Catholicos-Patriarch of All Georgia

Catholicos-Patriarch of All Georgia Catholicos-Patriarch of All Georgia

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
28.06.2014 Views

mosaxleoba dadioda. magiuri ZaliT Semosil bomons saukuneTa ganmavlobaSi Cvil pirmSoebs swiravdnen msxverplad. wmida mociqulma upirveles kerpad miCneul muxas qristes saxeliT, xalxis Tvalwin, moWra dauwyo. uvneblad gadarCenili andrias xilvisas xis uZlurebiT gulmocemulma warmar- Tebma irwmunes WeSmariti RmerTi da muxa TviTonve moWres. andrias mier moqceulma megrelebma pirveli eklesiac bomonis adgilze aages. Wyondideli mRvdelmTavari X s-dan mTavarepiskoposis maRali samRvdelmTavro wodebiT moixsenieba. matianis Tanaxmad, Wyondidis uZveles sakaTedro taZarSi dasaflavebulia erTiani saqarTvelos didi mefe bagrat IV (1027_1072 ww.). Wyondideli mRvdelmTavris didi gavlenisa da avtoritetis gamo wmida mefe daviT aRmaSenebelma saeklesio saqmeTa mowesrigebisas swored masze SeaCera arCevani. Wyondidels umaRlesi saero Tanamdeboba _ mwignobarTuxucesoba miando da mefis Semdeg samefos pirvel pirad aqcia. SemdegSi mefe daviTma Wyondidels kidev ori eparqia _ bedia da alaverdi dauqvemdebara, rac misi mzardi gavlenis mimaniSnebelia. Wyondidel-mwignobarTuxucesi zogjer qarTlis upirvelesi saeklesio ierarqi _ kaTolikosic xdeboda da sxva eparqiis mRvdelmTavrobasac iTavsebda. saqarTvelos politikuri daSlilobis xanaSi, XV_XVIII ss-Si Wyondideli episkoposi afxazeTis kaTolikoss eqvemdebareboda da samegrelos samTavrosa da mTlianad dasavleT saqarTvelos politikur cxovrebaSi mniSvnelovan funqcias asrulebda. igi samegrelo-odiSis samTavros eklesiis meTaurad iTvleboda. 1917 wels saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenis Semdeg ganaxlebul 13 eparqias Soris Wyondidis uZvelesi eparqiac iyo. sabWouri 164 represiebis gamo Wyondidis eparqiaSi eklesiuri cxovrebis etapobrivi aRdgena mxolod me-20 saukunis 80-iani wlebidan, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II ZalisxmeviT iwyeba. amJamad eparqiis mwyemsmTavaria ma- RalyovladusamRvdeloesi mTavarepiskoposi petre (caava). 6. urbnisisa da ruisis eparqia urbnisisa da ruisis eparqia qveynis SuagulSi, amier da imier saqarTvelos sazRvarze mdebareobs. igi ori uZvelesi samRvdelmTavro kaTedris _ ruisisa da urbnisis samwyso teritorias aerTianebs, romelTa cal-calke moxsenieba vaxtang gorgaslis Semdegdroindeli periodidan iwyeba. mas aRmosavleTidan esazRvreba samTavisisa da goris eparqia, dasavleTidan _ margveTis da WiaTura-saCxeris, Crdiloe- Tidan _ niqozisa da cxinvalis, samxreTidan _ borjomisa da bakurianis eparqiebi. qveynisaTvis istoriulad yvela mniSvnelovani movlena centraluri qarTlis samRvdelmTavroebs _ ruissa da urbniss garkveulwilad ukavSirdeboda: saqarTvelos mosaqcevad mcxeTisaken gzad mimavalma wmida ninom am mxareSi gaiara da erTi Tvis ganmavlobaSi RvTaebrivi moZRvrebis naTliT gananaTlebda aqaur mkvidrT; asurel wmida mamaTagan sami _ miqael ulumboeli, piros breTeli da Tadeoz stefanwmideli _ am kuTxeSi moRvaweobda; eparqiis sakaTedro taZarSi saqarTvelos mefis kurTxevac (giorgi II 1072_1089ww.) aRsrulebula da aqve ukanaskneli gansasvenebelic upovia qveynis winamZRols (aleqsandre IV imerTa mefe, 1683_90, 1691_95 ww.); yvelaze mniSvnelovan movlenad ki wmida mefe daviT aRmaSenebelis dros, 1104 wels, „sanaxebTa qarTlisaTa maxloblad orTa saepiskoposoTa ruisisa da urbnisisaTa“ saeklesio krebis Catareba

iTvleba, romelic „didTa wylulebaTa kurnebad Semokrba da gamowulilvi- Ta friadiTa... keTilwesierebaÁ saTnoÁ RmrTisaÁ daamtkices“. eparqiis teritoriaze qristianuli cxovrebis dasawyisi qarTvelTa ganmanaTlebels _ wmida ninos ukavSirdeba. aq arsebuli uZvelesi eparqiebi V saukunis bolos dafuZnda. ruisis sakaTedro taZris aSeneba wmida mefe vaxtang gorgasals miewereba. urbnisis sakaTedro taZaric V_VI saukuneTa mijnaze augiaT da misi ganaxleba camet asurel mamaTagans, TaTe stefanwmindels ukavSirdeba. eparqiaTa teritoriaze odiTganve mravali kulturul-saganmanaTleblo kera arsebobda. orive sakaTedro ta- ZarSi da eparqiis teritoriaze arsebul eklesia-monastrebSi umdidresi biblioTekebi arsebobda,romelTa mogroveba uZvelesi droidan daiwyo. didi istoriis mqone eparqiebi, saqarTvelos eklesiis avtokefaliis gauqmebis Semdeg, mcxeTa-qarTlis eparqias miuerTes. ruis-urbnisis eparqiis ganaxleba saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenas ukav- Sirdeba. 1917 wels, ganaxlebul camet eparqias Soris erT-erTi urbnisis eparqiac iyo, garkveul dros ki uSualod kaTolikos-patriarqs an mezobel samwysos mRvdelmTavars hqonda samarTavad SeTavsebuli. eparqiis TandaTanobiTi aRorZineba sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II mwyemsmTavrobisas gaxda SesaZlebeli. daiwyo RvTismsaxurTa dadgineba, eklesia-monastrebis ganaxleba. 1996 wlis 21 oqtombridan eparqiaSi saeklesio cxovrebis gansakuTrebuli gamococxleba maRalyovladusamRvdeloesi mitropolitis iobis (aqiaSvilis) mmarTvel mRvdelmTavrad dadgenas ukavSirdeba. 7. cxum-afxazeTis eparqia cxum-afxazeTis eparqia saqarTvelos ukidures Crdilo-dasavleTSi mdebareobs da istoriuli afxazeTis samTavros teritorias moicavs. mis SemadgenlobaSi Sedis qalaqebi _ soxumi, oCamCire, gali, gudauTa, gagra, gulrifSi da maTi mimdebare teritoriebi. cxum-afxazeTis samRvdelmTavro samwysos aRmosavleTidan esazRvreba mestiisa da zemo svaneTis, samxreT-aRmosavleTidan _ zugdidisa da caiSis eparqiebi, CrdiloeTis sazRvari kavkasionis centralur qeds emTxveva, dasavleTis da samxreT-dasavleTisa ki _ Savi zRvispira zolze mdebareobs. afxazeTi, saqarTvelos sxva ku- Txeebis msgavsad, I s-Si mociqulebma moiares da qristianoba iqadages. tradiciis Tanaxmad, wmida mociqulis svimon kananelis saflavi afxazeT- Sia. qristianobis devnisas, I_III saukuneebSi romis imperiidan afxazeTSi, rogorc masze daqvemdabarebul mxare- Si, mravali qristiani gaasaxles. 325 wels nikeis pirvel msoflio saeklesio krebaze miwveuli iyo biWvinTeli episkoposi stratofile. es faqti saqarTvelos zRvispireTSi adridanve mtkice qristianuli Temebis arsebobis mimaniSnebelia. IV s-Si, qristianobis saxelmwifo religiad gamocxadebis Semdeg, es mxare gaqristianda da aqtiuri qristianuli cxovreba daiwyo. afxazeTSi sarwmunoebis ganmtkicebas xels uwyobda am mxareSi did qristian warmomadegenlTa: _ wmida ioane oqropiris, wmida mowame vasiliskos, wmida mowame longinoz biWvinTelis, wmida mowame erna komanelis da sxvaTa cxovreba-moRvaweoba. egris-afxazeTis samefos Camoyalibebis Semdeg iq arsebul berZnulenovan samRvdelmTavroTa TandaTanobiTi gadmoqarTulebis procesi daiwyo. `afxaz- Ta samefos~ Seqmnis Semdeg aRniSnuli kaTedrebis gaerTianebiT `afxazeTis 165

iTvleba, romelic „didTa wylulebaTa<br />

kurnebad Semokrba da gamowulilvi-<br />

Ta friadiTa... keTilwesierebaÁ saTnoÁ<br />

RmrTisaÁ daamtkices“.<br />

eparqiis teritoriaze qristianuli<br />

cxovrebis dasawyisi qarTvelTa ganmanaTlebels<br />

_ wmida ninos ukavSirdeba.<br />

aq arsebuli uZvelesi eparqiebi<br />

V saukunis bolos dafuZnda. ruisis<br />

sakaTedro taZris aSeneba wmida mefe<br />

vaxtang gorgasals miewereba. urbnisis<br />

sakaTedro taZaric V_VI saukuneTa<br />

mijnaze augiaT da misi ganaxleba camet<br />

asurel mamaTagans, TaTe stefanwmindels<br />

ukavSirdeba.<br />

eparqiaTa teritoriaze odiTganve<br />

mravali kulturul-saganmanaTleblo<br />

kera arsebobda. orive sakaTedro ta-<br />

ZarSi da eparqiis teritoriaze arsebul<br />

eklesia-monastrebSi umdidresi<br />

biblioTekebi arsebobda,romelTa mogroveba<br />

uZvelesi droidan daiwyo.<br />

didi istoriis mqone eparqiebi,<br />

saqarTvelos eklesiis avtokefaliis<br />

gauqmebis Semdeg, mcxeTa-qarTlis<br />

eparqias miuerTes. ruis-urbnisis<br />

eparqiis ganaxleba saqarTvelos eklesiis<br />

avtokefaliis aRdgenas ukav-<br />

Sirdeba. 1917 wels, ganaxlebul camet<br />

eparqias Soris erT-erTi urbnisis<br />

eparqiac iyo, garkveul dros ki uSualod<br />

kaTolikos-patriarqs an mezobel<br />

samwysos mRvdelmTavars hqonda<br />

samarTavad SeTavsebuli.<br />

eparqiis TandaTanobiTi aRorZineba<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis,<br />

uwmidesisa da unetaresis<br />

ilia II mwyemsmTavrobisas gaxda SesaZlebeli.<br />

daiwyo RvTismsaxurTa dadgineba,<br />

eklesia-monastrebis ganaxleba.<br />

1996 wlis 21 oqtombridan eparqiaSi<br />

saeklesio cxovrebis gansakuTrebuli<br />

gamococxleba maRalyovladusamRvdeloesi<br />

mitropolitis iobis (aqiaSvilis)<br />

mmarTvel mRvdelmTavrad dadgenas<br />

ukavSirdeba.<br />

7. cxum-afxazeTis eparqia<br />

cxum-afxazeTis eparqia saqarTvelos<br />

ukidures Crdilo-dasavleTSi<br />

mdebareobs da istoriuli afxazeTis<br />

samTavros teritorias moicavs. mis SemadgenlobaSi<br />

Sedis qalaqebi _ soxumi,<br />

oCamCire, gali, gudauTa, gagra, gulrifSi<br />

da maTi mimdebare teritoriebi.<br />

cxum-afxazeTis samRvdelmTavro<br />

samwysos aRmosavleTidan esazRvreba<br />

mestiisa da zemo svaneTis, samxreT-aRmosavleTidan<br />

_ zugdidisa da caiSis<br />

eparqiebi, CrdiloeTis sazRvari kavkasionis<br />

centralur qeds emTxveva, dasavleTis<br />

da samxreT-dasavleTisa ki<br />

_ Savi zRvispira zolze mdebareobs.<br />

afxazeTi, saqarTvelos sxva ku-<br />

Txeebis msgavsad, I s-Si mociqulebma<br />

moiares da qristianoba iqadages.<br />

tradiciis Tanaxmad, wmida mociqulis<br />

svimon kananelis saflavi afxazeT-<br />

Sia. qristianobis devnisas, I_III saukuneebSi<br />

romis imperiidan afxazeTSi,<br />

rogorc masze daqvemdabarebul mxare-<br />

Si, mravali qristiani gaasaxles. 325<br />

wels nikeis pirvel ms<strong>of</strong>lio saeklesio<br />

krebaze miwveuli iyo biWvinTeli<br />

episkoposi strat<strong>of</strong>ile. es faqti<br />

saqarTvelos zRvispireTSi adridanve<br />

mtkice qristianuli Temebis arsebobis<br />

mimaniSnebelia. IV s-Si, qristianobis<br />

saxelmwifo religiad gamocxadebis<br />

Semdeg, es mxare gaqristianda da aqtiuri<br />

qristianuli cxovreba daiwyo.<br />

afxazeTSi sarwmunoebis ganmtkicebas<br />

xels uwyobda am mxareSi did qristian<br />

warmomadegenlTa: _ wmida ioane<br />

oqropiris, wmida mowame vasiliskos,<br />

wmida mowame longinoz biWvinTelis,<br />

wmida mowame erna komanelis da sxvaTa<br />

cxovreba-moRvaweoba.<br />

egris-afxazeTis samefos Camoyalibebis<br />

Semdeg iq arsebul berZnulenovan<br />

samRvdelmTavroTa TandaTanobiTi gadmoqarTulebis<br />

procesi daiwyo. `afxaz-<br />

Ta samefos~ Seqmnis Semdeg aRniSnuli<br />

kaTedrebis gaerTianebiT `afxazeTis<br />

165

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!