Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
diogunean; izan ere usain sendoko zenbait gaztatan<br />
konposatu horixe bera dago. Ameriketako Estatu Batuetako<br />
ikerlan baten arabera, konposatu horren usainaren<br />
pertzeptzioa asko aldatzen da testuinguruaren<br />
arabera. Normalean, butirikoaren usainak erreakzio<br />
ezatsegina sortzen du jendearengan, baina janariari<br />
buruz pentsatzeko esaten bazaie usaina atseginagoa<br />
egiten zaie.<br />
Haragi ustelak<br />
batez ere<br />
bi molekula<br />
hauei zor die<br />
usaina.<br />
Bitxia da, baina<br />
perfume eta olio<br />
esentzial gehienetan<br />
ahuntz-usain<br />
‘txarraren’ eragile<br />
berberak daude.<br />
Azido kaproikoak, kaprilikoak eta kaprikoak 6, 8 eta<br />
10 karbono-atomo dituzte hurrenez hurren, eta<br />
ahuntz-usaineko likido oliotsuak dira (caper, latinez,<br />
ahuntza). Ahuntzek ez ezik, pertsonok ere jariatzen<br />
ditugu konposatu horiek (batzuek besteek baino<br />
gehiago), eta gure galtzarbeko kiratsaren parte dira.<br />
Txakurrek beren nagusiaren izerdi-usaina ezagutu<br />
omen dezakete duen azido karboxiliko edukiagatik.<br />
Gizon-emakumeok dirutza ikaragarriak gastatzen<br />
ditugu urtero usain horiek saihesteko balio duten<br />
xaboi, gel eta produktu usain-kentzaileetan; izan ere,<br />
ahuntz-usaina antiestetikoa eta antisoziala da guretzat.<br />
Bitxia da, bestalde, konposatu kirasdun horiexek berak<br />
H 2 N<br />
Putreszina<br />
Kadaberina<br />
H 2 N<br />
NH 2 NH 2<br />
berriro gure gorputzean zabaltzeko are gehiago gastatzen<br />
dugula, azido kaproikoa, kaprilikoa eta kaprikoa<br />
perfume eta olio esentzial gehienetan baitaude.<br />
Amoniakoa, NH 3 , gas pikante kolorgea eta sukoia da<br />
kondizio normaletan. Uretan oso disolbagarria da eta<br />
horrek eragina du haren usainean, oso erraz disolbatzen<br />
baita sudurreko usaimen-epitelioa estaltzen duen<br />
muki urtsuan. Uraren usaina amoniakoarena bezain<br />
pikantea izango litzateke segur aski gure zentzumen-<br />
-organoak harekin hain ohituta egongo ez balira.<br />
Umeldutako Camembert-ak edo Brie-ak ere<br />
amoniako-usaina izaten dute, gas hori osatzen baita<br />
nitrogenodun proteinak deskonposatzen diren heinean.<br />
Igande goizetan gure herrietako kale-kantoietan<br />
egon ohi den usaina mikrobioei eskertu behar diegu;<br />
MEC<br />
O<br />
OH<br />
Azido butirikoa<br />
MEC MEC<br />
O<br />
OH<br />
O<br />
OH<br />
Azido kaproikoa<br />
O<br />
OH<br />
Azido kaprilikoa<br />
Azido kaprilikoa<br />
Ez gabiltza oker oinetako izerdi-<br />
-usainari gazta-usaina deitzen<br />
diogunean; izan ere, usain sendoko<br />
zenbait gaztatan konposatu horixe<br />
bera dago.<br />
E LHUYAR. 208. ZK.<br />
D: 23
Change language