polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ... polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

11.11.2014 Views

gamoagzavnida. mas gadawyvetili qonda esargebla ruseT-osmaleTis omiT, rogorc xelsayreli viTarebiT, raTa ruseTis samxedro da diplomatiuri daxmarebiT mtrisTvis xelidan gamoeglija ZvelisZveli qarTuli miwa-wyali. aqedan gamomdinare, aspinZis brZolis gamomwvevi mizezi 1768 wels dawyebuli ruseT-osmaleTis omi iyo. erekle II da solomon I saerTo mtris winaaRmdeg molaparakebis safuZvelze iwyebdnen sabrZolo moqmedebebs ruseTis daxmarebiT (125, 49). am amocanis wina planze wamoweva imiT iyo ganpirobebuli, rom Cveni samSoblos samxreTiT, uZveles kulturul mxareSi axalcixis Turquli safaSo arsebobda, romelic osmalTa agresiis bazas warmoadgenda. vidre es placdarmi qarTlsa da imereTSi Semosasvlel gzebze batonobda da mtris xelSi iyo, cxadia, saqarTvelos danarCeni raionebis usafrTxoeba uzrunvelyofili ver iqneboda. amitom, erekle mefis strategiuli Canafiqris ganxorcielebisaTvis ruseTTan samxedro kavSiris dadeba, Tu logikas daveyrdnobiT im droisaTvis yvelaze uaxloesi da realuri nabiji iyo. mis mier SemuSavebul samxedro moqmedebebis gegmas Semdegi upiratesoba gaaCnda: 1. osmaleTs xelidan aclida moxerxebul samxedro strategiul placdarms, romelic ukeT uzrunvelyofda saomar moqmedebaTa warmatebiT gaSlas, vidre sxva romelime mimarTuleba. 2. SemuSavebuli gegma ukeT uzrunvelyofda mokavSire mxareTa erTobliv moqmedebas, radgan mas orive qarTuli samefosaTvis garkveuli mniSvneloba hqonda: a) qarTl-kaxeTisaTvis _ axalcixis dakavebiT qarTls osmaleTis Kaqtiuri Semotevis safrTxe exsneboda, ispoboda baza, saidanac mteri saqarTvelos dapyrobas cdilobda. b) imereTisTvis _ axalcixeze laSqroba imereTze Tavdasxmis bazas moSlida, radgan dasavleT saqarTvelos saqmeebs osmaleTi axalcixis faSas meSveobiT akontrolebda. axalcixis dakaveba imereTis cixesimagreebSi myof Turq mecixovneebs daxmarebis wyaros gadauketavda, rasac, bunebrivia, maTi danebeba mohyveboda. 99

zemoxsenebulidan gamomdinare, garkveuli molaparakebebis Semdeg, ruseTis mTavrobam samxedro nawili gamogzavna saqarTveloSi 1200 kaciTa da 12 zarbazniT, general totlebenis meTaurobiT. vin iyo totlebenis pirovneba? rogorc istoriuli masalebidan irkveva, igi tomiT iyo saqsonieli germaneli, avantiuristi. is farulad Ralatobda ruseTs evropaSi warmoebuli sabrZolo moqmedebebis dros. Mmas faruli mimowera hqonda prusiis mefe fridrix II-Tan da samxedro saidumloebebs acnobda. RalatSi mxilebuli dapatimrebul iqna 1763 wels. 1769 wels ekaterine II-is SewyalebiT igi gaanTavisufles da saqarTveloSi gamogzavnili eqspediciis ufrosad daniSnes (112, 655). MmowinaaRmdege mxareTa dapirispirebaSi erekle II Svidi aTasi mebrZoliTa da 3 zarbazniT gamodioda (112, 653). erekle mefis mier SeTavazebuli samxedro moqmedebebis gegma 1769 wlis Semodgomaze totlebens miuRia da rus-qarTvelTa jars am gegmiT unda daewyo moqmedeba. surda Tu ara totlebens, igi mainc unda daZruliyo ereklesTan erTad axalcixisaken, radgan misi adrindeli gancxadebebi axalcixeze laSqrobebSi monawileobaze aSkara uaris Tqmis uflebas ar aZlevda. 1770 wlis 14 aprils erekle mefe da totlebeni rus-qarTvelTa jariT sadgerSi idgnen. totlebens mefisTvis winadadeba miucia, qarTuli jaris nawili sadgeris cixeSi daetovebina, TviTonac survili gamouTqvams 1 zarbaznisa da 60 jariskacis datovebaze, magram erekle mefe amis winaaRmdeg wasula. ,,sadgeris cixeSi jari mTxova dasagdeblad, _ werda erekle ratievs, _ Tavisis jarisac miTxra 60 kacs da erT zarbazans davagdebo. dauSale, magram Cemi rCeva ar miiRo"(98, 59). erekle qarTvelTa jariT md. Savi wylis (,,borjomka~) gayolebiT awyurisaken daiZra. totlebens Tavisi razmis naxevari da 6 zarbazani sadgerSi dautovebia da meore dRes umoklesi gziT (md. mtkvris xeobiT) awyurisken wasula (98, 59). ,,mokavSire Zalebi 1770 wlis 17 aprils borjomis xeobis gavliT mimaval gzaze sakiresTan SeerTda da SuadRisas awyuris cixes alya nawilobriv Semoartyes~ (98, 59). ,,awyura cixis Semodgoma Cemi neba ar iyo _ werda erekle golicins 1770 wlis 10 maiss, - imisaTvis rom radgan 100

gamoagzavnida. mas gadawyvetili qonda esargebla ruseT-osmaleTis omiT,<br />

rogorc xelsayreli viTarebiT, raTa ruseTis <strong>samxedro</strong> da<br />

diplomatiuri daxmarebiT mtrisTvis xelidan gamoeglija ZvelisZveli<br />

qarTuli miwa-wyali.<br />

aqedan gamomdinare, aspinZis brZolis gamomwvevi mizezi 1768 wels<br />

dawyebuli ruseT-osmaleTis omi iyo. <strong>erekle</strong> II da solomon I saerTo<br />

mtris winaaRmdeg molaparakebis safuZvelze iwyebdnen sabrZolo<br />

moqmedebebs ruseTis daxmarebiT (125, 49).<br />

am amocanis wina planze wamoweva imiT iyo ganpirobebuli, rom Cveni<br />

samSoblos samxreTiT, uZveles kulturul mxareSi axalcixis Turquli<br />

safaSo arsebobda, romelic osmalTa agresiis bazas warmoadgenda. vidre<br />

es placdarmi qarTlsa da imereTSi Semosasvlel gzebze batonobda da<br />

mtris xelSi iyo, cxadia, saqarTvelos danarCeni raionebis usafrTxoeba<br />

uzrunvelyofili ver iqneboda. amitom, <strong>erekle</strong> mefis strategiuli<br />

Canafiqris ganxorcielebisaTvis ruseTTan <strong>samxedro</strong> kavSiris dadeba, Tu<br />

logikas daveyrdnobiT im droisaTvis yvelaze uaxloesi da realuri<br />

nabiji iyo. mis mier SemuSavebul <strong>samxedro</strong> moqmedebebis gegmas Semdegi<br />

upiratesoba gaaCnda:<br />

1. osmaleTs xelidan aclida moxerxebul <strong>samxedro</strong> strategiul<br />

placdarms, romelic ukeT uzrunvelyofda saomar moqmedebaTa<br />

warmatebiT gaSlas, vidre sxva romelime mimarTuleba.<br />

2. SemuSavebuli gegma ukeT uzrunvelyofda mokavSire mxareTa<br />

erTobliv moqmedebas, radgan mas orive qarTuli samefosaTvis garkveuli<br />

mniSvneloba hqonda:<br />

a) qarTl-kaxeTisaTvis _ axalcixis dakavebiT qarTls osmaleTis<br />

Kaqtiuri Semotevis safrTxe exsneboda, ispoboda baza, saidanac mteri<br />

saqarTvelos dapyrobas cdilobda.<br />

b) imereTisTvis _ axalcixeze laSqroba imereTze Tavdasxmis bazas<br />

moSlida, radgan dasavleT saqarTvelos saqmeebs osmaleTi axalcixis<br />

faSas meSveobiT akontrolebda. axalcixis dakaveba imereTis cixesimagreebSi<br />

myof Turq mecixovneebs daxmarebis wyaros gadauketavda,<br />

rasac, bunebrivia, maTi danebeba mohyveboda.<br />

99

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!