Catholicos-Patriarch of All Georgia
Catholicos-Patriarch of All Georgia Catholicos-Patriarch of All Georgia
mosaxleoba dadioda. magiuri ZaliT Semosil bomons saukuneTa ganmavlobaSi Cvil pirmSoebs swiravdnen msxverplad. wmida mociqulma upirveles kerpad miCneul muxas qristes saxeliT, xalxis Tvalwin, moWra dauwyo. uvneblad gadarCenili andrias xilvisas xis uZlurebiT gulmocemulma warmar- Tebma irwmunes WeSmariti RmerTi da muxa TviTonve moWres. andrias mier moqceulma megrelebma pirveli eklesiac bomonis adgilze aages. Wyondideli mRvdelmTavari X s-dan mTavarepiskoposis maRali samRvdelmTavro wodebiT moixsenieba. matianis Tanaxmad, Wyondidis uZveles sakaTedro taZarSi dasaflavebulia erTiani saqarTvelos didi mefe bagrat IV (1027_1072 ww.). Wyondideli mRvdelmTavris didi gavlenisa da avtoritetis gamo wmida mefe daviT aRmaSenebelma saeklesio saqmeTa mowesrigebisas swored masze SeaCera arCevani. Wyondidels umaRlesi saero Tanamdeboba _ mwignobarTuxucesoba miando da mefis Semdeg samefos pirvel pirad aqcia. SemdegSi mefe daviTma Wyondidels kidev ori eparqia _ bedia da alaverdi dauqvemdebara, rac misi mzardi gavlenis mimaniSnebelia. Wyondidel-mwignobarTuxucesi zogjer qarTlis upirvelesi saeklesio ierarqi _ kaTolikosic xdeboda da sxva eparqiis mRvdelmTavrobasac iTavsebda. saqarTvelos politikuri daSlilobis xanaSi, XV_XVIII ss-Si Wyondideli episkoposi afxazeTis kaTolikoss eqvemdebareboda da samegrelos samTavrosa da mTlianad dasavleT saqarTvelos politikur cxovrebaSi mniSvnelovan funqcias asrulebda. igi samegrelo-odiSis samTavros eklesiis meTaurad iTvleboda. 1917 wels saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenis Semdeg ganaxlebul 13 eparqias Soris Wyondidis uZvelesi eparqiac iyo. sabWouri 164 represiebis gamo Wyondidis eparqiaSi eklesiuri cxovrebis etapobrivi aRdgena mxolod me-20 saukunis 80-iani wlebidan, sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II ZalisxmeviT iwyeba. amJamad eparqiis mwyemsmTavaria ma- RalyovladusamRvdeloesi mTavarepiskoposi petre (caava). 6. urbnisisa da ruisis eparqia urbnisisa da ruisis eparqia qveynis SuagulSi, amier da imier saqarTvelos sazRvarze mdebareobs. igi ori uZvelesi samRvdelmTavro kaTedris _ ruisisa da urbnisis samwyso teritorias aerTianebs, romelTa cal-calke moxsenieba vaxtang gorgaslis Semdegdroindeli periodidan iwyeba. mas aRmosavleTidan esazRvreba samTavisisa da goris eparqia, dasavleTidan _ margveTis da WiaTura-saCxeris, Crdiloe- Tidan _ niqozisa da cxinvalis, samxreTidan _ borjomisa da bakurianis eparqiebi. qveynisaTvis istoriulad yvela mniSvnelovani movlena centraluri qarTlis samRvdelmTavroebs _ ruissa da urbniss garkveulwilad ukavSirdeboda: saqarTvelos mosaqcevad mcxeTisaken gzad mimavalma wmida ninom am mxareSi gaiara da erTi Tvis ganmavlobaSi RvTaebrivi moZRvrebis naTliT gananaTlebda aqaur mkvidrT; asurel wmida mamaTagan sami _ miqael ulumboeli, piros breTeli da Tadeoz stefanwmideli _ am kuTxeSi moRvaweobda; eparqiis sakaTedro taZarSi saqarTvelos mefis kurTxevac (giorgi II 1072_1089ww.) aRsrulebula da aqve ukanaskneli gansasvenebelic upovia qveynis winamZRols (aleqsandre IV imerTa mefe, 1683_90, 1691_95 ww.); yvelaze mniSvnelovan movlenad ki wmida mefe daviT aRmaSenebelis dros, 1104 wels, „sanaxebTa qarTlisaTa maxloblad orTa saepiskoposoTa ruisisa da urbnisisaTa“ saeklesio krebis Catareba
iTvleba, romelic „didTa wylulebaTa kurnebad Semokrba da gamowulilvi- Ta friadiTa... keTilwesierebaÁ saTnoÁ RmrTisaÁ daamtkices“. eparqiis teritoriaze qristianuli cxovrebis dasawyisi qarTvelTa ganmanaTlebels _ wmida ninos ukavSirdeba. aq arsebuli uZvelesi eparqiebi V saukunis bolos dafuZnda. ruisis sakaTedro taZris aSeneba wmida mefe vaxtang gorgasals miewereba. urbnisis sakaTedro taZaric V_VI saukuneTa mijnaze augiaT da misi ganaxleba camet asurel mamaTagans, TaTe stefanwmindels ukavSirdeba. eparqiaTa teritoriaze odiTganve mravali kulturul-saganmanaTleblo kera arsebobda. orive sakaTedro ta- ZarSi da eparqiis teritoriaze arsebul eklesia-monastrebSi umdidresi biblioTekebi arsebobda,romelTa mogroveba uZvelesi droidan daiwyo. didi istoriis mqone eparqiebi, saqarTvelos eklesiis avtokefaliis gauqmebis Semdeg, mcxeTa-qarTlis eparqias miuerTes. ruis-urbnisis eparqiis ganaxleba saqarTvelos eklesiis avtokefaliis aRdgenas ukav- Sirdeba. 1917 wels, ganaxlebul camet eparqias Soris erT-erTi urbnisis eparqiac iyo, garkveul dros ki uSualod kaTolikos-patriarqs an mezobel samwysos mRvdelmTavars hqonda samarTavad SeTavsebuli. eparqiis TandaTanobiTi aRorZineba sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis, uwmidesisa da unetaresis ilia II mwyemsmTavrobisas gaxda SesaZlebeli. daiwyo RvTismsaxurTa dadgineba, eklesia-monastrebis ganaxleba. 1996 wlis 21 oqtombridan eparqiaSi saeklesio cxovrebis gansakuTrebuli gamococxleba maRalyovladusamRvdeloesi mitropolitis iobis (aqiaSvilis) mmarTvel mRvdelmTavrad dadgenas ukavSirdeba. 7. cxum-afxazeTis eparqia cxum-afxazeTis eparqia saqarTvelos ukidures Crdilo-dasavleTSi mdebareobs da istoriuli afxazeTis samTavros teritorias moicavs. mis SemadgenlobaSi Sedis qalaqebi _ soxumi, oCamCire, gali, gudauTa, gagra, gulrifSi da maTi mimdebare teritoriebi. cxum-afxazeTis samRvdelmTavro samwysos aRmosavleTidan esazRvreba mestiisa da zemo svaneTis, samxreT-aRmosavleTidan _ zugdidisa da caiSis eparqiebi, CrdiloeTis sazRvari kavkasionis centralur qeds emTxveva, dasavleTis da samxreT-dasavleTisa ki _ Savi zRvispira zolze mdebareobs. afxazeTi, saqarTvelos sxva ku- Txeebis msgavsad, I s-Si mociqulebma moiares da qristianoba iqadages. tradiciis Tanaxmad, wmida mociqulis svimon kananelis saflavi afxazeT- Sia. qristianobis devnisas, I_III saukuneebSi romis imperiidan afxazeTSi, rogorc masze daqvemdabarebul mxare- Si, mravali qristiani gaasaxles. 325 wels nikeis pirvel msoflio saeklesio krebaze miwveuli iyo biWvinTeli episkoposi stratofile. es faqti saqarTvelos zRvispireTSi adridanve mtkice qristianuli Temebis arsebobis mimaniSnebelia. IV s-Si, qristianobis saxelmwifo religiad gamocxadebis Semdeg, es mxare gaqristianda da aqtiuri qristianuli cxovreba daiwyo. afxazeTSi sarwmunoebis ganmtkicebas xels uwyobda am mxareSi did qristian warmomadegenlTa: _ wmida ioane oqropiris, wmida mowame vasiliskos, wmida mowame longinoz biWvinTelis, wmida mowame erna komanelis da sxvaTa cxovreba-moRvaweoba. egris-afxazeTis samefos Camoyalibebis Semdeg iq arsebul berZnulenovan samRvdelmTavroTa TandaTanobiTi gadmoqarTulebis procesi daiwyo. `afxaz- Ta samefos~ Seqmnis Semdeg aRniSnuli kaTedrebis gaerTianebiT `afxazeTis 165
- Page 114 and 115: am dokumentis gamocemis Semdeg wmid
- Page 116 and 117: 1995 wels kaTedris asagebi adgili k
- Page 118 and 119: saqarTvelos kaTolikos-patriaqis gad
- Page 120 and 121: saqarTvelos sapatriarqosTan arsebul
- Page 122 and 123: mecn. doqt. mariam cacanaSvili (sam
- Page 124 and 125: saxls; ganaSeneT, ganamSveneT da sa
- Page 126 and 127: sasuliero cxovrebis dasawyisi (zago
- Page 128 and 129: lenovani masalebis moZiebisa da dam
- Page 130 and 131: sergo vardosaniZe saqarTvelos marTl
- Page 132 and 133: 132 religiuri moTxovnilebiT. iseT v
- Page 134 and 135: forumze saqarTvelos marTlmadidebeli
- Page 136 and 137: is werili, romelmac mogvagona da uk
- Page 138 and 139: saqarTvelos samociqulo eklesiisa da
- Page 140 and 141: 140 da sxva erebisadmi sanimuSo pat
- Page 142 and 143: 142 blobas datovebdnen da gadavidod
- Page 144 and 145: Tveli da somexi xalxi erTad ibrZoda
- Page 146 and 147: didebuli winaparni ganisveneben~. k
- Page 148 and 149: kulturuli cxovrebis centrSi aRmoCnd
- Page 150 and 151: saqarTvelos marTlmadidebeli eklesii
- Page 152 and 153: 152 (droTa ganmavlobaSi eparqiaTa s
- Page 154 and 155: marTva-gamgeobis debulebis (mcxeTa,
- Page 156 and 157: q. lanCxuTi, q. Coxatauri) _ maRaly
- Page 158 and 159: pirveli Tbileli episkoposic. Tbilel
- Page 160 and 161: deg rusTavi saepiskoposo erTeulad a
- Page 162 and 163: 162 ritoriis da Zveli mamulebis moZ
- Page 166 and 167: sakaTolikoso~ Camoyalibda. afxazeTi
- Page 168 and 169: els, lagodexs da saingilos mxares m
- Page 170 and 171: 2005 wlidan eparqiis mRvdelmTavaria
- Page 172 and 173: sa da kintriSs Soris. zemo guriis s
- Page 174 and 175: Werad miiCneoda. raWvelTa saimedoob
- Page 176 and 177: toriuli zemo javaxeTi _ Zveli kumur
- Page 178 and 179: 22. xonisa da samtrediis eparqia xo
- Page 180 and 181: nda. guria-samegrelos gaerTianebuli
- Page 182 and 183: dadgenilebiT, alaverdis eparqias ga
- Page 184 and 185: 184 aqtiuri qristianuli cxovreba Cq
- Page 186 and 187: neTis eparqia moicavda mestiasa da
- Page 188 and 189: eparqiis teritoriaze bolo drois arq
- Page 190 and 191: akles Semosevebisas egrisis samefos
- Page 192 and 193: uwmidesisa da unetaresis ilia II lo
- Page 194 and 195: lesiis avtokefaliis aRdgenis Semdeg
- Page 196 and 197: qristianobis oficialurad aRiarebis
- Page 198 and 199: cnobilia, es tradicia ierusalimur q
- Page 200 and 201: tavel episkoposis saxeli. umleizoni
- Page 202 and 203: amasTan dakavSirebiT uTuod mniSvnel
- Page 204 and 205: 204
- Page 206 and 207: Catarebisa kaTolikur samyaroSi, rog
- Page 208 and 209: saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli a
- Page 210 and 211: akad. T. gamyreliZe Tqveno uwmideso
- Page 212 and 213: lavT `qristianuli Teologiisa da rel
iTvleba, romelic „didTa wylulebaTa<br />
kurnebad Semokrba da gamowulilvi-<br />
Ta friadiTa... keTilwesierebaÁ saTnoÁ<br />
RmrTisaÁ daamtkices“.<br />
eparqiis teritoriaze qristianuli<br />
cxovrebis dasawyisi qarTvelTa ganmanaTlebels<br />
_ wmida ninos ukavSirdeba.<br />
aq arsebuli uZvelesi eparqiebi<br />
V saukunis bolos dafuZnda. ruisis<br />
sakaTedro taZris aSeneba wmida mefe<br />
vaxtang gorgasals miewereba. urbnisis<br />
sakaTedro taZaric V_VI saukuneTa<br />
mijnaze augiaT da misi ganaxleba camet<br />
asurel mamaTagans, TaTe stefanwmindels<br />
ukavSirdeba.<br />
eparqiaTa teritoriaze odiTganve<br />
mravali kulturul-saganmanaTleblo<br />
kera arsebobda. orive sakaTedro ta-<br />
ZarSi da eparqiis teritoriaze arsebul<br />
eklesia-monastrebSi umdidresi<br />
biblioTekebi arsebobda,romelTa mogroveba<br />
uZvelesi droidan daiwyo.<br />
didi istoriis mqone eparqiebi,<br />
saqarTvelos eklesiis avtokefaliis<br />
gauqmebis Semdeg, mcxeTa-qarTlis<br />
eparqias miuerTes. ruis-urbnisis<br />
eparqiis ganaxleba saqarTvelos eklesiis<br />
avtokefaliis aRdgenas ukav-<br />
Sirdeba. 1917 wels, ganaxlebul camet<br />
eparqias Soris erT-erTi urbnisis<br />
eparqiac iyo, garkveul dros ki uSualod<br />
kaTolikos-patriarqs an mezobel<br />
samwysos mRvdelmTavars hqonda<br />
samarTavad SeTavsebuli.<br />
eparqiis TandaTanobiTi aRorZineba<br />
sruliad saqarTvelos kaTolikospatriarqis,<br />
uwmidesisa da unetaresis<br />
ilia II mwyemsmTavrobisas gaxda SesaZlebeli.<br />
daiwyo RvTismsaxurTa dadgineba,<br />
eklesia-monastrebis ganaxleba.<br />
1996 wlis 21 oqtombridan eparqiaSi<br />
saeklesio cxovrebis gansakuTrebuli<br />
gamococxleba maRalyovladusamRvdeloesi<br />
mitropolitis iobis (aqiaSvilis)<br />
mmarTvel mRvdelmTavrad dadgenas<br />
ukavSirdeba.<br />
7. cxum-afxazeTis eparqia<br />
cxum-afxazeTis eparqia saqarTvelos<br />
ukidures Crdilo-dasavleTSi<br />
mdebareobs da istoriuli afxazeTis<br />
samTavros teritorias moicavs. mis SemadgenlobaSi<br />
Sedis qalaqebi _ soxumi,<br />
oCamCire, gali, gudauTa, gagra, gulrifSi<br />
da maTi mimdebare teritoriebi.<br />
cxum-afxazeTis samRvdelmTavro<br />
samwysos aRmosavleTidan esazRvreba<br />
mestiisa da zemo svaneTis, samxreT-aRmosavleTidan<br />
_ zugdidisa da caiSis<br />
eparqiebi, CrdiloeTis sazRvari kavkasionis<br />
centralur qeds emTxveva, dasavleTis<br />
da samxreT-dasavleTisa ki<br />
_ Savi zRvispira zolze mdebareobs.<br />
afxazeTi, saqarTvelos sxva ku-<br />
Txeebis msgavsad, I s-Si mociqulebma<br />
moiares da qristianoba iqadages.<br />
tradiciis Tanaxmad, wmida mociqulis<br />
svimon kananelis saflavi afxazeT-<br />
Sia. qristianobis devnisas, I_III saukuneebSi<br />
romis imperiidan afxazeTSi,<br />
rogorc masze daqvemdabarebul mxare-<br />
Si, mravali qristiani gaasaxles. 325<br />
wels nikeis pirvel ms<strong>of</strong>lio saeklesio<br />
krebaze miwveuli iyo biWvinTeli<br />
episkoposi strat<strong>of</strong>ile. es faqti<br />
saqarTvelos zRvispireTSi adridanve<br />
mtkice qristianuli Temebis arsebobis<br />
mimaniSnebelia. IV s-Si, qristianobis<br />
saxelmwifo religiad gamocxadebis<br />
Semdeg, es mxare gaqristianda da aqtiuri<br />
qristianuli cxovreba daiwyo.<br />
afxazeTSi sarwmunoebis ganmtkicebas<br />
xels uwyobda am mxareSi did qristian<br />
warmomadegenlTa: _ wmida ioane<br />
oqropiris, wmida mowame vasiliskos,<br />
wmida mowame longinoz biWvinTelis,<br />
wmida mowame erna komanelis da sxvaTa<br />
cxovreba-moRvaweoba.<br />
egris-afxazeTis samefos Camoyalibebis<br />
Semdeg iq arsebul berZnulenovan<br />
samRvdelmTavroTa TandaTanobiTi gadmoqarTulebis<br />
procesi daiwyo. `afxaz-<br />
Ta samefos~ Seqmnis Semdeg aRniSnuli<br />
kaTedrebis gaerTianebiT `afxazeTis<br />
165