />
182 xmiT amirCia. CavatareT<br />
Sida daxuruli arCevnebi da ori<br />
moadgile: giorgi bezaraSvili da<br />
gia TorTlaZe davamtkiceT. komiteti<br />
Sedgeba 15 wevrisagan.<br />
rac Seexeba Cvens samomavlo gegmebs,<br />
gvinda komitetma Seasrulos Tavisi<br />
daniSnuleba da garemis dacva da<br />
bunebriv resursebze kontroli um-<br />
Tavres prioritetad vaqcioT, wamovwioT<br />
wina planze. mogexsenebaT, sa-<br />
Tamaz xideSeli _ garemos<br />
dacvisa da bunebrivi<br />
resursebis komitetis<br />
Tavmjdomare<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
31
w a r d g i n e b a<br />
qarTveloSi uamravi problemaa. daviwyeb<br />
imiT, rom aqamde kanoni ar<br />
kanonobda. ukanonod iCexeboda da<br />
qveynidan gadioda xe-tye, amitom Cveni<br />
komitetis upirvelesi mizani iqneba<br />
ukanonoba aikrZalos da amieridan<br />
mxolod kanonis Sesabamisad warimarTos<br />
es procesi.<br />
komiteti uflebamosilia gaakontrolos<br />
benzingasamarTi sadgurebi, mogexsenebaT,<br />
am mxrivac mZime situaciaa<br />
Seqmnili, arc ekologiuri problemebi<br />
unda dagvaviwydes. katastrofulad<br />
binZurdeba haeri avtomanqanebis<br />
gamonabolqvisgan. amitom mkacrad moviTxovT<br />
avtomanqanebis teqnikuri daTvalierebis<br />
donis amaRlebas, unda<br />
Sewydes qrTamebis aReba. ver mivcemT<br />
Tavs uflebas, umoqmedod visxdeT.<br />
Cven prezidentis, premier-ministris,<br />
parlamentis Tavmjdomarisa da, rac<br />
mTavaria, xalxis winaSe valdebulebi<br />
varT SesaZleblobebis maqsimumi gavakeToT.<br />
`kargi iqneba, Tu mTavroba<br />
Zvel kanonproeqtebs<br />
gadaxedavs~<br />
niko lekiSvili _<br />
dargobrivi ekonomikisa da<br />
ekonomikuri politikis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
Cveni komiteti Sedgeba 25 wevrisgan.<br />
komitetis Tavmjdomaris moadgileebi<br />
arian: gia nacvliSvili da vaJa kilaZe.<br />
davamtkiceT komitetis debuleba.<br />
radgan ori komiteti gaerTianda da<br />
es aucilebeli gaxda.<br />
axla mimdinareobs Zveli, ganuxilavi<br />
kanonproeqtebis analizi. miviRebT gadawyvetilebas,<br />
ra davtovoT da ra<br />
davubrunoT mTavrobas. am kanonproeqtebis<br />
umetesoba Semosulia 2001-<br />
2002 wlebSi. kargi iqneba, Tu mTavroba<br />
maT xelaxla gadaxedavs, radgan am<br />
xnis ganmavlobaSi qveyanaSi viTareba<br />
Seicvala.<br />
intensiurad mimdinareobs muSaoba<br />
komitetis struqturaze, Tu rogor<br />
unda iqnes es jgufebi dakompleqtebuli<br />
da ra mimarTulebiT unda<br />
imuSaon.<br />
`yvelaferi cariel<br />
adgilzea dasawyebi~<br />
evropis saerTaSoriso organizaciebTan<br />
saqarTvelos integrirebis rea-<br />
daviT baqraZe _<br />
evropasTan integraciis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
lurma perspeqtivam aucilebeli gaxada<br />
Cveni komitetis Seqmna; am procesebisaTvis<br />
saWiro sakanonmdeblo baza<br />
da zogadad, saWiro niadagi unda<br />
movamzadoT, radgan integrirebis<br />
realuri perspeqtiva Cveni qveynis<br />
ganviTarebis konkretuli mimarTulebaa.<br />
komitetis dadebiTi da uaryofiTi<br />
mxareebi identuria imdenad, ramdenadac<br />
yvelaferi cariel adgilzea dasawyebi.<br />
es Seexeba aparatsac da Cveni komitetis<br />
samoqmedo gegmasac.<br />
komiteti 21 wevrisagan Sedgeba.<br />
Seiqmna debuleba da CavatareT saorga-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
32
w a r d g i n e b a<br />
nizacio sxdoma. reglamentis Sesabamisad,<br />
faruli kenWisyriT avirCieT<br />
ori moadgile; batoni nikoloz CubiniSvili<br />
da qalbatoni marika verulaSvili.<br />
rac Seexeba aparats, am etapze<br />
gansazRvrulia 6 saStato erTeuli.<br />
momavalSi, praqtikuli muSaobis dawyebis<br />
Semdeg, gamoCndeba, ramdenad optimaluria<br />
es saStato ganakveTi.<br />
agreTve minda aRvniSno, rom, faqtobrivad,<br />
ramdenime weliwadSi dasruldeba<br />
axali, gaerTianebuli evropis<br />
Seqmna da am xnis ganmavlobaSi Cven<br />
unda gavxdeT evropis nawili, amis<br />
gareSe qveyanas mSvidobiani, demokratiuli<br />
ganviTareba da ekonomikuri<br />
winsvla gauWirdeba. swored amitom<br />
gadawyda parlamentSi calke komitetis<br />
Seqmna, es komiteti evropasTan integraciis<br />
problemebze imuSavebs da<br />
saparlamento mxridan koordinirebas<br />
gauwevs im procesebs, romelic am<br />
konkretuli mimarTulebiT mimdinareobs<br />
qveyanaSi.<br />
`komitetis muSaoba<br />
ufro realuri da<br />
saintereso gaxdeba~<br />
Cveni komitetis debuleba mTlianad<br />
Secvlasa da ganaxlebas saWiroebs.<br />
komiteti sakmaod didia da 25 wevrisagan<br />
Sedgeba. avirCieT ori moadgile<br />
_ batoni nikoloz rurua da batoni<br />
daviT kirkitaZe.<br />
samoqmedo gegmasTan dakavSirebiT,<br />
mogaxsenebT: momavalSi Cveni komitetis<br />
muSaoba ufro realuri, konkretuli<br />
da saintereso gaxdeba da mxolod<br />
mivlinebebisa da treiningebisaTvis<br />
ar iarsebebs. varCevT axal kadrebs,<br />
vesaubrebiT Zvel TanamSromlebs da<br />
giorgi TargamaZe _<br />
Tavdacvisa da uSiSroebis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
vcdilobT, komitetis aparati davakompleqtoT<br />
ufro axalgazrda, energiuli<br />
da profesionali TanamSromlebiT.<br />
`Zalian bevri saqme<br />
gvaqvs gasakeTebeli~<br />
iuridiul sakiTxTa komiteti 21<br />
wevrisagan Sedgeba. axali reglamentidan<br />
gamomdinare, gauqmda saparlamento<br />
qvekomitetebi da, Sesabamisad, struqtura<br />
ganisazRvra Semdegnairad: komitets<br />
xelmZRvanelobs Tavmjdomare da<br />
ori moadgile: batoni giga bokeria<br />
da qalbatoni nino kalandaZe. rac<br />
Seexeba komitetis aparats, 8 saStato<br />
erTeulia gamoyofili, radikaluri<br />
sakadro cvlilebebi jer ar ganxorcie-<br />
levan beJaSvili _<br />
iuridiul sakiTxTa<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
33
w a r d g i n e b a<br />
lebula, magram, vfiqrob, rom ricxovnoba<br />
unda gaizardos, radgan es 8<br />
erTeuli saTanado doneze ver uzrunvelyofs<br />
im sakanonmdeblo saqmianobas,<br />
rac am parlamentma da, kerZod, Cvenma<br />
komitetma unda gaswios.<br />
samomavlo gegmasTan dakavSirebiT<br />
mogaxsenebT: sakanonmdeblo saqmianobis<br />
TvalsazrisiT bevria gasakeTebeli, radgan<br />
saqarTvelos parlaments im niSnulze<br />
uwevs dabruneba, romelic 1995<br />
wels iyo, rodesac sakanonmdeblo<br />
baza Tavidan iqmneboda. dRes Seicvala<br />
konstitucia da yvela sakanonmdeblo<br />
aqti konstituciasTan SesabamisobaSi<br />
unda iqnes moyvanili. unda gaimijnos<br />
uflebamosilebani rogorc saprezidento<br />
da samTavrobo xelisuflebas,<br />
aseve, parlamentsa da mTavrobas Soris.<br />
es mTel rig cvlilebebs gamoiwvevs<br />
TiTqmis yvela sakanonmdeblo aqtSi.<br />
sakanonmdeblo saqmianobis meore<br />
mniSvnelovani orientiri kanonmdeblobasTan<br />
harmonizaciis sakiTxi. Cven<br />
aqtiurad unda CamovayaliboT sakanonmdeblo<br />
saqmianobis strategia, Tu<br />
ra prioritetebs davisaxavT miznad.<br />
unda vifiqroT ekonomikur da demokratiul<br />
institutebTan Sesabamisobaze<br />
da a. S.<br />
mniSvnelovani sakiTxi gaxlavT antikorufciuli<br />
sakanonmdeblo cvlilebebis<br />
ganxorcieleba: vfiqrob, Cven wertilovani<br />
regulirebiT ar unda SemovifargloT.<br />
unda CamovayaliboT strategia,<br />
zogadad qveyanas rogor aqvs<br />
warmodgenili es antikorufciuli<br />
politika. unda gagrZeldes sasamarTlo<br />
reformebis mxardaWera, sisxlis samarTlis<br />
saproceso kanonmdeblobis srulyofa.<br />
aqedan gamomdinare, Zalian bevri<br />
saqme gvaqvs gasakeTebeli.<br />
`momavalSi muSaobis<br />
stili Seicvleba~<br />
Cveni komiteti 21 wevrisgan unda<br />
Sedgebodes, magram jerjerobiT<br />
srulad dakompleqtebuli ar varT<br />
da mxolod 19 wevrs viTvliT. miuxedavad<br />
amisa, ukve CavatareT komi-<br />
konstantine gabaSvili _<br />
sagareo urTierTobaTa<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
tetis pirveli sxdoma, sadac ganvixileT<br />
mTeli rigi sakiTxebi. avir-<br />
CieT ori moadgile: qalbatoni salome<br />
samadaSvili da batoni kaxa Sengelia,<br />
SevxvdiT aparatis TanamSromlebs,<br />
romelTagan erT-erTi _ nodar razmaZe<br />
gadaviyvaneT aparatis ufrosad.<br />
amis garda, davamtkiceT Cveni komitetis<br />
debuleba, romelic warvadgineT<br />
saproceduro sakiTxTa dawesebis<br />
komitetSi gansaxilvelad.<br />
vapirebT muSaobis stilis Secvlas,<br />
kerZod igi ufro aqtiuri, dinamiuri,<br />
informatiuli iqneba. . da vimedovneb,<br />
amgvari SemarTebiT imuSavebs ara<br />
mxolod Cveni komiteti, aramed<br />
saqarTvelos parlamentis mTeli<br />
aparati.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
34
`aparati ar unda iyos<br />
damokidebuli politikur<br />
cvlilebebze~<br />
saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />
komiteti Sedgeba 15 wevrisagan, romlebic<br />
parlamentSi arsebuli yvela<br />
fraqciis warmomadgenelni arian. avir-<br />
CieT ori moadgile: batoni akaki<br />
boboxiZe da batoni daviT TodraZe.<br />
aparatSi, sadac 10 TanamSromeli mu-<br />
Saobs, gansakuTrebuli struqturuli<br />
cvlilebebi ar ganxorcielebula, Seicvala<br />
mxolod aparatis ufrosi. da<br />
es asec unda iyos. rva weliwadi<br />
parlamentis aparatis ufrosad vmu-<br />
Saobdi, yvela TanamSromels piradad<br />
vicnob, mimaCnia da Cemi muSaobis<br />
mTavari principic es iyo, rom parlamentis<br />
aparati unda iyos mudmivi,<br />
efeqturi da kvalificiuri kadrebiT<br />
dakompleqtebuli struqtura. aparati<br />
ar unda iyos damokidebuli politikur<br />
cvlilebebze. es `sajaro samsaxuris<br />
Sesaxeb~ kanoniTac aris miTi-<br />
Tebuli. me am principis gamtarebeli<br />
var da viqnebi mudam.<br />
rac Seexeba uSualod Cveni komitetis<br />
funqciebs: komiteti xelmZRvanelobs<br />
konstituciiT, kanonebiT<br />
parlamentaris statusis Sesaxeb,<br />
komitetebis Sesaxeb, fraqciebis Sesaxeb<br />
reglamentiT da a. S. da axorcielebs<br />
yvela im funqcias, rac komitetebzea<br />
dakisrebuli. ZiriTadad, es moicavs<br />
yvela wess da normas, romelic<br />
parlamentis SigniT unda moqmedebdes.<br />
mogexsenebaT, rom miRebuli iqna axali<br />
reglamenti, romelsac sxva statusi<br />
mieca, igi gaxda kanonis Zalis mqone<br />
normatiuli aqti, miiReba maRali<br />
kvorumiT, vrceldeba am Senobis<br />
gareTac da, Sesabamisad, sxva moTxovnebi<br />
aqvs. Tumca, kanonis qmedunarianobis<br />
yvelaze kargi maCvenebeli praqtikaa.<br />
agreTve, Cveni komitetis prerogativas<br />
warmoadgens kontroli kanonproeqtebis<br />
momzadebaze, miRebul gadawyvetilebaTa<br />
vadebis dacvaze, swored amitom Cveni<br />
komitetis aparatSi ori saStato<br />
erTeuli amisaTvis aris gamoyofili<br />
_ori TanamSromeli miRebuli<br />
gadawyvetilebebis kontrolze muSaobs.<br />
maT aqvT urTierToba ara marto<br />
parlamentis Sida struqturebTan,<br />
aramed yvela saministrosTanac, raTa<br />
es kanonproeqtebi momzadebul da<br />
wardgenil iqnas parlamentSi dadgenil<br />
w a r d g i n e b a<br />
xaTuna gogoriSvili _<br />
saproceduro sakiTxTa da<br />
wesebis komitetis<br />
Tavmjdomare<br />
vadebSi.<br />
minda mogaxsenoT, rom Cven garkveuli<br />
memkvidreoba dagvxvda da is<br />
tradicia da wesebi, romlebic parlamentSi<br />
da uSualod Cven komitetSi<br />
arsebobda, TiToeulma CvenTaganma unda<br />
gaiTvaliswinos. Cven am arsebul gamocdilebas<br />
veyrdnobiT da ar gviwevs<br />
muSaobis dawyeba cariel adgilze.<br />
yvelaze ufro aqtualuri sakiTxi<br />
gaxlavT reagireba parlamentarTa mier,<br />
rogorc sakomiteto, aseve plenaruli<br />
sxdomebis gacdenaze. komitets gvegzavneba<br />
informacia da Cven valdebuli<br />
varT gamcdenTa vinaoba da gacdenis<br />
TariRi gadavceT rogorc `parlamentis<br />
uwyebans~, agreTve parlamentis veb<br />
gverdzec ganvaTavsoT. rogorc mogexsenebaT,<br />
plenarul sxdomebze aRricxvianoba<br />
xdeba registraciiT, romlis<br />
Semdgomi daTvla da reagireba Cveni<br />
komitetis prerogativaa. rac Seexeba<br />
sakomiteto mosmenebs, am SemTxvevaSi<br />
komitetis Tavmjdomareebi valdebuli<br />
arian acnobon safinanso samsaxurs<br />
Sesabamisi reagirebis, anu xelfasidan<br />
daqviTvis Sesaxeb. es Cveni komitetis<br />
kompetenciidan yvelaze ybadaRebuli<br />
Temaa da swored amitom gavamaxvile<br />
am sakiTxze aseTi yuradReba.<br />
rac Seexeba samomavlo gegmebs, minda<br />
mogaxsenoT, rom seriozuli sakanonmdeblo<br />
muSaoba mogviwevs rogorc<br />
reglamentSi garkveuli cvlilebebis,<br />
agreTve, sakanonmdeblo aqtebis momzadebasTan<br />
dakavSirebiT, rac ufro<br />
efeqturs da moqnils gaxdis parlamentis<br />
saqmianobas. daviwyeT muSaoba<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
35
w a r d g i n e b a<br />
`saxelmwifo jildoebis Sesaxeb~ kanon-<br />
Si damatebebsa da cvlilebebTan dakavSirebiT,<br />
romelic garkveul momzadebas<br />
saWiroebs da moxaruli var,<br />
rom ase droulad da operatiulad<br />
exmianeba aRmasrulebeli xelisufleba<br />
am sakiTxebis daregulirebas. dRes<br />
gvqonda sakomiteto mosmena, ganvixileT<br />
mTeli rigi sakiTxebisa, romlebic<br />
yofili parlamentarebis, mosamarTleebis<br />
da sajaro moxeleTa socialuri<br />
da materialuri dacvis sakiTxebs<br />
exeboda. Cven vapirebT es sakiTxebi<br />
erTian konteqstSi daregulirdes da<br />
`ZiriTadi principi samarTlianoba iyos,<br />
Tanac igi qveyanaSi dRes arsebul<br />
realobas emyarebodes. vfiqrob, ar<br />
SeiZleba qveyanaSi arsebobdnen erTmaneTisagan<br />
gansxvavebuli fenebi, damsaxurebuli<br />
pedagogebis Tu eqimebis<br />
mdgomareoba pensiaze maTi gasvlis<br />
Semdeg ar SeiZleba radikalurad<br />
gansxvavdebodes saxelmwifo struqturaSi<br />
momuSave adamianebis mdgomareobisagan.<br />
yvela adamiani qveynis<br />
winaSe ixdis movaleobas da saxelmwifo<br />
valdebulia, erTnairi pirobebi<br />
Seuqmnas maT. Cven am sakiTxebTan<br />
dakavSirebiT intensiurad daviwyeT<br />
muSaoba jandacvisa da iuridiul<br />
komitetebTan erTad.<br />
`TiToeuli lari<br />
miznobrivad unda<br />
daixarjos~<br />
gigi wereTeli _<br />
janmrTelobis dacvisa da<br />
socialur sakiTxTa<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
komiteti Sedgeba 21 deputatisgan.<br />
komitetis Tavmjdomares hyavs ori<br />
moadgile: daviT saganeliZe, giorgi<br />
gegelaSvili.<br />
vmuSaobT yvelasaTvis mniSvnelovan<br />
da prioritetul sakiTxebze, romlebic<br />
qveynis jandacvis ganviTarebas, mosaxleobis<br />
socialur dacvas, sapensio<br />
reformebs Seexeba.<br />
imisaTvis, rom ar moxdes saxelmwifo<br />
saxsrebis aramiznobrivi xarjva, mniSvnelovnad<br />
migvaCnia socialur seqtorSi<br />
aRricxvianobis mowesrigeba. es exeba<br />
rogorc pensionerebs, aseve im pirebs,<br />
romlebic garkveuli SeRavaTebiT sargebloben.<br />
komiteti umTavresad iseT<br />
sakiTxebze gaamaxvilebs yuradRebas,<br />
rogoricaa qveyanaSi jandacvis ganvi-<br />
Tareba. am mizniT Cven aqtiurad<br />
viTanamSromlebT ucxoel kolegebTan,<br />
saerTaSoriso donor organizaciebTan.<br />
samwuxaroa, rom saqarTveloSi ar<br />
aris Camoyalibebuli socialuri dacvis<br />
doqtrina; Tu rogori iqneba sapensio<br />
sistema, radgan arsebuli, maT, vinc<br />
pensiaze 10-15 wlis Semdeg gava, sikeTes<br />
namdvilad ar moutans. reforma am<br />
sferoSi Zalian swrafad unda daiwyos.<br />
Tumca procesi xangrZlivi iqneba.<br />
komitetSi mosazrebebis, Sexedulebebis,<br />
koncefciebis, arsebuli procesebis Sesaxeb<br />
mosmenebis seriebi male daiwyeba.<br />
aseve mniSvnelovani iqneba `Tambaqos<br />
kontrolis Sesaxeb evropuli<br />
konvenciis ratificirebis sakiTxi.<br />
komitetma maisSi ukve Caatara eqvsi<br />
sxdoma, samuSao Zalze bevria. me,<br />
rogorc maJoritar deputats, amavdroulad<br />
valdebulebebi maqvs Cemi<br />
amomrCevlebis winaSec.<br />
kanonSemoqmedebiTi saqmianobis garda,<br />
janmrTelobis dacvis da socialur<br />
sakiTxTa komitets evaleba zedamxedveloba<br />
- kontroli gauwios aRmasrulebeli<br />
xelisuflebis saqmianobas. mimaCnia,<br />
rom jandacvas sWirdeba seriozuli<br />
monitoringi. TiToeuli lari<br />
miznobrivad, programebis Sesabamisad<br />
unda daixarjos, SevecdebiT sistematurad<br />
gavakontroloT rogor sruldeba<br />
esa Tu is kanoni, programa.<br />
Cven aqtiurad vimuSavebT Sesabamis<br />
saministroebTan erTad im rTuli<br />
viTarebis gamosasworeblad, romelic<br />
dRes Cveni qveynis socialur sferoSia<br />
Seqmnili.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
36
`TviTmmarTveloba<br />
qveynis demokratiuli<br />
ganviTarebis sawindaria~<br />
w a r d g i n e b a<br />
regionuli politikis, TviTmmarTvelobisa<br />
da maRalmTiani regionebis<br />
komiteti 25 wevrisagan Sedgeba. komitets<br />
xelmZRvanelobs Tavmjdomare da<br />
ori moadgile. eseni gaxlavT batoni<br />
vano xuxunaiSvili da batoni beJan<br />
kalandaZe. axali reglamentidan gamomdinare<br />
saparlamento qvekomitetebi<br />
gauqmebulia. rac Seexeba komitetis<br />
aparats igi dakompleqtebulia 10 saStato<br />
erTeuliT.<br />
komitetis saqmianobis ZiriTad prioritetebs<br />
warmoadgens: adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis reforma, administraciul-teritoriuli<br />
mowyoba, regionalizaciis<br />
sakiTxebi da maRalmTian<br />
regionTa ganviTareba.<br />
aqedan gamomdinare droulad unda<br />
iqnes miRebuli sakanonmdeblo paketi:<br />
`adgilobrivi TviTmmarTvelobis Sesaxeb~,<br />
`adgilobrivi TviTmmarTveli er-<br />
Teulis qonebis Sesaxeb~ da `transferebis<br />
gamoTanabrebis meqanizmisa da<br />
formulis Sesaxeb~. aRniSnuli sakanonmdeblo<br />
paketis mizani gaxlavT adgilobrivi<br />
TviTmmarTvelobis Semosavlebis<br />
gazrda, maTi finansuri damoukideblobis<br />
xarisxis amaRleba da<br />
im qonebiT uzrunvelyofa, romelic<br />
aucilebelia maTTvis kanoniT miniWebuli<br />
funqciebis gansaxorcieleblad.<br />
maTi miReba adgilobriv xelisuflebas<br />
bevrad gauadvilebda sakuTari funqciebis<br />
ganxorcielebas da es kidev<br />
erTi xelSemwyobi faqtori iqneboda<br />
edvard surmaniZe _<br />
regionuli politikis,<br />
TviTmmarTvelobisa da<br />
maRalmTiani regionebis<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
saqarTveloSi WeSmariti TviTmmarTvelobis<br />
institutis dasamkvidreblad.<br />
unda daCqardes ratificireba evropuli<br />
qartiisa~adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
Sesaxeb~ rac xels Seuwyobs<br />
TviTmmarTvelobis sakiTxebSi Cveni<br />
kanonmdeblobis evropul kanonmdeblobasTan<br />
harmonizacias.<br />
mniSvnelovania maRalmTiani regionebis<br />
socialur-ekonomikuri da kulturuli<br />
ganviTareba. aucilebelia ukve<br />
miRebuli is normebi amoqmeddes, romlebic<br />
daufinanseblobis gamo droebiT<br />
SeCerebulia, rac mniSvnelovnad gaaumjobesebs<br />
maRalmTian regionebSi mosaxleobis<br />
socialur-ekonomikur mdgomareobas<br />
da SeaCerebs migraciis process.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
37
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
27 aprils<br />
parlamentis<br />
ganaTlebis, mecnierebis,<br />
kulturisa da<br />
sportis komitetis pirvel<br />
saorganizacio sxdomaze<br />
dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli<br />
ori sakiTxi<br />
ganixiles.<br />
sxdomaze pirvel sakiTxad<br />
deputatebma komitetis<br />
debuleba Seimu-<br />
Saves da muxlobrivad<br />
ganixiles, gansazRvres<br />
komitetis muSaobis wesi<br />
da uflebamosileba, imsjeles<br />
komitetis saqmianobis<br />
organizaciul uzrunvelyofaze.<br />
garkveuli<br />
dazustebebisa da Sesworebebis<br />
Setanis Semdeg,<br />
debuleba daamtkices faruli<br />
kenWisyriT. Semdeg ki ganaTlebis, mecnierebis,<br />
kulturisa da sportis komitetis Tavmjdomaris<br />
moadgileebad deputatebi nodar grigalaSvili<br />
da mzia ToTlaZe airCies.<br />
27 aprils<br />
parlamentis saproceduro sakiTxTa<br />
da wesebis komitetma pirveli sxdoma gamarTa.<br />
aRiniSna, rom axali reglamentis Tanaxmad, komitets<br />
daZabuli saqmianoba moelis. sxdomas komitetis<br />
Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili uZRveboda. parlamentis<br />
reglamentis mixedviT, pirveli sxdoma<br />
saorganizacio iyo. Sesabamisad, komitetis wevrebma<br />
faruli kenWisyriT komitetis Tavmjdomaris<br />
moadgileebad airCies akaki boboxiZe da daviT<br />
TodraZe.<br />
komitetis sxdomze ganixiles vakis da aspinZis<br />
raionebs maJoritarul arCevnebSi gamarjvebuli<br />
levan gaCeCilaZisa da ramaz TedoraZis sadeputato<br />
uflebamosilebis cnobis sakiTxi. rogorc xaTuna<br />
gogoriSvilma ganacxada, imis gamo, rom levan<br />
gaCeCilaZe saqarTveloSi ar imyofeboda, droulad<br />
ver gaiara narkologiuri Semowmeba. axlaxan man<br />
narkologiuri Semowmebis Sesaxeb cnoba warmoadgina<br />
da sakiTxi pirvelive plenarul sxdomaze ganixileba.<br />
uzenaes sasamarTloSi aspinZis raionis maJoritari<br />
deputatis arCevnebis kanoniereba aris gasaCivrebuli,<br />
ris gamoc ramaz TedoraZis sakiTxis ganxilvas<br />
komiteti 30 aprils daubrundeba.<br />
jerjerobiT gadauwyveteli rCeba bondo Salikianis,<br />
zaqaria SerazadaSvilis, rostom jafari-<br />
Zis, jemal gogitiZis da konstantine beriZis<br />
parlamentis wevrad cnobis sakiTxi, vinaidan, maT<br />
narkologiuri Semowmebis Sesaxeb cnoba parlamentSi<br />
jerac ar warmoudgeniaT.<br />
29 aprils<br />
parlamentis agrarul sakiTxTa<br />
komitetis sxdomaze, romelsac komitetis Tavmjdomare<br />
giorgi xeviaSvili uZRveboda, dRis wesrigis<br />
mixedviT, Svidi kanonproeqtis ganxilva igegmeboda.<br />
komitetis wevrebma eqvsi maTgani, sakiTxis moumzadeblobis<br />
gamo, ar ganixiles.<br />
giorgi xeviaSvilma yuradReba gaamaxvila kanonproeqtze<br />
`sasoflo-sameurneo aRweris Sesaxeb~,<br />
plenaruli sxdoma<br />
22 aprils, saqarT-<br />
velos prezidentis mixeil<br />
saakaSvilis gankargulebis<br />
Sesabamisad da<br />
saqarTvelos konstituciis<br />
51-e muxlis safuZvelze,<br />
gaimarTa saqarT-<br />
velos meeqvse mowvevis<br />
parlamentis pirveli ple-<br />
naruli sxdoma.<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
reglamentis Ta-<br />
naxmad, sxdoma gaxsna<br />
uxucesma parlamentis<br />
wevrma eldar Sengelaiam<br />
da sityva saqarTvelos<br />
prezidents mixeil<br />
saakaSvils gadasca.<br />
saqarTvelos prezidentma<br />
deputatebs par-<br />
lamentis sesiis gaxsna<br />
miuloca, ris Semdegac<br />
qveynis saSinao da sagareo<br />
politika mimoixila. man<br />
aRniSna, rom parlamentma,<br />
axal xelisuflebasTan<br />
erTad, mxari unda aubas<br />
demokratiuli princi<br />
incipebis<br />
ganviTarebas, jansaRi<br />
cxovrebis wesis danergvas<br />
da korufciis aRmofxvras<br />
yvela sferoSi. mixeil<br />
saakaSvilma imedi gamoTqva,<br />
rom axlad arCeuli<br />
umaRlesi sakanonmdeblo<br />
organo, qarTvel xalxTan<br />
erTad, saqarTvelos<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
38
plenaruli sxdoma<br />
gamTlianebas da qveynis<br />
fexze dayenebas SesZlebs.<br />
sxdomis meore naxevar-<br />
Si deputatebma droebiTi<br />
samandato komisia airCies<br />
da komisiis Tavmjdomaris<br />
levan beJaSvilis<br />
moxseneba moismines, rasac<br />
reglamentis Tanaxmad,<br />
parlamentis wevrTa<br />
eleqtronuli sistemiT<br />
registracia mohyva. 235<br />
parlamentaridan<br />
registracia 190-ma<br />
deputatma gaiara.<br />
kvorumi Sedga. sxdomis<br />
Tavmjdomarem Sekrebil<br />
sazogadoebas umaRlesi<br />
sakanonmdeblo organos<br />
sruluflebiani wevroba<br />
miuloca. axladarCeuli<br />
parlamentis wevrebma de-<br />
putatis fici sazeimod<br />
dades. aJRerda saqarTve-<br />
los himni.<br />
sxdomaze Sesveneba ram-<br />
denjerme gamocxadda,<br />
romlis drosac<br />
droe-<br />
biTi samandato komisiis<br />
wevrebma parlamentis<br />
fraqciebis raodenobasa<br />
da maT dakompleqtebaze<br />
imsjeles.<br />
samandato komisiam ken-<br />
Wi uyara da miiRo<br />
gadawyvetileba 4<br />
saparlamento fraqciis<br />
Seqmnis Sesaxeb:<br />
`nacionaluri moZraoba<br />
_ demokratebi~ _ 139<br />
wevri, Tavmjdomare maia<br />
nadiraZe; `memarjvene<br />
opozicia _ mrewvelebi,<br />
axlebi~ _ 17 wevri,<br />
Tavmjdomare daviT<br />
gamyreliZe; `maJo-<br />
ritarebi~ _ 20 wevri,<br />
Tavmjdomare beso ju-<br />
Reli; `damoukidebeli<br />
maJoritarebi~ _ 20<br />
wevri, Tavmjdomare vano<br />
CxartiSvili.<br />
22 deputati parla-<br />
mentis fraqciebSi ar<br />
gaerTianebula.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
romlis mizania saqarTvelos teritoriaze sasoflosameurneo<br />
aRweris momzadebisa da Catarebis mowesrigeba,<br />
agreTve, am aRweris safuZvelze miRebuli<br />
Sedegebis Senaxva da gavrcelebis dros<br />
warmoqmnili samarTlebrivi urTierTobebis garkveva.<br />
giorgi xeviaSvilis ganmartebiT, qveynis agrarul<br />
seqtorSi ekonomikuri ganviTarebis am etapze<br />
myofi Cveni qveynisaTvis saimedo informaciuli<br />
bazis Sesaqmnelad saWiroa sasoflo-sameurneo<br />
aRweris Catareba, miTumetes, rom 1984 wlis<br />
Semdeg saqarTveloSi amgvari aRwera ar Catarebula.<br />
msoflios sxvadasxva qveyanaSi sasoflosameurneo<br />
aRweris Catarebis safuZvels erovnuli<br />
sakanonmdeblo baza warmoadgens, romelic miRebuli<br />
Sedegebis damuSavebisa da gavrcelebis procesebis<br />
regulirebisaTvis samarTlebrivi aRweris Catarebas<br />
gansazRvravs.<br />
komitetis Tavmjdomaris TqmiT, Cveni qveynisTvis<br />
am kanonis miRebis aucileblobas msoflio gamocdileba<br />
gvkarnaxobs. msoflios qveynebSi gaeros<br />
sursaTisa da soflis meurneobis saerTaSoriso<br />
organizaciis - FAO programiT 2005 wels sayovelTao<br />
sasoflo-sameurneo aRweris cikli Catardeba. am<br />
samuSaoTa dafinanseba 4,5 mln. laris gamoyofas<br />
moiTxovs.<br />
30 aprils<br />
evropasTan integraciis komitetis<br />
sainformacio samuSao Sexvedris ZiriTadi Tema<br />
saqarTvelo _ natos Soris arsebuli urTierTobebi<br />
iyo.<br />
saqarTvelos sagareo saqmeTa saministros samxedro<br />
politikuri departamentis natos sammarTvelos<br />
ufrosma vaxtang maisaiam isaubra am etapze<br />
saqarTvelo-natos Soris arsebuli urTierTobebis<br />
Sesaxeb. komitetis Tavmjdomaris daviT baqraZis<br />
TqmiT, natosTan urTierToba etapobrivad viTardeba:<br />
sawyisi safexuria programa - partnioroba mSvidobisaTvis,<br />
rac niSnavs, rom qveyana natos partnioria.<br />
Semdegi safexuri - partniorobis individualuri<br />
gegma, am organizaciaSi gawevrianebaze ganacxadia.<br />
amis Semdeg ukve muSavdeba konkretuli samoqmedo<br />
gegma (mapi) da bolo etapi - qveynis natoSi<br />
gawevrianeba.<br />
dResdReobiT, saqarTvelo meore etapze imyofeba,<br />
ganacxada daviT baqraZem, _ Cveni mizania integraciis<br />
mesame etapze gadasvla. natoSi gawevrianebis<br />
mTavari piroba ki saqarTveloSi demokratiuli<br />
sazogadoebis aSenebaa. rac Seexeba saqarTvelos<br />
individualuri partniorobis samoqmedo gegmas<br />
(IPAP), igi oTxi nawilisagan Sedgeba: politikuri<br />
da usafrTxoebis; Tavdacvis da samxedro sakiTxebi;<br />
sazogadoebrivi informacia, samecniero da garemos<br />
dacvis sakiTxebi, samoqalaqo krizisuli satuaciebis<br />
dagegmva, administraciuli TavdacviTi uSiSroebisa<br />
da resursebis marTvis sakiTxebi. nato-<br />
Si Cveni misiis mier Catarebuli konsultaciebis<br />
Sedegad miRebuli SeniSvnebis ZiriTadi nawili<br />
dokumentis saprezentacio versiaSi aisaxa, romelic<br />
saqarTvelos prezidentma mixeil saakaSvilma briuselSi<br />
vizitisas nato-s xelmZRvanelobasa da<br />
natos wevri qveynebis delegaciebs `26+1~ formatis<br />
Sexvedris dros gadasca.<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
39
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
daviT baqraZis TqmiT, amJamad saqarTvelo<br />
nato-s saerTaSoriso samsaxurisagan elodeba<br />
samoqmedo gegmis variants, romlis SemuSaveba<br />
nato-s stambolis samitamde moxdeba.<br />
30 aprils<br />
janmrTelobis dacvisa da socialur<br />
sakiTxTa komitetis sxdomaze ori kanonproeqti<br />
warmoadgines: `mewarmeTa Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~ da `dasaqmebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~.<br />
sxdomas eswrebodnen janmrTelobis dacvisa<br />
da socialuri uzrunvelyofis ministri giorgi<br />
wereTeli da Sesabamisi saministroebis warmomadgenlebi.<br />
kanonproeqti `dasaqmebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~ iTvaliswinebs<br />
cvlilebebs sagadasaxado kodeqssa da sxva normatiul<br />
aqtebSi. socialuri dazRvevis erTian saxelmwifo<br />
fondSi saqarTvelos centraluri biujetidan<br />
socialuri gadasaxadis 1 +-is Tavmoyras. `dasaqmebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~ kanonproeqtis Sesabamisad, saqarTvelos<br />
Sromis, janmrTelobisa da socialuri dacvis<br />
saministro SeimuSavebs programas, xolo saqarTvelos<br />
socialuri dazRvevis erTiani saxelmwifo fondi,<br />
rogorc Semsyidveli organizacia, am programebis<br />
realizaciaze imuSavebs.<br />
kanonproeqti muxlobrivad ganixiles da masSi<br />
cvlilebebs kenWi uyares.<br />
meore kanonproeqtis ganxilva xangrZlivi debatebisa<br />
da principuli gancxadebebis mizezi gaxda:<br />
sameTvalyureo sabWoebsa da samedicino SromiT<br />
koleqtivebs Soris Seqmnili konfliqturi situaciis<br />
gamo, aucilebeli gaxda sakanonmdeblo iniciativa,<br />
romlis mixedviT samkurnalo dawesebulebebis<br />
sameTvalyureo sabWos wevrTa raodenoba ara<br />
umcires _ eqvsi da ara umetes _ Tormeti<br />
wevriT ganisazRvra. maTgan, ara umetes ori<br />
wevrisaTvis es samsaxuri anazRaurebadi iqneba.<br />
erTs qonebis marTvis saministro, xolo danarCens<br />
jandacvis saministro da eqimTa koleqtivi daniSnavs.<br />
samedicino dawesebulebis xelmZRvaneli piri<br />
plenaruli sxdoma<br />
fraqciis `nacionaluri<br />
moZraoba-demokratebi~<br />
Tavmjdomarem maia<br />
nadiraZem parlamentis<br />
Tavmjdomaris Tanamdebo-<br />
baze asarCevad nino<br />
burjanaZis kandidatura<br />
warmoadgina. parlamentarebma<br />
registracia gaia-<br />
res da kenWi uyares<br />
dadgenilebis proeqts<br />
parlamentis Tavmjdomaris<br />
Tanamdebobaze nino<br />
burjanaZis arCevis<br />
Taobaze. deputatebma, 159<br />
xmiT, erTis winaaRmdeg,<br />
parlamentis Tavmjdomared<br />
nino burjanaZe airCies.<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
aRniSna, rom am par-<br />
lamentis mTavari amocana<br />
qveyanaSi sakanonmdeblo<br />
bazis, politikuri kulturis<br />
Seqmna da dakargu-<br />
li Rirsebis dabrunebaa.<br />
man madloba gadauxada<br />
deputatebs da<br />
sakanonmdeblo saqmianobaSi<br />
warmatebebi usur-<br />
va.<br />
saqarTvelos parla-<br />
mentis dRis wesrigiT<br />
gaTvaliswinebuli sakiTxebi<br />
sxdomaze mogvianebiT<br />
ganixiles. saqarT-<br />
velos organuli kanonis<br />
proeqti `saqarTvelos<br />
saxelmwifo himnis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kul-<br />
turis, ZeglTa dacvisa da<br />
sportis ministrma giorgi<br />
gabaSvilma warmoadgina.<br />
sakanonmdeblo organos<br />
wevrebma, II mosmeniT kenWi<br />
uyares sakonstitucio<br />
cvlilebebis proeqts<br />
`parlamentis wev-<br />
rebisaTvis deputatis<br />
imunitetis SezRudvis<br />
Sesaxeb~ da dadgenilebas<br />
kontrolis palatis Tavm-<br />
jdomaris Tanamdebobidan<br />
gaTavisuflebis Sesaxeb.<br />
deputatma xaTuna<br />
gogoriSvilma warmoadgina<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
40
plenaruli sxdoma<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
dadgenilebis proeqti<br />
`saqarTvelos parlamentis<br />
komitetebis raodenobrivi<br />
SemadgenlobiT gansazRv-<br />
risa da parlamentis<br />
komitetebSi fraqciaTa<br />
proporciuli warmomadgenlobis<br />
kvotebis damt-<br />
kicebis Taobaze~.<br />
23 aprils saqarTve-<br />
los parlamentis plena-<br />
ruli sxdoma deputatTa<br />
gancxadebebiT daiwyo.<br />
Semdeg parlamentis Tavm-<br />
jdomarem deputatebs dRis<br />
wesrigiT gansaxilveli<br />
sakiTxebi gaacno. maTi<br />
damtkicebis Semdeg<br />
saqarTvelos iusticiis<br />
ministrma giorgi papuaSvilma<br />
warmoadgina kanon-<br />
proeqti `saqarTvelos<br />
konstituciaSi cvlile-<br />
bebis Setanis Sesaxeb~,<br />
romlis mixedviT `par-<br />
lamentis wevris dakaveba<br />
an dapatimreba, binis,<br />
manqanis, samuSao adgilis<br />
an piradi gaCxreka<br />
SeiZleba parlamentis Tan-<br />
xmobiT. parlamentis<br />
Tanxmobis gareSe dakave-<br />
buli an dapatimrebuli<br />
parlamentari dauyovnebliv<br />
unda gaTavisufldes.<br />
aRniSnuli kanon-<br />
proeqtis ganxilvis Semdeg<br />
sxdomaze Sesveneba<br />
gamocxadda.<br />
sxdomis meore naxe-<br />
varSi deputatebma kenWi<br />
uyares da 180 xmiT<br />
erTxmad miiRes dadgenilebis<br />
proeqti `saqarT-<br />
velos konstituciaSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Sesaxeb saqarTvelos kons-<br />
tituciuri kanonis<br />
amoqmedebasTan dakavSirebiT<br />
zogierT RonisZie-<br />
baTa Taobaze~.<br />
deputatebma imsjeles<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
jandacvis saministros rekomendaciis mixedviT<br />
dainiSneba.<br />
lado WipaSvilma damswre sazogadoebas jandacvis<br />
moZvelebuli sistemis demontaJis dawyeba miuloca<br />
da imedi gamoTqva, rom es procesi jandacvis<br />
saministrosTan erTad warmatebiT dasruldeba.<br />
30 aprils<br />
gaimarTa iuridiul sakiTxTa,<br />
saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetebis<br />
erToblivi sxdoma, romelzec saqarTvelos parlamentis<br />
1992 wlis arCevnebis Sedegad afxazeTidan<br />
arCeuli parlamentis wevrTa uflebamosilebis<br />
cnobis sakiTxi ganixiles.<br />
saqarTvelos parlamentma 1995 wels politikuri<br />
gadawyvetileba miiRo da afxazeTis deputacias<br />
uflebamosileba gaugrZela. Semdeg afxazeTis<br />
deputaciis wevrebs parlamentis wevris uflebamosileba<br />
saarCevno kanonmdeblobis mixedviT, afxazeTSi<br />
saqarTvelos iurisdiqciis srul aRdgenamde<br />
da saqarTvelos parlamentis wevrTa arCevnebisaTvis<br />
aucilebeli pirobebis Seqmnamde gaugrZelda.<br />
axali mowvevis parlamentis samandato komisiis<br />
moxsenebis safuZvelze, romelmac aRniSnuli sakiTxi<br />
samarTlebriv WrilSi ganixila, parlamentis plenarulma<br />
sxdomam iuridiul sakiTxTa, saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetebs 1992 wels afxazeTSi<br />
arCeuli parlamentis wevrebis uflebamosilebis<br />
cnobis sakiTxis ganxilva da Sesabamisi gadawyvetilebis<br />
proeqtis wardgena daavala.<br />
gansaxilvel sakiTxTan dakavSirebiT iuridiul<br />
sakiTxTa komitetis Tavmjdomarem levan beJaSvilma<br />
komitetebis erTobliv sxdomaze Sekrebil deputatebsa<br />
da damswre sazogadoebas aRniSnuli sakiTxi<br />
gaacno. amis Semdeg deputatebma msjeloba daxurul<br />
kars miRma gaagrZeles. orive komitetis wevrebi,<br />
ZiriTadad, daeTanxmnen mosazrebas, rom saqarTveloSi<br />
moqmedi kanonmdeblobis Sesabamisad, samarTlebrivad<br />
swori gadawyvetileba iqneba, Tu afxazeTis deputacias<br />
uflebamosileba aRar gaugrZeldeba. sabolood,<br />
komitetebis erToblivma sxdomam orpunqtiani<br />
gadawyvetileba miiRo - vinaidan deputatebis<br />
uflebamosilebis cnobisaTvis samarTlebrivi safuZveli<br />
ver moiZebna, parlaments Sesabamisi rekomendacia<br />
miecema. amasTanave, komitetebs daevalaT,<br />
sakanonmdeblo iniciativiT mimarTon parlamentis<br />
biuros, raTa saarCevno kanonmdebloba, aRniSnul<br />
sakiTxTan dakavSirebiT, saqarTvelos konstituciasTan<br />
SesabamisobaSi iqnas moyvanili.<br />
3 maiss parlamentis sagareo urTierTobaTa<br />
komitetis sxdomaze, romelsac komitetis Tavmjdomare<br />
konstantine gabaSvili uZRveboda, ori saer-<br />
TaSoriso xelSekrulebis ratifikaciis sakiTxi<br />
ganixiles. sakiTxi, erTis mxriv, saqarTvelosa da<br />
did britaneTs, meores mxriv, saqarTvelosa da<br />
TurqeTis respublikas Soris sahaero mimosvlis<br />
xelSekrulebebs exeboda.<br />
komitetis Tavmjdomaris gancxadebiT, saqarTvelosa<br />
da did britaneTs Soris dadebuli xel-<br />
Sekrulebis ratificireba wina mowvevis parlamentis<br />
plenarul sxdomaze, kvorumis uqonlobis gamo<br />
ver moxerxda. aRniSnuli xelSekrulebis ratificireba<br />
Cveni qveynisaTvis Zalze mniSvnelovani<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
41
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
da ekonomikuri TvalsazrisiTac<br />
momgebiani<br />
iqneba. rac sainvesticio<br />
klimatis gaumjobesebasac<br />
Seuwyobs xels.<br />
komitetis sxdomaze<br />
sagareo saqmeTa ministris<br />
pirvelma moadgilem kaxa<br />
sixaruliZem xelSekrulebebis<br />
ratificirebis<br />
aucileblobaze isaubra<br />
da aRniSna, rom maTi<br />
miuRebloba saqarTvelos<br />
xelovnur problemebs<br />
Seuqmnis saerTaSoriso<br />
integraciis sakiTxebis<br />
gadaWrisas.<br />
komitetis wevrebma<br />
kenWisyris Sedegad erTxmad<br />
gadawyvites, aRniSnuli<br />
xelSekrulebebis<br />
plenaruli sxdomis dRis wesrigSi Casmis Taobaze<br />
mimarTon parlamentis biuros.<br />
7 maiss gaimarTa saproceduro sakiTxTa da<br />
wesebis komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />
Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili uZRveboda.<br />
komitetis wevrebma ganixiles saqarTvelos<br />
parlamentis gamoklebuli wevris giorgi TofaZis<br />
adgilmonacvlis Tamaz yaWeiSvilis parlamentis<br />
wevris uflebamosilebis cnobis sakiTxi. rogorc<br />
xaTuna gogoriSvilma aRniSna, centralurma<br />
saarCevno komisiam komitets Sesabamisi masalebi<br />
gadasca, Tamaz yaWeiSvilma ki narkologiuri<br />
Semowmebis cnoba warmoadgina. komitetis wevrebma<br />
mizanSewonilad miiCnies, rom parlamentma cnos<br />
Tamaz yaWeiSvilis uflebamosileba.<br />
parlamentis wevrma vladimer WipaSvilma, romelic<br />
am dReebSi Sromis, janmrTelobisa da socialuri<br />
dacvis ministrad dainiSna, saproceduro sakiTxTa<br />
da wesebis komitets parlamentis wevris uflebamosilebis<br />
moxsnis TxovniT mimarTa.<br />
komitetis wevrebma parlamentis maJoritari<br />
wevrebis biuroebis da fraqciebis dafinansebis<br />
Taobazec imsjeles. maTi azriT, es sakiTxi droulad,<br />
saxelmwifo biujetis damtkicebamde unda gadawydes,<br />
raTa maJoritarma deputatebma da fraqciebma<br />
normalurad muSaoba SeZlon. sxdomaze sxva<br />
saorganizacio sakiTxebic ganixiles.<br />
13 maiss gaimarTa parlamentis saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetis sxdoma, romelsac<br />
komitetis Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili<br />
uZRveboda.<br />
komitetis wevrebma miiRes gadawyvetileba, mimarTon<br />
parlamentis biuros, raTa momavali sasesio<br />
kviris dRis wesrigSi Seitanon sakiTxi parlamentis<br />
yofili wevris vladimer WipaSvilis adgilmonacvlis<br />
gia nucubiZis uflebamosilebis cnobis Sesaxeb.<br />
rogorc komitetis Tavmjdomarem xaTuna gogoriSvilma<br />
aRniSna, saqarTvelos centraluri saarCevno<br />
komisiidan parlamentSi ukve Sevida gankarguleba<br />
da Sesabamisi dokumentebi Sromis, janmrTelobis<br />
plenaruli sxdoma<br />
Tavmjdomaris<br />
moadgileebis arCevasTan<br />
dakavSirebiT. fraqciis<br />
`nacionaluri moZraoba-<br />
demokratebi~<br />
Tavmjdomarem maia nadiraZem<br />
umravlesobis saxe-<br />
liT parlamentis<br />
Tavmjdomaris moadgiled<br />
mixeil maWavarianis<br />
kandidatura warmoadgina,<br />
rasac parlamentarebma<br />
kenWi uyares da, 163 xmiT<br />
erTis winaaRmdeg, par-<br />
lamentis Tavmjdomaris<br />
moadgiled mixeil<br />
maWavariani airCies.<br />
mcire debatebis Semdeg,<br />
parlamentarebi sa-<br />
parlamento komitetebis<br />
Tavmjdomareebisa da<br />
komitetis wevrebis kandidaturebis<br />
Ria kenWis-<br />
yraze SeTanxmdnen. kenWi<br />
uyares da daamtkices<br />
komitetis Tavmjdo-<br />
mareebi.<br />
moismines dadgenilebis<br />
proeqti `aWaris av-<br />
tonomiur respublikaSi<br />
Seqmnil viTarebasTan da-<br />
kavSirebiT~, romelic<br />
deputatma giorgi arvelaZem<br />
warmoadgina. dad-<br />
genilebis proeqtma azrTa<br />
sxvadasxvaoba gamoiwvia,<br />
opoziciis mxridan ga-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
42
plenaruli sxdoma<br />
moTqmuli mosazrebebis<br />
miuxedavad, kenWisyra<br />
Catarda da dadgenilebis<br />
proeqti, masSi gaTvalis-<br />
winebuli SeniSvnebis<br />
Setanis Semdeg, 172 xmiT<br />
iqna miRebuli.<br />
4 maiss parlamentis<br />
plenarul sxdomaze dRis<br />
wesrigis damtkicebis<br />
Semdeg, deputatebma,<br />
kenWisyris safuZvelze,<br />
cnes saqarTvelos parla-<br />
mentis wevrebis: levan<br />
gaCeCilaZis, zaqaria Sera-<br />
zadaSvilis, konstantine<br />
beriZisa da ramaz<br />
TedoraZis uflebamosileba,<br />
xolo giorgi TofaZesa da<br />
daviT mumlaZes vadamde<br />
Seuwyvites saqarTvelos<br />
parlamentis wevrobis<br />
uflebamosileba.<br />
sxdomaze sagareo saqme-<br />
Ta ministris pirvelma<br />
moadgilem kaxa sixaruliZem<br />
parlamentarTa winaSe<br />
`saqarTvelos mTavro-<br />
basa da TurqeTis<br />
respublikis mTavrobas<br />
Soris sahaero transportis<br />
sferoSi Tanam-<br />
Sromlobis Sesaxeb~ Se-<br />
Tanxmebisa da `saqarTve-<br />
los mTavrobasa da<br />
didi<br />
britaneTisa da CrdiloeT<br />
irlandiis gaerTianebuli<br />
samefos mTavrobas Soris<br />
sahaero mimosvlis Sesa-<br />
xeb~ SeTanxmebis<br />
ratificirebis sakiTxebi<br />
waradgina. deputatebma am<br />
xelSekrulebebis ratifi-<br />
cireba moaxdines.<br />
parlamentma<br />
miiRo<br />
dadgenilebis proeqti<br />
`saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis<br />
kanonis proeqtis ganxilvisa<br />
da 2005 wlis biuje-<br />
tis mTavrobisaTvis<br />
wardgenis vadebis gansaz-<br />
Rvris Taobaze`.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
da socialuri dacvis ministrad daniSnuli vladimer<br />
WipaSvilis adgilmonacvlis Taobaze.<br />
amis Semdeg kanonmdeblebma `parlamentis wevris<br />
sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo daz-<br />
Rvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis aparatis<br />
moxelis sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Sesaxeb~ da saqarTvelos parlamentis<br />
wevris statusis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />
imsjeles.<br />
am kanonproeqtebma, romelTa avtoric da iniciatoric<br />
saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetia,<br />
parlamentis wevris sicocxlisa da janmrTelobis<br />
savaldebulo dazRvevasa da sapensio uzrunvelyofasTan<br />
dakavSirebuli sakiTxebi unda moawesrigos.<br />
konkretul SemTxvevaSi saubaria parlamentis yofili<br />
wevrebisa da uzenaesi sabWos wevrebis mier<br />
pensiis miRebis wessa da odenobaze. sadeputato<br />
pensiis gaangariSeba, aRniSnul kanonebSi wina<br />
mowvevis parlamentis mier Setanili cvlilebebis<br />
mixedviT, romelic saqarTvelos 2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis kanonis amoqmedebisTanave Seva<br />
ZalaSi, moqmedi parlamentis wevris xelfasis<br />
sruli da parlamentis wevris uflebamosilebis<br />
ganxorcielebisaTvis gansazRvruli danamatis jamiT<br />
unda moxdes. es saproceduro sakiTxTa da wesebis<br />
komitets umarTebulod miaCnia. warmodgenili<br />
proeqti pensiis odenobaSi parlamentis wevris<br />
uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis gansazRvruli<br />
danamatis mxolod erTi mesamedis gaTvaliswinebas<br />
iTxovs. rogorc komitetis wevrma irine qurdaZem<br />
aRniSna, danamatis pensiaze mibma samarTlebrivi<br />
TvalsazrisiT alogikuri iyo.<br />
xaTuna gogoriSvilis azriT, kargi iqneba, Tu<br />
parlamenti pensiaze danamats saerTod gaauqmebs.<br />
sxdomaze sxva alternatiuli winadadebac iTqva.<br />
deputatma koba daviTaSvilma ganacxada, marTalia,<br />
parlamentis wevris pensia maRali unda iyos,<br />
magram is aucileblad unda miebas rigiTi adamianis<br />
minimalur pensias. misi azriT, es deputatebs<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
43
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
aiZulebs, rigiTi adamianebis pensiis gazrdazec<br />
izrunon.<br />
alternatiuli winadadebebis gamo, komitetis<br />
wevrebi kanonproeqtebze am dReebSi aqtiurad<br />
imuSaveben.<br />
13 maiss gaimarTa parlamentis iuridiul<br />
sakiTxTa komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />
Tavmjdomare levan beJaSvili uZRveboda. komitetis<br />
sxdomis muSaobaSi saqarTvelos iusticiis sabWos<br />
warmomadgenlebi monawileobdnen.<br />
komitetis wevrebma `saerTo sasamarTloebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos organul kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis Taobaze~; `saqarTvelos<br />
uzenaesi sasamarTlos Sesaxeb~ saqarTvelos organul<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Sesaxeb~; `saqarTvelos<br />
saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri<br />
pasuxismgeblobisa da disciplinuri samarTalwarmoebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebisa<br />
da damatebebis Setanis Sesaxeb~ da `saqarTvelos<br />
saerTo sasamarTloebSi saqmeTa ganawilebisa da<br />
uflebamosilebis sxva mosamarTleTaTvis dakisrebis<br />
wesis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />
Setanis Sesaxeb~ kanonproeqtTa paketi ganixiles.<br />
am paketis momzadeba wleuls qveynis konstituciaSi<br />
Setanilma cvlilebebma ganapiroba. es<br />
cvlilebebi saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWos<br />
amoqmedebas iTvaliswinebs, romelic saqarTvelos<br />
prezidentis saTaTbiro organoa da cxra wevrisagan<br />
Sedgeba. komitetma gadawyvetileba miiRo, kanonproeqtebi<br />
parlamentis uaxloes plenarul sxdomaze<br />
ganixilon.<br />
komitetma kanonproeqti `sacxovrebeli sadgomiT<br />
sargeblobisas warmoSobili urTierTobebis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~<br />
II mosmeniT ganixila. komitetis wevrebi SeTanxmdnen,<br />
rom `sacxovrebeli sadgomiT sargeblobisas<br />
warmoSobili urTierTobebis regulirebis zogierTi<br />
RonisZiebis Sesaxeb~ parlamentis dadgenilebis<br />
Sesabamisad, Tbilisis meriis mier warmodgenili<br />
monacemebis safuZvelze parlaments zemoaRniSnul<br />
kanonSi Sesatani cvlilebebis miRebis vadad<br />
ganesazRvros 2005 wlis 1 ianvari, nacvlad 2004<br />
wlis 1 maisisa. saerTo gadawyvetilebiT, cvlilebaTa<br />
proeqtze momuSave jgufis xelmZRvaneloba komitetis<br />
wevrs nika gvaramias daevala.<br />
13 maiss agrarul sakiTxTa komitetis sxdomaze,<br />
romelsac komitetis Tavmjdomare giorgi xeviaSvili<br />
uZRveboda, komitetis wevrebma epizootiuri<br />
mdgomareobis Sesaxeb soflis meurneobis saministros<br />
informacia moismines. veterinaruli departamentis<br />
Tavmjdomaris levan ramiSvilis TqmiT, epizootiis<br />
sawinaaRmdego RonisZiebebidan erT-erTi ZiriTadi<br />
problema cofis winaaRmdeg brZolaa. SarSan,<br />
mxolod cxovelebSi, saqarTvelos 28 qalaqsa da<br />
raionSi cofis 92 SemTxveva dafiqsirda. amis<br />
mizezi, levan ramiSvilis gancxadebiT, is aris,<br />
rom cofis sawinaaRmdego acra mxolod 195.480<br />
sul pirutyvs Cautarda, nacvlad 204.373-isa.<br />
rogorc sxdomaze iTqva, mdgomareobis gamosworebis<br />
mizniT da pirvel rigSi, saxelmwifo veterinariis<br />
samsaxurSi reformis gansaxorcieleblad,<br />
plenaruli sxdoma<br />
dilis plenaruli<br />
sxdoma, aWaris avto-<br />
nomiur respublikaSi<br />
ganviTarebuli movlenebis<br />
gamo, erTi saaTiT Sewyda.<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
deputatebs aWaraSi<br />
regionis xelmZRvanelebis<br />
miTiTebiT 500-kaciani<br />
mSvidobiani mitingis<br />
darbevis Sesaxeb<br />
informacia<br />
gaacno. is<br />
rac aWaraSi xdeba,<br />
reagirebis gareSe ar<br />
unda darCes - ganacxada<br />
nino burjanaZem.<br />
Sesvenebis Semdeg<br />
evropasTan integraciis<br />
komitetis Tavmjdomarem<br />
daviT baqraZem deputatebs<br />
aWaraSi Seqmnil<br />
viTarebasTan dakavSirebiT<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
gancxadebis teqsti<br />
gaacno, parlamentarebma<br />
TavianTi poziciebi<br />
gamoxates.<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
gancxadebis proeq-<br />
tSi aWaris avtonomiur<br />
respublikaSi Seqmnili<br />
viTareba -<br />
avtonomiuri<br />
respublikis<br />
saavtomobilo gzebze<br />
xidebis afeTqeba,<br />
sar-<br />
kinigzo liandagebis ayra<br />
- Sefasda rogorc<br />
Segnebuli provokacia.<br />
gancxadebaSi aRniSnulia,<br />
rom qarTuli saxelmwifo<br />
gasaWirSi ar miatovebs<br />
Tanamoqalaqeebs. im<br />
SemTxvevaSi, Tu<br />
saqarTvelos prezidentis<br />
mier micemul aTdRian<br />
vadaSi aWaris xe-<br />
lisuflebis mier ar<br />
Sesruldeba saqarTvelos<br />
konstituciis moTxovnebi,<br />
saqarTvelos parlamenti<br />
mxars dauWers<br />
saqarTvelos prezidentis<br />
winadadebas aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
warmomadgenlobiTi<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
44
plenaruli sxdoma<br />
organoebis saqmianobis<br />
SeCerebisa da xelaxali<br />
arCevnebis daniSvnis<br />
Sesaxeb.<br />
parlamentis wevrTa<br />
erToblivi gadawyvetilebis<br />
safuZvelze,<br />
saqar-<br />
Tvelos parlamentis<br />
gancxadeba 134 xmiT iqna<br />
miRebuli.<br />
6 maiss plenaruli<br />
sxdoma mxolod erT saaTs<br />
gagrZelda. saqarTvelos<br />
parlamentis Tavmjdomarem<br />
nino burjanaZem<br />
deputatebs giorgobis<br />
brwyinvale dResaswauli<br />
miuloca da aWaraSi<br />
ganviTarebuli movlenebis<br />
usisxlod da gamarjvebiT<br />
dagvirgvineba axara. man<br />
aRniSna, rom Seqmnili<br />
mZime situaciidan mSvido-<br />
biani gamosvla aWaris<br />
mosaxleobis Tavdadebam da<br />
simtkicem ganapiroba.<br />
movlenebis warmatebiT<br />
ganviTarebaSi lomis wili<br />
aqvs saqarTvelos<br />
prezidents mixeil<br />
saakaSvils, mis pirovnul<br />
simamaces.<br />
deputatebma kenWi uyares<br />
da miiRes saqarTvelos<br />
parlamentis dad-<br />
genilebis proeqti `aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
parlamentisa da aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
teritoriaze moqmedi<br />
sakrebuloebis daTxovnisa<br />
da pirdapiri saxelmwifo<br />
mmarTvelobis SemoRebaze<br />
Tanxmobis micemis Sesaxeb~,<br />
romlis mixedviT,<br />
parlamenti saqarTvelos<br />
prezidents Tanxmobas<br />
aZlevs, aWaris av-<br />
tonomiuri respublikis<br />
parlamenti da aWaris<br />
teritoriaze moqmedi<br />
sakrebuloebi daiTxovos<br />
da am teritoriaze pir-<br />
dapiri saprezidento<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
parlamentma uaxloes momavalSi jer kidev wina<br />
wels Semosuli proeqti `veterinariis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~<br />
unda ganixilos.<br />
komitetis Tavmjdomaris giorgi xeviaSvilis<br />
TqmiT, am kanonis miRebiT momavali wlidan<br />
saxelmwifo veterinarul samsaxurSi srulmasStabiani<br />
reformis ganxorcieleba gaxdeba SesaZlebeli.<br />
samelioracio sistemebis marTvis departamentis<br />
Tavmjdomarem Tengiz CikvaiZem soflis meurneobis<br />
saministros samelioracio sistemebis marTvis<br />
departamentis mier 2004 wels gansaxorcielebeli<br />
programebis Sesaxeb isaubra. misi TqmiT, marTalia,<br />
mimdinare wels dargis dafinanseba gaizarda,<br />
magram es normatiuli dafinansebis mxolod 20+ia<br />
da eqstremaluri bunebrivi movlenebisagan<br />
gamowveuli uaryofiTi Sedegebis Tavidan<br />
asacileblad sakmarisi ar aris. agraruli seqtoris<br />
dinamiur ganviTarebaSi mniSvnelovani adgili<br />
uWiravs hidromelioracias da saWiroa am dargis<br />
efeqturi marTva.<br />
sxdomaze komitetis wevrebma ganixiles kanonproeqti<br />
`sasoflo-sameurneo aRweris Sesaxeb~.<br />
komitetis daskvnis safuZvelze, am kanonproeqts<br />
uaxloesi plenaruli sxdomis dRis wesrigSi Seitanen.<br />
14 maiss ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa<br />
da sportis komitetis sxdomaze zogadsaganmanaTleblo<br />
skolebis I-IV klasebSi mSobliuri enis<br />
swavlebis procesis saxelmwifo Sefasebis kvlevis<br />
Sedegebis prezentacia gaimarTa. kvlevis Sedegebis<br />
Sesaxeb Sefasebisa da gamocdebis erovnuli centris<br />
warmomadgenlebma dawyebiT klasebSi mimdinare<br />
saswavlo procesebis Semowmebaze, mSobliuri enis<br />
swavlebaSi arsebuli xarvezebis mizezis dadgenasa<br />
da aseTi tipis saxelmwifo Sefasebis mizanze<br />
isaubres.<br />
testirebaSi saqarTvelos 312 saSualo skolis<br />
mexuTeklaselebi monawileobdnen, rac saqarTvelos<br />
moswavleTa saerTo raodenobis 10+-ia. kvlevis<br />
Sedegad gamoCnda, rom skolebSi moswavleTa didi<br />
procenti swavlis saSualo doniTac ki ar<br />
gamoirCeva.<br />
komitetis sxdomas ganaTlebis saministros,<br />
saxelmwifo universitetisa da zogadsaganmanaTleblo<br />
skolebis warmomadgenlebi eswrebodnen. proeqtis<br />
avtorebma upasuxes komitetis wevrTa SekiTxvebs.<br />
gamoikveTa azri, rom aseTi kvlevis Sedegebze<br />
dayrdnobiT gacemuli rekomendaciebi axali saxelmZRvaneloebis<br />
standartebis dadgenasa da<br />
Sedgenas Seuwyobs xels.<br />
ganaTlebis, mecnierebis, kulturisa da sportis<br />
komitetis Tavmjdomarem levan berZeniSvilma<br />
aRniSna, rom aseTi xasiaTis TanamSromloba gagrZeldeba.<br />
komitetis wevrebi, ganaTlebis ministrTan<br />
kaxa lomaiasTan erTad, uaxloes momavalSi ganixilaven<br />
ganaTlebis kanons da imsjeleben saskolo<br />
programebze.<br />
17 maiss gamarTul safinanso-sabiujeto<br />
komitetis sxdomaze, romelsac finansTa saministrosa<br />
da finansuri policiis warmomadgenlebi eswrebodnen,<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
45
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
saqarTvelos premierministris<br />
mier sakanonmdeblo<br />
iniciativis wesiT<br />
ganixiles warmodgenili<br />
kanonproeqti `Tambaqos<br />
nawarmiT vaWrobis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~. am kanonproeqtidan<br />
gamomdinare, imsjeles<br />
cvlilebebze Semdeg<br />
kanonproeqtebSi: `saqarTvelos<br />
sisxlis samarTlis<br />
kodeqsSi damatebis<br />
Setanis Taobaze~;<br />
`saqarTvelos samewarmeo<br />
saqmianobis licenziisa<br />
da nebarTvis gacemis<br />
safuZvlis Sesaxeb~ `saqarTvelos<br />
kanonSi damatebis<br />
Setanis Taobaze~<br />
da `saqarTvelos administraciul samarTaldar-<br />
RvevaTa kodeqsSi damatebis Setanis Taobaze~.<br />
komitetis wevrTa mier gamoTqmul mosazrebas<br />
finansTa saministros warmomadgenlebic daeTanxmnen.<br />
komitetis Tavmjdomarem roman gociriZem<br />
kanonproeqtis gauqmebis sakiTxi daayena. komitetis<br />
daskvnis safuZvelze, aRmasrulebel xelisuflebas<br />
eTxova, kanonproeqti parlamentSi gasauqmeblad<br />
warmoadginon ara ugvianes a.w. 1 seqtembrisa.<br />
dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli sakiTxi `saqarTvelos<br />
Sromis kanonTa kodeqsSi~ cvlilebebis<br />
Setanis Sesaxeb~ deputatebma meore mosmeniT muxlobrivad<br />
ganixiles da kanonproeqti plenarul<br />
sxdomaze gasatanad momzadebulad CaTvales. sxdomaze<br />
moismines informacia 2004 wlis saxelmwifo biujetis<br />
pirveli kvartalis Sesrulebis Sesaxeb.<br />
17 maiss parlamentis saproceduro sakiTxTa<br />
da wesebis komitetis sxdoma `parlamentis wevris<br />
sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />
dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />
aparatis moxelis sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Sesaxeb~ da `saqarTvelos parlamentis<br />
wevris statusis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />
kanonproeqtTa paketis ganxilvas daeTmo.<br />
warmodgenili kanonproeqtebi parlamentis wevris<br />
sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo dazRvevasa<br />
da sapensio uzrunvelyofasTan dakavSirebul<br />
sakiTxebs awesrigebs, konkretul SemTxvevaSi saubaria<br />
parlamentis yofili wevrebis, agreTve, uzenaesi<br />
sabWos wevrebis mier pensiis miRebis wessa da<br />
odenobaze. arsebuli kanonmdeblobis Tanaxmad,<br />
yofili deputatebis sapensio Tanxa 750 lars<br />
Seadgens, aqedan 495 lari parlamentis wevris<br />
xelfass, xolo-255 lari sadeputato uflebamosilebis<br />
ganxorcielebisaTvis gamoyofil Tanxas<br />
warmoadgens. kanonproeqtis mixedviT ki sadeputato<br />
pensiis gaangariSeba Semdegnairad aris gansazRvruli<br />
- parlamentis wevris sruli xelfasi da parlamentis<br />
plenaruli sxdoma<br />
mmarTveloba ganaxor-<br />
cielos. nino burjanaZem<br />
ganacxada, rom aucilebelia<br />
avtonomiur res-<br />
publikaSi swrafad<br />
Catardes axali arCevnebi<br />
da regioni xalxis mier<br />
ndobiT aRWurvilma, samarTlian<br />
arCevnebSi ga-<br />
marjvebulma pirovnebebma<br />
marTon.<br />
7 maiss gamarTul<br />
parlamentis plenarul<br />
sxdomaze deputatebma,<br />
ZiriTadad, aWaris avto-<br />
nomiuri respublikis<br />
teritoriaze procesebis<br />
mSvidobian, konstituciur<br />
kalapotSi warmarTvis<br />
aucileblobaze imsjeles.<br />
deputatTa azriT,<br />
xelisuflebis<br />
warmomadgenlebma avto-<br />
nomiur respublikaSi 5<br />
maiss ganviTarebuli mov-<br />
lenebis dros<br />
koordinirebulad da<br />
gonivrulad imoqmedes.<br />
172 xmiT, erTis wi-<br />
naaRmdeg, parlamentarebma<br />
miiRes saqarTvelos<br />
parlamentis gancxadeba,<br />
romelSic xazgasmiT aRniSnulia<br />
aWaris avtonomiuri<br />
respublikis teri-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
46
plenaruli sxdoma<br />
toriaze mcxovrebi saqar-<br />
Tvelos moqalaqeebis<br />
gmiruli saqcielis Sesaxeb.<br />
`saqarTvelos parla-<br />
menti... qeds ixris yvela<br />
im adamianis winaSe, vinc,<br />
fizikuri, moraluri da<br />
politikuri teroris miu-<br />
xedavad, ar Sedrka da<br />
saqarTvelos erTianoba<br />
bolomde daicva... qar-<br />
Tveli eri imsaxurebs,<br />
Rirseuli adgili<br />
daikavos evropis<br />
demokratiuli erebis<br />
ojaxSi~, - naTqvamia ganc-<br />
xadebaSi.<br />
parlamenti madlobas<br />
uxdis megobari saxelm-<br />
wifoebis mTavrobebs,<br />
romelTac Cvens qveyanaSi<br />
procesebis mSvidobian da<br />
konstituciur kalapotSi<br />
warmarTvas Seuwyves xeli.<br />
gansakuTrebiT aRniSnulia<br />
ruseTis federaciis<br />
xelmZRvanelobisa da<br />
piradad ruseTis<br />
prezidentis vladimer<br />
putinis konstruqciuli<br />
roli Seqmnili rTuli<br />
viTarebis mowesrigebaSi.<br />
premier-ministris informaciiT,<br />
aWaris re-<br />
gionSi Sesabamisi<br />
RonisZiebebi gatardeba.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
wevris uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis<br />
gansazRvruli danamatis erTi mesamedi.<br />
kanonproeqtis ganxilvam azrTa sxvadasxvaoba<br />
gamoiwvia. komitetis Tavmjdomarem xaTuna gogoriSvilma<br />
da parlamentis wevrma koba daviTaSvilma<br />
alternatiuli variantebi warmoadgines. xaTuna<br />
gogoriSvilis mier warmodgenil kanonproeqtSi<br />
parlamentis wevris uflebamosilebis ganxorcielebisaTvis<br />
gansazRvruli danamati mTlianad moxsnilia<br />
da sapensio Tanxa mxolod 495 lariT aris<br />
gansazRvruli. koba daviTaSvilis azriT, sapensio<br />
Tanxam minimaluri pensiis mxolod aTmagi odenoba<br />
unda Seadginos.<br />
saproceduro sakiTxTa da wesebis komitetis<br />
sxdomaze gadawyda, saboloo teqstis Sesajereblad<br />
plenarul sxdomaze samive varianti ganixilon.<br />
19 maiss dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri<br />
politikis komitetis sxdomaze imsjeles kanonproeqtze<br />
`transportisa da komunikaciebis sferos<br />
saxelmwifo marTvisa da regulirebis wesis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis~ Taobaze.<br />
kanonis mixedviT, dawesdeba regulirebis safasuri.<br />
es iqneba mosakrebeli, romlis odenobas kanoni<br />
gansazRvravs. amis sawinaaRmdego mosazrebiT, kanonis<br />
ZalaSi Sesvla administraciebs damoukideblobas<br />
daukargavs, radgan maT gasakeTebel saqmes ukve<br />
xelisufleba gaakeTebs. `airzena~, romelmac sakonstitucio<br />
sasamarTloSi sarCeli Seitana da<br />
regulirebis safasuris daweseba gaaprotesta, Zveli<br />
mTavrobis dros bevrs wyvetda... dRes, kerZo<br />
kompaniebis survilebi ar unda iyos umTavresi.<br />
gamokveTili azrTa sxvadasxvaobis gamo, komitetis<br />
Tavmjdomaris niko lekiSvilis gancxadebiT, komiteti<br />
am sakiTxze seriozul msjelobas gaagrZelebs.<br />
19 maiss janmrTelobis dacvisa da socialur<br />
sakiTxTa komitetis sxdomaze komitetis wevrebma<br />
da Sesabamis uwyebaTa warmomadgenlebma sxdomis<br />
dRis wesrigiT gaTvaliswinebuli sami kanonproeqti<br />
ganixiles. gamoTqmuli winadadebebisa da SeniSvnebis<br />
gaTvaliswinebiT, Semdegi sakomiteto sxdomisaTvis<br />
gadaido kanonproeqtis<br />
`iodis, sxva mikroelementebisa<br />
da vitaminebis<br />
deficitiT gamowveuli<br />
daavadebebis profilaqtikis<br />
Sesaxeb~ II mosmeniT<br />
ganxilva. aseve, gadaido<br />
ganxilva misgan<br />
gamomdinare kanonproeqtebisa:<br />
`saqarTvelos administraciul<br />
samarTaldarRvevaTa<br />
kodeqsSi damatebis<br />
Setanis Taobaze~<br />
da `samewarmeo saqmianobis<br />
licenziisa da nebar-<br />
Tvis gacemis safuZvlis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
damatebis Setanis<br />
Taobaze~.<br />
komitetis sxdomaze<br />
ganixiles kanonproeqtTa<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
47
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
paketi `parlamentis wevris sicocxlisa da janmrTelobis<br />
savaldebulo dazRvevis, parlamentis<br />
wevrisa da parlamentis aparatis moxelis sapensio<br />
uzrunvelyofis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Sesaxeb~ da `saqarTvelos<br />
parlamentis wevris statusis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Taobaze~. kanonproeqtTa paketSi Sesatanma<br />
cvlilebebma xangrZlivi debatebi gamoiwvia.<br />
sabolood, komitetis wevrebi SeTanxmdnen, pensia<br />
gaices parlamentis wevrebze im SemTxvevaSic, Tu<br />
isini parlamentis yofil invalid wevrobamde<br />
dainvaliddnen da maSinac, Tu parlamentis wevrobis<br />
Semdeg dainvaliddnen, miuxedavad sapensio asakisa<br />
da staJis uqonlobisa. am sakiTxTan dakavSirebiT<br />
komiteti msjelobas gaagrZelebs da kanonSi<br />
Sesatani cvlilebebis saredaqcio variants ufro<br />
daxvews.<br />
komitetis sxdomaze imsjeles `dasaqmebis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebis Setanis Taobazec.<br />
komitetis Tavmjdomaris moadgilem giorgi gegelaSvilma<br />
sxdomis dasasruls ganacxada, rom<br />
komitets mizanSewonilad miaCnia aRniSnuli kanonis<br />
Sesworebuli variantis gatana plenarul sxdomaze.<br />
19 maiss saqarTvelos parlamentis agrarul<br />
sakiTxTa komitetis sxdomaze komitetis wevrebma<br />
moismines soflis meurneobis saministros 2003<br />
wlis saxelmwifo biujetis Sesrulebis angariSi,<br />
romelic soflis meurneobis ministris moadgilem<br />
giorgi tyeSelaSvilma warmoadgina. misi TqmiT,<br />
`saqarTvelos 2003 wlis saxelmwifo biujetis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanoniT soflis meurneobisa<br />
da sursaTis saministros centraluri aparatis,<br />
sistemis saqveuwyebo dawesebulebebisa da miznobrivi<br />
programebis dasafinanseblad 2003 wlis damtkicebuli<br />
gegmiT, saministros unda mieRo 19 mln.<br />
900 aTasi lari. biujetSi Setanili cvlilebebis<br />
Semdeg dazustebulma gegmam Seadgina 15 mln.<br />
103.9 aTasi lari. saidanac aTvisebulia dazustebuli<br />
gegmis 60,4 +., 2003 wlis biujetiT soflis<br />
meurneobisa da sursaTis sferoSi programebis<br />
dafinanseba srulad ver ganxorcielda, moxerxda<br />
mxolod veterinaruli departamentis, mcenareTa<br />
dacvis samsaxurisa da melioraciis departamentis<br />
programebis dafinanseba.<br />
agrarul sakiTxTa komitetis Tavmjdomarem<br />
giorgi xeviaSvilma finansTa saministros TxovniT<br />
mimarTa, warmoadginos informacia soflis meurneobisa<br />
da sursaTis saministros mimdinare xarjebis<br />
dafinansebis Sesaxeb. misi TqmiT, rTulia 2003<br />
wlis Seusrulebeli biujetis gamo axal xelisuflebas<br />
pasuxismgebloba daakisro.<br />
komitetis sxdomaze 2003 wlis biujetis mixedviT<br />
soflis meurneobisa da sursaTis saministros<br />
mier gaweuli muSaoba damakmayofileblad Sefasda.<br />
19 maiss parlamentis Tavdacvisa da uSiSroebis<br />
komitetis sxdoma komitetis mier momzadebuli<br />
kanonproeqtis `ndobis jgufis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~ ganxilvas daeTmo. kanonproeqtis Tanaxmad,<br />
ndobis jgufi Semdegnairad dakompleqtdeba -<br />
plenaruli sxdoma<br />
SemuSavdeba kanoni aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
Sesaxeb da amasTan<br />
dakavSirebiT cvlilebebi<br />
Seva saqarTvelos<br />
konstituciaSi. `Sesabamisi<br />
RonisZiebebis gata-<br />
rebis Semdeg gamoiricxeba<br />
yvela is problema, rac<br />
aWaris regionTan<br />
mimarTebaSi aqamde arse-<br />
bobda~,- ganacxada zurab<br />
Jvaniam.<br />
plenaruli sxdomis<br />
meore naxevari<br />
`2004<br />
wlis saxelmwifo biujetis~<br />
proeqtis ganxilvas<br />
daeTmo. premier-<br />
ministrma zurab Jvaniam<br />
dafinansebis mTavar prio-<br />
ritetebze isaubra. esenia:<br />
socialuri sfero,<br />
Tavdacva da energetika.<br />
misi TqmiT, biujetis<br />
deficiti 307 mln lars<br />
Seadgens da igi<br />
megobari<br />
qveynebidan Semosuli<br />
daxmarebebiT Seivseba.<br />
biujetis xarjviTi<br />
nawili 1 mlrd. 728 mln.<br />
laria, Semosavlebi - 1<br />
mlrd. 421 mln. lari.<br />
wlevandeli biujetis<br />
xarjviTi nawili, 2003<br />
wlis biujetTan<br />
SedarebiT, 463 mln.<br />
lariT gaizarda. 36 mln.<br />
lari sapensio<br />
davalianebebis dafarvisTvis<br />
aris gaTvalis-<br />
winebuli.<br />
rac Seexeba maRalmTian<br />
regionebSi dasaqmebuli<br />
adamianebis xelfasebze<br />
50%-iani danamatis<br />
dawesebas, am normis<br />
Semotana, gardamavali<br />
biujetis<br />
parametrebis<br />
gaTvaliswinebiT, 2005<br />
wlis ianvramde gadaido.<br />
proeqtze msjeloba<br />
didxans gagrZelda. deputatTa<br />
SekiTxvebs pasuxi<br />
gasca finansTa mi-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
48
plenaruli sxdoma<br />
nistrma zurab noRai-<br />
delma.<br />
8 maiss plenaruli<br />
sxdoma `2004 wlis sa-<br />
xelmwifo biujetis~<br />
proeqtis ganxilvas daeT-<br />
mo. safinanso-sabiujeto<br />
komitetis Tavmjdomarem<br />
roman gociriZem, romelic<br />
mTavrobis mier Se-<br />
Tavazebuli biujetis<br />
proeqts skeptikurad uyu-<br />
rebda, aWaris problemis<br />
mogvarebis Semdeg, azri<br />
Seicvala. misi azriT,<br />
radgan aWara ukve<br />
saxelmwifos erTian sivr-<br />
ces eqvemdebareba,<br />
Sesabamisad, regionidan<br />
Semosavlebic meti iqneba.<br />
biujetSi reformebis<br />
dafinansebis fondi unda<br />
Caidos. detalurad unda<br />
aucileblad gaiweros is<br />
proeqtebi, romlebic<br />
sagareo wyaroebidan<br />
finansdeba. privatizebis<br />
procesis fexdafex,<br />
biujetis 20 mln. lariT<br />
Sevseba igegmeba.<br />
amavdroulad, roman<br />
gociriZis ganmartebiT,<br />
mTavrobam unda<br />
warmoadginos im qonebis<br />
nusxa, ris safuZvelzec<br />
Tanxis amoRebas dagegmavs.<br />
aseve, SeZlebisdagvarad,<br />
Sesacvlelia pensiebis<br />
davalianebisa da<br />
xelfasebis gazrdis<br />
uzrunvelyofac.<br />
komitetis<br />
Tavmjdomaris SefasebiT,<br />
wleuls ekonomikis maC-<br />
veneblis zrda 6%-iT<br />
aris dagegmili. Tu pir-<br />
veli kvartalis Sedegebs<br />
gaviTvaliswinebT, am<br />
matebam, SesaZloa, 10%-s<br />
miaRwios. roman<br />
gociriZem isaubra im<br />
sferoebzec, romlebic<br />
saxelmwifo biujetidan<br />
aRar unda finansdebodes.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
jgufs uxelmZRvanelebs Tavdacvisa da uSiSroebis<br />
komitetis Tavmjdomare, wevrebi ki airCevian<br />
saparlamento umravlesobidan - sami da opoziciuri<br />
fraqciidan - erTi wevri.<br />
komitetis sxdomaze ganixiles kanonproeqti `saxelmwifo<br />
uSiSroebis samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~. igi<br />
aWarisa da afxazeTis avtonomiur respublikebSi<br />
uSiSroebis saministroebis gauqmebas isaxavs miznad.<br />
komitetis wevrebma kanonproeqtis plenarul sxdomaze<br />
ganxilvas erTxmad dauWires mxari.<br />
19 maiss gaimarTa parlamentis saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetis sxdoma, romelsac<br />
komitetis Tavmjdomare xaTuna gogoriSvili<br />
uZRveboda.<br />
sxdomaze imsjeles saqarTvelos generaluri<br />
prokuroris werilze, romelSic igi parlamentisgan<br />
parlamentis wevris giorgi kenWaZis binis Cxrekisa<br />
da misTvis aRkveTis RonisZiebis saxiT dapatimrebis<br />
SefardebisaTvis sasamarTlosadmi mimarTvaze<br />
Tanxmobas iTxovda. komitetis wevrebs damatebiTi<br />
informacia generaluri prokuroris pirvelma moadgilem<br />
giorgi janaSiam da generaluri prokuraturis<br />
sagamoZiebo nawilis ufrosma giorgi lacabiZem<br />
miawodes. rogorc maT aRniSnes, parlamentari<br />
giorgi kenWaZe baTumeli biznesmenis amiran<br />
mamuCaZisTvis didi odenobiT Tanxis gamoZalvis<br />
faqtze daakaves da igi uSiSroebis sagamoZiebo<br />
izolatorSi imyofeba. arsebuli informaciiT,<br />
kenWaZis mier Cadenili danaSauli dadasturebulia<br />
rogorc dazaralebulis mier, ise sxva mtkicebulebebiT.<br />
komitetis Tavmjdomaris moadgilem akaki boboxiZem<br />
da komitetis wevrma koba daviTaSvilma<br />
saboloo gadawyvetilebis miRebamde dakavebul<br />
parlamentar giorgi kenWaZisgan informaciis miReba<br />
moiTxoves. rogorc xaTuna gogoriSvilma aRniSna,<br />
komitetSi informaciis wardgena mis advokats<br />
dabrkolebis gareSe SeeZlo, Tumca, generaluri<br />
prokuraturidan miRebuli informaciiT, parlamentarma<br />
advokatis ayvanaze uari Tqva. adamianis<br />
uflebaTa da samoqalaqo integraciis komitetis<br />
Tavmjdomarem elene TevdoraZem ganacxada, rom<br />
igi isargeblebs kanoniT miniWebuli uflebiT da<br />
dakavebul deputats aucileblad moinaxulebs.<br />
komitetis wevrebis umravlesobam gamoxata azri,<br />
rom danaSauli aravis unda epatios, miT ufro,<br />
mmarTveli partiis wevrs. Sesabamisad, komitetma<br />
gadawyvita, parlamentis biuros warudginos dadgenilebis<br />
proeqti, romliTac saqarTvelos<br />
generalur prokuraturas miecema parlamentis wevris<br />
giorgi kenWaZis binis Cxrekisa da misTvis aRkveTis<br />
RonisZiebis saxiT dapatimrebis Sefardebis Taobaze<br />
sasamarTlosaTvis mimarTvis ufleba, amasTanave<br />
biuroze imsjeleben parlamentis plenarul sxdomaTa<br />
dRis wesrigSi sakiTxis Setanis Taobaze. komitetis<br />
gadawyvetilebas mxari dauWira 13-ma deputatma,<br />
winaaRmdegi aravin iyo. parlamentarma koba davi-<br />
TaSvilma Tavi Seikava.<br />
komitetma miiRo saboloo gadawyvetileba parlamentis<br />
plenarul sxdomaze Tu rogori saxiT<br />
waradginos kanonproeqti `parlamentis wevris sicocxlisa<br />
da janmrTelobis savaldebulo dazRvevis,<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
49
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
parlamentis wevrisa da<br />
parlamentis aparatis moxelis<br />
sapensio uzrunvelyofis<br />
Sesaxeb~ saqar-<br />
Tvelos kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis<br />
Setanis Sesaxeb~. komitetis<br />
wevrebma gaiziares<br />
xaTuna gogoriSvilis sakanonmdeblo<br />
iniciativa<br />
da, axali kanonproeqtis<br />
mixedviT daadgines, rom<br />
parlamentis wevris samsaxurebrivi<br />
pensia yofili<br />
parlamentis wevrs miecema<br />
moqmedi parlamentis wevris<br />
xelfasis sruli<br />
odenoba am saxiT kanonproeqtis<br />
plenarul<br />
sxdomaze gatanas komitetis<br />
12-ma wevrma, dauWira<br />
mxari, winaaRmdegi iyo - 2. aRniSnuli kanonproeqtis<br />
miRebis Semdeg komiteti sxva kategoriis muSakTa<br />
pensiebis mowesrigebazec imuSavebs.<br />
iusticiis saministros iuridiuli departamentis<br />
ufrosma dimitri ZagniZem komitetis sxdomaze<br />
gansaxilvelad gamoitana kanonproeqti `sajaro<br />
samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis Taobaze~. premierministri<br />
am kanonproeqtis parlamentSi riggareSe<br />
sxdomaze ganxilvas iTxovs. rogorc komitetis<br />
Tavmjdomarem aRniSna, miuxedavad imisa, rom kanonproeqti<br />
mniSvnelovan institucionalur cvlilebebs<br />
iTvaliswinebs, mas kidev sWirdeba gadamuSaveba<br />
da komiteti mis ganxilvas mimdinare kviris<br />
sesiaze mxars ver dauWers. kanonproeqti iusticiis<br />
saministros daubrundeba.<br />
19 maiss gaimarTa iuridiul sakiTxTa komitetis<br />
sxdoma, romelsac komitetis Tavmjdomare levan<br />
beJaSvili uZRveboda. sxdomis muSaobaSi monawileobdnen<br />
iusticiis sabWos, sxva samsaxurebisa da<br />
uwyebebis warmomadgenlebi.<br />
komitetis wevrebma ganixiles is kanonproeqtebi,<br />
romelTa parlamentis plenarul sxdomaze gatana<br />
igegmeba. kanonmdeblebma kidev erTxel imsjeles<br />
saqarTvelos iusticiis umaRlesi sabWos amoqmedebasTan<br />
dakavSirebul kanonproeqtTa paketze, romelic<br />
saqarTvelos uzenaesi sasamarTlos, saqarTvelos<br />
saerTo sasamarTloebis mosamarTleTa disciplinuri<br />
pasuxismgeblobisa da disciplinuri samar-<br />
Talwarmoebis, saqarTvelos saerTo sasamarTloebSi<br />
saqmeTa ganawilebisa da uflebamosilebis sxva<br />
mosamarTleTaTvis dakisrebis wesis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonebSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanas iTvaliswinebs.<br />
gansakuTrebuli kamaTis sagani gaxda disciplinaruli<br />
devnis aRZvris uflebis sakiTxi. deputatebis<br />
umravlesobis azriT, disciplinaruli devnis<br />
aRZvris ufleba ar unda hqondes uzenaesi da<br />
saolqo sasamarTloebis Tavmjdomareebs, radganac<br />
amas mosamarTleebze garkveuli zemoqmedebis moxdena<br />
SeuZlia, maSin, rodesac mosamarTle damoukidebeli<br />
unda iyos da mxolod kanons emorCilebodes.<br />
plenaruli sxdoma<br />
esenia: profesiul-<br />
teqnikuri saswavleblebi,<br />
erovnuli sainvesticio<br />
aparati, soflis meur-<br />
neobisa da jandacvis<br />
sferoSi arsebuli arara-<br />
cionaluri proeqtebi.<br />
sxdomis meore naxe-<br />
varSi biujetis proeqtis<br />
ganxilva gagrZelda. koba<br />
daviTaSvilis SefasebiT,<br />
es biujeti gadasaxadebis<br />
liberalizacias ar<br />
iTvaliswinebs, masSi<br />
detalurad ar aris<br />
gawerili, ra Tanxa raSi<br />
daixarjeba.<br />
am proeqtis<br />
miReba korufciis<br />
legalizaciis xelSewyoba<br />
iqneba, radgan Tu masSi<br />
saxelmwifo<br />
moxeleebisTvis saarsebo<br />
minimumi gaTvaliswi-<br />
nebuli ar iqneba, amiT<br />
moxeleebs korufciisken<br />
vubiZgebT. `mTavroba im<br />
fics gvatexinebs,<br />
romelic xalxs miveciT.<br />
is dapireba, rom<br />
sagadasaxado liberali-<br />
zacias movaxdendiT da<br />
mcire mewarmeebs 2 wliT<br />
gadasaxadisgan gavaTavi-<br />
suflebdiT, am biujetSi<br />
asaxuli ar aris, gamodis,<br />
rom amomrCeveli<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
50
28 maiss gaimarTa parlamentis iuridiul<br />
sakiTxTa komitetis sxdoma, romelsac komitetis<br />
Tavmjdomare levan beJaSvili uZRveboda.<br />
iusticiis ministris moadgilem kote varZela-<br />
Svilma komitetis sxdomaze I mosmeniT gansaxilvelad<br />
warmoadgina ~saxelmwifo reestris Sesaxeb~ kanonproeqtis<br />
Tanmdev kanonproeqtTa paketi. saxelmplenaruli<br />
sxdoma<br />
movatyueT;~ - ganacxada<br />
koba daviTaSvilma.<br />
iTqva,<br />
rom aseTi biujetis<br />
pirobebSi sasamarTlo<br />
xelisufleba<br />
gauqmebisaTvis aris<br />
ganwiruli, imitom, rom<br />
sasamarTlom ra<br />
gadawyvetilebac<br />
unda<br />
miiRos, ar aRsruldeba,<br />
radgan aRsrulebis<br />
fondSi mxolod 2 mln.<br />
lari devs. aseTi mdgo-<br />
mareobiT ki konstituciis<br />
42-e muxli irRveva.<br />
fraqciis `memarjvene<br />
opozicia mrewvelebi,<br />
axlebi~-is wevrma zurab<br />
tyemalaZem aRniSna, rom<br />
fraqcia biujetis xuTas<br />
mln.-mde gazrdas mxars<br />
uWers, Tumca, pirveli<br />
kvartalis Sedegebis mixedviT,<br />
es tendencia rea-<br />
lurad ar SeiniSneba.<br />
mosaxleobis winaSe<br />
uxerxulia, rom meanabreTa<br />
da stiqiiT dazara-<br />
lebulTaTvis proeqtSi<br />
araferi devs.<br />
saparlamento umravle-<br />
sobis lideris maia<br />
nadiraZis gancxadebiT, es<br />
politikuri datvirTvis<br />
mqone dokumentia da<br />
Sefasebebis gakeTebisas<br />
mis kolegebs swored es<br />
aRar axsovT. nu<br />
dagvaviwydeba, rom es<br />
xelisufleba 6 Tvea, rac<br />
arsebobs da man ukve ori<br />
revolucia moaxdina.<br />
cxovreba grZeldeba,<br />
mosaxleobis mdgomareoba<br />
ukeTesobisken icvleba.<br />
xelisufleba qveynis<br />
winaSe aRebul<br />
valdebulebebs asrulebs.<br />
amiT nebismieri sxva<br />
xelisufleba iamayebda.<br />
unda gvaxsovdes, saidan<br />
movdivarT, ras vakeTebT da<br />
aq risTvis varT~, -<br />
ganacxada umravlesobis<br />
liderma.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
xangrZlivi msjelobis Semdeg komitetis wevrebi<br />
SeTanxmdnen, rom kanonTan mimarTebaSi mosamarTleebze<br />
disciplinaruli devnis aRZvris ufleba<br />
iusticiis umaRles sabWos mieniWos da es vada<br />
jerjerobiT 2005 wlis 1 ianvramde ganisazRvros.<br />
komiteti mxars dauWers sadisciplino komisiis<br />
wevrTa ricxvis rvamde gazrdas.<br />
komitetis wevrebma ganixiles, agreTve, kanonproeqtebi<br />
`normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~, `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~ da `saxelmwifo reestris Sesaxeb~.<br />
20 maiss parlamentis ganaTlebis, mecnierebis,<br />
kulturisa da sportis komitetis sxdomaze saqarTvelos<br />
`saxelmwifo himnis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
organuli kanonis proeqti ganixiles.<br />
sxdomas komitetis Tavmjdomare levan berZeniSvili<br />
uZRveboda.<br />
proeqti kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis<br />
ministrma giorgi gabaSvilma warmoadgina. damswre<br />
sazogadoebam saqarTvelos saxelmwifo himni moismina.<br />
kulturis, ZeglTa dacvisa da sportis saministros<br />
xelmZRvanelma muSakebma, sazogadoebriobis warmomadgenlebma<br />
urTierTsapirispiro mosazrebebi gamoTqves.<br />
sakomiteto mosmenis dasasruls, ganaTlebis,<br />
mecnierebis, kulturisa da sportis komitetis<br />
wevrebma 8 momxre da 6 winaaRmdegi, kenWi uyares<br />
`saqarTvelos saxelmwifo himnis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
organuli kanonis proeqtis parlamentis uaxloes<br />
plenarul sxdomaze gatanas.<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
51
k o m i t e t e b i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
wifo reestris warmoebis wesis da formis<br />
axleburad gansazRvram moqmed kanonebSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis aucilebloba<br />
gamoiwvia. cvlilebebi da damatebebi Sedis:<br />
saregistracio mosakreblis; saxelmwifo baJis;<br />
saqarTvelos moqalaqeebis saqarTvelodan droebiT<br />
gasvlis da saqarTveloSi Semosvlis wesebis;<br />
emigraciis; imigraciis; ucxoelTa samarTlebrivi<br />
mdgomareobis; saqarTvelos moqalaqeTa da saqarTveloSi<br />
mcxovreb ucxoelTa registraciisa da<br />
piradobis dadasturebis; samoqalaqo aqtebis<br />
registraciis Sesaxeb kanonebSi da samoqalaqo<br />
da samoqalaqo saproceso kodeqsebSi.<br />
komitetis wevrebi moqmed kanonmdeblobaSi<br />
cvlilebebis aucileblobas daeTanxmnen, Tumca,<br />
calkeul sakiTxebTan dakavSirebiT SeniSvnebi<br />
gamoTqves. aqve aRiniSna, rom am sakiTxebis detaluri<br />
ganxilva kanonproeqtebis mosmenisas Sedgeba da<br />
mousmenen Sinagan saqmeTa saministros warmomadgenelsac,<br />
vinaidan warmodgenili cvlilebebis<br />
mixedviT, sapasporto samsaxuri am uwyebidan gamodis<br />
da iusticiis saministros daqvemdebarebaSi gadadis.<br />
sabolood, komitetis wevrebma mizanSewonilad<br />
miiCnies kanonproeqtTa paketis plenarul sxdomaze<br />
I mosmeniT gatana.<br />
~normatiuli aqtebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />
da ~sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />
kanonproeqtTa avtorebma deputatebis mier gamoTqmuli<br />
SeniSvnebisa da winadadebebis mniSvnelovani<br />
nawili gaiziares, parlamentis plenarul sxdomaze<br />
I mosmenisaTvis maT gatanas mxari dauWires.<br />
iuridiul sakiTxTa komitetis Tavmjdomaris<br />
moadgilem giorgi bokeriam gansaxilvelad gamoitana<br />
~sityvisa da presis Tavisuflebis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonis proeqti. momxseneblis azriT,<br />
am kanonproeqtis ZiriTadi principebi parlamentis<br />
mier 1999 wels I mosmeniT miRebuli kanonproeqtisagan<br />
arsebiTad ar gansxvavdeba da kolegebs<br />
mouwoda, rom warmodgenili kanonproeqti pirdapir<br />
II mosmeniT ganixilon. komitetis wevris nika<br />
gvaramias gancxadebiT, kanonproeqti iuridiuli<br />
TvalsazrisiT dasaxvewia da Tumca, masSi bevri<br />
saintereso ideaa, ukeTesi iqneboda, Tuki komiteti<br />
ganxilvis safuZvlad I mosmeniT miRebul proeqts<br />
aiRebda. rogorc deputatma giorgi cagareiSvilma<br />
aRniSna, kanonproeqtis mimarT safuZvliani SeniSvnebi<br />
aqvs fraqcias ~memarjvene opoziciasac~. xanmokle<br />
diskusiis Semdeg, kanonproeqtis ganxilva komitetis<br />
Semdegi sxdomisTvis gadades.<br />
28 maiss saqarTvelos parlamentis janmrTelobis<br />
dacvisa da socialur sakiTxTa komitetis sxdomaze,<br />
romelsac komitetis Tavmjdomare giorgi wereTeli,<br />
komitetis wevrebi, deputatebi, janmrTelobis<br />
dacvisa da socialuri uzrunvelyofis saministros<br />
warmomadgenlebi eswrebodnen, saqarTvelos parlamentis<br />
mier wina periodSi misaRebi kanonproeqtebi<br />
ganixiles, romelTa iniciatoric janmrTelobis<br />
dacvisa da socialur sakiTxTa komiteti iyo.<br />
amas daemata axali kanonproeqtebi: `samedicinosocialuri<br />
eqspertizis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebisa da damatebebis Setanis Taobaze~<br />
plenaruli sxdoma<br />
premier-ministrma zurab<br />
Jvaniam Tavis gamosv-<br />
laSi xazgasmiT aRniSna,<br />
rom biujetis Semosav-<br />
lebis 45%-iT gazrda<br />
aseT mokle droSi, miT<br />
umetes, revoluciidan or<br />
TveSi, ver moxdeboda,<br />
amdenad, deputatTa<br />
amgvari kritikuli<br />
damokidebuleba misTvis<br />
miuRebelia. xolo<br />
mosazreba, TiTqos<br />
biujetis proeqts, saerTa-<br />
Soriso savaluto fondis<br />
zewolis Sedegad viRebT,<br />
gaumarTlebelia, radgan<br />
saqarTvelo damokide-<br />
bulia bevr saerTaSoriso<br />
organizaciaze, romelic<br />
swored am fondis<br />
programebis aRdgeniT<br />
aris dainteresebuli.<br />
`biujetis am reJimSi<br />
miReba Cvens interesebSi<br />
Sedis. roca moTxovnebs<br />
ayenebT, unda miuTiToT<br />
maTi dafinansebis wyaroc.<br />
Tu migaCniaT, rom sindisi<br />
gqejniT, maSin am biujets<br />
xmas saerTod nu miscemT~,<br />
- ganacxada premier-<br />
ministrma.<br />
11 maiss parlamentis<br />
riggareSe sxdoma<br />
gaimarTa.<br />
deputatebma, 161 xmiT<br />
16-is winaaRmdeg, `saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujeti~ ga-<br />
martivebuli wesiT, erTi<br />
mosmeniT miiRes.<br />
amas win uswrebda komitetebis<br />
Tavmjdomareebis,<br />
parlamentis fraq-<br />
ciaTa liderebisa da<br />
calkeuli deputatebis<br />
gamosvlebi. komitetis<br />
Tavmjdomareebma biujetis<br />
miRebis aucileblobaze<br />
isaubres da aRniSnes, rom<br />
parlamentis komitetebis<br />
daskvnebSi gamoTqmuli<br />
SeniSvnebi da winadadebebi<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
52
plenaruli sxdoma<br />
mTavrobam biujetis dap-<br />
rogramebisas, ZiriTadad<br />
gaiTvaliswina. saparlamento<br />
fraqciis `memarjvene<br />
opozicia-mrewvelebi,<br />
axlebi~-s Tavmjdo-<br />
marem daviT gamyreliZem<br />
deputatebs biujetis mi-<br />
Rebisgan Tavis Sekaveba<br />
SesTavaza. misi gancxa-<br />
debiT, proeqtis xarjviTi<br />
nawili srulyofilad ar<br />
aris gawerili da<br />
sferoebis mixedviT arc<br />
Tanxebia detalurad<br />
gadanawilebuli.<br />
gamWvirvaloba aklia<br />
socialur anaricxebsac,<br />
rac, ZiriTadad,<br />
maRalmTiani regionebis<br />
mosaxleobas daazaralebs.<br />
pensionerTaTvis daxma-<br />
rebis gazrdis sakiTxs<br />
Seexo maJoritari depu-<br />
tati koba daviTaSvili.<br />
man mTavrobas winasaar-<br />
Cevno valdebulebebi da<br />
dapirebebi Seaxsena.<br />
Semajamebel gamosvlaSi<br />
premier-ministrma zurab<br />
Jvaniam saxelmwifo<br />
biujetis miRebis<br />
aucileblobaze isaubra<br />
da aRniSna, rom wlevan-<br />
deli biujetis proeqtSi,<br />
wina welTan SedebiT,<br />
Tanxebi 43%-iT aris<br />
gazrdili, Tumca, es idea-<br />
lurad mainc ar iTvleba<br />
da biujetis gardamavali<br />
periodis Taviseburebebi<br />
axasiaTebs. misive<br />
gancxadebiT, biujeti ori<br />
Tvis Semdeg<br />
gadaxalisdeba, ris<br />
garantiasac saerTaSoriso<br />
savaluto fondTan<br />
daxmarebis programebis<br />
aRdgena iZleva.<br />
finansTa ministrma<br />
zurab noRaidelma deputatebs<br />
warudgina kanonproeqti<br />
`Sromis kanonTa<br />
kodeqsSi cvlile-<br />
bebisa da damatebebis<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
da `samedicino da farmacevtuli saqmianobis<br />
licenzirebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />
Setanis Taobaze~.<br />
komitetis wevrebma azrTa gaziarebis, gamoTqmuli<br />
SeniSvnebisa da winadadebebis gaTvaliswinebiT,<br />
komitetis aparatis pasuxismgebel pirebs samuSao<br />
gegmis Sedgena daavales, romelSic parlamentis<br />
wina periodSi misaRebi kanonproeqtebi Seva.<br />
janmrTelobis dacvisa da socialur sakiTxTa<br />
komitetis wevrTa iniciativiT kanonproeqtebSi:<br />
`samedicino-socialuri eqspertizis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~ da<br />
`samedicino da farmacevtuli saqmianobis licenzirebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebis<br />
Setanis Taobaze~ Sesworebebi Seva.<br />
31 maiss agraruli komitetis sxdomaze 2005<br />
wlis saxelmwifo biujetis~ proeqtis ZiriTadi<br />
parametrebisa da mimarTulebebis Sesaxeb informacia<br />
soflis meurneobis ministris moadgilem giorgi<br />
tyeSelaSvilma warmoadgina. misi TqmiT, 2005<br />
wlis saxelmwifo biujetis proeqtiT, Semdegi<br />
prioritetuli programebis dafinanseba igegmeba:<br />
`mcenareTa dacvis~; `epizootiis sawinaaRmdego<br />
RonisZiebebis~; `sursaTiT uzrunvelyofisaTvis wylis<br />
marTvis (miwebis melioraciis) kompleqsuri ganvi-<br />
Tarebisa~ da `Cais programis~. giorgi tyeSelaSvilma<br />
komitetis wevrebs soflis meurneobis saministros<br />
gaangariSebiT saxelmwifo biujetis proeqtis zrdis<br />
maCveneblebi gaacno: 2005 wels - 27 mln. lari,<br />
2006 wels - 29 mln. lari, xolo 2007 wels - 29<br />
mln. lari.<br />
deputatTa azriT, momavali wlis biujetSi<br />
aucileblad unda iqnes gaTvaliswinebuli iseTi<br />
prioritetuli da wamyvani dargebis dafinanseba,<br />
rogoricaa meabreSumeoba, meRvineoba, eTerzeTebisa<br />
da rZis produqtebis warmoeba da realizebis<br />
xelSewyoba. sakanonmdeblo organom uaxloes momavalSi<br />
liberaluri sagadasaxado kodeqsi unda<br />
SeimuSaos, raTa adgilobrivi bazris dacva<br />
uzrunvelyos. aseve, unda amoqmeddes kanoni `sezonuri<br />
tarifebis Sesaxeb~.<br />
agraruli komitetis Tavmjdomaris giorgi xeviaSvilis<br />
gancxadebiT, komitetis daskvnis mixedviT,<br />
soflis meurneobis saministros mier warmodgenili<br />
momavali wlis saxelmwifo biujetis parametrebi<br />
da mimarTulebebi proeqtSi arasakmarisad detalurad<br />
aris warmodgenili. aseve, saWiroa soflis<br />
meurneobis saministrosa da soflis meurneobis<br />
mecnierebaTa akademiisa da agraruli komitetis<br />
Camoyalibebuli azris gaTvaliswinebiT samuSao<br />
jgufi Seiqmnas, romelic 2005 wlisaTvis dasafinansebel<br />
programebs erTobliv konsultacias<br />
gauwevs. samuSao jgufs agraruli komitetis<br />
wevri zurab cqitiSvili uxelmZRvanelebs.<br />
k o m i t e t e b i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
53
p r e s k o n f e r e n c i a<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
20 maiss parlamentis wevrma, saqarTvelos saxelmwifo<br />
atributikis problemaTa Semswavleli da winadadebaTa<br />
SemmuSavebeli droebiTi saxelmwifo komisiis Tavmjdomarem<br />
eldar Sengelaiam preskonferenciaze saxelmwifo gerbis<br />
da gerbis devizis proeqtebis konkursSi gamarjvebuli<br />
avtorebis identificireba sajarod moaxdina. saxelmwifo<br />
gerbis gamarjvebul avtorad mxatvar-heraldikosi mamuka<br />
gongaZe dasaxelda. gamarjvebuli gerbis devizia `Zala<br />
erTobaSia~. igi ori avtoris, valeri baxtaZisa da Tamaz<br />
nanitaSvilis mieraa SeTavazebuli.<br />
gamarjvebuli gerbis proeqtTan dakavSirebiT, komisiis<br />
wevrebma mcireodeni SeniSvnebi gamoTqves.<br />
29 aprils<br />
gaimarTa parlamentis evropasTan integraciis<br />
komitetis Tavmjdomaris daviT baqraZisa da misi<br />
moadgilis nikoloz CubiniSvilis preskonferencia, romelsac<br />
gacnobiTi xasiaTi hqonda. am mowvevis parlamentis axali<br />
komitetis muSaobis mTavari principebi iqneba politikuri<br />
da ekonomikuri reformebi, samxedro aRmSenebloba, adamianis<br />
uflebaTa dacva, qveynis sagareo kursis gansazRvra.<br />
daviT baqraZem ganacxada: `am komitetis Seqmna warmoadgens<br />
mkafio politikur signals, rom saqarTvelo<br />
evrostruqturebSi gasaerTianeblad realurad iwyebs<br />
muSaobas~. komitetis Tavmjdomaris prognoziT, saqarTvelos<br />
evrostruqturebis wevrobis oficialuri statusis<br />
mopovebisaTvis oTxi weli dasWirdeba, komiteti yvela<br />
Rones ixmars am procesis daCqarebisaTvis.<br />
dargobrivi ekonomikisa da ekonomikuri politikis<br />
komitetis sxdomaze energotarifis SesaZlo gazrdasTan<br />
dakavSirebiT komitetis wevrTa mxridan kritikuli<br />
gancxadebebi gakeTda. 3 maiss ki komitetis Tavmjdomarem<br />
niko lekiSvilma specialuri preskonferencia moiwvia,<br />
romelzec aRniSna, rom qveynis ganviTarebis am etapze,<br />
rodesac xelisuflebam socialuri sfero prioritetad<br />
gamoacxada, ss ~Telasis~ mier semekSi wardgenili ganacxadis<br />
safuZvelze energotarifis 5 TeTriT gazrda politikuri<br />
gancxadebaa. ss `TelasTan~ am sakiTxis gamo dargobrivi<br />
ekonomikisa da ekonomikuri politikis komiteti molaparakebebs<br />
daiwyebs. mTavaria, sakiTxis swori ganxilva<br />
moxdes da energotarifis gazrdis procesi SeCerdes, -<br />
ganacxada preskonferenciaze niko lekiSvilma.<br />
31 maiss parlamentis wevrma, zugdidis maJoritarma<br />
deputatma goCa fifiam preskonferencia gamarTa. deputatis<br />
gancxadebiT saqarTveloSi ucxouri investiciis didi<br />
raodenobiT Semosvla intervenciis tolfasia. misi mtkicebiT,<br />
amis Sedegad, Cveni qveyana politizirebul finansebs<br />
miiRebs. man Jurnalistebs Tavisi iniciativa gaacno _<br />
qarTvel biznesmenTa mxridan axali erovnuli moZraobis<br />
- `saqarTvelos biznesis dacvis<br />
sazogadoebis~ Seqmnis Sesaxeb.<br />
aq gaerTiandebian is biznesmenebi,<br />
vin ucxouri investiciebis<br />
Semosvlas erTmniSvnelovnad<br />
ar eTanxmebian.<br />
goCa fifias gancxadebiT,<br />
aseTi investiciebi qveynis<br />
damoukideblobas xels ar<br />
Seuwyobs - `ar minda, afxazeTi<br />
da samaCablo garigebis gziT<br />
davibrunoT~, - aRniSna man.<br />
plenaruli sxdoma<br />
Setanis Taobaze~. am ka-<br />
nonproeqtis Tanaxmad,<br />
maRalmTiani mosaxleobi-<br />
saTvis 50%-iani sapensio<br />
danamatis gazrda 2005<br />
wlis 1 ianvramdea gada-<br />
debuli. kanonproeqti<br />
parlamentma I mosmeniT<br />
miiRo.<br />
sxdomaze kanonmdeblebma<br />
ganixiles kanonproeqti<br />
`sacxovrebeli sadgomiT<br />
sargeblobisas<br />
warmoSobili urTier-<br />
Tobebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlile-<br />
bebis Setanis Taobaze~.<br />
iuridiul sakiTxTa<br />
komitetis Tavmjdomaris<br />
levan beJaSvilis infor-<br />
maciiT, parlamentis 2003<br />
wlis 5 dekembris dad-<br />
genilebis safuZvelze,<br />
Tbilisis meriis Sesabamis<br />
saqalaqo samsaxurs ori<br />
Tvis vadaSi Tbilisis<br />
teritoriaze im pirebis<br />
aRricxva daevala,<br />
romelTac xelSekrulebis<br />
safuZvelze sacxovrebel<br />
farTobze mesakuTrisa da<br />
mosargeblis uflebamova-<br />
leobani gaaCniaT.<br />
komitetis Tavmjdomaris<br />
gancxadebiT, aRniSnuli<br />
monacemebis Segroveba da<br />
sakiTxis Seswavla Sromatevadi<br />
da rTuli pro-<br />
cesia. amitom komitets<br />
mizanSewonilad miaCnia,<br />
vadis gadaweva 2004 wlis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
54
plenaruli sxdoma<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
1 oqtombramde. depu-<br />
tatebma kanonproeqti I<br />
mosmeniT miiRes.<br />
amiT riggareSe sxdomam<br />
muSaoba daasrula.<br />
18 maiss parlamentis<br />
plenarul sxdomas,<br />
parlamentis Tavmjdomaris<br />
moadgile mixeil<br />
maWavariani uZRveboda,<br />
dRis wesrigis<br />
damtkicebis Semdeg, iuridiuli<br />
komitetis Tavm-<br />
jdomarem levan<br />
beJaSvilma deputatebs<br />
warudgina dadgenilebis<br />
proeqti `saqarTvelos<br />
konstituciuri kanonis<br />
proeqtebis: `aWaris av-<br />
tonomiuri respublikis<br />
statusis Sesaxeb~ da<br />
saqarTvelos konstitu-<br />
ciaSi damatebebis Setanis<br />
Sesaxeb~ sayovelTao<br />
saxalxo ganxilvis<br />
saorganizacio komisiis<br />
Seqmnis Taobaze~.<br />
kanonis proeqtebi orpalatiani<br />
umaRlesi sab-<br />
Wos Seqmnas iTvaliswinebs.<br />
qveda palata - war-<br />
momadgenelTa palata _<br />
politikur partiaTa<br />
warmomadgenlobas uzrun-<br />
velyofs da deputatTa<br />
arCeva proporciuli<br />
sistemiT ganisazRvreba.<br />
zeda palata - res-<br />
publikis palata _<br />
raionebisa da qalaqebis<br />
warmomadgenlebiT dakomp-<br />
leqtdeba, radgan arCeva<br />
maJoritaruli sistemiT<br />
moxdeba. aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
ministrTa sabWo aWaris<br />
avtonomiuri respublikis<br />
umaRlesi aRmasrulebeli<br />
organo gaxdeba. proeqtis<br />
mixedviT, saqarTvelos<br />
prezidents aWaris avto-<br />
nomiur respublikaSi<br />
saxelmwifo rwmunebulis<br />
daniSvnis ufleba eZleva.<br />
s x v a d a s x v a<br />
26 aprils<br />
gaimarTa saqarTvelos VI mowvevis<br />
parlamentis biuros pirveli sxdoma, romlis<br />
muSaobaSi monawileobdnen biuros wevrebi -<br />
fraqciaTa xelmZRvanelebi da parlamentis mier<br />
ukve damtkicebuli komitetebis Tavmjdomareebi.<br />
biuros sxdomas uZRveboda parlamentis Tavmjdomare<br />
nino burjanaZe.<br />
biuros wevrebma, ZiriTadad, organizaciul<br />
sakiTxebze imsjeles. parlamentis Tavmjdomarem<br />
sakanonmdeblo saqmianobis koordinireba parlamentis<br />
Tavmjdomaris moadgiles mixeil maWavarians daavala.<br />
nino burjanaZis moTxovniT, komitetebi am dReebSi<br />
wina mowvevis parlamentSi Semotanili kanonproeqtebis<br />
ganxilvis mizanSewonilobaze imsjeleben<br />
da biuros uaxloes sxdomaze Sesabamisi winadadebebiT<br />
wardgebian.<br />
biuros wevrebma moismines Tbilisis prokuroris<br />
valeri grigalaSvilis informacia saqarTvelos<br />
kontrolis palatis yofili Tavmjdomaris sulxan<br />
molaSvilis mimarT sisxlis samarTlis saqmis<br />
aRZvrasTan dakavSirebiT. parlamentis pirvel plenarul<br />
sxdomaze ramdenime deputatma prokuraturisgan<br />
imis ganmarteba moiTxova, Tu ramdenad<br />
kanonierad moxda parlaments daqvemdebarebuli<br />
umaRlesi makontrolebeli organos Semowmeba.<br />
rogorc valeri grigalaSvilma ganacxada,<br />
prokuratura Sesamowmeblad kontrolis palataSi<br />
ar Sesula, is iZiebda sisxlis samarTlis konkretul<br />
saqmes, romlis mixedviTac kontrolis palatis<br />
xelmZRvaneli pirebis qmedebaSi danaSaulis niSnebi<br />
gamoikveTa, ris safuZvelzec aRiZra sisxlis samarTlis<br />
saqme sulxan molaSvilis mimarT. prokuroris<br />
informaciiT kontrolis palatis specangariSze<br />
milion 200 aTasi laria gadaricxuli,<br />
romlis mobilizaciac kanonis aSkara darRveviT<br />
moxda. amgvarad, dRis wesrigSi dadga specsaxsrebis<br />
warmomavlobis Seswavlis sakiTxi, prokuraturas<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
55
s x v a d a s x v a<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
ki sruli ufleba aqvs, sisxlis samarTlis devna<br />
ganaxorcielos, - ganacxada valeri grigalaSvilma.<br />
30 aprils<br />
gaimarTa parlamentis biuros<br />
riggareSe sxdoma. parlamentis Tavmjdomarem nino<br />
burjanaZem, biuros wevrebs acnoba, rom proceduris<br />
mixedviT, parlamentis mier saqarTvelos saxelmwifo<br />
biujetis proeqtis miRebis vada ganisazRvreba 10<br />
maisamde. Tumca saerTaSoriso savaluto fondis<br />
moTxovnebidan gamomdinare, dRis wesrigSi dadga<br />
biujetis parametrebis mniSvnelovani cvlileba.<br />
3 maiss gaimarTa saqarTvelos parlamentis<br />
biuros sxdoma, romelsac parlamentis Tavmjdomare<br />
nino burjanaZe uZRveboda.<br />
parlamentis Tavmjdomarem Tavdapirvelad masmediis<br />
warmomadgenlebs presis saerTaSoriso dRe<br />
miuloca da warmatebuli muSaoba usurva. man<br />
xazgasmiT aRniSna Jurnalistebis gansakuTrebuli<br />
roli qveyanaSi demokratiis warmatebiT mSeneblobasa<br />
da sazogadoebrivi azris CamoyalibebaSi.<br />
presis kanonis miRebiT maqsimalurad SevecdebiT,<br />
SevqmnaT saTanado pirobebi, raTa saqarTveloSi<br />
ismodes Tavisufali sityva~, - ganacxada nino<br />
burjanaZem. Semdeg man aWaraSi Seqmnil viTarebaze<br />
isaubra da aRniSna, rom es sakiTxi parlamentis<br />
sagangebo msjelobis sagani unda gaxdes.<br />
biuros sxdomaze mowveulma saqarTvelos premierministrma<br />
zurab Jvaniam `saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtis Sesaxeb isaubra.<br />
premier-ministris informaciiT, qveynis 2004<br />
wlis saxelmwifo biujetis deficiti 307 mln.<br />
lariT ganisazRvra, romlis ZiriTadi nawili<br />
saerTaSoriso programebiT dafinansdeba. amis<br />
gaTvaliswinebiT, saqarTvelos mTavroba mimdinare<br />
wels miliard 728 mln. laris xarjs gaswevs,<br />
rac SarSandels 42+-iT, TiTqmis 525 mln. lariT<br />
aRemateba, dafinansebisas ZiriTadi prioriteti<br />
mieniWeba socialuri dacvisa da janmrTelobis<br />
dacvis programebs. ganaTlebis, Tavdacvis, soflis<br />
meurneobis, energetikis sferoebis, Tavdacvis<br />
struqturebis dafinanseba seriozulad gaizrdeba.<br />
zurab Jvaniam isic aRniSna, rom mTavroba da<br />
sakanonmdeblo organos warmomadgenlebi samuSao<br />
jgufSi sagadasaxado kodeqsis seriozul reformaze<br />
erTad muSaoben. kodeqsis axali debulebebi am<br />
wlis Semodgomidan unda amoqmeddes, raTa SesaZlebeli<br />
gaxdes maTi realuri efeqtis Seswavla.<br />
parlamentis biurom Semdeg `saqarTvelos 2004<br />
wlis saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtis parlamentSi<br />
ganxilvis proceduraze imsjela..<br />
plenaruli sxdoma<br />
avtonomiuri respublikis<br />
teritoriaze moqmedi<br />
teritoriuli organoebis<br />
saqmianobas saxelmwifo<br />
rwmunebuli koordinacias<br />
gauwevs. saqarTvelos<br />
prezidents ufleba<br />
eniWeba, mkacrad<br />
gansazRvrul SemTxvevaSi,<br />
daiTxovos umaRlesi sab-<br />
Wo da gadaayenos<br />
ministrTa sabWo.<br />
warmodgenili kanon-<br />
proeqtebi saqarTvelos<br />
teritoriul-saxelm-<br />
wifoebrivi mowyobis sa-<br />
kiTxebis axleburad<br />
gadawyvetis pirveli na-<br />
bijia, pirvelad iqmneba<br />
saqarTveloSi aqamde<br />
arsebuli, sabWouri<br />
modelisagan gansxvavebuli,<br />
evropuli avtonomiuri<br />
modeli.<br />
sayovel-<br />
Tao saxalxo ganxilvis<br />
uzrunvelsayofad Seqmnilia<br />
16 -kaciani saorga-<br />
nizacio komisia.<br />
deputatebma - 138<br />
momxre 2-is winaaRmdeg.<br />
kenWi uyares da proeqtis<br />
sayovelTao ganxilvisaT-<br />
vis gamoqveynebas mxari<br />
dauWires.<br />
plenarul sxdomaze<br />
saproceduro sakiTxTa da<br />
wesebis komitetis<br />
Tavmjdomarem xaTuna<br />
gogoriSvilma deputatebs<br />
gaacno dadgenilebis<br />
proeqti `saqarTvelos<br />
parlamentis wevris<br />
vladimer Wi paSvilis<br />
adgilmonacvlis gia<br />
nucubiZis uflebamosi-<br />
lebis cnobis Sesaxeb~.<br />
xaTuna gogoriSvilis gan-<br />
cxadebiT, janmrTelobis<br />
dacvisa da socialuri<br />
uzrunvelyofis ministrad<br />
vladimer WipaSvilis<br />
daniSvnis Semdeg mas<br />
uflebamosileba Seuwyda.<br />
deputatebma gia<br />
nucubiZis parlamentis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
56
plenaruli sxdoma<br />
wevrad uflebamosilebis<br />
cnobas erTxmad (146<br />
xmiT) dauWires mxari.<br />
dRis wesrigis mixed-<br />
viT, deputatebma II da III<br />
mosmeniT, daCqarebuli<br />
wesiT, 122 momxre _<br />
erTis winaaRmdeg, kenWi<br />
uyares da miiRes<br />
kanonproeqtebi:<br />
`sacxovrebeli sadgomiT<br />
sargeblobisas war-<br />
moSobili urTierTobebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis<br />
Setanis Taobaze~ da<br />
`saqarTvelos samoqalaqo<br />
saproceso kodeqsSi<br />
damatebebis Setanis<br />
Sesaxeb~, romelic iuridiuli<br />
komitetis Tavmj-<br />
domarem levan beJaSvilma<br />
waradgina. ganxilvis<br />
Semdeg gadawyda, kanonis<br />
miRebis saboloo vadad<br />
2005 wlis 1 ianvari ganisazRvros.<br />
kanonproeq-<br />
tiT gaTvaliswinebuli<br />
cvlilebebis ganxorcie-<br />
lebamde sasamarTloebis<br />
mier SeCerdeba mesa-<br />
kuTresa da mosargebles<br />
Soris sacxovrebel sad-<br />
gomTan dakavSirebuli<br />
dava da saaRmsruleblo<br />
moqmedebebi. Sesabamisad, am<br />
periodSi, rogorc<br />
sacxovrebel sadgomze<br />
mesakuTres, ise mosargebles,<br />
arsebuli uflebamovaleobani<br />
SeunarCu-<br />
ndebaT.<br />
sxdomaze Semdeg sakiTxad<br />
deputatebs ka-<br />
nonproeqti `saqarTvelos<br />
Sromis kanonTa kodeqsSi~<br />
cvlilebebisa da<br />
damatebebis Setanis<br />
Taobaze~ finansTa minis-<br />
tris moadgilem zurab<br />
anTeliZem warudgina. misi<br />
TqmiT, safinanso-<br />
sabiujeto komitetma 17<br />
maiss premier-ministris<br />
mier sakanonmdeblo<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
10 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />
romelsac parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe<br />
uZRveboda. parlamentis Tavmjdomarem biuros<br />
wevrebs acnoba, rom qveynis prezidentma 11 maiss<br />
parlamentis riggareSe plenaruli sxdoma moiwvia.<br />
sxdomis dRis wesrigi gansazRvrulia ori sakiTxiT.<br />
prezidenti parlamentisgan `saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis~ kanonproeqtisa da `saqarTvelos<br />
Sromis kanonTa kodeqsSi~ cvlilebisa da<br />
damatebis Setanis Sesaxeb~ kanonproeqtis riggareSe<br />
ganxilvas iTxovs.<br />
nino burjanaZem komentari gaakeTa 2004 wlis<br />
biujetTan dakavSirebiT da aRniSna, rom parlamenti<br />
am biujets mxars dauWers. `rasakvirvelia, es<br />
idealuri biujeti ar aris, Tumca nuravin daiviwyebs,<br />
rom es proeqti forsmaJorul situaciaSi<br />
Seiqmna. amitom aravin unda dakargos obieqturobis<br />
grZnoba~.<br />
biuros wevrebma saorganizacio sakiTxebzec<br />
imsjeles. biurom cnobad miiRo adamianis uflebaTa<br />
dacvisa da samoqalaqo integraciis komitetis<br />
Tavmjdomaris moadgileebad deputatebis lali<br />
fafiaSvilisa da koba guncaZis arCeva.<br />
parlamentis Tavmjdomaris informaciiT, umaRles<br />
sakanonmdeblo organos weriliT mimarTes da<br />
daxmarebas iTxoven sainformacio saagentos -<br />
`saqinformi~ Jurnalistebi. nino burjanaZem parlamentis<br />
Tavmjdomaris moadgiles mixeil maWavarians,<br />
Sesabamis komitetTan erTad, Seqmnil viTarebaSi<br />
garkveva da parlamentisaTvis saqmis arsis moxseneba<br />
daavala.<br />
14 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />
romelsac parlamentis Tavmjdomare nino burjanaZe<br />
uZRveboda. sxdomaze 18-19 maisis parlamentis plenaruli<br />
sxdomebis dRis wesrigze imsjeles. biuros<br />
gadawyvetilebiT, momavali kviris dRis wesrigSi<br />
saxelmwifo himnis Sesaxeb kanonproeqtis ganxilva<br />
Seva. himnis teqsti da musikis partitura parlamentSi<br />
erTi Tvis win Semovida.<br />
`axali komitetebis wevrebma Zveli parlamentis<br />
mier datovebuli TiTqmis yvela kanonproeqti<br />
daiwunes, amitom viTxovT, Sesabamisi saministroebidan<br />
axali srulyofili kanonproeqtebis warmodgenas~,<br />
- aRniSna parlamentis Tavmjdomaris<br />
moadgilem mixeil maWavarianma, romelsac parlamentisTvis<br />
sakanonmdeblo muSaobis gegmis SemuSaveba<br />
parlamentis Tavmjdomarisagan aqvs davalebuli.<br />
biuros sxdomaze iTqva, rom saxelmwifo karga<br />
xania kontrolis palatis xelmZRvanelisa da saxalxo<br />
s x v a d a s x v a<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
57
s x v a d a s x v a<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
damcvelis gareSe cxovrobs da es sakiTxi sayuradReboa.<br />
nino burjanaZis TqmiT, es sakiTxebi,<br />
gansakuTrebiT saxalxo damcvelad Rirseuli kandidaturis<br />
SerCeva martivad gadasawyveti ar<br />
aris da amaze parlamentma unda imsjelos.<br />
momaval kviras parlamentis plenarul sxdomebs<br />
mixeil maWavariani gauZRveba, radgan parlamentis<br />
Tavmjdomare nino burjanaZe 15-20 maiss monawileobas<br />
miiRebs evropis sabWos wevri qveynebis parlamentebis<br />
TavmjdomareTa forumSi, romelic strasburgSi<br />
gaimarTeba.<br />
fraqciis ~memarjvene opozicia-mrewvelebi, axlebi~<br />
liderma daviT gamyreliZem aWaris avtonomiur<br />
respublikaSi parlamentis arCevnebis seqtembramde<br />
gadadeba moiTxova. misi mosazrebiT, arCevnebis<br />
Catareba 20 ivniss mizanSewonili ar aris, radgan<br />
centrsa da regions Soris uflebamosilebebi<br />
jer kidev ar aris gamijnuli. aWaris avtonomiuri<br />
respublikis statusis Sesaxeb konstituciuri kanonis<br />
miRebis procedura erTTviani saxalxo ganxilvisaTvis<br />
gamoqveynebas gulisxmobs. amitomac saqarTvelos<br />
prezidentis mier daniSnul arCevnebamde aRniSnuli<br />
kanonis miReba ver moeswreba.<br />
rogorc parlamentis Tavmjdomarem nino burjanaZem<br />
ganacxada, avtonomiur respublikaSi parlamentis<br />
arCevnebi rac SeiZleba swrafad unda<br />
Catardes, radgan aucilebelia aWaraSi revoluciuri<br />
ciklis dasruleba da regionis muSaobis normalur<br />
reJimSi gadasvla. im SemTxvevaSi, Tu saqarTvelos<br />
xelisufleba erT TveSi am regionSi gamWvirvale<br />
da samarTliani arCevnebis Casatareblad normaluri<br />
reJimis Seqmnas ver uzrunvelyofs, arCevnebis<br />
gadadebasTan dakavSirebiT, igi piradad gamarTavs<br />
konsultaciebs saqarTvelos prezidentTan mixeil<br />
saakaSvilTan. `aWaris avtonomiis statuss aRniSnuli<br />
kanoniT aravin exeba, avtonomiis xelmZRvanelobas<br />
mTavari funqciebi darCeba, magram funqciebi,<br />
romlebic avtonomiur respublikas xelovnurad<br />
hqonda miTvisebuli, aRar iarsebebs~, - ganacxada<br />
man.<br />
sxdomaze iTqva, rom saqarTvelos prezidentis<br />
sakanonmdeblo iniciativiT gansaxilvelad ukve<br />
Sevida konstituciuri kanonproeqti `aWaris<br />
avtonomiuri respublikis statusis Sesaxeb.~<br />
17 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />
romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />
mixeil maWavariani uZRveboda.<br />
biuros wevrebma 18-21 maisis plenaruli sxdomebis<br />
dRis wesrigze imsjeles. sasesio kviris umniSvnelovanes<br />
sakiTxs `saqarTvelos saxelmwifo himnis<br />
plenaruli sxdoma<br />
iniciativis wesiT riggareSe<br />
ganxilvisTvis war-<br />
dgenil kanonproeqtze<br />
imsjela. proeqtis<br />
mi-<br />
xedviT, xelfasze danamati<br />
(2003 wlis 1 seqtem-<br />
brisTvis arsebul<br />
odenobaze), Sesabamisad,<br />
2003 wlis 1 seqtembridan<br />
- 25%; 2004 wlis 1<br />
seqtembridan - 35%; 2005<br />
wlis 1 seqtembridan ki -<br />
50% gaicema. xolo<br />
pensiaze danamati 2005<br />
wlis 1 ianvridan gaicema.<br />
deputatebma kanonproeqts<br />
II da III mosmeniT (99<br />
momxre, 10-is winaaRmdeg),<br />
daCqarebuli wesiT kenWi<br />
uyares da miiRes.<br />
kanonmdeblebma I mos-<br />
meniT ganixiles<br />
kanon-<br />
proeqtebi: `saxelmwifo<br />
uSiSroebis samsaxuris<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~ da `sadaz-<br />
vervo saqmianobis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~, romelic sa-<br />
xelmwifo uSiSroebis<br />
ministrma zurab adeiSvilma<br />
waradgina. kanon-<br />
proeqti am sferoebSi<br />
saqarTvelos masStabiT<br />
mniSvnelovan struqturul<br />
cvlilebebs iTva-<br />
liswinebs.<br />
sxdomaze bolo sa-<br />
kiTxad kenWi uyares da,<br />
128 xmiT erTis winaaR-<br />
mdeg, miiRes dadgenilebis<br />
proeqti `saqarTvelos<br />
2004 wlis fulad-<br />
sakredito da savaluto<br />
politikis ZiriTadi<br />
mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />
20 maiss gaimarTa<br />
parlamentis plenaruli<br />
sxdoma. sakanonmdeblo<br />
organom, 131 momxriT 14-<br />
is winaaRmdeg mosmeniT<br />
miiRo saxelmwifo himni<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
58
plenaruli sxdoma<br />
`Tavisufleba~. musika<br />
ekuTvnis zaqaria faliaS-<br />
vils, himnad gadaamuSava<br />
ioseb keWaymaZem, himnis<br />
teqstis avtori ki, daviT<br />
maRraZea. kanonproeqti<br />
`saxelmwifo himnis<br />
Sesaxeb~ kulturis,<br />
ZeglTa dacvisa da<br />
sportis ministrma giorgi<br />
gabaSvilma warmoadgina.<br />
misi informaciiT, himnze<br />
muSaoba wlebis<br />
ganmavlobaSi mimdina-<br />
reobda. Tavdapirvelad<br />
musika SeirCa, Semdeg<br />
teqstTan dakavSirebiT<br />
konkursi gamocxadda.<br />
plenarul sxdomaze<br />
saxelmwifo himnis Sesaxeb<br />
gansxvavebuli azric<br />
gamoiTqva. opoziciurad<br />
ganwyobil deputatTa<br />
erTi nawili saboloo<br />
srulyofisaTvis himnis<br />
miRebis gadadebas moiT-<br />
xovda. sakiTxis ganxilvis<br />
dasasruls, deputatTa<br />
umravlesobis gadawyveti-<br />
lebiT, sakanonmdeblo<br />
organom saqarTvelos<br />
organuli kanonis proeqts<br />
mxari dauWira.<br />
deputatebs genera-<br />
lurma prokurorma<br />
irakli oqruaSvilma par-<br />
lamentis wevris giorgi<br />
kenWaZis binis Cxrekisa da<br />
aRkveTis RonisZiebis -<br />
dapatimrebis Sefardebaze<br />
sasamarTlosTvis mimarT-<br />
vaze Tanxmobis micemis<br />
Sesaxeb informacia war-<br />
moadgina. parlamentarebma<br />
generaluri prokuroris<br />
informacia cnobad miiRes<br />
da 134 xmiT, erTxmad<br />
dauWires mxari par-<br />
lamentis dadgenilebas,<br />
romlis Tanaxmad, saqar-<br />
Tvelos generalur proku-<br />
rors sasamarTlosaTvis<br />
mimarTvaze parlamentis<br />
wevris giorgi kenWaZis<br />
binis Cxrekis da misTvis<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos organuli kanonis proeqti<br />
warmoadgens. biuros gadawyvetilebiT, parlamenti<br />
kanonproeqtis ganxilvas 20 maiss Seudgeba.<br />
plenaruli sxdomis pirvelive dRe parlamentis<br />
dadgenilebis proeqtis `saqarTvelos konstituciuri<br />
kanonis proeqtebze: `aWaris avtonomiuri respublikis<br />
statusis Sesaxeb~ da `saqarTvelos konstituciaSi<br />
damatebis Setanis Sesaxeb~ sayovelTao saxalxo<br />
ganxilvisaTvis gamoqveynebisa da sayovelTao saxalxo<br />
ganxilvis saorganizacio komisiis Seqmnis Taobaze~<br />
msjelobiT daiwyeba. rogorc mixeil maWavarianma<br />
ganacxada, zustad erTi Tvis Semdeg parlamenti<br />
aRniSnuli konstituciuri kanonis proeqtebs<br />
aucileblad miiRebs.<br />
kanonmdeblebma sasesio kviras sxva mniSvnelovani<br />
kanonproeqtebis ganxilvac dagegmes. maT Soris:<br />
`saxelmwifo uSiSroebis samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis Taobaze~,<br />
`saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis Taobaze~, `parlamentis<br />
wevris sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />
dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />
aparatis moxeleTa sapensio uzrunvelyofis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Taobaze~ da sxva.<br />
biuros wevrebma imsjeles axal sakanonmdeblo<br />
iniciativebsa da organizaciul sakiTxebze. rogorc<br />
mixeil maWavarianma ganacxada, saqarTvelos premierministris<br />
sakanonmdeblo iniciativiT parlamentSi<br />
Semosulia kanonproeqti `organizebuli danaSaulisa<br />
da reketis Sesaxeb~. man komitetebsa da fraqciebs<br />
am kanonproeqtebis ganxilvisaken mouwoda.<br />
biuros sxdomaze Tavdacvisa da uSiSroebis<br />
komitetis Tavmjdomarem giorgi TargamaZem ganacxada,<br />
rom parlamentis ndobis jgufis dakompleqtebis<br />
wesi bundovania da dakonkretebas saWiroebs.<br />
amisaTvis garkveuli sakanonmdeblo iniciativebia<br />
saWiro.<br />
biurom cnobad miiRo finansTa saministros<br />
operatiuli informacia 2004 wlis ianvar-aprilis<br />
biujetebis Semosavlis saprognozo maCveneblebis<br />
Sesrulebis Taobaze.<br />
20 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />
romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />
mixeil maWavariani uZRveboda. biuros sxdomaze<br />
ganixiles 20-21 maisis plenaruli sxdomebis dRis<br />
wesrigi, romlis mixedviT, parlamentma unda<br />
ganixilos kanonproeqtebi: `Tambaqos nawarmiT<br />
vaWrobis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonis gauqmebis<br />
Taobaze~; `ndobis jgufis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
s x v a d a s x v a<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
59
s x v a d a s x v a<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~; `saparlamento mdivnis Sesaxeb~ da aseve<br />
ramdenime kanonproeqti. deputatebi sesiaze pirveli<br />
mosmeniT ganixilaven organuli kanonis proeqts<br />
`saxelmwifo himnis Sesaxeb~, romlis iniciatoria<br />
saqarTvelos prezidenti, avtori ki kulturis,<br />
ZeglTa dacvisa da sportis saministro.<br />
biuros sxdomaze saqarTvelos generaluri<br />
prokuroris moadgilem giorgi janaSiam biuros<br />
wevrebs warudgina saqarTvelos parlamentis wevris<br />
giorgi kenWaZis dakavebis Sesaxeb generaluri<br />
prokuroris gadawyvetileba, ris safuZvelzec<br />
saqarTvelos parlamentma am deputatisaTvis<br />
imunitetis moxsnaze unda imsjelos. biuros wevrebma<br />
es dokumenti cnobad miiRes da sakiTxi plenaruli<br />
sxdomis dRis wesrigSi Seitanes. parlamentis<br />
reglamentis mixedviT, saqarTvelos parlamentma<br />
kenWisyris Sedegad unda miiRos dadgenileba,<br />
romlis safuZvelzec, generalur prokurors<br />
Tanxmobas miscems sasamarTlosaTvis mimarTvaze -<br />
parlamentis wevris giorgi kenWaZis binis Cxrekisa<br />
da misTvis aRkveTis RonisZiebis - dapatimrebis<br />
Sefardebis Taobaze.<br />
31 maiss gaimarTa parlamentis biuros sxdoma,<br />
romelsac parlamentis Tavmjdomaris moadgile<br />
mixeil maWavariani uZRveboda.<br />
biuros wevrebma mimdinare sasesio kviris<br />
savaraudo dRis wesrigze imsjeles. biuros<br />
gadawyvetilebiT, plenaruli sxdomebi samSabaTs,<br />
xuTSabaTs da paraskevs gaimarTeba, oTxSabaTs ki<br />
sakomiteto mosmenebi gagrZeldeba.<br />
biuros wevrebi SeTanxmdnen, rom parlamentarebi<br />
pirvel sakiTxad `saxelmwifo reestris Sesaxeb~<br />
plenaruli sxdoma<br />
aRkveTis RonisZiebis -<br />
dapatimrebis Sefardebis<br />
Taobaze Tanxmoba mieca.<br />
sxdomis dasasruls,<br />
parlamentis wevrebma<br />
ganixiles kanonproeqtebis<br />
`saxelmwifo uSiSroebis<br />
samsaxuris Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~ da `parlamentis<br />
wevris sicocxlisa da<br />
janmrTelobis<br />
savaldebulo dazRvevis,<br />
parlamentis wevrisa da<br />
parlamentis aparatis moxelis<br />
sapensio uzrunvelyofis<br />
Sesaxeb~ saqar-<br />
Tvelos kanonSi cvlile-<br />
bebisa da damatebebis<br />
Setanis Sesaxeb~.<br />
21 maiss parlamentis<br />
plenaruli sxdoma<br />
kanonproeqtis<br />
~parlamentis wevris sicocxlisa<br />
da janmrTe-<br />
lobis savaldebulo<br />
dazRvevis, parlamentis<br />
wevris da parlamentis<br />
aparatis moxeleTa<br />
sapensio uzrunvelyofis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos ka-<br />
nonSi cvlilebebisa da<br />
damatebebis Setanis<br />
Taobaze~ ganxilviT<br />
daiwyo. kanonproeqtis<br />
avtori da iniciatoria<br />
parlamentis saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis<br />
komiteti. igi parlamen-<br />
tis wevris sicocxlisa<br />
da janmrTelobis saval-<br />
debulo dazRvevasa da<br />
sapensio uzrunvelyo-<br />
fasTan dakavSirebul<br />
sakiTxebs awesrigebs.<br />
kanonproeqtis Tanaxmad,<br />
yofili deputatis pensia<br />
gaangariSebulia moqmedi<br />
parlamentis wevris<br />
xelfasidan, romelic<br />
dReisaTvis 495 lars<br />
Seadgens.<br />
parlamentis wevrma koba<br />
daviTaSvilma aRniSnul<br />
kanonproeqtTan dakav-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
60
plenaruli sxdoma<br />
SirebiT alternatiuli<br />
varianti warmoadgina. misi<br />
gancxadebiT, yofili<br />
parlamentis wevris pensia<br />
rigiTi adamianis pensiasTan<br />
unda iyos mierTebuli da<br />
igi minimaluri pensiis<br />
aTmagi odenobiT unda<br />
ganisazRvros. ~Tu pensiis<br />
gaangariSebis es wesi daka-<br />
nondeba, maSin parlamenti<br />
dainteresebuli iqneba<br />
minimaluri pensiis gazrdiT,<br />
rac, sabolood, yove-<br />
li deputatis pensiazec<br />
aisaxeba~ - ganacxada koba<br />
daviTaSvilma.<br />
sakanonmdeblo organom<br />
dilis plenarul sxdomaze<br />
kenWi uyara da II da III<br />
mosmeniT miiRo kanonproeq-<br />
tebi: ~saxelmwifo<br />
uSiSroebis samsaxuris<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~ da ~sadaz-<br />
vervo saqmianobis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonSi<br />
cvlilebebis Setanis<br />
Taobaze~. kanonproeqtebi<br />
saqarTvelos saxelmwifo<br />
uSiSroebis saministrom<br />
moamzada da aWarisa da<br />
afxazeTis avtonomiur<br />
respublikebSi uSiSroebis<br />
saministroebis gauqmebas<br />
isaxavs miznad.<br />
Sesvenebis Semdeg ple-<br />
narulma sxdomam muSaoba<br />
kenWisyris proceduriT<br />
gaagrZela. 10 momxre 61<br />
winaaRmdegi - deputatebma<br />
koba daviTaSvilis mier<br />
momzadebuli<br />
alternatiuli varianti<br />
parlamentarebis pensiiT<br />
uzrunvelyofis Sesaxeb<br />
uaryves, komitetis mier<br />
warmodgenili kanonproeqti<br />
deputatebma - 108 momxre,<br />
4 winaaRmdegi, I mosmeniT<br />
miiRes.<br />
plenaruli sxdoma<br />
saqarTvelos axali<br />
saxelmwifo himnis<br />
~Tavisufleba~ mosmeniT<br />
dasrulda, romelic<br />
parlamentis wevrebma II da<br />
III mosmeniT miiRes.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
kanonproeqts III mosmeniT ganixilaven, xolo I<br />
mosmeniT mis Tanmdev kanonproeqtTa pakets. mimdinare<br />
kviris plenarul sxdomebze dagegmilia, agreTve:<br />
`saerTo sasamarTloebis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
organul kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Taobaze~; `SeiaraRebis, samxedro teqnikisa<br />
da ormagi daniSnulebis produqciis saeqsporto<br />
da saimporto kontrolis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Setanis<br />
Taobaze~; `saqarTvelos saxelmwifo jildoebis<br />
dawesebis Sesaxeb~ saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa<br />
da damatebebis Setanis Taobaze~; `parlamentis<br />
wevris sicocxlisa da janmrTelobis savaldebulo<br />
dazRvevis, parlamentis wevrisa da parlamentis<br />
aparatis moxelis sapensio uzrunvelyofis Taobaze~<br />
saqarTvelos kanonSi cvlilebebisa da damatebebis<br />
Setanis Taobaze~ kanonproeqtebis ganxilva.<br />
mTavrobis saparlamento mdivanma giorgi xuroSvilma<br />
ganacxada `sajaro samsaxuris Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonSi cvlilebebisa da damatebebis Taobaze~<br />
kanonproeqtSi arsebul sadavo muxlebze deputatTa<br />
SeniSvnebi gaiTvaliswina. SeTanxmeba miRweulia<br />
imis Taobaze, rom sapensio asaks miRweuli sajaro<br />
moxelis ganTavisufleba dakavebuli Tanamdebobidan<br />
kanonis imperatiuli norma aRar iqneba.<br />
parlamenti ganixilavs, saqarTvelos erovnuli<br />
bankis 2003 wlis wliur angariSs. aseve, plenarul<br />
sxdomaTa dRis wesrigSi Seitana saqarTvelos<br />
kontrolis palatis Tavmjdomaris arCevis sakiTxi.<br />
saparlamento umravlesobis liderma maia nadiraZem<br />
mTavrobas xelisuflebis mier aRebuli valdebuleba<br />
Seaxsena da mouwoda, rom parlamentSi<br />
droulad Seitanos Semosavlebis deklarirebasTan<br />
dakavSirebuli kanonproeqti. amasTan dakavSirebiT,<br />
mTavrobis saparlamento mdivanma ganacxada, rom<br />
am sakiTxiT premier-ministri piradad dainteresebulia<br />
da uaxloes xanSi warmoadgenen rogorc<br />
kanonproeqts, aseve mniSvnelovan cvlilebebs<br />
sagadasaxado kodeqsSi.<br />
biurom wina sxdomaze `saqinformTan~ dakavSirebiT<br />
momxsenebelTa samkaciani jgufis Seqmnis Taobaze<br />
gadawyvetileba miiRo. fraqcia ~memarjvene opoziciam~<br />
am jgufSi Tavis kandidatad deputati<br />
zurab tyemalaZe daasaxela.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
61<br />
s x v a d a s x v a
i u j e t i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
roman gociriZe iZe<br />
_<br />
safinanso sabiujeto<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
_ batono roman, mo-<br />
gexsenebaT, saqarTvelos<br />
parlamentma<br />
wlevan-<br />
deli biujetis is ganxil-<br />
va daagviana, radgan<br />
igi eqstremalur vi-<br />
TarebaSi<br />
gadamuSavda,<br />
ufro sworad, Tavidan<br />
Seiqmna...<br />
_wlevandeli biujeti,<br />
marTlac dagvianebiT Semovida<br />
parlamentSi, magram<br />
am SemTxvevaSi kanonis<br />
darRvevaze ver visaubrebT,<br />
radgan qveyana-<br />
Si xelisuflebis cvla<br />
moxda, cvlilebebi Sevida<br />
saqarTvelos konstituciaSic,<br />
saparlamento ar-<br />
Cevnebic dagvianebiT Catarda<br />
da faqtobrivad,<br />
parlamentma muSaoba oqtombris<br />
nacvlad aprilSi<br />
daiwyo.<br />
biujetis miReba principSi<br />
forsirebulad<br />
moxda, gvqonda SesaZlebloba<br />
imisa, rom erTi<br />
kviriT gadadebuliyo<br />
biujetis miReba da ufro<br />
dawvrilebiT gagvexila<br />
igi, magram mTavrobis<br />
ganmartebiT amas sxva<br />
problemebi mohyveboda<br />
(savaluto fondTan, parizis<br />
klubSi valebis gadavadebis<br />
saxiT da sxva.)<br />
wlevandeli biujeti<br />
gardamavali periodisaa,<br />
rogorc ityvian, igi naxevrad<br />
SevardnaZis epoqisaa<br />
da naxevrad axlis.<br />
dRes Cven kompromisuli<br />
biujeti gvaqvs Tavisi<br />
dadebiTi da uaryofiTi<br />
mxareebiT. miuxedavad<br />
amisa, mjera sabiujeto<br />
procesi mainc male moeqceva<br />
sakanonmdeblo kalapotSi.<br />
_ ra prior<br />
ioritetebi<br />
itetebi<br />
gaaCnia 2004 wlis biu-<br />
jets, ramdenad opti-<br />
misturad<br />
uyurebT<br />
Tqven mas da Sesrule-<br />
badia Tu ara igi?<br />
wlevandeli biujeti realurad<br />
Sesruldeba<br />
_ es biujeti unda<br />
ganvixiloT ori mimar-<br />
TulebiT, raodenobrivi<br />
TvalsazrisiT da xarisxobrivi<br />
TvalsazrisiT.<br />
raodenobrivi niSnavs<br />
gazrdil biujets. Cven<br />
araerTxel gvsmenia gazrdili<br />
biujetis Sesaxeb,<br />
magram sabolood misi<br />
zrda yovelTvis sekvestriT<br />
mTavrdeboda. sabednierod,<br />
wels es ar gvemuqreba,<br />
radgan biujeti<br />
namdvilad gazrdilia da<br />
amasTanave Sesrulebadi.<br />
rac Seexeba xarisxs, piradad<br />
me, arsebiTad did<br />
cvlilebebs ver vxedav,<br />
radgan igi Sedgenilia<br />
Zveli meTodikiT, iseve<br />
gaumWvirvalea, rogorc<br />
wina wlebis biujetebi,<br />
mravali xarji Zveleburad<br />
avtomaturadaa gadmotanili<br />
axlandel biujetSi.<br />
miuxedavad amisa,<br />
imeds vitoveb, rom momavalSi<br />
moxdeba yovelive<br />
amis realuri racionalizacia<br />
da srulyofa.<br />
_ batono roman,<br />
ramdenad gaiTvaliswina<br />
ina<br />
finansTa<br />
saministrom<br />
istrom<br />
is SeniSvnebi da pre-<br />
tenziebi, rac parla-<br />
mentma wauyena ganxi-<br />
lvisas<br />
biujets?<br />
_ mogexsenebaT, rom<br />
parlaments SezRudul<br />
vadaSi mouwia biujetis<br />
ganxilva, albaT, Znelia,<br />
erT or TveSi daiSalos<br />
arsebuli sabiujeto<br />
sistema da Seiqmnas ufro<br />
xarisxiani, Tumca iyo<br />
amis mcdeloba mTavrobis<br />
mxridan, ase rom am<br />
etapze parlamentma marTlac<br />
SesaZleblobebis<br />
maqsimumi gaakeTa. rac<br />
Seexeba SeniSvnebs, aRniSnuli<br />
viTarebidan gamomdinare,<br />
mTavrobam SeniSvnebis<br />
nawili gaiTvaliswina.<br />
_ Tqveni i azriT, ro-<br />
gori i iqneba wlis bo-<br />
losTvis<br />
biujetis<br />
is<br />
mdgomareoba?<br />
_ mimaCnia, yvela is<br />
parametri, rac exeba saxelmwifos<br />
sakuTar Semosavlebs,<br />
Sesruldeba. konkretulad:<br />
sagadasaxado,<br />
sabaJo da specialur<br />
fondebs, xolo arasagadasaxado<br />
Semosavlebis<br />
gegma ukve Sesrulebulia<br />
(vgulisxmob prokuraturis<br />
mier amoRebul Tanxebs).<br />
rac Seexeba grantebsa<br />
da ucxour kreditebs,<br />
romelic sakmao<br />
odenobiTaa, xarjebis 25<br />
+ dafaravs, damokidebulia<br />
rogorc Cvenze aseve<br />
donor organizaciebze.<br />
gaaCnia rogor warvmar-<br />
TavT maTTan urTierTobebs.<br />
imedi maqvs am mimarTulebiTac<br />
araviTari<br />
safrTxe ar Seeqmneba biujets.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
62
T v i d a n T v e m d e<br />
30 aprils<br />
gaimarTa<br />
parlamentis saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetis<br />
sxdoma, romelzec<br />
imsjeles `saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
kanonis proeqtsa<br />
da dokumentze `saqarTvelos<br />
2005 wlis saxelmwifo<br />
biujetis proeqtis<br />
ZiriTadi monacemebisa da<br />
mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />
sxdomis muSaobaSi monawileobda<br />
finansTa ministris<br />
moadgile vasil<br />
gigolaSvili. ZiriTadad,<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
biujeti ganixiles. rogorc<br />
sxdomaze aRiniSna,<br />
miuxedavad imisa, rom<br />
konstituciis mixedviT<br />
parlamentis biujeti avtonomiuria<br />
da mas parlamenti<br />
Tavad gansazRvravs,<br />
finansTa saministrom<br />
igi TviTneburad<br />
Secvala. warmodgenili<br />
kanonproeqtis mixedviT,<br />
parlamentis biujeti 10<br />
mln. 405 300 lariT ganisazRvra.<br />
saproceduro<br />
sakiTxTa da wesebis komitetis<br />
wevrTa azriT,<br />
parlamentis biujeti 13<br />
mln.-mde unda gaizardos<br />
imisaTvis, rom parlamentis<br />
wevrebsa da parlamentis<br />
aparatis TanamSromlebs<br />
nayofieri mu-<br />
Saobis saSualeba mieces.<br />
deputatebma ganixiles,<br />
agreTve, saproceduro sakiTxTa<br />
da wesebis komitetis<br />
debulebis proeqti.<br />
komitetma miiRo gadawyvetileba<br />
parlamentis<br />
plenarul sxdomaze ganixilon<br />
konstantine beriZis,<br />
ramaz TedoraZisa<br />
da zaqaria SerazadaSvilis<br />
sadeputato uflebamosilebis<br />
cnobis sakiTxi,<br />
radgan maT yvela dokumenti<br />
ukve warmoadgines.<br />
ganixiles im deputatTa<br />
uflebamosilebis moxsnis<br />
sakiTxic, romlebic amJamad<br />
aRmasrulebel xeli-<br />
gadavidnen<br />
suflebaSi<br />
samuSaod.<br />
3 maiss gaimarTa<br />
parlamentis safinansosabiujeto<br />
komitetis<br />
sxdoma, romelsac komitetis<br />
Tavmjdomare roman<br />
gociriZe uZRveboda,<br />
premier-ministrma zurab<br />
Jvaniam saqarTvelos kanonproeqti<br />
`saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~. sxdomas<br />
finansTa ministri,<br />
deputatebi da mowveuli<br />
stumrebi eswrebodnen.<br />
premier-ministris gancxadebiT,<br />
2004 wlisaTvis<br />
saxelmwifo biujeti naxevari<br />
miliardi lariT<br />
gaizrdeba. prioritetul<br />
sakiTxad darCeba socialuri<br />
xarjebi da maTi<br />
dafinanseba 140 mln. lariT<br />
gaizrdeba. aseve moimatebs:<br />
Zalovani uwyebebis<br />
dafinanseba - 32<br />
mln. lariT; energetikis<br />
- 67 mln. lariT. pirvel<br />
rigSi socialuri davalianebebis,<br />
pensiebis, xelfasebisa<br />
da Semweobebis<br />
gastumreba daiwyeba.<br />
premier-ministrma xazi<br />
gausva im garemoebas, rom<br />
biujetis ganxilvisa da<br />
miRebis vada savaluto<br />
fondTan urTierTobazea<br />
damokidebuli da 26 maiss<br />
savaluto fondis gafar-<br />
Toebul sxdomaze am<br />
fondis mxridan saqarTvelosaTvis<br />
daxmarebis<br />
programebis aRdgenaze<br />
iqneba saubari, rac winaswari<br />
informaciiT, dadebiTad<br />
gadawydeba. amisaTvis,<br />
proceduris mixedviT,<br />
saqarTvelos ama<br />
wlis biujeti ori kviriT<br />
adre mainc unda<br />
iyos miRebuli. isic unda<br />
aRiniSnos, rom parizis<br />
klubSi saqarTvelos valebis<br />
restruqturizacia<br />
savaluto fondis mxridan<br />
dafinansebis aRdgenazea<br />
damokidebuli.<br />
sxdomaze premier-ministrma<br />
ganacxada, rom<br />
mTavroba muSaobs axal<br />
kodeqsze. uaxloesi Tveebis<br />
ganmavlobaSi qveyana-<br />
Si ekonomikuri eqsperimenti<br />
Catardeba: Semoi-<br />
Reben Tavisufal ekonomikur<br />
zonas. amisaTvis<br />
umuSevrobis aqtualuri<br />
zRvaris mqone regioni<br />
SeirCeva; amuSavdeba qvelmoqmedebis<br />
kanonic. ganxorcieldeba<br />
umniSvnelovanesi<br />
reformebi. es gardamavali<br />
periodis gardamavali<br />
biujetia, realuri<br />
biujeti ki sul<br />
sxva gaTvliTa da sizustiT<br />
Sejerdeba~. axali,<br />
stabiluri sagadasaxado<br />
kodeqsis amoqmedebis pirobebSi<br />
ucxouri investiciis<br />
dabandebisaTvis<br />
momgebiani da stabiluri<br />
garemo Seiqmneba.<br />
gamosvlis dasasruls,<br />
premier-ministrma isaubra<br />
im reformaze, romelic<br />
socialuri gadasaxadis<br />
33+-iT Semcirebas<br />
iTvaliswinebs. agreTve,<br />
Sromis bazris legalizaciis<br />
procesSi socialuri<br />
Semosavlebis dacvaze,<br />
risTvisac am sferoSi<br />
sarezervo fondi<br />
unda Seiqmnas. premierministris<br />
gamosvlas damswreTa<br />
mxridan SekiTxvebi<br />
da gancxadebebi mohyva,<br />
rasac zurab Jvaniam<br />
amomwuravad upasuxa.<br />
safinanso-sabiujeto<br />
komitetis Tavmjdomarem<br />
roman gociriZem aRniSna,<br />
biujetis proeqti zedmetad<br />
optimisturad aris<br />
dagegmili, radganac saqarTvelos<br />
mxridan nakisri<br />
valdebulebebis Seusruleblobis<br />
SemTxvevaSi,<br />
SeiZleba donori organizaciebisagan<br />
gegmiT<br />
gaTvaliswinebuli dafinanseba<br />
Sewydes, rac sabiujeto<br />
process CaSlis<br />
saSiSroebis winaSe daayenebs.<br />
b i u j e t i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
63
i u j e t i<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
gadawyda, rom safinanso-sabiujeto<br />
komiteti<br />
`saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonis<br />
proeqts, miRebuli<br />
SeniSvnebisa da winadadebebis<br />
gaTvaliswinebiT,<br />
komitetis Semajamebel<br />
sxdomaze 6 maiss ganixilavs.<br />
5 maiss dargobrivi<br />
ekonomikisa da ekonomikuri<br />
politikis komitetis<br />
sxdomaze 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis<br />
proeqti ganixiles. sxdomas<br />
eswrebodnen ekonomikis,<br />
energetikis, infrastruqturisa<br />
da ganvi-<br />
Tarebis ministrebi, romlebmac<br />
garkveuli SeniSvnebi<br />
gamoTqves. rogorc<br />
komitetis Tavmjdomarem<br />
niko lekiSvilma aRniSna,<br />
es biujeti mTavrobam<br />
eqstremalur viTarebaSi<br />
Seadgina, amdenad, SeniSvna<br />
bevria, magram proeqtSi,<br />
obieqtur mizezTa gamo,<br />
yvela ver iqneba gaTvaliswinebuli.<br />
am biujetis<br />
Sesruleba SesaZlebelia,<br />
amitom komitetis wevrebi<br />
mxars uWeren `saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~<br />
kanonproeqtis I mosmeniT<br />
ganxilvas.<br />
5 maiss ganaTlebis,<br />
mecnierebis, kulturisa<br />
da sportis komitetis<br />
sxdomaze ganixiles kanonproeqtebi:<br />
`saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~<br />
da `saqarTvelos 2005<br />
wlis saxelmwifo biujetis<br />
proeqtis ZiriTadi<br />
monacemebisa da mimarTulebis<br />
Sesaxeb~. sakomiteto<br />
mosmenas komitetis<br />
Tavmjdomare levan ber-<br />
ZeniSvili uZRveboda.<br />
sxdomas eswrebodnen Sesabamisi<br />
saministroebis<br />
warmomadgenlebi da komitetis<br />
wevrebi.<br />
kanonproeqti finansTa<br />
ministris moadgilem vasil<br />
gigolaSvilma warmoadgina.<br />
deputatebma<br />
sxdomaze fundamenturad<br />
ganixiles prioritetuli<br />
dargebis dafinansebis sakiTxebi,<br />
imsjeles transferebsa<br />
da sagareo dafinansebasTan<br />
dakavSirebul<br />
prioritetebze,<br />
iTqva, rom aucilebelia<br />
prioritetebis gansazRvra<br />
saxelmwifo biujetze<br />
myofi organizaciebisTvis,<br />
Sida resursebis mobilizaciis<br />
xarjze dafinansebis<br />
gazrda. saministroebSi<br />
Seiqmneba dargobrivi<br />
komisiebi, xolo<br />
saministros xarjebis<br />
gankargva mrCevelTa sab-<br />
WosTan erTad gadawydeba.<br />
ZeglTa dacvis programis<br />
magivrad daarsdeba kulturuli<br />
memkvidreobis<br />
programa da igi 200<br />
aTasi lariT dafinansdeba.<br />
ganaTlebisa da mecnierebis<br />
ministrma kaxa<br />
lomaiam saqarTvelos istoriisa<br />
da geografiis<br />
saxelmZRvaneloebis ufasod<br />
darigebis aucileblobaze<br />
isaubra da amis<br />
ganxorcielebisTvis prioritetad<br />
kompaqturad<br />
dasaxlebuli raionebis<br />
skolebi daasaxela.<br />
kulturis, sportisa<br />
da ZeglTa dacvis ministris<br />
giorgi gabaSvilis<br />
gancxadebiT, saerTo erovnuli<br />
Rirebulebebis<br />
mqone programebi da dawesebulebebi<br />
kulturis<br />
saministros mier dafinansdeba.<br />
saxelmwifo daafinansebs<br />
Teatralur institutsa<br />
da konservatorias.<br />
komitetis sxdomaze<br />
maswavlebelTa kvalifikaciis<br />
amaRlebisa da gadamzadebis<br />
programebzec<br />
imsjeles. aRiniSna, rom<br />
saqarTvelos prezidentis<br />
mixeil saakaSvilis mier<br />
saakreditacio komisiis<br />
Seqmnis programa ukve<br />
xelmowerilia da male<br />
amoqmeddeba.<br />
komitetis Tavmjdomarem<br />
levan berZeniSvilma<br />
ganacxada, rom miznobriv<br />
sakiTxebTan dakavSirebiT<br />
komiteti calkeul Sexvedrebsa<br />
da samuSaoebs<br />
Caatarebs. azrTa gaziarebis,<br />
gamoTqmuli SeniSvnebisa<br />
da winadadebebis<br />
gaTvaliswinebiT,<br />
ganaTlebis, mecnierebis,<br />
kulturisa da sportis<br />
komiteti daeTanxma `saqarTvelos<br />
2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />
kanonproeqtis parlamentis<br />
plenarul<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
64
sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />
5 maiss janmrTelobis<br />
dacvisa da socialur<br />
sakiTxTa komitetis sxdomaze<br />
ganixiles kanonproeqti<br />
`saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~ da<br />
dokumenti `saqarTvelos<br />
2005 wlis saxelmwifo<br />
biujetis proeqtis Ziri-<br />
Tadi monacemebisa da<br />
mimarTulebebis Sesaxeb~.<br />
sxdomas uZRveboda<br />
janmrTelobis dacvisa da<br />
socialur sakiTxTa komitetis<br />
Tavmjdomaris moadgile<br />
giorgi gegelaSvili.<br />
sakomiteto mosmenas<br />
saqarTvelos finans-<br />
Ta saministros, Sromis,<br />
janmrTelobisa da socialuri<br />
dacvis saministros,<br />
socialuri dazRvevis<br />
erTiani saxelmwifo<br />
fondis warmomadgenlebi<br />
eswrebodnen. kanonproeqtebi<br />
finansTa ministris<br />
moadgilem vasil gigolaSvilma<br />
warmoadgina.<br />
komitetis wevrebma<br />
imsjeles proeqtebis<br />
Taobaze da ZiriTadi<br />
prioritetebis struqturul<br />
ganawilebas ar dae-<br />
Tanxmnen. maT finansTa<br />
ministris moadgiles<br />
TxovniT mimarTes, biujetis<br />
proeqtiT gaTvaliswinebuli<br />
programebi gaSlili<br />
saxiT warmoadginos,<br />
raTa erToblivi intensiuri<br />
muSaobiT es<br />
programebi SeZlebisdagvarad<br />
daixvewos.<br />
xangrZlivi msjelobis,<br />
gamoTqmuli SeniSvnebisa<br />
da winadadebebis gaTvaliswinebiT,<br />
parlamentis<br />
janmrTelobis dacvisa da<br />
socialur sakiTxTa komiteti<br />
daeTanxma `saqarTvelos<br />
2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonproeqtisa<br />
da `saqarTvelos<br />
2005 wlis saxelmwifo<br />
biujetis proeqtis Ziri-<br />
Tadi monacemebisa da mimarTulebebis<br />
Sesaxeb~<br />
dokumentis saqarTvelos<br />
parlamentis plenarul<br />
sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />
5 maiss gaimarTa<br />
regionuli politikis,<br />
TviTmmarTvelobisa da<br />
maRalmTiani regionebis<br />
komitetis sxdoma, romelzec<br />
`saqarTvelos 2004<br />
wlis saxelmwifo biujetis<br />
Sesaxeb~ kanonproeqti<br />
ganixiles. sxdomas komitetis<br />
Tavmjdomaris<br />
moadgile ivane xuxunaiSvili<br />
uZRveboda.<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
komitetis wevrebs<br />
`saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis~<br />
kanonproeqtis ZiriTadi<br />
parametrebis Sesaxeb informacia<br />
finansTa ministris<br />
moadgilem vasil<br />
gigolaSvilma miawoda.<br />
rogorc man aRniSna, saqarTvelos<br />
mTavroba<br />
ZiriTad prioritetebad<br />
socialuri da janmrTelobis<br />
dacvis, energetikis,<br />
sagzao da soflis<br />
meurneobis sferoebs<br />
miiCnevs. mniSvnelovnad<br />
gaizrdeba socialuri<br />
transferebic. informaciam<br />
deputatebi ar<br />
daakmayofila. amis mizezi<br />
isic gaxda, rom ama wlis<br />
biujetis proeqti raionebisTvis<br />
spectransferebis<br />
gadacemas ar iTvaliswinebs,<br />
rac yovelTvis<br />
iyo regionebis ekonomikuri<br />
ganviTarebis erTerTi<br />
mniSvnelovani stimuli.<br />
rogorc sxdomaze<br />
aRiniSna, am transferebis<br />
gauqmeba ar SeiZleba. kanonmdeblebma<br />
maRalmTiani<br />
zonebis sareabilitacio<br />
RonisZiebebis ganxorcielebis<br />
aucileblobazec<br />
gaamaxviles yuradReba.<br />
amitom, komitetis wevrTa<br />
daskvniT, warmodgenili<br />
kanonproeqtiT regionuli<br />
politika faqtobrivad<br />
gansazRvruli ar aris.<br />
rogorc ivane xuxunai-<br />
Svilma ganacxada, komitetis<br />
wevrTa moTxovniT,<br />
biujetis proeqtSi wina<br />
wlebis gamocdilebis<br />
gaTvaliswinebiT spectransferebisaTvis<br />
aucileblad<br />
unda dafiqsirdes<br />
garkveuli Tanxa da kanonproeqtis<br />
parlamentSi<br />
mxardaWeris Semdeg, mTavrobam<br />
unda warmoadginos<br />
struqtura am spectransferis<br />
xarjviT nawilSi.<br />
uaxloes momavalSi parlamentSi<br />
aucileblad<br />
unda Sevides kanonproeqtebi<br />
adgilobrivi TviTmmarTvelobis<br />
biujetebis<br />
b i u j e t i<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
65
T v i d a n T v e m d e<br />
b i u j e t i<br />
Sesaxeb, qonebrivi gamijvnis<br />
Taobaze da sxva,<br />
winaaRmdeg SemTxvevaSi<br />
adgilebze TviTmmarTvelobis<br />
ganxorcieleba<br />
Zneli warmosadgenia.<br />
`saqarTvelos 2004<br />
wlis saxelmwifo biujetis~<br />
kanonproeqtTan dakavSirebiT<br />
deputatebis<br />
mier gamoTqmuli SeniSvnebi<br />
da winadadebebi finansTa<br />
saministros gadaecema.<br />
6 maiss parlamentis<br />
safinanso-sabiujeto komitetis<br />
sxdomaze, romelsac<br />
komitetis Tavmjdomare<br />
roman gociriZe<br />
uZRveboda, komitetis<br />
wevrebma da mowveulma<br />
specialistebma finansTa<br />
ministris moadgiles vasil<br />
gigolaSvils mousmines.<br />
man `2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />
kanonproeqtis irgvliv<br />
finansTa saministros<br />
misamarTiT dasmul<br />
SekiTxvebs upasuxa.<br />
komitetis Tavmjdomaris<br />
mosazrebiT, saxelmwifo<br />
moxeleebis xelfasebis<br />
zrdisaTvis miRebuli<br />
grantebis cifruli<br />
maCvenebeli proeqtSi aucileblad<br />
unda aisaxos.<br />
komitetis wevrebs saku-<br />
Tari mosazrebebi gauziara<br />
amave komitetis<br />
Tavmjdomaris moadgilem<br />
vladimer papavam, amasTan<br />
man aRniSna, rom sesiaze<br />
proeqtis ganxilvas mxars<br />
dauWers, Tumca, biujetTan<br />
dakavSirebiT mTavrobis<br />
did optimizms<br />
ar iziarebs. sayuradRebo<br />
winadadebebi da mosazrebebi<br />
gamoTqves safinansosabiujeto<br />
komitetis<br />
wevrebma da saministroebidan<br />
biujetze pasuxismgebelma<br />
pirebma.<br />
xangrZlivi msjelobisa<br />
da azrTa urTierTgacvlis<br />
Semdeg, safinansosabiujeto<br />
komitetis<br />
wevrebma kenWi uyares da<br />
SeniSvnebisa da winadadebebis<br />
gaTvaliswinebiT,<br />
`2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis~ proeqtis sesiaze<br />
ganxilvas mxari dau-<br />
Wires.<br />
6 maiss parlamentis<br />
iuridiul sakiTxTa; adamianis<br />
uflebaTa dacvisa<br />
da samoqalaqo integraciis<br />
komitetebis wevrebma<br />
`2004 wlis saxelmwifo<br />
biujetis~ proeqtis<br />
ganxilvis Taobaze er-<br />
Toblivi sxdoma Caatares.<br />
sxdomas eswrebodnen am<br />
komitetebis Tavmjdomareebi<br />
levan beJaSvili<br />
da elene TevdoraZe, aseve<br />
sxvadasxva struqturisa<br />
da uwyebis warmomadgenlebi.<br />
finansTa ministris<br />
moadgilem vasil gigolaSvilma<br />
komitetebis<br />
wevrebs proeqtis Ziri-<br />
Tadi parametrebi gaacno.<br />
misi gancxadebiT, saerTo<br />
sasamarTloebisa da uzenaesi<br />
sasamarTlos am<br />
wlis biujetis zRvruli<br />
moculobis gansazRvrisas<br />
finansTa saministrom gai-<br />
Tvaliswina `saqarTvelos<br />
sabiujeto sistemis Sesaxeb~<br />
saqarTvelos kanonisa<br />
da `saerTo sasamarTloebis<br />
Sesaxeb~ saqarTvelos<br />
organuli kanonis Ziri-<br />
Tadi moTxovnebi. saerTo<br />
sasamarTloebis departamentis<br />
dafinansebis<br />
parametri 8.360 aTasi<br />
lariT ganisazRvra, uzenaesi<br />
sasamarTlos dafinansebis<br />
zRvruli moculoba<br />
2.105 aTasi laria.<br />
sakonstitucio sasamarTlosaTvis<br />
gamoiyo 1.268.6<br />
aTasi lari.<br />
finansTa ministris<br />
moadgilis gancxadebiT,<br />
2004 wels iusticiis<br />
saministros dafinansebis<br />
moculobis parametrma<br />
sabiujeto saxsrebis xaziT<br />
14.473.6 aTasi lari<br />
Seadgina, maT Soris, sasjelaRsrulebis<br />
dawesebulebisaTvis<br />
10.148.7 aTasi<br />
lari gamoiyo.<br />
vasil gigolaSvilma<br />
deputatebs informacia<br />
miawoda iusticiis saministrosaTvis<br />
miwis marTvisa<br />
da saarqivo departamentebis<br />
gadacemis Taobaze.<br />
Seqmnilia axali<br />
struqturuli qvedanayofi<br />
- arasapatimro sasjelaRsrulebisa<br />
da aprobaciis<br />
biuro. 2004<br />
wlis biujetis proeqtSi<br />
gaTvaliswinebulia xarjebi<br />
misi funqcionirebisaTvis.<br />
saqarTvelos prokuraturis<br />
dafinanseba 1.878.1<br />
aTasi lariT gaizarda<br />
da 10.388.7 aTasi lari<br />
Seadgina. vasil gigolaSvilis<br />
ganmartebiT, aRniSnuli<br />
zrda am struqturaSi<br />
gasatarebuli sistemuri<br />
reformis aucileblobidan<br />
gamomdinareobs.<br />
komitetebis wevrebis<br />
mosazrebiT, mocemuli parametrebi<br />
garkveuli<br />
struqturebis efeqturad<br />
funqcionirebisaTvis sakmarisi<br />
ar aris. magali-<br />
Tad, iusticiis saministros<br />
damatebiT sWirdeba<br />
1 mln. lari; prokuraturas<br />
- 1.800 aTasi lari;<br />
saerTo sasamarTloebs<br />
- 1.700 aTasi lari. gasaTvaliswinebelia<br />
miwis-<br />
ZvriT dazaralebulTa-<br />
Tvis damatebiTi saxsrebis<br />
gamoyofac.<br />
sxdomaze xazgasmiT<br />
iTqva, rom gardamaval<br />
periodSi myof qveyanas<br />
gardamavali biujeti<br />
sWirdeba. vasil gigolaSvilis<br />
ganmartebiT, amave<br />
proeqtis koreqtireba or<br />
TveSi aucilebeli gaxdeba.<br />
komitetebis wevrebi<br />
swored am faqtoris<br />
gaTvaliswinebiT gadawyvetes<br />
daeTanxmon Tu ara<br />
`saqarTvelos 2004 wlis<br />
saxelmwifo biujetis Sesaxeb~<br />
kanonproeqtis parlamentis<br />
plenarul<br />
sxdomaze I mosmeniT ganxilvas.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
66
T v i d a n T v e m d e<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
dadgenileba<br />
aWaris avtonomiur respublikaSi Seqmnil<br />
viTarebasTan dakavSirebiT<br />
saqarTvelos parlamenti gamoxatavs Rrma SeSfoTebas aWaris avtonomiur respublikaSi<br />
Seqmnili viTarebis gamo.<br />
aslan abaSiZis xelisuflebaSi mosvlis Semdeg aWaris avtonomiuri respublikis<br />
teritoriaze ara mxolod uxeSad da permanentulad irRveva saqarTvelos moqalaqeTa<br />
uflebebi da Tavisuflebebi, aramed aSkaraa SeiaraRebuli amboxis, qveynis konstituciuri<br />
wyobisa da teritoriuli mTlianobis xelyofis mcdeloba.<br />
aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze yoveldRiur praqtikad iqca<br />
politikuri oponentebis devna, fizikuri angariSsworeba, politikuri motiviT dapatimreba,<br />
mSvidobiani manifestaciebis darbeva, opoziciis ofisebis darbeva da dawva, Jurnalistebis<br />
Seviwroeba, fizikuri Seuracxyofa da muqara, saqarTvelos moqalaqeebisaTvis gadaadgilebis<br />
Tavisuflebis SezRudva. aWaris samarTaldamcav struqturebs arc erT aseT faqtTan<br />
dakavSirebiT ar daukavebiaT da ar dausjiaT damnaSaveebi; ufro metic, dRemde mimdinare<br />
movlenebSi aSkaraa adgilobrivi samarTaldamcavi organoebis uSualo monawileoba, romlebic,<br />
Tavis mxriv, avtonomiuri respublikis xelmZRvanelobis miTiTebebs asruleben.<br />
dauSvebelia saTanado reagirebis gareSe darCes avtonomiuri respublikis teritoriaze<br />
saxelmwifo xelisuflebisa da saqarTvelos konstituciis moTxovnebisadmi pirdapiri<br />
daumorCileblobis faqtebi _ mosaxleobisaTvis iaraRis masobrivad ukanonod darigeba,<br />
ukanono SeiaraRebuli formirebebis Seqmna, mZime teqnikisa da sabrZolo safreni saSualebebis<br />
ukontrolod SeZena, romelTa amoRebaze, neitralizaciasa da saqarTvelos xelisuflebisaTvis<br />
gadacemaze aWaris avtonomiuri respublikis meTaurma uari ganacxada. daumorCileblobaze<br />
miuTiTebs agreTve saqarTvelos Tavdacvisa da Sinagan saqmeTa saministroebis SenaerTebis,<br />
kerZod, Tavdacvis saministros 25-e brigadis, Sinagani jarisa da sasazRvro nawilebis<br />
aWaraSi dislocirebuli nawilebis xelmZRvanelTa gamosvla centraluri uwyebebis<br />
daqvemdebarebidan; saqarTvelos prezidentisaTvis avtonomiuri respublikis teritoriaze<br />
SesvlaSi xelis SeSla ukanono SeiaraRebuli formirebebis mier; saqarTvelos centraluri<br />
saarCevno komisiis wevrebis gamoZeveba da Tavmjdomaris arSeSveba aWaris teritoriaze, ris<br />
gamoc CaiSala saparlamento arCevnebi qobuleTisa da xulos saarCevno olqebSi.<br />
uaRresad sagangaSoa aWaris avtonomiuri respublikis uSiSroebis saministros<br />
moqmedebebi; samarTaldamcavi organoebis mier mopovebuli monacemebis Tanaxmad, swored igi<br />
uwevs organizebas diversiuli da kriminaluri jgufebis momzadebas.<br />
avtonomiuri respublikis xelisuflebis poziciis gamo ver xerxdeba qveynis<br />
teritoriaze erTiani sabiujeto da sagadasaxado disci plinisa da angariSvaldebulebis<br />
uzrunvelyofa.<br />
saqarTvelos parlamenti miiCnevs, rom avtonomiuri respublikis teritoriaze aseTi<br />
viTarebis SenarCuneba yovlad dauSvebelia. parlamenti adasturebs, rom arsebobs saxelmwifo<br />
xelisuflebis politikuri neba da mzadyofna, yvela aRniSnuli problemis mogvarebis<br />
Semdeg aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze gagrZeldes adgilobrivi mmarTvelobis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
67
T v i d a n T v e m d e<br />
organoTa Seuferxebeli funqcionireba regionis avtonomiuri statusis, saqarTvelos<br />
konstituciisa da demokratiis fundamenturi princi pebis dacviT.<br />
saqarTvelos parlamenti mimarTavs saqarTvelos yvela moqalaqes, gansakuTrebiT _<br />
avtonomiuri respublikis xelisuflebis rigiT warmomadgenlebs, gamoiCinon maTTvis Cveuli<br />
politikuri sibrZne, ar miiRon monawileoba saqarTvelos saxelmwifos, misi teritoriuli<br />
mTlianobisa da konstituciuri wyobis sawinaaRmdego qmedebebSi da ar daemorCilon<br />
qveynis interesebis winaaRmdeg mimarTul brZanebebs.<br />
zemoaRniSnulidan gamomdinare, saqarTvelos parlamenti adgens:<br />
1. saqarTvelos prezidentma da mTavrobam uzrunvelyon qveynis erTiani konstituciuri<br />
sivrcis xelSeuxebloba, aWaris avtonomiuri respublikis teritoriaze saxelmwifo<br />
xelisuflebis organoebis mier konstituciur uflebamosilebaTa normaluri ganxorcielebis<br />
SesaZlebloba, adamianis uflebaTa darRvevis aRkveTa.<br />
2. daevalos saqarTvelos generalur prokuraturasa da Sinagan saqmeTa saministros,<br />
moaxdinon saqarTvelos kanonmdeblobiT gaTvaliswinebuli reagireba aWaris avtonomiur<br />
respublikaSi adamianis uflebaTa darRvevis TiToeul faqtze da ganaxorcielon<br />
sisxlissamarTlebrivi devna aRniSnuli samarTaldarRvevebis Camden pirTa mimarT.<br />
3. saqarTvelos saxelmwifo uSiSroebisa da Sinagan saqmeTa saministroebma SeimuSaon<br />
da ganaxorcielon ukanono SeiaraRebuli formirebebis neitralizaciis da mosaxleobisaTvis<br />
ukanonod darigebuli iaraRis amoRebis gegma.<br />
4. daevalos saqarTvelos generalur prokuraturas, Sinagan saqmeTa, Tavdacvisa da<br />
saxelmwifo uSiSroebis saministroebs, moaxdinon saqarTvelos kanonmdeblobiT<br />
gaTvaliswinebuli reagireba saqarTvelos umaRlesi mTavarsardlisa da saxelmwifo<br />
xelisuflebis uflebamosili organoebis mier gacemuli brZanebebis Seusruleblobis TiToeul<br />
faqtze da ganaxorcielon sisxlissamarTlebrivi devna aRniSnuli samarTaldarRvevebis<br />
Camden pirTa mimarT.<br />
5. saqarTvelos sagareo saqmeTa saministrom uzrunvelyos saerTaSoriso<br />
sazogadoebriobis informireba aWaris avtonomiur respublikaSi Seqmnili rTuli politikuri<br />
da kriminogenuli viTarebis, adamianis uflebaTa uxeSi darRvevis faqtebis Sesaxeb da<br />
mimarTos mas am qmedebebis adekvaturad Sefasebis TxovniT.<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
Tavmjdomare<br />
nino burjanaZe<br />
Tbilisi,<br />
2004 wlis 23 aprili<br />
# 22-Is<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
68
T v i d a n T v e m d e<br />
saqarTvelos parlamentis<br />
gancxadeba<br />
saqarTvelos parlamenti miesalmeba aWaris avtonomiur respublikaSi 5-6 maiss momxdar<br />
movlenebs da kmayofilebiT aRniSnavs, rom saqarTvelos moqalaqeTa simtkicis, qveynis<br />
aRmasrulebeli da sakanonmdeblo xelisuflebis gonivruli moqmedebebisa da sxva, megobrulad<br />
ganwyobil, saxelmwifoTa mTavrobebis erToblivi ZalisxmeviT moxerxda krizisuli viTarebis<br />
srulad ganmuxtva, romelic Seqmnili iyo regionSi aWaris avtonomiuri respublikis<br />
yofili meTauris antikonstituciuri, Zaladobrivi da separatistuli qmedebebis Sedegad.<br />
saqarTvelos parlamenti gamoxatavs aRtacebas aWaris avtonomiuri respublikis<br />
teritoriaze mcxovreb saqarTvelos moqalaqeTa gmiruli moqmedebis gamo da qeds ixris<br />
yvela im adamianis _ studentebis, Jurnalistebis, rigiTi moqalaqeebis _ winaSe, vinc,<br />
miuxedavad fizikuri, moraluri da politikuri terorisa, ar Sedrka da bolomde daicva<br />
qveynis erTianoba. maT kvlav daamtkices, rom qarTveli eri imsaxurebs, Rirseuli adgili<br />
daikavos evropis demokratiuli erebis ojaxSi. msofliom kidev erTxel dainaxa, rom<br />
gasuli wlis noembris demokratiuli revolucia SemTxveviToba ar yofila _ igi Tavisuflebis,<br />
demokratiisa da samarTlianobis idealebisadmi qarTveli xalxis erTgulebis Sedegia.<br />
saqarTvelos parlaments miaCnia, rom aWaris avtonomiur respublikaSi arsebuli viTareba<br />
unda gaxdes qveyanaSi integraciuli procesebis gaZlierebisa da sruli samoqalaqo<br />
Tanxmobis miRwevis safuZveli. am etapze aWaras sWirdeba mSvidoba, ganiaraReba, intensiuri<br />
mzadeba demokratiuli arCevnebis Casatareblad da srulfasovani saxelisuflebo institutebis<br />
Sesaqmnelad. parlamenti Tvlis, rom am miznebis gansaxorcieleblad, sirTulis miuxedavad,<br />
regionis mosaxleoba ar unda ahyves emociebs da yvelam erTad unda Cauyaros saZirkveli<br />
aWaraSi axali, erovnuli, demokratiuli mmarTvelobis sistemis Camoyalibebas. parlamenti<br />
srulad uWers mxars saqarTvelos prezidentis iniciativas aWaris avtonomiuri respublikis<br />
xelisuflebis im yofil Tu moqmed warmomadgenelTa xelSeuxeblobis garantiebis gacemis<br />
Sesaxeb, romelTac xeli Seuwyves krizisis mSvidobian mogvarebas.<br />
saqarTvelos parlamenti gamoxatavs kmayofilebas qveynis xelisuflebis efeqtiani,<br />
gonivruli da koordinirebuli moqmedebis gamo. parlamenti sagangebod aRniSnavs saqarTvelos<br />
prezidentis udides wvlils aWaraSi demokratiis gamarjvebasa da qveynis gamTlianebisaken<br />
morigi nabijis gadadgmaSi, vinaidan swored prezidentis piradma simamacem, TavSekavebulobam<br />
da politikurma windaxedulobam Seasrula gadamwyeti roli krizisuli viTarebis mSvidobianad<br />
da qveynisaTvis sasikeTod ganmuxtvaSi.<br />
saqarTvelos parlamenti madlierebiT mimarTavs yvela im megobruli saxelmwifos<br />
mTavrobebs, romelTac TavianTi moqmedebebiT xeli Seuwyves qveyanaSi mimdinare procesebis<br />
mSvidobianad, konstituciur kalapotSi warmarTvas. parlamenti miesalmeba da aRniSnavs<br />
ruseTis federaciis xelmZRvanelobisa da piradad ruseTis prezidentis konstruqciul<br />
rols Seqmnili mdgomareobis mowesrigebaSi.<br />
saqarTvelos parlamenti imeds gamoTqvams, rom aWaraSi demokratiis gamarjveba iqneba<br />
morigi nabiji qarTuli saxelmwifos mSeneblobis grZel da rTul gzaze, romlis saboloo<br />
mizania erTiani, teritoriulad urRvevi, demokratiuli, samarTlebrivi da evropuli ti pis<br />
qveynis Seqmna.<br />
Tbilisi,<br />
2004 wlis 7 maisi<br />
# 38-Is<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
69
T v i d a n T v e m d e<br />
`aslan abaSiZis gancxadebebi, ukve<br />
misi avadmyofobis<br />
istoriisTvisaa~ aqtualuri<br />
giga bokeria -<br />
iuridiul sakiTxTa<br />
komitetis<br />
Tavmjdomaris<br />
moadgile<br />
_ batono giga,<br />
Tqveni i azriT iT ram ganapiroba<br />
masobrivi ga-<br />
mosvlebi da mitingebi<br />
ingebi<br />
aWaraSi?<br />
_ aWaraSi ganviTarebuli<br />
movlenebis preistorias<br />
warmoadgens aslan<br />
abaSiZis Tormetwliani<br />
mmarTveloba. am<br />
adamianma moaxdina Zalauflebis<br />
uzurpacia da<br />
amas Tbilisis mxardaWeramac<br />
Seuwyo xeli. zedapiruli<br />
konfliqtebis<br />
miuxedavad centrsa da<br />
regions Soris, maTi interesebi<br />
mraval sakiTxSi<br />
emTxveoda erTmaneTs. ra<br />
Tqma unda, aslan abaSiZes<br />
hqonda Zala, riTac moaxerxa<br />
aWaris mosaxleobis<br />
winaaRmdegobis daTrgunva.<br />
is yovel dRe<br />
zRudavda xalxis samoqalaqo<br />
Tavisuflebebs da<br />
mdidrdeboda maT xarjze.<br />
avtoritaruli diqtatoris<br />
msgavsad, manac<br />
Seqmna Tavisi mxardamWerebis<br />
kasta, daeyrdno<br />
klanebs, misca maT Zalaufleba<br />
da isini akontrolebdnen<br />
sazogadoebas,<br />
bizness da, saerTod,<br />
yvela sferos. aslan aba-<br />
SiZem Seqmna represiuli<br />
aparati, SiSis atmosfero<br />
da sainformacio<br />
izolaciaSi moaqcia xalxi.<br />
garkveul nawilze es<br />
did gavlenasac axdenda,<br />
ramac Tavisi Sedegi gamoiRo.<br />
centraluri xelisuflebis<br />
mimarT moxda<br />
zogadi, magram safu-<br />
Zvliani gaucxoeba. abaSiZe<br />
arwmunebda xalxs, rom<br />
is icavda maT SevardnaZis<br />
reJimisagan, qmnida<br />
`mtris xats.~<br />
aWara unikaluri regionia<br />
da sxva regionebisagan<br />
gansxvavebiT, iq<br />
meti fuli trialebda,<br />
es, ra Tqma unda, garkveul<br />
jgufebs akmayofilebda,<br />
Tumca aWaraSi<br />
ufro didi socialuri<br />
ufskruli arsebobda,<br />
vidre saqarTvelos sxva<br />
kuTxeSi. aslan abaSiZe<br />
gaxldaT miliarderi,<br />
romelic kapiks ar xarjavda<br />
aWaraSi socialuri<br />
mdgomareobis gasaumjobeseblad.<br />
mas hqonda<br />
mxolod ramdenime `saCvenebeli~<br />
baRi da skola,<br />
rac savsebiT akmayofilebda.<br />
es cxadia icoda<br />
aWaris mosaxleobis didma<br />
nawilma da amis mimarT<br />
yovelTvis hqonda winaaRmdegobis<br />
grZnoba, ramac<br />
ganapiroba kidec sayovelTao<br />
gamosvlebi aWaraSi.<br />
_ rogor da ratom<br />
Caigdo erTma adamian-<br />
ma amxela Zalaufleba?<br />
_ es yvelaferi xdeboda<br />
nabij-nabij. mogexsenebaT,<br />
aslan abaSiZe<br />
zviad gamsaxurdias xelisuflebis<br />
dros dainiSna<br />
am Tanamdebobaze.<br />
es Zalian didi Secdoma<br />
iyo, Tumca, rogorc axla<br />
irkveva, is daniSnes garkveuli<br />
pirobiT, separacia<br />
mas araTu ar unda<br />
moexdina, aramed, piriqiT<br />
integracia unda momxdariyo.<br />
saubari iyo avtonomiis<br />
gauqmebazec, magram<br />
man es piroba ar<br />
Seasrula, daiwyo brZola<br />
Zalauflebis xelSi Casagdebad.<br />
bunebrivia, es<br />
moxda maSindeli xelisuflebisa<br />
da gareSe<br />
Zalebis mxardaWeriT. amis<br />
Semdeg man nel-nela<br />
daiwyo represiebi politikuri<br />
speqtrisa da<br />
Tavisi oponentebis winaaRmdeg:<br />
nawili daapatimra,<br />
nawils saxl-kari<br />
aufeTqa, xolo Tavisufali<br />
mediis Canasaxebi,<br />
romelic aWaraSi arsebobda,<br />
bolomde amoZirkva<br />
da ar dauSva axali<br />
mediis ganviTareba. man<br />
klanuri mmarTvelobis<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
70
qveS moaqcia yvela ekonomikuri<br />
berketi. noembris<br />
revoluciam Zalian<br />
didi gavlena iqonia aWaris<br />
sazogadoebaze, maT<br />
realurad dainaxes xalxis<br />
Zalisxmevis Sedegi.<br />
yvelas axsovs noembris<br />
revoluciis periodSi<br />
Zalis gamoyenebiT, motyuebiT<br />
da mosyidviT<br />
rogor Camoiyvana aslan<br />
abaSiZem xalxi Sevardna-<br />
Zis mxardasaWerad da Tu<br />
manamde misgan `mtris<br />
xats~ qmnida, Semdeg aWaris<br />
sazogadoebis Tvalwin<br />
yvelaferi radikalurad<br />
Seicvala, abaSiZis<br />
momxreebi SevardnaZis<br />
mxardamWer mitingze idgnen,<br />
Semdeg ki aWaris<br />
yvela maRalCinosani gaiqca<br />
da xalxi miatova.<br />
mitingis zogierT monawiles<br />
ukan dasabrunebeli<br />
fulic ki ar hqonda<br />
da aWaraSi nacionaluri<br />
moZraobis aqtivistebi<br />
aZlevdnen, rom dabrunebuliyvnen.<br />
ase rom aslan<br />
abaSiZem Tavad daaCqara<br />
Tavisi mmarTvelobis aRsasruli,<br />
moaxdina TviTlustracia<br />
sakuTari amomrCevlebis<br />
winaSe da<br />
daanaxa maT, rom xalxs<br />
aqvs Zala. aman daaCqara<br />
aWaris revolucia da<br />
procesebic Seuqcevadi<br />
gaxda. erTaderTi riski<br />
mdgomareobda imaSi, Tu<br />
ramdenad Sors wavidoda<br />
abaSiZe sakuTari interesebis<br />
dasacavad an ramdenad<br />
Seqmnida sisxlisRvris<br />
safrTxes, amitom xelisuflebis<br />
amocana gaxldaT<br />
Zalian mkacri politikis<br />
gatareba. ra Tqma<br />
unda, arsebobda Zalis<br />
gamoyenebis SesaZleblobac,<br />
magram xelisuflebis<br />
mTavaria mizani<br />
iyo amis Tavidan acileba,<br />
rac moxerxda kidec.<br />
_ rogor SeafasebT<br />
aWaraSi momxdar mov-<br />
lenebs?<br />
_ upirveles yovlisa,<br />
aWaraSi ganviTarebuli<br />
movlenebi saqarTvelos<br />
uaxles istoriaSi Seva<br />
rogorc gardamtexi momenti<br />
da is adamianebi<br />
vinc es gardatexa moaxdina,<br />
namdvili gmirebi<br />
arian, maT mTel saqarTvelos<br />
kidev erTi magaliTi<br />
misces imisa, Tu<br />
ras niSnavs xalxis Zala.<br />
am xalxis mmarTvelad<br />
aslan abaSiZis dasma usamarTloba<br />
iyo. isini amas<br />
ar imsaxurebdnen, radgan<br />
Zalian didi samoqalaqo<br />
Rirebulebis moqalaqeebi<br />
arian. am xalxma kidev<br />
erTxel dagvanaxa saqar-<br />
Tvelos aqvs Sansi gaxdes<br />
Zlieri, Tavmoyvare, Tavisufali<br />
da erTiani.<br />
aWaraSi yofnisas nanaxi<br />
da gancdili CemTvis<br />
didi jildo iyo. vigr-<br />
Zeni didi siamaye am<br />
T v i d a n T v e m d e<br />
xalxis saqcielis gamo<br />
da maT mimarT madlierebiT<br />
ganvimsWvale.<br />
_ rogor fiqrobT,<br />
mosalodnelia<br />
revanSi<br />
aslan abaSiZis mxri-<br />
dan? amaswinaT ruseTis<br />
televiziiT<br />
iiT<br />
gamosvlisas<br />
man ganacxada: `po-<br />
litikidan ikidan ar midian.~<br />
_ aslan abaSiZis es<br />
gancxadeba dRes aqtualuri<br />
aRar aris arc<br />
aWarisaTvis da arc<br />
mTlianad saqarTvelosaTvis.<br />
ukidures SemTxvevaSi,<br />
es SeiZleba aqtualuri<br />
iyos mxolod<br />
misi `avadmyofobis istoriisaTvis.~<br />
rac Seexeba<br />
movlenebis ganviTarebas,<br />
aWaraSi Zalian didi memkvidreobaa<br />
datovebuli:,<br />
moxdeba totaluri mmar-<br />
Tvelobis struqturis<br />
gadawyoba civilizebul<br />
menejmentsa da mmarTvelobaze.<br />
saqarTvelos prezidenti<br />
Zalian optimisturadaa<br />
ganwyobili,<br />
radgan aWara didi SesaZleblobebis<br />
mqone<br />
kuTxea, sadac, aseve, didi<br />
potencialis mqone xalxi<br />
cxovrobs, swored isini<br />
gaxdebian Cveni qveynis<br />
realuri ayvavebis da<br />
progresis magaliTi mTeli<br />
saqarTvelosTvis. imedi<br />
maqvs, es Zalian male<br />
moxdeba.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
71
T v i d a n T v e m d e<br />
saqarTvelos organuli kanoni<br />
saqarTvelos saxelmwifo himnis Sesaxeb<br />
muxli 1<br />
saqarTvelos konstituciis me-11 muxlis Tanaxmad dadgenil iqnes<br />
saqarTvelos saxelmwifo himnis teqsti da musika (Tan erTvis).<br />
muxli 2<br />
saqarTvelos saxelmwifo himnis oficialuri Sesrulebis wesi<br />
ganisazRvreba saqarTvelos prezidentis brZanebulebiT.<br />
muxli 3<br />
am kanonis amoqmedebisTanave Zaladakargulad CaiTvalos 1990<br />
wlis 14 noembris saqarTvelos organuli kanoni `saqarTvelos<br />
saxelmwifo himnis Sesaxeb~.<br />
muxli 4<br />
es kanoni amoqmeddes gamoqveynebisTanave.<br />
saqarTvelos prezidenti mixeil saakaSvili<br />
Tbilisi,<br />
2004 wlis 21 maisi,<br />
#72-Is<br />
saqarTvelos saxelmwifo himni<br />
`Tavisufleba~<br />
leqsi daviT maRraZis<br />
Cemi xatia samSoblo,<br />
saxate mTeli qveyana,<br />
ganaTebuli mTa-bari,<br />
wilnayaria RmerTTana.<br />
Tavisufleba dRes Cveni<br />
momavals umRers didebas,<br />
ciskris varskvlavi amodis<br />
da or zRvas Sua brwyindeba,<br />
dideba Tavisuflebas,<br />
Tavisuflebas dideba.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
72
T v i d a n T v e m d e<br />
meeWveba, axali himni xalxma gaiTavisos da imReros<br />
igi xalxma miiRos rogorc<br />
himni da, amasTanave,<br />
imReros kidec. gava dro<br />
da Cven am sakiTxs aucileblad<br />
mivubrundebiT,<br />
magram jer sazogadoebas<br />
unda vacadoT. gaaCnia,<br />
xalxi rogor Seegueba<br />
am melodias.<br />
saqarTvelos saxelmwifo<br />
atributikis problemaTa<br />
Semswavleli da winadadebaTa<br />
SemmuSavebeli<br />
droebiTi saxelmwifo<br />
komisiis Tavmjdomare_<br />
eldar<br />
Sengelaia<br />
_ batono eldar,<br />
ra datvirTva aqvs axa-<br />
li saxelmwifo dro-<br />
Sis simbolikas, masze<br />
gamosaxul jvrebs da<br />
ferebs?<br />
_ am droSis simbolikis<br />
heraldikuri axsna<br />
aseTia: droSis SuagulSi<br />
gamosaxuli didi jvari<br />
aris macxovris simbolo,<br />
oTxi patara jvari ki<br />
misi oTxi samsWvalisia.<br />
rac Seexeba ferebs -<br />
wiTels da TeTrs, es<br />
aris tradiciuli, qarTuli<br />
droSisaTvis damaxasiaTebeli<br />
ferebi. Tu<br />
gadavxedavT istorias,<br />
mecamete saukunidan moyolebuli<br />
saqarTvelos<br />
dedaqalaqis Tavze swored<br />
aseTi droSa frialebda.<br />
amas uamravi wyaro<br />
adasturebs. saeklesio<br />
droSazec aris gamosaxuli<br />
aseTi tipis xuTjvriani<br />
kompozicia. numizmatikis<br />
istoriaSic<br />
gvxvdeba jvrebi monetebze.<br />
aqedan gamomdinare,<br />
gvaqvs imis Tqmis<br />
safuZveli, rom saqarTvelos<br />
dRevandeli dro-<br />
Sa aris gaerTianebuli<br />
saqarTvelos simbolo.<br />
garda amisa, aRsaniSnavia<br />
isic, rom Cvenma sazogadoebam<br />
es droSa miiRo<br />
da gaiTavisa, rac Zalian<br />
mniSvnelovania.<br />
_ himnis is<br />
Seqmnis<br />
is<br />
istoriazec<br />
iazec<br />
gvesaubreT,<br />
mogexsenebaT, himnis<br />
is musikas Tavisi i<br />
spe-<br />
cifika,<br />
struqtura<br />
aqvs. himnis is<br />
teqstic<br />
ic<br />
Tavisebur<br />
midgomas<br />
moiTxovs.<br />
TqvenTvis,<br />
Tvis,<br />
rogorc<br />
Cveulebrivi<br />
moqalaqisaTvis<br />
misa-<br />
Rebia himnis is<br />
teqsti<br />
da<br />
musika?<br />
_ rodesac saubaria<br />
qveynis himnze, pirvel<br />
rigSi, didi mniSvneloba<br />
eniWeba musikas da Semdeg<br />
teqsts. es, cxadia, ar<br />
niSnavs imas, rom romelime<br />
maTgani ganyenebulad<br />
ganvixiloT, unda<br />
moxdes maTi harmoniuli<br />
Tanxvedra. piradad me<br />
himnis teqsti momwons,<br />
radgan musikas kargad<br />
esadageba. amasTan dakav-<br />
SirebiT poetebma gamoTqves<br />
saintereso mosazrebebi<br />
da SeiZleba iTqvas,<br />
rom maT veTanxmebi. rac<br />
Seexeba musikas, SesaniSnavi<br />
kompozitoris mieraa<br />
Seqmnili, magram meeWveba,<br />
_ saqarTvelos sa-<br />
xelmwifo gerbis Se-<br />
sarCevi konkursi dasrulda,<br />
ramdenad kmayofili<br />
xarT warmod-<br />
genili<br />
namuSevrebiT,<br />
isin<br />
ini i maRal profesiouli<br />
donezea Ses-<br />
rulebul da, albaT,<br />
SerCevac rTuli iqne-<br />
boda...<br />
_ Cveni komisia mu-<br />
Saobda am sakiTxze. warmodgenili<br />
31 proeqtidan<br />
SeirCa TxuTmeti, romelic<br />
akmayofilebda konkursis<br />
pirobebs. namuSevari<br />
gamoifina `cisfer<br />
galereaSi~. SerCeva, mar-<br />
Tlac, gagviZnelda, radganac<br />
yvela, namuSevari<br />
maRal doneze iyo Sesrulebuli,<br />
rac Zalian<br />
sasixaruloa.<br />
1993 wels Seiqmna heraldikis<br />
sabWo. romlis<br />
wevri mec gaxldiT, maSin<br />
jer kidev bundovnad<br />
saubrobdnen heraldikaze,<br />
absoluturi qaosi iyo.<br />
es gasagebicaa, radgan<br />
sabWoTa kavSiris dros,<br />
TiTqmis 70 wlis ganmavlobaSi,<br />
Cveni sazogadoeba<br />
ar iyo informirebuli,<br />
amas xeli Seuwyo<br />
imanac, rom im periodSi<br />
mecnierebmac zurgi aqcies<br />
am umniSvnelovanes sferos.<br />
es droiT iyo gapirobebuli.<br />
saqarTvelo-<br />
Si heraldikas, rogorc<br />
mecnierebas, safuZveli<br />
Caeyara jer kidev mefis<br />
ruseTis dros, magram<br />
gvqonda ara saxelmwifo,<br />
aramed sagvareulo heraldika.<br />
1993 wlis Semdeg<br />
moxda heraldikis<br />
uecari aRorZineba. gamoCnda<br />
ramdenime sain-<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
73
T v i d a n T v e m d e<br />
tereso axalgazrda heraldikosi,<br />
daiwera wignebi<br />
heraldikis Sesaxeb...<br />
_ ZiriTadad, iTadad,<br />
ra<br />
simbolikaa<br />
gamoyene-<br />
buli<br />
sakonkursod<br />
warmodgenil<br />
gerbeb-<br />
Si?<br />
_ gerbebis ZiriTadi<br />
simboloebi moTavsebulia<br />
farze. umetesad wminda<br />
giorgi, qristes kvarTi,<br />
rac Zalian mniSvnelovania,<br />
zogierT gerbze<br />
gamosaxuli aris oqros<br />
sawmisi, gadajvaredinebuli<br />
xmlebi, zogierTSi<br />
gamoyenebulia Ruza. ikve-<br />
Teba mniSvnelovani ram<br />
- qarTuli heraldikis<br />
tradicia, magram, samwuxarod,<br />
saxelmwifo heraldikis<br />
tradicia zogierT<br />
maTganSi ar Cans.<br />
ufro bagrationTa gerbis<br />
Strixebia gamokve-<br />
Tili. maTi tradiciebidan<br />
proeqtis Semqmnelebi<br />
da heraldikosebi or<br />
ZiriTad atributs iyeneben,<br />
es aris wminda giorgi<br />
da qristes kvarTi.<br />
_<br />
sazogadoebisaT-<br />
vis cnobili gaxda,<br />
rom bagrationebi wii-<br />
naaRmdegebi arian sa-<br />
qarTvelos<br />
saxelmwi-<br />
fo gerbs safuZvlad<br />
maTi sagvareulo gerbi<br />
daedos.<br />
_ es mosazreba ar<br />
aris gamarTlebuli, radgan<br />
heraldikaSi erTi<br />
Strixis Secvlac - niSnavs<br />
siaxles, axal dro-<br />
Sas, axal gerbs, axal<br />
emblemas, Tu axal simbolos.<br />
marTalia, zogierT<br />
proeqtSi mTlianad gamoyenebulia<br />
bagrationTa<br />
gerbi, magram is, rac<br />
bagrationTa gvaris simbolod<br />
aRiqmeboda, umetes<br />
maTganSi ar aris<br />
gamoyenebuli, magaliTad:<br />
Surduli, kravi. xolo<br />
iseTi simboloebi, rogoricaa<br />
wminda giorgi da<br />
kvarTi, aris sruliad<br />
saqarTvelos simboloebi,<br />
amitom heraldikoss aqvs<br />
maTi sxva ferSi gadawyvetisa<br />
da sxva formiT<br />
gamoyenebis ufleba.<br />
_ batono eldar,<br />
heraldikaSi<br />
gamoiye-<br />
neba sami ZiriTadi<br />
iTadi<br />
masala, es aris is<br />
bewvi,<br />
minanqari i da liToni.<br />
i.<br />
heraldikis<br />
kanonebis<br />
Tanaxmad, erTi da<br />
imave masalis erTmaneTTan<br />
gamoyeneba akr-<br />
Zalulia.<br />
magaliTad,<br />
liTonis is liTonze dasma<br />
da a.S. gerbis Ser-<br />
Cevisas Tu miaqcevs<br />
komisia ia amas yuradRe-<br />
bas?<br />
_ marTali brZandebiT,<br />
heraldikaSi Camoyalibebuli<br />
kanonebis mixedviT,<br />
akrZalulia masalebis<br />
erTmaneTTan gamoyeneba,<br />
magram arsebobs<br />
gansakuTrebuli SemTxvevebic,<br />
magaliTad, qristes<br />
kvarTi vercxlisaa, magram<br />
misi foni SeiZleba iyos<br />
oqrosi, cxadia, es dar-<br />
Rvevaa, magram gansakuTrebuli<br />
SemTxvevaa! heraldikis<br />
kanonebis dacva<br />
aucilebelia gerbis Ser-<br />
Cevis dros, amas did<br />
yuradRebas mivaqcevT,<br />
aseve, gaviTvaliswinebT<br />
qarTul tradiciebs da<br />
gerbis mxatvrulobas. es<br />
yvelaferi erTmaneTTan<br />
Serwymuli unda iyos,<br />
da, amasTanave, gamoxatuli<br />
esTetikuri formiT.<br />
imedi maqvs, Cveni sazogadoebisaTvis<br />
misaRebi<br />
gaxdeba es simboloebi<br />
da xalxi gaiTavisebs maT.<br />
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
74
p a r l a m e n t i s u w y e b a n i<br />
75