polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...
polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ... polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...
evropuli kalibrebis mixedviT (49, 287). butkovs mxedvelobidan gamorCa is, rom zarbaznebis Camosasxmeli qarxana paata andronikaSvilamde arsebobda saqarTveloSi, razec qvemoT gveqneba saubari. Aaseve cnobas gvawvdis polkovniki burnaSovi, romelic saqarTveloSi 1783-1787 wlebSi imyofeboda: `qarTul artilerias atareben xarebiT . . . saSiSia maTi mezobeli mtrebisaTvis. Eerekles aqvs 12 sakuTari zarbazani, Camosxmuli tfilisSi~ (151, 7). es cnobebi WeSmariti dadasturebaa imisa, Tu ra ganviTarebis stadiaSi imyofeboda maSindeli saqarTvelos artileria. xelnawerTa erovnuli centris fondebSi daculia erT-erTi xelnaweri S-167. igi Targmnilia qarTulad vaxtang VI-is brZanebiT, mixeil elieviCis mier, 1725 wels. is ori didi nawilisagan Sedgeba: pirvelia `sivakis mzomeloba anu planimetria~ da meore `saartilerio wigni~. xelnaweris qveda ydis Sida mxareze mefe erekles brZanebiT Tarxan–mouravs aseTi minaweri gaukeTebia: `RvTisagan amaRlebulman mefeT-mefeman da TviT xelmwifeman mpyrobelman qarTlisa, kaxeTisa, SamSadinisa, yazaxisa da borCalos meoreman patronma iraklim mibrZana rusuls dasturze artileriis gakeTeba saqarTvelois kacs giorgi Tarxans saxeliTa mxTisaTa, SewevniT patronisa CemisaTa gavakeTe gavawye zarbaznebi, rom rusTac didad moswonT, qarTvelTa da kaxTac did imedad uCansT, vinc warikixavdes, Sendobas mobrZandeT, R-Ti SegindobisT Tqvens codvasa~ (16, S.167). es faqti mowmobs, rom mefe erekle da giorgi Tarxan-mouravi am saxelmZRvaneloTi sargeblobdnen. wignSi mocemulia cnobebi saartilerio Wurvebis, xelyumbarebis, Tofiswamlisa da sxva iaraRis damzadebis Sesaxeb. magaliTisaTvis: `sostavi xeliT sasrolis granatisa: 24 luti wminda marili, 10-is 1/2 luti gvarjila, 3 luti gogirdi, ½luti naxSiri. Ees sostavi erTmaneTSi kargad aurie da cota wyali zed daaprkvie da mere is cinderi magra gastene~. xelnawerSi gaTvaliswinebulia damzadebis procesSi usafrTxoebis zomebis dacva, wamlebis da minarevebis raodenobrivi maCveneblebi, romlisganac mzaddeboda Wurvebi da xelyumbarebi. naSromis didi nawili eTmoba zarbaznebis Tematikas, sadac vrcladaa mocemuli 49
sxvadasxva tipis zarbaznis daniSnuleba, maTi gamoyenebis principebi da cxrilebi srolisaTvis (16, 264). giorgi Tarxan-mouravis mier 1776 wels mdivan laSqarnivisaTvis micemul baraTSi aRniSnulia ` ... me TofCibaSs Tarxans giorgis dascems naibs gabriels samis Tvisa Cemi, Cemis naibisa da Tofxanis sruliad amalisa samocdaTvrameti Tumani eqvsi minalTuni da xuTi Sauri. Tqven laSqarnivisis manuCarisagan mogvebara baraTebi~ (19, Hd 3843). . .amrigad, 1776 wels ganaxlebuli saartilerio qarxnisa da artileriis ufrosi is giorgi Tarxn-mouravi iyo, romelmac mefe erekles zarbaznebi daumzada. igi am Tanamdebobaze, rogorc wyaroebidan irkveva, 1780 wlamde moRvaweobda. erekle mefes ar akmayofilebda zarbaznis adgilobrivi warmoeba da Tbilisis saartilerio qarxnis uaxloesi teqnikis mixedviT gardaqmna ganizraxa. XVIII saukunis meore naxevridan zarbaznebis warmoeba evropasa da ruseTis armiebSi sagrZnoblad gaumjobesda. gluvluliani zarbazani foladis daRarullulianiT Seicvala. saqarTvelo samxedro kadrebis nakleblobas ganicdida XVIII saukunis 60-ian wlebSi, erekle meorem saartilerio saqmis Sesaswavlad ruseTs paata andronikaSvili miavlina. paatam ruseTis armiis artileriis oficris wodeba miiRo. 70-iani wlebis pirvel naxevarSi samSobloSi dabrunebuls saartilerio saqmis xelmZRvaneloba daevala. igi saTaveSi Caudga saqarTvelos samxedro warmoebis gardaqmnas, romelic erekle mefis TaosnobiT daiwyo (106, 33). es iyo pirveli mcdeloba saqarTveloSi samxedro warmoebis evropul yaidaze gadasvlisa, rac mniSvnelovnad Seuwyobda xels samxedro xelovnebis Semadgeneli nawilis _ taqtikis ganviTarebas (d. m.). am faqts adasturebs mdivanbegi o. xerxeuliZe. is gadmogvcems: `amasa Sina iwyoca mefeman artileriisa, e. i. Tofxanisa, evropulsa gvarssa zeda gawyoba da diax Cinebuli artileria gamarTa. aRezarda mefesa iraklis warsagebeliTa TvisiTa TavadTa Zeni rosiasa Sina artileriisa swavliTa da maT Soris gamovida pirveli xelovani Tavadi andronikaSvili paata da uxucesi ganmgeoba artileriisa, anu felcixmeisteroba, romelsa TofCibaSad 50
- Page 1 and 2: saqarTvelos SeiaraRebuli Zalebis ga
- Page 3 and 4: kanonzomierebebs, riTac xels uwyobs
- Page 5 and 6: sadisertacio naSromis miznad davisa
- Page 7 and 8: iwveven gantolebebSi Semavali e.w.
- Page 9 and 10: wyaroebisa da literaturis mimoxilva
- Page 11 and 12: franguli wyaroebidan sainteresoa ka
- Page 13 and 14: koleqtivis mier gamocemul damxmare
- Page 15 and 16: sabrZolo gawvrTnisa da misi gamZleo
- Page 17 and 18: arseboba gaqrobisagan gadaerCina (6
- Page 19 and 20: uxdeboda. am sadroSos teritoriaze a
- Page 21 and 22: samxedro xaziT mxolod sadroSos sard
- Page 23 and 24: dadasturebas warmoadgens erekle meo
- Page 25 and 26: omelic mdevrad migviCenia, saCqarod
- Page 27 and 28: safuZvelze SemuSavebuli iqna sadazv
- Page 29 and 30: moZiebul masalaSi sayarauloebi moxs
- Page 31 and 32: iSleboda, rogorc ki es saWiroeba ga
- Page 33 and 34: am ganapiroba morige laSqris Seqmna
- Page 35 and 36: daadgina, rom saxazino (saxaso), sa
- Page 37 and 38: glexoba sursaTis gadasaxadisagan ga
- Page 39 and 40: 236). qarTl-kaxeTis samefos samoxel
- Page 41 and 42: dadasturebaa mefis mdivanbegis mier
- Page 43 and 44: aRmosavleT saqarTvelos Tavdacvisuna
- Page 45 and 46: 1.2. SeiaraRebisa da tyvia-wamlis w
- Page 47: qarTvelebisaTvis saartilerio saqme
- Page 51 and 52: zarbaznebs, magram ufrosi erTi sul
- Page 53 and 54: andronikaSvilis moRvaweobis periodS
- Page 55 and 56: saxelmwifos SigniT mobilizebuli xvd
- Page 57 and 58: mniSvneloba hqonda qarTl_kaxeTisaTv
- Page 59 and 60: qarTl-kaxeTis samefos Tavdacvisunar
- Page 61 and 62: mdgomareobaSi iyo erevnis saxanoc.
- Page 63 and 64: daepatronen. QqarTvelTa laSqarma md
- Page 65 and 66: sabolood miviReT, rom brZolis samiv
- Page 67 and 68: savalalo Sedegi mohyoloda.Mmama da
- Page 69 and 70: winaaRmdeg SemTxvevaSi ubrZolvelad
- Page 71 and 72: sadroSoebis oTxnawiliani sabrZolo w
- Page 73 and 74: moqmedeba meTaurma warmatebis garan
- Page 75 and 76: danakargebi, romelsac brZolis dinam
- Page 77 and 78: erTeuli, xolo marjvena flangze brZo
- Page 79 and 80: oli iTamaSa qarTvelTa sardlis _ ere
- Page 81 and 82: saxanoebis mier xunZaxis batonis nu
- Page 83 and 84: mZarcveluri moqmedebebi, vidre farT
- Page 85 and 86: erTi SeniSvnac unda gavakeToT: 2715
- Page 87 and 88: nawiliT demonstraciuli moqmedebebi
- Page 89 and 90: dakargvas, ra sirTulesTan iyo dakav
- Page 91 and 92: laSqaric. DdaRestnelebs cixis aRebi
- Page 93 and 94: monawileoba SetakebaSi; 2. ramden x
- Page 95 and 96: mdgomareoba, rogorc ukve aRvniSneT
- Page 97 and 98: useTs osmaleTTan omSi evropis saxel
evropuli kalibrebis mixedviT (49, 287). butkovs mxedvelobidan gamorCa<br />
is, rom zarbaznebis Camosasxmeli qarxana paata andronikaSvilamde<br />
arsebobda saqarTveloSi, razec qvemoT gveqneba saubari. Aaseve cnobas<br />
gvawvdis <strong>polkovniki</strong> burnaSovi, romelic saqarTveloSi 1783-1787 wlebSi<br />
imyofeboda: `qarTul artilerias atareben xarebiT . . . saSiSia maTi<br />
mezobeli mtrebisaTvis. E<strong>erekle</strong>s aqvs 12 sakuTari zarbazani, Camosxmuli<br />
tfilisSi~ (151, 7). es cnobebi WeSmariti dadasturebaa imisa, Tu ra<br />
ganviTarebis stadiaSi imyofeboda maSindeli saqarTvelos artileria.<br />
xelnawerTa erovnuli centris fondebSi daculia erT-erTi<br />
xelnaweri S-167. igi Targmnilia qarTulad vaxtang VI-is brZanebiT,<br />
mixeil elieviCis mier, 1725 wels. is ori didi nawilisagan Sedgeba:<br />
pirvelia `sivakis mzomeloba anu planimetria~ da meore `saartilerio<br />
wigni~. xelnaweris qveda ydis Sida mxareze mefe <strong>erekle</strong>s brZanebiT<br />
Tarxan–mouravs aseTi minaweri gaukeTebia: `RvTisagan amaRlebulman<br />
mefeT-mefeman da TviT xelmwifeman mpyrobelman qarTlisa, kaxeTisa,<br />
SamSadinisa, yazaxisa da borCalos meoreman patronma iraklim mibrZana<br />
rusuls dasturze artileriis gakeTeba saqarTvelois kacs giorgi<br />
Tarxans saxeliTa mxTisaTa, SewevniT patronisa CemisaTa gavakeTe gavawye<br />
zarbaznebi, rom rusTac didad moswonT, qarTvelTa da kaxTac did<br />
imedad uCansT, vinc warikixavdes, Sendobas mobrZandeT, R-Ti SegindobisT<br />
Tqvens codvasa~ (16, S.167).<br />
es faqti mowmobs, rom mefe <strong>erekle</strong> da giorgi Tarxan-mouravi am<br />
saxelmZRvaneloTi sargeblobdnen. wignSi mocemulia cnobebi<br />
saartilerio Wurvebis, xelyumbarebis, Tofiswamlisa da sxva iaraRis<br />
damzadebis Sesaxeb. magaliTisaTvis: `sostavi xeliT sasrolis granatisa:<br />
24 luti wminda marili, 10-is 1/2 luti gvarjila, 3 luti gogirdi,<br />
½luti naxSiri. Ees sostavi erTmaneTSi kargad aurie da cota wyali zed<br />
daaprkvie da mere is cinderi magra gastene~.<br />
xelnawerSi gaTvaliswinebulia damzadebis procesSi usafrTxoebis<br />
zomebis dacva, wamlebis da minarevebis raodenobrivi maCveneblebi,<br />
romlisganac mzaddeboda Wurvebi da xelyumbarebi. naSromis didi<br />
nawili eTmoba zarbaznebis Tematikas, sadac vrcladaa mocemuli<br />
49