26.10.2014 Views

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

hainrih biolis fondSi 2010 wlis<br />

3 Tebervals gamarTuli sajaro diskusia<br />

Temaze:<br />

`<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong><br />

<strong>prioritetebi~</strong><br />

<strong>ZiriTad</strong>i momxseneblebi:<br />

marinე CitaSvili _ Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis profesori<br />

simon janaSia _ ilias saxelmwifo<br />

universitetis profesori<br />

moderacia: giorgi gvaxaria


gogi gvaxaria _ vfiqrob, gasagebia, ratom gavxseniT wels<br />

diskusiis sezoni TemiT `<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong> <strong>prioritetebi~</strong>. maT<br />

albaT bevri Tqvengani ukve icnobs. didia am Temis mimarT sazogadoebis<br />

interesi da albaT amiTac aris ganpirobebuli, rom dRes darbazi savsea.<br />

Tumca, Cemi azriT, diskusia ufro saintereso iqneboda, Cveni gegma<br />

bolomde rom ganxorcielebuliyo. Zalian gvsurda <strong>ganaTlebis</strong> <strong>axali</strong><br />

ministris mowveva, magram saministroSi gangvimartes, rom ministris<br />

grafiki Zalian gadatvirTulia da diskusiaSi monawileobis Sesaxeb<br />

misTvis ori kviriT adre unda Segvetyobinebina. samwuxarod, verc misi<br />

moadgilis mowveva moxerxda, Tumca, bolo momentamde gvqonda amis imedi.<br />

SeiZleba iTqvas, rom erTis mxriv, es kargic ki aris, imitom rom<br />

rodesac diskusiaSi ministri monawileobs, Cveni sajaro debatebi<br />

preskonferenciis saxes iRebs xolme. ase rom, dRes Tqvens SekiTxvebs q-ni<br />

marine CitaSvili da b-ni simon janaSia upasuxeben. dRevandel diskusiaSi<br />

monawileoba unda mieRo b-n gia murRuliasac, Tumca, verc man moaxerxa<br />

CvenTan mosvla.<br />

jer b-n simon janaSias movusminoT, rogorc <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong><br />

yofil TanamSromels. darwmunebuli var, saintereso iqneba misi<br />

mosazrebebis mosmena.<br />

simon janaSia _ bolo ori Tvis ganmavlobaSi <strong>ganaTlebis</strong> reformis<br />

WrilSi bevri <strong>axali</strong> iniciativa gamoCnda. SeiZleba maTi CamoTvla, esenia<br />

- saxelmZRvaneloebTan dakavSirebuli cvlilebebi, maTi Sefasebis<br />

gamkacreba da xelmisawvdomobis sakiTxi, <strong>axali</strong> sagnebis,<br />

kulturologiisa da samxedro-patriotuli aRzrdis SemoReba, <strong>sistemis</strong><br />

ufro metad orientireba inglisuri enisa da kompiuteris ukeT<br />

Seswavlaze. erT-erTi prioritetia aseve skolisTvis bavSvebis dabruneba.<br />

amisTvis aris ori SemoTavazeba, gamkacrdes daswreba da Sefaseba<br />

bavSvebis daswrebasTan dakavSirebiT da gamosaSvebi gamocdebis SemoReba<br />

erTiani erovnuli misaRebi gamocdebis sanacvlod an paralelurad. aris<br />

kidev ramdenime detali, SedarebiT rTuli gansaxorcielebeli, skolebSi<br />

Zaladobis SemcirebisTvis zomebis miReba da a.S.<br />

prioritetebSi ar dasaxelebula, magram yvelam viciT, rom skolebs<br />

SeezRudaT urTierTobis ufleba gareSe pirebTan, gansakuTrebiT<br />

presasTan. ministrma ganacxada, rom skolebma sakuTari interviuebi<br />

saministros prescentrs unda SeuTanxmon. informaciis gacvla aseve<br />

SeizRuda kvleviT organizaciebTan mimarTebaSic. am CamoTvlili<br />

SemoTavazebebidan, Cemi azriT, yvelaze mniSvnelovania ori, romelic<br />

<strong>ganaTlebis</strong> sferoSi sistemur cvlilebas gamoiwvevs. <strong>axali</strong> sagnebis<br />

SemoReba imdenad ar Secvlis sistemas, ramdenadac gamosaSvebi<br />

gamocdebis SemoReba da SezRudva presasTan dakavSirebiT. erTi<br />

2


sistemuri cvlilebaa, meore ki asaxavs cvlilebis damokidebulebas<br />

reformis konteqstTan.<br />

gamocdebis SemoReba gamoiwvevs sxva mraval cvlilebas skolebSi,<br />

maT Soris, saswavlo prioritetebis Secvlas, <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong>agan<br />

miRebul Sedegebs da kidev bevr gauTvaliswinebel cvlilebas, romelzec<br />

jer ar yofila saubari. magaliTad, SesaZloa, gamoiwvios politikuri<br />

problemebi, sazogadoebis ganwyobis Secvla uaryofiTi kuTxiT da sxva.<br />

es aris yvelaze rTuli cvlileba, romlis ganxorcielebac dagegmilia<br />

2011 wels. misi mizania, rom atestatis miReba ar xdebodes TiTqmis<br />

avtomaturad, rogorc dRes xdeba, da rom moswavleebs dasWirdeT<br />

minimaluri kompetenciis zRvris gadalaxva. dasaxelebuli iyo aTi testi,<br />

romelTa safuZvelze miiReba gadawyvetileba, vis SeeZleba umaRlesi<br />

<strong>ganaTlebis</strong> miReba da vis ara.<br />

es ar aris Cveni gamogonili sistema. msgavsi sistemebi sxva<br />

qveynebSic arsebobs da iq Seswavlilia misi Sedegebi. mniSvnelovania imis<br />

gaazreba, rom gamocdebis sistema ver uzrunvelyofs dasaxelebuli<br />

miznebis miRwevas, <strong>ganaTlebis</strong> xarisxisa da skolis prestiJis amaRlebas<br />

Tu ar Seiqmna paraleluri sistemebi, romlebic daexmareba am sistemas<br />

dadebiTi cvlilebebis motanaSi. cnobilia, rom aseTi sistemebi iwvevs<br />

skolebis dainteresebas, rom rac SeiZleba adre moiSoron Tavidan e.w.<br />

problemuri bavSvebi. amaSi ar igulisxmeba mxolod maTi skolidan gayra.<br />

zog sistemaSi, sadac amis gakeTeba garTulebulia, xSiria bavSvebis<br />

mecxre klasSi Catoveba.<br />

meore problemaa sazogadoebis orientirebis Secvla. Seicvleba<br />

damokidebuleba imis mimarT, Tu ras niSnavs ganaTlebul adamianad<br />

yofna. es dRevandelTan mimarTebaSi ukan gadadgmuli nabiji iqneba. dRes<br />

arsebuli warmodgena, Tu ras niSnavs ganaTlebuli adamiani, asaxulia<br />

sxvadasxva dokumentebSi, maT Soris zogadi <strong>ganaTlebis</strong> erovnul<br />

miznebSi, romelic aRwers, Tu rogori unda iyos adamiani, romelic<br />

skolas amTavrebs. testirebas kavSiri ara aqvs im kompetenciebTan da<br />

RirebulebebTan, romelic am dokumentSia aRwerili. Tumca, Zalian<br />

rTuli iqneba iseTi kompetenciebis Sefaseba, rogoric aris sxvisi<br />

pativiscema, mravalferovnebis gaTvaliswineba, komunikaciuri unarebi da<br />

sxva.<br />

aseTi sistemebis SemoRebis dros maswalebelebi xSirad arian<br />

orientirebulebi ara im kompetenciebis swavlebaze, romlebic<br />

adamianisTvis mniSvnelovania cxovrebaSi, aramed mxolod imis<br />

swavlebaze, rac ganapirobebs maT warmatebas <strong>sistemis</strong> TvalSi. anu, Tu<br />

maTi moswavleebi karg Sedegebs iReben testebSi, isini warmatebulebad<br />

CaiTvlebian. samwuxarod, Cvens sistemaSi Sefasebis sxva kriteriumi<br />

jerjerobiT ar arsebobs. jer ar danergila akreditaciis sistema,<br />

romelic ityoda, konkretuli skola ra Sedegebs aRwevs an ra process<br />

axorcielebs am konkretuli Sedegebis misaRwevad. amitom, Tu ar<br />

SemoviReT paraleluri sistemebi, inspeqtireba an akreditacia, mxolod<br />

gamocdebi gaxdeba skolis Sefasebis erTaderTi kriteriumi. es iwvevs<br />

3


imas, rom skolebi dainteresebulebi xdebian, Tavidan moiSoron iseTi<br />

bavSvebi, romlebic maT reitings gaauareseben. meore, kargi mxare is aris,<br />

rom mSoblebisTvis gaCndeba orientirebi, Tu romel skolaSi sjobs<br />

Svilis miyvana imisTvis, rom is warmatebuli iyos. Tumca, moswavleebis<br />

warmateba sulac ar aris damokidebuli imaze, Tu romel skolaSi<br />

swavlobs. Tu socialurad daucvelebi erT skolaSi mogrovdebian, ufro<br />

maRali SesaZleblobis mqoneebi meore skolaSi, didia Sansi, rom<br />

mxolod imis gamo, rom maT aqvT kerZod momzadebis SesaZlebloba,<br />

SesaZloa, aman ufro metad ganapirobos maTi warmateba konkretul<br />

testze, vidre konkretuli skolis konkretulma maswavlebelma.<br />

ramdenad mniSvnelovania, rom mSoblebs hqondeT aseTi orientirebi.<br />

ra Tqma unda, Zalian mniSvnelovania, rom skolis arCevis dros<br />

arsebobdes obieqturi monacemebi, magram meore mxriv, Cvens sistemaSi<br />

aris 2150 sajaro skola, romlis naxevarze metic aris iseT adgilas,<br />

sadac skolis arCevani saerTod ar arsebobs. ra SeiZleba moxdes aseT<br />

skolebSi. es sakiTxic Seswavlilia bevr qveyanaSi. Tu moswavleebma<br />

ician imis Sesaxeb, rom maTi skola warumatebelia raime parametris<br />

mixedviT, magaliTad, Tu mecxre klasis moswavlem icis, rom maTi<br />

skoladamTavrebulebis mxolod 30%, an Tundac mxolod 80%-ia<br />

warmatebuli konkretul testze, maTi motivacia imisTvis, rom ukeTesad<br />

imecadinon, ar imatebs. imitom rom maT winaswar ician, rom maTi skola<br />

warumatebelia da maTi maswavlebelebi ar arian im donis, rom<br />

uzrunvelyon sxva skolasTan SedarebiT kargi Sedegebis miRweva.<br />

es sistema ar inergeba sterilur garemoSi. erT-erTi sistema,<br />

romelic paralelurad inergeba, aris maswavleblebis sertificirebis<br />

sistema, romelic wels unda daiwyos da bavSvebisTvis kidev erTi<br />

monacemi gaxdeba is, Tu ramdeni maswavlebeli iqneba warmatebuli<br />

sasertifikacio gamocdaze. anu, bavSvs eqneba ori monacemi: maTze<br />

ufrosebi ramdenad aRweven warmatebas da arian Tu ara kvalificiurebi<br />

maTi maswavleblebi. im SemTxvevaSi, Tu moswavleebs orive parametriT<br />

negatiuri informacia eqnebaT, didia Sansi, rom isini saerTod daanebeben<br />

Tavs swavlas. ase rom, is mizani, rom xarisxi gaumjobesdes, SesaZloa,<br />

zogierT skolaSi sulac ar iyos avtomaturad miRweuli.<br />

bevri msgavsi problemaa Seswavlili sxvadasxva sistemaSi.<br />

magaliTisTvis aviRoT is, Tu ramdenad aswavlian moswavleebs im<br />

unarebs, da xdeba Tu ara im unarebis Sefaseba, rac mniSvnelovania<br />

cxovrebisTvis. magaliTad, testi ver afasebs im unarebs, ra ufro<br />

mniSvnelovania cxovrebaSi. gamocda ZviradRirebuli siamovnebaa, misi<br />

administrireba Zalian Zviri jdeba da kargi gamocda, romelic xels<br />

Seuwyobda moswavleebis mniSvnelovani unarebis ganviTarebas, Zalian<br />

Zviri Casatarebelia. daaxloebiT iseT situacias viRebT, rogoric aris<br />

Cvens sistemaSi marTvis mowmobis asaRebi gamocda, romelzec minimaluri<br />

kompetencia unda davadasturoT. warmoidgineT, rom igive gamocdas<br />

abarebdeT tarebis komponentis gareSe da mxolod qaRaldze<br />

adasturebdeT, rom flobT Sesabamis kompetencias. aseTive suraTs<br />

4


viRebT, rodesac testirebis safuZvelze vmsjelobT imaze, Tu ramdenad<br />

SeuZlia moswavles analizi, sinTezi, sakuTari socialuri unarebis<br />

gamomJRavneba da sxva. Sesabamisad, problema is aris, rom Cven miviRebT<br />

gaumjobesebas Zalian cud skolebSi da kvlevebic adasturebs, rom<br />

arsebobs iseTi skolebi, sadac verc erTi moswavle ver axerxebs<br />

minimaluri kompetenciis Cvenebas. aseTi skolebisTvis namdvilad gaCndeba<br />

raRac orientiri, magram ara kargi skolebisTvis, maT Soris, kerZo<br />

skolebisTvis, sadac aris <strong>ganaTlebis</strong> xarisxi, da bevri sajaro<br />

skolisTvis, romelSic sakmaod kargi Sedegebi gvaqvs saerTaSoriso<br />

masStabiT, magaliTisTvis, saqarTvelos urbanuli skolebis maCvenebeli<br />

Sedegebi, aris saerTaSoriso saSualoze maRali.<br />

es sistema bevri sxva <strong>sistemis</strong> mimarT yuradRebis gamZafrebas<br />

gamoiwvevs. magaliTad, saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobis<br />

mniSvneloba adrindelTan SedarebiT, mkveTrad izrdeba. saministros<br />

mier Catarebuli SarSandeli kvlevis mixedviT, moswavleebis mxolod<br />

55% flobs saxelmZRvaneloebis srul pakets. es monacemic sakmarisia<br />

imisaTvis, rom vimsjeloT, Tu ramdenad aris SesaZlebeli aseTi <strong>sistemis</strong><br />

danergva sxva <strong>sistemis</strong> danergvis gareSe. weliwadnaxevari, ra drois<br />

ganmavlobaSic igegmeba <strong>axali</strong> <strong>sistemis</strong> danergva, Cemi azriT, ar aris<br />

sakmarisi imisaTvis, rom yvela danarCeni is sistema, romelic<br />

gaaneitralebda mis mier motanil riskebs, aseve dainergos. am <strong>sistemis</strong><br />

danergva gacilebiT rTulia, vidre gamocdebis SemoReba. imitom rom<br />

gamocdebis SemoRebis dros, SekveTas iRebs erTi centri, xdeba gaTvla,<br />

Tu rogor unda moxdes es lojistikurad, ramden punqtSi unda Cabardes<br />

gamocda, ramdeni kiTxva unda iyos da a.S. magram es sistema savaraudod,<br />

garda skolidan moswavleebis gadinebisa, gamoiwvevs imas, rom iqneba<br />

Zalian didi ukmayofileba maswavleblebis mxridan im SemTxvevaSi, Tu<br />

maTi moswavleebi CaiWrebian, aseve iqneba ukmayofileba mSoblebis<br />

mxridan. da didia Sansi, rom maswavlebelebic da mSoblebic daiwyeben<br />

yvela im kargis uaryofas, rac ki momxdara bolo xuTi wlis<br />

ganmavlobaSi. mSoblebi maTi Svilebis warumateblobas daabraleben<br />

saswavlo gegmas, maswavleblebs, saxelmZRvaneloebs, lototrons,<br />

ministrebs da a.S. nawilobriv SeiZleba es sworic iyos, magram Cven<br />

miviRebT Sedegs da davkargavT imas, rasac mivaRwieT am xuTi wlis<br />

ganmavlobaSi. dadasturebulia, rom rodesac niSans uwer adamians, es<br />

ufro naklebad moqmedebs dadebiTad mis momaval Sedegebze, rodesac<br />

niSnebTan erTad komentarebs wer, ukeTesad moqmedebs, mxolod<br />

komentarebis wera ki yvelaze maRal Sedegs iZleva. Cven SemoviReT<br />

komentarebis sistema. mniSvnelovani xdeba iseTi niSnis wera, romelic<br />

Semdeg meordeba testis SemTxvevaSic, raTa ar moxdes konfliqti<br />

maswavlebelsa da mSobels Soris, raTa mSobels ar hqondes<br />

araadekvaturi molodini misi Svilis warmatebis Sesaxeb.<br />

giorgi gvaxaria _ albaT bevri kiTxva geqnebaT, magram jer q-n<br />

marines movusminoT da Semdeg davsvaT SekiTxvebi. q-ni marine albaT<br />

5


umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> prioritetebzec isaubrebs. gansakuTrebiT<br />

sainteresoa gardamavali etapi saSualo ganaTlebidan umaRles<br />

ganaTlebaze. guSin prezidentma meaTeklaselebs mimarTa, rom ar<br />

SeeSindeT, radgan dasawyisSi yvelaferi Zalian advili iqneba. rogorc<br />

Cans, garkveuli winaaRmdegoba ukve aris da man ukve Searbila Tavisi<br />

pozicia. gismenT, q-no marine.<br />

marine CitaSvili _ didi madloba hainrih biolis fonds sajaro<br />

diskusiaSi monawileobis misaRebad mowvevisaTvis. madlobas movaxseneb<br />

auditoriasac, romelmac Tavisi aq mosvliT daadastura, rom miuxedavad<br />

imisa, rom qveynis mTliani Sida ekonomikuri produqtis vardnisa,<br />

saqarTveloSi ganaTleba jer kidev rCeba prioritetad. analogiuri<br />

tipis SemTxvevebSi sxva qveynebSi saerTod daikarga <strong>ganaTlebis</strong> mimarT<br />

interesi. anu, rac ufro Raribia qveyana, iq ufro naklebia <strong>ganaTlebis</strong><br />

mimarT interesi. samwuxarod, Cven nel-nela gadavdivarT iseTi tipis<br />

qveynebSi, romlebic ekonomikuri maCvenebliT Zalian CamorCebian, magram<br />

mixaria, rom rCeba tradicia, romlis mixedviTac ganviTarebis umaRlesi<br />

gza aris <strong>ganaTlebis</strong>admi interesi.<br />

dRes me vfiqrobdi, rom diskusiis msvlelobisas Cven visaubrebdiT<br />

rogorc saskolo, ise umaRles ganaTlebaze. magram Tu gaviTvaliswinebT<br />

im konteqsts, romliTac daiwyo diskusia, albaT <strong>ZiriTad</strong>ad saskolo<br />

ganaTlebaze iqneba saubari. magram am TvalsazrisiT ar var<br />

kompetenturi, mxolod is SemiZlia mogaxsenoT, rogorc umaRlesi<br />

saswavleblis akademiuri personali, ras vxedav studentebTan<br />

mimarTebaSi.<br />

rogorc Cans, sainformacio revoluciam ganapiroba is, rom mTeli<br />

msoflios masStabiT akademiuri personali wuwunebs imaze, rom maTi<br />

studentebi ar arian ise momzadebulebi, rogorc iyvnen aTi-oci wlis<br />

win. vgulisxmob didi britaneTis, germaniis, niderlandebis monacemebs.<br />

Cemze ramdenime wliT ufrosi kolegisagan oqsfordis universitetidan<br />

msmenia, rom Cven rogorc vwerdiT disertaciebs, axla ase wera<br />

gamoricxulia, imitom rom maSin gvqonda Tema da sami weli gveZleoda<br />

imisaTvis, rom Tavisufali cnobierebis nakadiT gvebodiala sami wlis<br />

ganmavlobaSi. axla Cvens studentebs absoluturad gansazRvruli aqvT<br />

kursebi da maTi swavlebis sistema bevrad ufro struqturizebulia. es<br />

magaliTi imitom movitane, rom saerTo Civili akademiuri personalis<br />

mxridan, rom studentebi floben bevrad naklebi codnis marags, vidre<br />

aqamde iyo, yvelas gulistkivilia. Tumca, es kargia Tu cudi, amaze<br />

arafers amboben. teqnikuri progresi ar Cerdeba da ufro metic,<br />

globalizaciis erT-erT centralur sakiTxad ganixileba mecnierebaSi<br />

globaluri da transnacionaluri proeqtebis arseboba da a.S. anu, imaze,<br />

ganaTleba, informaciis floba da bevri ramis codna erTmniSvnelovnad<br />

kargia an aferxebs Tu ara progress, pasuxi ar aris. magram is, rom<br />

<strong>ganaTlebis</strong> garkveuli done umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> misaRebad<br />

aucilebelia, cxadia.<br />

6


2005 wels Catarda pirveli erovnuli gamocdebi. 2007 wels<br />

universitetis akademiuri personalis Sekrebaze, rodesac saubari iyo<br />

imaze, rogor unda momzadebuliyo pirvelkurselTa Sesavali kursebi,<br />

wamodga qimiis fakultetis profesori da Tqva, rom maT uwevT swavleba<br />

ara im programiT rac iyo xuTiode wlis win, aramed studentebisaTvis<br />

imis Tqma, rom arsebobs mendeleevis tabula. anu, saubari imis Sesaxeb,<br />

rom elementaruli codna, razec unda daSendes umaRlesi ganaTleba, ar<br />

modis skolidan, faqtia. Sesabamisad, nebismieri mcdeloba imisa, rom is<br />

skolidan modiodes, ayenebs Semdeg sakiTxs. aqamde <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi<br />

mimdinare reforma ratomRac cal-calke ganixilavda skolas da umaRles<br />

saswavlebels da bma am or instancias Soris Sinaarsobrivi<br />

TvalsazrisiT ar yofila ganxiluli. is, rom umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong>aTvis<br />

aucilebelia garkveuli tipis codnis arseboba, Tu gnebavT amaze<br />

gavmarToT msjeloba, magram faqtia, rom miuxedavad imisa, rom ToTxmeti<br />

wlis asakisaTvis inteleqtis koeficienti anu fsiqikuri funqcia<br />

normalurad muSaobs da analizic, sinTezic, abstraqciac, absoluturad<br />

xelmisawvdomi operaciebia, miuxedavad amisa, 14 wlis asakSi rom momceT<br />

cotaTi seriozuli naSromi, misi gageba gamiWirdeba, Tundac imitom, rom<br />

gadavawydebi bevr axal termins, romlis Sesaxebac informacia ara maqvs.<br />

amitom am teqstis asaTviseblad, misi struqturis gasagebad davxarjav<br />

did dros, Sromas da SesaZloa, verc moverio.<br />

SemoTavazeba imisa, rom gavaumjobesoT skolaSi swavlebis xarisxi,<br />

namdvilad Zalian misasalmebelia, Tumca SemiZlia vTqva, rom swavlebis<br />

xarisxis gaujobeseba gamocdebis <strong>sistemis</strong> SemoRebiT da aTi gamocdiT<br />

hgavs fasadur gaformebas. is RonisZiebebi, romlebic CamoTvala batonma<br />

sikom, fasaduri xasiaTisaa, imitom rom Tuki gadavxedavT qveynebs,<br />

romlebmac seriozul winsvlas miaRwies <strong>ganaTlebis</strong> reformaSi, vnaxavT,<br />

rom maT ori principuli tipis arCevani gaakeTes. upirveles yovlisa,<br />

daiwyes im maswavleblebis momzadeba, romlebic maT sWirdebodaT<br />

skolebSi da aswavlidnen imas, rac momaval Taobebs sWirdeba. kargad<br />

maxsovs, eqimTa sertifikaciis win rogor mzaddeboda licenzirebis<br />

procesi, rogor mzaddeboda testebi. sajarod gamoqveynda 5000 kiTxva.<br />

manqanis marTvis mowmoba visac adre gaqvT aRebuli, gexsomebaT, rom 300-<br />

mde pasuxi iyo dasazepirebeli. skolis meaTe klasSi vabarebdi am<br />

gamocdas. ori inspeqtori gveswreboda. bileTis erT-erT sakiTxSi ver<br />

gavarkvie, saiT unda wavsuliyavi da daviwye adgilze wriali.<br />

inspeqtorma didxans uyura am sakiTxs, bolos miTxra, rom Tu cxraze<br />

swori pasuxi mqonda gacemuli, mainc gasuli viyavi da mirCia, nebismieri<br />

pasuxi Semomexaza. adamianma patiosnad Tqva, rom arc man icoda swori<br />

pasuxi. Tuki maSin samasi sakiTxi mqonda dasazepirebeli, eqimebs<br />

dasazepirebeli hqondaT 5000-mde kiTxva Tavisi oTxi arCevaniT.<br />

saqarTveloSi 1997 wels iyo 42 aTasi diplomirebuli eqimi. marTalia,<br />

maTgan yvela ar yofila dasaqmebuli, magram licenzirebis kvalobaze<br />

maTi raodenoba Semcirda sul 3%-iT. es adasturebs imas, rom nebismieri<br />

raodenobis testis dazepireba SesaZlebelia. swored amitomaa, rom Cven<br />

7


kvalificiuri eqimebi ar gvyavs. amaze metyvelebs isic, rom saqarTveloSi<br />

sikvdilianoba Zalian maRalia.<br />

maswavleblis komentarze ar aris damokidebuli moswavlis<br />

akademiuri warmateba. Aramed damokidebulia imaze, ra icis am<br />

maswavlebelma, rogor da ra unda aswavlos da rogor unda dagegmos<br />

swavlebis procesi. Sesabamisad, maswavleblebis sertifikacia, romelic<br />

axla unda ganxorcieldes, Zalian veWvob, rom akmayofilebdes am<br />

pirobebs. Tumca, vadastureb imas, rom mTeli rigi SarSan gamosuli<br />

saxelmZRvaneloebisa, faqtobrivad aris pirveli SemTxveva, rodesac<br />

sistematizebuli saxiT, Sesavlis doneze maswavleblebs acnobs imas,<br />

rogor viTardeba bavSvi, rogor unda iqceodes is, misi qcevis axsnis ra<br />

modelebi arsebobs da a.S. warmovidginoT Cveni Tavi skolaSi. iseTi<br />

sxarti goneba, rogoric skolis asakSi mqonda, axla aRar maqvs, imitom<br />

rom Semdeg bevri kliSe Semodis da saazrovno socialuri sqemebi<br />

grovdeba. axla rom vuyureb zogierT Cems maswavlebels, namdvilad<br />

vfiqrob, rom isini gmirobis Rirsni arian imis gamo, rom<br />

gvimklavdebodnen. pirvel klasSi CemTan iyo 45 bavSvi. maswavlebeli ras<br />

gvaswavlida, es sxva Temaa, magram faqtia, rom gvivlida. da arc<br />

fizikuri Zaladoba yofila Cvenze ganxorcielebuli. SemiZlia vTqva, rom<br />

namdvilad kargi maswavlebeli myavda, imitom rom Semdeg ukve<br />

disertaciaze muSaobis periodSi, cdebis Casatareblad aRmovCndi<br />

pionerTa banakSi, sadac aRmzrdelebi ise urtyamdnen bavSvebs, rom<br />

Zalian seriozuli Careva momixda. me marTla gamiRima bedma, rom<br />

davibade da gavizarde TbilisSi, vcovrobdi iseT raionSi, sadac xuTi<br />

specializebuli skolidan erT-erTi iyo ganTavsebuli da bebiaCemma am<br />

skolaSi Semiyvana, iq ki kargi maswavleblebi aRmoCndnen. amitom mTel<br />

saskolo kurikulums Tu gadavxedavT, pretenzia mxolod fizikisa da<br />

biologiis maswavleblebze SemiZlia ganvacxado, romlebic ar iyvnen<br />

kargi specialistebi da aseve ar SeeZloT bavSvebTan urTierToba.<br />

Tuki CavatarebT maswavlebelebis Semowmebas, ra unda icodnen maT<br />

bavSvebis Sesaxeb, aRmoCndeba, rom es aris pirveli SemTxveva<br />

sistematizebuli codnis miwodebisa, rodesac Sesavlis doneze<br />

miewodebaT maswavlebelebs garkveuli informacia imis Sesaxeb, Tu<br />

saganmanaTleblo procesi rogor warmarTon. mTeli es istoria movyevi<br />

mxolod erTi ramis gamo. qveynebs, romlebsac hqondaT survili<br />

ganaTleba gaeumjobesebinaT, maTi <strong>ZiriTad</strong>i prioriteti iyo<br />

maswavlebelTa momzadeba. da miaRwies iseT Sedegs, rogoric aris dRes<br />

fineTSi, skandivaniis sxva qveynebSi da a.S. saswavlo procesis<br />

ganxorcielebis <strong>ZiriTad</strong>i faqtori aris maswavlebeli. maswavlebelzea<br />

damokidebuli is, Tu sabolood ra produqts miviRebT. yvelaferi sxva,<br />

iqneba es testi Tu gamocda, aris Semmowmebeli im Sedegis, risi<br />

gakeTebac maswavlebels SeuZlia. me momxre viqnebodi, Tu is Tanxa, rac<br />

unda daixarjos minimaluri kompetenciis Sesaqmneli testebis<br />

gasakeTeblad, maswavlebelTa momzadebas moxmardes. aseve seriozulad<br />

Segvexeda imisTvis, rac weria umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> kanonSi imis Sesaxeb,<br />

8


om maswavleblad muSaobis ufleba aqvT mxolod magistris xarisxis<br />

mqone adamians. aseT SemTxvevaSi, iqneb dagvedgina, ras viTxovT magistris<br />

xarisxis mqone pedagogisgan. amerikis SeerTebul StatebSi, romlis<br />

analogiuri sistemac gadmoviReT, imis moTxovna, rom skolaSi iyos<br />

magistri, ar aris aucilebeli. SesaZlebelia iyos bakalavric, magram mas<br />

unda hqondes miRebuli specialuri ganaTleba imisaTvis, rom aswavlides.<br />

rodesac gadmogvaqvs iseTi qveynebis sistemebi, rogoric aris norvegia,<br />

SvedeTi, sadac maswavlebels aqvs magistris xarisxi, gaviTvaliswinoT<br />

isic, Tu ramdenia am qveynis mier Cadebuli Tavis <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi.<br />

amitom, mimaCnia, rom ar aris mizanSewonili, sabani imaze metad gavWimoT,<br />

vidre gvaqvs amis SesaZlebloba, da sjobs iqidan daviwyoT awyoba, risi<br />

gakeTebac SegviZlia.<br />

rac Seexeba Semotanil inovaciebs, ar mesmis ras niSnavs<br />

kulturologia da saxmedro-patriotuli aRzrda. Tu laparakia imaze,<br />

rom mivdevT princips, rom jansaR sxeulSi jansaRi sulia, aseT<br />

SemTxvevaSi bevrad ukeTesi iqneboda gvezruna imaze, rom Cveni momavali<br />

Taoba seriozulad yofiliyo dakavebuli fizikuri unarebis<br />

ganviTarebiT. amisTvis saWiro iqneboda skolebTan sportuli moednebis<br />

aSeneba. ukeTesi iqneboda bavSvebs sportisTvis meti dro hqondeT<br />

daTmobili, vidre tvini gamovuWedoT ideologiuri kliSeebiT da<br />

adamianebs ar mivceT imis saSualeba, rom isini iyvnen im globaluri<br />

sivrcis nawili, rasac hqvia msoflio adamianis uflebebis dacvis momxre.<br />

ara mgonia, rom adamians, romelic aris humanisti, ar uyvardes samSoblo,<br />

da ar SeeZlos sakuTari Tavis dacva, Tu maincdamainac samxedropatriotuli<br />

aRzrdis banaki ar gaiara.<br />

mowodebas, skolas davubrunoT bavSvebi, mivyavarT isev igive<br />

problemamde. skolebSi bavSvebis dasabruneblad axla CarTulia<br />

mSoblebis armia, romlebsac emuqrebian, rom Tu maTi Svilebi ar ivlian<br />

skolaSi, samsaxuridan gaaTavisufleben. CvenTan, skolaSi, Zalovanma<br />

struqturebma unda Caataron treningebi. ucxoeTis arc erT qveyanaSi ar<br />

minaxavs, rom skolaSi Zaladobis Semcirebis <strong>ZiriTad</strong>i faqtori garedan<br />

mosuli piri yofiliyo, da es ar iyos skolis maswavleblebis <strong>ZiriTad</strong>i<br />

saqme. imasTan dakavSirebiT, rom skolaSi imata Zaladobam, moviyvan erTerTi<br />

kvlevis Sedegebs, romelic iwyeba 1990-ian wlebSi, es modis<br />

klinikuri fsiqologiidan da daiwyo kvleva imis gamo, rom arsebobs e.w.<br />

didi depresiis erTjeradi epizodi, romelic yvela CvenTagans<br />

metnaklebi intensivobiT gauvlia gardamaval asakSi, rodesac araferi ar<br />

ginda, araferi ar mogwons da a.S. rodesac daiwyo es kvleva, aRmoCnda,<br />

rom depresiis maCvenebeli bevrad ufro maRalia arasrulwlovan<br />

damnaSaveebSi, vidre Cveulebriv bavSvebSi da daiwyes amisi mizezebis<br />

kvleva. aRmoCnda, rom umetes SemTxvevaSi, maT visac aqvT kriminaluri an<br />

raime tipis marginaluri qcevis darRveva, seriozuli problemebi aqvT<br />

<strong>ganaTlebis</strong> TvalsazrisiT. maTma umetesobam ar icis kargad wera-kiTxva,<br />

ar SeuZlia sakuTari azris gamoxatva, ver axerxebs kontaqts da<br />

komunikacias da a.S. 90-iani wlebidan kanadaSi da Semdeg amerikis<br />

9


SeerTebul StatebSi iwyeba e.w. specialuri programebi, romlebic<br />

mimarTulia <strong>ganaTlebis</strong> xarisxis gaumjobesebisaken sasjelaRsrulebis<br />

dawesebulebebSi.<br />

da bolos, rogorc universitetis akademiuri personali,<br />

aRfrTovanebuli viyavi 2005 wels pirveli misaRebi gamocdebiT. aseTi<br />

motivirebuli, azriani, mowesrigebuli, swavlaze orientirebuli<br />

kontigenti universitetSi 1993 wlis Semdeg ar minaxavs. am TvalsazrisiT<br />

2005 weli CemTvis radikalurad gardamtexi weliwadi iyo. Semdeg<br />

studentebis xarisxma ratomRac kleba daiwyo. isini Zalian xSirad ver<br />

igeben im Sesaval teqstebs, romelic aris umaRles saswavlebelSi da<br />

romlis ufro metad gamartiveba SeuZlebelia. aman gamoiwvia Cemi<br />

daintereseba imiT, Tu ras aswavlian me-10-11-12 klasebSi. me-11-12 klasebSi,<br />

rogorc kvlevam aCvena, arafers ar swavloben da moswavleebi<br />

orientirebulebi arian mxolod im sagnebis Cabarebaze, romelsac iTxovs<br />

misaRebi gamocdebi. ara mgonia, rom raime tipis Secdomis aRiareba cudi<br />

iyos da Tu raime arasworad gakeTda, ar unda gamoswordes, magram me<br />

mimaCnia, rom <strong>ganaTlebis</strong> reformis udidesi damsaxurebaa is, rom man<br />

moaxdina standartizebuli <strong>sistemis</strong> SemoReba yvelasaTvis, romelsac<br />

gadalaxvis SemTxvevaSi SeuZlia miiRos umaRlesi ganaTleba. es udidesi<br />

miRweva iyo da amis ukan waReba arafriT ar SeiZleba. Tuki visaubrebT<br />

imaze, rom sxva raRacebi aris araswori, oficialurad vacxadeb,<br />

aranairi bma e.w. saSualo skolasa da umaRles ganaTlebas Soris ar<br />

arsebobs. amitom is bavSvi, me-9 klasidan gairicxeba Tu daamTavrebs me-12<br />

klass, is umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> miRebisTvis modis absoluturad<br />

moumzadebeli. me ar vambob, rom umaRlesi ganaTleba mxolod<br />

elitisTvis unda iyos xelmisawvdomi, araviTar SemTxvevaSi. ufro metic,<br />

Cven aviReT orientacia anglosaqsur <strong>ganaTlebis</strong> modelze, me vityodi,<br />

ufro amerikul modelze. amerikuli <strong>ganaTlebis</strong> sistema evropulisagan<br />

swored imiT gasxvavdeba, rom is muSaobs sazogadoebisaTvis da mas<br />

sWirdeba ganaTlebuli sazogadoeba, da ara elita, romelic<br />

sazogadoebis nacvlad wyvets raRacebs. gmadlobT yuradRebisTvis.<br />

giorgi gvaxaria _ mec davsvam kiTxvebs, romlebze pasuxic Zalian<br />

mainteresebs.<br />

jer erTi, ram gamoiwvia <strong>ganaTlebis</strong> am <strong>axali</strong> prioritetebis Seqmna,<br />

ra xdeboda qveyanaSi iseTi, ramac dabada es <strong>axali</strong> idea. piradad me<br />

maxsovs <strong>axali</strong> ministris daniSvnamde sapatrirqos mier gakeTebuli<br />

gancxadeba. Cemi azriT, es Zalian mniSvnelovani gancxadeba iyo.<br />

patriarqi gamovida winadadebiT, rom skolebSi unda daiwyon<br />

tradiciebis swavleba. daaxloebiT ramdenime dReSi presaSi gamoCnda<br />

<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong> prioritetebi, sadac gaielva swored<br />

sityvebma `patriotuli aRzrda~. anu, es, Cemi azriT, aris garkveuli<br />

variacia da interpretacia da im yvelafers, razec isaubres Cvenma<br />

momxseneblebma, aqvs politikuri foni. es imaSic gamoixateba, rom<br />

maswavlebeli, mogexsenebaT, aris seriozuli eleqtorati, arCevnebi<br />

10


axlovdeba, xelisuflebas sWirdeba xmebi da maswavleblebi SesaniSnavi<br />

saSualebaa xmebis mosagroveblad. samwuxarod, amas ewireba <strong>ganaTlebis</strong><br />

<strong>sistemis</strong> is reforma, romlis Sesaxebac ase kargad isaubra marinemac.<br />

aq saubari iyo maswavleblebis sertifikaciazec. sainteresoa, vin<br />

adgens am sertifikatebs, ra SekiTxvebs dausvamen maswavleblebs, ra<br />

ainteresebT, maswavleblis profesiuli ganaTleba, rogori pedagogia,<br />

rogori fsiqologia, da vin ganixilavs mere amas. am SekiTxviT mivmarTav<br />

siko janaSias.<br />

marinesTanac maqvs SekiTxva. marinem Tqva, rom maswavleblebi unda<br />

momzaddnen da amaSi mec veTanxmebi. magram vin moamzadebs maT, vin<br />

gaakontrolebs, vin Cautarebs maT gamocdebs. ucxoeTidan unda<br />

CamoviyvanoT aseTi specialistebi, Tu gvyavs adgilobrivi kadrebi,<br />

romlebic maswavleblebis maswavlebelebi iqnebian?<br />

simon janaSia _ jer bolo SekiTxvaze gipasuxebT, me vamzadeb<br />

maswavleblebs. mTavari iyo kiTxva, risTvis da rogor vamzadebT<br />

maswavleblebs. erT sakiTxs davazusteb, CvenTan ar aris maincdamainc<br />

imis moTxovna, rom maswavlebeli iyos magistri. CvenTan imisTvis, rom<br />

iyo dawyebiTi safexuris maswavlebeli, unda iyo bakalavri. imisTvis,<br />

rom iyo me-7-dan me-12 klasis CaTvliT maswavlebeli, aris ori gza _ Tu<br />

Seni `meijori~ aris maTematika, `mainoris~ 60 krediti SegiZlia gamoiyeno<br />

imisTvis, rom iswavlo pedagogika da Semdeg gaqvs ufleba, gaxvide<br />

sasertifikacio gamocdaze. anu, Tu ar gaqvs gavlili bakalavriatis<br />

periodSi, SegiZlia 60 krediti aiRo bakalavriatis Semdeg, an Tu es 60<br />

krediti ar aris SenTvis sakmarisi, da es xdeba im SemTxvevaSi, Tu Sen<br />

Sesabamisi ganaTleba ar gaqvs, magaliTad, Tu ganaTlebiT iuristi xar<br />

da ginda gaxde maTematikis maswavlebeli, maSin magistratura unda<br />

gaiaro, sadac 60 kredits iswavli pedagogikaSi da amdenives<br />

maTematikaSi. magram arc es iZleva imis garantias, rom aucileblad<br />

maswavlebeli gaxdebi, imitom rom Semdeg gamocda unda Caabaro. es<br />

gamocda efuZneba maswavleblis profesiul standartebs da gacilebiT<br />

ufro farToa, vidre gamocda. imitom rom gamocdiT ver Seamowmeb yvela<br />

im unars, rac maswavlebels moeTxoveba. es aris zogadprofesiuli<br />

unarebi, anu, is, Tu ramdenad icis maswavlebelma ganviTarebis<br />

fsiqologia, swavlis Teoriebi, ramdenad SeuZlia meTodikis gamoyeneba,<br />

ramdenad icnobs Sefasebis sistemebs da ramdenad iyenebs maT, aseve<br />

sagnobrivi nawili, romelic gulisxmobs imas, Tu ramdenad icis<br />

adamianma konkretuli sagani, magaliTad, ramdenad icis maTeatikis<br />

maswavlebelma maTematika da misi swavleba. aris kidev calke nawili<br />

maswavleblis profesiuli standartis, romelic aRwers imas, Tu kidev<br />

ra moeTxoveba maswavlebels. amaSi Sedis komunikaciis unari,<br />

konfliqtebis mogvareba, mSoblebTan urTierTobis formebi da sxva. es<br />

standarti aris orientiri maswavleblisTvis, imisTvis, raTa man Tavisi<br />

SesaZleblobebi mudmivad daxvewos. amis mxolod mcire nawilis gamocdaa<br />

SesaZlebeli, radgan testi ar SeiZleba grZeldebodes erTi kvira.<br />

11


saerTod, qaRaldiT yvela am unaris Semowmeba SeuZlebelia. dagegmilia<br />

ori gamocda. erTiT mowmdeba zogadprofesiuli unarebi, meore nawili<br />

amowmebs sagnis da sagnis swavlebis meTodikis codnas.<br />

giorgi gvaxaria _ 50-55 wlis maswavlebeli, romelmac yvelaferi<br />

kargad icis kompiuteris garda, CaiWreba am gamocdaSi?<br />

simon janaSia _ raRac periodSi iyo saubari imaze, rom testireba<br />

kompiuteris gamoyenebiT Catarebuliyo, raTa am gziT isic SeemowmebinaT,<br />

ramdenad SeuZlia maswavlebels kompiuteris gamoyeneba, Tumca es<br />

yvelaze naklebi problemaa, imitom rom yvelaze advilad iTviseben mas.<br />

saerTod, sertificirebis sistema, Cemi azriT, sworad mofiqrebuli<br />

sistemaa, imitom rom iTvaliswinebs Zalian mniSvnelovan komponentebs,<br />

rac <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi cvlilebebisTvis aris mniSvnelovani.<br />

sakmarisi ar aris, orientiri aviRoT maswavleblebis momzadebaze.<br />

dadebiT efeqts iZleva sistema, romelsac aqvs rogorc zewolis, ise<br />

daxmarebis meqanizmebi, rac ar aris gaTvaliswinebuli am gamocdebis<br />

sistemaSi da es aris problematuri. zewolis meqanizmia is, rom<br />

maswavlebels eubnebi, ra standarti unda daakmayofilos, magram amave<br />

dros exmarebi mas am standartis daZlevaSi. am <strong>sistemis</strong> mTeli arsic is<br />

aris, rom mizans is ki ar warmoadgens, gamocda Cautaro da CaWra,<br />

aramed, aiZulo, rom daiwyos TviTganviTareba, da meore mxriv,<br />

daaintereso, rom es daxmareba miiRos. roca ar arsebobs gamocda, mas ar<br />

ainteresebs treningze siaruli. treningis xelmisawvdomoba dRes imiT<br />

aris uzrunvelyofili, rom maswavleblebi iReben vauCerebs, romliTac<br />

afinanseben treningebis garkveul raodenobas.<br />

marine CitaSvili _ vubrundebi imas, rom piradad me, araferi maqvs<br />

sawinaaRmdego, rom magistratura damTavrebuli maswavlebeli<br />

aswavlides skolaSi. ubralod, vambob, rom am etapze am ideis<br />

ganxocieleba principulad SeuZlebelia. batono siko, rogorc<br />

CemTvis cnobilia, ilias universitetSi arsebobs magistratura<br />

maswavleblebisaTvis, gansakuTrebiT sabunebismetyvelo dargSi. bolo<br />

sami wlis ganmavlobaSi ramdeni magistri gyavdaT?<br />

simon janaSia _ arc erTi ar gvyolia.<br />

marine CitaSvili _ es aris katastrofa. imitom rom Tu<br />

gaviTvaliswinebT Cveni maswavleblebis asakobriv Wrils, romelic aris<br />

60 weli, Tu gaviTvaliswinebT imasac, rom saSualo asaki qalebisaTvis,<br />

romlebic warmoadgenen <strong>ZiriTad</strong> kontingents, saqarTveloSi aris 76<br />

weli, perspeqtivaSi rom gavixedoT da vnaxoT, rom yvela maswavlebelma<br />

miaRwia am asaks, aRmoCndeba, rom Teqvsmeti wlis Semdeg saerTod ar<br />

gveyoleba sabunebismetyvelo mecnierebis maswavlebeli. mgonia, rom<br />

maswavlebelTa momzadeba unda iyos calke prioritetis sagani.<br />

12


maswavlebloba aris mowodeba da motivacia imiT, rom vauCeris arqonis<br />

SemTxvevaSi mas gauSveben samsaxuridan, maswavlebelTa datovebis<br />

erTaderTi gza ar unda iyos.<br />

me ar vfiqrob, rom Cven ar gvyavs kargi maswavleblebi da aseTebi<br />

marto ucxoeTSi arian, ubralod, mgonia, rom arsebuli kontigentidan<br />

daaxloebiT 30% aris ara gawvrTnadi. es marto maswavleblebs ar exeba,<br />

nebismier profesiaSi asea. Sesabamisad, aseTebze ar unda wavides Tanxebi,<br />

da meore _ maswavlebelTa momzadeba, ise, rogorc aris axal<br />

zelandiaSi, avstraliaSi, skandinaviis qveynebSi, germaniaSi, safrangeTSi,<br />

albaT kargi iqneboda CvenSic arsebobdes `TiCers kolejis~ saxiT. aq<br />

momzaddeboda maswavlebeli da es ar iqneboda uSualod mibmuli<br />

bakalavriatsa da magistraturaze. radgan saxelmwifos cota fuli aqvs,<br />

misi damamTavrebeli gamocda faqtobrivad unda yofiliyo<br />

sasertifikacio gamocda. imaSic geTanxmebiT, rom maswavlebels unda<br />

SeeZlos klasSi urTierToba, kritikuli situaciis mogvareba, amas<br />

testebi ar amowmebs. amas sWirdeba xelmZRvaneli, romelic akvirdeba.<br />

rac Seexeba uSualod CemTvis dasmul kiTxvas imis Sesaxeb, vin<br />

moamzadebs maswavleblebs. mgonia, rom droa davemSvidoboT ideas imis<br />

Sesaxeb, rom saqarTveloSi varT gansakuTrebuli arsebebi, romlebic<br />

vekuTvniT adamianTa saxeobas, da specialurad morgebuli programebi<br />

gvWirdeba. arsebobs maswavlebelTa momzadebis aprobirebuli<br />

kurikulumi da ufro metic, radgan is aris regulirebadi profesia<br />

CvenTanac da sxva qveynebSic, aRebulia maswavlebelTa momzadebis es<br />

programa. aviRoT im qveynebis programebi, sadac moswavleebi aCveneben<br />

yvelaze karg Sedegebs, davdoT aseTi sami programa, SevadaroT,<br />

vTargmnoT qarTulad da viwyoT misi swavleba. me fsiqologis TvaliT<br />

wavikiTxe maswavlebelTa momzadebis saxelmZRvaneloebi, romlebic,<br />

vadastureb, rom kargia. magram ar SeiZleba am saxelmZRvaneloSi<br />

erTdroulad aswavlide Svid sxvadasxva mimarTulebas, romlebsac<br />

kargad ver igeben verc fsiqologebi. maswavlebels ar sWirdeba es Svidi<br />

sxvadasxva mimarTuleba. mas sWirdeba mxolod kognituri da qceviTi<br />

procesebis Sesaxeb codna da Sesabamisad, es unda aswavlo. amitom<br />

maswavleblebi unda momzadnen im qveynebis kvalobaze, romlebsac aqvT<br />

maswavlebelTa momzadebis saukeTeso kurikulumi da amas aCvenebs maTi<br />

Sedegebi saerTaSoriso kvlevebSi.<br />

giorgi gvaxaria _ im 30%-s ra unda vuyoT?<br />

marine CiataSvili _ unda mivceT damsaxurebuli pensia, rom saxlSi<br />

iyvnen.<br />

laSa beraia, gamomcemloba `logos presis~ damfuZnebeli _ Cemi<br />

SekiTxva saxelmZRvaneloebs ukavSirdeba. bolo gancxadebebi, romlebic<br />

exeba grifirebis wesis gamkacrebas, standartizaciis SemoRebas wignebSi,<br />

xom ar aris dabruneba im droSi, roca iyo erTi gamomcemeli, da TiTo<br />

13


saganSi gamoicemoda TiTo saxelmZRvanelo. xom ar vbrundebiT ukan,<br />

postsabWoTa xanaSi an rogorc aris Cvens mezobel qveyanaSi, TurqeTSi.<br />

rodesac am Temaze velaparake TurqeTis gamomcemelTa asociaciis<br />

aRmasrulebel direqtors, man mipasuxa, rom maT konservatiuli mTavroba<br />

hyavT da gamomcemlebi ukmayofiloebi arian.<br />

<strong>ganaTlebis</strong> saministro acxadebs, rom dRevandeli sistema<br />

ultraliberaluria. bolo xuTi-eqvsi wlis ganmavlobaSi saministroSi<br />

mosulma xalxma daamkvidra liberaluri wesebi, Tavisufali bazris<br />

wesebi saskolo saxelmZRvaneloebis Seqmnis procesSi. yovelive aman<br />

gamoiwvia Zveli gamomcemlobebis nawilis CamoSoreba am procesisgan,<br />

vinaidan maTi kompetencia ar Seesabameboda Tavisufali bazris<br />

principebs. gamoiwvia <strong>axali</strong> gamomcemlobebis gamosvla asparezze. aseve<br />

gamoiwvia <strong>axali</strong> avtorebis gamoCena, Tu manam sistema gulisxmobda<br />

konkursebis Catarebas, avtorebi, romlebic midiodnen da evaWrebodnen<br />

gamomcemlebs honoraris Taobaze, rom maTTan dabeWdiliyo maTi wignebi.<br />

<strong>sistemis</strong> radikalurad Secvlis Semdeg tenderebi ukve<br />

gamomcemlobebisTvis cxaddeboda, romlebsac pasuxismgebloba unda<br />

aeRoT TavianTi wignebis xarisxze. amis Sedegad SevZeli Camomeyalibebina<br />

jgufi istoria-geografiis <strong>axali</strong> saxelmZRvaneloebis avtorebisa,<br />

romlebic manamde ar iyvnen dakavSirebulni am procesTan da Cvenma<br />

gundma Seqmna <strong>axali</strong> wignebi. magram axla vgrZnob am <strong>sistemis</strong> dangrevis<br />

saSiSroebas. vfiqrob, SesaZloa, isev davubrundeT sistemas, rodesac<br />

molaparakebebi daiwyeba avtorebTan. amisi niSnebi ukve gamoCnda.<br />

ministrma brZana, rom dauZaxeben avtorebs, dasvamen maT erTad da isini<br />

SeTanxmdebian imaze, rogor gadanawildes klasebis mixedviT<br />

misawodebeli masala sxvadasxva saganSi. Semodis iseTi komponentic,<br />

rogoric aris savaldebulo Sinaarsis 60%. amitom, Tu manamde<br />

gamomcemlobebi avtorebTan erTad Tavad wyvetdnen rogori koncefciiT<br />

unda yofiliyo maTi wigni dabeWdili, axla isev standartizaciisken<br />

mivdivarT. rodesac am Temaze gamokiTxva tardeba, rogorc es daviT<br />

paiWaZis gadacemaSi iyo, sadac mayurebelTa 90%-ma Tqva, rom maT ar<br />

moswonT saxelmZRvaneloebis mravalferovneba. me mesmis, rom<br />

mSoblisTvis bevri saxelmZRvanelo bevr sirTulesTan aris<br />

dakavSirebuli, magram meore mxriv, aris farTo arCevani, da<br />

maswavleblis pasuxismgeblobis zrdis sakiTxi. ra jobia, pedagogs<br />

gavumZafroT pasuxismgeblobis grZnoba da vaswavloT arCevanis gakeTeba,<br />

Tu gamzadebuli erTi wigni mivawodoT? Tu mivdivarT sabazro<br />

ekonomikis da liberalizmis gziT, es imas niSnavs, rom adamianma TviTon<br />

unda SeZlos arCevanis gakeTeba.<br />

nino giorgaZe, arasamTavrobo organizaciis warmomadgeneli _ dRes<br />

grifirebasTan dakavSirebiT miviReT Semdegi. maSin roca yovel meore<br />

wels igrifeba igive saxelmZRvaneloebi da gamodis <strong>axali</strong> dizainiT,<br />

magram Zveli SinaarsiT, Sedegad miviReT is, rom <strong>ganaTlebis</strong> saministros<br />

sawyobSi aris ukve Zalian bevri grifaclili wigni. rodesac erT-erTi<br />

14


arasamTavrobo organizaciis saxeliT mivakiTxeT <strong>ganaTlebis</strong> saministros<br />

erT-erT departaments da vTxoveT devnili bavSvebisTvis es wignebi,<br />

rogorc mxatvruli literatura da ara rogorc saxelmZRvaneloebi,<br />

SemogvTavazes, Zalian bevri wamogveRo, radgan fizikurad iyo amis<br />

saSualeba. aseT problemas vawydebiT. gasagebia, rom sagamomcemlo<br />

kompaniebisTvis es biznesia, magram aseve mainteresebs, ras efuZneba is<br />

kvleva, romlis mixedviTac mxolod 54%-Tvis aris xelmisawvdomi<br />

saxelmZRvaneloebi, imitom rom Cems garemocvaSi saxelmZRvaneloebi<br />

Zalian xelmiuwvdomelia.<br />

simon janaSia _ <strong>ganaTlebis</strong> saministro ar yidulobs wignebs. esec<br />

aris erT-erTi problema, rac saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobas<br />

xels uSlis. saministro adre yidulobda wignebs sxvadasxva<br />

klasebisTvis. 2003 wlamde, Tu saxelmZRvanelo iRebda grifs, sorosis<br />

fondis daxmarebiT saxelmwifo erTi wliT beWdavda wigns garkveuli<br />

tiraJiT, raTa momxdariyo misi aprobacia da Semdeg Sesuliyo is<br />

skolaSi. 2004 wlidan saxelmwifo yidulobs mxolod pirveli klasis<br />

wignebs.<br />

merve klasis qarTuli literaturis saxelmZRvanelo aris 2004 wlamde<br />

grifiT miRebuli, es wignebi ar icvleboda yovel wels. icvleboda sam<br />

weliwadSi erTxel SarSandlamde, axla ukve Semovida <strong>axali</strong> wesi,<br />

romlis mixedviTac konkretul klasSi saxelmZRvanelo xuT weliwadSi<br />

erTxel unda Seicvalos. ase rom, <strong>ganaTlebis</strong> saministros sawyobSi<br />

wignebis simravle maT yovelwliur cvlasTan ar yofila dakavSirebuli.<br />

Tu zustad ar iqna gansazRvruli swavlebis Sinaarsi, SeuZlebeli<br />

gaxdeba ise Sefaseba, rom adamians ar dasWirdes repetitorTan siaruli.<br />

magaliTisTvis rom aviRoT qarTuli ena da literatura, erovnul<br />

saswavlo gegmaSi aris kompetenciebis CamonaTvali, Tu ra unda SeeZlos<br />

moswavles TiToeuli klasis bolos, da ra masalis gavliT SeiZleba<br />

amis miRweva. Tumca iq ar aris miTiTebuli konkretuli nawarmoebebi,<br />

mxolod avtorebi weria. aqedan gamomdinare, saxelmZRvaneloebis<br />

avtorebs sakmaod didi Tavisufleba hqondaT saimisod, rom miznidan<br />

gamomdinare, TviTon SeerCiaT nawarmoebebi. CvenTvis mTavari iyo, ra<br />

Sedegs miaRwevda moswavle da ara procesis gakontroleba. imitom rom<br />

erT-erTi mTavari, rac Tanamedrove <strong>ganaTlebis</strong> nebismier koncefciaSi<br />

aris mocemuli da dadasturebulia nebismieri Tanamedrove kvleviT, aris<br />

moswavlis konkretuli individualuri saWiroebebis gaTvaliswineba. Tu<br />

ar iTvaliswineb moswavlis warmomavlobas, mis saWiroebebs da<br />

interesebs, maSin swavlebis standartizacia cudia. rodesac misaRebi<br />

gamocdebis standartizaciaze vsaubrobT, is kargi imitom aris, rom<br />

korufcia Seamcira da nebismier moswavles misca imis SesaZlebloba,<br />

Caabaros umaRlesSi misi socialuri kavSiris da sxva msgavsi faqtorebis<br />

gauTvaliswineblad. magram standartizacia iwvevs imas, rom ar xdeba<br />

konkretuli saWiroebebis gaTvaliswineba. es saWiroebebi Zalian<br />

gansxvavebulia. saxelmZRvaneloebs rom davubrundeT, imas, rom<br />

15


saxelmZRvaneloebis srul pakets qveynis masStabiT 55% flobs, bavSvebis<br />

pasuxia. mSoblebis TqmiT, saxelmZRvaneloebis srul pakets 68% flobs.<br />

SekiTxvaze, ratom ar aqvT sruli paketi, saintereso pasuxebi miviReT.<br />

70%-ze meti regionebSi amas siZviris gamo ver axerxebs. igive pasuxi<br />

dedaqalaSi mxolod 35%-ma gagvca. saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobas<br />

Tu ufro met mniSvnelobas mivaniWebT, da es bunebrivi iqneba imis<br />

gaTvaliswinebiT, rom gamocda yvela saganSi iqneba Casabarebeli, kidev<br />

ufro gaizrdeba SesaZleblobebs Soris ufskruli dedaqalaqsa da<br />

regionebSi mcxovreb moswavleebs Soris. erTiani erovnuli gamocdebis<br />

dadebiTi Sedegebis miuxedavad, saqarTveloSi skolas yovelwliurad 60<br />

aTasamde moswavle amTavrebs da maTgan mxolod daaxloebiT 27 aTasi<br />

cdilobs umaRlesSi Cabarebas. amisi mizezi savaraudod aris is, rom<br />

umaRlesSi Cabareba Zalian Zviri jdeba. miuxedavad imisa, rom gamocdaze<br />

gasasvlelad mxolod aTi laria saWiro, sinamdvileSi es gamocdebi,<br />

maTTvis, vinc am gamocdebze gadis, ufro Zviri jdeba. imisTvis rom<br />

gamocdaze gaxvide, unda moemzado, es ki yvelas ar SeuZlia.<br />

saxelmZRvaneloebis standartizacia aris problema, magram<br />

gacilebiT didi problemaa, roca saxelmwifo iRebs iseT funqciebs<br />

Tavis Tavze, rac misi uSualo funqcia ar aris. saxelmwifo axla<br />

cdilobs Tavis Tavze aiRos gamomcemlis funqcia, Tumca is<br />

gamomcemelze ukeTesad am funqcias ver Seasrulebs. rac ufro meti<br />

iqneba Careva, miT ufro meti iqneba korufciis safrTxe, da miT ufro<br />

naklebi iqneba am sistemaSi CarTuli sxva subieqtebis pasuxismgebloba.<br />

Cven xuTi wlis ganmavlobaSi vaSenebdiT sistemas, sadac pasuxismgebloba<br />

gadanawilebuli iqneboda.<br />

saidan modis es iniciativebi. Cemi azriT, problema is aris, rom<br />

wlebis ganmavlobaSi vaSenebdiT sistemas, sadac pasuxismgeblobebi<br />

gadabarebuli iyo maTze, visac namdvilad unda hqonoda es<br />

pasuxismgebloba, aq igulisxmeba mSobelic, bavSvic, maswavlebelic,<br />

direqtoric da sxva. magram maT ar undaT am pasuxismgeblobis aReba.<br />

sakmarisia, mSobelma ver miiRos skolidan is servisi, rasac moelis,<br />

skolas ki ar sTxovs mis gaumjobesebas, aramed prezidents. prezidenti,<br />

TavisTavad, cdilobs miiRos rac SeiZleba meti xma. es Seswavlilia<br />

yvela qveyanaSi, sadac msgavsi raRacebi xdeba. es aris politikosebis<br />

mouTmenloba, rom grZelvadiani reformebi danergon. imitom rom<br />

grZelvadian reformas meore mxarisgan Zalian didi moTmineba sWirdeba.<br />

dRevandeli prioriteti ar gulisxmobs moTmenas. arada, am yvelafris<br />

ukan 600 aTasi ojaxi dgas. Tamami cvlilebaa. Cvens sazogadoebaSi ar<br />

moswonT saxelmZRvaneloebis mravlferovneba, magram moswonT bevri<br />

gamocda, imitom rom fiqroben, rom bevri gamocda bevr codnas niSnavs.<br />

gadavxedoT sxva qveynebis gamocdilebas. vnaxavT, rom zog qveyanaSi<br />

aris gamocdebi, zogSi saerTod ar tardeba, magram mainc kargi<br />

<strong>ganaTlebis</strong> xarisxia. CvenTan 2005 wels rom Zalian motivirebuli iyo<br />

xalxi da Semdeg Semcirda es motivacia, amisi mizezebi Seswavlilia da<br />

Jargonze uwodeben `testis naxevrad daSlis periods~ da grZeldeba<br />

16


maqsimum oTxi weli. am periodSi SeiZleba testis auditoriam aRmoaCinos<br />

is xerxebi, Tu rogor SeiZleba testi warmatebulad Caabaro codnis<br />

gareSe. pirvelma gamocdebma enTuziazmis fonze Caiara, dabali klasis<br />

moswavleebic ki ambobdnen, rom Tu kargad ar iswavlidnen, Semdeg<br />

umaRlesSi ver Caabarebdnen. magram mere uceb gairkva, rom yvela abarebs<br />

umaRlesSi, miuxedavad maTi codnisa, imitom rom 27 aTas adgilze<br />

amdenive abiturienti abarebs. Tan gamocdis formaa iseTi, rom ar iWrebi,<br />

Tu prestiJul fakultetze ar moxvdebi, naklebad prestiJulze<br />

Cairicxebi. ase rom, testi daaxloebiT erTi wlis ganmavlobaSi yvelgan<br />

iwvevs enTuziazms, erTi wlis Semdeg enTuziazmi klebulobs. gamosaSvebi<br />

tipis testi kidev uaresia. imitom rom aseT SemTxvevaSi maswavlebels<br />

SeuZlia wina wlis testebis gamoyeneba da moswavleebis varjiSi<br />

minimaluri kompetenciis zRvaris gadasalaxad.<br />

giorgi gvaxaria _ gamodis, rom xuT weliwadSi sazogadoeba ver<br />

Camoyalibda. man ver aiRo pasuxismgebloba da ukan davbrundiT.<br />

daviT arabiZe, <strong>ganaTlebis</strong> erovnuli kavSiri _ 1991 wlis<br />

mdgomareobiT, saqarTveloSi iyo 6500 skola, rogorc batonma sikom<br />

aRniSna, dRes aris 2150. es ukve raRacis maCvenebelia.<br />

socialuri kontrolis gareSe nebismieri meqanizmi araefeqturia da<br />

ver mogvcems mTavar produqts, rac skolam unda mogvces. bevri<br />

problemaa, maTgan mxolod erTs gamovyof. es aris sajaro skolebis<br />

sameurveo sabWoebi. rogorc pirveli, ise meore arCevnebis dros<br />

davinaxeT is, rac iyo sabWoTa periodSi _ sabWoTa kolmeurneobis<br />

gamgeobis formireba. moxda faruli nomenklaturuli SerCeva da faruli<br />

administraciuli daniSvna. sazogadoeba da miT ufro, samoqalaqo<br />

seqtori, izolirebuli aRmoCnda am umniSvnelovanesi procesebisgan.<br />

mainteresebs sazogadoebis is jgufi, romelsac warmoadgenen qalbatoni<br />

marine an batoni siko, Tu apireben raime nabijebis gadadgmas imisTvis,<br />

rom sameurveo sabWoebma realurad ganaxorcielon TviTmmarTveloba da<br />

socialuri kontrolis funqcia.<br />

marine CitaSvili _ sameurveo sabWoebis Sesaxeb zust informacias<br />

ar vflob. mogaxseneT, rom skolebis Sesaxeb mxolod wakiTxuliT da<br />

mosmeniliT vici. Tumca ar gamovricxav, rom sameurveo sabWoebis amgvari<br />

tipiT Seqmna sxva araferia, Tu ara kontrolis meqanizmis Setana. Tumca<br />

sameurveo sabWo amas ar gulisxmobs. piriqiT, misi idea gulisxmobs imas,<br />

rom skola iyos erT-erTi adgili, sadac samoqalaqo sazogadoebis<br />

ganviTarebisaTvis Seiqmneba myari safuZveli. magram samoqalaqo<br />

sazogadoebis ganviTarebisTvis myari safuZvlis Seqmna, misi<br />

manipulireba, rom avarCioT mSoblebi da CavrToT am procesSi, SeiZleba<br />

gadaiqces iribi avtokratuli meTodis ganxorcielebad da kontrolis<br />

meqanizmis SemoRebad. es xdeba axlac, skolaSi aucilebeli daswrebis<br />

17


SemoRebiT, Zaladobis winaaRmdeg kampaniis SemotaniT da a.S. am<br />

sakiTxebSi batoni siko albaT ufro kompetenturia.<br />

minda erTi ram vTqva saxelmZRvaneloebTan dakavSirebiT. Zalian<br />

gamakvirva iman, rom aRmoCnda mxolod moswavleTa 55% flobs<br />

saxelmZRvaneloebis srul pakets. Semdeg rodesac batonma sikom<br />

ganmarta, rom es saSualo maCvenebelia, da rom es cifri regionebSi<br />

bevrad ufro dabalia. gamocdebis SemoReba urbanul da soflis<br />

mosaxleobas Soris naprals ar unda zrdides, amisaTvis unda<br />

gamoviyenoT iseTi programebi, rogoric aris magaliTad `irmis naxtomi~.<br />

skolis biblioTekebSi unda iyos imis saSualeba, rom xelmisawvdomi<br />

iyos saxelmZRvaneloebis eleqtronuli versia. imis gamo, rom adamianebs<br />

ar SeuZliaT saxelmZRvanelobis sruli paketis SeZena, ar niSnavs imas,<br />

rom gamocdebi yvela saganSi ar unda Catardes. imaSi, Catardeba es<br />

gamocdebi Tu ara, me problemas ver vxedav, imitom rom wlevandeli<br />

mocemebi sruliad fastastiuri iyo. 27 aTas adgilze Semotanili iyo 29<br />

aTasi gancxadeba, da Tavisufali darCa 4000 adgili, da es maSin,<br />

rodesac minimaluri kompetenciis misaRebad saWiro iyo mxolod 25<br />

swori pasuxi. saubari imazea, vin modis umaRles saswavlebelSi da riTi<br />

vamTavrebT saSualo skolas.<br />

rac Seexeba saxelmZRvanelobs, vin gaakontrolebs maT,<br />

gamomcemlobebis korporaciuli mafia Tu saxelmwifo mafia, amiT<br />

momxmareblisTvis bevri araferi icvleba. erTaderTi seriozuli<br />

problema saxemZRvanelobis gamocemis xarisxia, romelic xSir<br />

SemTxvevaSi veranair kritikas ver uZlebs. yvelafers rom Tavi<br />

davaneboT, isini ar iTvaliswinebs bavSvis gonebrivi ganviTarebis<br />

SesaZleblobebs asakobriv WrilSi.<br />

Sorena gabunia, xelovnebaTmcodne _ rusuli enis savaldebulo<br />

statusis Sesaxeb minda gkiTxoT. rogorc vici, sabWoTa kavSiris daSlis<br />

Semdeg rusulma enam dakarga dominanturi enis funqcia Cvens qveyanaSi.<br />

kategoriulad vemijnebi antirusul isterias, romelic Zalian<br />

popularulia dRes qveyanaSi, magram mainteresebs, ratom unda iyos<br />

rusuli ena savaldebulo skolaSi.<br />

siko janaSia _ enebis SerCeva skolebSi sameurveo sabWos<br />

gadawyvetilebiT xdeba. savaldebuloa ori enis swavla.<br />

sandro lominaSvili _ <strong>ganaTlebis</strong> saministrodan aris informacia,<br />

rom saqarTveloSi aprilSi aTasamde adamiani Camodis imisaTvis, rom<br />

skolebSi inglisuri ena aswavlos. ra iciT amis Sesaxeb?<br />

marine CitaSvili _ es xdeba amerikis SeerTebuli Statebisa da<br />

saqarTvelos mier erToblivad xelmowerili strategiuli SeTanxmebis<br />

dokumentis farglebSi. amas ganaxorcielebs amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saelCo, romelmac prioritetad kulturuli da <strong>ganaTlebis</strong><br />

18


sferos daxmarebis TvalsazrisiT aiRo inglisuri enis gaZlierebuli<br />

swavlebis Semotana saqarTveloSi. me veswrebodi am programis<br />

prezenatacias da aqedan maqvs es informacia.<br />

daviT kaxaberi, Jurnali `tabula~ _ 2010 wlis gamowvevebSi<br />

ministrma didi yuradReba dauTmo usafrTxo skolis koncefcias. aq iyo<br />

naxsenebi, rom permanentulad iqneba Sexvedrebi Zalovani struqturebis<br />

warmomadgenlebTan. amisi magaliTi gvaqvs amerikaSi 1960 wlidan.<br />

mainteresebs, Tqvni, rogorc fsiqologis mosazreba, ra problemebis<br />

winaSe SeiZleba dagvayenos am iniciativam.<br />

aseve mainteresebs, Tu aqvs informacia baton sikos mandaturis<br />

institutis Sesaxeb.<br />

simon janaSia _ mandaturis instituti arsebobs amerikaSic. Cvens<br />

<strong>sistemis</strong> problema is aris, rom maswavleblebis SemTxvevaSi, yvelas<br />

eZleva vauCeri, Tanabari midgomaa yvelas mimarT. iseve rogorc<br />

programebi, romlebsac <strong>ganaTlebis</strong> saministro axorcielebs, ar aris<br />

mimarTuli konkretuli skolebiTvis. magaliTad, viciT, rom Zaladoba ar<br />

warmoadgens problemas soflis skolebisTvis da iq mandaturi ar aris<br />

saWiro. amerikis skolebSi mandaturi aregulirebs moZraobas skolebSi,<br />

dadis raciiT, akontrolebs, rom ar moxdes konfliqti moswavleebs<br />

Soris. CvenTan saubaria ara marto mandaturebze, aramed kamerebisa da<br />

SeSvebis <strong>sistemis</strong> dayenebazec. es meTodebi sxvadasxva kulturul<br />

konteqstSi sxvadasxvanairad moqmedebs. kamera zogisTvis SesaZloa<br />

totalitarizmis gamovlineba iyos, zogierTi bavSvisTvis SesaZloa is<br />

iyos Cagvrisgan xsna. im adgilebSi, sadac damontaJda aseTi kamerebi,<br />

dadasturebulia, rom iklo Zaladobis faqtebma. Tu es mizani miiRweva,<br />

Tundac Zalian totalitarulad gamoiyurebodes es sistema, is SeiZleba<br />

gamarTlebulad CaiTvalos. Tumca es ar ganawyobs adamians imisTvis, rom<br />

danaSauli ar iyos misi motivacia, rom ar undodes danaSaulis Cadena.<br />

usafrTxo skolaze saubrisas, ra Tqma unda, mTavaria imis swavleba, Tu<br />

rogor unda moagvaro urTierTobebi, rogor unda aarido Tavi<br />

konfliqts da a.S. Zalian martiv raRacebs aswavlian am TvalsazrisiT<br />

dasavleTSi. magaliTad, urCeven, TvalebSi ar Sexedon adamians, romelic<br />

maTi azriT, agresiulia. anu, aris erTi da igive ramis ganxorcielebis<br />

rogorc kargi, ise cudi gza da Tu gamoviyenebT ukve aprobirebul<br />

meTodebs, karg Sedegsac miviRebT. skolaSi SemSvebi sistema Tbilisis<br />

ramdenime skolaSi ukve damontaJda da mSobels bavSvis Sesvlisa da<br />

gamosvlis Sesaxeb `esemesi~ misdis. SeiZleba mSoblisTvis ar iyos<br />

sasiamovno yovel xuT wuTSi erTxel aseTi mesijis miReba, SesaZloa,<br />

Zalian Zviric iyos es sistema, aseve, SesaZloa, fsiqologiuradac ar<br />

iyos gamarTlebuli da bavSvebs aCvevs morCilebas da ara gaazrebas, Tu<br />

ratom ar unda gaiparos skolidan, magram meore mxriv, Sedegebs iZleva.<br />

19


_ Cveni asociacia mTeli saqarTvelos masStabiT aerTianebs<br />

pedagogebs. Cven vmuSaobT im problemebze, romlebic arsebobs<br />

<strong>ganaTlebis</strong> sferoSi da mivesalmebiT im reformebs, rasac saqarTvelos<br />

mTavroba gvTavazobs. Cvens <strong>ZiriTad</strong> mimarTulebad aviReT zneobis da<br />

eTikis swavleba skolebSi. xom ar ajobebs, pirvelive klasidanve<br />

davnergoT am sagnis swavleba. SesaZloa, kulturologiaSi swored esec<br />

igulisxmeba. zneobrivi aRzrda Tavidan agvaridebs Zaladobasac da<br />

konfliqtebsac. Tu dainteresdebiT, batono siko, Cven SegviZlia<br />

viTanamSromloT kidec. 2000 wels Cvenma organizaciam gamosca<br />

`yofaqcevis kultura~. es sagani ukve dainerga ramdenime skolaSi, TviT<br />

baton gia murRulias skolaSic. Zalian mainteresebs sazogadoebis azri<br />

Cvens saxelmZRvaneloze.<br />

giorgi gvaxaria _ vin aris wignis avtori?<br />

_ avtori gaxlavT praqtikosi pedagogi, qalbatoni lia bedinaZe.<br />

wignze muSaobs aseve avtorTa jgufi. bevr skolaSi aris survili, rom<br />

dainergos eTikis swavleba.<br />

rac Seexeba saxelmZRvanelobis sakiTxs. pedagogebi xSirad amboben,<br />

rom kargia, rom maT aqvT saxelmZRvaneloebis arCevis saSualeba, magram<br />

cudia, rom isini Tavidanve kargad ar icnoben am saxelmZRvaneloebs.<br />

sinom janaSia _ pedagogebi imasac amboben, rom maT nacvlad irCeven<br />

saxelmZRvaneloebs da isini Semdeg xuTi weli aswavlian am wignebiT.<br />

rogor Tavsdeba erTad es ori pozicia, rom isini ver arCeven da sxvam<br />

unda airCios, magram erTi wlis Semdeg aRmoCndeba, rom ar moswons wigni<br />

da Secvlas iTxovs, ver vxvdebi. ra keTdeboda imisTvis, rom maT<br />

hqonodaT ufro gaazrebuli arCevani. Tavdapirvelad, rodesac erovnul<br />

saswavlo gegmasTan erTad gamoCnda <strong>axali</strong> saxelmZRvaneloebi, iyo<br />

seriozuli problemebi, gvian sruldeboda saxelmZRvanelos SemuSaveba<br />

da mokle periodi rCeboda mis SesarCevad. SarSandlidan ukve ara marto<br />

saxelmZRvanelos nimuSi hqondaT maswavleblebs imisTvis, rom<br />

gacnobierebuli arCevani gaekeTebinaT, aseve iyo recenziebi. maT SeeZloT<br />

gacnobodnen sxvadasxva eqspertis mosazrebebs. wignebis egzemplarebis<br />

dabeWdvamde maswavleblebs aseve daegzavnaT rogorc moswavlis, aseve<br />

maswavleblis samuSao wignis eleqtronuli nimuSebi.<br />

_ magram am nimuSebs ar gacnobia yvela maswavlebeli. ufro metic,<br />

arian maswavlebelebi, romlebic ar miiCneven aucileblobad<br />

sertificirebas. isini arc arian darwmunebulebi mis CatarebaSi.<br />

simon janaSia _ es informaciis naklebobiTac aris gamowveuli.<br />

rac Seexeba eTikis swavlebas, Cemi azriT, imas, rom rigSi unda<br />

Cadge, calke sagnis swavleba ar sWirdeba. es elementaruli Temebia.<br />

aseTi raRacebi iswavleba, oRond amas ar aqvs sistematiuri xasiaTi.<br />

20


albaT mniSvnelovania, rom gakeTdes saswavlo gegma aseTi<br />

kompetenciebisTvis, Tu ras niSnavs iyo moqalaqe da a.S. amas uwodeben<br />

`gamWol prioritetebs~ da gulisxmobs higienas, sagzao usafrTxoebas,<br />

punqtualurobas da a.S. Zalian bevri aseTi problema aqvs sazogadoebas<br />

da amis gamosworebas skolisgan elis, magram ar iqneboda swori, rom maT<br />

mosagvareblad cal-calke sagnebi SemogveRo.<br />

aleqsandre kakabaZe, studenti _ gasagebia, rom Seiqmneba sistema,<br />

romelic mogvcems saSualebas, rom gvyavdes ganaTlebuli maswavlebeli,<br />

romelic skolisTvis saWiro iqneba, magram aseTi xelfasis pirobebSi<br />

ramdenad eqneba adamians survili gaxdes maswavlebeli. ratom ar svams<br />

am sakiTxs <strong>ganaTlebis</strong> saministro, Tu maincdamainc sapatriarqom unda<br />

moiTxovos.<br />

simon janaSia _ es qveynis biujetiT aris ganpirobebuli. arc<br />

sapatriarqos survili Secvlis rames. warmoidgineT, yovelwliurad 300<br />

milioni xmardeba maswavleblebis xelfasebs. SeiZleba ise gadanawildes<br />

saministros biujeti, rom xelfasebisTvis cota ufro meti Tanxa<br />

gamoiyos, magram es ar niSnavs imas, rom Zalian maRali iqneba<br />

maswavleblad gaxdomis motivacia. rac Seexeba imas, ramdeni<br />

maswavlebeli unda iyos motivirebuli cvlilebis misaRwevad, aris<br />

Zalian saintereso principi. imisTvis, rom sistemaSi gaumjobesebas<br />

miaRwio, ar aris saWiro 100%-iani cvlileba. 20% xSirad ganapirobebs<br />

80%-is Sedegebs. magaliTad, Tu gsurs, mniSvnelovnad gaaumjobeso<br />

swavlebis Sedegebi, maswavleblebis 20%-Si Tu gaaumjobeseb raRac<br />

qcevas, maSin danarCeni 80% daiwyebs igive raRacis keTebas. Tu 20%-s<br />

gaezdeba xelfasi, maSin gaCndeba motivacia, rom danarCeni 80%<br />

Caanacvlos ufro ukeTesma maswavlebelma. rasakvirvelia, motivaciis<br />

gasazrdelad ar aris aucilebeli 350-s amdenive Tanxa daamato.<br />

Tamar uzneliSvili, kerZo skolis, `sinaTle~, direqtori _<br />

sertificireba, Cemi azriT savaldebulo unda iyos yvela<br />

maswavleblisTvis. Sesabamisad, maT aseve unda hqondeT am gamocdebisTvis<br />

momzadebis saSualebac. magram vin iqnebian trenerebi. Tu Tqveni<br />

kategoriis trenerebi iqnebian, amas yvela miesalmeba, batono siko, magram<br />

regionebSi, vvaraudob, rom iqnebian fasilitatorebis doneze.<br />

simon janaSia _ erovnuli saswavlo gegmis danergva daiwyo Semdegi<br />

principiT. jer SeirCa asi skola, imisTvis, rom iq gamocda<br />

Catarebuliyo. aseve tardeboda saxelmZRvaneloebic gamocdac. da am<br />

skolebSi mimdinareobda maswavleblebis intensiuri treningi. Semdeg<br />

ukve, roca treningebs yvela skola unda moecva, gadawyda ori donis<br />

treningis Catareba. erT-erTSi treningebs ufro maRalkvalificiuri<br />

trenerebi atarebdnen, meore doneze am sapilote skolis maswavleblebi<br />

Tavad acnobdnen sakuTar gamocdilebas sxva maswavleblebs. isini iyvnen<br />

21


fasilitatorebi. ra Tqma unda, SesaZloa, am maswavleblebis mier<br />

informaciis gavrcelebis xarisxi ar iyo maRali. treningebis pirveli<br />

etapis dasrulebis Semdeg SemoRebul iqna vauCerebi, oRond amjerad ukve<br />

sasertifikacio gamocdebisTvis mosamzadeblad. am SemTxvevaSi ukve xdeba<br />

rogorc satreningo programis, ise trenerebis Semowmeba.<br />

rac Seexeba savalebulo sertificirebas. warmovidginoT, ramden<br />

weliwadSi SeiZleba Seicvalos maswavleblebis 70%. weliwadSi rom iyos<br />

10%-iani cvla, amisTvis saWiroa 7 aTasi <strong>axali</strong> maswavlebeli. amdeni<br />

adamiani sul ar swavlobs saqarTveloSi am specialobiT da arc<br />

iswavlis, Tu ar iqneba seriozuli motivacia amisaTvis. amitom maqsimums<br />

unda mivaRwioT arsebuli maswavleblebiT da vecadoT, rom gaCndes<br />

motivacia imisTvis, rom saukeTesoebi midiodnen am sistemaSi. es aris<br />

moklevadiani perspeqtiva. grZelvadiani perspeqtiviT unda moxdes<br />

maswavlebelTa umravlesobis kvalifikaciis amaRleba an Canacvleba.<br />

Tumca amis zewolis meqanizmi CvenTan ar aris. miuxedavad imisa, rom<br />

kanonSi weria, rom direqtors aqvs ufleba gaaTavisuflos maswavlebeli,<br />

romelsac ar aqvs Sesabamisi xarisxi, arCevnebis periodSi maT<br />

eubnebodnen, rom aravin ar gaeSvaT skolidan, piriqiT, ufro<br />

grZelvadiani kontraqti gaeformebinaT maswavleblebTan. yovelive amaSi<br />

didi wvlili miuZRvis profkavSirebs. gamovida erTi ram,<br />

decentralizacia ver ganxorcielda. direqtors ki miveciT xarisxze<br />

zrunvis ufleba da pasuxismgebleoba, magram Tan uTxres, rom Tavi<br />

gaenebebina am zrunvisTvis, Tu es maswavleblebis gaSvebas da maT<br />

Canacvlebas gamoiwvevda.<br />

Tamar uzneliSvili, kerZo skolis, `sinaTle~, direqtori _ Tqven<br />

aseve TqviT, rom aris 27 aTasi kursdamTavrebuli, da aris amdenive<br />

adgili umaRles saswavleblebSi. Cemi azriT, aqedan modis yvela<br />

problema. ratom aZleven universitetebs studentebis amxela raodenobis<br />

miRebis uflebas?<br />

marine CitaSvili _ Tqvens mier dayenebul sakiTxs ori ganzomileba<br />

aqvs. pirveli is gaxlavT, rom meore msoflio omis Semdeg, ufro 70-iani<br />

wlebidan, gadavdivarT masobriv umaRles ganaTlebaze. qveynis<br />

ganviTarebis erT-erT indikatorad iTvleba, Tu ramdeni adamianisTvis<br />

aris xelmisawvdomi umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> miReba. Sesabamisad is, rom es<br />

marTlac bevrisTvis iyos xelmisawvdomi, SesaZloa, politikuri miznis<br />

gamovlinebac iyos. realurad es xorcieldeba sruliad sxva mizniT sxva<br />

institutis mier. arsebobs institucionaluri akreditaciis gawerili<br />

gegma, romelic gulisxmobs, Tu ramdeni studentis miReba SeuZlia<br />

saswavlebels farTiss da sxvadasxva teqnikuri saSualebis kvalobaze. es<br />

umaRlesi saswavleblebi akmayofileben am pirobebs da amitom<br />

akreditaciis samsaxurs ara aqvs maTi SezRudvis ufleba. Tumca, es ar<br />

aris institucionaluri akreditacia, es aris licenziis gacema. meore<br />

sakiTxi, umaRlesi saswavlebeli ra programas aswavlis students, es<br />

22


absoluturad gaugebaria. magaliTad fineTSi, umaRlesi ganaTleba aris<br />

60%. CvenTan gamodis daaxloebiT 27%. maSin roca 1991 wels, rodesac 9<br />

aTasi studenti unda mieRoT, da es ricxvi Seadgenda<br />

kursdamTavrebulebis 13-15%-s. me, rogorc umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong><br />

warmomadgeneli, problemas imaSi vxedav, rom ar arsebobs gansazRvruli<br />

meqanizmi imisaTvis, rom vTqvaT, vaZlevT am adamianebs umaRles<br />

ganaTlebas Tu ara.<br />

skolebSi Zaladobis aRmofxvris mizniT Zalovan struqturebTan<br />

TanamSromlobis sakiTxs minda davubrunde. es amerikaSi SemoiRes<br />

banduras socialuri daswavlis Teoriis Semdeg, rodesac aRmoCnda, rom<br />

Turme modelis aReba xdeba daswavlis gziT da agresiuloba ar gaxlavT<br />

individualuri fenomeni. mogexenebaT, amerikis SeerTebul StatebSi<br />

skolebs Temi afinansebs. aqedan gamomdinare, iseT skolebSi, romlebic<br />

ar aris kargad dafinansebuli da ara aqvT saSualeba hyavdeT kargi<br />

maswavleblebi, hqondeT normaluri programa, Zaladobis done ufro<br />

maRalia, vidre iseTi fenis bavSvebSi, romlebic socialurad ufro<br />

uzrunvelyofilebi arian. radgan CaiTvala, rom es aris socialuri<br />

daswavlis fenomeni, gadawyda saxelmwifos Careva, raTa socialuri<br />

daswavlis fenomeni Secvliliyo pozitiuri modeliT.<br />

60-ian wlebSi, igive banduras kvlevebis mixedviT skandinaviis<br />

qveynebSi SemoiRes <strong>axali</strong> tipis midgoma, romelic gulisxmobs imas, rom<br />

adamians ar rCeba dro sxva saqmianobis gansaxorcieleblad, Tuki is<br />

drois garkveul monakveTSi mudmivad aris dakavebuli erTi tipis<br />

saqmianobiT. skolis SemTxvevaSi, misi <strong>ZiriTad</strong>i saqme unda iyos swavleba,<br />

da es ar exeba mxolod konkretuli sagnebis swavlebas. SvedeTSi biWic<br />

da gogoc, Tanabrad swavlobs qsovas da skamis gamoCarxvas. skandinaviis<br />

qveynebSi aiRes principi, romlis mixedviTac saqmianobiT srulad unda<br />

iyos dakavebuli is dro, rasac atareben skolaSi, daaxloebiT dilis 9<br />

saaTidan 3-4 saaTamde. aseT dros swavleba paralelurad iZens sxva<br />

datvirTvas.<br />

ideaSi, me araferi sawinaaRmdego ara maqvs Zalismieri<br />

struqturebis mimarT, imitom rom Tu gvinda saxelmwifo gvqondes, aseTi<br />

struqturebi aucilebelia, magram ar mesmis, ra undaT maT skolaSi. es<br />

aris problema. skolaSi unda iyos maswavlebeli, romelic TviTon<br />

moagvarebs problemebs.<br />

lika Rlonti, `tempusis~ erovnuli ofisi, umaRlesi<br />

saswavleblebis akreditaciis sabWos Tavmjdomare _ me Tavad gaxldiT<br />

iniciatori, rom umaRles saswavleblebSi adgilebi gazrdiliyo. imitom<br />

rom dRes samwuxarod ar gvaqvs legaluri instrumentebi imisaTvis, rom<br />

kargad SevamowmoT swavlebis xarisxi. dRes saqarTveloSi aris 69<br />

saxelmwifos mier aRiarebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba.<br />

maTgan ocdaoTxSi studentTa kontigenti aris 500-ze naklebi. erT-erT<br />

aseT saswavlebelSi 156 studenti hyavT. amitom, wels vinc ki Semoitana<br />

ganacxadi akreditaciis sabWoSi adgilebis raodenobis gazrdaze, yvelas<br />

23


davukmayofileT es Txovna da wels gvaqvs rekorduli maCvenebeli. wels<br />

misaReb gamocdebze gamocxaddeba 40522 adgili. es erTis mxriv niSnavs<br />

imas, rom yvela moswavle, romelic kompetenciis minimalur zRvars<br />

gadalaxavs, Cairicxeba umaRlesSi, magram es niSnavs imasac, rom umaRles<br />

saswavleblebSi uamravi vakansia darCebaT. imitom rom viciT, rom am<br />

kompetenciis gadalaxva sakmaod rTulia. universitetebs ar aRmoaCndaT<br />

imdeni goneba-gamWriaxoba, an bizneswarmodgena saimisod, rom rodesac<br />

bolo ori wlis ganmavlobaSi rCebodaT vakansiebi, wels isev ar<br />

SemoetanaT kontigentis gazrdaze ganacxadi. amitom Cvenc realurad<br />

vuwyobT xels maT amaSi, radgan gvaqvs realuri prognozi imisa, rom<br />

isini gakotrebis saSiSroebis winaSe dadgebian. imitom rom cnobilia,<br />

rom umaRlesi saswavleblebis dafinansebis 70% da meti ganpirobebulia<br />

im TanxiT, romelic SemoaqvT studentebs.<br />

Tu saxelmwifo dawesebulebebSi danarCeni 30% SeiZleba kvlevebiT<br />

mopovebuli grantebi iyos, kerZo umaRlesi saswavleblebis biujeti 100%-<br />

T emyareba studentebis mier Semotanil Tanxas. anu, im saswavleblebis<br />

gza, romlebmac nacvlad imisa, rom xarisxSi CaedoT garkveuli Tanxa,<br />

farTobi gazardes, rom ufro meti studentis miReba SesZlebodaT,<br />

gakotrebisken aris. es, mimaCnia, rom aris erT-erTi arapirdapiri gza<br />

imisTvis, rom gaiwmindos umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> sivrce da konkurenciaSi<br />

gadarCes is, visac ufro meti unari gaaCnia. es imasac gamoiwvevs, rom<br />

umaRlesi saswavleblebi ufro metad iqnebian xarisxze orientirebulebi,<br />

imitom rom axla iwyeba is faza, roca unda daiwyos seriozuli brZola<br />

studentisTvis. 40522 adgili misaReb gamocdebze amisi mSvenieri<br />

indikatori iqneba.<br />

daviT arabiZe, <strong>ganaTlebis</strong> erovnuli kavSiri _ sameurveo sabWoebSi<br />

TviTmarTvelobaze laparaki zedmetia. direqtorTa korpusi politikuri<br />

niSniT SeirCa. imitom rom konkursis mniSvneloba gadafara gasaubrebam,<br />

romelzec ar yofila dadgenili standartebi. amitom gvaqvs aseTi<br />

tragikuli mdgomareoba saskolo sistemaSi. Cven, sazogadoebam, ver<br />

SevZeliT realurad migveRo monawileoba sameurveo sabWoebis<br />

formirebaSi da direqtorTa korpusi robotis mdgomareobaSi. is yvela<br />

zemodan wamosul brZanebas gauazreblad Seasrulebs. mainteresebs Tqveni<br />

azri am formiT Seqmnil direqtorTa korpusze.<br />

simon janaSia _ sameurveo sabWos arCevnebi Caatara skolam.<br />

komisiis Tavmjdomare iyo saministro. anu, zemdgomi organo ganixilavda<br />

saCivrebs. skola atarebda arCevnebs winaswari SerCevis safuZvelze. rac<br />

Seexeba am <strong>sistemis</strong> politizirebas. is cnobili lototroni swored<br />

imitom iyo SemoRebuli, rom direqtorTa SerCeva naklebad yofiliyo<br />

politizirebuli. amitom gabrazda yvela da maT Soris, mmarTveli<br />

partia. iseTi sistema iyo, rom Tu adamiani aCvenebda saukeTeso qulebs,<br />

TviTon irCevda skolas, Tu ara da, SemTxveviTi SerCevis principiT<br />

24


nawildeboda im skolebis erTobaSi, sadac TviTon iyo Tanaxma, rom<br />

ganawilebuliyo.<br />

kidev erTi detali, romelic manamde arsad gviTqvams. Cven maSin<br />

gamogvigzavnes siebi, sadac ewera, rom es adamianebi ar unda gasuliyvnen.<br />

es <strong>ZiriTad</strong>ad iyo adgilobrivi xelisuflebebis mier Sedgenili sia,<br />

sadac ewera, rom es adamianebi politikurad aramizanSewonilebi iyvnen<br />

da Cven es unda gagveTvaliswinebina. Cven ra Tqma unda, es ver<br />

gaviTvaliswineT da amanac didi gaRizianeba gamoiwvia. swored amitom<br />

daiwyo disciplinireba. dRevandeli cvlilebebic aris imis magaliTi, Tu<br />

rogor xdeba <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> disciplinireba.<br />

marine CitaSvili _ rodesac lototroni Catarda, amerikis<br />

SeerTebul StatebSi, stenfordis universitetSi gaxldiT da iqaur<br />

kolegebs vuambe kidec lototronis Sesaxeb. CemTvis yvelaze mZime mTel<br />

am situaciaSi iyo is Secdomebi, romlebsac uSvebda is xalxi, romelsac<br />

pretenzia hqonda skolis direqtorobaze. mTavri problema isev midis<br />

profesionalizmamde. politika an wesrigi garkveul profesiaSi aris<br />

meore saqme, jer sakuTar Tqvze unda SegveZlos gamarTulad Tqma, rom<br />

varT profesionalebi. gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

25

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!