Catholicos-Patriarch of All Georgia

Catholicos-Patriarch of All Georgia Catholicos-Patriarch of All Georgia

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

uwmidesisa da unetaresis ilia II locva-kurTxeviT da saqarTvelos im- Jamindeli prezidentis, zviad gamsaxurdias xelSewyobiT 1991 wels zemo aWaraSi _ xuloSi sasuliero saswavleblis gaxsnas. saswavlebeli zogadsaganmanaTleblo saSualo skolasa da teqnikums aerTianebda. am saqmis warmarTva da xelmZRvaneloba miendo dekanoz grigol abulaZes (amJamad sxalTis eparqiis mmarTveli mRvdelm- Tavaria spiridon abulaZe). amis kvalad aqtiurad daiwyo eklesia-monastrebis aRmSeneblobisa da cxovrebis qristianuli wesis aRorZinebis xana. es procesi sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II winamZRolobiT da ZalisxmeviT mTeli qveynis masStabiT mimdinareobs. gansakuTrebuli faqizi damokidebulebis gamomJRavneba am kuTxis _ zemo aWaris da saerTod aWaris mimarT ganpirobebulia im garemoebiT, rom TurqeTis mravalsaukunovan batonobas umtkivneulod ar Cauvlia. aqaur ZirZvel qarTvelebs ZaliT Tavs moaxvies maTTvis ucxo, mahmadianuri sarwmunoeba. sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesis da unetaresis ilia II pozicia kargad aris warmoCenili mis mowodebaSi mTeli qarTuli erisadmi: `Cven ki ar unda gavaqristianoT aWara, aramed aWaram unda gaaqristianos sruliad saqarTvelo~. eris sulieri winamZRolis TvalsawieriT, umaRlesi gadasaxedidan brZnulad ganWvretili aWaris faqtori da misdami mamaSviluri damokidebulebis gamomJRavneba nimuSia mTeli qarTveli eris poziciis gamosaxatavad am kuTxis mimarT. sxalTis eparqiis Seqmnac saqarTvelos pirvelqristianuli kerisadmi am mzrunvelobis dasturia. eparqiaSi im adgilas, sadac wmida andria mociqulma pirveli qristianuli taZari aago, dagegmilia didi samonastro kompleqsis mSenebloba, romelic 192 ara marto saqarTvelos morwmuneebisaTvis, aramed msoflios sxvadasxva qveynis qristianTa momlocvelobis adgilad unda iqces. piligrimobis centris Seqmna am kuTxes tradiciul udides sulier da saxelmwifoebriv funqcias daubrunebs. axlad Seqmnili eparqiis iurisdiqciaSi gaerTianebuli kuTxis bolo periodis istoria srul TanxvedraSi modis mezobeli baTumisa da qobule- Tis samRvdelmTavros istoriasTan. 1917 wels saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenis Semdeg ganaxlda baTumis eparqiac, romelsac baTom- Semoqmedis, mogvianebiT baTum-Semoqmedis samRvdelmTavro ewoda. aRniSnuli eparqia samxreT, samxreT-dasavleT saqarTvelos (aWara, guria) da nominalurad saqarTvelos samxreT saz- Rvrebs miRma (Tanamedrove TurqeTis teritoria) arsebul qarTul provinciebs aerTianebda. 1995 wlis 5 aprils baTum-Semoqmedis ganvrcobili eparqiis safuZvelze Camoyalibda Semoqmedis da baTum-sxalTis eparqiebi, 2006 wlis 21 dekembers ki baTumisa da sxalTis eparqiis teritoriuli gadanawilebis Semdeg Seiqmna baTum-qobuleTisa da sxalTis eparqiebi. sxalTis eparqiis mwyemsmTavaria yovladusamRvdeloesi episkoposi spiridoni (abulaZe). 37. tyibulisa da Terjolis eparqia tyibulisa da Terjolis eparqia dasavleT saqarTveloSi, istoriuli imereTis samefos okribis mxaris nawilsa da imereTis dablobis nawils moicavs. aRniSnuli saxelwodebiT eparqia 2006 wlis 21 dekembers Seiqmna dasavleT saqarTveloSi arsebuli quTais-gaenaTis da margveT-ubisis sam- RvdelmTavro teritoriebis xelaxali gadanawilebis safuZvelze. eparqiis SemadgenlobaSi Sedis qalaqebi: tyibuli (mimdebare teritoriebis nawil-

193 iT) da Terjola (srulad Terjolis raioni). tyibulisa da Terjolis sam- RvdelmTavros aRmosavleTidan esaz- Rvreba saCxerisa da WiaTuris eparqia, samxreT-aRmosavleTidan _ margveTisa da ubisis, dasavleTidan _ quTais-gaenaTis, CrdiloeTidan _ nikorwmindis, samxreTidan _ vanisa da baRdaTis eparqiebi. saxelwodebebi `tyibuli~ da `Terjola~ wyaroebSi mxolod XVII s-idan ixsenieba, rac Seexeba okribas, igi XI s-is werilobiT ZeglSi gvxvdeba. qarTuli da ucxouri werilobiTi wyaroebis cnobebi mociqulTa _ andria pirvelwodebulis, svimon kananelis, mataTas _ mier fazisis iberebis gaqristianebis Sesaxeb aRniSnul mxaresac moicavs. amdenad, eparqiis teritoriaze, iseve rogorc mTlianad rionis xeobis gaswvriv, qristianobis qadageba mociqulTa dros dawyebula. mefe mirianis mier qristianobis saxelmwifo religiad gamocxadebis Semdeg am kuTxis mosaxleobac gaqristianebula. qristianuli sarwmunoebis erTgulebas eparqiis teritoriaze SemorCenili adreuli xanis eklesia-monastrebis siuxve adasturebs, aseve _ wyalwiTelas xeobaSi, arabTa winaaRmdeg gamar- Tul brZolaSi daviT da konstantine mxeiZeebis mowamebrivi aRsasruli da sxva mravali istoriuli epizodi. qristianuli sarwmunoebis adreuli xanebidanve mtkiced damkvidrebis miuxedavad, es mxare damoukidebel sam- RvdelmTavrod XVI s-mde ar Camoyalibebula. XVI s-is pirvel meoTxedSi, imereTis mefis bagrat III (1510-1565 ww.) dros quTaTelis samwysos, sakuTriv imereTis teritoriaze, ori axali eparqia _ gaenaTi da xoni _ gamoeyo. gaenaTeli mRvdelmTavris kaTedra _ gelaTi `pirvelad iyo monasteri, Semdgomad hyo bagrat saepiskoposod~. pirvel gaenaTel mRvdelmTavrad mefem imereTis `kaTalikoz-episkopozTa~ TanxmobiT, `dasua sayuareliZe melqisedek, ...romelsa misca samwysod argueTisa naxevari da okriba, quTaTlis samwysoni~. amdenad, okriba calke eparqiad mxolod XVI s-is 30-ian wlebSi gamoeyo quTaisis eparqias da axlad Seqmnili eparqiis sakaTedro taZari gelaTis yovladwmida RvTismSoblis saxelobis monasteri gaxda. Tumca, imave xanebSi, gelaTis monastris wmida giorgis eklesia,biWvinTidan dasavleT saqarTvelos kaTolikosis (evdemon CxetiZis dros, 1557_1578 ww.) rezidenciis gadmonacvlebiT, mis kaTedrad iqca. amiT gelaTSi dasavleT saqarTvelos kaTolikosisa da gaenaTeli mRvdelm- Tavris kaTedrebi ganTavsda. imereTis samefos teritoriaze samRvdelmTavroTa amgvarma ganTavsebam gansxvavebuli, sruliad axleburi saeparqio-teritoriuli administracia Camoayaliba. TiTqmis ase grZeldeboda bolomde, dasavleT saqarTveloSi eklesiis avtokefaliis gauqmebamde. xangrZlivi drois manZilze ki, osmalebis quTais- Si Cadgomis Semdeg, gelaTi dasavleT saqarTvelos kaTolikosis, sakuTriv gaenaTeli da aseve quTaTeli mRvdelmTavrebis rezidencia, kaTedra da TavSesafari iyo. mamulisa da qristianuli sarwmunoebis siwmindis dacvis mizniT,eparqiis teritoriaze aRsrulebul movlena- Tagan axlo warsulidan aRsaniSnavia tyibulis raionis sofel xresilTan gamarTuli didi brZola qarTvelTa, solomon I meTaurobiT, da osmalTa Soris 1757 wels, sadac qarTvelma mxedrobam brwyinvale gamarjveba moipova; imereTis 1819_20 ww. ajanyebaSi am kuTxis mosaxleoba aqtiurad iyo CarTuli da daufaravad gamoxatavda dasavleT saqarTveloSi eklesiis avtokefaliis SenarCunebis survils. axlad Camoyalibebuli eparqiis teritoriaze arsebul eklesia-monastrebSi adridanve mravali saeklesio siwmide iyo davanebuli. saqarTvelos marTlmadidebeli ek-

193<br />

iT) da Terjola (srulad Terjolis<br />

raioni). tyibulisa da Terjolis sam-<br />

RvdelmTavros aRmosavleTidan esaz-<br />

Rvreba saCxerisa da WiaTuris eparqia,<br />

samxreT-aRmosavleTidan _ margveTisa<br />

da ubisis, dasavleTidan _ quTais-gaenaTis,<br />

CrdiloeTidan _ nikorwmindis,<br />

samxreTidan _ vanisa da baRdaTis eparqiebi.<br />

saxelwodebebi `tyibuli~ da `Terjola~<br />

wyaroebSi mxolod XVII s-idan<br />

ixsenieba, rac Seexeba okribas, igi XI<br />

s-is werilobiT ZeglSi gvxvdeba.<br />

qarTuli da ucxouri werilobiTi<br />

wyaroebis cnobebi mociqulTa _ andria<br />

pirvelwodebulis, svimon kananelis,<br />

mataTas _ mier fazisis iberebis<br />

gaqristianebis Sesaxeb aRniSnul mxaresac<br />

moicavs. amdenad, eparqiis teritoriaze,<br />

iseve rogorc mTlianad rionis<br />

xeobis gaswvriv, qristianobis qadageba<br />

mociqulTa dros dawyebula. mefe mirianis<br />

mier qristianobis saxelmwifo<br />

religiad gamocxadebis Semdeg am<br />

kuTxis mosaxleobac gaqristianebula.<br />

qristianuli sarwmunoebis erTgulebas<br />

eparqiis teritoriaze SemorCenili<br />

adreuli xanis eklesia-monastrebis<br />

siuxve adasturebs, aseve _ wyalwiTelas<br />

xeobaSi, arabTa winaaRmdeg gamar-<br />

Tul brZolaSi daviT da konstantine<br />

mxeiZeebis mowamebrivi aRsasruli da<br />

sxva mravali istoriuli epizodi.<br />

qristianuli sarwmunoebis adreuli<br />

xanebidanve mtkiced damkvidrebis<br />

miuxedavad, es mxare damoukidebel sam-<br />

RvdelmTavrod XVI s-mde ar Camoyalibebula.<br />

XVI s-is pirvel meoTxedSi,<br />

imereTis mefis bagrat III (1510-1565 ww.)<br />

dros quTaTelis samwysos, sakuTriv<br />

imereTis teritoriaze, ori axali eparqia<br />

_ gaenaTi da xoni _ gamoeyo.<br />

gaenaTeli mRvdelmTavris kaTedra _<br />

gelaTi `pirvelad iyo monasteri, Semdgomad<br />

hyo bagrat saepiskoposod~.<br />

pirvel gaenaTel mRvdelmTavrad mefem<br />

imereTis `kaTalikoz-episkopozTa~<br />

TanxmobiT, `dasua sayuareliZe melqisedek,<br />

...romelsa misca samwysod argueTisa<br />

naxevari da okriba, quTaTlis<br />

samwysoni~. amdenad, okriba calke eparqiad<br />

mxolod XVI s-is 30-ian wlebSi<br />

gamoeyo quTaisis eparqias da axlad<br />

Seqmnili eparqiis sakaTedro taZari<br />

gelaTis yovladwmida RvTismSoblis<br />

saxelobis monasteri gaxda. Tumca,<br />

imave xanebSi, gelaTis monastris wmida<br />

giorgis eklesia,biWvinTidan dasavleT<br />

saqarTvelos kaTolikosis (evdemon<br />

CxetiZis dros, 1557_1578 ww.) rezidenciis<br />

gadmonacvlebiT, mis kaTedrad iqca.<br />

amiT gelaTSi dasavleT saqarTvelos<br />

kaTolikosisa da gaenaTeli mRvdelm-<br />

Tavris kaTedrebi ganTavsda. imereTis<br />

samefos teritoriaze samRvdelmTavroTa<br />

amgvarma ganTavsebam gansxvavebuli,<br />

sruliad axleburi saeparqio-teritoriuli<br />

administracia Camoayaliba.<br />

TiTqmis ase grZeldeboda bolomde,<br />

dasavleT saqarTveloSi eklesiis avtokefaliis<br />

gauqmebamde. xangrZlivi<br />

drois manZilze ki, osmalebis quTais-<br />

Si Cadgomis Semdeg, gelaTi dasavleT<br />

saqarTvelos kaTolikosis, sakuTriv<br />

gaenaTeli da aseve quTaTeli<br />

mRvdelmTavrebis rezidencia, kaTedra<br />

da TavSesafari iyo.<br />

mamulisa da qristianuli sarwmunoebis<br />

siwmindis dacvis mizniT,eparqiis<br />

teritoriaze aRsrulebul movlena-<br />

Tagan axlo warsulidan aRsaniSnavia<br />

tyibulis raionis s<strong>of</strong>el xresilTan<br />

gamarTuli didi brZola qarTvelTa,<br />

solomon I meTaurobiT, da osmalTa<br />

Soris 1757 wels, sadac qarTvelma mxedrobam<br />

brwyinvale gamarjveba moipova;<br />

imereTis 1819_20 ww. ajanyebaSi<br />

am kuTxis mosaxleoba aqtiurad iyo<br />

CarTuli da daufaravad gamoxatavda<br />

dasavleT saqarTveloSi eklesiis avtokefaliis<br />

SenarCunebis survils.<br />

axlad Camoyalibebuli eparqiis<br />

teritoriaze arsebul eklesia-monastrebSi<br />

adridanve mravali saeklesio<br />

siwmide iyo davanebuli.<br />

saqarTvelos marTlmadidebeli ek-

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!