Catholicos-Patriarch of All Georgia

Catholicos-Patriarch of All Georgia Catholicos-Patriarch of All Georgia

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

sa da kintriSs Soris. zemo guriis saeklesio xelisufali _ jumaTeli, romlis sakaTedro eklesia iyo „mTis maRals Txemsa zeda jumaTs, didi, gunbaTiani, didSeni, mWvreti zRvisa da guria-odiSisa,“ mwysida „sufsis mdinarisa da rions Soris adgilTa“. saxinowmindlod xinos xeoba iTvleboda. „ars eklesia gunbaTiani, keTil-didSeni, kargs adgils, zis episkopozi, mwyemsi xinos-wylis samxreTisa Woroxamde“. XIX saukunis dasawyisidan, saqarTveloSi ruseTis Semosvlisa, da 1814 wels, imereTis sakaTolikosos gauqmebidan 1827 wlamde guriis eklesiis saqmeebs damoukideblad ganagebda guriis erisTavTa saxlis wevri nikoloz jumaTeli. 1844 wlis 1 aprils guriaSi dawesda samRvdelmTavro kaTedra, romelic 1885 wels samegrelosTan gaerTianda da guria-samegrelos eparqia ewoda. 1917 wels, saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenis Semdeg, pirvelive saeklesio krebaze aRdga eparqia, romlis mwyemsmTavars ewoda „baTomel-Semoqmedeli“, mogvianebiT _ „baTom- Semoqmedeli“,Semdeg ki _ „baTum-Semoqmedeli“. 1995 wlis 5 aprils, saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis wmida sinodis gadawyvetilebiT baTum-Semoqmedis eparqiis teritoriis safuZvelze Camoyalibda baTumi-sxalTisa da Semoqmedis eparqiebi. axaldafuZnebuli Semoqmedis eparqiis mwyemsmTavria maRalyovladusamRvdeloesi mTavarepiskoposi iosebi (kikvaZe). 16. niqozisa da cxinvalis eparqia 172 niqozisa da cxinvalis eparqia Sida qarTlSi,mdinare liaxvis auzSi mdebareobs. igi moicavs qalaqebs cxinvals, axalgors,javas,znaurs da maT mimdebare teritorias. eparqias aRmosavleTidan esazRvreba wilknisa da duSeTis, stefanwmindisa da xevis eparqiebi, dasavleTidan _ WiaTurisa da saCxeris, Crdilo-dasavleTidan _ nikorwmindis, samxreTidan _ urbnis-ruisisa da sam- Tavis-goris eparqiebi. CrdiloeT mxares igi kavkasionis centralur qeds ebjineba. Soreuli tradicia niqozis eparqiis daarsebas wmida mefe vaxtang gorgasals ukavSirebs. niqozeli mRvdelmTavris samwyso Zalze vrceli iyo. igi ara marto qarTlis, istoriuli Sida soflis, teritoriis nawils moicavda, aramed garkveul dros „kavkasianTa, dualTa da aw oseTad wodebulisa“ sakmaod mozrdili mTis regionsac flobda. niqozel mRvdelmTavars qveynis winaSe udidesi misia hqonda dakisrebuli. is iyo ara marto maRali ierarqiis Rv- Tismsaxuri, aramed qveynis erTianobis saimedo damcvelic. garkveul period- Si igi lixTimereTis mTian kuTxeebsac (argveTis, raWis da svaneTis nawili) marTavda. niqozelis Zvel samwysoSi _ Crdilo kavkasiis teritoriaze _ dRemde arsebobs Zveli qarTuli qristianuli kerebis naSTi. niqozeli mRvdelmTavarni tradiciulad osebis qristianuli saqmeebis meTvalyureobis garda, „gamgeni iyvnen ovseTis saeklesio da saero saqmeebisa.“ dReisaTvis ki sul sxva suraTia. mamulidan ayrili qarTveloba jer kidev qveynis sxvadasxva kuTxeSia gafantuli, uZveles qarTul salocavTa didi nawili dangreuli an mTlianad ganadgurebulia da Zvel saRvTismsaxuro kerebze wirva-locva aRar aResruleba. bolo dros, 1995 wlis 5 aprils, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis,uwmidesisa da unetaresis ilia II ZalisxmeviT da locva-kurTxeviT am mxareSi samRvdelmTavro kaTedris aRdgena umniSvnelovanesi movlena iyo am kuTxis mraval gansacdelgamovlili mosaxleobisaTvis, riTac Rrmadgaazrebul did erovnul saqmes Caeyara safuZveli.

ganaxlebuli eparqiis mwyemsmTavaria maRalyovladusamRvdeloesi mitropoliti isaia (Wanturia). 17. borjomisa da bakurianis eparqia borjomisa da bakurianis eparqia Sida qarTlis samxreTiT, istoriuli provinciis Toris teritoriaze mdebareobs. igi moicavs borjomis raions da mis mimdebare borjomis, imave Zv. sadgeris, xeobas. eparqias aRmosavleTidan esazRvreba manglisisa da walkis, Crdilo-aRmosavleTidan _ gori-sam- Tavisisa da urbnis-ruisis, CrdilodasavleTidan _ margveTisa da ubisis, agreTve vanisa da baRdaTis, dasavleTidan da samxreT-dasavleTidan _ axalcixis, tao-klarjeTisa da lazeTis, samxreTidan _ axalqalaqisa da kumurdos eparqiebi. saqarTveloSi mociqulTagan dafuZnebuli pirveli samRvdelmTavro samwyso _ awyuris eparqia istoriuli Toris teritoriaze mdebareobda. IV s-Si, saqarTveloSi qristianobis saxelmwifo religiad gamocxadebis Semdeg, sadgeris xeobis mosaxleobac gaqristianebula da am kuTxeSi eklesia-monastrebis intensiuri aRmSeneblobac daiwyo. Tumca imdroindeli saRvTismsaxuro mravali Senoba-nageboba drois msvlelobisa da mterTa auracxeli Semosevebis gamo ganadgurebula. am mxaris uZveles taZarTagan aRsaniSnavia neZvis sameklesiiani bazilika, timoTesubnis samonastro kompleqsi, likanis, CiTaxevis, foToleTis, dabis eklesiebi da sxv. es kuTxe adridanve mawyvereli mRvdelmTavris samwysod iTvleboda. sparselebis, arabebis, Turq-selCukTa da TaTar-monRolTa Semdeg, XV s-idan es mxare gansakuTrebuli sisastikiT gaaCanages Turq-osmalebma. saukuneTa manZilze gaukacrielebuli uZvelesi kuTxis aRdgena XIX s- is pirveli naxevridan daiwyo. 173 1917 w. saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis avtokefaliis aRdgenis miuxedavad, 20-ian wlebSi eklesiis winaaRmdeg dawyebuli represiebis gamo, uZveles qristianul keraze _ TorSi tradiciuli eklesiuri cxovrebis ganaxleba TiTqmis SeuZlebeli iyo. mxolod 1978 wels, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II ZalisxmeviT gaxda SesaZlebeli am mxareSi eparqiis daarseba. 1978 w. aRdgenili samcxe-javaxe- Tis eparqiis SemadgenlobaSi Sedioda borjomis xeobac. 1995 wlis 5 aprils, saqarTvelos marTlmadidebeli eklesiis wmida sinodis krebis ganCinebiT, samcxe-javaxeTis teritoriulad metad ganvrcobili eparqiis safuZvelze Camoyalibda borjomisa da axalqalaqis eparqia. 2002 wlis 17 oqtombers ki borjomisa da axalqalaqis eparqiis safuZvelze daarsda ori eparqia: a) axalqalaqisa da kumurdos da b) borjomisa da bakurianisa. borjomisa da bakurianis eparqiis mmarTvel mRvdelmTavrad wmida sinodma manamde borjomisa da axalaqalaqis eparqiis mwyemsmTavari, maRalyovladusamRvdeloesi mTavarepiskoposi serafime (jojua) daadgina. 18. nikorwmindis eparqia nikorwmindis eparqia dasavleT saqarTvelos mTianeTSi _ raWaSi mdebareobs. eparqiisa da istoriuli ku- Txis sazRvrebi erTmaneTs emTxveva. samRvdelmTavro teritoriaze ori qalaqia _ oni da ambrolauri. eparqias aRmosavleTidan _ niqozisa da cxinvalis, dasavleTidan _ cagerisa da lentexis, samxreTidan _ quTais-gaenaTis, tyibul-Terjolisa da saCxere-WiaTuris eparqiebi esazRvreba, CrdiloeTi sazRvari kavkasionis centralur qeds emTxveva. raWis saerisTavo tradiciulad saqarTvelos Crdilo karibWis saimedo damcvelad da mefis erTgul mxardam-

sa da kintriSs Soris. zemo guriis<br />

saeklesio xelisufali _ jumaTeli,<br />

romlis sakaTedro eklesia iyo „mTis<br />

maRals Txemsa zeda jumaTs, didi, gunbaTiani,<br />

didSeni, mWvreti zRvisa da guria-odiSisa,“<br />

mwysida „sufsis mdinarisa<br />

da rions Soris adgilTa“. saxinowmindlod<br />

xinos xeoba iTvleboda. „ars<br />

eklesia gunbaTiani, keTil-didSeni,<br />

kargs adgils, zis episkopozi, mwyemsi<br />

xinos-wylis samxreTisa Woroxamde“.<br />

XIX saukunis dasawyisidan, saqarTveloSi<br />

ruseTis Semosvlisa, da 1814<br />

wels, imereTis sakaTolikosos gauqmebidan<br />

1827 wlamde guriis eklesiis<br />

saqmeebs damoukideblad ganagebda guriis<br />

erisTavTa saxlis wevri nikoloz<br />

jumaTeli.<br />

1844 wlis 1 aprils guriaSi dawesda<br />

samRvdelmTavro kaTedra, romelic<br />

1885 wels samegrelosTan gaerTianda<br />

da guria-samegrelos eparqia ewoda.<br />

1917 wels, saqarTvelos eklesiis<br />

avtokefaliis aRdgenis Semdeg, pirvelive<br />

saeklesio krebaze aRdga eparqia,<br />

romlis mwyemsmTavars ewoda „baTomel-Semoqmedeli“,<br />

mogvianebiT _ „baTom-<br />

Semoqmedeli“,Semdeg ki _ „baTum-Semoqmedeli“.<br />

1995 wlis 5 aprils, saqarTvelos<br />

marTlmadidebeli eklesiis wmida sinodis<br />

gadawyvetilebiT baTum-Semoqmedis<br />

eparqiis teritoriis safuZvelze<br />

Camoyalibda baTumi-sxalTisa da Semoqmedis<br />

eparqiebi.<br />

axaldafuZnebuli Semoqmedis eparqiis<br />

mwyemsmTavria maRalyovladusamRvdeloesi<br />

mTavarepiskoposi iosebi (kikvaZe).<br />

16. niqozisa da cxinvalis eparqia<br />

172<br />

niqozisa da cxinvalis eparqia Sida<br />

qarTlSi,mdinare liaxvis auzSi mdebareobs.<br />

igi moicavs qalaqebs cxinvals,<br />

axalgors,javas,znaurs da maT mimdebare<br />

teritorias. eparqias aRmosavleTidan<br />

esazRvreba wilknisa da duSeTis,<br />

stefanwmindisa da xevis eparqiebi, dasavleTidan<br />

_ WiaTurisa da saCxeris,<br />

Crdilo-dasavleTidan _ nikorwmindis,<br />

samxreTidan _ urbnis-ruisisa da sam-<br />

Tavis-goris eparqiebi. CrdiloeT mxares<br />

igi kavkasionis centralur qeds<br />

ebjineba. Soreuli tradicia niqozis<br />

eparqiis daarsebas wmida mefe vaxtang<br />

gorgasals ukavSirebs.<br />

niqozeli mRvdelmTavris samwyso<br />

Zalze vrceli iyo. igi ara marto<br />

qarTlis, istoriuli Sida s<strong>of</strong>lis,<br />

teritoriis nawils moicavda, aramed<br />

garkveul dros „kavkasianTa, dualTa<br />

da aw oseTad wodebulisa“ sakmaod<br />

mozrdili mTis regionsac flobda.<br />

niqozel mRvdelmTavars qveynis winaSe<br />

udidesi misia hqonda dakisrebuli. is<br />

iyo ara marto maRali ierarqiis Rv-<br />

Tismsaxuri, aramed qveynis erTianobis<br />

saimedo damcvelic. garkveul period-<br />

Si igi lixTimereTis mTian kuTxeebsac<br />

(argveTis, raWis da svaneTis nawili)<br />

marTavda.<br />

niqozelis Zvel samwysoSi _ Crdilo<br />

kavkasiis teritoriaze _ dRemde<br />

arsebobs Zveli qarTuli qristianuli<br />

kerebis naSTi. niqozeli mRvdelmTavarni<br />

tradiciulad osebis qristianuli<br />

saqmeebis meTvalyureobis garda,<br />

„gamgeni iyvnen ovseTis saeklesio da<br />

saero saqmeebisa.“<br />

dReisaTvis ki sul sxva suraTia.<br />

mamulidan ayrili qarTveloba jer<br />

kidev qveynis sxvadasxva kuTxeSia gafantuli,<br />

uZveles qarTul salocavTa<br />

didi nawili dangreuli an mTlianad<br />

ganadgurebulia da Zvel saRvTismsaxuro<br />

kerebze wirva-locva aRar aResruleba.<br />

bolo dros, 1995 wlis 5 aprils,<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis,uwmidesisa<br />

da unetaresis ilia<br />

II ZalisxmeviT da locva-kurTxeviT am<br />

mxareSi samRvdelmTavro kaTedris aRdgena<br />

umniSvnelovanesi movlena iyo<br />

am kuTxis mraval gansacdelgamovlili<br />

mosaxleobisaTvis, riTac Rrmadgaazrebul<br />

did erovnul saqmes Caeyara<br />

safuZveli.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!