polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ... polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

11.11.2014 Views

uxmobdnen, misca mas da ganewyo yovelive moxeleni da msaxurni cecxlsasroleTani evropulad~ (47, 92). erekle II-is dros artileriaSi samsaxuri sapatiod iTvleboda. gansakuTrebuli privilegiebiT sargeblobdnen artileriis ufrosi (TofCibaSi) da misi moadgileebi (naibi), romelTa xelmZRvanelobiT amzadebdnen qarxnis xelosnebi cecxlmfrqvevad saWurvels, kerZod, zarbaznebsa da mis mowyobilobas. Pp. andronikaSvilma SesaniSnavad gaarTva Tavi mefis mier micemul davalebas. rogorc sabuTidan irkveva, saartilerio ganxriT momsaxure pirebi mxolod didi Sromisa da garjis Semdeg Rebulobdnen maRal Tanamdebobas. 1780 wels p. andronikaSvilma artileriis ufrosoba miiRo.Mmis ZiriTad amocanas Seadgenda artileristebis momzadeba, maTi gawvrTna da movla-patronoba. amas amtkicebs saqarTvelos centralur saistoro arqivSi Seswavlili sabuTi `Cven qarTlisa da kaxeTis mefem iraklim giboZeT Sen, qisiyis mouravis Svils paatas TofCibaSs. Aaqamdin TobCibaSoba gayofili iyo. axla mTlaT da sakuTraT Sen dagadgineT da Sen giboZeT, rac TofCibaSebi Tarxans giorgis ebarnen, isinic Sen unda miibaro da amaTs swavlazed bejiTi unda iyo da sxvis Semoyvanasac ecade, rom TofCibaSi TofCeb gaimravlo. SenTvis jamagirad weliwadSi ormoci Tumani madnidam mogecema da jinSi ocis Tumnisa sabeWdavis ijaridam mogecema. Amas yovelwliv Cveni moxeleni ukleblad mogcemen. amas garda, rac SenTvis ulufa gamogvCenia, is sxva oqmiT mogecema~ (16, 268) (4, 226). erekle II artileriaSi momsaxure nebismieri rangis pirovnebas garkveul SeRavaTebs aZlevda, jamagirs uxdida da usamarTlobisganac icavda, aseve damsaxurebis mixedviT wodebebs aniWebda. mas mowmoben saqarTvelos centralur saistorio arqivSi daculi dokumentebi (6, 226. # 5124, 5125, 2616, 8719). XVIII saukunis 70-ian-80-ian wlebSi artileria saqarTveloSi kidev ufro gaumjobesda, ramac saxelmwifos Tavdacvisunarianobis saqmeSi mniSvnelovani roli Sasrula: `mefe irakli Tavis samefos kualobazed Zlieri iyo. imas hqonda ocdaoTxi gawyobili zarbaznebi Tavis Camosasxmelis saxliTa, romelsaca siTkenac undoda, iqiT waiRebda im 51

zarbaznebs, magram ufrosi erTi sul adgilobriv ewyo da TviTon ki qarTvelebiT mters sdevnida xan somxiTSi, xan qarTlSi da xan kaxeTSi. . .im zarbaznebiT da im jariT, romlis mtersa SemouSvebda saqarTveloSi? aramc Tu SemouSvebda, sxva qveynebsac SeiZenda~ (146, 8). mefe gamudmebiT cdilobda saartilerio saqmis srulyofas.AartileristTa kadrebis mosamzadeblad zogjer ucxoel specialistebsac iwvevda. Mmis SviliSvils, daviT batoniSvils saartilerio samxedro ganaTleba avstrieli ioseb iakobis Ze getingisagan miuRia (111, 418). 1794 wels man ruseTSi gagzavna saqarTvelos mkvidri stefane meliqovi saartilerio saqmis Sesaswavlad. amasTan dakavSirebiT, mefe erekle Tavis elCs, garsevan WavWavaZes swerda: `. . .somxiTis meliqovi stefan pavliCi ruseTs iyo, iq rusuli ena da wigni iswavla da aq CvenTan movida da Cven isev mand ruseTs SenTan gamovistumreT im mizezebisaTvis, rom … artileriis agebis saqme iswavlos da am qveyanas gamoadges. Amaszed ram gulmodgineba ixmaro, Sens mSobels qveyanas vals dasdeb da Cvens gulsac moimadleb. . .Tu Sengan SeiZlebodes, drozed kapitnobis Cinis Sovnazed Seewio da uSovno, ufro mxiarulebiT ecdeba swavlis miRebas da saqarTvelos Sesamati saqme iqneba~ (7, 227). sabuTi gaanalizebulia a. klimiaSvilis mier. saWiro iyo saartilerio saqmis ganviTarebisaTvis feTqebadi masalebis damzadeba. XVIII saukunis II naxevarSi Tofiswamals garkveulwilad moqalaqe xelosnebi amzadebdnen da vaWrobdnen. mefe ereklem Tofiswamlis, gvarjilis damzadeba da individualuri pirebis mier damoukideblad gayidva akrZala. warmoebis ufleba man mxolod erT pirs - TayuaSvils uboZa. mefis nebarTviT man 1770 wels Tofis wamlis qarxana aaSena. Tofis wamlis damzadeba da gayidva mxolod am pirovnebas miando (87, 272). TayuaSvilebisadmi erekles mier micemul nebarTvaSi aRniSnulia: `Cveni brZaneba aris TayuaSvilo isaiaRav, merme did Wirobas, qveynisa da Cveni samsaxurisaTvis da qalaqsa da xalxis mraval rigis movlis samagieroT qalaqSi Tofis wamlis danayvis brZaneba mamaSens, Sen da SvilTa SenTa giboZeT, Tqvens meti kaci veravin daanayvinebda da verc 52

zarbaznebs, magram ufrosi erTi sul adgilobriv ewyo da TviTon ki<br />

qarTvelebiT mters sdevnida xan somxiTSi, xan qarTlSi da xan<br />

kaxeTSi. . .im zarbaznebiT da im jariT, romlis mtersa SemouSvebda<br />

saqarTveloSi? aramc Tu SemouSvebda, sxva qveynebsac SeiZenda~ (146, 8).<br />

mefe gamudmebiT cdilobda saartilerio saqmis<br />

srulyofas.AartileristTa kadrebis mosamzadeblad zogjer ucxoel<br />

specialistebsac iwvevda. Mmis SviliSvils, <strong>daviT</strong> batoniSvils<br />

saartilerio <strong>samxedro</strong> ganaTleba avstrieli ioseb iakobis Ze<br />

getingisagan miuRia (111, 418). 1794 wels man ruseTSi gagzavna saqarTvelos<br />

mkvidri stefane meliqovi saartilerio saqmis Sesaswavlad. amasTan<br />

dakavSirebiT, mefe <strong>erekle</strong> Tavis elCs, garsevan WavWavaZes swerda:<br />

`. . .somxiTis meliqovi stefan pavliCi ruseTs iyo, iq rusuli ena da<br />

wigni iswavla da aq CvenTan movida da Cven isev mand ruseTs SenTan<br />

gamovistumreT im mizezebisaTvis, rom … artileriis agebis saqme<br />

iswavlos da am qveyanas gamoadges. Amaszed ram gulmodgineba ixmaro,<br />

Sens mSobels qveyanas vals dasdeb da Cvens gulsac moimadleb. . .Tu<br />

Sengan SeiZlebodes, drozed kapitnobis Cinis Sovnazed Seewio da<br />

uSovno, ufro mxiarulebiT ecdeba swavlis miRebas da saqarTvelos<br />

Sesamati saqme iqneba~ (7, 227). sabuTi gaanalizebulia a. klimiaSvilis<br />

mier.<br />

saWiro iyo saartilerio saqmis ganviTarebisaTvis feTqebadi<br />

masalebis damzadeba. XVIII saukunis II naxevarSi Tofiswamals<br />

garkveulwilad moqalaqe xelosnebi amzadebdnen da vaWrobdnen. mefe<br />

<strong>erekle</strong>m Tofiswamlis, gvarjilis damzadeba da individualuri pirebis<br />

mier damoukideblad gayidva akrZala. warmoebis ufleba man mxolod erT<br />

pirs - TayuaSvils uboZa. mefis nebarTviT man 1770 wels Tofis wamlis<br />

qarxana aaSena. Tofis wamlis damzadeba da gayidva mxolod am pirovnebas<br />

miando (87, 272). TayuaSvilebisadmi <strong>erekle</strong>s mier micemul nebarTvaSi<br />

aRniSnulia: `Cveni brZaneba aris TayuaSvilo isaiaRav, merme did Wirobas,<br />

qveynisa da Cveni samsaxurisaTvis da qalaqsa da xalxis mraval rigis<br />

movlis samagieroT qalaqSi Tofis wamlis danayvis brZaneba mamaSens, Sen<br />

da SvilTa SenTa giboZeT, Tqvens meti kaci veravin daanayvinebda da verc<br />

52

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!