28.06.2014 Views

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

enediqte balavaZe<br />

Tbilisi<br />

2009


saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademia<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis instituti<br />

benediqte balavaZe<br />

Tbilisi<br />

2009


wigni eZRvneba gamoCenili qarTveli mecnierge<strong>of</strong>izikosis<br />

akademikos benediqte balavaZes<br />

dabadebidan 100 da samecniero, pedagogiuri da<br />

sazogadoebrivi moRvaweobis 75 wlisTavs.<br />

saiubileo-saorganizacio komiteti:<br />

n. Rlonti (Tavmjdomare)<br />

l. daraxveliZe (mdivani)<br />

T. WeliZe, j. lominaZe, v. abaSiZe, p. mindeli,<br />

j. qiria, z. xvedeliZe, r. Ciqovani,<br />

arqimandriti elise (wereTeli)<br />

Semdgenlebi: v. abaSiZe, l. daraxveliZe, j. qiria, T. kobaxiZe<br />

redaqtori: n. Rlonti<br />

4


winasityvaoba<br />

2009 wlis 25 ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda<br />

gamoCenil mecniers da sazogado moRvawes, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss, mecnierebis<br />

damsaxurebul moRvawes, fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors,<br />

saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor<br />

benediqte konstantines Ze balavaZes.<br />

qarTulma samecniero sazogadoebam farTod aRniSna sasiqadulo<br />

mecnieris RirsSesaniSnavi TariRi – saukunovani<br />

iubile. sxdoma Catarda saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis sxdomaTa darbazSi. xandazmulobis<br />

gamo batonma benom, marTalia darbazSi mosvla ver SeZlo,<br />

magram Sekrebis organizatorebis mcdelobiT man sakuTari<br />

binidan, pirdapiri CarTviT, monawileoba miiRo sxdomis<br />

msvlelobaSi, rac sakmaod moulodneli da sasiamovno siurprizi<br />

iyo ara marto iubilarisTvis, aramed damswre<br />

sazogadoebisTvisac.<br />

sazeimo sxdoma gaxsna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis prezidentma akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />

Mmcire Sesavlis Semdeg man sityva moxsenebisaTvis –”benediqte<br />

balavaZis cxovreba da moRvaweoba” gadasca, iubilaris<br />

erT-erT mowafes, fiz.-maT. mecnierebaTa doqtors,<br />

pr<strong>of</strong>esor vaxtang abaSiZes.<br />

iubilars miesalmnen da adresebi gadasces:<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis ilia II<br />

saxeliT _ sionis taZris winamZRvarma, protopresviterma<br />

giorgi zviadaZem;<br />

saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministros…saxeliT<br />

_ mecn. Aakad. Ddoqtorma nugzar Citaiam,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis da<br />

dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivanma<br />

akad. Eerekle gamyreliZem;<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma, mecn.<br />

Aakad. doqtorma nugzar Rlontma;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtorma, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentma, pr<strong>of</strong>esorma<br />

arCil frangiSvilma;<br />

5


iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis<br />

dekanis m/S, fiz.-maT. mec. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma ramaz<br />

boWoriSvilma;<br />

iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris TanamSromelTa saxeliT mecn. Aakad. doqtorma<br />

jemal sonRulaSvilma;<br />

iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris gamgem fiz.-maT. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>ma zurab<br />

xvedeliZem;<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis sainJinro geodeziis<br />

departamentis xelmZrvanelma teqn. Mmecn. doqtorma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma merab TevzaZem;<br />

aleqsandre janeliZis geologiuri institutis direqtorma<br />

geol.-min. mecn. doqtorma Tamar Wuwunavam;<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrkorespondentma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma mirian T<strong>of</strong>CiSvilma;<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqtorma<br />

mecn. Aakad. doqtorma nana bolaSvilma;<br />

kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomarem, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis wevr-korespondentma,<br />

pr<strong>of</strong>esorma guram gabriCiZem;<br />

hidrometeorologiis institutis direqtorma mecn. Aakad.<br />

doqtorma Tengiz cincaZem;<br />

ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomarem,<br />

fiz.-maT. mecn. doqtorma zurab cqvitiniZem;<br />

mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoebis saxeliT<br />

teqn. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma rafiel Ciqovanma;<br />

bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomaris<br />

moadgilem, pr<strong>of</strong>esorma pavle asaTianma;<br />

samtrediis raionis Raniris sajaro skolis saxeliT<br />

pedagogma cisana Mmebukem;<br />

asociacia “savanes” prezidentma xaCatur varTaniancma<br />

iubilars saqarTvelos saukunis adamianTa asocoacia “savanes”<br />

saxeliT gadasca sigeli da “savanes” warmomadgenlis<br />

poet mzia xeTaguris mier iubilarisadmi miZRvnili<br />

leqsis teqsti;<br />

6


iubilaris saxelze miRebuli telegramebis Sinaarsi<br />

sxdomas gaacno saorganizacio komitetis Tavmjdomarem,<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma nugzar Rlontma (telegramebis<br />

sruli sia da Sinaarsi Sesulia wignSi);<br />

wignSi Sesulia agreTve iubilaris saxelze samecniero<br />

da periodul gamocemebSi bolodroindeli gamoqveynebuli<br />

masala.<br />

saiubileo krebuli mTavrdeba ilustraciebiT.<br />

7


fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

wevr-korespondenti, pr<strong>of</strong>esori Tamaz WeliZe<br />

8<br />

benediqte balavaZis cxovreba<br />

da moRvaweoba<br />

(dabadebidan 100 wlisTavis gamo)<br />

batono Tavmjdomare, qalbatonebo da batonebo!<br />

arsebobs Tbiliseli aSuRis ieTim gurjis aseTi gamoTqma<br />

,,kaci imiTa fasobdes, rac cocxliv dauTesia~. baton benos<br />

ki Zalian bevri aqvs daTesili da gakeTebuli. mis saxelTan<br />

dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

ganviTarebis saxelovani furclebi. xangrZlivi da dauRalavi<br />

SromiT batonma benom mniSvnelovani wvlili Seitana<br />

Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikis dargSi axali mimarTulebebis<br />

ganviTarebasa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man pirvelma<br />

Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />

dargis – gravimetriis ganviTarebas respublikaSi da amiT<br />

didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis<br />

agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Seswavlis<br />

saqmeSi.<br />

b. balavaZe daibada 1909 wlis 25 ivniss samtrediis raionis<br />

s<strong>of</strong>. RanirSi, pedagogisa da sazogado moRvawis batoni<br />

konstantine balavaZis da qalbaton s<strong>of</strong>io CimakaZis ojax-<br />

Si. dawyebiTi ganaTleba batonma benom miiRo Raniris Svidwlian<br />

skolaSi, xolo saSualo skola daamTavra q. quTais-<br />

Si, romlis Semdeg Sevida Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizika-maTematikis fakultetze da daamTavra igi<br />

1931 wels. universitetis damTavrebisTanave, pr<strong>of</strong>. m. nodias<br />

miwveviT, muSaoba daiwyo karsnis magnitur observatoriaSi<br />

da monawileobas Rebulobda saqarTvelos teritoriis<br />

magnitur agegmvaSi. male, leningradSi, ruseTis mecnierebaTa<br />

akademiis seismologiis institutSi, daarsda daCqarebuli<br />

aspirantura, sadac pr<strong>of</strong>. mixeil nodias rekomen-


daciiT gaigzavna axalgazrda kadrebi saqarTvelodan, romel-<br />

Ta Soris batoni benoc gaxldaT. batoni mixeilis survili<br />

da windaxeduleba iyo, rom wargzavnilebi aspiranturaSi<br />

swavlis periodSi ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargs<br />

unda dauflebodnen, raTa momavalSi saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izika<br />

srulad ganviTarebuliyo. es marTlac ase moxda, rac<br />

baton mixeil nodias udidesi damsaxurebaa.<br />

batonma benom leningradSi seismologiuri institutis<br />

direqtoris, pr<strong>of</strong>. p. nikiforovis rCeviTa da xelmZRvanelobiT<br />

gravimetriis dargSi daiwyo muSaoba. 1933 wels, aspiranturis<br />

damTavrebis Semde, is brundeba saqarTveloSi da<br />

akad. n. musxeliSvilTan, akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>. p. nikiforovTan<br />

da pr<strong>of</strong>. m. nodiasTan erTad ayalibebs sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis amierkavkasiis filialis saqarTvelos<br />

gany<strong>of</strong>ilebaSi ge<strong>of</strong>izikis instituts, romlis erT-erTi<br />

laboratoriis, kerZod, gravimetriis laboratoriis<br />

(SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebis) gamged Tavadve iniSneba. am dRidan<br />

moyolebuli baton benos erTi dRec ar ucxovria<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis gareSe, iyo ra gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />

direqtoris moadgile Tu wlebis manZilze institutis<br />

direqtori. is yovelTvis cdilobda aRezarda da asparezze<br />

gamoeyvana axalgazrda kadrebi, gaefarToebina institutis<br />

kavSirebi sxva mowinave analogiur dawesebulebebTan<br />

da gaezarda institutis samecniero potenciali.<br />

batoni benos Tanamdebobrivi ierarqia Semdegnairad gamoiyureba:<br />

saqarTveloSi axlad daarsebul mecnierebaTa akademiis<br />

sistemaSi 1941 wels ge<strong>of</strong>izikis instituti Sevida fizikisa<br />

da ge<strong>of</strong>izikis institutis saxelwodebiT da batoni beno<br />

balavaZe iniSneba dedamiwis qerqis fizikis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamged (1941-1943 ww.). Semdeg igi gadahyavT gaerTianebuli<br />

institutis direqtoris moadgiled samecniero nawilSi<br />

(1943-1950 ww.); 1950 wels es instituti gaiyo fizikisa da<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutebad da batoni beno iniSneba ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis direqtorad. 1953 w., doqtoranturaSi swavlis<br />

gagrZelebis gamo, igi tovebs direqtoris posts da<br />

gadadis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis gamged. 1972-1987 ww.<br />

batoni beno kvlav ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoria.<br />

1987 wels igi sakuTari iniciativiT tovebs Tanamdebobas<br />

9


da akademiis prezidiumis dadgenilebiT gadadis institutis<br />

direqciis mrCevlad. am movaleobas igi, miuxedavad<br />

soliduri asakisa, dResac pirnaTlad asrulebs.<br />

batoni b. balavaZis adreuli Sromebi sasargeblo namarxTa<br />

Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis damuSavebasa da gamoyenebas<br />

Seexeba. man daadgina gravimetriuli meTodis gamoyenebis<br />

SesaZlebloba axalcixis qvanaxSiris fenobrivi sabados<br />

ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />

amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad daedo b. balavaZis<br />

sakandidato disertacias, romelic man warmatebiT daicva<br />

1937 wels moskovSi fizikis institutis sadisertacio sabWos<br />

sxdomaze, romelsac Tavmjdomareobda akademikosi s.<br />

vavilovi.<br />

meore ms<strong>of</strong>lio omis dros batonma benom, urTules<br />

pirobebSi, warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli<br />

da variometriuli meTodebi azerbaijanis kobaltis sabadoze,<br />

rac safuZvlad daedo axali gamadnebuli zonebis<br />

aRmoCenas. im droisaTvis am kvlevis Sedegebs metalurgiuli<br />

mrewvelobisaTvis uaRresad didi mniSvneloba hqonda,<br />

radgan konservaciisTvis gamzadebuli sabado samamulo<br />

omis pirobebSi kvlav daubrunda metalurgiul mrewvelobas.<br />

omis Semdgom wlebSi batonma b. balavaZem kvleviTi saqmianoba<br />

miuZRvna kavkasiisa da misi mimdebare zRvebis akvatoriebis<br />

gravitaciuli velis, dedamiwis qerqis agebulebis,<br />

qanebis fizikuri Tvisebebisa da misi dinamikis sakiTxebis<br />

Seswavlas. am saqmisTvis man Tavis irgvliv Semoikriba axalgazrdebi,<br />

romlebmac, maswavleblis msgavsad, titanuri<br />

Sroma gaswies 1949-1964 wlebSi yovelwliur gravimetriul<br />

eqspediciebSi, sadac Sesrulda zedmiwevniT rTuli samecniero-kvleviTi<br />

samuSao – metad mniSvnelovani regionis -<br />

kavkasiis teritoriis (didi kavkasionis CaTvliT) gravimetriuli<br />

agegmva maRali sizustiT da Catarda didi moculobis<br />

gamoTvlebi. gravimetriuli gazomvebis paralelurad,<br />

WaburRilebidan da gaSiSvlebebidan grovdeboda<br />

qanebis nimuSebi simkvriveTa gansasazRvravad, rom gamoTvlebSi<br />

diferencirebulad Sesuliyo maTi mniSvnelobebi.<br />

batoni beno erT-erTi pirvelTagani gaxldaT, romelmac<br />

Seiswavla simZimis Zalis vertikaluri gradientis varia-<br />

10


ciebi saqarTvelos sxvadasxva regionisaTvis da miuTiTa<br />

kvlevebSi misi gaTvaliswinebis aucileblobaze. aseve, igi<br />

erT-erTi pirvelTagani gaxldaT y<strong>of</strong>il sabWoTa mecnier-<br />

Ta Soris, romelmac Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi<br />

interpretacia, romlis dros gamoiyena mis mier<br />

damuSavebuli originaluri meTodika, romelic iTvaliswinebda<br />

sxva ge<strong>of</strong>izikur da geologiur monacemTa kompleqsur<br />

gamoyenebas. Catarebuli kvlevebis Sedegebze 1955<br />

wels man moskovSi dedamiwis fizikis institutSi, sadac<br />

mas gavlili hqonda doqtorantura, warmatebiT daicva disertacia<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris samecniero<br />

xarisxis mosapoveblad. sainteresoa aRiniSnos, rom,<br />

sxdomis <strong>of</strong>icialuri nawilis damTavrebis Semdeg, institutis<br />

uxucesma pr<strong>of</strong>esorma viaCeslav bonCkovskim waikiTxa<br />

da sazeimo viTarebaSi gadasca disertants 54 mecnieris<br />

mier xelmowerili adresi, romelSic naTqvami iyo: ,,Zvirfaso<br />

benediqte konstantines Zev! Cven yvelani didad<br />

vafasebT Tqvens RirsSesaniSnav adamianur Tvisebebs, Tqvens<br />

Tavazianobas, megobrul gulisxmierebas da princi pulobas<br />

mniSvnelovani sakiTxebis gadawyvetaSi da gisurvebT<br />

Tqven, garda warmatebebisa mecnierebaSi, xangZlivsa da Sinaarsian<br />

sicocxles, aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~.<br />

mogvianebiT, batoni benos mier ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT<br />

kavkasiaSi miRebuli dedamiwis qerqis agebulebis axali<br />

Sedegebi moxsenebul iqna ge<strong>of</strong>izikis, geodeziisa da<br />

geologiis saerTaSoriso forumebze: torontoSi (kanada,<br />

1957 w), helsinkSi (fineTi, 1960 w), kopenhagensa (dania, 1960 w)<br />

da moskovSi, ramac mis avtors saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />

aRsaniSnavia, rom am kvlevebis pirvelive Sedegebi<br />

saqveynod cnobilma mecnierebma h. jefrisma da b. gutenbergma<br />

TavianT klasikur monografiebSi Seitanes.<br />

1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiTa da redaqtorobiT<br />

stamburi wesiT gamoica kavkasiis teritoriis<br />

gravimetriuli ruka buges arasrul topografiul reduqciaSi,<br />

romelmac didi gamoxmaureba hpova y<strong>of</strong>ili sabWoTa<br />

kavSiris masStabiT.<br />

batoni beno mravalwliani mecnieruli moRvaweobis periodSi<br />

yovelTvis iyo axlis ZiebaSi da maSinve uRebda<br />

alRos Tu ra iyo aqtualuri im dros mecnierebisaTvis.<br />

11


ase magaliTad, 1957-58 saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikuri wlis dros,<br />

romelmac Tavisi masStabebiTa da mniSvnelobiT udidesi<br />

roli Seasrula Cveni planetis Seswavlis saqmeSi, batoni<br />

benos xelmZRvanelobiTa da uSualo monawileobiT mamadaviTis<br />

mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqcevebis<br />

Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic SemdgomSi,<br />

sxvadasxva sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis<br />

TvalsazrisiT, saerTaSorisi centrad iqna aRiarebuli<br />

y<strong>of</strong>ili socialisturi qveynebis akademiebs Soris.<br />

1965 wels, am laboratoriis bazaze, ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Catarda iuneskos TaTbiri seismologiur sakiTxebze,<br />

romlis monawilenic iyvnen ms<strong>of</strong>lios TiTqmis yvela<br />

gamoCenili mecnieri amerikis SeerTebuli Statebidan, iaponiidan,<br />

safrangeTidan, belgiidan da sabWoTa kavSiris respublikebidan.<br />

isini kmay<strong>of</strong>ilebiT gaecnen laboratoriis<br />

muSaobas da aRniSnavdnen misi aRWurvilobis maRal dones<br />

da did SesaZleblobebs kvleviTi samuSaoebis farTod<br />

gaSlisTvis. SemdgomSic, aRniSnul laboratorias xSirad<br />

stumrobdnen ms<strong>of</strong>lios gamoCenili mecnierebi: amerikeli<br />

pr<strong>of</strong>esorebi i. vakie da d. gilberti; sabWoTa kavSiris<br />

mecnierebaTa akademiis prezidentebi akademikosebi v. keldiSi<br />

da a. aleqsandrovi; ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />

akademikosebi m. sadovski, v. straxovi, n. pariiski, i. bulanJe,<br />

romelTanac baton benos mWidro samecniero da megobruli<br />

urTierToba hqonda; saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

prezidentebi akademikosebi n. musxeliSvili, i. vekua da e.<br />

xaraZe. stumrebi STabeWdilebis wignSi tovebdnen mowonebis<br />

sityvebs. sailustraciod moviyvanT erT-erT maTgans:<br />

,,saucxoo dawesebulebaa, Taviseburad erTaderTi, romelic<br />

mimoqceviTi deformaciebis uzustesi aparaturis gamoyenebiT<br />

swavlobs Cveni dedamiwis sunTqvas. saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivma b. balavaZis<br />

xelmZRvanelobiT umokles droSi SeZlo Seeqmna ma-<br />

Ralkulturuli gravimetriuli laboratoria, romelic<br />

awarmoebs didi Rirebulebis samecniero samuSaos~ (akademikosi<br />

a. mixailovi da ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />

wevr-korespondenti z. aqsentieva. 26.IV.1967 w.).<br />

aseve, samocian wlebSi, roca dasavleT saqarTveloSi md.<br />

engurze ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri maRlivi TaRovani kaSx-<br />

12


lis mSenebloba daiwyo, batoni beno pirveli iyo, romelmac,<br />

sxva samuSaoebTan erTad, ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebebis<br />

aucilebloba daasabuTa. misi iniciativiT 1967 wels Seqmnil<br />

specialur laboratoriaSi dResac tardeba ge<strong>of</strong>izikuri<br />

monitoringi dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri<br />

deformaciuli procesebis droSi mimdinareobis<br />

Sesaswavlad. 1995 wlidan stacionaruli dakvirvebebi<br />

mimdinareobs kaSxalzec. dReisTvis, aRniSnul laboratoriaSi<br />

miRebul unikalur masalas didi samecniero da saxalxo-sameurneo<br />

mniSvneloba aqvs hesis usafrTxo eqpluataciis<br />

mizniT. aq miRebulma Sedegebma saerTaSoriso aRiarebac<br />

hpova. amJamad engurze funqcionirebs saerTaSoriso<br />

poligoni, romelic Sedis evropis sabWos didi katastr<strong>of</strong>ebis<br />

Semswavlel qselSi.<br />

batoni benos damsaxurebaa agreTve ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Camoyalibebuli gamoTvliTi centri. amasTan dakav-<br />

SirebiT, ar SeiZleba ar aRiniSnos batoi benos udidesi<br />

alRo: gamoecno da farTo gza mieca mecnierebaSi niWieri<br />

mkvlevarebisTvis. aq pirvel rigSi mosaxsenebelia akad. m.<br />

aleqsiZe, romlis ge<strong>of</strong>izikiT daintereseba da institutSi<br />

moyvana batoni benos damsaxurebaa. batoni merabis mier<br />

(romelic samwuxarod tragikuli brma SemTxveviT 1993 wels,<br />

63 wlis asakSi gardaicvala) danergili maTematikuri me-<br />

Todebis gamoyenebam axal doneze aiyvana da aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri<br />

kvlevebis done da efeqturoba.<br />

aRsaniSnavia, agreTve, rom batoni benos iniciativiT<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda<br />

muzeumi, romelic Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

ganviTarebas aSuqebs. aq warmodgenilia XIX saukunis<br />

dasawyisidan Seqmnili da xmarebaSi arsebuli sxvadasxva<br />

saxis ge<strong>of</strong>izikuri aparatura, gamoCenili mecnierebis<br />

suraTebi, werilebi, wignebi da sxva eqsponatebi. muzeums<br />

mravali mnaxveli hyavda. erT-erTma maTganma, sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtorma<br />

akademikosma m. sadovskim, muzeumis daTvalierebis<br />

Semdeg, aseTi Sinaarsis mogoneba Cawera STabeWdilebaTa<br />

wignSi: ,,Cven gvevaleba gvaxsovdes Cveni winamorbedebi.<br />

Tqvenma mSvenierma muzeumma momaniWa didi sixaruli da<br />

amave dros gulistkivili, romelsac aucileblad ganicdi,<br />

13


odesac xedav bevri Zvirfasi, magram ukve gardacvlili<br />

megobris suraTs~.<br />

mravalferovania batoni benos samecniero-organizaciuli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs ubralo<br />

CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis man-<br />

Zilze asrulebda: igi iyo evropis y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebis mravalmxrivi TanamSromlobis<br />

,,planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi~ (kaod)<br />

komisiis <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli sabWoTa kavSiridan,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis saredaqcio-sagamomcemlo<br />

sabWos Tavmjdomaris moadgile, ssrk mecnierebisa<br />

da teqnikis saxelmwifo komitetis dedamiwis wiaRis Seswavlisa<br />

da zeRrma burRvis problemuri sabWos wevri, ssrk<br />

mecnierebaTa akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqis da zeda mantis kompleqsuri<br />

Seswavlis sabWos kavkasiis seqciis Tavmjdomare,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomare, al. janeliZis<br />

geologiuri da amierkavkasiis hidrometeorologiuri<br />

samecniero-kvleviTi institutebis samecniero<br />

sabWoebis wevri, Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizikisa da geografia-geologiis fakultetebis samecniero<br />

sabWoebis wevri, amave universitetis didi sabWos wevri,<br />

saqarTvelos geologiuri da geografiuli sazogadoebaTa<br />

sapatio wevri, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis<br />

Semswavlel mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare,<br />

amave mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis biuros wevri, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare<br />

da sxva. batoni benos didi damsaxurebaa, rom am sabWos<br />

iniciativiT amerikis mecnierebis istoriis sazogadoebaSi<br />

Seiqmna qarTveli mecnierebis fundamentur naSromTa sainformacio<br />

banki, romelic regularulad qveyndeba am sazogadoebis<br />

gamocemebSi.<br />

batoni beno mecnierebaTa akademiis sazogadoeba ,,codnis~<br />

daarsebidan iyo misi ucvleli wevri, 1978 wlidan -<br />

gamgeobis wevri, bolo wlebis manZilze ki – am sazogadoebis<br />

Tavmjdomare. 1973 wels batonma benom daaarsa dedami-<br />

14


wis Semswavlel mecnierebaTa saxalxo universiteti, romlis<br />

reqtoric iyo wlebis ganmavlobaSi.<br />

calke aRniSvnis Rirsia batoni benos maRali adamianuri<br />

Tvisebebi; esaa misi zrunva mSobliuri s<strong>of</strong>lis<br />

skolaze da pativiscema misi pirveli maswavleblebis xsovnisadmi.<br />

1978 wlidan ge<strong>of</strong>izikis instituti Sefobs samtrediis<br />

raionis s<strong>of</strong>el Raniris saSualo da dawyebiT skolebs,<br />

sadac batoni beno Tavidanve eziara sazogadoebaSi cxovrebis<br />

qcevis wesebs. batoni benos zrunviT es skolebi<br />

maragdeboda literaturiTa da swavlisaTvis saWiro aparaturiT.<br />

iq Seiqmna kompiuteruli kabineti, romelic im periodSi<br />

did iSviaTobas warmoadgenda. batoni benos zrunva<br />

mSobliuri skolebisadmi SeumCneveli ar darCenia raionis<br />

adgilobriv xelmZRvanelobas da batoni benediqte 1985<br />

wels arCeul iqna q. samtrediis sapatio moqalaqed.<br />

b. balavaZem ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

muSaobis periodSi, zemoT CamoTvlil damsaxurebebTan<br />

erTad, mniSvnelovani wvlili Seitana miwisZvrebis<br />

prognozis damuSavebis programebis ganxorcielebaSi,<br />

romelSic monawileobda respublikis ramodenime samecniero-akademiuri<br />

da sawarmoo organizacia. maT saqmianobas<br />

koordinacias uwevda saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis<br />

saxelmwifo komitetisa da mecnierebaTa akademiis prezidiumTan<br />

daaarsebuli miwisZvris prognozis saproblemo<br />

sabWo da kavkasiis regionaluri centri b. balavaZis TavmjdomareobiT.<br />

marTalia, miwisZvris problema jer kidev Sorsaa gadawyvetisagan,<br />

magram zemoTxsenebulma sabWom da centrma mniSvnelovnad<br />

ganaviTares gamokvlevebi am mimarTulebiT:<br />

kavkasiis respublikebSi moewyo seismo-prognozuli poligonebi,<br />

gaumjobesda ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebis done da safuZveli<br />

Caeyara masalebis manqanur damuSavebas, iqmneboda seimo-daraionebisa<br />

da grZelvadiani seismo-prognozuli<br />

rukebi, gamoicemoda seismuri biuletenebi da Sromebi.<br />

1967 w. benediqte balavaZe arCeul iqna saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 w.<br />

– namdvil wevrad. 1977-78 ww. igi asrulebda mecnierebaTa<br />

akademiis dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis<br />

akademikos–mdivnis movaleobas, 1978-88 ww. iyo akademi-<br />

15


kos–mdivnis moadgile da bolos - gany<strong>of</strong>ilebis biuros<br />

wevri.<br />

batoni benos mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi<br />

saqmianoba aRniSnulia mTavrobis araerTi jildoTi.<br />

misi mecnieruli moRvaweobis damsaxurebul aRiarebad unda<br />

CaiTvalos saxelmwifos umaRlesi jildo – saqarTvelos<br />

saxelmwifo premia, romelic man Tavis kolegebTan da mowafeebTan<br />

erTad miiRo 1994 wels mravalwliani naSromisaTvis<br />

,,geologiuri, ge<strong>of</strong>izikuri da sainJinro amocanebis<br />

gadawyvetis gravimetriuli meTodebis damuSaveba da realizacia~<br />

(1978-1992 ww.).<br />

nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs igi mudmivad uTavsebda<br />

pedagogiur moRvaweobas. is 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi,sadac kiTxulobda leqciebs<br />

fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvaneli<br />

TviTonve gaxldaT 1976-1991 wlebSi, xolo manamde,<br />

maSindeli reqtoris akad. i. vekuas mxardaWeriT, 1968 w.<br />

geografia-geologiis fakultetze man daaarsa Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebis kaTedra, romelsac TviTonve xelmZRvanelobda<br />

1976 wlamde. mravalwliani pedagogiuri moRvaweobis<br />

Sedegad man samSoblos aRuzarda mravali Taoba.<br />

dRes ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi ver naxavT specialists,<br />

romelic batoni benos madlier mowafed ar Tvlides Tavs.<br />

mis mowafeTa Soris 6 mecnierebaTa doqtori, akademiis ori<br />

wevri da 20-ze meti mecniereTbaTa kandidatia. maTi umravlesoba<br />

dRes Tavad agrZelebs da anviTarebs batoni benos<br />

mier ramodenime aTeuli wlebis win dawyebul saqmes.<br />

batoni beno 250-mde samecniero Sromis avtoria. maT Soris<br />

oTxi monografiisa da gravimetriaSi klasikuri saxelmZRvanelosi,<br />

romelic gadamuSavebuli saxiT orjer gamoica<br />

da romelzedac ramdenime aTeuli Taoba aRizarda. aqve<br />

unda aRiniSnos, rom batoni benos didi Zalisxmevis Sedegad<br />

Sedgenil da gamocemul iqna qarTul-rusuli da<br />

rusul-qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis leqsikoni,<br />

romelic samagido wignad iqca yvela ge<strong>of</strong>izikosisaTvis.<br />

Ddasasrul, minda udidesi pativiscemiT movixsenio uaRresad<br />

keTilSobili adamiani - qalbatoni dinara nakaSiZe,<br />

romelTanac batonma benom Seqmna SesaniSnavi da samagali-<br />

To ojaxi. maTi Svilebi - marina da miSa da SviliSvilebi<br />

16


- s<strong>of</strong>io da marina, romlebic dRes aq gveswrebian, niWierebiTa<br />

da maRali adamianuri TvisebebiT Semkuli pirovnebebi<br />

arian.<br />

vusurvoT Cvens Zvirfas iubilars - baton benediqtes<br />

kidev didxans gaexarebinos mravalricxovani Tayvanismcemlebi,<br />

aRzrdilebi da megobrebi.<br />

gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

17


misalmebani<br />

19


sionis taZris winamZRvari,<br />

protopresviteri giorgi zviadaZe<br />

baton benediqte balavaZes<br />

guliTadad gilocavT dabadebidan 100 wlisTavs.<br />

Tqven, Tqveni mamuliSvilobiT, pr<strong>of</strong>esionalizmiT da saqmisadmi<br />

erTgulebiT magaliTi xarT TaobebisTvis.<br />

MmiiReT Cveni dalocva da saukeTeso survilebi, raTa janmrTeloba<br />

da Semdgomi mravalJamier sicocxle mogmadloT<br />

ufalma RvTisa da qveynis samsaxurad.<br />

ilia II sruliad saqarTvelos<br />

kaTolikos-patriarqi<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidenti<br />

akademikosi T. gamyreliZe, dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />

gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivani akademikosi e. gamyreliZe<br />

20<br />

didad pativcemulo, Zvirfaso batono benediqte,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba guliTadad da mxurvaled<br />

gilocavT Tqven, gamoCenil qarTvel mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis namdvil wevrs, aqtiur sazogado<br />

moRvawes, WeSmarit mamuliSvils, SesaniSnav pirovnebas dabadebis<br />

100 wlisTavs.<br />

Tqven mniSvnelovani roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis<br />

axali mimarTulebebis ganviTarebasa da mecnieruli kadrebis<br />

momzadebaSi, pirvelma CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erTerTi<br />

wamyvani dargis gravimetriis ganviTarebas saqarTvelo-<br />

Si da amiT arsebiTi wvlili SeitaneT kavkasiis regionSi dedamiwis<br />

qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Ziri-<br />

Tad problemaTa SeswavlaSi.<br />

wlebis manZilze warmatebiT xelmZRvanelobdiT ge<strong>of</strong>izikis<br />

instituts, romelic dedamiwis myari tanis fizikis, atmosferos


fizikis, mze-dedamiwis kavSirebis fizikis da ge<strong>of</strong>izikis sxva<br />

dargebis ganviTarebis centrad iqca ara marto Cvens qveyanaSi,<br />

aramed amierkavkasiaSi.<br />

Tqven iyaviT im samuSaoTa aqtiuri monawile da erT-erTi<br />

xelmZRvaneli, romelic wlebis manZilze sruldeboda saerTa-<br />

Soriso da sakavSiro programebis mixedviT da miznad isaxavda<br />

dedamiwis qerqisa da zeda mantiis agebulebis Seswavlas. sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis, ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mecnierTa monawileobiT<br />

gamoica am mniSvnelovani problebemisadmi ramdenime fundamenturi<br />

monografia.<br />

saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT,<br />

romelic udidesi masStabisa da mniSvnelobis movlena iyo<br />

sabunebismetyvelo mecnierebis istoriaSi, Tqveni iniciativiT<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi pirvelad moewyo gravimetriuli<br />

dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romlebic droebiT mimdinareobda<br />

Tbilisis seismuri sadguris sardafSi, xolo Semdeg<br />

gadatanil iqna mamadaviTis mTis qveS agebul laboratoriaSi.<br />

Tqven uzrunvelyaviT am laboratoriis unikaluri aparaturiT<br />

aRWurva, ramac didi SesaZleblobebi Seqmna kvleviTi<br />

samuSaoebis farTod gaSlisaTvis. 1965 wels am laboratoriis<br />

bazaze Catarda iuneskos TaTbiri seismologiis sakiTxebze.<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze muSaobis<br />

periodSi mniSvnelovani wvlili SeitaneT miwisZvris prognozis<br />

damuSavebis programebis ganxorcielebaSi, romelSic<br />

monawileobda respublikis ramdenime organizacia. sakavSiro<br />

mecnierebaTa akademiam swored Tqven gTxovaT miwisZvris prognozis<br />

kavkasiis regionaluri centris Tavmjdomareoba.<br />

Tqveni iniciativiT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

geografia-geologiis fakultetze daarsda Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebis kaTedra, romlis pirveli xelmZRvaneli iyaviT. Aaq<br />

Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargSi araer-<br />

Ti maRalkvalificiuri specialisti aRizarda.<br />

samecniero da samecniero-organizaciul moRvaweobasTan er-<br />

Tad, Tqven yovelTvis aqtiurad monawileobdiT sazogadoebriv<br />

saqmianobaSi.^ wlebis manZilze iyaviT sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

dedamiwis qerqisa da zeda mantiis kompleqsuri Seswavlis sab-<br />

Wos kavkasiis seqciis Tavmjdomare, saerTaSoriso komisiis –<br />

21


“planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi” – <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli<br />

sabWoTa kavSiridan, saqarTvelos geologiuri da<br />

geografiuli sazogadoebis sapatio wevri da sxv.<br />

Tqveni didi damsaxurebaa, rom TanaavtorTan erTad, daasruleT<br />

da 1987 wels gamoeciT orenovani ge<strong>of</strong>izikuri terminologia.<br />

Tqveni mravalferovani moRvaweoba araerTxel iyo aRniSnuli<br />

saxelmwifo jildoebiT, mravali saxelobiTi medlebiT<br />

da sapatio diplomebiT.<br />

Zvirfaso batono beno, kidev erTxel gilocavT saxelovan<br />

iubiles, gvjera, rom Tqven, Cveni qveynis sasiqadulo mamuliSvili<br />

da gamorCeuli pirovneba kvlav moemsaxurebiT qarTuli<br />

mecnierebisa da kulturis Semdgomi ganviTarebis saqmes.<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori<br />

mecn. Aakad. Ddoqtori n. Rlonti<br />

22<br />

Rrmadpativcemulo batono beno,<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivi siamayis grZnobiT mogesalmebaT<br />

da suliTa da guliT mogilocavT saxelovan TariRs<br />

– saukunes Tqveni dabadebis dRidan!<br />

Tqvens mier gavlili asi weliwadi qveynisaTvis, qarTuli<br />

mecnierebis aRmavlobisaTvis gaweuli Tavdauzogavi Sromis<br />

TvalsaCino magaliTia. Tqveni biografia saocrad mdidaria, moRvaweoba<br />

ki – farTo da mravlismomcveli. did erudiciasTan<br />

erTad, Tqven gamoirCeviT maRali zneobrivi TvisebebiT, ris<br />

gamoc yovelTvis misabaZi magaliTi brZandebiT Tqveni kolegebisa<br />

da moswavleebisaTTvis. es naTlad gamoCnda ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Tqveni moRvaweobis periodSi. es is institutia, romlis<br />

daarsebaSi, mecnierul saqamianobasa da sazogadoebriv cxovrebaSi<br />

udidesi Rvawli migiZRviT. Seufasebelia Tqveni wvlili<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi: Tqven<br />

pirvelma CauyareT safuZveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erTerT<br />

mniSvnelovan dargs – grvimetrias, daarseT mimoqcevebisa<br />

da dedamiwis neli moZraobebis laboratoriebi, Tqveni TaosnobiTa<br />

da iniciativiT daiwyo dedamiwis qerqis moZraobebze


dakvirveba engurhesis kaSxalze, Tqven SehqmeniT saqarTveloSi<br />

miwisZvris prognozis sauwyebaTaaSoriso saproblemo sabWo,<br />

riTac xeli SeuwyveT miwisZvris prognozis programebis damuSavebas,<br />

daarseT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi da a.S., romeli erTi CamovTvaloT;<br />

Tqven farTo da mravalmxrivi mecnieruli saqmianobiT popularoba<br />

moipoveT ara marto saqarTveloSi, aramed mis farglebs<br />

gareTac.<br />

Aar SeiZleba ar aRiniSnos Tqveni gulisxmieri damokidebuleba<br />

axalgazrda Taobis mimarT, Tqveni zrunva da yuradReba<br />

arasodes mohklebia studentobas; yoveli Tqveni rCeva axalgazrdebis<br />

mimarT fasdaudebeli da uTuod gasaTvaliswinebeli<br />

iyo maT Semdgom samecniero saqmianobaSi, Tqven yovelTvis<br />

mzad iyaviT samecniero konsultaciebi gagewiaT kolegebisaTvis<br />

disertaciebis momzadebaSi, gansakuTrebiT gravimetriis darg-<br />

Si. Tqvens aRzrdilebis Soris aris 6 mecnierebaTa doqtori,<br />

maT Soris 2 mecnierebaTa akademiis wevri da 2 aTeulze meti<br />

mecnierebaTa kandidati.<br />

Bbatono beno, mecnierebaSi Tanadgomis garda, Tqven<br />

yovelTvis siTboTi da siyvaruliT iyaviT gamsWvaluli Tanam-<br />

Sromlebis mimarT, arasodes dagrCeniaT yuradRebis miRma maTi<br />

gasaWiri da raoden sasixaruloa, rom xandazmulobis miuxedavad,<br />

dResac siamovnebiT agrZelebT am tradicias.<br />

MmaRal pr<strong>of</strong>esionalur TvisebebTan erTad, Tqven yovelTvis<br />

gamoirCeodiT SesaSuri organizatoruli niWiT, rac naTlad<br />

gamoixata ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

Tqveni mravalwliani moRvaweobis periodSi. Tqven udidesi amagi<br />

migiZRviT institutSi gamoTvliTi centris Camoyalibebasa da<br />

misi Tanamedrove teqnikiT dakompleqtebis saqmeSi. swored<br />

Tqveni damsaxurebaa institutSi grtavimetriis, atmosferos fizikis,<br />

kosm<strong>of</strong>izikisa da ge<strong>of</strong>izikis sxva dargebSi kvlevebis Casatareblad<br />

axladSeqmnili samecniero eqsperimentuli laboratoriebis<br />

aRWurva uaxlesi aparaturiT.<br />

Gge<strong>of</strong>izikis institutis winaSe gaweuli RvawlisaTvis udidesi<br />

madlierebis grZnobiT aRvsilni, Cven – ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

TanamSromlebi, romlebic momswreni da monawileni varT Tqveni<br />

mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi moRvaweobisa,<br />

vimedovnebT, rom janmrTeloba kvlavac SegiwyobT xels Cveuli<br />

SemarTebiT ganagrZoT urTierToba Tqvens mSobliur in-<br />

23


stitutTan; kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs,<br />

gisurvebT dRegrZelobasa da simxneves!<br />

saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtori,<br />

saq. sainJinro akademiis prezidenti, saq. Mmecn. akad.<br />

wevr.-kor. pr<strong>of</strong>esori a. frangiSviliP<br />

24<br />

akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis raindi<br />

saqarTvelos teqnikuri universiteti qveynis farTo akademiur<br />

wreebTan erTad udides pativs miagebs sasiqadulo mamuliSvilis,<br />

erovnuli samecniero sazogadoebis uxuces warmomadgenels,<br />

sayovelTaod aRiarebul pedagogsa da sazogado moRvawes,<br />

akademikos benediqte balavaZes dabadebidan 100 wlisTavTan<br />

dakavSirebiT.<br />

benediqte balavaZe miekuTvneba qarTvel mecnierTa im kohortas,<br />

romelTa saxelebTanaa dakavSirebuli Cvens qveyanaSi<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis, rogorc erT-erTi umniSvnelovanesi<br />

sabunebismetyvelo mimarTulebis dafuZneba da ganviTareba.<br />

jer kidev sruliad axalgazrdam gasuli saukunis 30-ian wleb-<br />

Si ruseTis mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi swavlisas, ms<strong>of</strong>lioSi gamoCenili<br />

mecnierebis gverdiT Rirseulad warmoaCina Tavisi niWiereba<br />

da urTulesi samecniero problemebis farTomasStaburi da<br />

originaluri gadawyvetis unari. Aaq gaiTavisa man gravimetriis<br />

saidumloebani da siRrmiseulad Cawvda misi saSualebiT<br />

sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis qerqis agebulebis Seswavlis<br />

problemebs. swored am mimarTulebiT Catarebulma kvlevebma<br />

moutanes axalgazrda mecniers sayovelTao aRiareba<br />

da avtoriteti.<br />

samSobloSi dabrunebisTanave igi gverdSi amoudga akademikos<br />

niko musxeliSvils da pr<strong>of</strong>esor mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis Camoyalibebis saqmeSi, sadac 1933 wels saTavaSi Caudga<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebas. Aam periodidan moyolebuli batonma<br />

benediqtem mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

skolis winsvlisa da Rirseuli mecnieruli kadrebiT<br />

Sevsebis saqmes miuZRvna. Mmis saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli<br />

gravimetriuli skolis Seqmna, romelic am dargis 20-ze meti


mecnierebis kandidatis, 6 mecnierebaTa doqtorisa da saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis 2 namdvili wevriTaa warmodgenili.<br />

GgansakuTrebiT aRsaniSnavia is faqti, rom niWieri ge<strong>of</strong>izikosis<br />

benediqte balavaZis sadoqtoro SromaSi “simZimis Zalis<br />

veli da dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”, romelic man<br />

1955 wels q. moskovSi dedamiwis fizikis institutSi daicva, miRebuli<br />

Sedegebi ms<strong>of</strong>lioSi cnobilma ge<strong>of</strong>izikosebma b. gutenbergma<br />

da p. jefrisma klasikurad qceul TavianT monografieb-<br />

Si Seitanes.<br />

Nnay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs batoni benediqte mudmivad<br />

uTavsebda umaRles saswavleblebSi samecniero pedagogiur<br />

moRvaweobas. 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi, sadac 1968 wels geografia-geologiis fakultetze<br />

safuZveli Cauyara Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras,<br />

xolo 1976 wlidan fizikis fakultetze xelmZRvanelobda ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedras. Bbaton benediqtes mWidro kavSiri hqonda<br />

saqarTvelos politeqnikur institutTanac, sadac wlebis man-<br />

Zilze kiTxulobda leqciebis kurss.<br />

Tavisi RrmadSinaarsiani da nay<strong>of</strong>ieri saukunovani cxovrebis<br />

manZilze batonma benediqtem 250-ze meti mecnieruli naSromi,<br />

monografia da saxelmZRvanelo Seqmna. 1962 wels Rvawlmosil<br />

mkvlevars saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis damsaxurebuli<br />

moRvawis sapatio wodeba mieniWa.<br />

1967 wels igi arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />

wevr-korespondentad, xolo 1974 wels ki akademikosad,<br />

rac erovnuli mecnierebis winaSe udidesi damsaxurebis dadastureba<br />

iyo. 1972 wlidan didi xnis manZilze batoni benediqte<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis instituts xelmZRvanelobda,<br />

ramac am samecniero kvleviT dawesebulebas<br />

udidesi saerTaSoriso aRiareba da avtoriteti SesZina. igi<br />

gadaiqca sakavSiro Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebeb-<br />

Si aqtiurad monawile samecniero dawesebulebad. Mmisi xelmZRvanelobiT<br />

institutSi warmatebiT viTardeboda iseTi sferoebi,<br />

rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika,<br />

mze-dedamiwis kavSirebi da sxva.<br />

bolos kidev erTxel mivesalmebiT qarTuli mecnierebis bermuxas,<br />

moazrovnesa da mecnierebis rainds XX saukunidan, romel-<br />

25


ic yvelas gasaxarad dabadebidan me-100 wlisTavs Sexvda mxned,<br />

qveynisa da xalxis keTildReobaze ganuwyvetel fiqrSi.<br />

Bbatono benediqte, icocxleT da ixareT Tqvens lamaz ojax-<br />

Tan erTad.<br />

ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetis dekanis m/S, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. boWoriSvili<br />

akademikos benediqte balavaZes<br />

Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno!<br />

Mmaqvs didi pativi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />

fakultetis TanamSromlebis saxeliT guliTadad mogesalmoT<br />

da mogilocoT dabadebis 100 da samecniero-pedagogiuri<br />

da sazogadoebrivi moRvaweopbis 75-e wlisTavi.<br />

Tqven didi roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali<br />

mimarTulebis – gravimetriis ganviTarebasa da mecnieruli<br />

kadrebis momzadebaSi. Tqven iyaviT pirveli qarTveli ge<strong>of</strong>izikosi,<br />

romelmac naTeli mohfineT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />

gamoyenebiT wiaRiseuli sabadoebis Seswavlisa da aTvisebis<br />

saqmes. KkerZod Tqven mier iqna gemovlenili axalcixis mura<br />

naxSiris sabados geologiuri agebuleba. Aaseve mniSvnelovani<br />

iyo daSqesanis sabados kobaltis gamadnebis dakarguli zolis<br />

aRmoCena. pirvelma Tqven daadgineT sufsa-foTi-anaklias nav-<br />

TobSemcveli struqturebis Cawolis siRrme da maTi mimarTulebebi.<br />

GgansakuTrebiT didia Tqveni damsaxureba dedamiwis qerqisa<br />

da zeda mantiis agebulebisa da misi fizikuri Tvisebebis SeswavlaSi.<br />

Tqven xom yovelTvis iyaviT amgvari kvlevebis ara marto<br />

monawile, aramed misi uSualo xelmZRvaneli.<br />

Ddidi mniSvnelobisaa Tqven mier SemuSavebuli mTagoriani<br />

regionebis zogadi gravimetriuli agegmvis meTodika da asaeve<br />

Tqveni da Tqveni TanamSromlebis mier Sedgenili gravimetriuli<br />

ruka, romelsac mecnierul wreebSi didi mowoneba xvda.<br />

GgisurvebT Zvirfaso batono beno janmrTelobas da kidev<br />

didi xnis sicocxles.<br />

26


ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedris TanamSromelTa saxeliT<br />

mecn. Aakad. doqtori j. soloRaSvili<br />

baton benediqte balavaZes, saukunovan iubileze<br />

batono benediqte, mokrZalebiT mogesalmebiT da guliTadad<br />

gilocavT gamoCenil mecniersa da sazogado moRvawes, did organizatorsa<br />

da qarTuli gravimetriuli skolis fuZemdebels,<br />

dedamiwis gravitaciuli velis ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebul mkvlevars,<br />

rCeul pedagogsa da pr<strong>of</strong>esors, saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta akademiis akademikoss, friad gamorCeul da Rirseul saiubileo<br />

TariRs, dabadebidan 100 wlis da samecniero-pedagogiuro<br />

moRvaweobis 75 wlisTavs!<br />

Bbatono benediqte, TqvenTvis da yvela Tqveni kolegisaTvis<br />

dadga es didad sasurveli TariRi, roca Cvens aRiarebul maswavlebelsa<br />

da ufros kolegas, erovnuli mecnierebisa da kulturis<br />

did moamages, sasiqadulo mamuliSvils, Rvawlmosil mecniers,<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis gamorCeul amagdars<br />

da qarTuli enis uzado mcodnes, ge<strong>of</strong>izikosTa mravali<br />

Taobis aRmzrdels SegisruldaT 100 weli da Tqvens ganvlil<br />

gzas da naRvaws ara mxolod damsaxurebuli siamayiT gahyurebT,<br />

aramed kvlavac yoveldRiurad hmatebT brwyinvalebas da mecnierisaTvis<br />

Cveuli ritmiT agrZelebT aqtiur SemoqmedebiT<br />

cxovrebas.<br />

batono benediqte, Tqveni rogorc mecnierisa da Semoqmedis,<br />

gauxunari xelwera da avtoriteti amCnevia bevr karg da rCeul<br />

erovnul saqmes, romlis CamoTvlac ki mxolod miaxloebiT Sei-<br />

Zleba: Tqven CamoayalibeT gravimetriis gany<strong>of</strong>ileba saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi, Tqveni iniciativiT<br />

Seiqmna dedamiwis qerqis deformaciebis Semswavleli<br />

laboratoria mTawmindaze, Tqven CamoayalibeT sasargeblo namarxTa<br />

Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis geografia-geologiis fakultetze, Tqven<br />

didxans edeqiT saTaveSi fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras<br />

da Tqveni xelmZRvanelobiT bevri warmatebuli nabiji gadaidga,<br />

Tqven SeqmeniT ms<strong>of</strong>lioSi saxelganTqmuli qarTuli<br />

gravimetriuli skola.<br />

27


Bbatono benediqte, Tqveni, rogorc mecnierisa da pedagogis,<br />

xibli imiTacaa TvalsaCino, rom Tqveni xelmZRvanelobiT Sesrulebulia<br />

mravali sadoqtoro da sakandidato disertacia;<br />

Tqveni aRzrdili mecnierebi warmatebiT udganan saTaveSi qarTuli<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis sxvadasxva kvleviT Tu sarewao<br />

ge<strong>of</strong>izikur centrs. codniT gajerebuli da tkbilqarTuli xmiT<br />

wakiTxuli Tqveni leqciebi yovelTvis bevris mimcemi iyo msmenelisaTvis,<br />

Tqveni saxelmZRvaneloebi gravimetriaSi da mravali<br />

samecniero naSromi Tu monografia avsebs Tanamedroveobis<br />

oqros fonds ge<strong>of</strong>izikis mecnierebaSi.<br />

Bbatono benediqte, Tqveni cxovreba gaciskrovnebulia Tqveni<br />

ojaxiT, saxeldobr, SvilebiT da SviliSvilebiT, romelTa<br />

winaSec gulwrfel madlierebas gamovTqmavT Tqvens mimarT<br />

gamovlenili erTgulebisa da siyvarulisaTvis. samwuxarod,<br />

didi xania, mxars veRar gimSvenebT Tqveni meuRle, qalbatoni<br />

dinara nakaSiZe, Tumca misi amagi, ra Tqma unda, didad dafasebulia.<br />

batono benediqte, Tqvendami didi siyvarulisa da Rrma pativiscemis<br />

niSnad, Tqveni kolegebi m<strong>of</strong>erebiT xSirad mogmar-<br />

Tavdnen ase: “batono beno”. exlac neba gviboZeT, kvlavac am formiT<br />

gamovxatoT Tqvendami siTbo, siyvaruli, mokrZaleba, m<strong>of</strong>ereba,<br />

Tayvaniscema da mogmarToT:;<br />

batono beno, qarTvel ge<strong>of</strong>izikosTa erT-erTi didi RvTiuri<br />

wyalobaa, gonierebasTan erTad, dRegrZeloba, Tumca aqamde<br />

sicocxlis xangrZlivobis sazomad saukune ver damkvidrda.<br />

Tqven am mxrivac gvaZlevT saukeTeso da misabaZ magaliTs. Tqven<br />

xom jerjerobiT mxolod erTi saukune SegisruldaT. Tqveni<br />

RvTiTboZebuli fizikuri SesaZleblobebi da genetika gvaimedebs,<br />

rom bolos da bolos, amieridan ge<strong>of</strong>izikosTa sicocxlis sazom<br />

etalonad iqneb gamoiyenebodes es lamazi cneba – “saukune”.<br />

gisurvebT, rom icxovroT didxans, kvlavac iyoT janmrTeli<br />

da Semomqmedi!<br />

Uufals ebarebodeT!<br />

28


Tbilisis saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili<br />

ge<strong>of</strong>izikis kaTedris gamge, fiz.-maT. mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori z. xvedeliZe<br />

yovelmxriv misabaZi pirovneba<br />

arseboben pirovnebebi, romlebic TavianTi movaleobis Sesrulebas,<br />

sazogadoebisadmi valis moxdas, akeTeben wynarad<br />

udidesi pr<strong>of</strong>esoinalizmiT da saqmis ganuzomeli siyvaruliT.<br />

AaseT pirovnebaTa pleadaSi gansakuTrebul TvalsaCino adgilze<br />

brZandeba batoni beno – udidesi mecnieri, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis akademikosi, saqarTveloSi gravimetriuli<br />

mecnierebis patriarqi. araCveulebrivi pedagogiuri midgomiT<br />

da alRoTi dajildoebuli batoni beno student-axalgazrdobis<br />

usayvarlesi leqtori iyo da aris. igi yovel leqcia-seminarze<br />

axal Tanamedrove cxovrebiseuli magaliTebiT<br />

avsebda da avsebs mecnierulad Rrma Sinaarsis yovel saubars<br />

da metad sainteresos xdis mas.<br />

me TviTon mqonda bedniereba vy<strong>of</strong>iliyavi batoni benos studenti,<br />

kolega da TanamSromeli. MmasTan yoveli Sexvedra mecnierul<br />

atmosferoSi Tu sazogadoebriv saqmianobaSi iyo da<br />

aris metad sasiamovno da mravlis momcemi.<br />

Cemi gacnoba baton benosTan moxda Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi studentobisas. Mme-4 kursze gravimetriis kursis<br />

leqciaze SemosvlisTanave mogvajadova Tavisi mamakacuri<br />

silamaziT da leqciis wakiTxvis sifaqiziT. samwuxarod, batoni<br />

beno male leningradSi gaemgzavra da SemdgomSi rogorc leqtori<br />

veRar Sevxvdi. Bbatonma benom pirvelsave leqciaze dagvmoZRvra<br />

da gvisurva warmatebebi swavlaSi da ratomRac sport-<br />

Si. sportis ra mogaxsenoT, magram swavlaSi marTlac jgufis<br />

arcerT students ar Seurcxvenia, maTi absoluturi umravlesoba<br />

gamoCenili mecnierebi gaxdnen ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva darg-<br />

Si. Aase moxda Cemi da batoni benos gacnoba da Semdeg ukve 50<br />

welze metia erTad varT da me mudam vgrZnobdi da vgrZnob mis<br />

maswavleblur, megobrul da kolegialur damokidebulebas saqmis<br />

siyvaruliT da principulobiT, risTvisac didi madloba<br />

baton benos.<br />

Bbatoni beno ori aTeuli weli xelmZRvanelobda Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras. Mme ki misi<br />

29


moadgile gaxldiT. Aam xnis ganmavlobaSi kaTedram kidev ufro<br />

ganimtkica universitetis erT-erTi wamyvani kaTedris saxeli,<br />

rogorc mecnierul kvlevebSi, aseve Tanamedrove donis specialist-ge<strong>of</strong>izikosebis<br />

momzadebaSi.<br />

Bbaton benosTan sjabaasi, kamaTi rogorc mecnierul, aseve<br />

yoveldRiur cxovrebiseul sakiTxebze mudam iyo da aris mimzidveli<br />

da aragadamRleli – es ki mosaubris unikaluri Tvisebaa.<br />

Bbatoni beno swored unikaluri pirovnebaa. mis unikalurobas<br />

gansazRvravs ojaxis, Svilebis, SviliSvilebis, samsaxuris,<br />

megobrebis, kolegebis, maswavleblobis, mecnieruli xelmZRvanelobis<br />

gansakuTrebuli, mxolod misTvis Cveuli da mis<br />

arsebaSi gamjdari grZnobebi da Cvevebi.<br />

naTqvamia, pirovnebebi, romlebic weren wignebs, Taviseburad<br />

ukvdavni arian. Bbatonma benom aseTi ukvdaveba didi xania miiRo.<br />

Mmis mier Seqmnil da gamoqveynebul samecniero statiebze<br />

da saxelmZRvaneloebze izrdeboda, izrdebian da gaizrdebian<br />

mravali studenturi Taoba. Ees Taoba Seicnobs am amags da<br />

Rvawls, Sedegebs ki momavalSi gamoiyenebs qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

mecnierebis aRmasvlisaTvis<br />

minda aseve siamovnebiT movigono batoni benos saocari<br />

Tbili da amave dros principuli damokidebuleba samecniero<br />

xarisxis maZiebel disertantebTan. Ggasuli saukunis 70-80-ian<br />

wlebSi amierkavkasiis da Sua aziis respublikebisTvis samecniero<br />

xarisxebis mimniWebeli sabWo iyo mxolod Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi. sabWos xelmZRvanelobda pr<strong>of</strong>esori giorgi<br />

sulaqveliZe, moadgile iyo batoni beno, me ki am sabWos swavluli<br />

mdivani viyavi Camoyalibebidan 5 wlis ganmavlobaSi. swored<br />

aq gamomJRavnda batoni benos kidev erTi wminda adamianuri<br />

Tviseba. es gamoixateboda disertantTan damokidebulebaSi, rac<br />

SeiZleba nakleb enerviula disertants dacvis dros da rom<br />

mas mkacr moTxovnilebasTan erTad egrZno keTilganwyobileba.<br />

amas batoni beno brwyinvaled asrulebda, roca sabWos sxdoma<br />

mas mihyavda.<br />

Bbatoni beno dResac SemarTebiT aris CvenTan, udides daxmarebas<br />

gviwevs da ganicdis y<strong>of</strong>ili kaTedris misi TanamSromlebis<br />

arsebul mdgomareobas. Mme am kaTedris yvela TanamSromlis<br />

saxeliT did madlobas movaxseneb baton benos gaweuli<br />

amagisaTvis da vusurveb janmrTelobas.<br />

30


Ddidi ilias naTqvami: “adamiani sanTeliviT unda moqmedebdes,<br />

TviT iwvodes da sxvas gzas unaTebdes” swored Seesabameba<br />

batoni benos mTlian 100-wlian moRvaweobas. kidev did xans gvinaTebdes<br />

Cveni cxovrebis gzas batoni benos uaRresad adamianuri,<br />

humanuri, mecnieruli azrebiT savse goneba. janmrTeloba<br />

mas!<br />

mineraluri resursebis saerTaSoriso akademiis<br />

vice-prezidenti, stu sainJinro geodeziis<br />

departamentis xelmZRvaneli, teqn. Mmecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori m. TevzaZe<br />

Rrmad pativcemuli batoni benos saxeli CvenTvis Zalzed axlobelia<br />

da iseTive Zvirfasi, rogorc Cveni ganuy<strong>of</strong>eli ojaxis<br />

wevrisa. igi gaxlavT Cemi Zvirfasi mSoblebis Tanaklaseli<br />

da erT-erTi saukeTeso megobari. saamayoa, rom maTTan erTad<br />

q. quTaisis qarTul gimnaziaSi erT jgufSi swavlobdnen Cveni<br />

qveyynis saxelovani pirovnebebi, akademikosebi giorgi ZoweniZe<br />

da rafiel dvali, pirveli qarTveli namdvili biznesmeni “rionis<br />

napirebidan” (rogorc mas uwodeben) rafiel eligulaSvili,<br />

cnobili iuristi mixeil alxaziSvili, saxelganTqmuli eqimi anatoli<br />

togoniZe da mravali sxva Rirseuli mamuliSvili, romlebic<br />

wina saukunis ocian wlebSi erTad Camovidnen q.<br />

quTaisidan da sicocxlis bolomde uangaroTa da didi siyvaruliT<br />

emsaxuren Tavis samSoblos.<br />

rogorc aRvniSne batoni beno gaxlavT Cemi mamis, nikoloz<br />

TevzaZis bavSvobis megobari da miuxedavad amisa, me kargad maxsovs,<br />

rodesac baton benos Txoves misi saxelmZRvanelos “sain-<br />

Jinro geodeziis” aTtomeulis recenzentoba, man Cveuli principulobiTa<br />

da TiToeuli sakiTxis Rrma analizis safuZvelze,<br />

WeSmaritad mecnieruli ganxilvis Semdeg dadebiTi daskvna misca<br />

naSroms da aqve aRniSna, rom “avtorma titanuri Sromis garda,<br />

gamoamJRavna Zalzed maRali mecnieruli done da mravalmxrivi<br />

ganswavluloba geodeziis momijnave mTel rig dargeb-<br />

Si: maTematikaSi, fizikaSi, astronomiaSi, gravimetriaSi, samTo<br />

saqmeSi, markSeideriaSi da sxv.”<br />

Bbatoni benos cxovreba da mravalferovani moRvaweoba samecniero<br />

da sazogadoebrivi saqmianobis asparezze imas adasturebs,<br />

31


azedac misi Tanamedrove kolegebi da sxvani ase aRfrTovanebiT<br />

weren TavianT mogonebebSi.<br />

Bbaton benos wilad xvda bedniereba Tavisi didi wvlili<br />

Seetana saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis, rogorc samecniero-praqtikuli<br />

dargis Camoyalibeba-ganviTarebis saSviliSvilo saqmeSi.<br />

CvenTvis kargad aris cnobili Tu rogori rudunebiTa da mecnieruli<br />

principulobiT hqmnida TanamoazreTa did koleqtivebs<br />

saxelmwifo universitetsa Tu erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi.<br />

CemTvis gansakuTrebiT saamayoa, rom ager ukve oTxi aTeuli<br />

welia baton benos Camoyalibebul ge<strong>of</strong>izikosTa saxelovan<br />

da maRalkvalificiur jgufTan erTad (jgufis xelmZRvaneli<br />

gaxlavT misi mowafe, pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe) samecnieroteqnikur<br />

samuSaoebs vasrulebT ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri enguris<br />

TaRovani kaSxlis monitoringis saqmeSi.<br />

UuZvirfasesi adamianis, didi mecnierisa da cnobili sazogado<br />

moRvawis baton benos Sesaxeb Zalian bevria mosagonari da<br />

mosaferebeli, magram me imedi maqvs misi moRvaweobis Sesaxeb<br />

ufro detalurad mravalricxovani kolegebi da mowafeebi aRweren<br />

mis cxovrebas, me ki isRa damrCenia, rom Cveni didi ojaxis<br />

axlobelsa da keTilismsurvels, did mecniersa da WeSmarit mamuliSvils,<br />

baton benediqte balavaZes erTjer kidev gulmxurvaleT<br />

miuloco saukunovani iubile, usurvo janmrTeloba, didxans<br />

sicocxle da gaxareba mis SesaniSnav SvilebTan da SviliSvilebTan<br />

erTad.<br />

MmravalJamier brZandebodeT Cemo Zvirfaso batono beno!<br />

aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqtori<br />

geol.-min. mecn. doqtori T. wuwunava<br />

Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />

aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqcia,<br />

samecniero sabWo da mecnier TanamSromlebi mxurvaled<br />

mogesalmebaT da gilocavT dabadebis saukunovan iubiles!<br />

32


saqarTvelos samecniero sazogadoeba Tqven gicnobT,<br />

rogorc ge<strong>of</strong>izikis dargis erT-erT uTvalsaCinoes warmomadgenels,<br />

romlis samecniero naSromebi da gamokvlevebi<br />

mniSvnelovani monapovaria qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

saganZurSi. fasdaudebelia Tqveni Rvawli rogorc<br />

ge<strong>of</strong>izikis, aseve dedamiwis Semswavleli mecnierebebis sxva<br />

dargebis ganviTarebaSi. Tqven ekuTvniT gamoCenili qarTveli<br />

mecnierebis im pirvel pleadas, romelmac mecniereba<br />

saqarTveloSi maRal doneze aiyvana da romelTa Sromebma<br />

farTo aRiareba moipova rogorc saqarTvelosa da y<strong>of</strong>il<br />

sabWoTa qveynebSi, aseve maT sazRvrebs gareTac.<br />

batono benediqte, mTeli Tqveni cxovreba mecnierebis<br />

uangaro samsaxuris SesaniSnavi magaliTia. Znelia Seafaso<br />

is energia da Zala, romelic Tqven moaxmareT ge<strong>of</strong>izikis<br />

dargis ganviTarebas. mraval damsaxurebaTa Soris, ar Sei-<br />

Zleba gansakuTrebiT ar aRiniSnos is, rom Tqven pirvelma<br />

CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />

dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi. jer<br />

kidev ocdaaTian wlebSi, Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Seiqmna unikaluri gravimetriuli laboratoria,<br />

romelic SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebad Camoyalibda<br />

da saqarTveloSi am mimarTulebiT kvlevebisa da momavali<br />

specialistebis aRzrdis samecniero centrad iqca. aq mimdinareobda<br />

intensiuri muSaoba mecnierebis sxvadasxva<br />

fundamenturi da gamoyenebiTi problemis gadasaWrelad.<br />

Tqveni xelmZRvanelobiT da redaqtorobiT Sedga da gamoica<br />

kavkasiis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />

reduqciaSi. Tqvens kalams ekuTvnis mravali samecniero<br />

naSromi Tu monografia, maT Soris, gravimetriis saxelmZRvanelo<br />

da Zalian mniSvnelovani Sroma, romelic<br />

rusul-qarTuli da qarTul-rusuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />

Seqmnas exeba.<br />

batono benediqte! Znelia CamoTvalo is wvlili, rac<br />

Tqven migiZRviT mecnierebis winaSe, magram aranakleb mniSvnelovania<br />

Tqveni moRvaweoba adminisraciul-organizaciul<br />

sferoSi. ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorad warmatebiT<br />

muSaobis periodSi, Tqven ganaviTareT iseTi dargebi,<br />

rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika<br />

da mzededamiwis kavSirebis fizika, gaaZliereT samecni-<br />

33


ero kvleviTi bazebi, aqtiuri kontaqtebi daamyareT monaTesave<br />

institutebTan, intensiurad monawileobdiT yvela sa-<br />

Sinao Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebaSi. gansakuTrebiT,<br />

aRvniSnavT mWidro TanamSromlobas geologiis<br />

institutTan, ris Sedegadac gadawyda kavkasiis regionis<br />

miwis qerqis siRrmuli agebulebis araerTi sakiTxi. Tqveni<br />

xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis instituti Camoyalibda<br />

erT-erT mowinave samecniero dawesebulebad. Tqven brZandebiT<br />

mravali sakavSiro da saerTaSoriso samecniero<br />

programis ara marto xelmZRvaneli, aramed aqtiuri Semsrulebeli<br />

da sulisCamdgmeli. Tqven brZandebiT mravali<br />

dargobrivi komitetis, sabWos da samecniero sazogadoebis<br />

wevri da monawile.<br />

gansakuTrebiT aRsaniSnavia Tqveni nay<strong>of</strong>ieri pedagogiuri<br />

moRvaweoba da is didi Rvawli, rac Tqven migiZRviT momavali<br />

Taobebis aRzrdasa da mecnierspecialistebad CamoyalibebaSi.<br />

Znelia daasaxelo vinme Tqvens dargSi, vinc amdeni<br />

mowafe aRzarda.<br />

Zvirfaso batono benediqte! nay<strong>of</strong>ieri mecnieruli da<br />

sazogadoebrivi saqmianobiT da keTilSobiluri adamianuri<br />

bunebiT, Tqven daimsaxureT didi pativiscema da siyvaruli<br />

ara marto Tqvens mowafeebsa da kolegebSi, aramed<br />

mTel dedamiwis Semswavlel mecnierTa sazogadoebaSi.<br />

kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs da<br />

gisurvebT janmrTelobas, janmrTelobas da kidev janmrTelobas!<br />

yvelafers danarCens Tqven ukve miaRwieT!<br />

saqarTvelos mecn. erovnuli akademiis wevr.-korespondenti,<br />

pr<strong>of</strong>esori m. T<strong>of</strong>CiSvili<br />

34<br />

gamoCenili mecnieris akademikos<br />

beno balavaZis 100 wlisTavi<br />

qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri skolis uTvalsaCinoesma warmomadgenelma,<br />

gamoCenilma mecnierma da sazogado moRvawem –<br />

batonma beno balavaZem sapatio adgili daimkvidra im swavlulTa<br />

Soris, romlebmac saqarTveloSi gansakuTrebuli


oli Seasrules calkeuli mecnieruli mimarTulebis<br />

dasaxvasa da ganviTarebaSi. batonma benom saqarTveloSi<br />

safuZveli Cauyara ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis iseTi dargebis<br />

ganviTarebas, rogoricaa gravimetria, dedamiwis mimoqcevebi<br />

da dedamiwis qerqis dinamika.<br />

didi madlierebiT minda aRvniSno, rom baton benos Tavisi<br />

xangrZlivi mecnieruli moRvaweobis yvela etapze WeSmaritad<br />

megobruli urTierToba akavSirebda mecnier-geologebTan.<br />

Mmas kargad hqonda gaTviTcnobierebuli, rom ge<strong>of</strong>ozika<br />

da geologia mWidrod aris erTmaneTTan dakav-<br />

Sirebuli da seismurad aqtiuri kavkasiis teritoriis siRrmuli<br />

agebulebis umniSvnelovanesi problemebis maRal<br />

mecnierul doneze gadaWra geologiuri informaciis gareSe<br />

SeuZlebelia.<br />

saqarTvelos da azerbaijanis madneuli da navTobis<br />

sabadoebis kompleqsuri Seswavlis procesSi batonma benom<br />

daamuSava da danerga sasargeblo namarxebis Zebna-Ziebis<br />

axali ge<strong>of</strong>izikuri meTodebi. maRal mecnierul doneze<br />

Seiswavla kavkasiis da mosazRvre regionebis dedamiwis<br />

qerqis da zeda mantiis fizikuri Tvisebebis, siRrmuli<br />

agebulebisa da dinamikis problemebi. mis mier damuSavebuli<br />

meTodis safuZvelze, romelic iTvaliswinebda geologiur<br />

monacemebsac, Catarda did farTobze simZimis Zalis<br />

anomaliebis raodenobrivi interpretacia. mimoqcevebis<br />

movlenebze dakvirvebebis Sedegad batonma benom Seiswavla<br />

dedamiwis Siga agebulebis da drekadobis Tvisebebi da<br />

amiT dasabami misca globalur ge<strong>of</strong>izikur kvlevebs, romel-<br />

Ta Sedegebi aisaxa ramodenime monografiaSi.<br />

gansakuTrebul mniSvnelobas iZens batoni benos xelmZRvanelobiT<br />

Catarebuli kvlevebi, romelTa mizans warmoadgenda<br />

teqtonikuri da teqnogenuri procesebis gavlenis<br />

dadgena msxvil hidronagebobaTa mdgradobaze.<br />

batoni benos xelmZRvanelobiT da uSualo monawileobiT<br />

Seiqmna da gamoica uaRresad didi mniSvnelobis mecnieruli<br />

naSromebi kavkasionisa da amierkavkasiis miwis<br />

qerqis siRrmuli agebulebis Sesaxeb, romlebic geologebs<br />

did samsaxurs uweven geodinamikuri modelebis SeqmnaSi.<br />

misi aqtiuri monawileobiT Sedgenilia kavkasiis seismuri<br />

daraionebis da miwisZvrebis grZelvadiani prognozis ruke-<br />

35


i. Mmisve redaqtorobiT gamoqveynda 1:1000000-ani masStabis<br />

kavkasiis pirveli gravimetriuli ruka, romelmac gamosvlisTanave<br />

didi mowoneba daimsaxura.<br />

didia batoni benos, rogorc umaRlesi skolis pedagogis<br />

Rvawlic. Tbilisis saxelmwifo universitetSi man Camoayaliba<br />

da saTaveSi Caudga Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />

kaTedras, sadac aRizarda araerTi saxelovani mecnieri.<br />

Zalze faseulia misi damsaxureba ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

qarTuli terminologiis SeqmnaSi.<br />

yovelive zemoT Tqmuls ar SeiZleba ar davumatoT batoni<br />

benos gamorCeuli piraduli Tvisebebi – saocari<br />

kacTmoyvareoba, keTilSobileba da gulisxmiereba.<br />

gamovxatav ra uRrmes pativiscemas batoni benosadmi, minda<br />

didi mowiwebiT mivuloco mas es SesaniSnavi TariRi da<br />

vusurvo kvlavac mxned y<strong>of</strong>na da janmrTeloba.<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis<br />

direqtori, geografiis akademiuri<br />

doqtori n. bolaSvili,<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, geogr. mecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. gobejiSvili<br />

36<br />

baton benediqte balavaZes<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors, saqarTvelos<br />

mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor benediqte konstantines<br />

Ze balavaZes 100 weli Seusrulda. mecnierul Sroma-<br />

Si, ojaxis, megobrebisa da samSoblos siyvarulSi gatarebuli<br />

wlebi - ramdenis mTqmelia es 100 weli. es xom er-<br />

TeulTa xvedria!<br />

mis saxelTan dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />

mecnierebis ganviTarebis saxelovani furclebi - xangr-<br />

Zlivi da dauRalavi SemoqmedebiTi SromiT beno balavaZem<br />

mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />

ganviTarebisa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man<br />

pirvelma Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniS-


vnelovani dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi<br />

da amiT didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis<br />

qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis<br />

SeswavlaSi.<br />

benediqte balavaZis xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />

Seiqmna gravimetriuli laboratoria (SemdgomSi gany<strong>of</strong>ileba),<br />

romelic saqarTveloSi am dargis kvlevebisa da<br />

mecnieruli kadrebis momzadebis mTavar centrad iqca.<br />

batonma benom ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />

muSaobis periodSi mniSvnelovani wvlili Seitana<br />

institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />

fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />

fizikis ganviTarebaSi. gaaZliera samcniero-kvleviTi bazebi<br />

da kontaqtebi monaTesave organizaciebTan, instituti gaxda<br />

erT-erTi mowinave samecniero dawesebuleba, romelic aqtiurad<br />

monawileobda yvela sakavSiro da saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />

RonisZiebaSi.<br />

aRsaniSnavia beno balavaZis pedagogiuri moRvaweoba iv.<br />

javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi,<br />

romelsac igi 1938 wlidan eweva fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis<br />

kaTedraze. man aRzarda 20-ze meti mecnierebis kandidati,<br />

romelTagan eqvsma daicva sadoqtoro disertacia. mecnierTa<br />

am pleadis erTi nawili xelmZRvanel rols asrulebs<br />

saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi.<br />

mravalferovania batoni beno balavaZis samecniero-organizaciuli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs<br />

Tundac ubralo CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis<br />

manZilze asrulebda da axlac asrulebs.<br />

xangrZlivi da aqtiuri samecniero, pedagogiuri da sazogadoebrivi<br />

muSaobisTvis igi dajildoebulia ordenebiT,<br />

diplomebiTa da premiebiT.<br />

CvenTvis gansakuTrebiT sasiamovnoa imis aRniSvna, rom baton<br />

benos didi megobroba akavSirebda misi Taobis cnobil<br />

qarTvel geografebTan.<br />

vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqcia, samecniero<br />

sabWo da mecnier-TanamSromlebi guliTadad gilocavT,<br />

batono beno, RirsSesaniSnav TariRs – dabadebidan 100<br />

wlisTavs. gisurvebT janmrTelobas, mxneobasa da xangrZliv<br />

sicocxles.<br />

37


kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />

institutis direqtori, teq. Mmecn. Ddoqt. Pp. rekvava,P<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, saq. mecn. akad. wevr.-kor.<br />

pr<strong>of</strong>esori g. gabriCiZe<br />

38<br />

Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />

Kkiriak zavrievis saxelobis instituti mogesalmebaT didi<br />

pativiscemiT da siyvaruliT Tqvens mSvenier iubileze. Tqvens<br />

axalgazrdul wlebs daemTxva Cveni institutisa d Tqveni mSobliuri<br />

institutis, ge<strong>of</strong>izikis institutis Camoyalibeba. MmaT<br />

Soris TanamSromlobam Tavidanve SeiZina saqmiani da megobruli<br />

urTierTobebis forma. Cven erTdros erT SenobaSic vsaxlobdiT<br />

da bevri Cveni TanamSromeli erTmaneTs piradad icnobda<br />

da megobrobda.<br />

samocdaaT welze meti gavida mas mere da Cveni institutebis<br />

TanamSromloba kvlav nay<strong>of</strong>ierad grZeldeba. Yyvelaferi ki<br />

daiwyo imiT, rom, jer kidev Cveni institutebis Camoyalibebamde,<br />

Cveni institutis damaarsebeli, samSeneblo meqanikisa da seismomedegi<br />

mSeneblobis cnobili specialisti, kiriak zavrievi<br />

erTis mxriv, da meores mxriv, cnobili seismologi evgeni biusi<br />

mogvevlinen im or pirovnebad, romlebmac ZiriTadad itvirTes<br />

da SesZles unikaluri istoriuli da udidesi praqtikuli mniSvnelobis<br />

dokumentis Seqmna: «Òåõíè÷åñêèå óñëîâèÿ<br />

ïðîåêòèðîâàíèÿ è ïîñòðîéêè â ñåéñìè÷åñêèõ ðàéîíàõ ÇÑÔÑÐ<br />

ãðàæäàíñêèõ è èñêóññòâåííûõ ñîîðóæåíèé.» am dokumentisadmi<br />

miZRvnil ganmartebiT xasiaTis masalaSi Tqven naxavT brwyinvale<br />

azrebs da Tamam gancxadebebs. MmiwisZvrebisas Cveni qalaqebis,<br />

dasaxlebuli punqtebisa da mosaxleobis usafrTxoeba gaxda<br />

Cveni ori institutis saerTo sazrunavi wlebis ganmavlobaSi.<br />

Tqvens mier da Tqveni iniciativiT ganxorcielebuli kvlevebis<br />

Sedegebi dedamiwis qerqis dinamikis dargSi, seismologiisa da<br />

miwisZvris prognozirebis sferoSi, Zvirfasi SenaZenia am mimarTulebiT.<br />

Aamas unda daumatoT enguris kaSxalTan ganlagebuli laboratoriis<br />

mravalwliani dakvirvebebis unikaluri monacemebi,<br />

saqarTvelos teritoriis seismuri daraionebis albaTuri rukebi,<br />

seismologiuri dakvirvebebis sadgurebis qseli da sxva mravali<br />

sasikeTo saqmeebi, ganxorcielebuli Tqveni institutis mier.


Bbatono beno, mebaReoba y<strong>of</strong>ila Tqveni sayvareli saqmianoba.<br />

MmSvenieri gatacebaa – mebaReoba adamianis bunebas gamoxatavs<br />

da raRacis movlasa da gaxarebas gulisxmobs. GgadaxedeT<br />

Tqvens mravalwlian moRvaweobas mebaRis TvaliT da naxavT, rom<br />

misi Sedegebi mSvenieria. icocxleT da ixareT!<br />

hidrometeorologiis institutis direqtori,<br />

mecn. akad. doqtori T. cincaZe,<br />

samecniero sabWos Tavmjdomare, fiz.-maT. mecn.<br />

doqtori n. begaliSvili<br />

K<br />

didad pativcemulo batono beno!<br />

dabadebis esoden mniSvnelovani TariRis aRsaniSnavad<br />

hidrometeorologiis institutisTvis udidesi pativi da<br />

sixarulia mogesalmoT Tqven, qarTuli ge<strong>of</strong>izikis patriarqsa<br />

da erT-erT gamoCenil fuZemdebels.<br />

mecnierebaSi Tqveni fundamenturi wvlilis fonze Cven<br />

aRvniSnavT mxolod im momentebs, romlebic uSualodaa<br />

dakavSirebuli hidrometeorologiis institutis 56-wlian<br />

saqmianobasTan.<br />

Tqven Rirseulad gaagrZeleT Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetSi pr<strong>of</strong>. mixeil nodias mier Camoyalibebuli<br />

ge<strong>of</strong>izikis kaTedris xelmZRvaneloba, ramac uzrunvelyo<br />

am dargSi mravali mecnierisa da praqtikosis momzadeba.<br />

aTeuli wlebis manZilze es specialistebi ganapirobebdnen<br />

saqarTveloSi iseTi aqtualuri dargebis ganviTarebas,<br />

rogoricaa seismologia, saZiebo ge<strong>of</strong>izika, Rrublebis<br />

fizika da naleqebze xelovnuri zemoqmedeba, dedamiwisa da<br />

atmosferos fizikis sxva mniSvnelovani mimarTulebebi.<br />

kerZod, Tqveni xelmZRvanelobis periodSic ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis TaosnobiT warmoebulma setyvasTan brZolis<br />

ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebulma samuSaoebma ganviTareba hpova,<br />

raSic instituts saqmian partniorobas uwevda hidrometeorologiis<br />

instituti.<br />

umniSvnelovanes faqtorad migvaCnia Tqveni upirobo da<br />

mudmivi mxardaWera Cveni institutisa im uTanasworo brZo-<br />

39


laSi, romelic Cvenma koleqtivma gadaitana bolo wlebis<br />

manZilze agresiuli Seviwrovebisa da daTrgunvis Sedegad.<br />

am brZolaSi gadamwyveti roli Seasrula Tbilisis<br />

ge<strong>of</strong>izikuri observatoriis Senobis arsebobam, romlis<br />

rogorc istoriuli da arqiteqtoruli Zeglis SenarCuneba-<br />

Si Tqveni roli daufasebelia. institutis direqtorTan<br />

akad. givi svaniZesTan erTad Tqven udidesi Rvawli gaswieT<br />

am SenobaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis muzeumis SeqmnaSi,<br />

ramac garkveuli wvlili Seitana hidrometeorologiis<br />

institutis fizikur gadarCenaSi.<br />

didi madlierebiT gvinda aRvniSnoT, agreTve, Tqveni ubadlo<br />

enTuziazmiT savse saqmianoba ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />

leqsikonis Sesaqmnelad, raSic Tqven Rirseul daxmarebas<br />

giwevdnen Cveni institutis Rvawlmosili mecnierebi.<br />

Cveno Zvirfaso maswavlebelo da kolegav, yovelive zemoTqmulidan<br />

gamomdinare kidev erTxel mogesalmebiT Tqvens<br />

aswlian iubileze da madlobas mogaxsenebT yvela im saqmeebisTvis,<br />

romlis Sesrulebac SesZeliT mecnierebaSi da<br />

sazogadoebriv cxovrebaSi xangrZlivi da nay<strong>of</strong>ieri moRvaweobis<br />

gzaze.<br />

ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomare<br />

fiz.-maT. mecn. doqtori z. cqvitiniZe<br />

Rrmadpativcemulo batono benediqte!<br />

G<br />

gilocavT RirsSesaniSnav TariRs, romelic emTxveva dabadebis<br />

100 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis dawyebis 75<br />

wlisTavs!<br />

Tqvens mier gavlili saukunovani cxovrebis gza efuZneba<br />

rogorc erovnuli, aseve ms<strong>of</strong>lio masStabis samecniero da pedagogiuri<br />

moRvaweobis Sedegebs. Ees gza dakavSirebulia udidesi<br />

Sromismoyvareobisa da adamianuri sikeTis gamovlenasTan.<br />

igi moicavs TqvenTvis damaxiasiaTebel – dakisrebul movaleobaTa<br />

udidesi pasuxismgeblobiT da TavdadebiT Sesrulebas. is<br />

cocxali propagandaa im udidesi RvTiuri madlisa, romelsac<br />

iZleva ganaTleba, agreTve adamianebTan da bunebasTan uSualo<br />

da uangaro urTierToba.<br />

40


Tqvens saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />

aRorZinebis da ganviTarebis saxelovani furclebi.<br />

GgansakuTrebulia Tqveni wvlili ge<strong>of</strong>izikis perspeqtiuli mimarTulebebis<br />

Camoyalibebisa da axalgazrda kadrebis aRzrdis<br />

saqmeSi. GgansakuTrebiT mniSvnelovania Tqvens mier ganxorcielebuli<br />

kvlevebi – sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis<br />

qerqis agebulebis gravimetriuli meTodikebis damuSavebis,<br />

simZimis Zalis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebis amoxsnis,<br />

dedamiwis qerqis mimoqceviTi deformaciebisa da dinamikis saqme-<br />

Si, rasac Tan axlavs miRebuli Sedegebis aRiareba. AaRsaniSnavia<br />

Tqveni gamokvlevebi kavkasiis regionis dedamiwis qerqis<br />

da zeda mantiis agebulebisa da fizikuri Tvisebebis dadgenis<br />

mimarTulebiT.<br />

Tqveni xangrZlivi da mravalmxrivi moRvaweobidan ikveTeba<br />

gansakuTrebuli wvlili erovnuli garemosdacviTi koncefciisa<br />

da ekologiuri usafrTxoebis CamoyalibebisaTvis myari<br />

mecnieruli da sakadro safuZvlebis Seqmnis mxriv. Tqveni moqalaqeobrivi<br />

da pr<strong>of</strong>esiuli magaliTi erT-erTi ganmsazRvreli<br />

safuZvelia qveynis garemosdacviTi pr<strong>of</strong>ilis saxelmwifo<br />

da arasamTavrobo struqturebSi gaerTianebuli qarTveli<br />

ekologebis nay<strong>of</strong>ieri TanamSromlobisaTvis – Cveni samSoblos<br />

erovnuli faseulobis, unikaluri bunebis dacvisa da misi<br />

simdidris racionaluri gamoyenebis saqmeSi.<br />

Bbatono benediqte!<br />

kidev erTxel suliTa da guliT gilocavT amagdar mecniersa<br />

da mamuliSvils, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis WeSmarit qomagsa da<br />

patriarqs – saxelovan saukunovan iubiles. xangrZliv da nay<strong>of</strong>ier<br />

cxovrebiseul gzaze Tqvens mier ganxorcielebuli praqtikuli<br />

saqmianoba da samecniero-pedagogiuri moRvaweoba samagaliToa<br />

qarTveli ge<strong>of</strong>izikosebisa da ekologiis sxvadasxva<br />

dargebSi moRvawe pr<strong>of</strong>esionalebisaTvis.<br />

Eekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis saxeliT gisurvebT<br />

janmrTelobasa da simxneves!<br />

41


saqarTvelos mecnierebaTa istoriis<br />

sazogadoebis prezidenti teqn. Mmecn. doqt.,<br />

pr<strong>of</strong>esori r. Ciqovani<br />

42<br />

batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />

mamuliSvilo!<br />

M mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba guliTadad<br />

gilocavT Tqven, gamoCenil mecniers saqarTvelos mecniereba-<br />

Ta erovnuli akademiis Rvawlmosil wevrs, saxelmwifo premiis<br />

laureats, SesaniSnav pedagogs, sazogado moRvawes da didbunebovan<br />

pirovnebas unikalur dResaswauls – 100 wlis iubiles.<br />

Bbatono beno, Tqven udidesi Rvawli dasdeT saqarTveloSi<br />

ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas. Tqven brZandebiT Tqvens<br />

mier Camoyalibebuli da ganviTarebuli samecniero mimarTulebis<br />

- gravimetriis ucvleli Tavkaci.<br />

saocrad mravalferovani da farToa Tqveni SemoqmedebiTi<br />

moRvaweobis areali, rac Tqveni xangrZlivi mecnieruli, organizatoruli<br />

da sazogadoebrivi saqmianobis Tvalis odnav gadavlebiTac<br />

dasturdeba. Tbilisis saxelmwifo universitetsa<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi Tqveni nay<strong>of</strong>ieri<br />

moRvaweobis CamonaTvali Sors wagviyvanda. AaRvniSnavT<br />

mxolod, rom yvelgan datoveT originaluri kvali, didi<br />

sikeTis kvali, romelic kolegebis uRrmesi pativiscemiTa da<br />

siyvaruliTaa gaSuqebuli.<br />

Bbatono beno, mTeli sazogadoebis, vityodi, mTeli xalxis<br />

gulwrfeli siyvaruli ganapiroba ara marto titanuri SromiT<br />

miRweulma mecnierulma Sedegebma, aramed saukeTeso pirovnulma<br />

Tvisebebmac: Ggasaocari Tavmdabloba, kacTmoyvareoba, sidinje,<br />

axalgazrdebze zrunva da Tqveni xasiaTis mravali sxva Tviseba.<br />

YyovelTvis aRtacebas iwvevda yvelaSi, RvTisnieri adamianiao,<br />

amboben aseTze da Tqven namdvilad RvTisnieri brZandebiT.<br />

Tqveni aqtiuri mravalmxrivi moRvaweoba dadasturebulia<br />

mravali jildoTi, romlebic Tqven mogeniWaT.<br />

Mmecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba siamovnebiT<br />

aRniSnavs Tqvens moRvaweobas saqarTvelos mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomared y<strong>of</strong>nis dros.


Tqveni broSurebi da statiebi mecnierebis popularizaciis xaziT<br />

misabaZi magaliTia.<br />

GgverwmuneT, ar daviRlebiT Tqvendami pativiscemisa da siyvarulis<br />

grZnobis gamoxatvaSi. Mmagram neba momeciT uSualod<br />

gadavide madlobebze.<br />

Bbatono beno:<br />

madloba, rom brZandebiT CvenTan, qveynisaTvis gaweuli Sromis<br />

Sedegad miRebuli mdidari WirnaxuliT, Tqveni 100 wlis iubileze.<br />

madloba, rom sicocxlis xangrZlivobiT r e k o r d s m e n i<br />

gaxdiT bunebismetyvelebisa da teqnikis sferoSi moRvawe mecnierebs<br />

Soris. Aamas adasturebs Cvens mier Catarebuli specialuri<br />

Zieba ms<strong>of</strong>lios gamoCenil mecnierTa sicocxlis xangr-<br />

Zlivobis dasadgenad. ramac gviCvena, rom yvelani ukan CamoitoveT,<br />

odnav mogiaxlovdaT gamoCenili fizikosi lui de<br />

broili.<br />

Mmadloba, rom Cvens mxcovan mecnierebs mieciT didi imedi<br />

xangrZlivi cxovrebisa da stimuli aqtiuri moRvaweobisa 100<br />

wlamde mainc, miT umetes, rom maT mxrebzea is didi samecniero<br />

potenciali, romelic jer kidev gaaCnia saqarTvelos. AamasTan<br />

dakavSirebiT, xom ar iqneboda samarTliani Semotaniliyo mecnieris<br />

sicocxlis da moRvaweobis xangrZlivobis etaloni – 2b.<br />

(gavSifrav – b.b. anu benediqte balavaZe 100).<br />

vusurvebT yvela qarTvel mecniers mxned moswrebodes erTi<br />

sruli etalonis Sesabamis iubiles.<br />

Tqven ki, batono beno, gisurvebT Tqvens ojaxTan erTad didxans<br />

janmrTelobas da bednierebas.<br />

bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos<br />

Tavmjdomaris moadgile, saq. sainJinro akademiis<br />

wevr.-kor., pr<strong>of</strong>esori p. asaTiani<br />

D<br />

didad pativcemulo batono benediqte!<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos saxeliT gilocavT<br />

Tqven da mTlianad qarTul samecniero sazogadoebas am RirsSesaniSnav<br />

dRes – Tqvens 100 wlisTavs.<br />

43


Tqven iubilesTan erTad Cven dRes, xom vzeimobT Cveni qarTuli<br />

mecnierebis matianis iubilesac.<br />

Tqvens mier gavlili SesaniSnavi gza mecnieris, pedagogisa<br />

da sazogado moRvawisa, es xom qarTuli mecnierebis cocxali<br />

istoriaa da Cven dRes udaod bednierebi varT, rom Tqvens moRvaweobaze<br />

Tqveni100 wlisTavisadmi miZRvnil saiubileo sxdomaze<br />

vlaparakobT awmyo droSi, momavali perspeqtivebis WrilSi.<br />

45 weli gavida, rac saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidentis<br />

akad. niko musxeliSvilis gankargulebiT gaixsna sabWo,<br />

romlis muSaobaSi da ganviTarebaSi Tqven CaebiT TqvenTvis Cveuli<br />

energiiTa da SemarTebiT akad. r. dvalTan da pr<strong>of</strong>. v. parka-<br />

ZesTan erTad 1964-1998 ww. 1998 w. ki Tqven arCeuli iyaviT am<br />

sabWos Tavmjdomared da sabWom Tqveni xelmZRvanelobiT daiwyo<br />

principulad axali samecniero mimarTuleba. sabWoSi mecnierebis<br />

da teqnikis istoriis meTodologiis safuZvelze<br />

muSavdeba informaciis sistemebis erTiani meTodologia. Aaq<br />

Cven vxedavT kanonzomier korelacias Tqvens SemoqmedebiT interesebSi<br />

– ge<strong>of</strong>izikaSi modelirebidan Tqven gadaerTed informaciul<br />

sistemebis modelirebis samecniero saorganizacio<br />

momsaxureobaze, romelsac energiis dauzigavad dResac agr-<br />

ZelebT, maSinac ki, rodesac ase vaJkacurad upirispirdebiT Tqveni<br />

mSvenieri asakis gamowvevas da amiT amtkicebT adamianis resursebis<br />

primats mis fizikur mdgomareobasTan mimarTebaSi.<br />

Ddae didxans, mravali wlis manZilze mogveces saSualeba<br />

mogilocoT Tqveni dabadebis dRe TqvenTan da Tqvens mSvenier<br />

ojaxTan erTad.<br />

Raniris sajaro skolis pedagogi c. mebuke<br />

44<br />

qalbatonebo da batonebo!D<br />

CemTvis didi pativia am RirsSesaniSnav dRes samtrediis<br />

raionis gamgeobis, Raniris sajaro skolis pedagogiuri koleqtivisa<br />

da moswavle axalgazrdobis saxeliT gulTbilad mogesalmoT<br />

da Cvens saxelovan Tanamemamules baton benediqte balavaZes<br />

mivuloco dabadebis 100 weli.<br />

100 weli. . . batono beno! cxovrebis ra grZeli gza ganvleT,<br />

ramdeni nay<strong>of</strong>ieri Sroma da jafa gaswieT, rogorc Tqven


ambobT: “miyvarda Sroma da zogjer zomaze metadac.” swored<br />

aseTma dauRalavma Sromam migiyvanaT mecnierebis umaRles<br />

karibWesTan!<br />

Zvirfaso megobrebo, Cveni dRevandeli iubilari batoni benediqte<br />

didi pativiscemiTa da siyvaruliT sargeblobs mSobliur<br />

s<strong>of</strong>elSi. Cven dRes mxolod ramdenime kacisagan Semdgari<br />

delegacia CamovediT, magram Tan CamovitaneT mTeli raionis,<br />

s<strong>of</strong>lis udidesi siTbo, uRrmesi siyvaruli da gulTbili pativiscema<br />

sayvareli mamuliSvilisadmi.<br />

D dRes am darbazSi ramdeni Tbili sityva da tkbili mogonebebi<br />

iRvreba, ramdeni mquxare taSi da ovacia gaismis es namdvilad<br />

daimsaxura batonma benom Tavisi maRali adamianuri<br />

TvisebebiT, romelic mas axasiaTebs yvelas mimarT Tavmdabloba,<br />

saTnoeba, siTbi, siyvaruli, patiosneba da keTilSobileba.<br />

amis dasadastureblad is faqtic sakmarisia, rom mas mSobliur<br />

s<strong>of</strong>elTan kavSiri ar gauwyvetia, arc mSobliuri skolisaTvis<br />

dauklia yuradReba da gulisxmiereba. Aam darbazSi br-<br />

Zandebian ge<strong>of</strong>izikis institutis TanamSromlebi, romelTac kargad<br />

axsovT albaT ge<strong>of</strong>izikis institutis Sefoba Raniris sajaro<br />

skolasTan. MmaTi iniciativiT ganmtkicda skolis materialur<br />

– teqnikuri baza, kabinet – laboratoriebi Seivso TvalsaCino<br />

xelsawyo – iaraRebiT da rac mTavaria moewyo informatikisa<br />

da gamoTvliTi teqnikis kabineti, rac im periodSi iSviaToba<br />

iyo.<br />

swored amitom gamovxatavT did madlierebas da uRrmes pativiscemas<br />

batoni benosadmi.<br />

Aam da sxva keTilSobiluri saqmianobisaTvis batoni beno 1985<br />

wels airCies samtrediis raionis sapatio moqalaqed.<br />

Taoba Taobas cvlis.<br />

Mminda davarwmunoT batoni benediqte, rom misi mSobliuri<br />

skolis pedagogiuri koleqtivi kvlavac saxelovan tradiciebze<br />

aRzrdian momaval Taobebs, rom maT amayad iaron winaparTa<br />

mier gakvalul gzaze.<br />

Bbatono beno! EerTxel kidev minda gulTbilad mogesalmoT,<br />

uRrmesi pativiscema da siyvaruli gamovxato Tqvendami.<br />

MmogilocavT iubiles da gisurvebT kvlav da kvlav mzegrZelobas,<br />

dRegrZelobas Cveni erisa da samSoblos sakeTildReod.<br />

45


“ dRegrZel sicocxles naziareb guls!”<br />

(eZRvneba baton benediqte balavaZis<br />

100 wlis iubiles)<br />

Cveni qveynis saxeli rom<br />

qveyanaze ganTqmulia,<br />

bevris sisxliT Cveni qveynis<br />

tramalebi morwyulia.<br />

Ggaixarebs Cveni miwa<br />

cas miswvdeba sixaruli,<br />

yvelas Senebr rom gaaCndes<br />

am mamulis siyvaruli.<br />

Sen asi wlis ver iqnebi,<br />

Sen yoveldRe ibadebi,<br />

momavali Taobebi<br />

aris Seni debi, Zmebi.<br />

mogilocavT iubiles<br />

s<strong>of</strong>eli da Cveni skola,<br />

marTlac rom saamayoa<br />

SenisTana Svilis yola.<br />

kidev erTi asi weli,<br />

rom dagvixvde codnis farad,<br />

Taobebma Seni gzebiT<br />

rom iaron sul win marad.<br />

LlaSa gvalia<br />

Raniris sajaro skolis IX klasis moswavle.<br />

46


asociacia “savanes”-s prezidenti<br />

xaCatur varTanianci<br />

saqarTvelos saukunis adamianTa<br />

asociacia “savane”-s<br />

sigeli<br />

asi wlis iubilars, baton benediqte balavaZes, SesaniSnav<br />

pirovnebas, saxelovan fizikoss, akademikoss, did moRvawes da<br />

did inteligents.<br />

Bbatono benediqte, Tqven 100 weli icxovreT kacurad, Rirseulad,<br />

100 weli iRvaweT mecnierebisa da samSoblos sakeTildReod,<br />

dauRalavad, SemarTulad, muxlmoudreklad.<br />

Uufali yvelas ar aZlevs am wlebs, mxolod Tqven mogecaT<br />

im RvawlisaTvis, rac Tqven gaswieT 12 wlis manZilze, saqarTvelos<br />

uxucesTa sabWoSi, “savaneSi”, rodesac iyaviT misi Seucvleli<br />

Tavmjdomare.<br />

RmerTsa da bunebis Zalas vTxov, rom SemdgomSic kvlav ase<br />

energiulad SegZlebodeT xalxisa da mecnierebisaTvis samsaxuri.<br />

. .<br />

MmravalJamier. . .<br />

100 wlis iubile - kavkasiis xalxTa megobrisa!<br />

Ffizikoss, akademikoss, did moRvawesa<br />

Dda SesaniSnav pirovnebas,<br />

Bbaton benediqte balavaZes,<br />

B batono benediqte, marTlac rom batono,<br />

sikeTe daberda, sul cota 100 wliT,<br />

Tqven ar giberdebaT eg guli arodes<br />

da Tqven kavkasias Tavs adgas arwivi!<br />

maSinac, rodesac gava 100 weli,<br />

Tqven gamogaCenen saqmeni saqveynod<br />

da sulSi ifrenen laRi arwivebi<br />

47


winaT rom sivrce da simaRle ar eyoT!<br />

Bbatono benediqte, dRes Tqveni rTvelia,<br />

uxvia, Zvirfaso, Tqveni mosavali,<br />

fizikis kanoniT, siyvaruls frTebians<br />

izidavs warsulis didi momavali!!!<br />

Mmzia xeTaguri<br />

2009 wlis 25 ivnisi, Tbilisi<br />

saorganizacio komitetis Tavmjdomare,<br />

mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

direqtori, mecnierebaTa akademiuri<br />

doqtori nugzar Rlonti<br />

Rrmadpativcemulo sazogadoebav!<br />

mxcovani mecnieris saukunovanma iubilem farTo gamoxmaureba<br />

hpova rogorc Cveni, aseve ucxo qveynebis mecnierTa<br />

Soris. saiubileo TariRTan dakavSirebiT mosulia misaloci<br />

depeSebi da werilebi, romelTa wakiTxva sakmao dros<br />

moiTxovs. Aamitom, neba momeciT Semosuli misalocebi gadavce<br />

batoni benos ojaxs da me Semovifarglo mxolod sazRvargareTidan<br />

Semosuli depeSebis CamoTvliT:<br />

1. baton benos aswlovan iubiles ulocavs ruseTis<br />

mecnierebaTa akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtori,<br />

akademikosi a. gliko;<br />

2. moskovidan movida misaloci depeSa nina da azar<br />

gamburcevebis ojaxidan;<br />

3. q. kievidan saiubileo TariRs ulocavs ukrainis mecnierebaTa<br />

erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori,<br />

akademikosi v. starostenko;<br />

4. misaloci depeSa miRebulia q. baqodan, romelsac xels<br />

awers azerbaijanis erovnuli akademiis seismuri samsax-<br />

48


uris respublikuri centris generaluri direqtori – g.<br />

eTirmiSli;<br />

5. mexikodan misaloci depeSa gamoagzavna batoni benos<br />

y<strong>of</strong>ilma studentma, mexikos ge<strong>of</strong>izikis institutis pr<strong>of</strong>esorma<br />

– b-ma a. gogiCaiSvilma;<br />

6. slovakiidan – doqtori lako holko ulocavs b-n<br />

benos dabadebis 100 wlisTavs;<br />

7. planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli<br />

– aRmasrulebeli direqtori – eduardo de madleri –<br />

saukeTeso survilebiT ulocavs b-n benos saiubileo TariRs;<br />

8. misaloci depeSa gamogzavna geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso kavSiris Tavmjdomarem, pr<strong>of</strong>esorma alik<br />

ismail-zadem;<br />

9. sainteresoa, rom q. kievidan ala da taras lebedevebma<br />

misaloci depeSa leqsis saxiT gamogzavnes.<br />

Mminda gacnoboT, rom sxdomaze wakiTxuli misalocebis<br />

garda, Semosulia aTeuli misaloci adresebi sxvadasxva<br />

organizaciebidan, romlebTanac uSualo kavSiri hqonda da<br />

aqvs b-n benos.<br />

Mminda visargeblo SemTxveviT da saorganizacio komitetis<br />

saxeliT uRrmesi madloba movaxseno saqarTvelos<br />

mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidiums da piradad<br />

Tqven batono prezidento, saiubileo sxdomis momzadebaSi<br />

moraluri da materialuri mxardaWerisaTvis; aseve, didi<br />

madloba minda vuTxra iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis SemoqmedebiT jgufs, romelmac<br />

gadaiRo, daamontaJa da warmogvidgina dokumentiuri<br />

filmi, romelic Tqven sxdomis dasawyisSi ixileT.<br />

uRrmesi madlierebis grZnoba minda gamovxato b-n benos<br />

Svilebis – qalbatoni marinasa da b-ni mixeilis mimarT,<br />

romlebic yoveldRiur kontaqtSi iyvnen saorganizacio<br />

komitetTan, rom dRevandeli dRisaTvis lamazad movmzadebuliyaviT;<br />

Tu rogor gamogvivida es, ukve sxva saqmea.<br />

uRrmes madlobas movaxsenebT samtrediis raionis s<strong>of</strong>.<br />

Raniris delegacias, romlebmac marTlac rom mSobliuri<br />

milocva moumzades b-n benos. madloba minda vuTxra saorganizacio<br />

komitetis wevrebs, romlebmac yvelaferi iRones,<br />

49


om dRevandel iSviaT saiubileo TariRs sadResaswaulo<br />

xasiaTi mieRo.<br />

Ddabolos, minda madloba vuTxra dRevandel saiubileo<br />

sxdomaze gamosul pativcemul mecnierebs da ara marto<br />

mecnierebs. madloba minda giTxraT Tqven, Rrmadpativcemulo<br />

damswre sazogadoebav mobrZanebisaTvis da saiubileo<br />

sxdomaSi monawileobis miRebisaTvis. survils gamovTqvam<br />

TiToeuli Tqvengani y<strong>of</strong>iliyos sakuTari saukunovani iubiles<br />

momswre da monawile. TqvenTan erTad kidev erTxel<br />

vulocav Cvens saamayo xandazmul mecniers, baton benos<br />

dRevandel dRes da vusurveb kvlavac misTvis Cveuli energiiT<br />

y<strong>of</strong>iliyos qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis samsaxurSi.<br />

gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />

M ucxoeTidan miRebuli misalmebani<br />

Èç Ìîñêâû:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Ñ ðàäîñòüþ è áëàãîãîâåíèåì ïîçäðàâëÿåì Âàñ, ñòàðåéøåãî<br />

ñîâåòñêîãî, ãðóçèíñêîãî ãåîôèçèêà, ó÷åíîãî ñ ìèðîâûì èìåíåì,<br />

êëàññèêà ìèðîâîé ãåîôèçèêè, ñî ñëàâíûì 100-ëåòíèì þáèëååì!<br />

Âàøè çàñëóãè â îáëàñòè ãåîôèçèêè âåëèêè. Âû ñòîÿëè ó èñòîêîâ<br />

ñòàíîâëåíèÿ ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â Ñîâåòñêîì Ñîþçå,<br />

ïðîâåëè ïåðâûå ãðàâèìåòðè÷åñêèå ñúåìêè Êàâêàçà, ñîçäàëè<br />

óíèêàëüíûå ìåòîäèêè ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â ãîðíîé<br />

ìåñòíîñòè. Òðóäíî ïðåóâåëè÷èòü è Âàø âêëàä â ðàçâèòèå ìåòîäîâ<br />

òåîðåòè÷åñêîé ãðàâèìåòðèè, èíòåðïðåòàöèè àíîìàëèé ñèëû<br />

òÿæåñòè, òåîðèè çåìíûõ ïðèëèâîâ. Âû ñäåëàëè î÷åíü ìíîãî è äëÿ<br />

óñïåøíîãî ðàçâèòèÿ ðàáîò ïî ñåéñìè÷åñêîé áåçîïàñíîñòè Êàâêàçà.<br />

Âàøó íàó÷íóþ äåÿòåëüíîñòü, òåñíîå ñîòðóäíè÷åñòâî ñ<br />

Ðîññèéñêèìè ó÷åíûìè ìû ïîìíèì è î÷åíü âûñîêî öåíèì. Èíñòèòóò<br />

ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ ãîðäèòñÿ, ÷òî èìåííî â åãî ñòåíàõ Âû, â<br />

50


àòìîñôåðå èñêðåííåãî äðóæåëþáèÿ, çàùèòèëè êàíäèäàòñêóþ è<br />

äîêòîðñêóþ äèññåðòàöèè.<br />

Ñîòðóäíèêè Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ, ñðåäè êîòîðûõ åñòü<br />

òàêèå, êîòîðûì ïîñ÷àñòëèâèëîîñü ðàáîòàòü, êîíòàêòèðîâàòü è<br />

äðóæèòü ñ Âàìè, ñ áîëüøîé òåïëîòîé âñïîìèíàþò Âàñ è æåëàþò<br />

Âàì äîáðà è ñ÷àñòüÿ!<br />

Ìû èñêðåííå íàäååìñÿ, ÷òî òâîð÷åñêèå è äðóæåñêèå ñâÿçè ìåæäó<br />

ãåîôèçèêàìè íàøèõ ñòðàí ñîõðàíÿòñÿ íà äîëãèå ãîäû.<br />

Îò èìåíè ñîòðóäíèêîâ Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ<br />

Äèðåêòîð ÈÔÇ ÐÀÍ<br />

Àêàäåìèê À.Î. Ãëèêî<br />

Èç Ìîñêâû:<br />

Äîðîãîé Âåíî Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Ìû – âñÿ ñåìüÿ Ãàìáóðöåâûõ – ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿåì Âàñ,<br />

äîñòîéíåéøåãî, âûäàþùåãîñÿ ó÷åíîãî è íàøåãî äîðîãîãî äðóãà ñî<br />

ñïàâíûì þáèëååì. Æåëàåì Âàì çäîðîâüÿ, òâîð÷åñêèõ óñïåõîâ è<br />

áîëüøèõ ðàäîñòåé.<br />

Ìû Âàñ î÷åíü ëþáèì, ÷àñòî âñïîìèíàåì, ðàññêàçûâàåì î Âàñ<br />

íàøèì âíóêàì.<br />

Îò ñåìüè – Íèíà è Àçàðèé Ãàìáóðöåâû.<br />

Èç Êèåâà:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèåíîâè÷!<br />

Èíñòèòóò ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû, âñå ãåîôèçèêè Óêðàèíû<br />

ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþò Âàñ ñ âûäàþùèìñÿ þáèëååì – 100-ëåòèåì<br />

ñî äíÿ ðîæäåíèÿ. Âû – ïàòðèàðõ è êëàññèê ñîâåòñêîé è ãðóçèíñêîé<br />

51


ãåîôèçèêè è ìû ðàäû è ñ÷àñòëèâû òåì, ÷òî ìíîãî è ïðîäóêòèâíî<br />

ñîâìåñòíî ðàáîòàëè, ÷òî íàøè îòíîøåíèÿ âñåãäà áûëè òåïëûìè è<br />

äðóæåñòâåííûìè.<br />

Ìû, äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, âîñõèùàåìñÿ Âàìè êàê<br />

÷åëîâåêîì è ïðîôåññèîíàëîì.<br />

Èñêðåííå æåëàåì Âàì è Âàøèì áëèçêèì âñåãî ñàìîãî-ñàìîãî<br />

äîáðîãî è ñâåòëîãî, ìû ëþáèì Âàñ.<br />

Äèðåêòîð<br />

Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû,<br />

Àêàäåìèê ÍÀÍ Óêðàèíû Â.È. Ñòàðîñòåíêî<br />

52<br />

Èç Áàêó:<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Îò èìåíè êîëëåêòèâà Ðåñïóáëèêàíñêîãî Öåíòðà<br />

Ñåéñìîëîãè÷åñêîé Ñëóæáû Íàöèîíàëüíîé Àêàäåìèè Íàóê<br />

Àçåðáàéäæàíà è îò ñåáÿ ëè÷íî ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþ Âàñ, íàøåãî<br />

ãîðÿ÷î ëþáèìîãî äðóãà è ñîðàòíèêà ñ 100-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ.<br />

Ýòî ïîèñòèíå çíàìåíàòåëüíàÿ äàòà â Âàøåé æèçíè, âêëþ÷àåò â<br />

ñåáÿ èòîã Âàøåé ÿðêîé íàó÷íîé, ïåäàãîãè÷åñêîé è îáùåñòâåííîé<br />

äåÿòåëüíîñòè. Îãðîìíóþ çíà÷èìîñòü èìåþò ðåçóëüòàòû Âàøèõ<br />

íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé â îáëàñòè ãåîäèíàìèêè â ïîíèìàíèè<br />

òåêòîíè÷åñêèõ ïðîöåññîâ â ñåéñìè÷åñêè àêòèâíûõ ðåãèîíàõ.<br />

Ñîâìåùàÿ îãðîìíóþ ïàëèòðó îáÿçàííîñòåé â ðÿäå íàó÷íîïðîèçâîäñòâåííûõ<br />

ñîâåòîâ, èíñòèòóòîâ, êîìèòåòîâ è ñåêöèé, Âû<br />

âíåñëè áîëüøîé âêëàä â ðàçâèòèå îáùåñòâåííûõ è íàó÷íîîðãàíèçàöèîííûõ<br />

ñâÿçåé ìèðîâîãî ìàñøòàáà.<br />

Áåçãðàíè÷íàÿ ëþáîâü è óâàæåíèå ê Âàì Âàøèõ ìíîãî÷èñëåííûõ<br />

ó÷åíèêîâ è ïîñëåäîâàòåëåé – ýòî ðåçóëüòàò Âàøåé ïëîäîòâîðíîé<br />

äåÿòåëüíîñòè ïî ïîäãîòîâêå âûñîêîêâàëèôèöèðîâàííûõ íàó÷íûõ<br />

êàäðîâ â îáëàñòè ãåîôèçèêè.<br />

Âàøè çàñëóãè ïåðåä îòå÷åñòâîì âûñîêî îöåíåíû<br />

ïðàâèòåëüñòâåííûìè íàãðàäàìè è ÷åëîâå÷åñêîé ëþáîâüþ.


 äåíü Âàøåãî þáèëåÿ îò âñåé äóøè æåëàåì Âàì êðåïêîãî<br />

çäîðîâüÿ è óâåðåíû, ÷òî íàøà äðóæáà è âïðåäü áóäåò ðàçâèâàòüñÿ<br />

è ñïîñîáñòâîâàòü åùå áîëüøåìó ñáëèæåíèþ íàøèõ áðàòñêèõ<br />

íàðîäîâ.<br />

Êðåïêî Âàñ îáíèìàåì è öåëóåìþ<br />

Ñ óâàæåíèåì<br />

Ãåíåðàëüíûé äèðåêòîð Ã.Ä. Åòèðìèøëè.<br />

Mmexikodan:<br />

batono Tamaz!<br />

(mimarTavs pr<strong>of</strong>esor Tamaz WeliZes)<br />

gTxovT gadasceT Cemi gulwrfeli milocva akademikos benediqte<br />

balavaZes RirsSesaniSnav iubilesTan dakavSirebiT. wilad<br />

mxvda didi bedniereba baton benos studenti vy<strong>of</strong>iliyavi 1991-<br />

1993 wlebSi. Mminda yuradReba gavamaxvilo amjerad baton benos<br />

udides pedagogiur Rvawlze da mis uangaro Rvawlze Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetSi, rameTu misi udidesi da pioneruli<br />

kontribucia fundamentalur ge<strong>of</strong>izikaSi isedac udavoa.<br />

batoni beno gaxlavT samagaliTo moZRvari, enTuziazmiT savse<br />

miuxedavad misi asakisa. DdRevandel axalgazrda maswavleblebs<br />

SeSurdebodaT misi muxti da ganumeorebeli improvizacia. Mmisi<br />

leqciebi iyo absoluturad aratrivialuri da Rrma inteleqtiT<br />

daxunZluli. Gge<strong>of</strong>izikis kaTedris yvela studentis<br />

saxeliT minda gamovxato didi madlierebis grZnoba baton benos<br />

mimarT. Aaqve unda aRvniSno samwuxarod ge<strong>of</strong>izikis savalalo<br />

mdgomareoba – anu faqtiurad misi ararseboba qveynis pirvel<br />

universitetSi. vTxov, saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikur sazogadoebas,<br />

mecnierebaTa akademias, mTlianad saqarTvelos inteleqtualur<br />

sazogadoebas da TviT akademikos benediqte balavaZes gadadgan<br />

gadamWreli nabijebi ge<strong>of</strong>izikis dasabruneblad Cvens<br />

erovnul universitetSi. Ddae, batoni benos asi wlisTavi y<strong>of</strong>iliyos<br />

dasabami am saSviliSvilo saqmisa. AalbaT es iqneba<br />

yvelaze didi saCuqari baton benosTvis.<br />

53


Mmarad Tqveni<br />

Ppr<strong>of</strong>. avTo gogiCaiSvili<br />

Gge<strong>of</strong>izikis instituti, mexiko<br />

LABORATORIO INTERINSTITUCIONAL DE MAGNETISMO NAT-<br />

URAL (LIMNA)<br />

INSTITUTO DE GEOFISICA, UNAM – Campus Morelia<br />

Slovakia<br />

Dear pr<strong>of</strong>. Chelidze,<br />

Thank you for the jubillee information. I wish Mr. <strong>Balavadze</strong> all the best on<br />

the occasion <strong>of</strong> his birthday.<br />

All the best to you and your colleagues,<br />

Dr. Laco Holko<br />

Slovakia<br />

(Zvirfaso pr<strong>of</strong>. WeliZe<br />

gmadlobT iubiles Sesaxeb informaciis mowodebisaTvis. vusurveb<br />

baton balavaZes yovelive kargs.<br />

yovelive saukeTeso Tqven da Tqven kolegebs.<br />

doqtori lako holko.<br />

slovakia.)<br />

54<br />

Ed de Mulder<br />

Dear Tamaz,<br />

Please convey my best wishes to Pr<strong>of</strong>. Benedict <strong>Balavadze</strong> for his 100 th<br />

birthday. I hope the party will be great!<br />

Kind resards<br />

Eduardo de Mulder,<br />

Executive Director,


International Year <strong>of</strong> Planet Earth Corporation.<br />

(Zvirfaso Tamaz,<br />

gTxovT gadaceT Cemi saukeTeso survili pr<strong>of</strong>. Bbenediqte<br />

balavaZes misi 100 wlis iubilesTan dakavSirebiT. vimedovneb,<br />

rom wveuleba saukeTeso iqneba!<br />

saukeTeso survilebiT<br />

eduardo de madleri,<br />

aRmasrulebeli direqtori,<br />

planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli.)<br />

UNION GEODESIQUE ET GEOPHYSIQUE INTERNATIONALE<br />

INTERNATIONAL UNION OF GEODESY AND GEOPHYSICS<br />

Dear Academician <strong>Balavadze</strong>,<br />

IUGG Secretary General<br />

Karlsruhe, Germany<br />

It is my great pleasure to warmly and sincerely congratulate you on your<br />

100 th Birthday!<br />

For many years, your pioneering works on the gravite field, deep structure<br />

and geodynamics <strong>of</strong> the Caucasus region and your organization <strong>of</strong> the International<br />

Underground Laboration <strong>of</strong> Earth Tides add the Geodynamical Lab at<br />

the Enguri High Arc Dam have added significantly to the geophysical science.<br />

Your deep involvements in scientific research <strong>of</strong> the <strong>Georgian</strong> <strong>Academy</strong> <strong>of</strong><br />

Sciences and in education <strong>of</strong> the Tbilisi State University have been very fruitful.<br />

Moreover, a few people <strong>of</strong> your talent are so disposed to share themselves<br />

as you have done in your efforts to help gifted scientists to make a successful<br />

scientific career.<br />

On behalf <strong>of</strong> the International Union <strong>of</strong> Geodesy and Geophysics, I would<br />

to thank you for your many outstanding international contributions to the field<br />

<strong>of</strong> geophysics.<br />

I hope that you will enjoy good health and your indefatigable energies for<br />

more years to come.<br />

55


Yours sincerely,<br />

Pr<strong>of</strong>essor Alik Ismail-Zadeh<br />

(geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso kavSiri<br />

Zvirfaso akad. balavaZe,<br />

didi siamovnebiT Tbilad da gulwrfelad gilocavT Tqvens<br />

100 wlisTavs.<br />

mravali wlis ganmavlobaSi Tqveni pioneruli Sromebi<br />

kavkasiis regionis mizidulobis velze, siRrmul struqturaze<br />

da geodinamikaze da Tqvens mier dedamiwis mimoqcevis saerTa-<br />

Soriso miwisqveSa laboratoriisa da geodinamikuro laboratoriis<br />

organizeba enguris kaSxalze didi wvlili iyo ge<strong>of</strong>izikur<br />

mecnierebaSi. Tqveni monawileoba saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis mecnierul kvlevebSi da Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis ganaTlebaSi Zalian Sedegiani iyo. Uufro metic,<br />

Tqveni talantis mqone adamianebidan Zalian cotaa ganwyobili<br />

ise, rom Zala ar daiSuros niWieri mecnierebis dasaxmareblad,<br />

raTa maT warmatebuli mecnieruli kariera gaikeTon, rogorc<br />

es Tqven qeniT. Ggeodiziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kav-<br />

Siris saxeliT me msurs madloba gadagixadoT Tqveni mravali<br />

TvalsaCino saerTaSoriso Rvawlis gamo ge<strong>of</strong>izikis sferoSi.<br />

vimedovneb, rom janmrTelad da energiulad iqnebiT iqnebiT<br />

mraval wels.<br />

Êèåâ. Óêðàèíà<br />

Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />

Íàø äîáðûé ñòàðûé äðóã Áåíî,<br />

Âàñ î÷åíü ëþáèì ìû äàâíî,<br />

À â ñåé Ñòîëåòíèé þáèëåé<br />

Ñïåøèì ïîçäðàâèòü ïîñêîðåé!<br />

Ppr<strong>of</strong>esori alik ismail-zade)<br />

56


Íàì âåäü ñîâñåì íå âñå ðàâíî:<br />

Óðà! Ñåãîäíÿ 100 Áåíî!<br />

Åãî ìû äîëãî-äîëãî çíàåì<br />

Ëåëååì, öåíèì, îáîæàåì.<br />

È ïîæåëàåì îò äóøè<br />

Âàì ñ÷àñòüÿ â çîëîòå ðóíî!<br />

Äåÿíüÿ Âàøè õîðîøè –<br />

Ãîðäèòüñÿ èìè âñåì äàíî!<br />

Êðåïêî-êðåïêî îáíèìàåì, ëþáèì è öåëóåì.<br />

Âñåãäà èñêðåííå Âàøè äðóçüÿ<br />

Òàðàñ è Àëëà Ëåáåäåâû.<br />

57


gamoxmaureba samecniero da<br />

periodul gamocemebSi<br />

58<br />

mecn. akad. doqtori, asocir.<br />

pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />

,,artoobis” asi weli<br />

akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa!<br />

,,art” inglisuri sityvaa da ase iTargmneba ,,xelovneba”,<br />

,,codna”, ,,unari”, ,,simamace”... aqedan Tu SevTxzavT sityvas<br />

,,artooba”, vfiqrob, is yvela gagebiT miesadageba batoni<br />

benediqte balavaZis fenomens...<br />

kaci roca saukunis xnisa moiyreba, es rasakvirvelia, bunebis<br />

saswaulia; mecnieri kacis SemTxvevaSi – ormagi saswauli!<br />

,,benediqte” laTinuri sakuTari saxelia da Turme niSnavs<br />

,,dalocvils”, ,,kurTxeuls”. batoni beno (rogorc SemoklebiTa<br />

da siyvaruliT mimarTavs yvela) diaxac, rom RvTis<br />

rCeulia, ciT dalocvili da kurTxeuli.<br />

. . . 1955 weli, moskovi, ssr kavSiris mecnierebaTa akademiis<br />

dedamiwis fizikis institutis saaqto darbazi. 46 wlis<br />

qarTveli mkvlevari-ge<strong>of</strong>izikosi benediqte balavaZe brwyinvaled<br />

icavs sadoqtoro Sromas “simZimis Zalis veli da<br />

dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”. Ddisertants erTxmad<br />

eniWeba saZiebeli xarisxi fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />

doqtorisa. institutis uxucesma pr<strong>of</strong>esorma v. bon-<br />

Ckovskim dacvis <strong>of</strong>icialuri nawilis dasrulebis Semdeg<br />

iTxova sityva, waikiTxa da samxreTel stumars sazeimod<br />

gadasca adresi, xelmowerili iqauri 54 wamyvani mecnieris<br />

mier (iSviaTi SemTxveva sadisertacio Sromebis dacvis<br />

praqtikaSi!): `Zvirfaso benediqte konstantines Zev! Cven<br />

yvelani didad vafasebT Tqvens SesaniSnav adamianur Tvisebebs,<br />

Tavazianobas, gulisxmierebasa da principulobas mniSvnelovani<br />

sakiTxebis gadawyvetaSi. mecnierebaSi warmatebebTan<br />

erTad gisurvebT xangrZlivsa da Sinaarsian sicocxles,<br />

aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~. cxonebuli


onCkovski TiTqos jadosnur sarkeSi iyureboda – ise agixdeT<br />

yvelaferi, rogorc baton benos ausrulda egzom<br />

keTili survilebi: mecnierebaSi didi warmatebebiT, xangr-<br />

Zlivi da Sinaarsiani sicocxliT, romelic sixaruliTa da<br />

bednierebiTac iyo gajerebuli. . .<br />

aqve saTqmelad: sadoqtoro SromaSi miRebuli ramdenime<br />

ZiriTadi Sedegi beno balavaZem ori wlis Semdeg qalaq<br />

torontoSi (kanada) Semdgar geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />

saerTaSoriso asambleis sesiaze moaxsena. forumis monawile<br />

gamoCenilma ucxoelma specialistebma b. gutenbergma<br />

da p. jefrisma qarTveli mkvlevaris es Sedegebi Seitanes<br />

Semdgom klasikurad qceul TavianT monografiebSi.<br />

friad mniSvnelovania saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />

akademiis akademikosis beno balavaZis roli Cvens qveyanaSi<br />

ge<strong>of</strong>izikis axal mimarTulebaTa ganviTarebaSi, iseve<br />

rogorc mecnieruli kadrebis momzadebaSi. Ees man Cauyara<br />

saZirkveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erT-erT mTavar dargs<br />

– gravimetrias, romlis ganviTarebas mohyva arsebiTi wvlilis<br />

Setana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis,<br />

fizikuri Tvisebebis, dinamikis ZiriTadi problemebis<br />

SeswavlaSi. Ees man daakvaliana da daafrTiana gamWriaxi<br />

gonebis, farTo erudiciis, momTxovnelobasa da principulobasTan<br />

Serwymuli yuradRebianobis wyalobiT mravali<br />

maRalkvalificiuri specialisti – mecnierebaTa kandidati<br />

Tu doqtori.<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze wlobiT<br />

y<strong>of</strong>nisas kargad gamoCnda batoni benos organizatoruli<br />

niWic. Mmisi xelmZRvanelobiT institutSi warmatebiT<br />

viTardeboda iq wardgenili iseTi sferoebi, rogoric<br />

dedamiwis myari tanis fizikaa, atmosferos fizikaa, mzededamiwis<br />

kavSirebia. misi unariani gaZRoliT gaZlierda<br />

samecniero-kvleviTi bazebi, monaTesave organizaciebTan<br />

kontaqtebi, instituti gadaiqca mowinave, sakavSiro Tu saer-<br />

TaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebebSi aqtiurad monawile<br />

samecniero dawesebulebad.<br />

...,,ase gadis dro, wlebs wlebi emateba, aRaraa babu ise<br />

mxarmTeli....”. es jansuR Carkvianis adreuli leqsidanaa.<br />

Ddiax, wlebs wlebi miemata da Zvirfasi iubilarisaTvis<br />

ukve saukune Seadgina. Bbatoni beno gareT veRar gamodis –<br />

59


im aswleuls zidva xom unda... Jurnalisturi kiTxvari Sin<br />

gavugzavne saxelovani vaJis, SesaniSnavi maTematikosi-topologis,<br />

fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris mixeil<br />

balavaZis xeliT, Tan SemTxveviT visargeble da vTxove:<br />

Svilis TvaliT ,,danaxvadi” mamis Sesaxeb miTxari oriode<br />

sityva-meTqi.<br />

- TavdaWeriloba da simSvide yovelTvis axasiaTebda,<br />

magram araCveulebrivi Sinagani sijiutec, roca amas saWirod<br />

miiCnevs. . . dRegrZeloba genetikurad mosdevs – mama 95<br />

wlisa gardaecvala. principuloba da momTxovneloba<br />

Svilebis mimarTac (da-Zma varT) mudam sCveoda, swavla da<br />

Sroma gaxldaT misi ,,mSobliuri” devizi. TviTonac saocrad<br />

principuli iyo: xeli ar moawera saxarovis gasakicx da<br />

damgmob werils; sastikad aRudga atomuri elsadguris<br />

mSeneblobas afxazeTSi, galis raionSi. Ees im fonze, roca<br />

proeqts amdeni momxre hyavda respublikaSi – moskovidan<br />

didZali Tanxa Semogvivao.<br />

kiTxvebis gatanebidan sul ramdenime dReSi miviRe savsebiT<br />

,,garCevadi” kaligrafiiT, aukankalebeli xeliT koxtad<br />

Camowerili pasuxebi da Sevinaxav kidevac saxsovrad...<br />

- batono beno, ukan dagrCaT sasaxelo cxovrebis mTeli<br />

saukune; Tu ar vcdebi, dauviwyari akaki SaniZis Semdeg<br />

Tqven brZandebiT saqarTveloSi meore akademikosi, vinc me-<br />

11 aTwleulSi gadaabijebs; rogor aRwerT adamianisaTvis<br />

aseT fantastikur mijnaze Tqvens mdgomareobas?<br />

- Cemi asakis gaTvaliswinebiT janmrTelobas namdvilad<br />

ar vuCivi. Ees albaT imis wyalobiTaa, rom cxovreba-<br />

Si yovelTvis da yvelaferSi vicavdi zomierebas erTis<br />

garda: eg Sroma iyo.<br />

- Sinidan gamousvlelad ramdenad axerxebT cxovrebis<br />

sxvadasxva sferosTvis Tvalyuris midevnebas da Tu axerxebT,<br />

ra aris Tqveni yuradRebis sagani gamorCeulad?<br />

saerTod, rogor ekidebiT qveyanaSi Seqmnil amJamindel<br />

viTarebas?<br />

- Mmaqsimalurad vcdilob saqarTveloSi mimdinare<br />

procesebisaTvis Tvalis devnebas. Zalian mawuxebs Seqmnili<br />

mdgomareoba, gansakuTrebiT teritoriebis dakargva, rac<br />

CvenisTana patara qveynisaTvis erTob mtkivneulia; Tumca<br />

imedi maqvs, rom davibrunebT am teritoriebs.<br />

60


- Tqveni mravalmxrivi da mdidruli naRvawidan romel<br />

mecnierul miRwevebs gamohy<strong>of</strong>diT, gansakuTrebiT ra geamayebaT?<br />

- Cemi naRvawidan yvela miRweva Zvirfasia, magram maTgan<br />

gamovy<strong>of</strong>di naSroms “simZimis Zalis veli da dedamiwis<br />

qerqis agebuleba kavkasiaSi”, razec sadoqtoro disertacia<br />

davicavi. Semdeg am gamokvlevis Sedegebi warvudgine kanadaSi<br />

geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kongress,<br />

romelsac eswrebodnen ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebuli mecnierebi<br />

gutenbergi amerikidan da jefrisi inglisidan. mere maT<br />

Cemi naSromi TavianT monografiebSi moixsenies, rac CemTvis<br />

didi pativi gaxldaT.<br />

- Tu akvirdebodiT saqarTveloSi bolo wlebSi mimdinare<br />

reformebs ganaTlebisa da mecnierebis dargebSi –<br />

rogori Sexedulebisa xarT maTze?<br />

- reformebi TavisTavad kargia, Tu isini gonivrulad<br />

xorcieldebian. vfiqrob, rom ganaTlebasa da mecnierebaSi<br />

reformebi xarvezebiT mimdinareobdnen, Tumca imedi maqvs,<br />

rom droTa ganmavlobaSi yvelaferi gamoswordeba da daixveweba.<br />

- xom ar isurvebT am ori sferos Sedarebas or sxvadasxva<br />

xanaSi – sabWoursa da postsabWourSi?<br />

- Mme, rogorc im xanis warmomadgeneli, mgonia, rom<br />

sabWoTa periodSi mecnierebisa da ganaTlebis ganviTarebas<br />

meti yuradReba epyroboda, Tumca araerTi sakiTxi<br />

saWiroebda Secvlas; oRond rogorc zemoTac mogaxseneT,<br />

axlandeli reformebisa kmay<strong>of</strong>ili ara var.<br />

- Tu gyavT ideali mecnierebaSi, Tu gyavT moniSnuli<br />

sayvareli romanisti, poeti, kompozitori, politikosi,<br />

sportsmeni<br />

- mecnierebaSi Cemi idealia sakavSiro mecnierebaTa<br />

akademiis akademikosi niko musxeliSvili, mweralTa Soris<br />

gamovy<strong>of</strong> Wabua amirejibs, poetTagan galaqtions, kompozitorebSi<br />

– rezo laRiZes; sayvareli politikosi margaret<br />

tetCeri, sportsmeni – vaxtang balavaZe.<br />

- pr<strong>of</strong>esor levan mgalobliSvilis sagulisyuro<br />

wigni ,,SesaniSnavi Svideulis” erT-erTi gmiri Tqvenc br-<br />

ZandebiT. Aam naSromSi laparakia ssr kavSiris mecniereba-<br />

Ta akademiis aspiranturis pirvel Svid kursdamTavrebulze<br />

61


– Semdgom saqarTvelos mecnierebaTa akademiis akademikosebze;<br />

xom ar gaixsenebT im drosa da Tqvens ,,Tanaaspirantelebs?”<br />

- 1931 wlidan daiwyo axalgazrda mecnierTa gagzavna<br />

leningradsa da moskovSi. Cven momzadeba gaviareT sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis institutebSi. Ppirvel aspirantebs<br />

Soris viyaviT ilia vekua, evgeni xaraZe, giorgi wereTeli,<br />

viqtor kupraZe, SoTa ZiZiguri, sergi jiqia da me.<br />

Mmaxsendeba, rogori jansaRi atmosfero sufevda Cvens irgvliv.<br />

QqarTvel aspirantebs yvela piroba gvqonda Seqmnili<br />

sruly<strong>of</strong>ili ganaTlebis misaRebad im dargebSi, romlebic<br />

saqarTveloSi jer kidev naklebad iyvnen ganviTarebulni.<br />

saqmisadmi aseTma midgomam namdvilad dadebiTi<br />

Sedegi gamoiRo: Cven respublikaSi iwyo Camoyalibeba samecniero-kvleviTma<br />

institutebma, ris safuZvelzec Semdgom<br />

daarsda saqarTvelos mecnierebaTa akademia.<br />

- gaisad 80 weli sruldeba tragikulad daRupuli<br />

akademikosis merab aleqsiZis dabadebidan, romlis megobrobis<br />

pativic me mqonda da romelic, me es kargad vici,<br />

Tqveni didi pativismcemeli gaxldaT, Tqveni kolega da<br />

TanamSromeli. . .<br />

- merabi Tavisi gany<strong>of</strong>ilebiT gadmovida niko musxeliSvilis<br />

saxelobis gamoTvliTi maTematikis institutidan<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutSi, romlis direqtoric me viyavi. Mmas<br />

daevala gamoTvliTi maTematikis ganviTareba da gamoyeneba<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis TematikaSi, rasac marjved da warmatebiT<br />

akeTebda. institutidan Cemi wasvlis Semdeg me mas<br />

rekomendacia gavuwie direqtoris Tanamdebobaze dasaniSnavad.…naadrevi<br />

tragikuli sikvdili rom ara, kidev bevr<br />

sasikeTo saqmes moaswrebda. . .<br />

- xom ar gagondebaT Tqvens saxelovan asi wlisTavze<br />

kolumbieli nobelianti mwerlis gabriel markesis gaxmaurebuli<br />

romani ,,martoobis asi weli” – Tu rasakvirvelia,<br />

wakiTxuli gaqvT?<br />

- Cemda dasananad, ara maqvs wakiTxuli.<br />

. . . CemTvis cnobilia, rom esoden xangrZlivi da esoden<br />

nay<strong>of</strong>ieri sicocxlis gayolebiT Cveni didebuli iubilari<br />

,,saqarTvelos respublikisa” da misi winamorbedis<br />

aqtiuri mkiTxvelic brZandeboda da mudam sasurveli stu-<br />

62


maric gazeTis furclebze: Tavisi daucxromeli moRvaweobiT<br />

araerTgzis moucia aseTi stumrobis sababi, kerZod, am<br />

striqonebis avtorisTvisac; amitomac mivcem Tavs nebas<br />

,,saqarTvelos respublikis” saxeliTac mivuloco aswleulis<br />

baraqiani da STambeWdavi mostumreba da kvlavac vusurvo<br />

saRgonebiani da saRmexsierebiani sicocxlis dReni.<br />

. .…<br />

dRes zeimis zarma CvenTvis mZlavrad dahkra,<br />

didi beno aris yvelas maspinZeli.<br />

martoobis asi weli ara, magram<br />

mivulocoT “artoobis” asi weli!<br />

gaz. ,,saqarTvelos respublika” #123, 18 ivnisi,<br />

2009 weli.<br />

mecn. akad. doqtori, asocir.<br />

pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />

qarTuli mecnierebis aswlovani bermuxa<br />

MmarTlac rom Rirseulad aRniSna Cvenma mecnierebaTa<br />

erovnulma akademiam Tavisi sasiqadulo namdvili wevris,<br />

saxelgansmenili ge<strong>of</strong>izikosis, pedagog-aRmzrdelisa da<br />

mecnierebis organizatoris, akademikos benediqte balavaZis<br />

saukunovani iubile.<br />

saaqto darbazSi mosul uamrav, sicxiT ver “SeSinebul”<br />

stumars skamebze “sr”-is 18 ivnisis nomeri daxvda, sadac<br />

erovnuli mecnierebis am cocxal legendas vrceli werili<br />

mieZRvna.<br />

Sekrebis organizebis teqnikurma jgufma ise iyoCaRa, rom<br />

scenis kuTxeSi gaWimul did ekranze batoni beno sakuTari<br />

binidan pirdapiri CarTviT mogvivlina, saidanac yuradRebiT<br />

gvismenda. Mmosasmeni ki, gagixariaT, bevri da sul sasiamovno<br />

hqonda. . .<br />

iyo akademiis prezidentis Sesavali sityva, moxseneba<br />

saxelovani iubilaris cxovrebis gzis Sesaxeb, iyo mis-<br />

63


almebaTa da milocvaTa mTeli nakadi–pirovnebaTagan, kvleviTi<br />

institutebidan, universitetebidan, sxvadasxva organizaciebidan<br />

Tu sabWodan, TbilisSi army<strong>of</strong>ma patriarqma<br />

gulTbili adresi gamougzavna medReobes. am jerze xelisuflebamac<br />

moicala da ganaTlebisa da mecnierebis<br />

saministros warmomadgenlis ena-piriT miuloca baton<br />

benos. saxelovani Svili arc mSobliuri samtrediis raionis<br />

s<strong>of</strong>el Ranirs daviwyebia, romlis skolasac agreTve<br />

arguna man Tavisi sikeTis madli . . .<br />

erTma gamomsvlelma gonebamaxvilurad SemogvTavaza sicocxlis<br />

xangrZlivobis sazomad “ori-bes” (beno balavaZe)<br />

SemoReba – Tu londonelebs parlamentis Senobaze saaTi<br />

“didi beni” aqvT da imiT Tavi moswonT, Cven TbilisSi didi<br />

beno gvyavs, sulierebis ase gamlamazebeli da saamayo. . .<br />

TiTqmis Tanamedrove teqnikisa raRa unda gagikvirdes,<br />

magram roca ekranidan Zvirfasma iubilarma mxurvale madloba<br />

gadaixada, gamogitydebiT, me piradad erTob gulaCuyebuli<br />

davrCi. . .<br />

exla veeberTela tortad “gansxeulebul” b. balavaZis<br />

“gravimetriis saxelmZRvanelos” ar ikiTxavT, romelic mere<br />

gamarTul simpoziumze (wveulebaze!) Semoitanes? netav genaxaT<br />

da gegemaT. . .<br />

diax, didebuli zeimoba gamovida akademiis sxdomaTa<br />

darbazSi da mis gareTac, oRond erTi Crdili mainc darCa:<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma wyeniT SemomCivla –<br />

yvela telearxs vTxove da arc erTma ar ineba mosvlao. . .<br />

ex, televizielebo, netav ukeTesi siuJeti sad unda gamogeCxrikaT,<br />

aseTi bunebisa da cxovrebis saswaulis fasi,<br />

aseTi legendis fasi ar unda gesmodeT?. . .<br />

Ddae, kvlav didxans darCes Cvens Soris es kaci-legenda,<br />

dae, kvlav iSrialos sicocxlis zeimad qarTuli mecnierebis<br />

am aswlovanma bermuxam. . .<br />

gaz. “saqarTvelos respublika” 2 ivlisi,<br />

2009 weli<br />

64


mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />

direqtori, mecn. akad. doqtori n. Rlonti,<br />

institutis samecniero sabWos Tavmjdomare,<br />

mecn. akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>esori T. WeliZe<br />

uSreti energiis mqone mxcovani mecnieri<br />

(akademikos b. balavaZis dabadebidan<br />

100 wlisTavis gamo)<br />

saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />

mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premiis laureats, fizika-maTematikis mecniereba-<br />

Ta doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes 2009 wlis 25<br />

ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda. qarTuli mecnierebis<br />

istoriaSi iSviaTobaa sami cifris momcveli asakis<br />

mqone mecnieri, romelic, xandazmulobis miuxedavad, gamoirCeodes<br />

warmoudgenlad saRi azrovnebiT, saocari mexsierebiT<br />

da mudmivad zrunavdes qarTuli mecnierebis ganviTarebaze.<br />

xangrZlivi SemoqmedebiTi moRvaweobiT batonma benom<br />

Tavisi sityva Tqva saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />

ganviTarebis saqmeSi. man pirvelma Cauyara safuZveli<br />

ge<strong>of</strong>izikis umniSvnelovanesi dargis – gravimetyriis<br />

ganviTarebas Cvens qveyanaSi, riTac didi wvlili Seitana<br />

kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis, fizikuri<br />

Tvisebebisa da dinamikis SeswavlaSi.<br />

b. balavaZem dawyebiTi ganaTleba samtrediis raionSi,<br />

Tavisi mSobliuri s<strong>of</strong>lis Raniris skolaSi miiRo; Semdeg<br />

swavla quTaisis meore saSualo skolaSi ganagrZo. Tbilisis<br />

saxelmwifo universitetis fizika-maTematikis fakultetis<br />

damTavrebis Semdeg muSaoba daiwyo Tbilisis magnitur<br />

observatoriaSi. 1931 wels batoni beno Cairicxa sakav-<br />

Siro mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi gravimetriis specialobiT, romlis<br />

damTavrebis Semdeg dainiSna amave akademiis saqarTvelos<br />

filialis ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis<br />

gamged. mis Semdeg misi mecnieruli moRvaweoba<br />

ZiriTadad ge<strong>of</strong>izikis instituts ukavSirdeba. igi sxvadasxva<br />

dros muSaobda institutis gany<strong>of</strong>ilebis gamged,<br />

65


swavlul mdivnad, direqtoris moadgiled. wlebis ganmavlobaSi<br />

iyo institutis direqtori, dabolos – institutis<br />

direqciis mrCeveli.<br />

b. balavaZe mravalmxriv samecniero moRvaweobas eweoda<br />

ge<strong>of</strong>izikis mimarTulebiT. misi mniSvnelovani mecnieruli<br />

gamokvlevebi moicavs saZiebo, regionuli da globaluri<br />

ge<strong>of</strong>izikis, dedamiwis qerqis dinamikisa da miwisZvris prognozis<br />

dargebs.<br />

1937 wels b. balavaZem q. moskovSi daicva sakandidato<br />

disertacia, romelsac safuZvlad daedo misi Sromebi<br />

sasargeblo wiaRiseulTa Ziebis gravimetriuli meTodebis<br />

damuSavebisa da gamoyenebis Sesaxeb. man, eqspediciis<br />

masalebze dayrdnobiT, daadgina aRniSnuli meTodis gamoyenebis<br />

SesaZlebloba fenovani sabados ZiebisaTvis da amoxsna<br />

gravimetriis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebi. batoni<br />

benediqtes mier damuSavebuli Ziebis eleqtrometriuli<br />

da gravimetriuli meTodebi warmatebiT iqna gamoyenebuli<br />

azerbaijanSi, kobaltis sabadoze, ris Sedegadac aRmoCnda<br />

gamadnebis axali zonebi, romelsac uaRresad didi mniSvneloba<br />

hqonda metalurgiuli mrewvelobis ganviTarebis<br />

saqmeSi.<br />

sakmaod mniSvnelovani da efeqturi iyo b. balavaZis<br />

xelmZRvanelobiT Catarebuli variometruli gamokvlevebi<br />

kolxeTis samxreT-dasavleT regionSi navTobis Semcveli<br />

struqturebis Ziebis mizniT. aRniSnuli kvlevebis safuZvelze<br />

dadgenil iqna am teritoriaze arsebuli antiklinuri<br />

struqturebis mimarTeba da misi Cawolis siRrmis<br />

cvlileba, rac didi sizustiT daadastura burRvis monacemebma.<br />

amasTanave, anakliasTan aRmoCenil iqna TaRovani<br />

struqtura, romelic sainteresoa savaraudo gaz-navTobis<br />

TvalsazrisiT.<br />

dedamiwis qerqis agebulebisa da dinamikis gamokvlevis<br />

mizniT b. balavaZis xelmZRvanelobiT daiwyo kavkasiisa da<br />

mosazRvre zRvebis gravitaciuli velis Seswavla. am mizniT<br />

man Camoayaliba mravalwliani (1949-1964 ww.) gravimetriuli<br />

eqspedicia. am periodSi damuSavda mTagoriani raionebis<br />

zogadi grvimetriuli agegmvis meTodika; did da moklediapazoniani<br />

gravimetrebis etalonirebisaTvis Seiqmna<br />

poligonebi da laboratoriuli baza; aigo specialuri<br />

66


Termokamera gravimetrebis temperaturuli sareduqcio<br />

mrudebis dasadgenad; Seiqmna kavkasiis teritoriaze I da<br />

II klasis sayrdeni gravimetriuli qseli da sxv.<br />

1955 wels b. balavaZe warmatebiT icavs sadoqtoro disertacias<br />

maSindeli sakavSiro akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi.<br />

<strong>of</strong>icialuri oponentebi iyvnen akademikosebi, g. gamburcevi,<br />

v. magnicki da i. bulanJe. saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />

welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT, b. balavaZis xelmZRvanelobiT<br />

gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi moewyo<br />

gravimetriuli dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romelmac<br />

dasabami misca mTawmindaze dedamiwis qerqis dinamikis<br />

unikaluri laboratoriis Seqmnas. igi TandaTanobiT aRi-<br />

Wurva zemaRali sizustis mqone gravimetriuli aparaturiT.<br />

amave laboratoriaSi, dedamiwis qerqis dinamikis Seswavlis<br />

mizniT, Seiqmna izostaziis anu dedamiwis qerqis<br />

wonasworobis modeli, romlis analizis safuZvelze aRmoCnda,<br />

rom kavkasiis maRalmTian zonaSi dadebiTi izostaziuri<br />

anomaliebis siWarbea, xolo mTaTaSueTSi (rionimtkvris<br />

depresia) – uary<strong>of</strong>iTis, rac imaze miuTiTebs, rom<br />

mimdinareibs antiizostaziuri moZraoba. izostaziuri velis<br />

es da sxva Taviseburebani SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />

geoteqtonikuri daraionebisas. aRsaniSnavia, rom evropis<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebis mier laboratorias<br />

daekisra daxrebis sazomi xelsawyoebiT dakvirvebebis<br />

unifikaciis saerTaSoriso centris funqcia.<br />

1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiT Sedgenil iqna<br />

da misive redaqtorobiT gamoica kavkasiis gravimetriuli<br />

ruka arasrul topografiul reduqciaSi (1:1000000 masStabiT).<br />

saqarTveloSi engurhesis mSeneblobis dawyebasTan dakav-<br />

SirebiT b.BbalavaZem dasva sakiTxi mSeneblobisaTvis<br />

gankuTvnili teritoriis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT Seswavlis<br />

aucileblobis Sesaxeb. am mizniT engurhesis kaSxlisa<br />

da wyalsacavis mSeneblobis maxloblad gayvanil gvirabebSi<br />

daidga jer fotoeleqtruli daxrismzomebi, xolo<br />

Semdeg eqstenzometrebi da hidrostatikuri donis sazomebi,<br />

riTac safuZveli Caeyara xangrZliv unikalur eqsperiments<br />

– geodinamikuri procesebis kompleqsuri ge<strong>of</strong>izikuri<br />

meTodebiT Seswavlas.<br />

67


. balavaZe 1950-1953 da 1972-1987 wlebSi gaxldaT ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis direqtori. am Tanamdebobaze muSaobis<br />

periodSi man mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />

fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />

fizikis, zRva-xmeleTi-atmosferos sistemaSi mimdinare fizikuri<br />

da ekologiuri procesebis kvlevebis ganviTarebaSi.<br />

1967 wels b. BbalavaZe arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 wels<br />

mis namdvil wevrad. 1977-1978 wlebSi b. balavaZe asrulebda<br />

mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel mecniereba-<br />

Ta gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivnis movaleobas, xolo 1978-<br />

1988 wlebSi iyo akademikos-mdivnis moadgile.<br />

mravalferovania akademikos b. balavaZis samecnieroorganizatoruli<br />

da sazogadoebrivi moRvaweoba. igi sxvadasxva<br />

dros iyo mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />

dawesebulebebis samecniero sabWoebis wevri, xarisxebis<br />

mimniWebeli sabWoebis wevri da Tavmjdomare, kerZod: ge<strong>of</strong>izikisa<br />

da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqisa da zeda<br />

mantiis kompleqsuri Seswavlis sabWos kavkasiis seqciisa<br />

da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel<br />

mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare; ssr kav-<br />

Siris mecnierebisa da teqnikis saxelmwifo komitetis<br />

dedamiwis wiaRis Seswavlis problemuri sabWos, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikisa da geologiis<br />

institutebis samecniero sabWoebis, amierkavkasiis regionaluri<br />

institutis samecniero sabWos, Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis samecniero sabWos da saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />

da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare.<br />

igi wlebis ganmavlobaSi (1959 wlidan dRemde) aris samecniero-referirebuli<br />

Jurnalis ,,mecniereba da teqnologiebis”<br />

saredaqcio kolegiis wevri da sxv.<br />

batoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas warmatebiT<br />

uTavsebda pedagogiur saqmianobas. aTeuli wlebis ganmavlobaSi<br />

b. balavaZe kiTxulobda leqciebs Tsu fizikis<br />

fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvanelic<br />

TviTon iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976 wlebSi ganagebda<br />

sasargeblo wiaRiseulis Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTode-<br />

68


is kaTedras, romelic mis mier iqna daarsebuli. b. balavaZem<br />

aRzarda mravali mecnierebaTa kandidati da doqtori<br />

ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva specialobiT.<br />

akademikosi b. balavaZe 250-mde samecniero Sromis avtoria,<br />

maT Soris oTxi monografiisa da gravimetriis saxelmZRvanelosi.<br />

1994 wels mas, kolegebTan da moswavleebTan<br />

erTad, saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.<br />

batoni benediqte yovelTvis iyo da kvlavac rCeba CvenTvis<br />

misabaZ pirovnebad, ufros megobrad da maswavleblad,<br />

risTvisac udides madlobas vuxdiT mas.<br />

Jurn. “mecniereba da teqnologiebi”.<br />

#4-6, 2009, gv. 57-59.<br />

Jurnal ~saqarTvelos navTobisa da gazis~ mTavari<br />

redaqtori, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />

pr<strong>of</strong>esori i. goguaZe<br />

vulocavT dabadebis 100 wlis<br />

iubiles gamoCenil<br />

mecniers, pedagogs da sazogado moRvawes<br />

baton benediqte balavaZes<br />

dabadebidan 100 weli Seusrulda saqarTvelos mecnierebaTa<br />

akademiis akademikoss, mecnierebis damsaxurebul moRvawes,<br />

saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, fizikamaTematikis<br />

mecnierebaTa doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte<br />

balavaZes. igi im saxelovan mecnierTa rigebs miekuTvneba,<br />

romelTac TavianTi moRvaweobiT Sors gauTqves saxeli<br />

qarTul mecnierebas. mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba man<br />

saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis Camoyalibebas, ganvi-<br />

Tarebas da am dargSi maRalkvalificiuri erovnuli kadrebis<br />

momzadebas moaxmara.<br />

69


Tbilisis saxelmwifo<br />

universitetis fizikamaTematikis<br />

fakultetis<br />

damTavrebis Semdeg muSaoba<br />

daiwyo karsnis magnitur<br />

observatoriaSi. 1931<br />

wels Cairicxa sakavSiro<br />

mecnierebaTa akademiis<br />

leningradis seismologiuri<br />

institutis aspiranturaSi<br />

- gravimetriis<br />

specialobiT, romlis<br />

damTavrebisTanave daniSnes<br />

am akademiis saqarTvelos<br />

filialis ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis gravimetriis<br />

gany<strong>of</strong>ilebis gamged. aRsaniSnavia, rom b.balavaZis<br />

mecnieruli moRvaweoba, ZiriTadad, am institutSi mimdinareobda<br />

da fasdaudebeli amagi dado mis zrdaganviTarebas:<br />

iyo am institutis swavluli mdivani, gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />

direqtoris moadgile da direqtori wlebis manZilze, am-<br />

Jamad igi institutis direqciis mrCevelia.<br />

batoni benediqtes adreuli Sromebi sasargeblo wiaRiseulTa<br />

Ziebis gravimetriuli meTodebis damuSavebasa da<br />

gamoyenebas Seexeba. man, eqspediciebis masalebze dayrdnobiT,<br />

daadgina am meTodis gamoyenebis SesaZlebloba fenobrivi<br />

sabados ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />

da Sebrunebuli amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad<br />

daedo b. balavaZis sakandidato disertacias, romelic<br />

moskovSi daicva 1937 wels. samamulo omis dros mkvlevarma<br />

warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli da<br />

variometriuli meTodebi azerbaijanSi, kobaltis sabadoze.<br />

amis Sedegad aRmoCnda gamadnebis axali zonebi, rasac uaRresad<br />

didi mniSvneloba hqonda metalurgiuli mrewvelobisaTvis.<br />

1949 wlidan b. balavaZe intensiurad ikvlevda kavkasiisa<br />

da misi mosazRvre zRvebis teritoriis siRrmul agebulebas,<br />

dinamikas, dedamiwis qerqis qanebis fizikur Tvisebebs.<br />

amasTan dakavSirebiT misi xelmZRvanelobiT da uSualo<br />

70


monawileobiT Catarda aRniSnuli teritoriis gravimetriuli<br />

agegmva, romlis dros paralelurad muSavdeboda savele<br />

samuSaoebis meTodika. SemdgomSi is warmatebiT gamoiyenes<br />

yirimis, uralis da Sua aziis mTiani regionebis gravimetriuli<br />

agegmvis samuSaoebSi. es farTomasStabiani samuSao<br />

dagvirgvinda imiT, rom 1975 wels gamoica zemoaRniSnuli<br />

teritoriis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />

reduqciaSi, romelmac didi gamoyeneba hpova rogorc Cven<br />

respublikaSi, ise mis farglebs gareT.<br />

erT-erTi pirvelTagani iyo batoni benediqte, romelmac<br />

Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi interpretacia,<br />

amisaTvis gamoiyena mis mier damuSavebuli originaluri<br />

meTodika. am kvlevebis Sedegebi moxsenda saerTa-<br />

Soriso forumebis sesiebze torontoSi, helsinkSi, kopenhagenSi,<br />

moskovSi, TbilisSi, ramac mis avtors, dRevandel<br />

iubilars, saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />

b. balavaZem mravali naSromi miuZRvna dedamiwis qerqis<br />

mimoqceviTi deformaciebis Seswavlas. misi xelmZRvanelobiT<br />

da uSualo monawileobiT TbilisSi 1958 wels mamadaviTis<br />

mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqceviTi movlenebis<br />

Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic aR-<br />

Wurvilia maRali sizustis Tanamedrove xelsawyoiaraRebiT<br />

da saukeTeso eqsperimentuli bazaa mecnierebis am dargSi<br />

kvlevebisaTvis. sagulisxmoa,rom es laboratoria sxvadasxva<br />

sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis TvalsazrisiT<br />

saerTaSoriso centrad iqna aRiarebuli y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />

qveynebis mecnierebaTa akademiebs Soris.<br />

1967 wlidan b. balavaZis iniciativiT engurhesis raion-<br />

Si dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri xasiaTis<br />

deformaciuli procesebis Sesaswavlad Seiqmna specialuri<br />

stacionaruli laboratoria. aqauri kvlevis Sedegebs<br />

uaRresad didi mniSvneloba hqonda am unikaluri<br />

hidroteqnikuri nagebobis usafrTxo eqspluataciis kriteriumebis<br />

dasadgenad. misive damsaxurebaa ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutSi Camoyalibebuli gamoTvliTi centri, romelsac<br />

wlebis manZilze saTaveSi edga akad. m. aleqsiZe. am<br />

centrma mniSvnelovnad aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri kvlevebis<br />

done da efeqturoba, xeli Seuwyo gamoTvliTi kadrebis<br />

momzadebas ge<strong>of</strong>izikis dargSi.<br />

71


atoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas mudmivad<br />

uTavsdeba pedagogiur moRvaweobas. 1938 wlidan igi sistematurad<br />

kiTxulobs leqciebs Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />

fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis<br />

xelmZRvaneli TviTonve iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976<br />

wlebSi ganagebda sasargeblo wiaRiseulTa Zebna-Ziebis<br />

ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras, romelic TviTonve daarsa<br />

da aRWurva ge<strong>of</strong>izikis yvela dargis saswavlosamecniero<br />

laboratoriebiT. misi leqciebi gamoirCeva mimzidvelobiT<br />

da sagnis Rrma codniT. igi yovelTvis gulisxmieria<br />

studentebis mimarT, amave dros principuli da<br />

momTxovni. b. balavaZem aRzarda mecnierebaTa mravali kandidati<br />

da doqtori. ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi naxavT<br />

specialists, romelic mis madlier mowafed Tvlis Tavs.<br />

batoni beno aris mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />

dawesebulebebis samecniero sabWoebis aqtiuri wevri,<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis samecniero xarisxebis mimniWebeli<br />

sabWos ucvleli wevri da wlebis manZilze misi Tavmjdomare.<br />

b. balavaZe mis mier Seqmnil qarTuli<br />

gravimetriuli skolis warmomdgenlebTan<br />

72


aRsaniSnavia agreTve, rom batoni beno bunebismetyvelebisa<br />

da kerZod, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis aqtiuri popularizatoria.<br />

igi erTxans sazogadoeba ~codnis~ wevri da er-<br />

TerTi wamyvani xelmZRvaneli iyo. misi iniciativiT, saqarTvelos<br />

mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda muzeumi,<br />

romelic Cven respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas<br />

aSuqebs XIX saukunidan dRemde.<br />

b. balavaZe 250-ze meti samecniero Sromis avtoria. maT<br />

Soris oTxi monografiis da gravimetriis saxelmZRvanelosi,<br />

romelic ramdenjerme gamoica umaRles saswavlebelTa<br />

studentebisaTvis. misi mecnieruli da sazogadoebrivi<br />

moRvaweoba aRniSnulia araerTi jildoTi. 1994 wels ki<br />

mas, kolegebTan da mowafeebTan erTad, saqarTvelos saxelmwifo<br />

premia mieniWa.…<br />

miuxedavad soliduri asakisa, batoni benediqte dResac<br />

didi pasuxismgeblobiT da saqmisadmi siyvaruliT ganagr-<br />

Zobs samocdaTxuTmeti wlis win dawyebul mecnierul, pedagogiur<br />

da sazogadoebriv saqmianobas. amiT igi Cven axalgazrda<br />

Taobas moqalaqis da mecnieris moralis saucxoo<br />

magaliTs aZlevs.<br />

stu samTo-geologiuri fakulteti.<br />

Jurn. ~saqarTvelos navTobi da gazi~ #24, 2009, gv.14-17.<br />

ÐÓÊÎÂÎÄÈÒÅËÜ ÀÑÑÎÖÈÀÖÈÈ ÄÎËÃÎÆÈÒÅËÅÉ<br />

ÃÐÓÇÈÈ ÕÀ×ÀÒÓÐ ÂÀÐÒÀÍßÍÖ<br />

Ñòî ëåò è äàëåå<br />

 àññîöèàöèè äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ÷åñòü âîçãëàâèòü êîòîðóþ<br />

âûïàëà ìíå – ãîòîâÿòñÿ îòìåòèòü òîðæåñòâåííîå ñîáûòèå. Îäíîìó<br />

èç àêòèâèñòîâ íàøåé îðãàíèçàöèè, àêàäåìèêó Áåíåäèêòó<br />

Êîíñòàíòèíîâè÷ó Áàëàâàäçå 25 èþíÿ èñïîëíÿåòñÿ 100 ëåò.<br />

Ê ñâîåìó âåêîâîìó þáèëåþ ó÷åíûé ñóìåë ñîõðàíèòü è áîäðîñòü<br />

äóõà è íåçàìóòíåííîñòü ïàìÿòè. Åäèíñòâåííî, ÷åãî íèêàê íå<br />

âñïîìèíàåò Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, - êòî ïåðâûì â õîäå<br />

73


äðóæåñêèõ çàñòîëèé ïîæåëàë åìó «ñòà ëåò áåç êàïèòàëüíîãî<br />

ðåìîíòà». Âïðî÷åì, ýòîò «ãðåõ» ñ ðàäîñòüþ âîçüìåò íà ñåáÿ<br />

âñÿêèé, êòî õîòÿ áû îòäàëåííî çíàêîì ñ íûíåøíèì þáèëÿðîì. Òàê,<br />

÷òî ñåãîäíÿ ìíå ñàì Áîã âåëåë ñêàçàòü î íåì äîáðûå ñëîâà. . . Ó<br />

ìåíÿ ïîä ðóêîé áðîøþðêà, â êîòîðîé ñîáðàíû âñå íàó÷íûå<br />

äîñòèæåíèÿ àêàäåìèêà. Ñêàçàòü ïî ñîâåñòè, ìíå, ÷åëîâåêó,<br />

äàëåêîìó îò íàóêè, ìíîãîå èç ïðî÷èòàííîãî ñêàçàëîñü<br />

íåïîñòèæèìûì. Îäíàêî äëÿ ëþäåé ñâåäóùèõ êîðîòêî ñêàæó î<br />

ãëàâíîì.<br />

 êîíöå 20-ûõ ãîäîâ æàæäà çíàíèé ïðèâåëà ïàðåíüêà èç ñ. Ãàíèðè<br />

Ñàìòðåäñêîãî ðàéîíà íà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèé ôàêóëüòåò<br />

Òáèëèññêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà. Óæå â òå ãîäû<br />

îäàðåííîãî ñòóäåíòà âçÿëè íà ðàáîòó â íàðêîìàò òÿæåëîé<br />

ïðîìûøëåííîñòè, à çàòåì, ïîñëå îêîí÷àíèÿ Óíèâåðñèòåòà, â<br />

ìàãíèòíûé îòäåë Òáèëèññêîé ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè íà<br />

äîëæíîñòü ìëàäøåãî íàó÷íîãî ñîòðóäíèêà. Ýòî áûë ïåðèîä, êîãäà<br />

ñòðåìèòåëüíî ðàçâèâàëàñü ïðèêëàäíàÿ ãåîôèçèêà, ñòàâÿùàÿ<br />

öåëüþ ðàçâåäêó ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ. Îäíàêî òåîðèÿ è ìåòîäèêà<br />

äîáû÷è â ýòîé îáëàñòè áûëè åùå ñëàáî ðàçðàáîòàíû, íå áûëî<br />

êâàëèôèöèðîâàííûõ êàäðîâ. Äëÿ èõ ïîäãîòîâêè â Ñåéñìîëîãè÷åñêîì<br />

èíñòèòóòå Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ áûëà îðãàíèçîâàíà ò.í.<br />

óñêîðåííàÿ àñïèðàíòóðà. Ñþäà â êîíöå 1931 ãîäà èç Ãðóçèè áûëè<br />

êîìàíäèðîâàíû íàó÷íûå ñîòðóäíèêè Ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè,<br />

ðàáîòàâøèå â ðàçëè÷íûõ îòäåëàõ ãåîôèçèêè.  èõ ÷èñëå áûë è<br />

Áåíåäèêò Áàëàâàäçå, èçáðàâøèé ñïåöèàëèçàöèþ â îáëàñòè<br />

ãðàâèìåòðèè.<br />

 íîÿáðå 1933 ãîäà â Ãðóçèè áûë îñíîâàí Èíñòèòóò ãåîôèçèêè.<br />

 íåì è ñîçäàë Á. Áàëàâàäçå ãðàâèìåòðè÷åñêóþ ëàáîðàòîðèþ,<br />

ñòàâøóþ â ðåñïóáëèêå Öåíòðîì íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé è<br />

ïîäãîòîâêè êàäðîâ ïî ãðàâèìåòðèè.<br />

 1940 ãîäó Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷ íàçíà÷àåòñÿ çàâåäóþùèì<br />

îòäåëîì çåìíîé êîðû, â êîòîðûé âõîäèëè ëàáîðàòîðèè ïî<br />

ãðàâèìåòðèè, ñåéñìîìåòðèè, ýëåêòðî-ðàäèîìåòðèè è<br />

ìàãíèòîìåòðèè. Îòäåëîì áûëè ñîâåðøåíû ìíîãî÷èñëåííûå<br />

íàó÷íûå ýêñïåäèöèè ïî ðàçðàáîòêå è ñîâåðøåíñòâîâàíèþ<br />

ãåîôèçè÷åñêèõ ìåòîäîâ ïîèñêè è ðàçâåäêè ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ.<br />

Ñ èñïîëüçîâàíèåì ãðàâèìåòðè÷åñêîãî ìåòîäà Á. Áàëàâàäçå<br />

áûëè ðàçâåäàíû íåôòåíîñíûå ñòðóêòóðû â Øèðàêè è Êîëõèäå. Ïðè<br />

ýòîì áûëè óñîâåðøåíñòâîâàíû ñïîñîáû ïðîèçâîäñòâà<br />

74


âûñîêîòî÷íûõ âàðèîìåòðè÷åñêèõ íàáëþäåíèé è êîìïëåêñíîé<br />

èíòåðïðåòàöèè àíîìàëüíûõ ïîëåé, ÷òî è îáóñëîâèëî óñïåõ<br />

èññëåäîâàíèé â Êîëõèäå, â êîðíå èçìåíèâøèé ãåîëîãè÷åñêîå<br />

ïðåäñòàâëåíèå î ìåñòîðîæäåíèÿõ ýòîé ìåñòíîñòè. Ñëåäîì, â 1936<br />

ãîäó â ñ. Âàëå ïîä ðóêîâîäñòâîì ó÷åíîãî áûëà ïðîâåäåíà îïûòíàÿ<br />

âàðèîìåòðè÷åñêàÿ ðàçâåäêà ìåñòîðîæäåíèé áóðîãî óãëÿ.<br />

Ðåçóëüòàòû ýòèõ èññëåäîâàíèé ëåãëè â îñíîâó åãî íàó÷íîé<br />

äèññåðòàöèè. Êñòàòè ñêàçàòü, ýòîò òðóä áûë îòìå÷åí ñïåöèàëüíûì<br />

äèïëîìîì Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ.<br />

 ïåðèîä Âåëèêîé îòå÷åñòâåííîé âîéíû Á. Áàëàâàäçå âûïîëíÿë<br />

îòâåòñòâåííîå çàäàíèå îáîðîííîãî çíà÷åíèÿ. Çàêëþ÷àëîñü îíî â<br />

èññëåäîâàíèè â Àçåðáàéäæàíå Äàøêåñòàíñêîãî êîáàëüòîâîãî<br />

ìåñòîðîæäåíèÿ, îáíàðóæåíèè «èñ÷åçíóâøåé» â óñëîâèÿõ ñëîæíîãî<br />

ðåëüåôà çîíû êîáàëüòîâîãî îðóäíåíèÿ. Ýòà ÷ðåçâû÷àéíî ñëîæíàÿ<br />

çàäà÷à áûëà óñïåøíî ðåøåíà. Áûëè íàéäåíû òðè çîíû îðóäíåíèÿ,<br />

ñóùåñòâîâàíèå êîòîðûõ â äàëüíåéøåì ïîäòâåðæäåíî ãîðíûìè<br />

âûðàáîòêàìè, ñóëèâøèìè óáåðå÷ü ìåñòîðîæäåíèå îò êîíñåðâàöèè.<br />

Ìîíîãðàôèÿ Á. Áàëàâàäçå «Ãðàâèòàöèîííîå ïîëå è ñòðîåíèå<br />

çåìíîé êîðû â Ãðóçèè», îñíîâàííàÿ íà ìíîãî÷èñëåííûõ<br />

èññëåäîâàíèÿõ ó÷åíîãî, ëåãëà â îñíîâó äèññåðòàöèè íà ñîèñêàíèå<br />

ó÷åíîé ñòåïåíè äîêòîðà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèõ íàóê, êîòîðóþ<br />

çàùèòèë â 1955 ãîäó â Ãåîôèçè÷åñêîì èíñòèòóòå ÀÍ ÑÑÑÐ.<br />

 1956 ãîäó Á.Ê. Áàëàâàäçå áûëî ïðèñâîåíî çâàíèå ïðîôåññîðà,<br />

20 èþíÿ 1961 ãîäà – çâàíèå çàñëóæåííîãî äåÿòåëÿ Ãðóçèè. Âñëåä<br />

çà ýòèì ïîñëåäîâàëî èçáðàíèå åãî ÷ëåíîì-êîððåñïîíäåíòîì<br />

Àêàäåìèè íàóê Ãðóçèè, à 29 ìàðòà 1974 ã. – åå äåéñòâèòåëüíûì<br />

÷ëåíîì.  1985 ãîäó æèòåëè ðîäíîãî Ñàìòðåäèà óäîñòîèëè åãî<br />

çâàíèÿ ïî÷åòíîãî ãðàæäàíèíà ãîðîäà.<br />

 òå÷åíèå ìíîãèõ ëåò îí ÿâëÿëñÿ äèðåêòîðîì, à çàòåì<br />

êîíñóëüòàíòîì Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÀÍ Ãðóçèè, â êîòîðîì<br />

ðàçðàáàòûâàëèñü ïðîáëåìû ôèçèêè Çåìëè, ôèçèêè àòìîñôåðû,<br />

ìîðÿ è êîñìîôèçèêè. Èíñòèòóò ïðè Á.Ê. Áàëàâàäçå âñåãäà<br />

ïîëüçîâàëñÿ ðåïóòàöèåé ïåðåäîâîé íàó÷íîé îðãàíèçàöèè, òåñíî<br />

ñâÿçàííîé ñ ðîäñòâåííûìè èíñòèòóòàìè çàðóáåæíûõ ñòðàí.<br />

Áëàãîòâîðíûé òðóä ó÷åíîãî íà íèâå íàóêè îòìå÷åí îðäåíàìè<br />

Òðóäîâîãî Êðàñíîãî Çíàìåíè è ×åñòè, ìíîãèìè ìåäàëÿìè è<br />

ïî÷åòíûìè äèïëîìàìè. Èç-ïîä êðûëà àêàäåìèêà Áàëàâàäçå âûøëî<br />

íåìàëî ãåîôèçèêîâ âûñîêîé êâàëèôèêàöèè, ìíîãèå èç êîòîðûõ<br />

ñòàëè êàíäèäàòàìè è äîêòîðàìè íàóê.<br />

75


Îñòàâøèñü ïî æèçíè îäèíîêèì, Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷<br />

ïðèøåë â íàøó Àññîöèàöèþ äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ñòàâ åå äóøîé è<br />

àêêóìóëÿòîðîì çàìå÷àòåëüíûõ èäåé. Ýòî ñ åãî ïîäà÷è Àññîöèàöèÿ<br />

óñòðîèëà âåí÷àíèå - ôàýòîíàìè, êèíòî, îðãàíîì è ïðî÷åé ñòàðîé<br />

òáèëèññêîé àòðèáóòèêîé – íàøèõ Òîìû è Ìàðèàì Öèêëàóðè, ðàíåå<br />

ìíîãî ëåò ñîñòîÿâøèõ â ãðàæäàíñêîì áðàêå. À ÷åãî ñòîèò<br />

ïðîâåäåííûé ó íàñ êîíêóðñ êðàñîòû ëþäåé, êîòîðûì ïåðåâàëèëî<br />

äàëåêî çà 80. È â ýòîì òîæå çàñëóãà Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à.<br />

Âîò òàêîãî íåçàóðÿäíîãî ÷åëîâåêà áóäåì ìû ÷åñòâîâàòü â äåíü<br />

åãî âåêîâîãî þáèëåÿ. Êñòàòè ñêàçàòü, àêàäåìèê Á.Ê. Áàëàâàäçå óæå<br />

íåñêîëüêî ðàç ñòàíîâèëñÿ îäíèì èç ãëàâíûõ ïåðñîíàæåé ôèëüìîâ<br />

î äîëãîæèòåëÿõ, îòñíÿòûõ êèíåìàòîãðàôèñòàìè ßïîíèè.<br />

Ìíå îñòàåòñÿ îò äóøè ïîçäðàâèòü Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à<br />

ñ åãî âåêîâûì þáèëååì, ïîæåëàòü íå îñòàíàâëèâàòüñÿ íà<br />

äîñòèãíóòîì è åùå ìíîãî ëåò ðàäîâàòü íàñ ñâîåé äðóæåñêîé,<br />

÷åëîâå÷åñêîé îòçûâ÷èâîñòüþ.<br />

Ãàç. «Ñâîáîäíàÿ Ãðóçèÿ», ¹45-46, 20 èþíÿ 2009 ã.<br />

Jurnali “mecniereba da teqnologiebi”-s<br />

redaqcia<br />

Jurnal “mecniereba da teqnologiebi”-s redaqciis<br />

TanamSromlebi da saredaqcio kolegiis wevrebi dabadebidan<br />

100 wlis iubiles vulocavT gamoCenil qarTvel<br />

mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />

wevrs, mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos<br />

saxelmwifo premiis laureats, fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />

doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes da<br />

vusurvebT janmrTelobasa da didxans sicocxles.<br />

Jurnali “mecniereba da teqnologiebi~<br />

#4-6, 2009, gv. 60<br />

76


ilustraciebi<br />

77


mSoblebTan. ukana rigSi mamis gverdze dgas 5 wlis beno.<br />

gverdiT da win Zmebi giga da vaso. q. quTaisi 1914<br />

79


dinara da beno uweraSi, 1962<br />

80<br />

2001 w. SviliSvilebTan mari da s<strong>of</strong>osTan.<br />

marina balavaZe, miSa balavaZe, irina CiburdaniZe


sauniversiteto ganaTlebis pirveli pr<strong>of</strong>esorebi:<br />

marcxnidan andria razmaZe, arCil xaraZe,<br />

giorgi nikolaZe, niko musxeliSvili, 1929<br />

akademikosi ir. WumburiZesTan: b. balavaZe, l. gudiaSvili,<br />

i. abaSiZe, d. WiWinaZe<br />

81


ssrk mecnierebaTa akademiis prezidumis wevrebi stumrad ge<strong>of</strong>izikis<br />

institutis dedamiwis mimoqcevis laboratoriaSi.<br />

marcxnidan: ssrk mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. v. keldiSi,<br />

saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. n. musxeliSvili<br />

da prezidiumis wevrebi.<br />

laboratoriis muSaobis Sesaxeb axsna-ganmartebas iZleva b. balavaZe<br />

(marjvniv), Tbilisi, 1967<br />

82


amerikeli magnitologi pr<strong>of</strong>. vakie (zis) da b. balavaZe. saubroben<br />

dedamiwis mimoqcevis laboratoriis muSaobis Sedegebze, Tbilisi 1970<br />

83


akad. a. tixonovi da akad. b. balavaZe a. tixonovis 70<br />

wlisTavis saiubileo sesiaze moskovSi<br />

ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi marcxnidan<br />

pr<strong>of</strong>. g. TvalTvaZe, ssrk mecn. akad. wevr-kor. pr<strong>of</strong>. i. rizniCenko,<br />

pr<strong>of</strong>. b. balavaZe<br />

84


qarTveli gravimetristebis erTi jgufi: marcxnidan i.<br />

aivazaSvili, v. abaSiZe, g. Sengelaia, p. mindeli, b. balavaZe, k.<br />

qarTveliSvili, Tbilisi 1997<br />

Tbilisis sax. universiteti. ge<strong>of</strong>izikis kaTedris morigi<br />

sxdoma<br />

85


Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis kaTedris TanamSromlebisagan<br />

baton benosadmi iubileze (wveulebaze) mieTmeuli torti<br />

misive `gravimetriis kursi~-s formiT (avtori JuJuna<br />

boWoriSvili)<br />

86


s a r C e v i<br />

winasityvaoba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />

v. abaSiZe da T. WeliZe – benediqte balavaZis cxovreba da<br />

moRvaweoba (dabadebidan 100 wlisTavis gamo). . . . . . . . . . . . . . 8<br />

misalmebani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />

sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II –<br />

– baton benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

T. gamyreliZe, e. gamyreliZe – didad pativcemulo, Zvirfaso<br />

batono benediqte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />

n. Rlonti – Rrmad pativcemulo batono beno. . . . . . . . . . . . 22<br />

a. frangiSvili – akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis<br />

raindi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />

r. boWoriSvili – Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno. . ..26<br />

j. soloRaSvili – baton b. balavaZis saukunovan iubileze . . 27<br />

z. xvedeliZe – yovelmxriv misabaZi pirovneba. . . . . . . . . . . . . 29<br />

m. TevzaZe – WeSmariti mamuliSvili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />

T. wuwunava – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . . 32<br />

m. T<strong>of</strong>CiSvili – gamoCenili mecnieris akademikos<br />

beno balavaZis 100 wlisTavi . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .34<br />

n. bolaSvili, r. gobejiSvili – baton benediqte balavaZes. . . 36<br />

b. rekvava, g. gabriCiZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . 38<br />

T. cincaZe, n. begaliSvili – didad pativcemulo<br />

batono beno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />

z. cqvitiniZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte. . . . . . 40<br />

r. Ciqovani – batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />

mamuliSvilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />

p. asaTiani – didad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . 43<br />

c. mebuke – saxelovani Tanamemamule . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />

l. gvalia – dRegrZel sicocxles naziareb guls (leqsi). . . . .46<br />

x. varTanianci – saqarTvelos saukunis adamianTa asociacia<br />

‘savanes” sigeli (teqsti) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

m. xeTaguri – baton beno balavaZes (leqsi) . . . . . . . . . . . . . . 47<br />

n. Rlonti – ûsaorganizacio komitetis Tavmjdomare - daskvniTi<br />

sityvaô. . . . . . .ê. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48<br />

ucxoeTidan miRebuli telegramebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />

gamoxmaureba samecniero da periodul gamocemebSi . . . . . . . . . 58<br />

T. ebanoiZe – “artoobis” asi weli<br />

akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa. . . . . . . . . . . . . . . .58<br />

T. ebanoiZe – qarTuli mecnierebisAaswlovani bermuxa. . . . . . . 63<br />

n. Rlonti, T. WeliZe – uSreti energies mqone<br />

mxcovani mecnieri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />

87


i. goguaZe – vulocavT dabadebis 100 wlis iubiles baton<br />

benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />

x. varTanianci – 100 weli da kidev meti (rusul enaze) . . . . . . 73<br />

Jurnal ~mecniereba da teqnologiebi~-s redaqcia . . . . . . . . . 76<br />

ilustraciebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />

88

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!