26.10.2014 Views

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

ganaTlebis sistemis axali prioritetebi~ ZiriTad

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

hainrih biolis fondSi 2010 wlis<br />

3 Tebervals gamarTuli sajaro diskusia<br />

Temaze:<br />

`<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong><br />

<strong>prioritetebi~</strong><br />

<strong>ZiriTad</strong>i momxseneblebi:<br />

marinე CitaSvili _ Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis profesori<br />

simon janaSia _ ilias saxelmwifo<br />

universitetis profesori<br />

moderacia: giorgi gvaxaria


gogi gvaxaria _ vfiqrob, gasagebia, ratom gavxseniT wels<br />

diskusiis sezoni TemiT `<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong> <strong>prioritetebi~</strong>. maT<br />

albaT bevri Tqvengani ukve icnobs. didia am Temis mimarT sazogadoebis<br />

interesi da albaT amiTac aris ganpirobebuli, rom dRes darbazi savsea.<br />

Tumca, Cemi azriT, diskusia ufro saintereso iqneboda, Cveni gegma<br />

bolomde rom ganxorcielebuliyo. Zalian gvsurda <strong>ganaTlebis</strong> <strong>axali</strong><br />

ministris mowveva, magram saministroSi gangvimartes, rom ministris<br />

grafiki Zalian gadatvirTulia da diskusiaSi monawileobis Sesaxeb<br />

misTvis ori kviriT adre unda Segvetyobinebina. samwuxarod, verc misi<br />

moadgilis mowveva moxerxda, Tumca, bolo momentamde gvqonda amis imedi.<br />

SeiZleba iTqvas, rom erTis mxriv, es kargic ki aris, imitom rom<br />

rodesac diskusiaSi ministri monawileobs, Cveni sajaro debatebi<br />

preskonferenciis saxes iRebs xolme. ase rom, dRes Tqvens SekiTxvebs q-ni<br />

marine CitaSvili da b-ni simon janaSia upasuxeben. dRevandel diskusiaSi<br />

monawileoba unda mieRo b-n gia murRuliasac, Tumca, verc man moaxerxa<br />

CvenTan mosvla.<br />

jer b-n simon janaSias movusminoT, rogorc <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong><br />

yofil TanamSromels. darwmunebuli var, saintereso iqneba misi<br />

mosazrebebis mosmena.<br />

simon janaSia _ bolo ori Tvis ganmavlobaSi <strong>ganaTlebis</strong> reformis<br />

WrilSi bevri <strong>axali</strong> iniciativa gamoCnda. SeiZleba maTi CamoTvla, esenia<br />

- saxelmZRvaneloebTan dakavSirebuli cvlilebebi, maTi Sefasebis<br />

gamkacreba da xelmisawvdomobis sakiTxi, <strong>axali</strong> sagnebis,<br />

kulturologiisa da samxedro-patriotuli aRzrdis SemoReba, <strong>sistemis</strong><br />

ufro metad orientireba inglisuri enisa da kompiuteris ukeT<br />

Seswavlaze. erT-erTi prioritetia aseve skolisTvis bavSvebis dabruneba.<br />

amisTvis aris ori SemoTavazeba, gamkacrdes daswreba da Sefaseba<br />

bavSvebis daswrebasTan dakavSirebiT da gamosaSvebi gamocdebis SemoReba<br />

erTiani erovnuli misaRebi gamocdebis sanacvlod an paralelurad. aris<br />

kidev ramdenime detali, SedarebiT rTuli gansaxorcielebeli, skolebSi<br />

Zaladobis SemcirebisTvis zomebis miReba da a.S.<br />

prioritetebSi ar dasaxelebula, magram yvelam viciT, rom skolebs<br />

SeezRudaT urTierTobis ufleba gareSe pirebTan, gansakuTrebiT<br />

presasTan. ministrma ganacxada, rom skolebma sakuTari interviuebi<br />

saministros prescentrs unda SeuTanxmon. informaciis gacvla aseve<br />

SeizRuda kvleviT organizaciebTan mimarTebaSic. am CamoTvlili<br />

SemoTavazebebidan, Cemi azriT, yvelaze mniSvnelovania ori, romelic<br />

<strong>ganaTlebis</strong> sferoSi sistemur cvlilebas gamoiwvevs. <strong>axali</strong> sagnebis<br />

SemoReba imdenad ar Secvlis sistemas, ramdenadac gamosaSvebi<br />

gamocdebis SemoReba da SezRudva presasTan dakavSirebiT. erTi<br />

2


sistemuri cvlilebaa, meore ki asaxavs cvlilebis damokidebulebas<br />

reformis konteqstTan.<br />

gamocdebis SemoReba gamoiwvevs sxva mraval cvlilebas skolebSi,<br />

maT Soris, saswavlo prioritetebis Secvlas, <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong>agan<br />

miRebul Sedegebs da kidev bevr gauTvaliswinebel cvlilebas, romelzec<br />

jer ar yofila saubari. magaliTad, SesaZloa, gamoiwvios politikuri<br />

problemebi, sazogadoebis ganwyobis Secvla uaryofiTi kuTxiT da sxva.<br />

es aris yvelaze rTuli cvlileba, romlis ganxorcielebac dagegmilia<br />

2011 wels. misi mizania, rom atestatis miReba ar xdebodes TiTqmis<br />

avtomaturad, rogorc dRes xdeba, da rom moswavleebs dasWirdeT<br />

minimaluri kompetenciis zRvris gadalaxva. dasaxelebuli iyo aTi testi,<br />

romelTa safuZvelze miiReba gadawyvetileba, vis SeeZleba umaRlesi<br />

<strong>ganaTlebis</strong> miReba da vis ara.<br />

es ar aris Cveni gamogonili sistema. msgavsi sistemebi sxva<br />

qveynebSic arsebobs da iq Seswavlilia misi Sedegebi. mniSvnelovania imis<br />

gaazreba, rom gamocdebis sistema ver uzrunvelyofs dasaxelebuli<br />

miznebis miRwevas, <strong>ganaTlebis</strong> xarisxisa da skolis prestiJis amaRlebas<br />

Tu ar Seiqmna paraleluri sistemebi, romlebic daexmareba am sistemas<br />

dadebiTi cvlilebebis motanaSi. cnobilia, rom aseTi sistemebi iwvevs<br />

skolebis dainteresebas, rom rac SeiZleba adre moiSoron Tavidan e.w.<br />

problemuri bavSvebi. amaSi ar igulisxmeba mxolod maTi skolidan gayra.<br />

zog sistemaSi, sadac amis gakeTeba garTulebulia, xSiria bavSvebis<br />

mecxre klasSi Catoveba.<br />

meore problemaa sazogadoebis orientirebis Secvla. Seicvleba<br />

damokidebuleba imis mimarT, Tu ras niSnavs ganaTlebul adamianad<br />

yofna. es dRevandelTan mimarTebaSi ukan gadadgmuli nabiji iqneba. dRes<br />

arsebuli warmodgena, Tu ras niSnavs ganaTlebuli adamiani, asaxulia<br />

sxvadasxva dokumentebSi, maT Soris zogadi <strong>ganaTlebis</strong> erovnul<br />

miznebSi, romelic aRwers, Tu rogori unda iyos adamiani, romelic<br />

skolas amTavrebs. testirebas kavSiri ara aqvs im kompetenciebTan da<br />

RirebulebebTan, romelic am dokumentSia aRwerili. Tumca, Zalian<br />

rTuli iqneba iseTi kompetenciebis Sefaseba, rogoric aris sxvisi<br />

pativiscema, mravalferovnebis gaTvaliswineba, komunikaciuri unarebi da<br />

sxva.<br />

aseTi sistemebis SemoRebis dros maswalebelebi xSirad arian<br />

orientirebulebi ara im kompetenciebis swavlebaze, romlebic<br />

adamianisTvis mniSvnelovania cxovrebaSi, aramed mxolod imis<br />

swavlebaze, rac ganapirobebs maT warmatebas <strong>sistemis</strong> TvalSi. anu, Tu<br />

maTi moswavleebi karg Sedegebs iReben testebSi, isini warmatebulebad<br />

CaiTvlebian. samwuxarod, Cvens sistemaSi Sefasebis sxva kriteriumi<br />

jerjerobiT ar arsebobs. jer ar danergila akreditaciis sistema,<br />

romelic ityoda, konkretuli skola ra Sedegebs aRwevs an ra process<br />

axorcielebs am konkretuli Sedegebis misaRwevad. amitom, Tu ar<br />

SemoviReT paraleluri sistemebi, inspeqtireba an akreditacia, mxolod<br />

gamocdebi gaxdeba skolis Sefasebis erTaderTi kriteriumi. es iwvevs<br />

3


imas, rom skolebi dainteresebulebi xdebian, Tavidan moiSoron iseTi<br />

bavSvebi, romlebic maT reitings gaauareseben. meore, kargi mxare is aris,<br />

rom mSoblebisTvis gaCndeba orientirebi, Tu romel skolaSi sjobs<br />

Svilis miyvana imisTvis, rom is warmatebuli iyos. Tumca, moswavleebis<br />

warmateba sulac ar aris damokidebuli imaze, Tu romel skolaSi<br />

swavlobs. Tu socialurad daucvelebi erT skolaSi mogrovdebian, ufro<br />

maRali SesaZleblobis mqoneebi meore skolaSi, didia Sansi, rom<br />

mxolod imis gamo, rom maT aqvT kerZod momzadebis SesaZlebloba,<br />

SesaZloa, aman ufro metad ganapirobos maTi warmateba konkretul<br />

testze, vidre konkretuli skolis konkretulma maswavlebelma.<br />

ramdenad mniSvnelovania, rom mSoblebs hqondeT aseTi orientirebi.<br />

ra Tqma unda, Zalian mniSvnelovania, rom skolis arCevis dros<br />

arsebobdes obieqturi monacemebi, magram meore mxriv, Cvens sistemaSi<br />

aris 2150 sajaro skola, romlis naxevarze metic aris iseT adgilas,<br />

sadac skolis arCevani saerTod ar arsebobs. ra SeiZleba moxdes aseT<br />

skolebSi. es sakiTxic Seswavlilia bevr qveyanaSi. Tu moswavleebma<br />

ician imis Sesaxeb, rom maTi skola warumatebelia raime parametris<br />

mixedviT, magaliTad, Tu mecxre klasis moswavlem icis, rom maTi<br />

skoladamTavrebulebis mxolod 30%, an Tundac mxolod 80%-ia<br />

warmatebuli konkretul testze, maTi motivacia imisTvis, rom ukeTesad<br />

imecadinon, ar imatebs. imitom rom maT winaswar ician, rom maTi skola<br />

warumatebelia da maTi maswavlebelebi ar arian im donis, rom<br />

uzrunvelyon sxva skolasTan SedarebiT kargi Sedegebis miRweva.<br />

es sistema ar inergeba sterilur garemoSi. erT-erTi sistema,<br />

romelic paralelurad inergeba, aris maswavleblebis sertificirebis<br />

sistema, romelic wels unda daiwyos da bavSvebisTvis kidev erTi<br />

monacemi gaxdeba is, Tu ramdeni maswavlebeli iqneba warmatebuli<br />

sasertifikacio gamocdaze. anu, bavSvs eqneba ori monacemi: maTze<br />

ufrosebi ramdenad aRweven warmatebas da arian Tu ara kvalificiurebi<br />

maTi maswavleblebi. im SemTxvevaSi, Tu moswavleebs orive parametriT<br />

negatiuri informacia eqnebaT, didia Sansi, rom isini saerTod daanebeben<br />

Tavs swavlas. ase rom, is mizani, rom xarisxi gaumjobesdes, SesaZloa,<br />

zogierT skolaSi sulac ar iyos avtomaturad miRweuli.<br />

bevri msgavsi problemaa Seswavlili sxvadasxva sistemaSi.<br />

magaliTisTvis aviRoT is, Tu ramdenad aswavlian moswavleebs im<br />

unarebs, da xdeba Tu ara im unarebis Sefaseba, rac mniSvnelovania<br />

cxovrebisTvis. magaliTad, testi ver afasebs im unarebs, ra ufro<br />

mniSvnelovania cxovrebaSi. gamocda ZviradRirebuli siamovnebaa, misi<br />

administrireba Zalian Zviri jdeba da kargi gamocda, romelic xels<br />

Seuwyobda moswavleebis mniSvnelovani unarebis ganviTarebas, Zalian<br />

Zviri Casatarebelia. daaxloebiT iseT situacias viRebT, rogoric aris<br />

Cvens sistemaSi marTvis mowmobis asaRebi gamocda, romelzec minimaluri<br />

kompetencia unda davadasturoT. warmoidgineT, rom igive gamocdas<br />

abarebdeT tarebis komponentis gareSe da mxolod qaRaldze<br />

adasturebdeT, rom flobT Sesabamis kompetencias. aseTive suraTs<br />

4


viRebT, rodesac testirebis safuZvelze vmsjelobT imaze, Tu ramdenad<br />

SeuZlia moswavles analizi, sinTezi, sakuTari socialuri unarebis<br />

gamomJRavneba da sxva. Sesabamisad, problema is aris, rom Cven miviRebT<br />

gaumjobesebas Zalian cud skolebSi da kvlevebic adasturebs, rom<br />

arsebobs iseTi skolebi, sadac verc erTi moswavle ver axerxebs<br />

minimaluri kompetenciis Cvenebas. aseTi skolebisTvis namdvilad gaCndeba<br />

raRac orientiri, magram ara kargi skolebisTvis, maT Soris, kerZo<br />

skolebisTvis, sadac aris <strong>ganaTlebis</strong> xarisxi, da bevri sajaro<br />

skolisTvis, romelSic sakmaod kargi Sedegebi gvaqvs saerTaSoriso<br />

masStabiT, magaliTisTvis, saqarTvelos urbanuli skolebis maCvenebeli<br />

Sedegebi, aris saerTaSoriso saSualoze maRali.<br />

es sistema bevri sxva <strong>sistemis</strong> mimarT yuradRebis gamZafrebas<br />

gamoiwvevs. magaliTad, saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobis<br />

mniSvneloba adrindelTan SedarebiT, mkveTrad izrdeba. saministros<br />

mier Catarebuli SarSandeli kvlevis mixedviT, moswavleebis mxolod<br />

55% flobs saxelmZRvaneloebis srul pakets. es monacemic sakmarisia<br />

imisaTvis, rom vimsjeloT, Tu ramdenad aris SesaZlebeli aseTi <strong>sistemis</strong><br />

danergva sxva <strong>sistemis</strong> danergvis gareSe. weliwadnaxevari, ra drois<br />

ganmavlobaSic igegmeba <strong>axali</strong> <strong>sistemis</strong> danergva, Cemi azriT, ar aris<br />

sakmarisi imisaTvis, rom yvela danarCeni is sistema, romelic<br />

gaaneitralebda mis mier motanil riskebs, aseve dainergos. am <strong>sistemis</strong><br />

danergva gacilebiT rTulia, vidre gamocdebis SemoReba. imitom rom<br />

gamocdebis SemoRebis dros, SekveTas iRebs erTi centri, xdeba gaTvla,<br />

Tu rogor unda moxdes es lojistikurad, ramden punqtSi unda Cabardes<br />

gamocda, ramdeni kiTxva unda iyos da a.S. magram es sistema savaraudod,<br />

garda skolidan moswavleebis gadinebisa, gamoiwvevs imas, rom iqneba<br />

Zalian didi ukmayofileba maswavleblebis mxridan im SemTxvevaSi, Tu<br />

maTi moswavleebi CaiWrebian, aseve iqneba ukmayofileba mSoblebis<br />

mxridan. da didia Sansi, rom maswavlebelebic da mSoblebic daiwyeben<br />

yvela im kargis uaryofas, rac ki momxdara bolo xuTi wlis<br />

ganmavlobaSi. mSoblebi maTi Svilebis warumateblobas daabraleben<br />

saswavlo gegmas, maswavleblebs, saxelmZRvaneloebs, lototrons,<br />

ministrebs da a.S. nawilobriv SeiZleba es sworic iyos, magram Cven<br />

miviRebT Sedegs da davkargavT imas, rasac mivaRwieT am xuTi wlis<br />

ganmavlobaSi. dadasturebulia, rom rodesac niSans uwer adamians, es<br />

ufro naklebad moqmedebs dadebiTad mis momaval Sedegebze, rodesac<br />

niSnebTan erTad komentarebs wer, ukeTesad moqmedebs, mxolod<br />

komentarebis wera ki yvelaze maRal Sedegs iZleva. Cven SemoviReT<br />

komentarebis sistema. mniSvnelovani xdeba iseTi niSnis wera, romelic<br />

Semdeg meordeba testis SemTxvevaSic, raTa ar moxdes konfliqti<br />

maswavlebelsa da mSobels Soris, raTa mSobels ar hqondes<br />

araadekvaturi molodini misi Svilis warmatebis Sesaxeb.<br />

giorgi gvaxaria _ albaT bevri kiTxva geqnebaT, magram jer q-n<br />

marines movusminoT da Semdeg davsvaT SekiTxvebi. q-ni marine albaT<br />

5


umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> prioritetebzec isaubrebs. gansakuTrebiT<br />

sainteresoa gardamavali etapi saSualo ganaTlebidan umaRles<br />

ganaTlebaze. guSin prezidentma meaTeklaselebs mimarTa, rom ar<br />

SeeSindeT, radgan dasawyisSi yvelaferi Zalian advili iqneba. rogorc<br />

Cans, garkveuli winaaRmdegoba ukve aris da man ukve Searbila Tavisi<br />

pozicia. gismenT, q-no marine.<br />

marine CitaSvili _ didi madloba hainrih biolis fonds sajaro<br />

diskusiaSi monawileobis misaRebad mowvevisaTvis. madlobas movaxseneb<br />

auditoriasac, romelmac Tavisi aq mosvliT daadastura, rom miuxedavad<br />

imisa, rom qveynis mTliani Sida ekonomikuri produqtis vardnisa,<br />

saqarTveloSi ganaTleba jer kidev rCeba prioritetad. analogiuri<br />

tipis SemTxvevebSi sxva qveynebSi saerTod daikarga <strong>ganaTlebis</strong> mimarT<br />

interesi. anu, rac ufro Raribia qveyana, iq ufro naklebia <strong>ganaTlebis</strong><br />

mimarT interesi. samwuxarod, Cven nel-nela gadavdivarT iseTi tipis<br />

qveynebSi, romlebic ekonomikuri maCvenebliT Zalian CamorCebian, magram<br />

mixaria, rom rCeba tradicia, romlis mixedviTac ganviTarebis umaRlesi<br />

gza aris <strong>ganaTlebis</strong>admi interesi.<br />

dRes me vfiqrobdi, rom diskusiis msvlelobisas Cven visaubrebdiT<br />

rogorc saskolo, ise umaRles ganaTlebaze. magram Tu gaviTvaliswinebT<br />

im konteqsts, romliTac daiwyo diskusia, albaT <strong>ZiriTad</strong>ad saskolo<br />

ganaTlebaze iqneba saubari. magram am TvalsazrisiT ar var<br />

kompetenturi, mxolod is SemiZlia mogaxsenoT, rogorc umaRlesi<br />

saswavleblis akademiuri personali, ras vxedav studentebTan<br />

mimarTebaSi.<br />

rogorc Cans, sainformacio revoluciam ganapiroba is, rom mTeli<br />

msoflios masStabiT akademiuri personali wuwunebs imaze, rom maTi<br />

studentebi ar arian ise momzadebulebi, rogorc iyvnen aTi-oci wlis<br />

win. vgulisxmob didi britaneTis, germaniis, niderlandebis monacemebs.<br />

Cemze ramdenime wliT ufrosi kolegisagan oqsfordis universitetidan<br />

msmenia, rom Cven rogorc vwerdiT disertaciebs, axla ase wera<br />

gamoricxulia, imitom rom maSin gvqonda Tema da sami weli gveZleoda<br />

imisaTvis, rom Tavisufali cnobierebis nakadiT gvebodiala sami wlis<br />

ganmavlobaSi. axla Cvens studentebs absoluturad gansazRvruli aqvT<br />

kursebi da maTi swavlebis sistema bevrad ufro struqturizebulia. es<br />

magaliTi imitom movitane, rom saerTo Civili akademiuri personalis<br />

mxridan, rom studentebi floben bevrad naklebi codnis marags, vidre<br />

aqamde iyo, yvelas gulistkivilia. Tumca, es kargia Tu cudi, amaze<br />

arafers amboben. teqnikuri progresi ar Cerdeba da ufro metic,<br />

globalizaciis erT-erT centralur sakiTxad ganixileba mecnierebaSi<br />

globaluri da transnacionaluri proeqtebis arseboba da a.S. anu, imaze,<br />

ganaTleba, informaciis floba da bevri ramis codna erTmniSvnelovnad<br />

kargia an aferxebs Tu ara progress, pasuxi ar aris. magram is, rom<br />

<strong>ganaTlebis</strong> garkveuli done umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> misaRebad<br />

aucilebelia, cxadia.<br />

6


2005 wels Catarda pirveli erovnuli gamocdebi. 2007 wels<br />

universitetis akademiuri personalis Sekrebaze, rodesac saubari iyo<br />

imaze, rogor unda momzadebuliyo pirvelkurselTa Sesavali kursebi,<br />

wamodga qimiis fakultetis profesori da Tqva, rom maT uwevT swavleba<br />

ara im programiT rac iyo xuTiode wlis win, aramed studentebisaTvis<br />

imis Tqma, rom arsebobs mendeleevis tabula. anu, saubari imis Sesaxeb,<br />

rom elementaruli codna, razec unda daSendes umaRlesi ganaTleba, ar<br />

modis skolidan, faqtia. Sesabamisad, nebismieri mcdeloba imisa, rom is<br />

skolidan modiodes, ayenebs Semdeg sakiTxs. aqamde <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi<br />

mimdinare reforma ratomRac cal-calke ganixilavda skolas da umaRles<br />

saswavlebels da bma am or instancias Soris Sinaarsobrivi<br />

TvalsazrisiT ar yofila ganxiluli. is, rom umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong>aTvis<br />

aucilebelia garkveuli tipis codnis arseboba, Tu gnebavT amaze<br />

gavmarToT msjeloba, magram faqtia, rom miuxedavad imisa, rom ToTxmeti<br />

wlis asakisaTvis inteleqtis koeficienti anu fsiqikuri funqcia<br />

normalurad muSaobs da analizic, sinTezic, abstraqciac, absoluturad<br />

xelmisawvdomi operaciebia, miuxedavad amisa, 14 wlis asakSi rom momceT<br />

cotaTi seriozuli naSromi, misi gageba gamiWirdeba, Tundac imitom, rom<br />

gadavawydebi bevr axal termins, romlis Sesaxebac informacia ara maqvs.<br />

amitom am teqstis asaTviseblad, misi struqturis gasagebad davxarjav<br />

did dros, Sromas da SesaZloa, verc moverio.<br />

SemoTavazeba imisa, rom gavaumjobesoT skolaSi swavlebis xarisxi,<br />

namdvilad Zalian misasalmebelia, Tumca SemiZlia vTqva, rom swavlebis<br />

xarisxis gaujobeseba gamocdebis <strong>sistemis</strong> SemoRebiT da aTi gamocdiT<br />

hgavs fasadur gaformebas. is RonisZiebebi, romlebic CamoTvala batonma<br />

sikom, fasaduri xasiaTisaa, imitom rom Tuki gadavxedavT qveynebs,<br />

romlebmac seriozul winsvlas miaRwies <strong>ganaTlebis</strong> reformaSi, vnaxavT,<br />

rom maT ori principuli tipis arCevani gaakeTes. upirveles yovlisa,<br />

daiwyes im maswavleblebis momzadeba, romlebic maT sWirdebodaT<br />

skolebSi da aswavlidnen imas, rac momaval Taobebs sWirdeba. kargad<br />

maxsovs, eqimTa sertifikaciis win rogor mzaddeboda licenzirebis<br />

procesi, rogor mzaddeboda testebi. sajarod gamoqveynda 5000 kiTxva.<br />

manqanis marTvis mowmoba visac adre gaqvT aRebuli, gexsomebaT, rom 300-<br />

mde pasuxi iyo dasazepirebeli. skolis meaTe klasSi vabarebdi am<br />

gamocdas. ori inspeqtori gveswreboda. bileTis erT-erT sakiTxSi ver<br />

gavarkvie, saiT unda wavsuliyavi da daviwye adgilze wriali.<br />

inspeqtorma didxans uyura am sakiTxs, bolos miTxra, rom Tu cxraze<br />

swori pasuxi mqonda gacemuli, mainc gasuli viyavi da mirCia, nebismieri<br />

pasuxi Semomexaza. adamianma patiosnad Tqva, rom arc man icoda swori<br />

pasuxi. Tuki maSin samasi sakiTxi mqonda dasazepirebeli, eqimebs<br />

dasazepirebeli hqondaT 5000-mde kiTxva Tavisi oTxi arCevaniT.<br />

saqarTveloSi 1997 wels iyo 42 aTasi diplomirebuli eqimi. marTalia,<br />

maTgan yvela ar yofila dasaqmebuli, magram licenzirebis kvalobaze<br />

maTi raodenoba Semcirda sul 3%-iT. es adasturebs imas, rom nebismieri<br />

raodenobis testis dazepireba SesaZlebelia. swored amitomaa, rom Cven<br />

7


kvalificiuri eqimebi ar gvyavs. amaze metyvelebs isic, rom saqarTveloSi<br />

sikvdilianoba Zalian maRalia.<br />

maswavleblis komentarze ar aris damokidebuli moswavlis<br />

akademiuri warmateba. Aramed damokidebulia imaze, ra icis am<br />

maswavlebelma, rogor da ra unda aswavlos da rogor unda dagegmos<br />

swavlebis procesi. Sesabamisad, maswavleblebis sertifikacia, romelic<br />

axla unda ganxorcieldes, Zalian veWvob, rom akmayofilebdes am<br />

pirobebs. Tumca, vadastureb imas, rom mTeli rigi SarSan gamosuli<br />

saxelmZRvaneloebisa, faqtobrivad aris pirveli SemTxveva, rodesac<br />

sistematizebuli saxiT, Sesavlis doneze maswavleblebs acnobs imas,<br />

rogor viTardeba bavSvi, rogor unda iqceodes is, misi qcevis axsnis ra<br />

modelebi arsebobs da a.S. warmovidginoT Cveni Tavi skolaSi. iseTi<br />

sxarti goneba, rogoric skolis asakSi mqonda, axla aRar maqvs, imitom<br />

rom Semdeg bevri kliSe Semodis da saazrovno socialuri sqemebi<br />

grovdeba. axla rom vuyureb zogierT Cems maswavlebels, namdvilad<br />

vfiqrob, rom isini gmirobis Rirsni arian imis gamo, rom<br />

gvimklavdebodnen. pirvel klasSi CemTan iyo 45 bavSvi. maswavlebeli ras<br />

gvaswavlida, es sxva Temaa, magram faqtia, rom gvivlida. da arc<br />

fizikuri Zaladoba yofila Cvenze ganxorcielebuli. SemiZlia vTqva, rom<br />

namdvilad kargi maswavlebeli myavda, imitom rom Semdeg ukve<br />

disertaciaze muSaobis periodSi, cdebis Casatareblad aRmovCndi<br />

pionerTa banakSi, sadac aRmzrdelebi ise urtyamdnen bavSvebs, rom<br />

Zalian seriozuli Careva momixda. me marTla gamiRima bedma, rom<br />

davibade da gavizarde TbilisSi, vcovrobdi iseT raionSi, sadac xuTi<br />

specializebuli skolidan erT-erTi iyo ganTavsebuli da bebiaCemma am<br />

skolaSi Semiyvana, iq ki kargi maswavleblebi aRmoCndnen. amitom mTel<br />

saskolo kurikulums Tu gadavxedavT, pretenzia mxolod fizikisa da<br />

biologiis maswavleblebze SemiZlia ganvacxado, romlebic ar iyvnen<br />

kargi specialistebi da aseve ar SeeZloT bavSvebTan urTierToba.<br />

Tuki CavatarebT maswavlebelebis Semowmebas, ra unda icodnen maT<br />

bavSvebis Sesaxeb, aRmoCndeba, rom es aris pirveli SemTxveva<br />

sistematizebuli codnis miwodebisa, rodesac Sesavlis doneze<br />

miewodebaT maswavlebelebs garkveuli informacia imis Sesaxeb, Tu<br />

saganmanaTleblo procesi rogor warmarTon. mTeli es istoria movyevi<br />

mxolod erTi ramis gamo. qveynebs, romlebsac hqondaT survili<br />

ganaTleba gaeumjobesebinaT, maTi <strong>ZiriTad</strong>i prioriteti iyo<br />

maswavlebelTa momzadeba. da miaRwies iseT Sedegs, rogoric aris dRes<br />

fineTSi, skandivaniis sxva qveynebSi da a.S. saswavlo procesis<br />

ganxorcielebis <strong>ZiriTad</strong>i faqtori aris maswavlebeli. maswavlebelzea<br />

damokidebuli is, Tu sabolood ra produqts miviRebT. yvelaferi sxva,<br />

iqneba es testi Tu gamocda, aris Semmowmebeli im Sedegis, risi<br />

gakeTebac maswavlebels SeuZlia. me momxre viqnebodi, Tu is Tanxa, rac<br />

unda daixarjos minimaluri kompetenciis Sesaqmneli testebis<br />

gasakeTeblad, maswavlebelTa momzadebas moxmardes. aseve seriozulad<br />

Segvexeda imisTvis, rac weria umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> kanonSi imis Sesaxeb,<br />

8


om maswavleblad muSaobis ufleba aqvT mxolod magistris xarisxis<br />

mqone adamians. aseT SemTxvevaSi, iqneb dagvedgina, ras viTxovT magistris<br />

xarisxis mqone pedagogisgan. amerikis SeerTebul StatebSi, romlis<br />

analogiuri sistemac gadmoviReT, imis moTxovna, rom skolaSi iyos<br />

magistri, ar aris aucilebeli. SesaZlebelia iyos bakalavric, magram mas<br />

unda hqondes miRebuli specialuri ganaTleba imisaTvis, rom aswavlides.<br />

rodesac gadmogvaqvs iseTi qveynebis sistemebi, rogoric aris norvegia,<br />

SvedeTi, sadac maswavlebels aqvs magistris xarisxi, gaviTvaliswinoT<br />

isic, Tu ramdenia am qveynis mier Cadebuli Tavis <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi.<br />

amitom, mimaCnia, rom ar aris mizanSewonili, sabani imaze metad gavWimoT,<br />

vidre gvaqvs amis SesaZlebloba, da sjobs iqidan daviwyoT awyoba, risi<br />

gakeTebac SegviZlia.<br />

rac Seexeba Semotanil inovaciebs, ar mesmis ras niSnavs<br />

kulturologia da saxmedro-patriotuli aRzrda. Tu laparakia imaze,<br />

rom mivdevT princips, rom jansaR sxeulSi jansaRi sulia, aseT<br />

SemTxvevaSi bevrad ukeTesi iqneboda gvezruna imaze, rom Cveni momavali<br />

Taoba seriozulad yofiliyo dakavebuli fizikuri unarebis<br />

ganviTarebiT. amisTvis saWiro iqneboda skolebTan sportuli moednebis<br />

aSeneba. ukeTesi iqneboda bavSvebs sportisTvis meti dro hqondeT<br />

daTmobili, vidre tvini gamovuWedoT ideologiuri kliSeebiT da<br />

adamianebs ar mivceT imis saSualeba, rom isini iyvnen im globaluri<br />

sivrcis nawili, rasac hqvia msoflio adamianis uflebebis dacvis momxre.<br />

ara mgonia, rom adamians, romelic aris humanisti, ar uyvardes samSoblo,<br />

da ar SeeZlos sakuTari Tavis dacva, Tu maincdamainac samxedropatriotuli<br />

aRzrdis banaki ar gaiara.<br />

mowodebas, skolas davubrunoT bavSvebi, mivyavarT isev igive<br />

problemamde. skolebSi bavSvebis dasabruneblad axla CarTulia<br />

mSoblebis armia, romlebsac emuqrebian, rom Tu maTi Svilebi ar ivlian<br />

skolaSi, samsaxuridan gaaTavisufleben. CvenTan, skolaSi, Zalovanma<br />

struqturebma unda Caataron treningebi. ucxoeTis arc erT qveyanaSi ar<br />

minaxavs, rom skolaSi Zaladobis Semcirebis <strong>ZiriTad</strong>i faqtori garedan<br />

mosuli piri yofiliyo, da es ar iyos skolis maswavleblebis <strong>ZiriTad</strong>i<br />

saqme. imasTan dakavSirebiT, rom skolaSi imata Zaladobam, moviyvan erTerTi<br />

kvlevis Sedegebs, romelic iwyeba 1990-ian wlebSi, es modis<br />

klinikuri fsiqologiidan da daiwyo kvleva imis gamo, rom arsebobs e.w.<br />

didi depresiis erTjeradi epizodi, romelic yvela CvenTagans<br />

metnaklebi intensivobiT gauvlia gardamaval asakSi, rodesac araferi ar<br />

ginda, araferi ar mogwons da a.S. rodesac daiwyo es kvleva, aRmoCnda,<br />

rom depresiis maCvenebeli bevrad ufro maRalia arasrulwlovan<br />

damnaSaveebSi, vidre Cveulebriv bavSvebSi da daiwyes amisi mizezebis<br />

kvleva. aRmoCnda, rom umetes SemTxvevaSi, maT visac aqvT kriminaluri an<br />

raime tipis marginaluri qcevis darRveva, seriozuli problemebi aqvT<br />

<strong>ganaTlebis</strong> TvalsazrisiT. maTma umetesobam ar icis kargad wera-kiTxva,<br />

ar SeuZlia sakuTari azris gamoxatva, ver axerxebs kontaqts da<br />

komunikacias da a.S. 90-iani wlebidan kanadaSi da Semdeg amerikis<br />

9


SeerTebul StatebSi iwyeba e.w. specialuri programebi, romlebic<br />

mimarTulia <strong>ganaTlebis</strong> xarisxis gaumjobesebisaken sasjelaRsrulebis<br />

dawesebulebebSi.<br />

da bolos, rogorc universitetis akademiuri personali,<br />

aRfrTovanebuli viyavi 2005 wels pirveli misaRebi gamocdebiT. aseTi<br />

motivirebuli, azriani, mowesrigebuli, swavlaze orientirebuli<br />

kontigenti universitetSi 1993 wlis Semdeg ar minaxavs. am TvalsazrisiT<br />

2005 weli CemTvis radikalurad gardamtexi weliwadi iyo. Semdeg<br />

studentebis xarisxma ratomRac kleba daiwyo. isini Zalian xSirad ver<br />

igeben im Sesaval teqstebs, romelic aris umaRles saswavlebelSi da<br />

romlis ufro metad gamartiveba SeuZlebelia. aman gamoiwvia Cemi<br />

daintereseba imiT, Tu ras aswavlian me-10-11-12 klasebSi. me-11-12 klasebSi,<br />

rogorc kvlevam aCvena, arafers ar swavloben da moswavleebi<br />

orientirebulebi arian mxolod im sagnebis Cabarebaze, romelsac iTxovs<br />

misaRebi gamocdebi. ara mgonia, rom raime tipis Secdomis aRiareba cudi<br />

iyos da Tu raime arasworad gakeTda, ar unda gamoswordes, magram me<br />

mimaCnia, rom <strong>ganaTlebis</strong> reformis udidesi damsaxurebaa is, rom man<br />

moaxdina standartizebuli <strong>sistemis</strong> SemoReba yvelasaTvis, romelsac<br />

gadalaxvis SemTxvevaSi SeuZlia miiRos umaRlesi ganaTleba. es udidesi<br />

miRweva iyo da amis ukan waReba arafriT ar SeiZleba. Tuki visaubrebT<br />

imaze, rom sxva raRacebi aris araswori, oficialurad vacxadeb,<br />

aranairi bma e.w. saSualo skolasa da umaRles ganaTlebas Soris ar<br />

arsebobs. amitom is bavSvi, me-9 klasidan gairicxeba Tu daamTavrebs me-12<br />

klass, is umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> miRebisTvis modis absoluturad<br />

moumzadebeli. me ar vambob, rom umaRlesi ganaTleba mxolod<br />

elitisTvis unda iyos xelmisawvdomi, araviTar SemTxvevaSi. ufro metic,<br />

Cven aviReT orientacia anglosaqsur <strong>ganaTlebis</strong> modelze, me vityodi,<br />

ufro amerikul modelze. amerikuli <strong>ganaTlebis</strong> sistema evropulisagan<br />

swored imiT gasxvavdeba, rom is muSaobs sazogadoebisaTvis da mas<br />

sWirdeba ganaTlebuli sazogadoeba, da ara elita, romelic<br />

sazogadoebis nacvlad wyvets raRacebs. gmadlobT yuradRebisTvis.<br />

giorgi gvaxaria _ mec davsvam kiTxvebs, romlebze pasuxic Zalian<br />

mainteresebs.<br />

jer erTi, ram gamoiwvia <strong>ganaTlebis</strong> am <strong>axali</strong> prioritetebis Seqmna,<br />

ra xdeboda qveyanaSi iseTi, ramac dabada es <strong>axali</strong> idea. piradad me<br />

maxsovs <strong>axali</strong> ministris daniSvnamde sapatrirqos mier gakeTebuli<br />

gancxadeba. Cemi azriT, es Zalian mniSvnelovani gancxadeba iyo.<br />

patriarqi gamovida winadadebiT, rom skolebSi unda daiwyon<br />

tradiciebis swavleba. daaxloebiT ramdenime dReSi presaSi gamoCnda<br />

<strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> <strong>axali</strong> prioritetebi, sadac gaielva swored<br />

sityvebma `patriotuli aRzrda~. anu, es, Cemi azriT, aris garkveuli<br />

variacia da interpretacia da im yvelafers, razec isaubres Cvenma<br />

momxseneblebma, aqvs politikuri foni. es imaSic gamoixateba, rom<br />

maswavlebeli, mogexsenebaT, aris seriozuli eleqtorati, arCevnebi<br />

10


axlovdeba, xelisuflebas sWirdeba xmebi da maswavleblebi SesaniSnavi<br />

saSualebaa xmebis mosagroveblad. samwuxarod, amas ewireba <strong>ganaTlebis</strong><br />

<strong>sistemis</strong> is reforma, romlis Sesaxebac ase kargad isaubra marinemac.<br />

aq saubari iyo maswavleblebis sertifikaciazec. sainteresoa, vin<br />

adgens am sertifikatebs, ra SekiTxvebs dausvamen maswavleblebs, ra<br />

ainteresebT, maswavleblis profesiuli ganaTleba, rogori pedagogia,<br />

rogori fsiqologia, da vin ganixilavs mere amas. am SekiTxviT mivmarTav<br />

siko janaSias.<br />

marinesTanac maqvs SekiTxva. marinem Tqva, rom maswavleblebi unda<br />

momzaddnen da amaSi mec veTanxmebi. magram vin moamzadebs maT, vin<br />

gaakontrolebs, vin Cautarebs maT gamocdebs. ucxoeTidan unda<br />

CamoviyvanoT aseTi specialistebi, Tu gvyavs adgilobrivi kadrebi,<br />

romlebic maswavleblebis maswavlebelebi iqnebian?<br />

simon janaSia _ jer bolo SekiTxvaze gipasuxebT, me vamzadeb<br />

maswavleblebs. mTavari iyo kiTxva, risTvis da rogor vamzadebT<br />

maswavleblebs. erT sakiTxs davazusteb, CvenTan ar aris maincdamainc<br />

imis moTxovna, rom maswavlebeli iyos magistri. CvenTan imisTvis, rom<br />

iyo dawyebiTi safexuris maswavlebeli, unda iyo bakalavri. imisTvis,<br />

rom iyo me-7-dan me-12 klasis CaTvliT maswavlebeli, aris ori gza _ Tu<br />

Seni `meijori~ aris maTematika, `mainoris~ 60 krediti SegiZlia gamoiyeno<br />

imisTvis, rom iswavlo pedagogika da Semdeg gaqvs ufleba, gaxvide<br />

sasertifikacio gamocdaze. anu, Tu ar gaqvs gavlili bakalavriatis<br />

periodSi, SegiZlia 60 krediti aiRo bakalavriatis Semdeg, an Tu es 60<br />

krediti ar aris SenTvis sakmarisi, da es xdeba im SemTxvevaSi, Tu Sen<br />

Sesabamisi ganaTleba ar gaqvs, magaliTad, Tu ganaTlebiT iuristi xar<br />

da ginda gaxde maTematikis maswavlebeli, maSin magistratura unda<br />

gaiaro, sadac 60 kredits iswavli pedagogikaSi da amdenives<br />

maTematikaSi. magram arc es iZleva imis garantias, rom aucileblad<br />

maswavlebeli gaxdebi, imitom rom Semdeg gamocda unda Caabaro. es<br />

gamocda efuZneba maswavleblis profesiul standartebs da gacilebiT<br />

ufro farToa, vidre gamocda. imitom rom gamocdiT ver Seamowmeb yvela<br />

im unars, rac maswavlebels moeTxoveba. es aris zogadprofesiuli<br />

unarebi, anu, is, Tu ramdenad icis maswavlebelma ganviTarebis<br />

fsiqologia, swavlis Teoriebi, ramdenad SeuZlia meTodikis gamoyeneba,<br />

ramdenad icnobs Sefasebis sistemebs da ramdenad iyenebs maT, aseve<br />

sagnobrivi nawili, romelic gulisxmobs imas, Tu ramdenad icis<br />

adamianma konkretuli sagani, magaliTad, ramdenad icis maTeatikis<br />

maswavlebelma maTematika da misi swavleba. aris kidev calke nawili<br />

maswavleblis profesiuli standartis, romelic aRwers imas, Tu kidev<br />

ra moeTxoveba maswavlebels. amaSi Sedis komunikaciis unari,<br />

konfliqtebis mogvareba, mSoblebTan urTierTobis formebi da sxva. es<br />

standarti aris orientiri maswavleblisTvis, imisTvis, raTa man Tavisi<br />

SesaZleblobebi mudmivad daxvewos. amis mxolod mcire nawilis gamocdaa<br />

SesaZlebeli, radgan testi ar SeiZleba grZeldebodes erTi kvira.<br />

11


saerTod, qaRaldiT yvela am unaris Semowmeba SeuZlebelia. dagegmilia<br />

ori gamocda. erTiT mowmdeba zogadprofesiuli unarebi, meore nawili<br />

amowmebs sagnis da sagnis swavlebis meTodikis codnas.<br />

giorgi gvaxaria _ 50-55 wlis maswavlebeli, romelmac yvelaferi<br />

kargad icis kompiuteris garda, CaiWreba am gamocdaSi?<br />

simon janaSia _ raRac periodSi iyo saubari imaze, rom testireba<br />

kompiuteris gamoyenebiT Catarebuliyo, raTa am gziT isic SeemowmebinaT,<br />

ramdenad SeuZlia maswavlebels kompiuteris gamoyeneba, Tumca es<br />

yvelaze naklebi problemaa, imitom rom yvelaze advilad iTviseben mas.<br />

saerTod, sertificirebis sistema, Cemi azriT, sworad mofiqrebuli<br />

sistemaa, imitom rom iTvaliswinebs Zalian mniSvnelovan komponentebs,<br />

rac <strong>ganaTlebis</strong> sistemaSi cvlilebebisTvis aris mniSvnelovani.<br />

sakmarisi ar aris, orientiri aviRoT maswavleblebis momzadebaze.<br />

dadebiT efeqts iZleva sistema, romelsac aqvs rogorc zewolis, ise<br />

daxmarebis meqanizmebi, rac ar aris gaTvaliswinebuli am gamocdebis<br />

sistemaSi da es aris problematuri. zewolis meqanizmia is, rom<br />

maswavlebels eubnebi, ra standarti unda daakmayofilos, magram amave<br />

dros exmarebi mas am standartis daZlevaSi. am <strong>sistemis</strong> mTeli arsic is<br />

aris, rom mizans is ki ar warmoadgens, gamocda Cautaro da CaWra,<br />

aramed, aiZulo, rom daiwyos TviTganviTareba, da meore mxriv,<br />

daaintereso, rom es daxmareba miiRos. roca ar arsebobs gamocda, mas ar<br />

ainteresebs treningze siaruli. treningis xelmisawvdomoba dRes imiT<br />

aris uzrunvelyofili, rom maswavleblebi iReben vauCerebs, romliTac<br />

afinanseben treningebis garkveul raodenobas.<br />

marine CitaSvili _ vubrundebi imas, rom piradad me, araferi maqvs<br />

sawinaaRmdego, rom magistratura damTavrebuli maswavlebeli<br />

aswavlides skolaSi. ubralod, vambob, rom am etapze am ideis<br />

ganxocieleba principulad SeuZlebelia. batono siko, rogorc<br />

CemTvis cnobilia, ilias universitetSi arsebobs magistratura<br />

maswavleblebisaTvis, gansakuTrebiT sabunebismetyvelo dargSi. bolo<br />

sami wlis ganmavlobaSi ramdeni magistri gyavdaT?<br />

simon janaSia _ arc erTi ar gvyolia.<br />

marine CitaSvili _ es aris katastrofa. imitom rom Tu<br />

gaviTvaliswinebT Cveni maswavleblebis asakobriv Wrils, romelic aris<br />

60 weli, Tu gaviTvaliswinebT imasac, rom saSualo asaki qalebisaTvis,<br />

romlebic warmoadgenen <strong>ZiriTad</strong> kontingents, saqarTveloSi aris 76<br />

weli, perspeqtivaSi rom gavixedoT da vnaxoT, rom yvela maswavlebelma<br />

miaRwia am asaks, aRmoCndeba, rom Teqvsmeti wlis Semdeg saerTod ar<br />

gveyoleba sabunebismetyvelo mecnierebis maswavlebeli. mgonia, rom<br />

maswavlebelTa momzadeba unda iyos calke prioritetis sagani.<br />

12


maswavlebloba aris mowodeba da motivacia imiT, rom vauCeris arqonis<br />

SemTxvevaSi mas gauSveben samsaxuridan, maswavlebelTa datovebis<br />

erTaderTi gza ar unda iyos.<br />

me ar vfiqrob, rom Cven ar gvyavs kargi maswavleblebi da aseTebi<br />

marto ucxoeTSi arian, ubralod, mgonia, rom arsebuli kontigentidan<br />

daaxloebiT 30% aris ara gawvrTnadi. es marto maswavleblebs ar exeba,<br />

nebismier profesiaSi asea. Sesabamisad, aseTebze ar unda wavides Tanxebi,<br />

da meore _ maswavlebelTa momzadeba, ise, rogorc aris axal<br />

zelandiaSi, avstraliaSi, skandinaviis qveynebSi, germaniaSi, safrangeTSi,<br />

albaT kargi iqneboda CvenSic arsebobdes `TiCers kolejis~ saxiT. aq<br />

momzaddeboda maswavlebeli da es ar iqneboda uSualod mibmuli<br />

bakalavriatsa da magistraturaze. radgan saxelmwifos cota fuli aqvs,<br />

misi damamTavrebeli gamocda faqtobrivad unda yofiliyo<br />

sasertifikacio gamocda. imaSic geTanxmebiT, rom maswavlebels unda<br />

SeeZlos klasSi urTierToba, kritikuli situaciis mogvareba, amas<br />

testebi ar amowmebs. amas sWirdeba xelmZRvaneli, romelic akvirdeba.<br />

rac Seexeba uSualod CemTvis dasmul kiTxvas imis Sesaxeb, vin<br />

moamzadebs maswavleblebs. mgonia, rom droa davemSvidoboT ideas imis<br />

Sesaxeb, rom saqarTveloSi varT gansakuTrebuli arsebebi, romlebic<br />

vekuTvniT adamianTa saxeobas, da specialurad morgebuli programebi<br />

gvWirdeba. arsebobs maswavlebelTa momzadebis aprobirebuli<br />

kurikulumi da ufro metic, radgan is aris regulirebadi profesia<br />

CvenTanac da sxva qveynebSic, aRebulia maswavlebelTa momzadebis es<br />

programa. aviRoT im qveynebis programebi, sadac moswavleebi aCveneben<br />

yvelaze karg Sedegebs, davdoT aseTi sami programa, SevadaroT,<br />

vTargmnoT qarTulad da viwyoT misi swavleba. me fsiqologis TvaliT<br />

wavikiTxe maswavlebelTa momzadebis saxelmZRvaneloebi, romlebic,<br />

vadastureb, rom kargia. magram ar SeiZleba am saxelmZRvaneloSi<br />

erTdroulad aswavlide Svid sxvadasxva mimarTulebas, romlebsac<br />

kargad ver igeben verc fsiqologebi. maswavlebels ar sWirdeba es Svidi<br />

sxvadasxva mimarTuleba. mas sWirdeba mxolod kognituri da qceviTi<br />

procesebis Sesaxeb codna da Sesabamisad, es unda aswavlo. amitom<br />

maswavleblebi unda momzadnen im qveynebis kvalobaze, romlebsac aqvT<br />

maswavlebelTa momzadebis saukeTeso kurikulumi da amas aCvenebs maTi<br />

Sedegebi saerTaSoriso kvlevebSi.<br />

giorgi gvaxaria _ im 30%-s ra unda vuyoT?<br />

marine CiataSvili _ unda mivceT damsaxurebuli pensia, rom saxlSi<br />

iyvnen.<br />

laSa beraia, gamomcemloba `logos presis~ damfuZnebeli _ Cemi<br />

SekiTxva saxelmZRvaneloebs ukavSirdeba. bolo gancxadebebi, romlebic<br />

exeba grifirebis wesis gamkacrebas, standartizaciis SemoRebas wignebSi,<br />

xom ar aris dabruneba im droSi, roca iyo erTi gamomcemeli, da TiTo<br />

13


saganSi gamoicemoda TiTo saxelmZRvanelo. xom ar vbrundebiT ukan,<br />

postsabWoTa xanaSi an rogorc aris Cvens mezobel qveyanaSi, TurqeTSi.<br />

rodesac am Temaze velaparake TurqeTis gamomcemelTa asociaciis<br />

aRmasrulebel direqtors, man mipasuxa, rom maT konservatiuli mTavroba<br />

hyavT da gamomcemlebi ukmayofiloebi arian.<br />

<strong>ganaTlebis</strong> saministro acxadebs, rom dRevandeli sistema<br />

ultraliberaluria. bolo xuTi-eqvsi wlis ganmavlobaSi saministroSi<br />

mosulma xalxma daamkvidra liberaluri wesebi, Tavisufali bazris<br />

wesebi saskolo saxelmZRvaneloebis Seqmnis procesSi. yovelive aman<br />

gamoiwvia Zveli gamomcemlobebis nawilis CamoSoreba am procesisgan,<br />

vinaidan maTi kompetencia ar Seesabameboda Tavisufali bazris<br />

principebs. gamoiwvia <strong>axali</strong> gamomcemlobebis gamosvla asparezze. aseve<br />

gamoiwvia <strong>axali</strong> avtorebis gamoCena, Tu manam sistema gulisxmobda<br />

konkursebis Catarebas, avtorebi, romlebic midiodnen da evaWrebodnen<br />

gamomcemlebs honoraris Taobaze, rom maTTan dabeWdiliyo maTi wignebi.<br />

<strong>sistemis</strong> radikalurad Secvlis Semdeg tenderebi ukve<br />

gamomcemlobebisTvis cxaddeboda, romlebsac pasuxismgebloba unda<br />

aeRoT TavianTi wignebis xarisxze. amis Sedegad SevZeli Camomeyalibebina<br />

jgufi istoria-geografiis <strong>axali</strong> saxelmZRvaneloebis avtorebisa,<br />

romlebic manamde ar iyvnen dakavSirebulni am procesTan da Cvenma<br />

gundma Seqmna <strong>axali</strong> wignebi. magram axla vgrZnob am <strong>sistemis</strong> dangrevis<br />

saSiSroebas. vfiqrob, SesaZloa, isev davubrundeT sistemas, rodesac<br />

molaparakebebi daiwyeba avtorebTan. amisi niSnebi ukve gamoCnda.<br />

ministrma brZana, rom dauZaxeben avtorebs, dasvamen maT erTad da isini<br />

SeTanxmdebian imaze, rogor gadanawildes klasebis mixedviT<br />

misawodebeli masala sxvadasxva saganSi. Semodis iseTi komponentic,<br />

rogoric aris savaldebulo Sinaarsis 60%. amitom, Tu manamde<br />

gamomcemlobebi avtorebTan erTad Tavad wyvetdnen rogori koncefciiT<br />

unda yofiliyo maTi wigni dabeWdili, axla isev standartizaciisken<br />

mivdivarT. rodesac am Temaze gamokiTxva tardeba, rogorc es daviT<br />

paiWaZis gadacemaSi iyo, sadac mayurebelTa 90%-ma Tqva, rom maT ar<br />

moswonT saxelmZRvaneloebis mravalferovneba. me mesmis, rom<br />

mSoblisTvis bevri saxelmZRvanelo bevr sirTulesTan aris<br />

dakavSirebuli, magram meore mxriv, aris farTo arCevani, da<br />

maswavleblis pasuxismgeblobis zrdis sakiTxi. ra jobia, pedagogs<br />

gavumZafroT pasuxismgeblobis grZnoba da vaswavloT arCevanis gakeTeba,<br />

Tu gamzadebuli erTi wigni mivawodoT? Tu mivdivarT sabazro<br />

ekonomikis da liberalizmis gziT, es imas niSnavs, rom adamianma TviTon<br />

unda SeZlos arCevanis gakeTeba.<br />

nino giorgaZe, arasamTavrobo organizaciis warmomadgeneli _ dRes<br />

grifirebasTan dakavSirebiT miviReT Semdegi. maSin roca yovel meore<br />

wels igrifeba igive saxelmZRvaneloebi da gamodis <strong>axali</strong> dizainiT,<br />

magram Zveli SinaarsiT, Sedegad miviReT is, rom <strong>ganaTlebis</strong> saministros<br />

sawyobSi aris ukve Zalian bevri grifaclili wigni. rodesac erT-erTi<br />

14


arasamTavrobo organizaciis saxeliT mivakiTxeT <strong>ganaTlebis</strong> saministros<br />

erT-erT departaments da vTxoveT devnili bavSvebisTvis es wignebi,<br />

rogorc mxatvruli literatura da ara rogorc saxelmZRvaneloebi,<br />

SemogvTavazes, Zalian bevri wamogveRo, radgan fizikurad iyo amis<br />

saSualeba. aseT problemas vawydebiT. gasagebia, rom sagamomcemlo<br />

kompaniebisTvis es biznesia, magram aseve mainteresebs, ras efuZneba is<br />

kvleva, romlis mixedviTac mxolod 54%-Tvis aris xelmisawvdomi<br />

saxelmZRvaneloebi, imitom rom Cems garemocvaSi saxelmZRvaneloebi<br />

Zalian xelmiuwvdomelia.<br />

simon janaSia _ <strong>ganaTlebis</strong> saministro ar yidulobs wignebs. esec<br />

aris erT-erTi problema, rac saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobas<br />

xels uSlis. saministro adre yidulobda wignebs sxvadasxva<br />

klasebisTvis. 2003 wlamde, Tu saxelmZRvanelo iRebda grifs, sorosis<br />

fondis daxmarebiT saxelmwifo erTi wliT beWdavda wigns garkveuli<br />

tiraJiT, raTa momxdariyo misi aprobacia da Semdeg Sesuliyo is<br />

skolaSi. 2004 wlidan saxelmwifo yidulobs mxolod pirveli klasis<br />

wignebs.<br />

merve klasis qarTuli literaturis saxelmZRvanelo aris 2004 wlamde<br />

grifiT miRebuli, es wignebi ar icvleboda yovel wels. icvleboda sam<br />

weliwadSi erTxel SarSandlamde, axla ukve Semovida <strong>axali</strong> wesi,<br />

romlis mixedviTac konkretul klasSi saxelmZRvanelo xuT weliwadSi<br />

erTxel unda Seicvalos. ase rom, <strong>ganaTlebis</strong> saministros sawyobSi<br />

wignebis simravle maT yovelwliur cvlasTan ar yofila dakavSirebuli.<br />

Tu zustad ar iqna gansazRvruli swavlebis Sinaarsi, SeuZlebeli<br />

gaxdeba ise Sefaseba, rom adamians ar dasWirdes repetitorTan siaruli.<br />

magaliTisTvis rom aviRoT qarTuli ena da literatura, erovnul<br />

saswavlo gegmaSi aris kompetenciebis CamonaTvali, Tu ra unda SeeZlos<br />

moswavles TiToeuli klasis bolos, da ra masalis gavliT SeiZleba<br />

amis miRweva. Tumca iq ar aris miTiTebuli konkretuli nawarmoebebi,<br />

mxolod avtorebi weria. aqedan gamomdinare, saxelmZRvaneloebis<br />

avtorebs sakmaod didi Tavisufleba hqondaT saimisod, rom miznidan<br />

gamomdinare, TviTon SeerCiaT nawarmoebebi. CvenTvis mTavari iyo, ra<br />

Sedegs miaRwevda moswavle da ara procesis gakontroleba. imitom rom<br />

erT-erTi mTavari, rac Tanamedrove <strong>ganaTlebis</strong> nebismier koncefciaSi<br />

aris mocemuli da dadasturebulia nebismieri Tanamedrove kvleviT, aris<br />

moswavlis konkretuli individualuri saWiroebebis gaTvaliswineba. Tu<br />

ar iTvaliswineb moswavlis warmomavlobas, mis saWiroebebs da<br />

interesebs, maSin swavlebis standartizacia cudia. rodesac misaRebi<br />

gamocdebis standartizaciaze vsaubrobT, is kargi imitom aris, rom<br />

korufcia Seamcira da nebismier moswavles misca imis SesaZlebloba,<br />

Caabaros umaRlesSi misi socialuri kavSiris da sxva msgavsi faqtorebis<br />

gauTvaliswineblad. magram standartizacia iwvevs imas, rom ar xdeba<br />

konkretuli saWiroebebis gaTvaliswineba. es saWiroebebi Zalian<br />

gansxvavebulia. saxelmZRvaneloebs rom davubrundeT, imas, rom<br />

15


saxelmZRvaneloebis srul pakets qveynis masStabiT 55% flobs, bavSvebis<br />

pasuxia. mSoblebis TqmiT, saxelmZRvaneloebis srul pakets 68% flobs.<br />

SekiTxvaze, ratom ar aqvT sruli paketi, saintereso pasuxebi miviReT.<br />

70%-ze meti regionebSi amas siZviris gamo ver axerxebs. igive pasuxi<br />

dedaqalaSi mxolod 35%-ma gagvca. saxelmZRvaneloebis xelmisawvdomobas<br />

Tu ufro met mniSvnelobas mivaniWebT, da es bunebrivi iqneba imis<br />

gaTvaliswinebiT, rom gamocda yvela saganSi iqneba Casabarebeli, kidev<br />

ufro gaizrdeba SesaZleblobebs Soris ufskruli dedaqalaqsa da<br />

regionebSi mcxovreb moswavleebs Soris. erTiani erovnuli gamocdebis<br />

dadebiTi Sedegebis miuxedavad, saqarTveloSi skolas yovelwliurad 60<br />

aTasamde moswavle amTavrebs da maTgan mxolod daaxloebiT 27 aTasi<br />

cdilobs umaRlesSi Cabarebas. amisi mizezi savaraudod aris is, rom<br />

umaRlesSi Cabareba Zalian Zviri jdeba. miuxedavad imisa, rom gamocdaze<br />

gasasvlelad mxolod aTi laria saWiro, sinamdvileSi es gamocdebi,<br />

maTTvis, vinc am gamocdebze gadis, ufro Zviri jdeba. imisTvis rom<br />

gamocdaze gaxvide, unda moemzado, es ki yvelas ar SeuZlia.<br />

saxelmZRvaneloebis standartizacia aris problema, magram<br />

gacilebiT didi problemaa, roca saxelmwifo iRebs iseT funqciebs<br />

Tavis Tavze, rac misi uSualo funqcia ar aris. saxelmwifo axla<br />

cdilobs Tavis Tavze aiRos gamomcemlis funqcia, Tumca is<br />

gamomcemelze ukeTesad am funqcias ver Seasrulebs. rac ufro meti<br />

iqneba Careva, miT ufro meti iqneba korufciis safrTxe, da miT ufro<br />

naklebi iqneba am sistemaSi CarTuli sxva subieqtebis pasuxismgebloba.<br />

Cven xuTi wlis ganmavlobaSi vaSenebdiT sistemas, sadac pasuxismgebloba<br />

gadanawilebuli iqneboda.<br />

saidan modis es iniciativebi. Cemi azriT, problema is aris, rom<br />

wlebis ganmavlobaSi vaSenebdiT sistemas, sadac pasuxismgeblobebi<br />

gadabarebuli iyo maTze, visac namdvilad unda hqonoda es<br />

pasuxismgebloba, aq igulisxmeba mSobelic, bavSvic, maswavlebelic,<br />

direqtoric da sxva. magram maT ar undaT am pasuxismgeblobis aReba.<br />

sakmarisia, mSobelma ver miiRos skolidan is servisi, rasac moelis,<br />

skolas ki ar sTxovs mis gaumjobesebas, aramed prezidents. prezidenti,<br />

TavisTavad, cdilobs miiRos rac SeiZleba meti xma. es Seswavlilia<br />

yvela qveyanaSi, sadac msgavsi raRacebi xdeba. es aris politikosebis<br />

mouTmenloba, rom grZelvadiani reformebi danergon. imitom rom<br />

grZelvadian reformas meore mxarisgan Zalian didi moTmineba sWirdeba.<br />

dRevandeli prioriteti ar gulisxmobs moTmenas. arada, am yvelafris<br />

ukan 600 aTasi ojaxi dgas. Tamami cvlilebaa. Cvens sazogadoebaSi ar<br />

moswonT saxelmZRvaneloebis mravlferovneba, magram moswonT bevri<br />

gamocda, imitom rom fiqroben, rom bevri gamocda bevr codnas niSnavs.<br />

gadavxedoT sxva qveynebis gamocdilebas. vnaxavT, rom zog qveyanaSi<br />

aris gamocdebi, zogSi saerTod ar tardeba, magram mainc kargi<br />

<strong>ganaTlebis</strong> xarisxia. CvenTan 2005 wels rom Zalian motivirebuli iyo<br />

xalxi da Semdeg Semcirda es motivacia, amisi mizezebi Seswavlilia da<br />

Jargonze uwodeben `testis naxevrad daSlis periods~ da grZeldeba<br />

16


maqsimum oTxi weli. am periodSi SeiZleba testis auditoriam aRmoaCinos<br />

is xerxebi, Tu rogor SeiZleba testi warmatebulad Caabaro codnis<br />

gareSe. pirvelma gamocdebma enTuziazmis fonze Caiara, dabali klasis<br />

moswavleebic ki ambobdnen, rom Tu kargad ar iswavlidnen, Semdeg<br />

umaRlesSi ver Caabarebdnen. magram mere uceb gairkva, rom yvela abarebs<br />

umaRlesSi, miuxedavad maTi codnisa, imitom rom 27 aTas adgilze<br />

amdenive abiturienti abarebs. Tan gamocdis formaa iseTi, rom ar iWrebi,<br />

Tu prestiJul fakultetze ar moxvdebi, naklebad prestiJulze<br />

Cairicxebi. ase rom, testi daaxloebiT erTi wlis ganmavlobaSi yvelgan<br />

iwvevs enTuziazms, erTi wlis Semdeg enTuziazmi klebulobs. gamosaSvebi<br />

tipis testi kidev uaresia. imitom rom aseT SemTxvevaSi maswavlebels<br />

SeuZlia wina wlis testebis gamoyeneba da moswavleebis varjiSi<br />

minimaluri kompetenciis zRvaris gadasalaxad.<br />

giorgi gvaxaria _ gamodis, rom xuT weliwadSi sazogadoeba ver<br />

Camoyalibda. man ver aiRo pasuxismgebloba da ukan davbrundiT.<br />

daviT arabiZe, <strong>ganaTlebis</strong> erovnuli kavSiri _ 1991 wlis<br />

mdgomareobiT, saqarTveloSi iyo 6500 skola, rogorc batonma sikom<br />

aRniSna, dRes aris 2150. es ukve raRacis maCvenebelia.<br />

socialuri kontrolis gareSe nebismieri meqanizmi araefeqturia da<br />

ver mogvcems mTavar produqts, rac skolam unda mogvces. bevri<br />

problemaa, maTgan mxolod erTs gamovyof. es aris sajaro skolebis<br />

sameurveo sabWoebi. rogorc pirveli, ise meore arCevnebis dros<br />

davinaxeT is, rac iyo sabWoTa periodSi _ sabWoTa kolmeurneobis<br />

gamgeobis formireba. moxda faruli nomenklaturuli SerCeva da faruli<br />

administraciuli daniSvna. sazogadoeba da miT ufro, samoqalaqo<br />

seqtori, izolirebuli aRmoCnda am umniSvnelovanesi procesebisgan.<br />

mainteresebs sazogadoebis is jgufi, romelsac warmoadgenen qalbatoni<br />

marine an batoni siko, Tu apireben raime nabijebis gadadgmas imisTvis,<br />

rom sameurveo sabWoebma realurad ganaxorcielon TviTmmarTveloba da<br />

socialuri kontrolis funqcia.<br />

marine CitaSvili _ sameurveo sabWoebis Sesaxeb zust informacias<br />

ar vflob. mogaxseneT, rom skolebis Sesaxeb mxolod wakiTxuliT da<br />

mosmeniliT vici. Tumca ar gamovricxav, rom sameurveo sabWoebis amgvari<br />

tipiT Seqmna sxva araferia, Tu ara kontrolis meqanizmis Setana. Tumca<br />

sameurveo sabWo amas ar gulisxmobs. piriqiT, misi idea gulisxmobs imas,<br />

rom skola iyos erT-erTi adgili, sadac samoqalaqo sazogadoebis<br />

ganviTarebisaTvis Seiqmneba myari safuZveli. magram samoqalaqo<br />

sazogadoebis ganviTarebisTvis myari safuZvlis Seqmna, misi<br />

manipulireba, rom avarCioT mSoblebi da CavrToT am procesSi, SeiZleba<br />

gadaiqces iribi avtokratuli meTodis ganxorcielebad da kontrolis<br />

meqanizmis SemoRebad. es xdeba axlac, skolaSi aucilebeli daswrebis<br />

17


SemoRebiT, Zaladobis winaaRmdeg kampaniis SemotaniT da a.S. am<br />

sakiTxebSi batoni siko albaT ufro kompetenturia.<br />

minda erTi ram vTqva saxelmZRvaneloebTan dakavSirebiT. Zalian<br />

gamakvirva iman, rom aRmoCnda mxolod moswavleTa 55% flobs<br />

saxelmZRvaneloebis srul pakets. Semdeg rodesac batonma sikom<br />

ganmarta, rom es saSualo maCvenebelia, da rom es cifri regionebSi<br />

bevrad ufro dabalia. gamocdebis SemoReba urbanul da soflis<br />

mosaxleobas Soris naprals ar unda zrdides, amisaTvis unda<br />

gamoviyenoT iseTi programebi, rogoric aris magaliTad `irmis naxtomi~.<br />

skolis biblioTekebSi unda iyos imis saSualeba, rom xelmisawvdomi<br />

iyos saxelmZRvaneloebis eleqtronuli versia. imis gamo, rom adamianebs<br />

ar SeuZliaT saxelmZRvanelobis sruli paketis SeZena, ar niSnavs imas,<br />

rom gamocdebi yvela saganSi ar unda Catardes. imaSi, Catardeba es<br />

gamocdebi Tu ara, me problemas ver vxedav, imitom rom wlevandeli<br />

mocemebi sruliad fastastiuri iyo. 27 aTas adgilze Semotanili iyo 29<br />

aTasi gancxadeba, da Tavisufali darCa 4000 adgili, da es maSin,<br />

rodesac minimaluri kompetenciis misaRebad saWiro iyo mxolod 25<br />

swori pasuxi. saubari imazea, vin modis umaRles saswavlebelSi da riTi<br />

vamTavrebT saSualo skolas.<br />

rac Seexeba saxelmZRvanelobs, vin gaakontrolebs maT,<br />

gamomcemlobebis korporaciuli mafia Tu saxelmwifo mafia, amiT<br />

momxmareblisTvis bevri araferi icvleba. erTaderTi seriozuli<br />

problema saxemZRvanelobis gamocemis xarisxia, romelic xSir<br />

SemTxvevaSi veranair kritikas ver uZlebs. yvelafers rom Tavi<br />

davaneboT, isini ar iTvaliswinebs bavSvis gonebrivi ganviTarebis<br />

SesaZleblobebs asakobriv WrilSi.<br />

Sorena gabunia, xelovnebaTmcodne _ rusuli enis savaldebulo<br />

statusis Sesaxeb minda gkiTxoT. rogorc vici, sabWoTa kavSiris daSlis<br />

Semdeg rusulma enam dakarga dominanturi enis funqcia Cvens qveyanaSi.<br />

kategoriulad vemijnebi antirusul isterias, romelic Zalian<br />

popularulia dRes qveyanaSi, magram mainteresebs, ratom unda iyos<br />

rusuli ena savaldebulo skolaSi.<br />

siko janaSia _ enebis SerCeva skolebSi sameurveo sabWos<br />

gadawyvetilebiT xdeba. savaldebuloa ori enis swavla.<br />

sandro lominaSvili _ <strong>ganaTlebis</strong> saministrodan aris informacia,<br />

rom saqarTveloSi aprilSi aTasamde adamiani Camodis imisaTvis, rom<br />

skolebSi inglisuri ena aswavlos. ra iciT amis Sesaxeb?<br />

marine CitaSvili _ es xdeba amerikis SeerTebuli Statebisa da<br />

saqarTvelos mier erToblivad xelmowerili strategiuli SeTanxmebis<br />

dokumentis farglebSi. amas ganaxorcielebs amerikis SeerTebuli<br />

Statebis saelCo, romelmac prioritetad kulturuli da <strong>ganaTlebis</strong><br />

18


sferos daxmarebis TvalsazrisiT aiRo inglisuri enis gaZlierebuli<br />

swavlebis Semotana saqarTveloSi. me veswrebodi am programis<br />

prezenatacias da aqedan maqvs es informacia.<br />

daviT kaxaberi, Jurnali `tabula~ _ 2010 wlis gamowvevebSi<br />

ministrma didi yuradReba dauTmo usafrTxo skolis koncefcias. aq iyo<br />

naxsenebi, rom permanentulad iqneba Sexvedrebi Zalovani struqturebis<br />

warmomadgenlebTan. amisi magaliTi gvaqvs amerikaSi 1960 wlidan.<br />

mainteresebs, Tqvni, rogorc fsiqologis mosazreba, ra problemebis<br />

winaSe SeiZleba dagvayenos am iniciativam.<br />

aseve mainteresebs, Tu aqvs informacia baton sikos mandaturis<br />

institutis Sesaxeb.<br />

simon janaSia _ mandaturis instituti arsebobs amerikaSic. Cvens<br />

<strong>sistemis</strong> problema is aris, rom maswavleblebis SemTxvevaSi, yvelas<br />

eZleva vauCeri, Tanabari midgomaa yvelas mimarT. iseve rogorc<br />

programebi, romlebsac <strong>ganaTlebis</strong> saministro axorcielebs, ar aris<br />

mimarTuli konkretuli skolebiTvis. magaliTad, viciT, rom Zaladoba ar<br />

warmoadgens problemas soflis skolebisTvis da iq mandaturi ar aris<br />

saWiro. amerikis skolebSi mandaturi aregulirebs moZraobas skolebSi,<br />

dadis raciiT, akontrolebs, rom ar moxdes konfliqti moswavleebs<br />

Soris. CvenTan saubaria ara marto mandaturebze, aramed kamerebisa da<br />

SeSvebis <strong>sistemis</strong> dayenebazec. es meTodebi sxvadasxva kulturul<br />

konteqstSi sxvadasxvanairad moqmedebs. kamera zogisTvis SesaZloa<br />

totalitarizmis gamovlineba iyos, zogierTi bavSvisTvis SesaZloa is<br />

iyos Cagvrisgan xsna. im adgilebSi, sadac damontaJda aseTi kamerebi,<br />

dadasturebulia, rom iklo Zaladobis faqtebma. Tu es mizani miiRweva,<br />

Tundac Zalian totalitarulad gamoiyurebodes es sistema, is SeiZleba<br />

gamarTlebulad CaiTvalos. Tumca es ar ganawyobs adamians imisTvis, rom<br />

danaSauli ar iyos misi motivacia, rom ar undodes danaSaulis Cadena.<br />

usafrTxo skolaze saubrisas, ra Tqma unda, mTavaria imis swavleba, Tu<br />

rogor unda moagvaro urTierTobebi, rogor unda aarido Tavi<br />

konfliqts da a.S. Zalian martiv raRacebs aswavlian am TvalsazrisiT<br />

dasavleTSi. magaliTad, urCeven, TvalebSi ar Sexedon adamians, romelic<br />

maTi azriT, agresiulia. anu, aris erTi da igive ramis ganxorcielebis<br />

rogorc kargi, ise cudi gza da Tu gamoviyenebT ukve aprobirebul<br />

meTodebs, karg Sedegsac miviRebT. skolaSi SemSvebi sistema Tbilisis<br />

ramdenime skolaSi ukve damontaJda da mSobels bavSvis Sesvlisa da<br />

gamosvlis Sesaxeb `esemesi~ misdis. SeiZleba mSoblisTvis ar iyos<br />

sasiamovno yovel xuT wuTSi erTxel aseTi mesijis miReba, SesaZloa,<br />

Zalian Zviric iyos es sistema, aseve, SesaZloa, fsiqologiuradac ar<br />

iyos gamarTlebuli da bavSvebs aCvevs morCilebas da ara gaazrebas, Tu<br />

ratom ar unda gaiparos skolidan, magram meore mxriv, Sedegebs iZleva.<br />

19


_ Cveni asociacia mTeli saqarTvelos masStabiT aerTianebs<br />

pedagogebs. Cven vmuSaobT im problemebze, romlebic arsebobs<br />

<strong>ganaTlebis</strong> sferoSi da mivesalmebiT im reformebs, rasac saqarTvelos<br />

mTavroba gvTavazobs. Cvens <strong>ZiriTad</strong> mimarTulebad aviReT zneobis da<br />

eTikis swavleba skolebSi. xom ar ajobebs, pirvelive klasidanve<br />

davnergoT am sagnis swavleba. SesaZloa, kulturologiaSi swored esec<br />

igulisxmeba. zneobrivi aRzrda Tavidan agvaridebs Zaladobasac da<br />

konfliqtebsac. Tu dainteresdebiT, batono siko, Cven SegviZlia<br />

viTanamSromloT kidec. 2000 wels Cvenma organizaciam gamosca<br />

`yofaqcevis kultura~. es sagani ukve dainerga ramdenime skolaSi, TviT<br />

baton gia murRulias skolaSic. Zalian mainteresebs sazogadoebis azri<br />

Cvens saxelmZRvaneloze.<br />

giorgi gvaxaria _ vin aris wignis avtori?<br />

_ avtori gaxlavT praqtikosi pedagogi, qalbatoni lia bedinaZe.<br />

wignze muSaobs aseve avtorTa jgufi. bevr skolaSi aris survili, rom<br />

dainergos eTikis swavleba.<br />

rac Seexeba saxelmZRvanelobis sakiTxs. pedagogebi xSirad amboben,<br />

rom kargia, rom maT aqvT saxelmZRvaneloebis arCevis saSualeba, magram<br />

cudia, rom isini Tavidanve kargad ar icnoben am saxelmZRvaneloebs.<br />

sinom janaSia _ pedagogebi imasac amboben, rom maT nacvlad irCeven<br />

saxelmZRvaneloebs da isini Semdeg xuTi weli aswavlian am wignebiT.<br />

rogor Tavsdeba erTad es ori pozicia, rom isini ver arCeven da sxvam<br />

unda airCios, magram erTi wlis Semdeg aRmoCndeba, rom ar moswons wigni<br />

da Secvlas iTxovs, ver vxvdebi. ra keTdeboda imisTvis, rom maT<br />

hqonodaT ufro gaazrebuli arCevani. Tavdapirvelad, rodesac erovnul<br />

saswavlo gegmasTan erTad gamoCnda <strong>axali</strong> saxelmZRvaneloebi, iyo<br />

seriozuli problemebi, gvian sruldeboda saxelmZRvanelos SemuSaveba<br />

da mokle periodi rCeboda mis SesarCevad. SarSandlidan ukve ara marto<br />

saxelmZRvanelos nimuSi hqondaT maswavleblebs imisTvis, rom<br />

gacnobierebuli arCevani gaekeTebinaT, aseve iyo recenziebi. maT SeeZloT<br />

gacnobodnen sxvadasxva eqspertis mosazrebebs. wignebis egzemplarebis<br />

dabeWdvamde maswavleblebs aseve daegzavnaT rogorc moswavlis, aseve<br />

maswavleblis samuSao wignis eleqtronuli nimuSebi.<br />

_ magram am nimuSebs ar gacnobia yvela maswavlebeli. ufro metic,<br />

arian maswavlebelebi, romlebic ar miiCneven aucileblobad<br />

sertificirebas. isini arc arian darwmunebulebi mis CatarebaSi.<br />

simon janaSia _ es informaciis naklebobiTac aris gamowveuli.<br />

rac Seexeba eTikis swavlebas, Cemi azriT, imas, rom rigSi unda<br />

Cadge, calke sagnis swavleba ar sWirdeba. es elementaruli Temebia.<br />

aseTi raRacebi iswavleba, oRond amas ar aqvs sistematiuri xasiaTi.<br />

20


albaT mniSvnelovania, rom gakeTdes saswavlo gegma aseTi<br />

kompetenciebisTvis, Tu ras niSnavs iyo moqalaqe da a.S. amas uwodeben<br />

`gamWol prioritetebs~ da gulisxmobs higienas, sagzao usafrTxoebas,<br />

punqtualurobas da a.S. Zalian bevri aseTi problema aqvs sazogadoebas<br />

da amis gamosworebas skolisgan elis, magram ar iqneboda swori, rom maT<br />

mosagvareblad cal-calke sagnebi SemogveRo.<br />

aleqsandre kakabaZe, studenti _ gasagebia, rom Seiqmneba sistema,<br />

romelic mogvcems saSualebas, rom gvyavdes ganaTlebuli maswavlebeli,<br />

romelic skolisTvis saWiro iqneba, magram aseTi xelfasis pirobebSi<br />

ramdenad eqneba adamians survili gaxdes maswavlebeli. ratom ar svams<br />

am sakiTxs <strong>ganaTlebis</strong> saministro, Tu maincdamainc sapatriarqom unda<br />

moiTxovos.<br />

simon janaSia _ es qveynis biujetiT aris ganpirobebuli. arc<br />

sapatriarqos survili Secvlis rames. warmoidgineT, yovelwliurad 300<br />

milioni xmardeba maswavleblebis xelfasebs. SeiZleba ise gadanawildes<br />

saministros biujeti, rom xelfasebisTvis cota ufro meti Tanxa<br />

gamoiyos, magram es ar niSnavs imas, rom Zalian maRali iqneba<br />

maswavleblad gaxdomis motivacia. rac Seexeba imas, ramdeni<br />

maswavlebeli unda iyos motivirebuli cvlilebis misaRwevad, aris<br />

Zalian saintereso principi. imisTvis, rom sistemaSi gaumjobesebas<br />

miaRwio, ar aris saWiro 100%-iani cvlileba. 20% xSirad ganapirobebs<br />

80%-is Sedegebs. magaliTad, Tu gsurs, mniSvnelovnad gaaumjobeso<br />

swavlebis Sedegebi, maswavleblebis 20%-Si Tu gaaumjobeseb raRac<br />

qcevas, maSin danarCeni 80% daiwyebs igive raRacis keTebas. Tu 20%-s<br />

gaezdeba xelfasi, maSin gaCndeba motivacia, rom danarCeni 80%<br />

Caanacvlos ufro ukeTesma maswavlebelma. rasakvirvelia, motivaciis<br />

gasazrdelad ar aris aucilebeli 350-s amdenive Tanxa daamato.<br />

Tamar uzneliSvili, kerZo skolis, `sinaTle~, direqtori _<br />

sertificireba, Cemi azriT savaldebulo unda iyos yvela<br />

maswavleblisTvis. Sesabamisad, maT aseve unda hqondeT am gamocdebisTvis<br />

momzadebis saSualebac. magram vin iqnebian trenerebi. Tu Tqveni<br />

kategoriis trenerebi iqnebian, amas yvela miesalmeba, batono siko, magram<br />

regionebSi, vvaraudob, rom iqnebian fasilitatorebis doneze.<br />

simon janaSia _ erovnuli saswavlo gegmis danergva daiwyo Semdegi<br />

principiT. jer SeirCa asi skola, imisTvis, rom iq gamocda<br />

Catarebuliyo. aseve tardeboda saxelmZRvaneloebic gamocdac. da am<br />

skolebSi mimdinareobda maswavleblebis intensiuri treningi. Semdeg<br />

ukve, roca treningebs yvela skola unda moecva, gadawyda ori donis<br />

treningis Catareba. erT-erTSi treningebs ufro maRalkvalificiuri<br />

trenerebi atarebdnen, meore doneze am sapilote skolis maswavleblebi<br />

Tavad acnobdnen sakuTar gamocdilebas sxva maswavleblebs. isini iyvnen<br />

21


fasilitatorebi. ra Tqma unda, SesaZloa, am maswavleblebis mier<br />

informaciis gavrcelebis xarisxi ar iyo maRali. treningebis pirveli<br />

etapis dasrulebis Semdeg SemoRebul iqna vauCerebi, oRond amjerad ukve<br />

sasertifikacio gamocdebisTvis mosamzadeblad. am SemTxvevaSi ukve xdeba<br />

rogorc satreningo programis, ise trenerebis Semowmeba.<br />

rac Seexeba savalebulo sertificirebas. warmovidginoT, ramden<br />

weliwadSi SeiZleba Seicvalos maswavleblebis 70%. weliwadSi rom iyos<br />

10%-iani cvla, amisTvis saWiroa 7 aTasi <strong>axali</strong> maswavlebeli. amdeni<br />

adamiani sul ar swavlobs saqarTveloSi am specialobiT da arc<br />

iswavlis, Tu ar iqneba seriozuli motivacia amisaTvis. amitom maqsimums<br />

unda mivaRwioT arsebuli maswavleblebiT da vecadoT, rom gaCndes<br />

motivacia imisTvis, rom saukeTesoebi midiodnen am sistemaSi. es aris<br />

moklevadiani perspeqtiva. grZelvadiani perspeqtiviT unda moxdes<br />

maswavlebelTa umravlesobis kvalifikaciis amaRleba an Canacvleba.<br />

Tumca amis zewolis meqanizmi CvenTan ar aris. miuxedavad imisa, rom<br />

kanonSi weria, rom direqtors aqvs ufleba gaaTavisuflos maswavlebeli,<br />

romelsac ar aqvs Sesabamisi xarisxi, arCevnebis periodSi maT<br />

eubnebodnen, rom aravin ar gaeSvaT skolidan, piriqiT, ufro<br />

grZelvadiani kontraqti gaeformebinaT maswavleblebTan. yovelive amaSi<br />

didi wvlili miuZRvis profkavSirebs. gamovida erTi ram,<br />

decentralizacia ver ganxorcielda. direqtors ki miveciT xarisxze<br />

zrunvis ufleba da pasuxismgebleoba, magram Tan uTxres, rom Tavi<br />

gaenebebina am zrunvisTvis, Tu es maswavleblebis gaSvebas da maT<br />

Canacvlebas gamoiwvevda.<br />

Tamar uzneliSvili, kerZo skolis, `sinaTle~, direqtori _ Tqven<br />

aseve TqviT, rom aris 27 aTasi kursdamTavrebuli, da aris amdenive<br />

adgili umaRles saswavleblebSi. Cemi azriT, aqedan modis yvela<br />

problema. ratom aZleven universitetebs studentebis amxela raodenobis<br />

miRebis uflebas?<br />

marine CitaSvili _ Tqvens mier dayenebul sakiTxs ori ganzomileba<br />

aqvs. pirveli is gaxlavT, rom meore msoflio omis Semdeg, ufro 70-iani<br />

wlebidan, gadavdivarT masobriv umaRles ganaTlebaze. qveynis<br />

ganviTarebis erT-erT indikatorad iTvleba, Tu ramdeni adamianisTvis<br />

aris xelmisawvdomi umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> miReba. Sesabamisad is, rom es<br />

marTlac bevrisTvis iyos xelmisawvdomi, SesaZloa, politikuri miznis<br />

gamovlinebac iyos. realurad es xorcieldeba sruliad sxva mizniT sxva<br />

institutis mier. arsebobs institucionaluri akreditaciis gawerili<br />

gegma, romelic gulisxmobs, Tu ramdeni studentis miReba SeuZlia<br />

saswavlebels farTiss da sxvadasxva teqnikuri saSualebis kvalobaze. es<br />

umaRlesi saswavleblebi akmayofileben am pirobebs da amitom<br />

akreditaciis samsaxurs ara aqvs maTi SezRudvis ufleba. Tumca, es ar<br />

aris institucionaluri akreditacia, es aris licenziis gacema. meore<br />

sakiTxi, umaRlesi saswavlebeli ra programas aswavlis students, es<br />

22


absoluturad gaugebaria. magaliTad fineTSi, umaRlesi ganaTleba aris<br />

60%. CvenTan gamodis daaxloebiT 27%. maSin roca 1991 wels, rodesac 9<br />

aTasi studenti unda mieRoT, da es ricxvi Seadgenda<br />

kursdamTavrebulebis 13-15%-s. me, rogorc umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong><br />

warmomadgeneli, problemas imaSi vxedav, rom ar arsebobs gansazRvruli<br />

meqanizmi imisaTvis, rom vTqvaT, vaZlevT am adamianebs umaRles<br />

ganaTlebas Tu ara.<br />

skolebSi Zaladobis aRmofxvris mizniT Zalovan struqturebTan<br />

TanamSromlobis sakiTxs minda davubrunde. es amerikaSi SemoiRes<br />

banduras socialuri daswavlis Teoriis Semdeg, rodesac aRmoCnda, rom<br />

Turme modelis aReba xdeba daswavlis gziT da agresiuloba ar gaxlavT<br />

individualuri fenomeni. mogexenebaT, amerikis SeerTebul StatebSi<br />

skolebs Temi afinansebs. aqedan gamomdinare, iseT skolebSi, romlebic<br />

ar aris kargad dafinansebuli da ara aqvT saSualeba hyavdeT kargi<br />

maswavleblebi, hqondeT normaluri programa, Zaladobis done ufro<br />

maRalia, vidre iseTi fenis bavSvebSi, romlebic socialurad ufro<br />

uzrunvelyofilebi arian. radgan CaiTvala, rom es aris socialuri<br />

daswavlis fenomeni, gadawyda saxelmwifos Careva, raTa socialuri<br />

daswavlis fenomeni Secvliliyo pozitiuri modeliT.<br />

60-ian wlebSi, igive banduras kvlevebis mixedviT skandinaviis<br />

qveynebSi SemoiRes <strong>axali</strong> tipis midgoma, romelic gulisxmobs imas, rom<br />

adamians ar rCeba dro sxva saqmianobis gansaxorcieleblad, Tuki is<br />

drois garkveul monakveTSi mudmivad aris dakavebuli erTi tipis<br />

saqmianobiT. skolis SemTxvevaSi, misi <strong>ZiriTad</strong>i saqme unda iyos swavleba,<br />

da es ar exeba mxolod konkretuli sagnebis swavlebas. SvedeTSi biWic<br />

da gogoc, Tanabrad swavlobs qsovas da skamis gamoCarxvas. skandinaviis<br />

qveynebSi aiRes principi, romlis mixedviTac saqmianobiT srulad unda<br />

iyos dakavebuli is dro, rasac atareben skolaSi, daaxloebiT dilis 9<br />

saaTidan 3-4 saaTamde. aseT dros swavleba paralelurad iZens sxva<br />

datvirTvas.<br />

ideaSi, me araferi sawinaaRmdego ara maqvs Zalismieri<br />

struqturebis mimarT, imitom rom Tu gvinda saxelmwifo gvqondes, aseTi<br />

struqturebi aucilebelia, magram ar mesmis, ra undaT maT skolaSi. es<br />

aris problema. skolaSi unda iyos maswavlebeli, romelic TviTon<br />

moagvarebs problemebs.<br />

lika Rlonti, `tempusis~ erovnuli ofisi, umaRlesi<br />

saswavleblebis akreditaciis sabWos Tavmjdomare _ me Tavad gaxldiT<br />

iniciatori, rom umaRles saswavleblebSi adgilebi gazrdiliyo. imitom<br />

rom dRes samwuxarod ar gvaqvs legaluri instrumentebi imisaTvis, rom<br />

kargad SevamowmoT swavlebis xarisxi. dRes saqarTveloSi aris 69<br />

saxelmwifos mier aRiarebuli umaRlesi saganmanaTleblo dawesebuleba.<br />

maTgan ocdaoTxSi studentTa kontigenti aris 500-ze naklebi. erT-erT<br />

aseT saswavlebelSi 156 studenti hyavT. amitom, wels vinc ki Semoitana<br />

ganacxadi akreditaciis sabWoSi adgilebis raodenobis gazrdaze, yvelas<br />

23


davukmayofileT es Txovna da wels gvaqvs rekorduli maCvenebeli. wels<br />

misaReb gamocdebze gamocxaddeba 40522 adgili. es erTis mxriv niSnavs<br />

imas, rom yvela moswavle, romelic kompetenciis minimalur zRvars<br />

gadalaxavs, Cairicxeba umaRlesSi, magram es niSnavs imasac, rom umaRles<br />

saswavleblebSi uamravi vakansia darCebaT. imitom rom viciT, rom am<br />

kompetenciis gadalaxva sakmaod rTulia. universitetebs ar aRmoaCndaT<br />

imdeni goneba-gamWriaxoba, an bizneswarmodgena saimisod, rom rodesac<br />

bolo ori wlis ganmavlobaSi rCebodaT vakansiebi, wels isev ar<br />

SemoetanaT kontigentis gazrdaze ganacxadi. amitom Cvenc realurad<br />

vuwyobT xels maT amaSi, radgan gvaqvs realuri prognozi imisa, rom<br />

isini gakotrebis saSiSroebis winaSe dadgebian. imitom rom cnobilia,<br />

rom umaRlesi saswavleblebis dafinansebis 70% da meti ganpirobebulia<br />

im TanxiT, romelic SemoaqvT studentebs.<br />

Tu saxelmwifo dawesebulebebSi danarCeni 30% SeiZleba kvlevebiT<br />

mopovebuli grantebi iyos, kerZo umaRlesi saswavleblebis biujeti 100%-<br />

T emyareba studentebis mier Semotanil Tanxas. anu, im saswavleblebis<br />

gza, romlebmac nacvlad imisa, rom xarisxSi CaedoT garkveuli Tanxa,<br />

farTobi gazardes, rom ufro meti studentis miReba SesZlebodaT,<br />

gakotrebisken aris. es, mimaCnia, rom aris erT-erTi arapirdapiri gza<br />

imisTvis, rom gaiwmindos umaRlesi <strong>ganaTlebis</strong> sivrce da konkurenciaSi<br />

gadarCes is, visac ufro meti unari gaaCnia. es imasac gamoiwvevs, rom<br />

umaRlesi saswavleblebi ufro metad iqnebian xarisxze orientirebulebi,<br />

imitom rom axla iwyeba is faza, roca unda daiwyos seriozuli brZola<br />

studentisTvis. 40522 adgili misaReb gamocdebze amisi mSvenieri<br />

indikatori iqneba.<br />

daviT arabiZe, <strong>ganaTlebis</strong> erovnuli kavSiri _ sameurveo sabWoebSi<br />

TviTmarTvelobaze laparaki zedmetia. direqtorTa korpusi politikuri<br />

niSniT SeirCa. imitom rom konkursis mniSvneloba gadafara gasaubrebam,<br />

romelzec ar yofila dadgenili standartebi. amitom gvaqvs aseTi<br />

tragikuli mdgomareoba saskolo sistemaSi. Cven, sazogadoebam, ver<br />

SevZeliT realurad migveRo monawileoba sameurveo sabWoebis<br />

formirebaSi da direqtorTa korpusi robotis mdgomareobaSi. is yvela<br />

zemodan wamosul brZanebas gauazreblad Seasrulebs. mainteresebs Tqveni<br />

azri am formiT Seqmnil direqtorTa korpusze.<br />

simon janaSia _ sameurveo sabWos arCevnebi Caatara skolam.<br />

komisiis Tavmjdomare iyo saministro. anu, zemdgomi organo ganixilavda<br />

saCivrebs. skola atarebda arCevnebs winaswari SerCevis safuZvelze. rac<br />

Seexeba am <strong>sistemis</strong> politizirebas. is cnobili lototroni swored<br />

imitom iyo SemoRebuli, rom direqtorTa SerCeva naklebad yofiliyo<br />

politizirebuli. amitom gabrazda yvela da maT Soris, mmarTveli<br />

partia. iseTi sistema iyo, rom Tu adamiani aCvenebda saukeTeso qulebs,<br />

TviTon irCevda skolas, Tu ara da, SemTxveviTi SerCevis principiT<br />

24


nawildeboda im skolebis erTobaSi, sadac TviTon iyo Tanaxma, rom<br />

ganawilebuliyo.<br />

kidev erTi detali, romelic manamde arsad gviTqvams. Cven maSin<br />

gamogvigzavnes siebi, sadac ewera, rom es adamianebi ar unda gasuliyvnen.<br />

es <strong>ZiriTad</strong>ad iyo adgilobrivi xelisuflebebis mier Sedgenili sia,<br />

sadac ewera, rom es adamianebi politikurad aramizanSewonilebi iyvnen<br />

da Cven es unda gagveTvaliswinebina. Cven ra Tqma unda, es ver<br />

gaviTvaliswineT da amanac didi gaRizianeba gamoiwvia. swored amitom<br />

daiwyo disciplinireba. dRevandeli cvlilebebic aris imis magaliTi, Tu<br />

rogor xdeba <strong>ganaTlebis</strong> <strong>sistemis</strong> disciplinireba.<br />

marine CitaSvili _ rodesac lototroni Catarda, amerikis<br />

SeerTebul StatebSi, stenfordis universitetSi gaxldiT da iqaur<br />

kolegebs vuambe kidec lototronis Sesaxeb. CemTvis yvelaze mZime mTel<br />

am situaciaSi iyo is Secdomebi, romlebsac uSvebda is xalxi, romelsac<br />

pretenzia hqonda skolis direqtorobaze. mTavri problema isev midis<br />

profesionalizmamde. politika an wesrigi garkveul profesiaSi aris<br />

meore saqme, jer sakuTar Tqvze unda SegveZlos gamarTulad Tqma, rom<br />

varT profesionalebi. gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

25

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!