polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ... polkovniki daviT maRlakeliZe erekle meoris samxedro xelovneba ...

11.11.2014 Views

evropuli kalibrebis mixedviT (49, 287). butkovs mxedvelobidan gamorCa is, rom zarbaznebis Camosasxmeli qarxana paata andronikaSvilamde arsebobda saqarTveloSi, razec qvemoT gveqneba saubari. Aaseve cnobas gvawvdis polkovniki burnaSovi, romelic saqarTveloSi 1783-1787 wlebSi imyofeboda: `qarTul artilerias atareben xarebiT . . . saSiSia maTi mezobeli mtrebisaTvis. Eerekles aqvs 12 sakuTari zarbazani, Camosxmuli tfilisSi~ (151, 7). es cnobebi WeSmariti dadasturebaa imisa, Tu ra ganviTarebis stadiaSi imyofeboda maSindeli saqarTvelos artileria. xelnawerTa erovnuli centris fondebSi daculia erT-erTi xelnaweri S-167. igi Targmnilia qarTulad vaxtang VI-is brZanebiT, mixeil elieviCis mier, 1725 wels. is ori didi nawilisagan Sedgeba: pirvelia `sivakis mzomeloba anu planimetria~ da meore `saartilerio wigni~. xelnaweris qveda ydis Sida mxareze mefe erekles brZanebiT Tarxan–mouravs aseTi minaweri gaukeTebia: `RvTisagan amaRlebulman mefeT-mefeman da TviT xelmwifeman mpyrobelman qarTlisa, kaxeTisa, SamSadinisa, yazaxisa da borCalos meoreman patronma iraklim mibrZana rusuls dasturze artileriis gakeTeba saqarTvelois kacs giorgi Tarxans saxeliTa mxTisaTa, SewevniT patronisa CemisaTa gavakeTe gavawye zarbaznebi, rom rusTac didad moswonT, qarTvelTa da kaxTac did imedad uCansT, vinc warikixavdes, Sendobas mobrZandeT, R-Ti SegindobisT Tqvens codvasa~ (16, S.167). es faqti mowmobs, rom mefe erekle da giorgi Tarxan-mouravi am saxelmZRvaneloTi sargeblobdnen. wignSi mocemulia cnobebi saartilerio Wurvebis, xelyumbarebis, Tofiswamlisa da sxva iaraRis damzadebis Sesaxeb. magaliTisaTvis: `sostavi xeliT sasrolis granatisa: 24 luti wminda marili, 10-is 1/2 luti gvarjila, 3 luti gogirdi, ½luti naxSiri. Ees sostavi erTmaneTSi kargad aurie da cota wyali zed daaprkvie da mere is cinderi magra gastene~. xelnawerSi gaTvaliswinebulia damzadebis procesSi usafrTxoebis zomebis dacva, wamlebis da minarevebis raodenobrivi maCveneblebi, romlisganac mzaddeboda Wurvebi da xelyumbarebi. naSromis didi nawili eTmoba zarbaznebis Tematikas, sadac vrcladaa mocemuli 49

sxvadasxva tipis zarbaznis daniSnuleba, maTi gamoyenebis principebi da cxrilebi srolisaTvis (16, 264). giorgi Tarxan-mouravis mier 1776 wels mdivan laSqarnivisaTvis micemul baraTSi aRniSnulia ` ... me TofCibaSs Tarxans giorgis dascems naibs gabriels samis Tvisa Cemi, Cemis naibisa da Tofxanis sruliad amalisa samocdaTvrameti Tumani eqvsi minalTuni da xuTi Sauri. Tqven laSqarnivisis manuCarisagan mogvebara baraTebi~ (19, Hd 3843). . .amrigad, 1776 wels ganaxlebuli saartilerio qarxnisa da artileriis ufrosi is giorgi Tarxn-mouravi iyo, romelmac mefe erekles zarbaznebi daumzada. igi am Tanamdebobaze, rogorc wyaroebidan irkveva, 1780 wlamde moRvaweobda. erekle mefes ar akmayofilebda zarbaznis adgilobrivi warmoeba da Tbilisis saartilerio qarxnis uaxloesi teqnikis mixedviT gardaqmna ganizraxa. XVIII saukunis meore naxevridan zarbaznebis warmoeba evropasa da ruseTis armiebSi sagrZnoblad gaumjobesda. gluvluliani zarbazani foladis daRarullulianiT Seicvala. saqarTvelo samxedro kadrebis nakleblobas ganicdida XVIII saukunis 60-ian wlebSi, erekle meorem saartilerio saqmis Sesaswavlad ruseTs paata andronikaSvili miavlina. paatam ruseTis armiis artileriis oficris wodeba miiRo. 70-iani wlebis pirvel naxevarSi samSobloSi dabrunebuls saartilerio saqmis xelmZRvaneloba daevala. igi saTaveSi Caudga saqarTvelos samxedro warmoebis gardaqmnas, romelic erekle mefis TaosnobiT daiwyo (106, 33). es iyo pirveli mcdeloba saqarTveloSi samxedro warmoebis evropul yaidaze gadasvlisa, rac mniSvnelovnad Seuwyobda xels samxedro xelovnebis Semadgeneli nawilis _ taqtikis ganviTarebas (d. m.). am faqts adasturebs mdivanbegi o. xerxeuliZe. is gadmogvcems: `amasa Sina iwyoca mefeman artileriisa, e. i. Tofxanisa, evropulsa gvarssa zeda gawyoba da diax Cinebuli artileria gamarTa. aRezarda mefesa iraklis warsagebeliTa TvisiTa TavadTa Zeni rosiasa Sina artileriisa swavliTa da maT Soris gamovida pirveli xelovani Tavadi andronikaSvili paata da uxucesi ganmgeoba artileriisa, anu felcixmeisteroba, romelsa TofCibaSad 50

evropuli kalibrebis mixedviT (49, 287). butkovs mxedvelobidan gamorCa<br />

is, rom zarbaznebis Camosasxmeli qarxana paata andronikaSvilamde<br />

arsebobda saqarTveloSi, razec qvemoT gveqneba saubari. Aaseve cnobas<br />

gvawvdis <strong>polkovniki</strong> burnaSovi, romelic saqarTveloSi 1783-1787 wlebSi<br />

imyofeboda: `qarTul artilerias atareben xarebiT . . . saSiSia maTi<br />

mezobeli mtrebisaTvis. E<strong>erekle</strong>s aqvs 12 sakuTari zarbazani, Camosxmuli<br />

tfilisSi~ (151, 7). es cnobebi WeSmariti dadasturebaa imisa, Tu ra<br />

ganviTarebis stadiaSi imyofeboda maSindeli saqarTvelos artileria.<br />

xelnawerTa erovnuli centris fondebSi daculia erT-erTi<br />

xelnaweri S-167. igi Targmnilia qarTulad vaxtang VI-is brZanebiT,<br />

mixeil elieviCis mier, 1725 wels. is ori didi nawilisagan Sedgeba:<br />

pirvelia `sivakis mzomeloba anu planimetria~ da meore `saartilerio<br />

wigni~. xelnaweris qveda ydis Sida mxareze mefe <strong>erekle</strong>s brZanebiT<br />

Tarxan–mouravs aseTi minaweri gaukeTebia: `RvTisagan amaRlebulman<br />

mefeT-mefeman da TviT xelmwifeman mpyrobelman qarTlisa, kaxeTisa,<br />

SamSadinisa, yazaxisa da borCalos meoreman patronma iraklim mibrZana<br />

rusuls dasturze artileriis gakeTeba saqarTvelois kacs giorgi<br />

Tarxans saxeliTa mxTisaTa, SewevniT patronisa CemisaTa gavakeTe gavawye<br />

zarbaznebi, rom rusTac didad moswonT, qarTvelTa da kaxTac did<br />

imedad uCansT, vinc warikixavdes, Sendobas mobrZandeT, R-Ti SegindobisT<br />

Tqvens codvasa~ (16, S.167).<br />

es faqti mowmobs, rom mefe <strong>erekle</strong> da giorgi Tarxan-mouravi am<br />

saxelmZRvaneloTi sargeblobdnen. wignSi mocemulia cnobebi<br />

saartilerio Wurvebis, xelyumbarebis, Tofiswamlisa da sxva iaraRis<br />

damzadebis Sesaxeb. magaliTisaTvis: `sostavi xeliT sasrolis granatisa:<br />

24 luti wminda marili, 10-is 1/2 luti gvarjila, 3 luti gogirdi,<br />

½luti naxSiri. Ees sostavi erTmaneTSi kargad aurie da cota wyali zed<br />

daaprkvie da mere is cinderi magra gastene~.<br />

xelnawerSi gaTvaliswinebulia damzadebis procesSi usafrTxoebis<br />

zomebis dacva, wamlebis da minarevebis raodenobrivi maCveneblebi,<br />

romlisganac mzaddeboda Wurvebi da xelyumbarebi. naSromis didi<br />

nawili eTmoba zarbaznebis Tematikas, sadac vrcladaa mocemuli<br />

49

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!