Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...
Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...
Benediqte Balavadze.pdf - The Georgian National Academy of ...
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
enediqte balavaZe<br />
Tbilisi<br />
2009
saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademia<br />
mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis instituti<br />
benediqte balavaZe<br />
Tbilisi<br />
2009
wigni eZRvneba gamoCenili qarTveli mecnierge<strong>of</strong>izikosis<br />
akademikos benediqte balavaZes<br />
dabadebidan 100 da samecniero, pedagogiuri da<br />
sazogadoebrivi moRvaweobis 75 wlisTavs.<br />
saiubileo-saorganizacio komiteti:<br />
n. Rlonti (Tavmjdomare)<br />
l. daraxveliZe (mdivani)<br />
T. WeliZe, j. lominaZe, v. abaSiZe, p. mindeli,<br />
j. qiria, z. xvedeliZe, r. Ciqovani,<br />
arqimandriti elise (wereTeli)<br />
Semdgenlebi: v. abaSiZe, l. daraxveliZe, j. qiria, T. kobaxiZe<br />
redaqtori: n. Rlonti<br />
4
winasityvaoba<br />
2009 wlis 25 ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda<br />
gamoCenil mecniers da sazogado moRvawes, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss, mecnierebis<br />
damsaxurebul moRvawes, fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors,<br />
saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor<br />
benediqte konstantines Ze balavaZes.<br />
qarTulma samecniero sazogadoebam farTod aRniSna sasiqadulo<br />
mecnieris RirsSesaniSnavi TariRi – saukunovani<br />
iubile. sxdoma Catarda saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis sxdomaTa darbazSi. xandazmulobis<br />
gamo batonma benom, marTalia darbazSi mosvla ver SeZlo,<br />
magram Sekrebis organizatorebis mcdelobiT man sakuTari<br />
binidan, pirdapiri CarTviT, monawileoba miiRo sxdomis<br />
msvlelobaSi, rac sakmaod moulodneli da sasiamovno siurprizi<br />
iyo ara marto iubilarisTvis, aramed damswre<br />
sazogadoebisTvisac.<br />
sazeimo sxdoma gaxsna saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis prezidentma akademikosma Tamaz gamyreliZem.<br />
Mmcire Sesavlis Semdeg man sityva moxsenebisaTvis –”benediqte<br />
balavaZis cxovreba da moRvaweoba” gadasca, iubilaris<br />
erT-erT mowafes, fiz.-maT. mecnierebaTa doqtors,<br />
pr<strong>of</strong>esor vaxtang abaSiZes.<br />
iubilars miesalmnen da adresebi gadasces:<br />
sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqis ilia II<br />
saxeliT _ sionis taZris winamZRvarma, protopresviterma<br />
giorgi zviadaZem;<br />
saqarTvelos ganaTlebis da mecnierebis saministros…saxeliT<br />
_ mecn. Aakad. Ddoqtorma nugzar Citaiam,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis da<br />
dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivanma<br />
akad. Eerekle gamyreliZem;<br />
mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma, mecn.<br />
Aakad. doqtorma nugzar Rlontma;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtorma, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentma, pr<strong>of</strong>esorma<br />
arCil frangiSvilma;<br />
5
iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis<br />
dekanis m/S, fiz.-maT. mec. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma ramaz<br />
boWoriSvilma;<br />
iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />
kaTedris TanamSromelTa saxeliT mecn. Aakad. doqtorma<br />
jemal sonRulaSvilma;<br />
iv. javaxiSvilis saxelobis Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />
kaTedris gamgem fiz.-maT. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>ma zurab<br />
xvedeliZem;<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis sainJinro geodeziis<br />
departamentis xelmZrvanelma teqn. Mmecn. doqtorma,<br />
pr<strong>of</strong>esorma merab TevzaZem;<br />
aleqsandre janeliZis geologiuri institutis direqtorma<br />
geol.-min. mecn. doqtorma Tamar Wuwunavam;<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis wevrkorespondentma,<br />
pr<strong>of</strong>esorma mirian T<strong>of</strong>CiSvilma;<br />
vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqtorma<br />
mecn. Aakad. doqtorma nana bolaSvilma;<br />
kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />
institutis samecniero sabWos Tavmjdomarem, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis wevr-korespondentma,<br />
pr<strong>of</strong>esorma guram gabriCiZem;<br />
hidrometeorologiis institutis direqtorma mecn. Aakad.<br />
doqtorma Tengiz cincaZem;<br />
ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomarem,<br />
fiz.-maT. mecn. doqtorma zurab cqvitiniZem;<br />
mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoebis saxeliT<br />
teqn. mecn. doqtorma, pr<strong>of</strong>esorma rafiel Ciqovanma;<br />
bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomaris<br />
moadgilem, pr<strong>of</strong>esorma pavle asaTianma;<br />
samtrediis raionis Raniris sajaro skolis saxeliT<br />
pedagogma cisana Mmebukem;<br />
asociacia “savanes” prezidentma xaCatur varTaniancma<br />
iubilars saqarTvelos saukunis adamianTa asocoacia “savanes”<br />
saxeliT gadasca sigeli da “savanes” warmomadgenlis<br />
poet mzia xeTaguris mier iubilarisadmi miZRvnili<br />
leqsis teqsti;<br />
6
iubilaris saxelze miRebuli telegramebis Sinaarsi<br />
sxdomas gaacno saorganizacio komitetis Tavmjdomarem,<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma nugzar Rlontma (telegramebis<br />
sruli sia da Sinaarsi Sesulia wignSi);<br />
wignSi Sesulia agreTve iubilaris saxelze samecniero<br />
da periodul gamocemebSi bolodroindeli gamoqveynebuli<br />
masala.<br />
saiubileo krebuli mTavrdeba ilustraciebiT.<br />
7
fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtori,<br />
pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
wevr-korespondenti, pr<strong>of</strong>esori Tamaz WeliZe<br />
8<br />
benediqte balavaZis cxovreba<br />
da moRvaweoba<br />
(dabadebidan 100 wlisTavis gamo)<br />
batono Tavmjdomare, qalbatonebo da batonebo!<br />
arsebobs Tbiliseli aSuRis ieTim gurjis aseTi gamoTqma<br />
,,kaci imiTa fasobdes, rac cocxliv dauTesia~. baton benos<br />
ki Zalian bevri aqvs daTesili da gakeTebuli. mis saxelTan<br />
dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />
ganviTarebis saxelovani furclebi. xangrZlivi da dauRalavi<br />
SromiT batonma benom mniSvnelovani wvlili Seitana<br />
Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikis dargSi axali mimarTulebebis<br />
ganviTarebasa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man pirvelma<br />
Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />
dargis – gravimetriis ganviTarebas respublikaSi da amiT<br />
didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis<br />
agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Seswavlis<br />
saqmeSi.<br />
b. balavaZe daibada 1909 wlis 25 ivniss samtrediis raionis<br />
s<strong>of</strong>. RanirSi, pedagogisa da sazogado moRvawis batoni<br />
konstantine balavaZis da qalbaton s<strong>of</strong>io CimakaZis ojax-<br />
Si. dawyebiTi ganaTleba batonma benom miiRo Raniris Svidwlian<br />
skolaSi, xolo saSualo skola daamTavra q. quTais-<br />
Si, romlis Semdeg Sevida Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
fizika-maTematikis fakultetze da daamTavra igi<br />
1931 wels. universitetis damTavrebisTanave, pr<strong>of</strong>. m. nodias<br />
miwveviT, muSaoba daiwyo karsnis magnitur observatoriaSi<br />
da monawileobas Rebulobda saqarTvelos teritoriis<br />
magnitur agegmvaSi. male, leningradSi, ruseTis mecnierebaTa<br />
akademiis seismologiis institutSi, daarsda daCqarebuli<br />
aspirantura, sadac pr<strong>of</strong>. mixeil nodias rekomen-
daciiT gaigzavna axalgazrda kadrebi saqarTvelodan, romel-<br />
Ta Soris batoni benoc gaxldaT. batoni mixeilis survili<br />
da windaxeduleba iyo, rom wargzavnilebi aspiranturaSi<br />
swavlis periodSi ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargs<br />
unda dauflebodnen, raTa momavalSi saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izika<br />
srulad ganviTarebuliyo. es marTlac ase moxda, rac<br />
baton mixeil nodias udidesi damsaxurebaa.<br />
batonma benom leningradSi seismologiuri institutis<br />
direqtoris, pr<strong>of</strong>. p. nikiforovis rCeviTa da xelmZRvanelobiT<br />
gravimetriis dargSi daiwyo muSaoba. 1933 wels, aspiranturis<br />
damTavrebis Semde, is brundeba saqarTveloSi da<br />
akad. n. musxeliSvilTan, akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>. p. nikiforovTan<br />
da pr<strong>of</strong>. m. nodiasTan erTad ayalibebs sakavSiro mecnierebaTa<br />
akademiis amierkavkasiis filialis saqarTvelos<br />
gany<strong>of</strong>ilebaSi ge<strong>of</strong>izikis instituts, romlis erT-erTi<br />
laboratoriis, kerZod, gravimetriis laboratoriis<br />
(SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebis) gamged Tavadve iniSneba. am dRidan<br />
moyolebuli baton benos erTi dRec ar ucxovria<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis gareSe, iyo ra gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />
direqtoris moadgile Tu wlebis manZilze institutis<br />
direqtori. is yovelTvis cdilobda aRezarda da asparezze<br />
gamoeyvana axalgazrda kadrebi, gaefarToebina institutis<br />
kavSirebi sxva mowinave analogiur dawesebulebebTan<br />
da gaezarda institutis samecniero potenciali.<br />
batoni benos Tanamdebobrivi ierarqia Semdegnairad gamoiyureba:<br />
saqarTveloSi axlad daarsebul mecnierebaTa akademiis<br />
sistemaSi 1941 wels ge<strong>of</strong>izikis instituti Sevida fizikisa<br />
da ge<strong>of</strong>izikis institutis saxelwodebiT da batoni beno<br />
balavaZe iniSneba dedamiwis qerqis fizikis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gamged (1941-1943 ww.). Semdeg igi gadahyavT gaerTianebuli<br />
institutis direqtoris moadgiled samecniero nawilSi<br />
(1943-1950 ww.); 1950 wels es instituti gaiyo fizikisa da<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutebad da batoni beno iniSneba ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis direqtorad. 1953 w., doqtoranturaSi swavlis<br />
gagrZelebis gamo, igi tovebs direqtoris posts da<br />
gadadis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis gamged. 1972-1987 ww.<br />
batoni beno kvlav ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoria.<br />
1987 wels igi sakuTari iniciativiT tovebs Tanamdebobas<br />
9
da akademiis prezidiumis dadgenilebiT gadadis institutis<br />
direqciis mrCevlad. am movaleobas igi, miuxedavad<br />
soliduri asakisa, dResac pirnaTlad asrulebs.<br />
batoni b. balavaZis adreuli Sromebi sasargeblo namarxTa<br />
Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis damuSavebasa da gamoyenebas<br />
Seexeba. man daadgina gravimetriuli meTodis gamoyenebis<br />
SesaZlebloba axalcixis qvanaxSiris fenobrivi sabados<br />
ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />
amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad daedo b. balavaZis<br />
sakandidato disertacias, romelic man warmatebiT daicva<br />
1937 wels moskovSi fizikis institutis sadisertacio sabWos<br />
sxdomaze, romelsac Tavmjdomareobda akademikosi s.<br />
vavilovi.<br />
meore ms<strong>of</strong>lio omis dros batonma benom, urTules<br />
pirobebSi, warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli<br />
da variometriuli meTodebi azerbaijanis kobaltis sabadoze,<br />
rac safuZvlad daedo axali gamadnebuli zonebis<br />
aRmoCenas. im droisaTvis am kvlevis Sedegebs metalurgiuli<br />
mrewvelobisaTvis uaRresad didi mniSvneloba hqonda,<br />
radgan konservaciisTvis gamzadebuli sabado samamulo<br />
omis pirobebSi kvlav daubrunda metalurgiul mrewvelobas.<br />
omis Semdgom wlebSi batonma b. balavaZem kvleviTi saqmianoba<br />
miuZRvna kavkasiisa da misi mimdebare zRvebis akvatoriebis<br />
gravitaciuli velis, dedamiwis qerqis agebulebis,<br />
qanebis fizikuri Tvisebebisa da misi dinamikis sakiTxebis<br />
Seswavlas. am saqmisTvis man Tavis irgvliv Semoikriba axalgazrdebi,<br />
romlebmac, maswavleblis msgavsad, titanuri<br />
Sroma gaswies 1949-1964 wlebSi yovelwliur gravimetriul<br />
eqspediciebSi, sadac Sesrulda zedmiwevniT rTuli samecniero-kvleviTi<br />
samuSao – metad mniSvnelovani regionis -<br />
kavkasiis teritoriis (didi kavkasionis CaTvliT) gravimetriuli<br />
agegmva maRali sizustiT da Catarda didi moculobis<br />
gamoTvlebi. gravimetriuli gazomvebis paralelurad,<br />
WaburRilebidan da gaSiSvlebebidan grovdeboda<br />
qanebis nimuSebi simkvriveTa gansasazRvravad, rom gamoTvlebSi<br />
diferencirebulad Sesuliyo maTi mniSvnelobebi.<br />
batoni beno erT-erTi pirvelTagani gaxldaT, romelmac<br />
Seiswavla simZimis Zalis vertikaluri gradientis varia-<br />
10
ciebi saqarTvelos sxvadasxva regionisaTvis da miuTiTa<br />
kvlevebSi misi gaTvaliswinebis aucileblobaze. aseve, igi<br />
erT-erTi pirvelTagani gaxldaT y<strong>of</strong>il sabWoTa mecnier-<br />
Ta Soris, romelmac Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi<br />
interpretacia, romlis dros gamoiyena mis mier<br />
damuSavebuli originaluri meTodika, romelic iTvaliswinebda<br />
sxva ge<strong>of</strong>izikur da geologiur monacemTa kompleqsur<br />
gamoyenebas. Catarebuli kvlevebis Sedegebze 1955<br />
wels man moskovSi dedamiwis fizikis institutSi, sadac<br />
mas gavlili hqonda doqtorantura, warmatebiT daicva disertacia<br />
fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris samecniero<br />
xarisxis mosapoveblad. sainteresoa aRiniSnos, rom,<br />
sxdomis <strong>of</strong>icialuri nawilis damTavrebis Semdeg, institutis<br />
uxucesma pr<strong>of</strong>esorma viaCeslav bonCkovskim waikiTxa<br />
da sazeimo viTarebaSi gadasca disertants 54 mecnieris<br />
mier xelmowerili adresi, romelSic naTqvami iyo: ,,Zvirfaso<br />
benediqte konstantines Zev! Cven yvelani didad<br />
vafasebT Tqvens RirsSesaniSnav adamianur Tvisebebs, Tqvens<br />
Tavazianobas, megobrul gulisxmierebas da princi pulobas<br />
mniSvnelovani sakiTxebis gadawyvetaSi da gisurvebT<br />
Tqven, garda warmatebebisa mecnierebaSi, xangZlivsa da Sinaarsian<br />
sicocxles, aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~.<br />
mogvianebiT, batoni benos mier ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT<br />
kavkasiaSi miRebuli dedamiwis qerqis agebulebis axali<br />
Sedegebi moxsenebul iqna ge<strong>of</strong>izikis, geodeziisa da<br />
geologiis saerTaSoriso forumebze: torontoSi (kanada,<br />
1957 w), helsinkSi (fineTi, 1960 w), kopenhagensa (dania, 1960 w)<br />
da moskovSi, ramac mis avtors saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />
aRsaniSnavia, rom am kvlevebis pirvelive Sedegebi<br />
saqveynod cnobilma mecnierebma h. jefrisma da b. gutenbergma<br />
TavianT klasikur monografiebSi Seitanes.<br />
1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiTa da redaqtorobiT<br />
stamburi wesiT gamoica kavkasiis teritoriis<br />
gravimetriuli ruka buges arasrul topografiul reduqciaSi,<br />
romelmac didi gamoxmaureba hpova y<strong>of</strong>ili sabWoTa<br />
kavSiris masStabiT.<br />
batoni beno mravalwliani mecnieruli moRvaweobis periodSi<br />
yovelTvis iyo axlis ZiebaSi da maSinve uRebda<br />
alRos Tu ra iyo aqtualuri im dros mecnierebisaTvis.<br />
11
ase magaliTad, 1957-58 saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikuri wlis dros,<br />
romelmac Tavisi masStabebiTa da mniSvnelobiT udidesi<br />
roli Seasrula Cveni planetis Seswavlis saqmeSi, batoni<br />
benos xelmZRvanelobiTa da uSualo monawileobiT mamadaviTis<br />
mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqcevebis<br />
Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic SemdgomSi,<br />
sxvadasxva sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis<br />
TvalsazrisiT, saerTaSorisi centrad iqna aRiarebuli<br />
y<strong>of</strong>ili socialisturi qveynebis akademiebs Soris.<br />
1965 wels, am laboratoriis bazaze, ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />
Catarda iuneskos TaTbiri seismologiur sakiTxebze,<br />
romlis monawilenic iyvnen ms<strong>of</strong>lios TiTqmis yvela<br />
gamoCenili mecnieri amerikis SeerTebuli Statebidan, iaponiidan,<br />
safrangeTidan, belgiidan da sabWoTa kavSiris respublikebidan.<br />
isini kmay<strong>of</strong>ilebiT gaecnen laboratoriis<br />
muSaobas da aRniSnavdnen misi aRWurvilobis maRal dones<br />
da did SesaZleblobebs kvleviTi samuSaoebis farTod<br />
gaSlisTvis. SemdgomSic, aRniSnul laboratorias xSirad<br />
stumrobdnen ms<strong>of</strong>lios gamoCenili mecnierebi: amerikeli<br />
pr<strong>of</strong>esorebi i. vakie da d. gilberti; sabWoTa kavSiris<br />
mecnierebaTa akademiis prezidentebi akademikosebi v. keldiSi<br />
da a. aleqsandrovi; ruseTis mecnierebaTa akademiis<br />
akademikosebi m. sadovski, v. straxovi, n. pariiski, i. bulanJe,<br />
romelTanac baton benos mWidro samecniero da megobruli<br />
urTierToba hqonda; saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />
prezidentebi akademikosebi n. musxeliSvili, i. vekua da e.<br />
xaraZe. stumrebi STabeWdilebis wignSi tovebdnen mowonebis<br />
sityvebs. sailustraciod moviyvanT erT-erT maTgans:<br />
,,saucxoo dawesebulebaa, Taviseburad erTaderTi, romelic<br />
mimoqceviTi deformaciebis uzustesi aparaturis gamoyenebiT<br />
swavlobs Cveni dedamiwis sunTqvas. saqarTvelos mecnierebaTa<br />
akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivma b. balavaZis<br />
xelmZRvanelobiT umokles droSi SeZlo Seeqmna ma-<br />
Ralkulturuli gravimetriuli laboratoria, romelic<br />
awarmoebs didi Rirebulebis samecniero samuSaos~ (akademikosi<br />
a. mixailovi da ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />
wevr-korespondenti z. aqsentieva. 26.IV.1967 w.).<br />
aseve, samocian wlebSi, roca dasavleT saqarTveloSi md.<br />
engurze ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri maRlivi TaRovani kaSx-<br />
12
lis mSenebloba daiwyo, batoni beno pirveli iyo, romelmac,<br />
sxva samuSaoebTan erTad, ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebebis<br />
aucilebloba daasabuTa. misi iniciativiT 1967 wels Seqmnil<br />
specialur laboratoriaSi dResac tardeba ge<strong>of</strong>izikuri<br />
monitoringi dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri<br />
deformaciuli procesebis droSi mimdinareobis<br />
Sesaswavlad. 1995 wlidan stacionaruli dakvirvebebi<br />
mimdinareobs kaSxalzec. dReisTvis, aRniSnul laboratoriaSi<br />
miRebul unikalur masalas didi samecniero da saxalxo-sameurneo<br />
mniSvneloba aqvs hesis usafrTxo eqpluataciis<br />
mizniT. aq miRebulma Sedegebma saerTaSoriso aRiarebac<br />
hpova. amJamad engurze funqcionirebs saerTaSoriso<br />
poligoni, romelic Sedis evropis sabWos didi katastr<strong>of</strong>ebis<br />
Semswavlel qselSi.<br />
batoni benos damsaxurebaa agreTve ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />
Camoyalibebuli gamoTvliTi centri. amasTan dakav-<br />
SirebiT, ar SeiZleba ar aRiniSnos batoi benos udidesi<br />
alRo: gamoecno da farTo gza mieca mecnierebaSi niWieri<br />
mkvlevarebisTvis. aq pirvel rigSi mosaxsenebelia akad. m.<br />
aleqsiZe, romlis ge<strong>of</strong>izikiT daintereseba da institutSi<br />
moyvana batoni benos damsaxurebaa. batoni merabis mier<br />
(romelic samwuxarod tragikuli brma SemTxveviT 1993 wels,<br />
63 wlis asakSi gardaicvala) danergili maTematikuri me-<br />
Todebis gamoyenebam axal doneze aiyvana da aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri<br />
kvlevebis done da efeqturoba.<br />
aRsaniSnavia, agreTve, rom batoni benos iniciativiT<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda<br />
muzeumi, romelic Cvens respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />
ganviTarebas aSuqebs. aq warmodgenilia XIX saukunis<br />
dasawyisidan Seqmnili da xmarebaSi arsebuli sxvadasxva<br />
saxis ge<strong>of</strong>izikuri aparatura, gamoCenili mecnierebis<br />
suraTebi, werilebi, wignebi da sxva eqsponatebi. muzeums<br />
mravali mnaxveli hyavda. erT-erTma maTganma, sakavSiro mecnierebaTa<br />
akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtorma<br />
akademikosma m. sadovskim, muzeumis daTvalierebis<br />
Semdeg, aseTi Sinaarsis mogoneba Cawera STabeWdilebaTa<br />
wignSi: ,,Cven gvevaleba gvaxsovdes Cveni winamorbedebi.<br />
Tqvenma mSvenierma muzeumma momaniWa didi sixaruli da<br />
amave dros gulistkivili, romelsac aucileblad ganicdi,<br />
13
odesac xedav bevri Zvirfasi, magram ukve gardacvlili<br />
megobris suraTs~.<br />
mravalferovania batoni benos samecniero-organizaciuli<br />
da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs ubralo<br />
CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis man-<br />
Zilze asrulebda: igi iyo evropis y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />
qveynebis mecnierebaTa akademiebis mravalmxrivi TanamSromlobis<br />
,,planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi~ (kaod)<br />
komisiis <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli sabWoTa kavSiridan,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis saredaqcio-sagamomcemlo<br />
sabWos Tavmjdomaris moadgile, ssrk mecnierebisa<br />
da teqnikis saxelmwifo komitetis dedamiwis wiaRis Seswavlisa<br />
da zeRrma burRvis problemuri sabWos wevri, ssrk<br />
mecnierebaTa akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqis da zeda mantis kompleqsuri<br />
Seswavlis sabWos kavkasiis seqciis Tavmjdomare,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis samecniero sabWos Tavmjdomare, al. janeliZis<br />
geologiuri da amierkavkasiis hidrometeorologiuri<br />
samecniero-kvleviTi institutebis samecniero<br />
sabWoebis wevri, Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
fizikisa da geografia-geologiis fakultetebis samecniero<br />
sabWoebis wevri, amave universitetis didi sabWos wevri,<br />
saqarTvelos geologiuri da geografiuli sazogadoebaTa<br />
sapatio wevri, saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis<br />
Semswavlel mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare,<br />
amave mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis biuros wevri, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />
da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare<br />
da sxva. batoni benos didi damsaxurebaa, rom am sabWos<br />
iniciativiT amerikis mecnierebis istoriis sazogadoebaSi<br />
Seiqmna qarTveli mecnierebis fundamentur naSromTa sainformacio<br />
banki, romelic regularulad qveyndeba am sazogadoebis<br />
gamocemebSi.<br />
batoni beno mecnierebaTa akademiis sazogadoeba ,,codnis~<br />
daarsebidan iyo misi ucvleli wevri, 1978 wlidan -<br />
gamgeobis wevri, bolo wlebis manZilze ki – am sazogadoebis<br />
Tavmjdomare. 1973 wels batonma benom daaarsa dedami-<br />
14
wis Semswavlel mecnierebaTa saxalxo universiteti, romlis<br />
reqtoric iyo wlebis ganmavlobaSi.<br />
calke aRniSvnis Rirsia batoni benos maRali adamianuri<br />
Tvisebebi; esaa misi zrunva mSobliuri s<strong>of</strong>lis<br />
skolaze da pativiscema misi pirveli maswavleblebis xsovnisadmi.<br />
1978 wlidan ge<strong>of</strong>izikis instituti Sefobs samtrediis<br />
raionis s<strong>of</strong>el Raniris saSualo da dawyebiT skolebs,<br />
sadac batoni beno Tavidanve eziara sazogadoebaSi cxovrebis<br />
qcevis wesebs. batoni benos zrunviT es skolebi<br />
maragdeboda literaturiTa da swavlisaTvis saWiro aparaturiT.<br />
iq Seiqmna kompiuteruli kabineti, romelic im periodSi<br />
did iSviaTobas warmoadgenda. batoni benos zrunva<br />
mSobliuri skolebisadmi SeumCneveli ar darCenia raionis<br />
adgilobriv xelmZRvanelobas da batoni benediqte 1985<br />
wels arCeul iqna q. samtrediis sapatio moqalaqed.<br />
b. balavaZem ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />
muSaobis periodSi, zemoT CamoTvlil damsaxurebebTan<br />
erTad, mniSvnelovani wvlili Seitana miwisZvrebis<br />
prognozis damuSavebis programebis ganxorcielebaSi,<br />
romelSic monawileobda respublikis ramodenime samecniero-akademiuri<br />
da sawarmoo organizacia. maT saqmianobas<br />
koordinacias uwevda saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis<br />
saxelmwifo komitetisa da mecnierebaTa akademiis prezidiumTan<br />
daaarsebuli miwisZvris prognozis saproblemo<br />
sabWo da kavkasiis regionaluri centri b. balavaZis TavmjdomareobiT.<br />
marTalia, miwisZvris problema jer kidev Sorsaa gadawyvetisagan,<br />
magram zemoTxsenebulma sabWom da centrma mniSvnelovnad<br />
ganaviTares gamokvlevebi am mimarTulebiT:<br />
kavkasiis respublikebSi moewyo seismo-prognozuli poligonebi,<br />
gaumjobesda ge<strong>of</strong>izikuri dakvirvebis done da safuZveli<br />
Caeyara masalebis manqanur damuSavebas, iqmneboda seimo-daraionebisa<br />
da grZelvadiani seismo-prognozuli<br />
rukebi, gamoicemoda seismuri biuletenebi da Sromebi.<br />
1967 w. benediqte balavaZe arCeul iqna saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 w.<br />
– namdvil wevrad. 1977-78 ww. igi asrulebda mecnierebaTa<br />
akademiis dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ilebis<br />
akademikos–mdivnis movaleobas, 1978-88 ww. iyo akademi-<br />
15
kos–mdivnis moadgile da bolos - gany<strong>of</strong>ilebis biuros<br />
wevri.<br />
batoni benos mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi<br />
saqmianoba aRniSnulia mTavrobis araerTi jildoTi.<br />
misi mecnieruli moRvaweobis damsaxurebul aRiarebad unda<br />
CaiTvalos saxelmwifos umaRlesi jildo – saqarTvelos<br />
saxelmwifo premia, romelic man Tavis kolegebTan da mowafeebTan<br />
erTad miiRo 1994 wels mravalwliani naSromisaTvis<br />
,,geologiuri, ge<strong>of</strong>izikuri da sainJinro amocanebis<br />
gadawyvetis gravimetriuli meTodebis damuSaveba da realizacia~<br />
(1978-1992 ww.).<br />
nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs igi mudmivad uTavsebda<br />
pedagogiur moRvaweobas. is 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetSi,sadac kiTxulobda leqciebs<br />
fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvaneli<br />
TviTonve gaxldaT 1976-1991 wlebSi, xolo manamde,<br />
maSindeli reqtoris akad. i. vekuas mxardaWeriT, 1968 w.<br />
geografia-geologiis fakultetze man daaarsa Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />
meTodebis kaTedra, romelsac TviTonve xelmZRvanelobda<br />
1976 wlamde. mravalwliani pedagogiuri moRvaweobis<br />
Sedegad man samSoblos aRuzarda mravali Taoba.<br />
dRes ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi ver naxavT specialists,<br />
romelic batoni benos madlier mowafed ar Tvlides Tavs.<br />
mis mowafeTa Soris 6 mecnierebaTa doqtori, akademiis ori<br />
wevri da 20-ze meti mecniereTbaTa kandidatia. maTi umravlesoba<br />
dRes Tavad agrZelebs da anviTarebs batoni benos<br />
mier ramodenime aTeuli wlebis win dawyebul saqmes.<br />
batoni beno 250-mde samecniero Sromis avtoria. maT Soris<br />
oTxi monografiisa da gravimetriaSi klasikuri saxelmZRvanelosi,<br />
romelic gadamuSavebuli saxiT orjer gamoica<br />
da romelzedac ramdenime aTeuli Taoba aRizarda. aqve<br />
unda aRiniSnos, rom batoni benos didi Zalisxmevis Sedegad<br />
Sedgenil da gamocemul iqna qarTul-rusuli da<br />
rusul-qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis leqsikoni,<br />
romelic samagido wignad iqca yvela ge<strong>of</strong>izikosisaTvis.<br />
Ddasasrul, minda udidesi pativiscemiT movixsenio uaRresad<br />
keTilSobili adamiani - qalbatoni dinara nakaSiZe,<br />
romelTanac batonma benom Seqmna SesaniSnavi da samagali-<br />
To ojaxi. maTi Svilebi - marina da miSa da SviliSvilebi<br />
16
- s<strong>of</strong>io da marina, romlebic dRes aq gveswrebian, niWierebiTa<br />
da maRali adamianuri TvisebebiT Semkuli pirovnebebi<br />
arian.<br />
vusurvoT Cvens Zvirfas iubilars - baton benediqtes<br />
kidev didxans gaexarebinos mravalricxovani Tayvanismcemlebi,<br />
aRzrdilebi da megobrebi.<br />
gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />
17
misalmebani<br />
19
sionis taZris winamZRvari,<br />
protopresviteri giorgi zviadaZe<br />
baton benediqte balavaZes<br />
guliTadad gilocavT dabadebidan 100 wlisTavs.<br />
Tqven, Tqveni mamuliSvilobiT, pr<strong>of</strong>esionalizmiT da saqmisadmi<br />
erTgulebiT magaliTi xarT TaobebisTvis.<br />
MmiiReT Cveni dalocva da saukeTeso survilebi, raTa janmrTeloba<br />
da Semdgomi mravalJamier sicocxle mogmadloT<br />
ufalma RvTisa da qveynis samsaxurad.<br />
ilia II sruliad saqarTvelos<br />
kaTolikos-patriarqi<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidenti<br />
akademikosi T. gamyreliZe, dedamiwis Semswavlel mecnierebaTa<br />
gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivani akademikosi e. gamyreliZe<br />
20<br />
didad pativcemulo, Zvirfaso batono benediqte,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademia, dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa gany<strong>of</strong>ileba guliTadad da mxurvaled<br />
gilocavT Tqven, gamoCenil qarTvel mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis namdvil wevrs, aqtiur sazogado<br />
moRvawes, WeSmarit mamuliSvils, SesaniSnav pirovnebas dabadebis<br />
100 wlisTavs.<br />
Tqven mniSvnelovani roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis<br />
axali mimarTulebebis ganviTarebasa da mecnieruli kadrebis<br />
momzadebaSi, pirvelma CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erTerTi<br />
wamyvani dargis gravimetriis ganviTarebas saqarTvelo-<br />
Si da amiT arsebiTi wvlili SeitaneT kavkasiis regionSi dedamiwis<br />
qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis Ziri-<br />
Tad problemaTa SeswavlaSi.<br />
wlebis manZilze warmatebiT xelmZRvanelobdiT ge<strong>of</strong>izikis<br />
instituts, romelic dedamiwis myari tanis fizikis, atmosferos
fizikis, mze-dedamiwis kavSirebis fizikis da ge<strong>of</strong>izikis sxva<br />
dargebis ganviTarebis centrad iqca ara marto Cvens qveyanaSi,<br />
aramed amierkavkasiaSi.<br />
Tqven iyaviT im samuSaoTa aqtiuri monawile da erT-erTi<br />
xelmZRvaneli, romelic wlebis manZilze sruldeboda saerTa-<br />
Soriso da sakavSiro programebis mixedviT da miznad isaxavda<br />
dedamiwis qerqisa da zeda mantiis agebulebis Seswavlas. sakav-<br />
Siro mecnierebaTa akademiis, ukrainis mecnierebaTa akademiis<br />
da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis mecnierTa monawileobiT<br />
gamoica am mniSvnelovani problebemisadmi ramdenime fundamenturi<br />
monografia.<br />
saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT,<br />
romelic udidesi masStabisa da mniSvnelobis movlena iyo<br />
sabunebismetyvelo mecnierebis istoriaSi, Tqveni iniciativiT<br />
gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi pirvelad moewyo gravimetriuli<br />
dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romlebic droebiT mimdinareobda<br />
Tbilisis seismuri sadguris sardafSi, xolo Semdeg<br />
gadatanil iqna mamadaviTis mTis qveS agebul laboratoriaSi.<br />
Tqven uzrunvelyaviT am laboratoriis unikaluri aparaturiT<br />
aRWurva, ramac didi SesaZleblobebi Seqmna kvleviTi<br />
samuSaoebis farTod gaSlisaTvis. 1965 wels am laboratoriis<br />
bazaze Catarda iuneskos TaTbiri seismologiis sakiTxebze.<br />
Gge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze muSaobis<br />
periodSi mniSvnelovani wvlili SeitaneT miwisZvris prognozis<br />
damuSavebis programebis ganxorcielebaSi, romelSic<br />
monawileobda respublikis ramdenime organizacia. sakavSiro<br />
mecnierebaTa akademiam swored Tqven gTxovaT miwisZvris prognozis<br />
kavkasiis regionaluri centris Tavmjdomareoba.<br />
Tqveni iniciativiT Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
geografia-geologiis fakultetze daarsda Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri<br />
meTodebis kaTedra, romlis pirveli xelmZRvaneli iyaviT. Aaq<br />
Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva dargSi araer-<br />
Ti maRalkvalificiuri specialisti aRizarda.<br />
samecniero da samecniero-organizaciul moRvaweobasTan er-<br />
Tad, Tqven yovelTvis aqtiurad monawileobdiT sazogadoebriv<br />
saqmianobaSi.^ wlebis manZilze iyaviT sakavSiro mecnierebaTa<br />
akademiis geologiis, ge<strong>of</strong>izikis da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
dedamiwis qerqisa da zeda mantiis kompleqsuri Seswavlis sab-<br />
Wos kavkasiis seqciis Tavmjdomare, saerTaSoriso komisiis –<br />
21
“planetaruli ge<strong>of</strong>izikuri gamokvlevebi” – <strong>of</strong>icialuri warmomadgeneli<br />
sabWoTa kavSiridan, saqarTvelos geologiuri da<br />
geografiuli sazogadoebis sapatio wevri da sxv.<br />
Tqveni didi damsaxurebaa, rom TanaavtorTan erTad, daasruleT<br />
da 1987 wels gamoeciT orenovani ge<strong>of</strong>izikuri terminologia.<br />
Tqveni mravalferovani moRvaweoba araerTxel iyo aRniSnuli<br />
saxelmwifo jildoebiT, mravali saxelobiTi medlebiT<br />
da sapatio diplomebiT.<br />
Zvirfaso batono beno, kidev erTxel gilocavT saxelovan<br />
iubiles, gvjera, rom Tqven, Cveni qveynis sasiqadulo mamuliSvili<br />
da gamorCeuli pirovneba kvlav moemsaxurebiT qarTuli<br />
mecnierebisa da kulturis Semdgomi ganviTarebis saqmes.<br />
mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori<br />
mecn. Aakad. Ddoqtori n. Rlonti<br />
22<br />
Rrmadpativcemulo batono beno,<br />
Gge<strong>of</strong>izikis institutis koleqtivi siamayis grZnobiT mogesalmebaT<br />
da suliTa da guliT mogilocavT saxelovan TariRs<br />
– saukunes Tqveni dabadebis dRidan!<br />
Tqvens mier gavlili asi weliwadi qveynisaTvis, qarTuli<br />
mecnierebis aRmavlobisaTvis gaweuli Tavdauzogavi Sromis<br />
TvalsaCino magaliTia. Tqveni biografia saocrad mdidaria, moRvaweoba<br />
ki – farTo da mravlismomcveli. did erudiciasTan<br />
erTad, Tqven gamoirCeviT maRali zneobrivi TvisebebiT, ris<br />
gamoc yovelTvis misabaZi magaliTi brZandebiT Tqveni kolegebisa<br />
da moswavleebisaTTvis. es naTlad gamoCnda ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutSi Tqveni moRvaweobis periodSi. es is institutia, romlis<br />
daarsebaSi, mecnierul saqamianobasa da sazogadoebriv cxovrebaSi<br />
udidesi Rvawli migiZRviT. Seufasebelia Tqveni wvlili<br />
qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi: Tqven<br />
pirvelma CauyareT safuZveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erTerT<br />
mniSvnelovan dargs – grvimetrias, daarseT mimoqcevebisa<br />
da dedamiwis neli moZraobebis laboratoriebi, Tqveni TaosnobiTa<br />
da iniciativiT daiwyo dedamiwis qerqis moZraobebze
dakvirveba engurhesis kaSxalze, Tqven SehqmeniT saqarTveloSi<br />
miwisZvris prognozis sauwyebaTaaSoriso saproblemo sabWo,<br />
riTac xeli SeuwyveT miwisZvris prognozis programebis damuSavebas,<br />
daarseT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetSi da a.S., romeli erTi CamovTvaloT;<br />
Tqven farTo da mravalmxrivi mecnieruli saqmianobiT popularoba<br />
moipoveT ara marto saqarTveloSi, aramed mis farglebs<br />
gareTac.<br />
Aar SeiZleba ar aRiniSnos Tqveni gulisxmieri damokidebuleba<br />
axalgazrda Taobis mimarT, Tqveni zrunva da yuradReba<br />
arasodes mohklebia studentobas; yoveli Tqveni rCeva axalgazrdebis<br />
mimarT fasdaudebeli da uTuod gasaTvaliswinebeli<br />
iyo maT Semdgom samecniero saqmianobaSi, Tqven yovelTvis<br />
mzad iyaviT samecniero konsultaciebi gagewiaT kolegebisaTvis<br />
disertaciebis momzadebaSi, gansakuTrebiT gravimetriis darg-<br />
Si. Tqvens aRzrdilebis Soris aris 6 mecnierebaTa doqtori,<br />
maT Soris 2 mecnierebaTa akademiis wevri da 2 aTeulze meti<br />
mecnierebaTa kandidati.<br />
Bbatono beno, mecnierebaSi Tanadgomis garda, Tqven<br />
yovelTvis siTboTi da siyvaruliT iyaviT gamsWvaluli Tanam-<br />
Sromlebis mimarT, arasodes dagrCeniaT yuradRebis miRma maTi<br />
gasaWiri da raoden sasixaruloa, rom xandazmulobis miuxedavad,<br />
dResac siamovnebiT agrZelebT am tradicias.<br />
MmaRal pr<strong>of</strong>esionalur TvisebebTan erTad, Tqven yovelTvis<br />
gamoirCeodiT SesaSuri organizatoruli niWiT, rac naTlad<br />
gamoixata ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />
Tqveni mravalwliani moRvaweobis periodSi. Tqven udidesi amagi<br />
migiZRviT institutSi gamoTvliTi centris Camoyalibebasa da<br />
misi Tanamedrove teqnikiT dakompleqtebis saqmeSi. swored<br />
Tqveni damsaxurebaa institutSi grtavimetriis, atmosferos fizikis,<br />
kosm<strong>of</strong>izikisa da ge<strong>of</strong>izikis sxva dargebSi kvlevebis Casatareblad<br />
axladSeqmnili samecniero eqsperimentuli laboratoriebis<br />
aRWurva uaxlesi aparaturiT.<br />
Gge<strong>of</strong>izikis institutis winaSe gaweuli RvawlisaTvis udidesi<br />
madlierebis grZnobiT aRvsilni, Cven – ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />
TanamSromlebi, romlebic momswreni da monawileni varT Tqveni<br />
mravalmxrivi samecniero da sazogadoebrivi moRvaweobisa,<br />
vimedovnebT, rom janmrTeloba kvlavac SegiwyobT xels Cveuli<br />
SemarTebiT ganagrZoT urTierToba Tqvens mSobliur in-<br />
23
stitutTan; kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs,<br />
gisurvebT dRegrZelobasa da simxneves!<br />
saqarTvelos teqnikuri universitetis reqtori,<br />
saq. sainJinro akademiis prezidenti, saq. Mmecn. akad.<br />
wevr.-kor. pr<strong>of</strong>esori a. frangiSviliP<br />
24<br />
akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis raindi<br />
saqarTvelos teqnikuri universiteti qveynis farTo akademiur<br />
wreebTan erTad udides pativs miagebs sasiqadulo mamuliSvilis,<br />
erovnuli samecniero sazogadoebis uxuces warmomadgenels,<br />
sayovelTaod aRiarebul pedagogsa da sazogado moRvawes,<br />
akademikos benediqte balavaZes dabadebidan 100 wlisTavTan<br />
dakavSirebiT.<br />
benediqte balavaZe miekuTvneba qarTvel mecnierTa im kohortas,<br />
romelTa saxelebTanaa dakavSirebuli Cvens qveyanaSi<br />
ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis, rogorc erT-erTi umniSvnelovanesi<br />
sabunebismetyvelo mimarTulebis dafuZneba da ganviTareba.<br />
jer kidev sruliad axalgazrdam gasuli saukunis 30-ian wleb-<br />
Si ruseTis mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />
institutis aspiranturaSi swavlisas, ms<strong>of</strong>lioSi gamoCenili<br />
mecnierebis gverdiT Rirseulad warmoaCina Tavisi niWiereba<br />
da urTulesi samecniero problemebis farTomasStaburi da<br />
originaluri gadawyvetis unari. Aaq gaiTavisa man gravimetriis<br />
saidumloebani da siRrmiseulad Cawvda misi saSualebiT<br />
sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis qerqis agebulebis Seswavlis<br />
problemebs. swored am mimarTulebiT Catarebulma kvlevebma<br />
moutanes axalgazrda mecniers sayovelTao aRiareba<br />
da avtoriteti.<br />
samSobloSi dabrunebisTanave igi gverdSi amoudga akademikos<br />
niko musxeliSvils da pr<strong>of</strong>esor mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis Camoyalibebis saqmeSi, sadac 1933 wels saTavaSi Caudga<br />
gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebas. Aam periodidan moyolebuli batonma<br />
benediqtem mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />
skolis winsvlisa da Rirseuli mecnieruli kadrebiT<br />
Sevsebis saqmes miuZRvna. Mmis saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli<br />
gravimetriuli skolis Seqmna, romelic am dargis 20-ze meti
mecnierebis kandidatis, 6 mecnierebaTa doqtorisa da saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis 2 namdvili wevriTaa warmodgenili.<br />
GgansakuTrebiT aRsaniSnavia is faqti, rom niWieri ge<strong>of</strong>izikosis<br />
benediqte balavaZis sadoqtoro SromaSi “simZimis Zalis<br />
veli da dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”, romelic man<br />
1955 wels q. moskovSi dedamiwis fizikis institutSi daicva, miRebuli<br />
Sedegebi ms<strong>of</strong>lioSi cnobilma ge<strong>of</strong>izikosebma b. gutenbergma<br />
da p. jefrisma klasikurad qceul TavianT monografieb-<br />
Si Seitanes.<br />
Nnay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevebs batoni benediqte mudmivad<br />
uTavsebda umaRles saswavleblebSi samecniero pedagogiur<br />
moRvaweobas. 1938 wlidan miwveuli iyo Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi, sadac 1968 wels geografia-geologiis fakultetze<br />
safuZveli Cauyara Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras,<br />
xolo 1976 wlidan fizikis fakultetze xelmZRvanelobda ge<strong>of</strong>izikis<br />
kaTedras. Bbaton benediqtes mWidro kavSiri hqonda<br />
saqarTvelos politeqnikur institutTanac, sadac wlebis man-<br />
Zilze kiTxulobda leqciebis kurss.<br />
Tavisi RrmadSinaarsiani da nay<strong>of</strong>ieri saukunovani cxovrebis<br />
manZilze batonma benediqtem 250-ze meti mecnieruli naSromi,<br />
monografia da saxelmZRvanelo Seqmna. 1962 wels Rvawlmosil<br />
mkvlevars saqarTvelos mecnierebisa da teqnikis damsaxurebuli<br />
moRvawis sapatio wodeba mieniWa.<br />
1967 wels igi arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa akademiis<br />
wevr-korespondentad, xolo 1974 wels ki akademikosad,<br />
rac erovnuli mecnierebis winaSe udidesi damsaxurebis dadastureba<br />
iyo. 1972 wlidan didi xnis manZilze batoni benediqte<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis instituts xelmZRvanelobda,<br />
ramac am samecniero kvleviT dawesebulebas<br />
udidesi saerTaSoriso aRiareba da avtoriteti SesZina. igi<br />
gadaiqca sakavSiro Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebeb-<br />
Si aqtiurad monawile samecniero dawesebulebad. Mmisi xelmZRvanelobiT<br />
institutSi warmatebiT viTardeboda iseTi sferoebi,<br />
rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika,<br />
mze-dedamiwis kavSirebi da sxva.<br />
bolos kidev erTxel mivesalmebiT qarTuli mecnierebis bermuxas,<br />
moazrovnesa da mecnierebis rainds XX saukunidan, romel-<br />
25
ic yvelas gasaxarad dabadebidan me-100 wlisTavs Sexvda mxned,<br />
qveynisa da xalxis keTildReobaze ganuwyvetel fiqrSi.<br />
Bbatono benediqte, icocxleT da ixareT Tqvens lamaz ojax-<br />
Tan erTad.<br />
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />
fakultetis dekanis m/S, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />
pr<strong>of</strong>esori r. boWoriSvili<br />
akademikos benediqte balavaZes<br />
Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno!<br />
Mmaqvs didi pativi ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa<br />
fakultetis TanamSromlebis saxeliT guliTadad mogesalmoT<br />
da mogilocoT dabadebis 100 da samecniero-pedagogiuri<br />
da sazogadoebrivi moRvaweopbis 75-e wlisTavi.<br />
Tqven didi roli SeasruleT saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali<br />
mimarTulebis – gravimetriis ganviTarebasa da mecnieruli<br />
kadrebis momzadebaSi. Tqven iyaviT pirveli qarTveli ge<strong>of</strong>izikosi,<br />
romelmac naTeli mohfineT Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />
gamoyenebiT wiaRiseuli sabadoebis Seswavlisa da aTvisebis<br />
saqmes. KkerZod Tqven mier iqna gemovlenili axalcixis mura<br />
naxSiris sabados geologiuri agebuleba. Aaseve mniSvnelovani<br />
iyo daSqesanis sabados kobaltis gamadnebis dakarguli zolis<br />
aRmoCena. pirvelma Tqven daadgineT sufsa-foTi-anaklias nav-<br />
TobSemcveli struqturebis Cawolis siRrme da maTi mimarTulebebi.<br />
GgansakuTrebiT didia Tqveni damsaxureba dedamiwis qerqisa<br />
da zeda mantiis agebulebisa da misi fizikuri Tvisebebis SeswavlaSi.<br />
Tqven xom yovelTvis iyaviT amgvari kvlevebis ara marto<br />
monawile, aramed misi uSualo xelmZRvaneli.<br />
Ddidi mniSvnelobisaa Tqven mier SemuSavebuli mTagoriani<br />
regionebis zogadi gravimetriuli agegmvis meTodika da asaeve<br />
Tqveni da Tqveni TanamSromlebis mier Sedgenili gravimetriuli<br />
ruka, romelsac mecnierul wreebSi didi mowoneba xvda.<br />
GgisurvebT Zvirfaso batono beno janmrTelobas da kidev<br />
didi xnis sicocxles.<br />
26
ivane javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis<br />
kaTedris TanamSromelTa saxeliT<br />
mecn. Aakad. doqtori j. soloRaSvili<br />
baton benediqte balavaZes, saukunovan iubileze<br />
batono benediqte, mokrZalebiT mogesalmebiT da guliTadad<br />
gilocavT gamoCenil mecniersa da sazogado moRvawes, did organizatorsa<br />
da qarTuli gravimetriuli skolis fuZemdebels,<br />
dedamiwis gravitaciuli velis ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebul mkvlevars,<br />
rCeul pedagogsa da pr<strong>of</strong>esors, saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta akademiis akademikoss, friad gamorCeul da Rirseul saiubileo<br />
TariRs, dabadebidan 100 wlis da samecniero-pedagogiuro<br />
moRvaweobis 75 wlisTavs!<br />
Bbatono benediqte, TqvenTvis da yvela Tqveni kolegisaTvis<br />
dadga es didad sasurveli TariRi, roca Cvens aRiarebul maswavlebelsa<br />
da ufros kolegas, erovnuli mecnierebisa da kulturis<br />
did moamages, sasiqadulo mamuliSvils, Rvawlmosil mecniers,<br />
qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis gamorCeul amagdars<br />
da qarTuli enis uzado mcodnes, ge<strong>of</strong>izikosTa mravali<br />
Taobis aRmzrdels SegisruldaT 100 weli da Tqvens ganvlil<br />
gzas da naRvaws ara mxolod damsaxurebuli siamayiT gahyurebT,<br />
aramed kvlavac yoveldRiurad hmatebT brwyinvalebas da mecnierisaTvis<br />
Cveuli ritmiT agrZelebT aqtiur SemoqmedebiT<br />
cxovrebas.<br />
batono benediqte, Tqveni rogorc mecnierisa da Semoqmedis,<br />
gauxunari xelwera da avtoriteti amCnevia bevr karg da rCeul<br />
erovnul saqmes, romlis CamoTvlac ki mxolod miaxloebiT Sei-<br />
Zleba: Tqven CamoayalibeT gravimetriis gany<strong>of</strong>ileba saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi, Tqveni iniciativiT<br />
Seiqmna dedamiwis qerqis deformaciebis Semswavleli<br />
laboratoria mTawmindaze, Tqven CamoayalibeT sasargeblo namarxTa<br />
Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedra Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis geografia-geologiis fakultetze, Tqven<br />
didxans edeqiT saTaveSi fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras<br />
da Tqveni xelmZRvanelobiT bevri warmatebuli nabiji gadaidga,<br />
Tqven SeqmeniT ms<strong>of</strong>lioSi saxelganTqmuli qarTuli<br />
gravimetriuli skola.<br />
27
Bbatono benediqte, Tqveni, rogorc mecnierisa da pedagogis,<br />
xibli imiTacaa TvalsaCino, rom Tqveni xelmZRvanelobiT Sesrulebulia<br />
mravali sadoqtoro da sakandidato disertacia;<br />
Tqveni aRzrdili mecnierebi warmatebiT udganan saTaveSi qarTuli<br />
ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis sxvadasxva kvleviT Tu sarewao<br />
ge<strong>of</strong>izikur centrs. codniT gajerebuli da tkbilqarTuli xmiT<br />
wakiTxuli Tqveni leqciebi yovelTvis bevris mimcemi iyo msmenelisaTvis,<br />
Tqveni saxelmZRvaneloebi gravimetriaSi da mravali<br />
samecniero naSromi Tu monografia avsebs Tanamedroveobis<br />
oqros fonds ge<strong>of</strong>izikis mecnierebaSi.<br />
Bbatono benediqte, Tqveni cxovreba gaciskrovnebulia Tqveni<br />
ojaxiT, saxeldobr, SvilebiT da SviliSvilebiT, romelTa<br />
winaSec gulwrfel madlierebas gamovTqmavT Tqvens mimarT<br />
gamovlenili erTgulebisa da siyvarulisaTvis. samwuxarod,<br />
didi xania, mxars veRar gimSvenebT Tqveni meuRle, qalbatoni<br />
dinara nakaSiZe, Tumca misi amagi, ra Tqma unda, didad dafasebulia.<br />
batono benediqte, Tqvendami didi siyvarulisa da Rrma pativiscemis<br />
niSnad, Tqveni kolegebi m<strong>of</strong>erebiT xSirad mogmar-<br />
Tavdnen ase: “batono beno”. exlac neba gviboZeT, kvlavac am formiT<br />
gamovxatoT Tqvendami siTbo, siyvaruli, mokrZaleba, m<strong>of</strong>ereba,<br />
Tayvaniscema da mogmarToT:;<br />
batono beno, qarTvel ge<strong>of</strong>izikosTa erT-erTi didi RvTiuri<br />
wyalobaa, gonierebasTan erTad, dRegrZeloba, Tumca aqamde<br />
sicocxlis xangrZlivobis sazomad saukune ver damkvidrda.<br />
Tqven am mxrivac gvaZlevT saukeTeso da misabaZ magaliTs. Tqven<br />
xom jerjerobiT mxolod erTi saukune SegisruldaT. Tqveni<br />
RvTiTboZebuli fizikuri SesaZleblobebi da genetika gvaimedebs,<br />
rom bolos da bolos, amieridan ge<strong>of</strong>izikosTa sicocxlis sazom<br />
etalonad iqneb gamoiyenebodes es lamazi cneba – “saukune”.<br />
gisurvebT, rom icxovroT didxans, kvlavac iyoT janmrTeli<br />
da Semomqmedi!<br />
Uufals ebarebodeT!<br />
28
Tbilisis saxelmwifo universitetis y<strong>of</strong>ili<br />
ge<strong>of</strong>izikis kaTedris gamge, fiz.-maT. mecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>esori z. xvedeliZe<br />
yovelmxriv misabaZi pirovneba<br />
arseboben pirovnebebi, romlebic TavianTi movaleobis Sesrulebas,<br />
sazogadoebisadmi valis moxdas, akeTeben wynarad<br />
udidesi pr<strong>of</strong>esoinalizmiT da saqmis ganuzomeli siyvaruliT.<br />
AaseT pirovnebaTa pleadaSi gansakuTrebul TvalsaCino adgilze<br />
brZandeba batoni beno – udidesi mecnieri, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis akademikosi, saqarTveloSi gravimetriuli<br />
mecnierebis patriarqi. araCveulebrivi pedagogiuri midgomiT<br />
da alRoTi dajildoebuli batoni beno student-axalgazrdobis<br />
usayvarlesi leqtori iyo da aris. igi yovel leqcia-seminarze<br />
axal Tanamedrove cxovrebiseuli magaliTebiT<br />
avsebda da avsebs mecnierulad Rrma Sinaarsis yovel saubars<br />
da metad sainteresos xdis mas.<br />
me TviTon mqonda bedniereba vy<strong>of</strong>iliyavi batoni benos studenti,<br />
kolega da TanamSromeli. MmasTan yoveli Sexvedra mecnierul<br />
atmosferoSi Tu sazogadoebriv saqmianobaSi iyo da<br />
aris metad sasiamovno da mravlis momcemi.<br />
Cemi gacnoba baton benosTan moxda Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi studentobisas. Mme-4 kursze gravimetriis kursis<br />
leqciaze SemosvlisTanave mogvajadova Tavisi mamakacuri<br />
silamaziT da leqciis wakiTxvis sifaqiziT. samwuxarod, batoni<br />
beno male leningradSi gaemgzavra da SemdgomSi rogorc leqtori<br />
veRar Sevxvdi. Bbatonma benom pirvelsave leqciaze dagvmoZRvra<br />
da gvisurva warmatebebi swavlaSi da ratomRac sport-<br />
Si. sportis ra mogaxsenoT, magram swavlaSi marTlac jgufis<br />
arcerT students ar Seurcxvenia, maTi absoluturi umravlesoba<br />
gamoCenili mecnierebi gaxdnen ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva darg-<br />
Si. Aase moxda Cemi da batoni benos gacnoba da Semdeg ukve 50<br />
welze metia erTad varT da me mudam vgrZnobdi da vgrZnob mis<br />
maswavleblur, megobrul da kolegialur damokidebulebas saqmis<br />
siyvaruliT da principulobiT, risTvisac didi madloba<br />
baton benos.<br />
Bbatoni beno ori aTeuli weli xelmZRvanelobda Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedras. Mme ki misi<br />
29
moadgile gaxldiT. Aam xnis ganmavlobaSi kaTedram kidev ufro<br />
ganimtkica universitetis erT-erTi wamyvani kaTedris saxeli,<br />
rogorc mecnierul kvlevebSi, aseve Tanamedrove donis specialist-ge<strong>of</strong>izikosebis<br />
momzadebaSi.<br />
Bbaton benosTan sjabaasi, kamaTi rogorc mecnierul, aseve<br />
yoveldRiur cxovrebiseul sakiTxebze mudam iyo da aris mimzidveli<br />
da aragadamRleli – es ki mosaubris unikaluri Tvisebaa.<br />
Bbatoni beno swored unikaluri pirovnebaa. mis unikalurobas<br />
gansazRvravs ojaxis, Svilebis, SviliSvilebis, samsaxuris,<br />
megobrebis, kolegebis, maswavleblobis, mecnieruli xelmZRvanelobis<br />
gansakuTrebuli, mxolod misTvis Cveuli da mis<br />
arsebaSi gamjdari grZnobebi da Cvevebi.<br />
naTqvamia, pirovnebebi, romlebic weren wignebs, Taviseburad<br />
ukvdavni arian. Bbatonma benom aseTi ukvdaveba didi xania miiRo.<br />
Mmis mier Seqmnil da gamoqveynebul samecniero statiebze<br />
da saxelmZRvaneloebze izrdeboda, izrdebian da gaizrdebian<br />
mravali studenturi Taoba. Ees Taoba Seicnobs am amags da<br />
Rvawls, Sedegebs ki momavalSi gamoiyenebs qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />
mecnierebis aRmasvlisaTvis<br />
minda aseve siamovnebiT movigono batoni benos saocari<br />
Tbili da amave dros principuli damokidebuleba samecniero<br />
xarisxis maZiebel disertantebTan. Ggasuli saukunis 70-80-ian<br />
wlebSi amierkavkasiis da Sua aziis respublikebisTvis samecniero<br />
xarisxebis mimniWebeli sabWo iyo mxolod Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi. sabWos xelmZRvanelobda pr<strong>of</strong>esori giorgi<br />
sulaqveliZe, moadgile iyo batoni beno, me ki am sabWos swavluli<br />
mdivani viyavi Camoyalibebidan 5 wlis ganmavlobaSi. swored<br />
aq gamomJRavnda batoni benos kidev erTi wminda adamianuri<br />
Tviseba. es gamoixateboda disertantTan damokidebulebaSi, rac<br />
SeiZleba nakleb enerviula disertants dacvis dros da rom<br />
mas mkacr moTxovnilebasTan erTad egrZno keTilganwyobileba.<br />
amas batoni beno brwyinvaled asrulebda, roca sabWos sxdoma<br />
mas mihyavda.<br />
Bbatoni beno dResac SemarTebiT aris CvenTan, udides daxmarebas<br />
gviwevs da ganicdis y<strong>of</strong>ili kaTedris misi TanamSromlebis<br />
arsebul mdgomareobas. Mme am kaTedris yvela TanamSromlis<br />
saxeliT did madlobas movaxseneb baton benos gaweuli<br />
amagisaTvis da vusurveb janmrTelobas.<br />
30
Ddidi ilias naTqvami: “adamiani sanTeliviT unda moqmedebdes,<br />
TviT iwvodes da sxvas gzas unaTebdes” swored Seesabameba<br />
batoni benos mTlian 100-wlian moRvaweobas. kidev did xans gvinaTebdes<br />
Cveni cxovrebis gzas batoni benos uaRresad adamianuri,<br />
humanuri, mecnieruli azrebiT savse goneba. janmrTeloba<br />
mas!<br />
mineraluri resursebis saerTaSoriso akademiis<br />
vice-prezidenti, stu sainJinro geodeziis<br />
departamentis xelmZRvaneli, teqn. Mmecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>esori m. TevzaZe<br />
Rrmad pativcemuli batoni benos saxeli CvenTvis Zalzed axlobelia<br />
da iseTive Zvirfasi, rogorc Cveni ganuy<strong>of</strong>eli ojaxis<br />
wevrisa. igi gaxlavT Cemi Zvirfasi mSoblebis Tanaklaseli<br />
da erT-erTi saukeTeso megobari. saamayoa, rom maTTan erTad<br />
q. quTaisis qarTul gimnaziaSi erT jgufSi swavlobdnen Cveni<br />
qveyynis saxelovani pirovnebebi, akademikosebi giorgi ZoweniZe<br />
da rafiel dvali, pirveli qarTveli namdvili biznesmeni “rionis<br />
napirebidan” (rogorc mas uwodeben) rafiel eligulaSvili,<br />
cnobili iuristi mixeil alxaziSvili, saxelganTqmuli eqimi anatoli<br />
togoniZe da mravali sxva Rirseuli mamuliSvili, romlebic<br />
wina saukunis ocian wlebSi erTad Camovidnen q.<br />
quTaisidan da sicocxlis bolomde uangaroTa da didi siyvaruliT<br />
emsaxuren Tavis samSoblos.<br />
rogorc aRvniSne batoni beno gaxlavT Cemi mamis, nikoloz<br />
TevzaZis bavSvobis megobari da miuxedavad amisa, me kargad maxsovs,<br />
rodesac baton benos Txoves misi saxelmZRvanelos “sain-<br />
Jinro geodeziis” aTtomeulis recenzentoba, man Cveuli principulobiTa<br />
da TiToeuli sakiTxis Rrma analizis safuZvelze,<br />
WeSmaritad mecnieruli ganxilvis Semdeg dadebiTi daskvna misca<br />
naSroms da aqve aRniSna, rom “avtorma titanuri Sromis garda,<br />
gamoamJRavna Zalzed maRali mecnieruli done da mravalmxrivi<br />
ganswavluloba geodeziis momijnave mTel rig dargeb-<br />
Si: maTematikaSi, fizikaSi, astronomiaSi, gravimetriaSi, samTo<br />
saqmeSi, markSeideriaSi da sxv.”<br />
Bbatoni benos cxovreba da mravalferovani moRvaweoba samecniero<br />
da sazogadoebrivi saqmianobis asparezze imas adasturebs,<br />
31
azedac misi Tanamedrove kolegebi da sxvani ase aRfrTovanebiT<br />
weren TavianT mogonebebSi.<br />
Bbaton benos wilad xvda bedniereba Tavisi didi wvlili<br />
Seetana saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis, rogorc samecniero-praqtikuli<br />
dargis Camoyalibeba-ganviTarebis saSviliSvilo saqmeSi.<br />
CvenTvis kargad aris cnobili Tu rogori rudunebiTa da mecnieruli<br />
principulobiT hqmnida TanamoazreTa did koleqtivebs<br />
saxelmwifo universitetsa Tu erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutSi.<br />
CemTvis gansakuTrebiT saamayoa, rom ager ukve oTxi aTeuli<br />
welia baton benos Camoyalibebul ge<strong>of</strong>izikosTa saxelovan<br />
da maRalkvalificiur jgufTan erTad (jgufis xelmZRvaneli<br />
gaxlavT misi mowafe, pr<strong>of</strong>esori vaxtang abaSiZe) samecnieroteqnikur<br />
samuSaoebs vasrulebT ms<strong>of</strong>lioSi unikaluri enguris<br />
TaRovani kaSxlis monitoringis saqmeSi.<br />
UuZvirfasesi adamianis, didi mecnierisa da cnobili sazogado<br />
moRvawis baton benos Sesaxeb Zalian bevria mosagonari da<br />
mosaferebeli, magram me imedi maqvs misi moRvaweobis Sesaxeb<br />
ufro detalurad mravalricxovani kolegebi da mowafeebi aRweren<br />
mis cxovrebas, me ki isRa damrCenia, rom Cveni didi ojaxis<br />
axlobelsa da keTilismsurvels, did mecniersa da WeSmarit mamuliSvils,<br />
baton benediqte balavaZes erTjer kidev gulmxurvaleT<br />
miuloco saukunovani iubile, usurvo janmrTeloba, didxans<br />
sicocxle da gaxareba mis SesaniSnav SvilebTan da SviliSvilebTan<br />
erTad.<br />
MmravalJamier brZandebodeT Cemo Zvirfaso batono beno!<br />
aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqtori<br />
geol.-min. mecn. doqtori T. wuwunava<br />
Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />
aleqsandre janeliZis geologiis institutis direqcia,<br />
samecniero sabWo da mecnier TanamSromlebi mxurvaled<br />
mogesalmebaT da gilocavT dabadebis saukunovan iubiles!<br />
32
saqarTvelos samecniero sazogadoeba Tqven gicnobT,<br />
rogorc ge<strong>of</strong>izikis dargis erT-erT uTvalsaCinoes warmomadgenels,<br />
romlis samecniero naSromebi da gamokvlevebi<br />
mniSvnelovani monapovaria qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />
saganZurSi. fasdaudebelia Tqveni Rvawli rogorc<br />
ge<strong>of</strong>izikis, aseve dedamiwis Semswavleli mecnierebebis sxva<br />
dargebis ganviTarebaSi. Tqven ekuTvniT gamoCenili qarTveli<br />
mecnierebis im pirvel pleadas, romelmac mecniereba<br />
saqarTveloSi maRal doneze aiyvana da romelTa Sromebma<br />
farTo aRiareba moipova rogorc saqarTvelosa da y<strong>of</strong>il<br />
sabWoTa qveynebSi, aseve maT sazRvrebs gareTac.<br />
batono benediqte, mTeli Tqveni cxovreba mecnierebis<br />
uangaro samsaxuris SesaniSnavi magaliTia. Znelia Seafaso<br />
is energia da Zala, romelic Tqven moaxmareT ge<strong>of</strong>izikis<br />
dargis ganviTarebas. mraval damsaxurebaTa Soris, ar Sei-<br />
Zleba gansakuTrebiT ar aRiniSnos is, rom Tqven pirvelma<br />
CauyareT safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniSvnelovani<br />
dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi. jer<br />
kidev ocdaaTian wlebSi, Tqveni xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutSi Seiqmna unikaluri gravimetriuli laboratoria,<br />
romelic SemdgomSi gany<strong>of</strong>ilebad Camoyalibda<br />
da saqarTveloSi am mimarTulebiT kvlevebisa da momavali<br />
specialistebis aRzrdis samecniero centrad iqca. aq mimdinareobda<br />
intensiuri muSaoba mecnierebis sxvadasxva<br />
fundamenturi da gamoyenebiTi problemis gadasaWrelad.<br />
Tqveni xelmZRvanelobiT da redaqtorobiT Sedga da gamoica<br />
kavkasiis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />
reduqciaSi. Tqvens kalams ekuTvnis mravali samecniero<br />
naSromi Tu monografia, maT Soris, gravimetriis saxelmZRvanelo<br />
da Zalian mniSvnelovani Sroma, romelic<br />
rusul-qarTuli da qarTul-rusuli ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />
Seqmnas exeba.<br />
batono benediqte! Znelia CamoTvalo is wvlili, rac<br />
Tqven migiZRviT mecnierebis winaSe, magram aranakleb mniSvnelovania<br />
Tqveni moRvaweoba adminisraciul-organizaciul<br />
sferoSi. ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorad warmatebiT<br />
muSaobis periodSi, Tqven ganaviTareT iseTi dargebi,<br />
rogoricaa dedamiwis myari tanis fizika, atmosferos fizika<br />
da mzededamiwis kavSirebis fizika, gaaZliereT samecni-<br />
33
ero kvleviTi bazebi, aqtiuri kontaqtebi daamyareT monaTesave<br />
institutebTan, intensiurad monawileobdiT yvela sa-<br />
Sinao Tu saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebaSi. gansakuTrebiT,<br />
aRvniSnavT mWidro TanamSromlobas geologiis<br />
institutTan, ris Sedegadac gadawyda kavkasiis regionis<br />
miwis qerqis siRrmuli agebulebis araerTi sakiTxi. Tqveni<br />
xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis instituti Camoyalibda<br />
erT-erT mowinave samecniero dawesebulebad. Tqven brZandebiT<br />
mravali sakavSiro da saerTaSoriso samecniero<br />
programis ara marto xelmZRvaneli, aramed aqtiuri Semsrulebeli<br />
da sulisCamdgmeli. Tqven brZandebiT mravali<br />
dargobrivi komitetis, sabWos da samecniero sazogadoebis<br />
wevri da monawile.<br />
gansakuTrebiT aRsaniSnavia Tqveni nay<strong>of</strong>ieri pedagogiuri<br />
moRvaweoba da is didi Rvawli, rac Tqven migiZRviT momavali<br />
Taobebis aRzrdasa da mecnierspecialistebad CamoyalibebaSi.<br />
Znelia daasaxelo vinme Tqvens dargSi, vinc amdeni<br />
mowafe aRzarda.<br />
Zvirfaso batono benediqte! nay<strong>of</strong>ieri mecnieruli da<br />
sazogadoebrivi saqmianobiT da keTilSobiluri adamianuri<br />
bunebiT, Tqven daimsaxureT didi pativiscema da siyvaruli<br />
ara marto Tqvens mowafeebsa da kolegebSi, aramed<br />
mTel dedamiwis Semswavlel mecnierTa sazogadoebaSi.<br />
kidev erTxel gilocavT am RirsSesaniSnav TariRs da<br />
gisurvebT janmrTelobas, janmrTelobas da kidev janmrTelobas!<br />
yvelafers danarCens Tqven ukve miaRwieT!<br />
saqarTvelos mecn. erovnuli akademiis wevr.-korespondenti,<br />
pr<strong>of</strong>esori m. T<strong>of</strong>CiSvili<br />
34<br />
gamoCenili mecnieris akademikos<br />
beno balavaZis 100 wlisTavi<br />
qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri skolis uTvalsaCinoesma warmomadgenelma,<br />
gamoCenilma mecnierma da sazogado moRvawem –<br />
batonma beno balavaZem sapatio adgili daimkvidra im swavlulTa<br />
Soris, romlebmac saqarTveloSi gansakuTrebuli
oli Seasrules calkeuli mecnieruli mimarTulebis<br />
dasaxvasa da ganviTarebaSi. batonma benom saqarTveloSi<br />
safuZveli Cauyara ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis iseTi dargebis<br />
ganviTarebas, rogoricaa gravimetria, dedamiwis mimoqcevebi<br />
da dedamiwis qerqis dinamika.<br />
didi madlierebiT minda aRvniSno, rom baton benos Tavisi<br />
xangrZlivi mecnieruli moRvaweobis yvela etapze WeSmaritad<br />
megobruli urTierToba akavSirebda mecnier-geologebTan.<br />
Mmas kargad hqonda gaTviTcnobierebuli, rom ge<strong>of</strong>ozika<br />
da geologia mWidrod aris erTmaneTTan dakav-<br />
Sirebuli da seismurad aqtiuri kavkasiis teritoriis siRrmuli<br />
agebulebis umniSvnelovanesi problemebis maRal<br />
mecnierul doneze gadaWra geologiuri informaciis gareSe<br />
SeuZlebelia.<br />
saqarTvelos da azerbaijanis madneuli da navTobis<br />
sabadoebis kompleqsuri Seswavlis procesSi batonma benom<br />
daamuSava da danerga sasargeblo namarxebis Zebna-Ziebis<br />
axali ge<strong>of</strong>izikuri meTodebi. maRal mecnierul doneze<br />
Seiswavla kavkasiis da mosazRvre regionebis dedamiwis<br />
qerqis da zeda mantiis fizikuri Tvisebebis, siRrmuli<br />
agebulebisa da dinamikis problemebi. mis mier damuSavebuli<br />
meTodis safuZvelze, romelic iTvaliswinebda geologiur<br />
monacemebsac, Catarda did farTobze simZimis Zalis<br />
anomaliebis raodenobrivi interpretacia. mimoqcevebis<br />
movlenebze dakvirvebebis Sedegad batonma benom Seiswavla<br />
dedamiwis Siga agebulebis da drekadobis Tvisebebi da<br />
amiT dasabami misca globalur ge<strong>of</strong>izikur kvlevebs, romel-<br />
Ta Sedegebi aisaxa ramodenime monografiaSi.<br />
gansakuTrebul mniSvnelobas iZens batoni benos xelmZRvanelobiT<br />
Catarebuli kvlevebi, romelTa mizans warmoadgenda<br />
teqtonikuri da teqnogenuri procesebis gavlenis<br />
dadgena msxvil hidronagebobaTa mdgradobaze.<br />
batoni benos xelmZRvanelobiT da uSualo monawileobiT<br />
Seiqmna da gamoica uaRresad didi mniSvnelobis mecnieruli<br />
naSromebi kavkasionisa da amierkavkasiis miwis<br />
qerqis siRrmuli agebulebis Sesaxeb, romlebic geologebs<br />
did samsaxurs uweven geodinamikuri modelebis SeqmnaSi.<br />
misi aqtiuri monawileobiT Sedgenilia kavkasiis seismuri<br />
daraionebis da miwisZvrebis grZelvadiani prognozis ruke-<br />
35
i. Mmisve redaqtorobiT gamoqveynda 1:1000000-ani masStabis<br />
kavkasiis pirveli gravimetriuli ruka, romelmac gamosvlisTanave<br />
didi mowoneba daimsaxura.<br />
didia batoni benos, rogorc umaRlesi skolis pedagogis<br />
Rvawlic. Tbilisis saxelmwifo universitetSi man Camoayaliba<br />
da saTaveSi Caudga Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis<br />
kaTedras, sadac aRizarda araerTi saxelovani mecnieri.<br />
Zalze faseulia misi damsaxureba ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />
qarTuli terminologiis SeqmnaSi.<br />
yovelive zemoT Tqmuls ar SeiZleba ar davumatoT batoni<br />
benos gamorCeuli piraduli Tvisebebi – saocari<br />
kacTmoyvareoba, keTilSobileba da gulisxmiereba.<br />
gamovxatav ra uRrmes pativiscemas batoni benosadmi, minda<br />
didi mowiwebiT mivuloco mas es SesaniSnavi TariRi da<br />
vusurvo kvlavac mxned y<strong>of</strong>na da janmrTeloba.<br />
vaxuSti bagrationis geografiis institutis<br />
direqtori, geografiis akademiuri<br />
doqtori n. bolaSvili,<br />
samecniero sabWos Tavmjdomare, geogr. mecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>esori r. gobejiSvili<br />
36<br />
baton benediqte balavaZes<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />
fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtors, saqarTvelos<br />
mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />
premiis laureats, pr<strong>of</strong>esor benediqte konstantines<br />
Ze balavaZes 100 weli Seusrulda. mecnierul Sroma-<br />
Si, ojaxis, megobrebisa da samSoblos siyvarulSi gatarebuli<br />
wlebi - ramdenis mTqmelia es 100 weli. es xom er-<br />
TeulTa xvedria!<br />
mis saxelTan dakavSirebulia qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri<br />
mecnierebis ganviTarebis saxelovani furclebi - xangr-<br />
Zlivi da dauRalavi SemoqmedebiTi SromiT beno balavaZem<br />
mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />
ganviTarebisa da kadrebis aRzrdis saqmeSi. man<br />
pirvelma Cauyara safuZveli ge<strong>of</strong>izikis erT-erTi mniS-
vnelovani dargis – gravimetriis ganviTarebas saqarTveloSi<br />
da amiT didi wvlili Seitana kavkasiis regionSi dedamiwis<br />
qerqis agebulebis, fizikuri Tvisebebisa da dinamikis<br />
SeswavlaSi.<br />
benediqte balavaZis xelmZRvanelobiT ge<strong>of</strong>izikis institutSi<br />
Seiqmna gravimetriuli laboratoria (SemdgomSi gany<strong>of</strong>ileba),<br />
romelic saqarTveloSi am dargis kvlevebisa da<br />
mecnieruli kadrebis momzadebis mTavar centrad iqca.<br />
batonma benom ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze<br />
muSaobis periodSi mniSvnelovani wvlili Seitana<br />
institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />
fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />
fizikis ganviTarebaSi. gaaZliera samcniero-kvleviTi bazebi<br />
da kontaqtebi monaTesave organizaciebTan, instituti gaxda<br />
erT-erTi mowinave samecniero dawesebuleba, romelic aqtiurad<br />
monawileobda yvela sakavSiro da saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />
RonisZiebaSi.<br />
aRsaniSnavia beno balavaZis pedagogiuri moRvaweoba iv.<br />
javaxiSvilis saxelobis Tbilisis saxelmwifo universitetSi,<br />
romelsac igi 1938 wlidan eweva fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis<br />
kaTedraze. man aRzarda 20-ze meti mecnierebis kandidati,<br />
romelTagan eqvsma daicva sadoqtoro disertacia. mecnierTa<br />
am pleadis erTi nawili xelmZRvanel rols asrulebs<br />
saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebaSi.<br />
mravalferovania batoni beno balavaZis samecniero-organizaciuli<br />
da sazogadoebrivi moRvaweoba. amas adasturebs<br />
Tundac ubralo CamoTvla im saqmianobisa, romelsac is wlebis<br />
manZilze asrulebda da axlac asrulebs.<br />
xangrZlivi da aqtiuri samecniero, pedagogiuri da sazogadoebrivi<br />
muSaobisTvis igi dajildoebulia ordenebiT,<br />
diplomebiTa da premiebiT.<br />
CvenTvis gansakuTrebiT sasiamovnoa imis aRniSvna, rom baton<br />
benos didi megobroba akavSirebda misi Taobis cnobil<br />
qarTvel geografebTan.<br />
vaxuSti bagrationis geografiis institutis direqcia, samecniero<br />
sabWo da mecnier-TanamSromlebi guliTadad gilocavT,<br />
batono beno, RirsSesaniSnav TariRs – dabadebidan 100<br />
wlisTavs. gisurvebT janmrTelobas, mxneobasa da xangrZliv<br />
sicocxles.<br />
37
kiriak zavrievis samSeneblo meqanikisa da seismomedegobis<br />
institutis direqtori, teq. Mmecn. Ddoqt. Pp. rekvava,P<br />
samecniero sabWos Tavmjdomare, saq. mecn. akad. wevr.-kor.<br />
pr<strong>of</strong>esori g. gabriCiZe<br />
38<br />
Rrmad pativcemulo batono benediqte!<br />
Kkiriak zavrievis saxelobis instituti mogesalmebaT didi<br />
pativiscemiT da siyvaruliT Tqvens mSvenier iubileze. Tqvens<br />
axalgazrdul wlebs daemTxva Cveni institutisa d Tqveni mSobliuri<br />
institutis, ge<strong>of</strong>izikis institutis Camoyalibeba. MmaT<br />
Soris TanamSromlobam Tavidanve SeiZina saqmiani da megobruli<br />
urTierTobebis forma. Cven erTdros erT SenobaSic vsaxlobdiT<br />
da bevri Cveni TanamSromeli erTmaneTs piradad icnobda<br />
da megobrobda.<br />
samocdaaT welze meti gavida mas mere da Cveni institutebis<br />
TanamSromloba kvlav nay<strong>of</strong>ierad grZeldeba. Yyvelaferi ki<br />
daiwyo imiT, rom, jer kidev Cveni institutebis Camoyalibebamde,<br />
Cveni institutis damaarsebeli, samSeneblo meqanikisa da seismomedegi<br />
mSeneblobis cnobili specialisti, kiriak zavrievi<br />
erTis mxriv, da meores mxriv, cnobili seismologi evgeni biusi<br />
mogvevlinen im or pirovnebad, romlebmac ZiriTadad itvirTes<br />
da SesZles unikaluri istoriuli da udidesi praqtikuli mniSvnelobis<br />
dokumentis Seqmna: «Òåõíè÷åñêèå óñëîâèÿ<br />
ïðîåêòèðîâàíèÿ è ïîñòðîéêè â ñåéñìè÷åñêèõ ðàéîíàõ ÇÑÔÑÐ<br />
ãðàæäàíñêèõ è èñêóññòâåííûõ ñîîðóæåíèé.» am dokumentisadmi<br />
miZRvnil ganmartebiT xasiaTis masalaSi Tqven naxavT brwyinvale<br />
azrebs da Tamam gancxadebebs. MmiwisZvrebisas Cveni qalaqebis,<br />
dasaxlebuli punqtebisa da mosaxleobis usafrTxoeba gaxda<br />
Cveni ori institutis saerTo sazrunavi wlebis ganmavlobaSi.<br />
Tqvens mier da Tqveni iniciativiT ganxorcielebuli kvlevebis<br />
Sedegebi dedamiwis qerqis dinamikis dargSi, seismologiisa da<br />
miwisZvris prognozirebis sferoSi, Zvirfasi SenaZenia am mimarTulebiT.<br />
Aamas unda daumatoT enguris kaSxalTan ganlagebuli laboratoriis<br />
mravalwliani dakvirvebebis unikaluri monacemebi,<br />
saqarTvelos teritoriis seismuri daraionebis albaTuri rukebi,<br />
seismologiuri dakvirvebebis sadgurebis qseli da sxva mravali<br />
sasikeTo saqmeebi, ganxorcielebuli Tqveni institutis mier.
Bbatono beno, mebaReoba y<strong>of</strong>ila Tqveni sayvareli saqmianoba.<br />
MmSvenieri gatacebaa – mebaReoba adamianis bunebas gamoxatavs<br />
da raRacis movlasa da gaxarebas gulisxmobs. GgadaxedeT<br />
Tqvens mravalwlian moRvaweobas mebaRis TvaliT da naxavT, rom<br />
misi Sedegebi mSvenieria. icocxleT da ixareT!<br />
hidrometeorologiis institutis direqtori,<br />
mecn. akad. doqtori T. cincaZe,<br />
samecniero sabWos Tavmjdomare, fiz.-maT. mecn.<br />
doqtori n. begaliSvili<br />
K<br />
didad pativcemulo batono beno!<br />
dabadebis esoden mniSvnelovani TariRis aRsaniSnavad<br />
hidrometeorologiis institutisTvis udidesi pativi da<br />
sixarulia mogesalmoT Tqven, qarTuli ge<strong>of</strong>izikis patriarqsa<br />
da erT-erT gamoCenil fuZemdebels.<br />
mecnierebaSi Tqveni fundamenturi wvlilis fonze Cven<br />
aRvniSnavT mxolod im momentebs, romlebic uSualodaa<br />
dakavSirebuli hidrometeorologiis institutis 56-wlian<br />
saqmianobasTan.<br />
Tqven Rirseulad gaagrZeleT Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetSi pr<strong>of</strong>. mixeil nodias mier Camoyalibebuli<br />
ge<strong>of</strong>izikis kaTedris xelmZRvaneloba, ramac uzrunvelyo<br />
am dargSi mravali mecnierisa da praqtikosis momzadeba.<br />
aTeuli wlebis manZilze es specialistebi ganapirobebdnen<br />
saqarTveloSi iseTi aqtualuri dargebis ganviTarebas,<br />
rogoricaa seismologia, saZiebo ge<strong>of</strong>izika, Rrublebis<br />
fizika da naleqebze xelovnuri zemoqmedeba, dedamiwisa da<br />
atmosferos fizikis sxva mniSvnelovani mimarTulebebi.<br />
kerZod, Tqveni xelmZRvanelobis periodSic ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis TaosnobiT warmoebulma setyvasTan brZolis<br />
ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebulma samuSaoebma ganviTareba hpova,<br />
raSic instituts saqmian partniorobas uwevda hidrometeorologiis<br />
instituti.<br />
umniSvnelovanes faqtorad migvaCnia Tqveni upirobo da<br />
mudmivi mxardaWera Cveni institutisa im uTanasworo brZo-<br />
39
laSi, romelic Cvenma koleqtivma gadaitana bolo wlebis<br />
manZilze agresiuli Seviwrovebisa da daTrgunvis Sedegad.<br />
am brZolaSi gadamwyveti roli Seasrula Tbilisis<br />
ge<strong>of</strong>izikuri observatoriis Senobis arsebobam, romlis<br />
rogorc istoriuli da arqiteqtoruli Zeglis SenarCuneba-<br />
Si Tqveni roli daufasebelia. institutis direqtorTan<br />
akad. givi svaniZesTan erTad Tqven udidesi Rvawli gaswieT<br />
am SenobaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis muzeumis SeqmnaSi,<br />
ramac garkveuli wvlili Seitana hidrometeorologiis<br />
institutis fizikur gadarCenaSi.<br />
didi madlierebiT gvinda aRvniSnoT, agreTve, Tqveni ubadlo<br />
enTuziazmiT savse saqmianoba ge<strong>of</strong>izikuri terminologiis<br />
leqsikonis Sesaqmnelad, raSic Tqven Rirseul daxmarebas<br />
giwevdnen Cveni institutis Rvawlmosili mecnierebi.<br />
Cveno Zvirfaso maswavlebelo da kolegav, yovelive zemoTqmulidan<br />
gamomdinare kidev erTxel mogesalmebiT Tqvens<br />
aswlian iubileze da madlobas mogaxsenebT yvela im saqmeebisTvis,<br />
romlis Sesrulebac SesZeliT mecnierebaSi da<br />
sazogadoebriv cxovrebaSi xangrZlivi da nay<strong>of</strong>ieri moRvaweobis<br />
gzaze.<br />
ekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis Tavmjdomare<br />
fiz.-maT. mecn. doqtori z. cqvitiniZe<br />
Rrmadpativcemulo batono benediqte!<br />
G<br />
gilocavT RirsSesaniSnav TariRs, romelic emTxveva dabadebis<br />
100 da samecniero-pedagogiuri moRvaweobis dawyebis 75<br />
wlisTavs!<br />
Tqvens mier gavlili saukunovani cxovrebis gza efuZneba<br />
rogorc erovnuli, aseve ms<strong>of</strong>lio masStabis samecniero da pedagogiuri<br />
moRvaweobis Sedegebs. Ees gza dakavSirebulia udidesi<br />
Sromismoyvareobisa da adamianuri sikeTis gamovlenasTan.<br />
igi moicavs TqvenTvis damaxiasiaTebel – dakisrebul movaleobaTa<br />
udidesi pasuxismgeblobiT da TavdadebiT Sesrulebas. is<br />
cocxali propagandaa im udidesi RvTiuri madlisa, romelsac<br />
iZleva ganaTleba, agreTve adamianebTan da bunebasTan uSualo<br />
da uangaro urTierToba.<br />
40
Tqvens saxelTanaa dakavSirebuli qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis<br />
aRorZinebis da ganviTarebis saxelovani furclebi.<br />
GgansakuTrebulia Tqveni wvlili ge<strong>of</strong>izikis perspeqtiuli mimarTulebebis<br />
Camoyalibebisa da axalgazrda kadrebis aRzrdis<br />
saqmeSi. GgansakuTrebiT mniSvnelovania Tqvens mier ganxorcielebuli<br />
kvlevebi – sasargeblo wiaRiseulisa da dedamiwis<br />
qerqis agebulebis gravimetriuli meTodikebis damuSavebis,<br />
simZimis Zalis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebis amoxsnis,<br />
dedamiwis qerqis mimoqceviTi deformaciebisa da dinamikis saqme-<br />
Si, rasac Tan axlavs miRebuli Sedegebis aRiareba. AaRsaniSnavia<br />
Tqveni gamokvlevebi kavkasiis regionis dedamiwis qerqis<br />
da zeda mantiis agebulebisa da fizikuri Tvisebebis dadgenis<br />
mimarTulebiT.<br />
Tqveni xangrZlivi da mravalmxrivi moRvaweobidan ikveTeba<br />
gansakuTrebuli wvlili erovnuli garemosdacviTi koncefciisa<br />
da ekologiuri usafrTxoebis CamoyalibebisaTvis myari<br />
mecnieruli da sakadro safuZvlebis Seqmnis mxriv. Tqveni moqalaqeobrivi<br />
da pr<strong>of</strong>esiuli magaliTi erT-erTi ganmsazRvreli<br />
safuZvelia qveynis garemosdacviTi pr<strong>of</strong>ilis saxelmwifo<br />
da arasamTavrobo struqturebSi gaerTianebuli qarTveli<br />
ekologebis nay<strong>of</strong>ieri TanamSromlobisaTvis – Cveni samSoblos<br />
erovnuli faseulobis, unikaluri bunebis dacvisa da misi<br />
simdidris racionaluri gamoyenebis saqmeSi.<br />
Bbatono benediqte!<br />
kidev erTxel suliTa da guliT gilocavT amagdar mecniersa<br />
da mamuliSvils, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis WeSmarit qomagsa da<br />
patriarqs – saxelovan saukunovan iubiles. xangrZliv da nay<strong>of</strong>ier<br />
cxovrebiseul gzaze Tqvens mier ganxorcielebuli praqtikuli<br />
saqmianoba da samecniero-pedagogiuri moRvaweoba samagaliToa<br />
qarTveli ge<strong>of</strong>izikosebisa da ekologiis sxvadasxva<br />
dargebSi moRvawe pr<strong>of</strong>esionalebisaTvis.<br />
Eekologiuri usafrTxoebis sazogadoebis saxeliT gisurvebT<br />
janmrTelobasa da simxneves!<br />
41
saqarTvelos mecnierebaTa istoriis<br />
sazogadoebis prezidenti teqn. Mmecn. doqt.,<br />
pr<strong>of</strong>esori r. Ciqovani<br />
42<br />
batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />
mamuliSvilo!<br />
M mecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba guliTadad<br />
gilocavT Tqven, gamoCenil mecniers saqarTvelos mecniereba-<br />
Ta erovnuli akademiis Rvawlmosil wevrs, saxelmwifo premiis<br />
laureats, SesaniSnav pedagogs, sazogado moRvawes da didbunebovan<br />
pirovnebas unikalur dResaswauls – 100 wlis iubiles.<br />
Bbatono beno, Tqven udidesi Rvawli dasdeT saqarTveloSi<br />
ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas. Tqven brZandebiT Tqvens<br />
mier Camoyalibebuli da ganviTarebuli samecniero mimarTulebis<br />
- gravimetriis ucvleli Tavkaci.<br />
saocrad mravalferovani da farToa Tqveni SemoqmedebiTi<br />
moRvaweobis areali, rac Tqveni xangrZlivi mecnieruli, organizatoruli<br />
da sazogadoebrivi saqmianobis Tvalis odnav gadavlebiTac<br />
dasturdeba. Tbilisis saxelmwifo universitetsa<br />
da saqarTvelos mecnierebaTa erovnul akademiaSi Tqveni nay<strong>of</strong>ieri<br />
moRvaweobis CamonaTvali Sors wagviyvanda. AaRvniSnavT<br />
mxolod, rom yvelgan datoveT originaluri kvali, didi<br />
sikeTis kvali, romelic kolegebis uRrmesi pativiscemiTa da<br />
siyvaruliTaa gaSuqebuli.<br />
Bbatono beno, mTeli sazogadoebis, vityodi, mTeli xalxis<br />
gulwrfeli siyvaruli ganapiroba ara marto titanuri SromiT<br />
miRweulma mecnierulma Sedegebma, aramed saukeTeso pirovnulma<br />
Tvisebebmac: Ggasaocari Tavmdabloba, kacTmoyvareoba, sidinje,<br />
axalgazrdebze zrunva da Tqveni xasiaTis mravali sxva Tviseba.<br />
YyovelTvis aRtacebas iwvevda yvelaSi, RvTisnieri adamianiao,<br />
amboben aseTze da Tqven namdvilad RvTisnieri brZandebiT.<br />
Tqveni aqtiuri mravalmxrivi moRvaweoba dadasturebulia<br />
mravali jildoTi, romlebic Tqven mogeniWaT.<br />
Mmecnierebis istoriis saqarTvelos sazogadoeba siamovnebiT<br />
aRniSnavs Tqvens moRvaweobas saqarTvelos mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />
da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomared y<strong>of</strong>nis dros.
Tqveni broSurebi da statiebi mecnierebis popularizaciis xaziT<br />
misabaZi magaliTia.<br />
GgverwmuneT, ar daviRlebiT Tqvendami pativiscemisa da siyvarulis<br />
grZnobis gamoxatvaSi. Mmagram neba momeciT uSualod<br />
gadavide madlobebze.<br />
Bbatono beno:<br />
madloba, rom brZandebiT CvenTan, qveynisaTvis gaweuli Sromis<br />
Sedegad miRebuli mdidari WirnaxuliT, Tqveni 100 wlis iubileze.<br />
madloba, rom sicocxlis xangrZlivobiT r e k o r d s m e n i<br />
gaxdiT bunebismetyvelebisa da teqnikis sferoSi moRvawe mecnierebs<br />
Soris. Aamas adasturebs Cvens mier Catarebuli specialuri<br />
Zieba ms<strong>of</strong>lios gamoCenil mecnierTa sicocxlis xangr-<br />
Zlivobis dasadgenad. ramac gviCvena, rom yvelani ukan CamoitoveT,<br />
odnav mogiaxlovdaT gamoCenili fizikosi lui de<br />
broili.<br />
Mmadloba, rom Cvens mxcovan mecnierebs mieciT didi imedi<br />
xangrZlivi cxovrebisa da stimuli aqtiuri moRvaweobisa 100<br />
wlamde mainc, miT umetes, rom maT mxrebzea is didi samecniero<br />
potenciali, romelic jer kidev gaaCnia saqarTvelos. AamasTan<br />
dakavSirebiT, xom ar iqneboda samarTliani Semotaniliyo mecnieris<br />
sicocxlis da moRvaweobis xangrZlivobis etaloni – 2b.<br />
(gavSifrav – b.b. anu benediqte balavaZe 100).<br />
vusurvebT yvela qarTvel mecniers mxned moswrebodes erTi<br />
sruli etalonis Sesabamis iubiles.<br />
Tqven ki, batono beno, gisurvebT Tqvens ojaxTan erTad didxans<br />
janmrTelobas da bednierebas.<br />
bunebismetyvelebisa da teqnikis istoriis sabWos<br />
Tavmjdomaris moadgile, saq. sainJinro akademiis<br />
wevr.-kor., pr<strong>of</strong>esori p. asaTiani<br />
D<br />
didad pativcemulo batono benediqte!<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis bunebismetyvelebisa<br />
da teqnikis istoriis sabWos saxeliT gilocavT<br />
Tqven da mTlianad qarTul samecniero sazogadoebas am RirsSesaniSnav<br />
dRes – Tqvens 100 wlisTavs.<br />
43
Tqven iubilesTan erTad Cven dRes, xom vzeimobT Cveni qarTuli<br />
mecnierebis matianis iubilesac.<br />
Tqvens mier gavlili SesaniSnavi gza mecnieris, pedagogisa<br />
da sazogado moRvawisa, es xom qarTuli mecnierebis cocxali<br />
istoriaa da Cven dRes udaod bednierebi varT, rom Tqvens moRvaweobaze<br />
Tqveni100 wlisTavisadmi miZRvnil saiubileo sxdomaze<br />
vlaparakobT awmyo droSi, momavali perspeqtivebis WrilSi.<br />
45 weli gavida, rac saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidentis<br />
akad. niko musxeliSvilis gankargulebiT gaixsna sabWo,<br />
romlis muSaobaSi da ganviTarebaSi Tqven CaebiT TqvenTvis Cveuli<br />
energiiTa da SemarTebiT akad. r. dvalTan da pr<strong>of</strong>. v. parka-<br />
ZesTan erTad 1964-1998 ww. 1998 w. ki Tqven arCeuli iyaviT am<br />
sabWos Tavmjdomared da sabWom Tqveni xelmZRvanelobiT daiwyo<br />
principulad axali samecniero mimarTuleba. sabWoSi mecnierebis<br />
da teqnikis istoriis meTodologiis safuZvelze<br />
muSavdeba informaciis sistemebis erTiani meTodologia. Aaq<br />
Cven vxedavT kanonzomier korelacias Tqvens SemoqmedebiT interesebSi<br />
– ge<strong>of</strong>izikaSi modelirebidan Tqven gadaerTed informaciul<br />
sistemebis modelirebis samecniero saorganizacio<br />
momsaxureobaze, romelsac energiis dauzigavad dResac agr-<br />
ZelebT, maSinac ki, rodesac ase vaJkacurad upirispirdebiT Tqveni<br />
mSvenieri asakis gamowvevas da amiT amtkicebT adamianis resursebis<br />
primats mis fizikur mdgomareobasTan mimarTebaSi.<br />
Ddae didxans, mravali wlis manZilze mogveces saSualeba<br />
mogilocoT Tqveni dabadebis dRe TqvenTan da Tqvens mSvenier<br />
ojaxTan erTad.<br />
Raniris sajaro skolis pedagogi c. mebuke<br />
44<br />
qalbatonebo da batonebo!D<br />
CemTvis didi pativia am RirsSesaniSnav dRes samtrediis<br />
raionis gamgeobis, Raniris sajaro skolis pedagogiuri koleqtivisa<br />
da moswavle axalgazrdobis saxeliT gulTbilad mogesalmoT<br />
da Cvens saxelovan Tanamemamules baton benediqte balavaZes<br />
mivuloco dabadebis 100 weli.<br />
100 weli. . . batono beno! cxovrebis ra grZeli gza ganvleT,<br />
ramdeni nay<strong>of</strong>ieri Sroma da jafa gaswieT, rogorc Tqven
ambobT: “miyvarda Sroma da zogjer zomaze metadac.” swored<br />
aseTma dauRalavma Sromam migiyvanaT mecnierebis umaRles<br />
karibWesTan!<br />
Zvirfaso megobrebo, Cveni dRevandeli iubilari batoni benediqte<br />
didi pativiscemiTa da siyvaruliT sargeblobs mSobliur<br />
s<strong>of</strong>elSi. Cven dRes mxolod ramdenime kacisagan Semdgari<br />
delegacia CamovediT, magram Tan CamovitaneT mTeli raionis,<br />
s<strong>of</strong>lis udidesi siTbo, uRrmesi siyvaruli da gulTbili pativiscema<br />
sayvareli mamuliSvilisadmi.<br />
D dRes am darbazSi ramdeni Tbili sityva da tkbili mogonebebi<br />
iRvreba, ramdeni mquxare taSi da ovacia gaismis es namdvilad<br />
daimsaxura batonma benom Tavisi maRali adamianuri<br />
TvisebebiT, romelic mas axasiaTebs yvelas mimarT Tavmdabloba,<br />
saTnoeba, siTbi, siyvaruli, patiosneba da keTilSobileba.<br />
amis dasadastureblad is faqtic sakmarisia, rom mas mSobliur<br />
s<strong>of</strong>elTan kavSiri ar gauwyvetia, arc mSobliuri skolisaTvis<br />
dauklia yuradReba da gulisxmiereba. Aam darbazSi br-<br />
Zandebian ge<strong>of</strong>izikis institutis TanamSromlebi, romelTac kargad<br />
axsovT albaT ge<strong>of</strong>izikis institutis Sefoba Raniris sajaro<br />
skolasTan. MmaTi iniciativiT ganmtkicda skolis materialur<br />
– teqnikuri baza, kabinet – laboratoriebi Seivso TvalsaCino<br />
xelsawyo – iaraRebiT da rac mTavaria moewyo informatikisa<br />
da gamoTvliTi teqnikis kabineti, rac im periodSi iSviaToba<br />
iyo.<br />
swored amitom gamovxatavT did madlierebas da uRrmes pativiscemas<br />
batoni benosadmi.<br />
Aam da sxva keTilSobiluri saqmianobisaTvis batoni beno 1985<br />
wels airCies samtrediis raionis sapatio moqalaqed.<br />
Taoba Taobas cvlis.<br />
Mminda davarwmunoT batoni benediqte, rom misi mSobliuri<br />
skolis pedagogiuri koleqtivi kvlavac saxelovan tradiciebze<br />
aRzrdian momaval Taobebs, rom maT amayad iaron winaparTa<br />
mier gakvalul gzaze.<br />
Bbatono beno! EerTxel kidev minda gulTbilad mogesalmoT,<br />
uRrmesi pativiscema da siyvaruli gamovxato Tqvendami.<br />
MmogilocavT iubiles da gisurvebT kvlav da kvlav mzegrZelobas,<br />
dRegrZelobas Cveni erisa da samSoblos sakeTildReod.<br />
45
“ dRegrZel sicocxles naziareb guls!”<br />
(eZRvneba baton benediqte balavaZis<br />
100 wlis iubiles)<br />
Cveni qveynis saxeli rom<br />
qveyanaze ganTqmulia,<br />
bevris sisxliT Cveni qveynis<br />
tramalebi morwyulia.<br />
Ggaixarebs Cveni miwa<br />
cas miswvdeba sixaruli,<br />
yvelas Senebr rom gaaCndes<br />
am mamulis siyvaruli.<br />
Sen asi wlis ver iqnebi,<br />
Sen yoveldRe ibadebi,<br />
momavali Taobebi<br />
aris Seni debi, Zmebi.<br />
mogilocavT iubiles<br />
s<strong>of</strong>eli da Cveni skola,<br />
marTlac rom saamayoa<br />
SenisTana Svilis yola.<br />
kidev erTi asi weli,<br />
rom dagvixvde codnis farad,<br />
Taobebma Seni gzebiT<br />
rom iaron sul win marad.<br />
LlaSa gvalia<br />
Raniris sajaro skolis IX klasis moswavle.<br />
46
asociacia “savanes”-s prezidenti<br />
xaCatur varTanianci<br />
saqarTvelos saukunis adamianTa<br />
asociacia “savane”-s<br />
sigeli<br />
asi wlis iubilars, baton benediqte balavaZes, SesaniSnav<br />
pirovnebas, saxelovan fizikoss, akademikoss, did moRvawes da<br />
did inteligents.<br />
Bbatono benediqte, Tqven 100 weli icxovreT kacurad, Rirseulad,<br />
100 weli iRvaweT mecnierebisa da samSoblos sakeTildReod,<br />
dauRalavad, SemarTulad, muxlmoudreklad.<br />
Uufali yvelas ar aZlevs am wlebs, mxolod Tqven mogecaT<br />
im RvawlisaTvis, rac Tqven gaswieT 12 wlis manZilze, saqarTvelos<br />
uxucesTa sabWoSi, “savaneSi”, rodesac iyaviT misi Seucvleli<br />
Tavmjdomare.<br />
RmerTsa da bunebis Zalas vTxov, rom SemdgomSic kvlav ase<br />
energiulad SegZlebodeT xalxisa da mecnierebisaTvis samsaxuri.<br />
. .<br />
MmravalJamier. . .<br />
100 wlis iubile - kavkasiis xalxTa megobrisa!<br />
Ffizikoss, akademikoss, did moRvawesa<br />
Dda SesaniSnav pirovnebas,<br />
Bbaton benediqte balavaZes,<br />
B batono benediqte, marTlac rom batono,<br />
sikeTe daberda, sul cota 100 wliT,<br />
Tqven ar giberdebaT eg guli arodes<br />
da Tqven kavkasias Tavs adgas arwivi!<br />
maSinac, rodesac gava 100 weli,<br />
Tqven gamogaCenen saqmeni saqveynod<br />
da sulSi ifrenen laRi arwivebi<br />
47
winaT rom sivrce da simaRle ar eyoT!<br />
Bbatono benediqte, dRes Tqveni rTvelia,<br />
uxvia, Zvirfaso, Tqveni mosavali,<br />
fizikis kanoniT, siyvaruls frTebians<br />
izidavs warsulis didi momavali!!!<br />
Mmzia xeTaguri<br />
2009 wlis 25 ivnisi, Tbilisi<br />
saorganizacio komitetis Tavmjdomare,<br />
mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />
direqtori, mecnierebaTa akademiuri<br />
doqtori nugzar Rlonti<br />
Rrmadpativcemulo sazogadoebav!<br />
mxcovani mecnieris saukunovanma iubilem farTo gamoxmaureba<br />
hpova rogorc Cveni, aseve ucxo qveynebis mecnierTa<br />
Soris. saiubileo TariRTan dakavSirebiT mosulia misaloci<br />
depeSebi da werilebi, romelTa wakiTxva sakmao dros<br />
moiTxovs. Aamitom, neba momeciT Semosuli misalocebi gadavce<br />
batoni benos ojaxs da me Semovifarglo mxolod sazRvargareTidan<br />
Semosuli depeSebis CamoTvliT:<br />
1. baton benos aswlovan iubiles ulocavs ruseTis<br />
mecnierebaTa akademiis dedamiwis fizikis institutis direqtori,<br />
akademikosi a. gliko;<br />
2. moskovidan movida misaloci depeSa nina da azar<br />
gamburcevebis ojaxidan;<br />
3. q. kievidan saiubileo TariRs ulocavs ukrainis mecnierebaTa<br />
erovnuli akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtori,<br />
akademikosi v. starostenko;<br />
4. misaloci depeSa miRebulia q. baqodan, romelsac xels<br />
awers azerbaijanis erovnuli akademiis seismuri samsax-<br />
48
uris respublikuri centris generaluri direqtori – g.<br />
eTirmiSli;<br />
5. mexikodan misaloci depeSa gamoagzavna batoni benos<br />
y<strong>of</strong>ilma studentma, mexikos ge<strong>of</strong>izikis institutis pr<strong>of</strong>esorma<br />
– b-ma a. gogiCaiSvilma;<br />
6. slovakiidan – doqtori lako holko ulocavs b-n<br />
benos dabadebis 100 wlisTavs;<br />
7. planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli<br />
– aRmasrulebeli direqtori – eduardo de madleri –<br />
saukeTeso survilebiT ulocavs b-n benos saiubileo TariRs;<br />
8. misaloci depeSa gamogzavna geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />
saerTaSoriso kavSiris Tavmjdomarem, pr<strong>of</strong>esorma alik<br />
ismail-zadem;<br />
9. sainteresoa, rom q. kievidan ala da taras lebedevebma<br />
misaloci depeSa leqsis saxiT gamogzavnes.<br />
Mminda gacnoboT, rom sxdomaze wakiTxuli misalocebis<br />
garda, Semosulia aTeuli misaloci adresebi sxvadasxva<br />
organizaciebidan, romlebTanac uSualo kavSiri hqonda da<br />
aqvs b-n benos.<br />
Mminda visargeblo SemTxveviT da saorganizacio komitetis<br />
saxeliT uRrmesi madloba movaxseno saqarTvelos<br />
mecnierebaTa erovnuli akademiis prezidiums da piradad<br />
Tqven batono prezidento, saiubileo sxdomis momzadebaSi<br />
moraluri da materialuri mxardaWerisaTvis; aseve, didi<br />
madloba minda vuTxra iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis SemoqmedebiT jgufs, romelmac<br />
gadaiRo, daamontaJa da warmogvidgina dokumentiuri<br />
filmi, romelic Tqven sxdomis dasawyisSi ixileT.<br />
uRrmesi madlierebis grZnoba minda gamovxato b-n benos<br />
Svilebis – qalbatoni marinasa da b-ni mixeilis mimarT,<br />
romlebic yoveldRiur kontaqtSi iyvnen saorganizacio<br />
komitetTan, rom dRevandeli dRisaTvis lamazad movmzadebuliyaviT;<br />
Tu rogor gamogvivida es, ukve sxva saqmea.<br />
uRrmes madlobas movaxsenebT samtrediis raionis s<strong>of</strong>.<br />
Raniris delegacias, romlebmac marTlac rom mSobliuri<br />
milocva moumzades b-n benos. madloba minda vuTxra saorganizacio<br />
komitetis wevrebs, romlebmac yvelaferi iRones,<br />
49
om dRevandel iSviaT saiubileo TariRs sadResaswaulo<br />
xasiaTi mieRo.<br />
Ddabolos, minda madloba vuTxra dRevandel saiubileo<br />
sxdomaze gamosul pativcemul mecnierebs da ara marto<br />
mecnierebs. madloba minda giTxraT Tqven, Rrmadpativcemulo<br />
damswre sazogadoebav mobrZanebisaTvis da saiubileo<br />
sxdomaSi monawileobis miRebisaTvis. survils gamovTqvam<br />
TiToeuli Tqvengani y<strong>of</strong>iliyos sakuTari saukunovani iubiles<br />
momswre da monawile. TqvenTan erTad kidev erTxel<br />
vulocav Cvens saamayo xandazmul mecniers, baton benos<br />
dRevandel dRes da vusurveb kvlavac misTvis Cveuli energiiT<br />
y<strong>of</strong>iliyos qarTuli ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis samsaxurSi.<br />
gmadlobT yuradRebisaTvis.<br />
M ucxoeTidan miRebuli misalmebani<br />
Èç Ìîñêâû:<br />
Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />
Ñ ðàäîñòüþ è áëàãîãîâåíèåì ïîçäðàâëÿåì Âàñ, ñòàðåéøåãî<br />
ñîâåòñêîãî, ãðóçèíñêîãî ãåîôèçèêà, ó÷åíîãî ñ ìèðîâûì èìåíåì,<br />
êëàññèêà ìèðîâîé ãåîôèçèêè, ñî ñëàâíûì 100-ëåòíèì þáèëååì!<br />
Âàøè çàñëóãè â îáëàñòè ãåîôèçèêè âåëèêè. Âû ñòîÿëè ó èñòîêîâ<br />
ñòàíîâëåíèÿ ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â Ñîâåòñêîì Ñîþçå,<br />
ïðîâåëè ïåðâûå ãðàâèìåòðè÷åñêèå ñúåìêè Êàâêàçà, ñîçäàëè<br />
óíèêàëüíûå ìåòîäèêè ãðàâèìåòðè÷åñêèõ èññëåäîâàíèé â ãîðíîé<br />
ìåñòíîñòè. Òðóäíî ïðåóâåëè÷èòü è Âàø âêëàä â ðàçâèòèå ìåòîäîâ<br />
òåîðåòè÷åñêîé ãðàâèìåòðèè, èíòåðïðåòàöèè àíîìàëèé ñèëû<br />
òÿæåñòè, òåîðèè çåìíûõ ïðèëèâîâ. Âû ñäåëàëè î÷åíü ìíîãî è äëÿ<br />
óñïåøíîãî ðàçâèòèÿ ðàáîò ïî ñåéñìè÷åñêîé áåçîïàñíîñòè Êàâêàçà.<br />
Âàøó íàó÷íóþ äåÿòåëüíîñòü, òåñíîå ñîòðóäíè÷åñòâî ñ<br />
Ðîññèéñêèìè ó÷åíûìè ìû ïîìíèì è î÷åíü âûñîêî öåíèì. Èíñòèòóò<br />
ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ ãîðäèòñÿ, ÷òî èìåííî â åãî ñòåíàõ Âû, â<br />
50
àòìîñôåðå èñêðåííåãî äðóæåëþáèÿ, çàùèòèëè êàíäèäàòñêóþ è<br />
äîêòîðñêóþ äèññåðòàöèè.<br />
Ñîòðóäíèêè Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ, ñðåäè êîòîðûõ åñòü<br />
òàêèå, êîòîðûì ïîñ÷àñòëèâèëîîñü ðàáîòàòü, êîíòàêòèðîâàòü è<br />
äðóæèòü ñ Âàìè, ñ áîëüøîé òåïëîòîé âñïîìèíàþò Âàñ è æåëàþò<br />
Âàì äîáðà è ñ÷àñòüÿ!<br />
Ìû èñêðåííå íàäååìñÿ, ÷òî òâîð÷åñêèå è äðóæåñêèå ñâÿçè ìåæäó<br />
ãåîôèçèêàìè íàøèõ ñòðàí ñîõðàíÿòñÿ íà äîëãèå ãîäû.<br />
Îò èìåíè ñîòðóäíèêîâ Èíñòèòóòà ôèçèêè Çåìëè ÐÀÍ<br />
Äèðåêòîð ÈÔÇ ÐÀÍ<br />
Àêàäåìèê À.Î. Ãëèêî<br />
Èç Ìîñêâû:<br />
Äîðîãîé Âåíî Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />
Ìû – âñÿ ñåìüÿ Ãàìáóðöåâûõ – ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿåì Âàñ,<br />
äîñòîéíåéøåãî, âûäàþùåãîñÿ ó÷åíîãî è íàøåãî äîðîãîãî äðóãà ñî<br />
ñïàâíûì þáèëååì. Æåëàåì Âàì çäîðîâüÿ, òâîð÷åñêèõ óñïåõîâ è<br />
áîëüøèõ ðàäîñòåé.<br />
Ìû Âàñ î÷åíü ëþáèì, ÷àñòî âñïîìèíàåì, ðàññêàçûâàåì î Âàñ<br />
íàøèì âíóêàì.<br />
Îò ñåìüè – Íèíà è Àçàðèé Ãàìáóðöåâû.<br />
Èç Êèåâà:<br />
Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèåíîâè÷!<br />
Èíñòèòóò ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû, âñå ãåîôèçèêè Óêðàèíû<br />
ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþò Âàñ ñ âûäàþùèìñÿ þáèëååì – 100-ëåòèåì<br />
ñî äíÿ ðîæäåíèÿ. Âû – ïàòðèàðõ è êëàññèê ñîâåòñêîé è ãðóçèíñêîé<br />
51
ãåîôèçèêè è ìû ðàäû è ñ÷àñòëèâû òåì, ÷òî ìíîãî è ïðîäóêòèâíî<br />
ñîâìåñòíî ðàáîòàëè, ÷òî íàøè îòíîøåíèÿ âñåãäà áûëè òåïëûìè è<br />
äðóæåñòâåííûìè.<br />
Ìû, äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, âîñõèùàåìñÿ Âàìè êàê<br />
÷åëîâåêîì è ïðîôåññèîíàëîì.<br />
Èñêðåííå æåëàåì Âàì è Âàøèì áëèçêèì âñåãî ñàìîãî-ñàìîãî<br />
äîáðîãî è ñâåòëîãî, ìû ëþáèì Âàñ.<br />
Äèðåêòîð<br />
Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÍÀÍ Óêðàèíû,<br />
Àêàäåìèê ÍÀÍ Óêðàèíû Â.È. Ñòàðîñòåíêî<br />
52<br />
Èç Áàêó:<br />
Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />
Îò èìåíè êîëëåêòèâà Ðåñïóáëèêàíñêîãî Öåíòðà<br />
Ñåéñìîëîãè÷åñêîé Ñëóæáû Íàöèîíàëüíîé Àêàäåìèè Íàóê<br />
Àçåðáàéäæàíà è îò ñåáÿ ëè÷íî ñåðäå÷íî ïîçäðàâëÿþ Âàñ, íàøåãî<br />
ãîðÿ÷î ëþáèìîãî äðóãà è ñîðàòíèêà ñ 100-ëåòèåì ñî äíÿ ðîæäåíèÿ.<br />
Ýòî ïîèñòèíå çíàìåíàòåëüíàÿ äàòà â Âàøåé æèçíè, âêëþ÷àåò â<br />
ñåáÿ èòîã Âàøåé ÿðêîé íàó÷íîé, ïåäàãîãè÷åñêîé è îáùåñòâåííîé<br />
äåÿòåëüíîñòè. Îãðîìíóþ çíà÷èìîñòü èìåþò ðåçóëüòàòû Âàøèõ<br />
íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé â îáëàñòè ãåîäèíàìèêè â ïîíèìàíèè<br />
òåêòîíè÷åñêèõ ïðîöåññîâ â ñåéñìè÷åñêè àêòèâíûõ ðåãèîíàõ.<br />
Ñîâìåùàÿ îãðîìíóþ ïàëèòðó îáÿçàííîñòåé â ðÿäå íàó÷íîïðîèçâîäñòâåííûõ<br />
ñîâåòîâ, èíñòèòóòîâ, êîìèòåòîâ è ñåêöèé, Âû<br />
âíåñëè áîëüøîé âêëàä â ðàçâèòèå îáùåñòâåííûõ è íàó÷íîîðãàíèçàöèîííûõ<br />
ñâÿçåé ìèðîâîãî ìàñøòàáà.<br />
Áåçãðàíè÷íàÿ ëþáîâü è óâàæåíèå ê Âàì Âàøèõ ìíîãî÷èñëåííûõ<br />
ó÷åíèêîâ è ïîñëåäîâàòåëåé – ýòî ðåçóëüòàò Âàøåé ïëîäîòâîðíîé<br />
äåÿòåëüíîñòè ïî ïîäãîòîâêå âûñîêîêâàëèôèöèðîâàííûõ íàó÷íûõ<br />
êàäðîâ â îáëàñòè ãåîôèçèêè.<br />
Âàøè çàñëóãè ïåðåä îòå÷åñòâîì âûñîêî îöåíåíû<br />
ïðàâèòåëüñòâåííûìè íàãðàäàìè è ÷åëîâå÷åñêîé ëþáîâüþ.
 äåíü Âàøåãî þáèëåÿ îò âñåé äóøè æåëàåì Âàì êðåïêîãî<br />
çäîðîâüÿ è óâåðåíû, ÷òî íàøà äðóæáà è âïðåäü áóäåò ðàçâèâàòüñÿ<br />
è ñïîñîáñòâîâàòü åùå áîëüøåìó ñáëèæåíèþ íàøèõ áðàòñêèõ<br />
íàðîäîâ.<br />
Êðåïêî Âàñ îáíèìàåì è öåëóåìþ<br />
Ñ óâàæåíèåì<br />
Ãåíåðàëüíûé äèðåêòîð Ã.Ä. Åòèðìèøëè.<br />
Mmexikodan:<br />
batono Tamaz!<br />
(mimarTavs pr<strong>of</strong>esor Tamaz WeliZes)<br />
gTxovT gadasceT Cemi gulwrfeli milocva akademikos benediqte<br />
balavaZes RirsSesaniSnav iubilesTan dakavSirebiT. wilad<br />
mxvda didi bedniereba baton benos studenti vy<strong>of</strong>iliyavi 1991-<br />
1993 wlebSi. Mminda yuradReba gavamaxvilo amjerad baton benos<br />
udides pedagogiur Rvawlze da mis uangaro Rvawlze Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetSi, rameTu misi udidesi da pioneruli<br />
kontribucia fundamentalur ge<strong>of</strong>izikaSi isedac udavoa.<br />
batoni beno gaxlavT samagaliTo moZRvari, enTuziazmiT savse<br />
miuxedavad misi asakisa. DdRevandel axalgazrda maswavleblebs<br />
SeSurdebodaT misi muxti da ganumeorebeli improvizacia. Mmisi<br />
leqciebi iyo absoluturad aratrivialuri da Rrma inteleqtiT<br />
daxunZluli. Gge<strong>of</strong>izikis kaTedris yvela studentis<br />
saxeliT minda gamovxato didi madlierebis grZnoba baton benos<br />
mimarT. Aaqve unda aRvniSno samwuxarod ge<strong>of</strong>izikis savalalo<br />
mdgomareoba – anu faqtiurad misi ararseboba qveynis pirvel<br />
universitetSi. vTxov, saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikur sazogadoebas,<br />
mecnierebaTa akademias, mTlianad saqarTvelos inteleqtualur<br />
sazogadoebas da TviT akademikos benediqte balavaZes gadadgan<br />
gadamWreli nabijebi ge<strong>of</strong>izikis dasabruneblad Cvens<br />
erovnul universitetSi. Ddae, batoni benos asi wlisTavi y<strong>of</strong>iliyos<br />
dasabami am saSviliSvilo saqmisa. AalbaT es iqneba<br />
yvelaze didi saCuqari baton benosTvis.<br />
53
Mmarad Tqveni<br />
Ppr<strong>of</strong>. avTo gogiCaiSvili<br />
Gge<strong>of</strong>izikis instituti, mexiko<br />
LABORATORIO INTERINSTITUCIONAL DE MAGNETISMO NAT-<br />
URAL (LIMNA)<br />
INSTITUTO DE GEOFISICA, UNAM – Campus Morelia<br />
Slovakia<br />
Dear pr<strong>of</strong>. Chelidze,<br />
Thank you for the jubillee information. I wish Mr. <strong>Balavadze</strong> all the best on<br />
the occasion <strong>of</strong> his birthday.<br />
All the best to you and your colleagues,<br />
Dr. Laco Holko<br />
Slovakia<br />
(Zvirfaso pr<strong>of</strong>. WeliZe<br />
gmadlobT iubiles Sesaxeb informaciis mowodebisaTvis. vusurveb<br />
baton balavaZes yovelive kargs.<br />
yovelive saukeTeso Tqven da Tqven kolegebs.<br />
doqtori lako holko.<br />
slovakia.)<br />
54<br />
Ed de Mulder<br />
Dear Tamaz,<br />
Please convey my best wishes to Pr<strong>of</strong>. Benedict <strong>Balavadze</strong> for his 100 th<br />
birthday. I hope the party will be great!<br />
Kind resards<br />
Eduardo de Mulder,<br />
Executive Director,
International Year <strong>of</strong> Planet Earth Corporation.<br />
(Zvirfaso Tamaz,<br />
gTxovT gadaceT Cemi saukeTeso survili pr<strong>of</strong>. Bbenediqte<br />
balavaZes misi 100 wlis iubilesTan dakavSirebiT. vimedovneb,<br />
rom wveuleba saukeTeso iqneba!<br />
saukeTeso survilebiT<br />
eduardo de madleri,<br />
aRmasrulebeli direqtori,<br />
planetis dedamiwis korporaciis saerTaSoriso weli.)<br />
UNION GEODESIQUE ET GEOPHYSIQUE INTERNATIONALE<br />
INTERNATIONAL UNION OF GEODESY AND GEOPHYSICS<br />
Dear Academician <strong>Balavadze</strong>,<br />
IUGG Secretary General<br />
Karlsruhe, Germany<br />
It is my great pleasure to warmly and sincerely congratulate you on your<br />
100 th Birthday!<br />
For many years, your pioneering works on the gravite field, deep structure<br />
and geodynamics <strong>of</strong> the Caucasus region and your organization <strong>of</strong> the International<br />
Underground Laboration <strong>of</strong> Earth Tides add the Geodynamical Lab at<br />
the Enguri High Arc Dam have added significantly to the geophysical science.<br />
Your deep involvements in scientific research <strong>of</strong> the <strong>Georgian</strong> <strong>Academy</strong> <strong>of</strong><br />
Sciences and in education <strong>of</strong> the Tbilisi State University have been very fruitful.<br />
Moreover, a few people <strong>of</strong> your talent are so disposed to share themselves<br />
as you have done in your efforts to help gifted scientists to make a successful<br />
scientific career.<br />
On behalf <strong>of</strong> the International Union <strong>of</strong> Geodesy and Geophysics, I would<br />
to thank you for your many outstanding international contributions to the field<br />
<strong>of</strong> geophysics.<br />
I hope that you will enjoy good health and your indefatigable energies for<br />
more years to come.<br />
55
Yours sincerely,<br />
Pr<strong>of</strong>essor Alik Ismail-Zadeh<br />
(geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />
saerTaSoriso kavSiri<br />
Zvirfaso akad. balavaZe,<br />
didi siamovnebiT Tbilad da gulwrfelad gilocavT Tqvens<br />
100 wlisTavs.<br />
mravali wlis ganmavlobaSi Tqveni pioneruli Sromebi<br />
kavkasiis regionis mizidulobis velze, siRrmul struqturaze<br />
da geodinamikaze da Tqvens mier dedamiwis mimoqcevis saerTa-<br />
Soriso miwisqveSa laboratoriisa da geodinamikuro laboratoriis<br />
organizeba enguris kaSxalze didi wvlili iyo ge<strong>of</strong>izikur<br />
mecnierebaSi. Tqveni monawileoba saqarTvelos mecnierebaTa<br />
akademiis mecnierul kvlevebSi da Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis ganaTlebaSi Zalian Sedegiani iyo. Uufro metic,<br />
Tqveni talantis mqone adamianebidan Zalian cotaa ganwyobili<br />
ise, rom Zala ar daiSuros niWieri mecnierebis dasaxmareblad,<br />
raTa maT warmatebuli mecnieruli kariera gaikeTon, rogorc<br />
es Tqven qeniT. Ggeodiziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kav-<br />
Siris saxeliT me msurs madloba gadagixadoT Tqveni mravali<br />
TvalsaCino saerTaSoriso Rvawlis gamo ge<strong>of</strong>izikis sferoSi.<br />
vimedovneb, rom janmrTelad da energiulad iqnebiT iqnebiT<br />
mraval wels.<br />
Êèåâ. Óêðàèíà<br />
Äîðîãîé Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷!<br />
Íàø äîáðûé ñòàðûé äðóã Áåíî,<br />
Âàñ î÷åíü ëþáèì ìû äàâíî,<br />
À â ñåé Ñòîëåòíèé þáèëåé<br />
Ñïåøèì ïîçäðàâèòü ïîñêîðåé!<br />
Ppr<strong>of</strong>esori alik ismail-zade)<br />
56
Íàì âåäü ñîâñåì íå âñå ðàâíî:<br />
Óðà! Ñåãîäíÿ 100 Áåíî!<br />
Åãî ìû äîëãî-äîëãî çíàåì<br />
Ëåëååì, öåíèì, îáîæàåì.<br />
È ïîæåëàåì îò äóøè<br />
Âàì ñ÷àñòüÿ â çîëîòå ðóíî!<br />
Äåÿíüÿ Âàøè õîðîøè –<br />
Ãîðäèòüñÿ èìè âñåì äàíî!<br />
Êðåïêî-êðåïêî îáíèìàåì, ëþáèì è öåëóåì.<br />
Âñåãäà èñêðåííå Âàøè äðóçüÿ<br />
Òàðàñ è Àëëà Ëåáåäåâû.<br />
57
gamoxmaureba samecniero da<br />
periodul gamocemebSi<br />
58<br />
mecn. akad. doqtori, asocir.<br />
pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />
,,artoobis” asi weli<br />
akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa!<br />
,,art” inglisuri sityvaa da ase iTargmneba ,,xelovneba”,<br />
,,codna”, ,,unari”, ,,simamace”... aqedan Tu SevTxzavT sityvas<br />
,,artooba”, vfiqrob, is yvela gagebiT miesadageba batoni<br />
benediqte balavaZis fenomens...<br />
kaci roca saukunis xnisa moiyreba, es rasakvirvelia, bunebis<br />
saswaulia; mecnieri kacis SemTxvevaSi – ormagi saswauli!<br />
,,benediqte” laTinuri sakuTari saxelia da Turme niSnavs<br />
,,dalocvils”, ,,kurTxeuls”. batoni beno (rogorc SemoklebiTa<br />
da siyvaruliT mimarTavs yvela) diaxac, rom RvTis<br />
rCeulia, ciT dalocvili da kurTxeuli.<br />
. . . 1955 weli, moskovi, ssr kavSiris mecnierebaTa akademiis<br />
dedamiwis fizikis institutis saaqto darbazi. 46 wlis<br />
qarTveli mkvlevari-ge<strong>of</strong>izikosi benediqte balavaZe brwyinvaled<br />
icavs sadoqtoro Sromas “simZimis Zalis veli da<br />
dedamiwis qerqis agebuleba kavkasiaSi”. Ddisertants erTxmad<br />
eniWeba saZiebeli xarisxi fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />
doqtorisa. institutis uxucesma pr<strong>of</strong>esorma v. bon-<br />
Ckovskim dacvis <strong>of</strong>icialuri nawilis dasrulebis Semdeg<br />
iTxova sityva, waikiTxa da samxreTel stumars sazeimod<br />
gadasca adresi, xelmowerili iqauri 54 wamyvani mecnieris<br />
mier (iSviaTi SemTxveva sadisertacio Sromebis dacvis<br />
praqtikaSi!): `Zvirfaso benediqte konstantines Zev! Cven<br />
yvelani didad vafasebT Tqvens SesaniSnav adamianur Tvisebebs,<br />
Tavazianobas, gulisxmierebasa da principulobas mniSvnelovani<br />
sakiTxebis gadawyvetaSi. mecnierebaSi warmatebebTan<br />
erTad gisurvebT xangrZlivsa da Sinaarsian sicocxles,<br />
aRsavses sixaruliTa da bednierebiT~. cxonebuli
onCkovski TiTqos jadosnur sarkeSi iyureboda – ise agixdeT<br />
yvelaferi, rogorc baton benos ausrulda egzom<br />
keTili survilebi: mecnierebaSi didi warmatebebiT, xangr-<br />
Zlivi da Sinaarsiani sicocxliT, romelic sixaruliTa da<br />
bednierebiTac iyo gajerebuli. . .<br />
aqve saTqmelad: sadoqtoro SromaSi miRebuli ramdenime<br />
ZiriTadi Sedegi beno balavaZem ori wlis Semdeg qalaq<br />
torontoSi (kanada) Semdgar geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis<br />
saerTaSoriso asambleis sesiaze moaxsena. forumis monawile<br />
gamoCenilma ucxoelma specialistebma b. gutenbergma<br />
da p. jefrisma qarTveli mkvlevaris es Sedegebi Seitanes<br />
Semdgom klasikurad qceul TavianT monografiebSi.<br />
friad mniSvnelovania saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli<br />
akademiis akademikosis beno balavaZis roli Cvens qveyanaSi<br />
ge<strong>of</strong>izikis axal mimarTulebaTa ganviTarebaSi, iseve<br />
rogorc mecnieruli kadrebis momzadebaSi. Ees man Cauyara<br />
saZirkveli saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis erT-erT mTavar dargs<br />
– gravimetrias, romlis ganviTarebas mohyva arsebiTi wvlilis<br />
Setana kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis,<br />
fizikuri Tvisebebis, dinamikis ZiriTadi problemebis<br />
SeswavlaSi. Ees man daakvaliana da daafrTiana gamWriaxi<br />
gonebis, farTo erudiciis, momTxovnelobasa da principulobasTan<br />
Serwymuli yuradRebianobis wyalobiT mravali<br />
maRalkvalificiuri specialisti – mecnierebaTa kandidati<br />
Tu doqtori.<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtoris Tanamdebobaze wlobiT<br />
y<strong>of</strong>nisas kargad gamoCnda batoni benos organizatoruli<br />
niWic. Mmisi xelmZRvanelobiT institutSi warmatebiT<br />
viTardeboda iq wardgenili iseTi sferoebi, rogoric<br />
dedamiwis myari tanis fizikaa, atmosferos fizikaa, mzededamiwis<br />
kavSirebia. misi unariani gaZRoliT gaZlierda<br />
samecniero-kvleviTi bazebi, monaTesave organizaciebTan<br />
kontaqtebi, instituti gadaiqca mowinave, sakavSiro Tu saer-<br />
TaSoriso ge<strong>of</strong>izikur RonisZiebebSi aqtiurad monawile<br />
samecniero dawesebulebad.<br />
...,,ase gadis dro, wlebs wlebi emateba, aRaraa babu ise<br />
mxarmTeli....”. es jansuR Carkvianis adreuli leqsidanaa.<br />
Ddiax, wlebs wlebi miemata da Zvirfasi iubilarisaTvis<br />
ukve saukune Seadgina. Bbatoni beno gareT veRar gamodis –<br />
59
im aswleuls zidva xom unda... Jurnalisturi kiTxvari Sin<br />
gavugzavne saxelovani vaJis, SesaniSnavi maTematikosi-topologis,<br />
fizika-maTematikis mecnierebaTa doqtoris mixeil<br />
balavaZis xeliT, Tan SemTxveviT visargeble da vTxove:<br />
Svilis TvaliT ,,danaxvadi” mamis Sesaxeb miTxari oriode<br />
sityva-meTqi.<br />
- TavdaWeriloba da simSvide yovelTvis axasiaTebda,<br />
magram araCveulebrivi Sinagani sijiutec, roca amas saWirod<br />
miiCnevs. . . dRegrZeloba genetikurad mosdevs – mama 95<br />
wlisa gardaecvala. principuloba da momTxovneloba<br />
Svilebis mimarTac (da-Zma varT) mudam sCveoda, swavla da<br />
Sroma gaxldaT misi ,,mSobliuri” devizi. TviTonac saocrad<br />
principuli iyo: xeli ar moawera saxarovis gasakicx da<br />
damgmob werils; sastikad aRudga atomuri elsadguris<br />
mSeneblobas afxazeTSi, galis raionSi. Ees im fonze, roca<br />
proeqts amdeni momxre hyavda respublikaSi – moskovidan<br />
didZali Tanxa Semogvivao.<br />
kiTxvebis gatanebidan sul ramdenime dReSi miviRe savsebiT<br />
,,garCevadi” kaligrafiiT, aukankalebeli xeliT koxtad<br />
Camowerili pasuxebi da Sevinaxav kidevac saxsovrad...<br />
- batono beno, ukan dagrCaT sasaxelo cxovrebis mTeli<br />
saukune; Tu ar vcdebi, dauviwyari akaki SaniZis Semdeg<br />
Tqven brZandebiT saqarTveloSi meore akademikosi, vinc me-<br />
11 aTwleulSi gadaabijebs; rogor aRwerT adamianisaTvis<br />
aseT fantastikur mijnaze Tqvens mdgomareobas?<br />
- Cemi asakis gaTvaliswinebiT janmrTelobas namdvilad<br />
ar vuCivi. Ees albaT imis wyalobiTaa, rom cxovreba-<br />
Si yovelTvis da yvelaferSi vicavdi zomierebas erTis<br />
garda: eg Sroma iyo.<br />
- Sinidan gamousvlelad ramdenad axerxebT cxovrebis<br />
sxvadasxva sferosTvis Tvalyuris midevnebas da Tu axerxebT,<br />
ra aris Tqveni yuradRebis sagani gamorCeulad?<br />
saerTod, rogor ekidebiT qveyanaSi Seqmnil amJamindel<br />
viTarebas?<br />
- Mmaqsimalurad vcdilob saqarTveloSi mimdinare<br />
procesebisaTvis Tvalis devnebas. Zalian mawuxebs Seqmnili<br />
mdgomareoba, gansakuTrebiT teritoriebis dakargva, rac<br />
CvenisTana patara qveynisaTvis erTob mtkivneulia; Tumca<br />
imedi maqvs, rom davibrunebT am teritoriebs.<br />
60
- Tqveni mravalmxrivi da mdidruli naRvawidan romel<br />
mecnierul miRwevebs gamohy<strong>of</strong>diT, gansakuTrebiT ra geamayebaT?<br />
- Cemi naRvawidan yvela miRweva Zvirfasia, magram maTgan<br />
gamovy<strong>of</strong>di naSroms “simZimis Zalis veli da dedamiwis<br />
qerqis agebuleba kavkasiaSi”, razec sadoqtoro disertacia<br />
davicavi. Semdeg am gamokvlevis Sedegebi warvudgine kanadaSi<br />
geodeziisa da ge<strong>of</strong>izikis saerTaSoriso kongress,<br />
romelsac eswrebodnen ms<strong>of</strong>lioSi aRiarebuli mecnierebi<br />
gutenbergi amerikidan da jefrisi inglisidan. mere maT<br />
Cemi naSromi TavianT monografiebSi moixsenies, rac CemTvis<br />
didi pativi gaxldaT.<br />
- Tu akvirdebodiT saqarTveloSi bolo wlebSi mimdinare<br />
reformebs ganaTlebisa da mecnierebis dargebSi –<br />
rogori Sexedulebisa xarT maTze?<br />
- reformebi TavisTavad kargia, Tu isini gonivrulad<br />
xorcieldebian. vfiqrob, rom ganaTlebasa da mecnierebaSi<br />
reformebi xarvezebiT mimdinareobdnen, Tumca imedi maqvs,<br />
rom droTa ganmavlobaSi yvelaferi gamoswordeba da daixveweba.<br />
- xom ar isurvebT am ori sferos Sedarebas or sxvadasxva<br />
xanaSi – sabWoursa da postsabWourSi?<br />
- Mme, rogorc im xanis warmomadgeneli, mgonia, rom<br />
sabWoTa periodSi mecnierebisa da ganaTlebis ganviTarebas<br />
meti yuradReba epyroboda, Tumca araerTi sakiTxi<br />
saWiroebda Secvlas; oRond rogorc zemoTac mogaxseneT,<br />
axlandeli reformebisa kmay<strong>of</strong>ili ara var.<br />
- Tu gyavT ideali mecnierebaSi, Tu gyavT moniSnuli<br />
sayvareli romanisti, poeti, kompozitori, politikosi,<br />
sportsmeni<br />
- mecnierebaSi Cemi idealia sakavSiro mecnierebaTa<br />
akademiis akademikosi niko musxeliSvili, mweralTa Soris<br />
gamovy<strong>of</strong> Wabua amirejibs, poetTagan galaqtions, kompozitorebSi<br />
– rezo laRiZes; sayvareli politikosi margaret<br />
tetCeri, sportsmeni – vaxtang balavaZe.<br />
- pr<strong>of</strong>esor levan mgalobliSvilis sagulisyuro<br />
wigni ,,SesaniSnavi Svideulis” erT-erTi gmiri Tqvenc br-<br />
ZandebiT. Aam naSromSi laparakia ssr kavSiris mecniereba-<br />
Ta akademiis aspiranturis pirvel Svid kursdamTavrebulze<br />
61
– Semdgom saqarTvelos mecnierebaTa akademiis akademikosebze;<br />
xom ar gaixsenebT im drosa da Tqvens ,,Tanaaspirantelebs?”<br />
- 1931 wlidan daiwyo axalgazrda mecnierTa gagzavna<br />
leningradsa da moskovSi. Cven momzadeba gaviareT sakav-<br />
Siro mecnierebaTa akademiis institutebSi. Ppirvel aspirantebs<br />
Soris viyaviT ilia vekua, evgeni xaraZe, giorgi wereTeli,<br />
viqtor kupraZe, SoTa ZiZiguri, sergi jiqia da me.<br />
Mmaxsendeba, rogori jansaRi atmosfero sufevda Cvens irgvliv.<br />
QqarTvel aspirantebs yvela piroba gvqonda Seqmnili<br />
sruly<strong>of</strong>ili ganaTlebis misaRebad im dargebSi, romlebic<br />
saqarTveloSi jer kidev naklebad iyvnen ganviTarebulni.<br />
saqmisadmi aseTma midgomam namdvilad dadebiTi<br />
Sedegi gamoiRo: Cven respublikaSi iwyo Camoyalibeba samecniero-kvleviTma<br />
institutebma, ris safuZvelzec Semdgom<br />
daarsda saqarTvelos mecnierebaTa akademia.<br />
- gaisad 80 weli sruldeba tragikulad daRupuli<br />
akademikosis merab aleqsiZis dabadebidan, romlis megobrobis<br />
pativic me mqonda da romelic, me es kargad vici,<br />
Tqveni didi pativismcemeli gaxldaT, Tqveni kolega da<br />
TanamSromeli. . .<br />
- merabi Tavisi gany<strong>of</strong>ilebiT gadmovida niko musxeliSvilis<br />
saxelobis gamoTvliTi maTematikis institutidan<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutSi, romlis direqtoric me viyavi. Mmas<br />
daevala gamoTvliTi maTematikis ganviTareba da gamoyeneba<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis TematikaSi, rasac marjved da warmatebiT<br />
akeTebda. institutidan Cemi wasvlis Semdeg me mas<br />
rekomendacia gavuwie direqtoris Tanamdebobaze dasaniSnavad.…naadrevi<br />
tragikuli sikvdili rom ara, kidev bevr<br />
sasikeTo saqmes moaswrebda. . .<br />
- xom ar gagondebaT Tqvens saxelovan asi wlisTavze<br />
kolumbieli nobelianti mwerlis gabriel markesis gaxmaurebuli<br />
romani ,,martoobis asi weli” – Tu rasakvirvelia,<br />
wakiTxuli gaqvT?<br />
- Cemda dasananad, ara maqvs wakiTxuli.<br />
. . . CemTvis cnobilia, rom esoden xangrZlivi da esoden<br />
nay<strong>of</strong>ieri sicocxlis gayolebiT Cveni didebuli iubilari<br />
,,saqarTvelos respublikisa” da misi winamorbedis<br />
aqtiuri mkiTxvelic brZandeboda da mudam sasurveli stu-<br />
62
maric gazeTis furclebze: Tavisi daucxromeli moRvaweobiT<br />
araerTgzis moucia aseTi stumrobis sababi, kerZod, am<br />
striqonebis avtorisTvisac; amitomac mivcem Tavs nebas<br />
,,saqarTvelos respublikis” saxeliTac mivuloco aswleulis<br />
baraqiani da STambeWdavi mostumreba da kvlavac vusurvo<br />
saRgonebiani da saRmexsierebiani sicocxlis dReni.<br />
. .…<br />
dRes zeimis zarma CvenTvis mZlavrad dahkra,<br />
didi beno aris yvelas maspinZeli.<br />
martoobis asi weli ara, magram<br />
mivulocoT “artoobis” asi weli!<br />
gaz. ,,saqarTvelos respublika” #123, 18 ivnisi,<br />
2009 weli.<br />
mecn. akad. doqtori, asocir.<br />
pr<strong>of</strong>esori Tamaz ebanoiZe<br />
qarTuli mecnierebis aswlovani bermuxa<br />
MmarTlac rom Rirseulad aRniSna Cvenma mecnierebaTa<br />
erovnulma akademiam Tavisi sasiqadulo namdvili wevris,<br />
saxelgansmenili ge<strong>of</strong>izikosis, pedagog-aRmzrdelisa da<br />
mecnierebis organizatoris, akademikos benediqte balavaZis<br />
saukunovani iubile.<br />
saaqto darbazSi mosul uamrav, sicxiT ver “SeSinebul”<br />
stumars skamebze “sr”-is 18 ivnisis nomeri daxvda, sadac<br />
erovnuli mecnierebis am cocxal legendas vrceli werili<br />
mieZRvna.<br />
Sekrebis organizebis teqnikurma jgufma ise iyoCaRa, rom<br />
scenis kuTxeSi gaWimul did ekranze batoni beno sakuTari<br />
binidan pirdapiri CarTviT mogvivlina, saidanac yuradRebiT<br />
gvismenda. Mmosasmeni ki, gagixariaT, bevri da sul sasiamovno<br />
hqonda. . .<br />
iyo akademiis prezidentis Sesavali sityva, moxseneba<br />
saxelovani iubilaris cxovrebis gzis Sesaxeb, iyo mis-<br />
63
almebaTa da milocvaTa mTeli nakadi–pirovnebaTagan, kvleviTi<br />
institutebidan, universitetebidan, sxvadasxva organizaciebidan<br />
Tu sabWodan, TbilisSi army<strong>of</strong>ma patriarqma<br />
gulTbili adresi gamougzavna medReobes. am jerze xelisuflebamac<br />
moicala da ganaTlebisa da mecnierebis<br />
saministros warmomadgenlis ena-piriT miuloca baton<br />
benos. saxelovani Svili arc mSobliuri samtrediis raionis<br />
s<strong>of</strong>el Ranirs daviwyebia, romlis skolasac agreTve<br />
arguna man Tavisi sikeTis madli . . .<br />
erTma gamomsvlelma gonebamaxvilurad SemogvTavaza sicocxlis<br />
xangrZlivobis sazomad “ori-bes” (beno balavaZe)<br />
SemoReba – Tu londonelebs parlamentis Senobaze saaTi<br />
“didi beni” aqvT da imiT Tavi moswonT, Cven TbilisSi didi<br />
beno gvyavs, sulierebis ase gamlamazebeli da saamayo. . .<br />
TiTqmis Tanamedrove teqnikisa raRa unda gagikvirdes,<br />
magram roca ekranidan Zvirfasma iubilarma mxurvale madloba<br />
gadaixada, gamogitydebiT, me piradad erTob gulaCuyebuli<br />
davrCi. . .<br />
exla veeberTela tortad “gansxeulebul” b. balavaZis<br />
“gravimetriis saxelmZRvanelos” ar ikiTxavT, romelic mere<br />
gamarTul simpoziumze (wveulebaze!) Semoitanes? netav genaxaT<br />
da gegemaT. . .<br />
diax, didebuli zeimoba gamovida akademiis sxdomaTa<br />
darbazSi da mis gareTac, oRond erTi Crdili mainc darCa:<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis direqtorma wyeniT SemomCivla –<br />
yvela telearxs vTxove da arc erTma ar ineba mosvlao. . .<br />
ex, televizielebo, netav ukeTesi siuJeti sad unda gamogeCxrikaT,<br />
aseTi bunebisa da cxovrebis saswaulis fasi,<br />
aseTi legendis fasi ar unda gesmodeT?. . .<br />
Ddae, kvlav didxans darCes Cvens Soris es kaci-legenda,<br />
dae, kvlav iSrialos sicocxlis zeimad qarTuli mecnierebis<br />
am aswlovanma bermuxam. . .<br />
gaz. “saqarTvelos respublika” 2 ivlisi,<br />
2009 weli<br />
64
mixeil nodias ge<strong>of</strong>izikis institutis<br />
direqtori, mecn. akad. doqtori n. Rlonti,<br />
institutis samecniero sabWos Tavmjdomare,<br />
mecn. akad. wevr-kor., pr<strong>of</strong>esori T. WeliZe<br />
uSreti energiis mqone mxcovani mecnieri<br />
(akademikos b. balavaZis dabadebidan<br />
100 wlisTavis gamo)<br />
saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis akademikoss,<br />
mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos saxelmwifo<br />
premiis laureats, fizika-maTematikis mecniereba-<br />
Ta doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes 2009 wlis 25<br />
ivniss dabadebidan 100 weli Seusrulda. qarTuli mecnierebis<br />
istoriaSi iSviaTobaa sami cifris momcveli asakis<br />
mqone mecnieri, romelic, xandazmulobis miuxedavad, gamoirCeodes<br />
warmoudgenlad saRi azrovnebiT, saocari mexsierebiT<br />
da mudmivad zrunavdes qarTuli mecnierebis ganviTarebaze.<br />
xangrZlivi SemoqmedebiTi moRvaweobiT batonma benom<br />
Tavisi sityva Tqva saqarTveloSi ge<strong>of</strong>izikis axali mimarTulebis<br />
ganviTarebis saqmeSi. man pirvelma Cauyara safuZveli<br />
ge<strong>of</strong>izikis umniSvnelovanesi dargis – gravimetyriis<br />
ganviTarebas Cvens qveyanaSi, riTac didi wvlili Seitana<br />
kavkasiis regionSi dedamiwis qerqis agebulebis, fizikuri<br />
Tvisebebisa da dinamikis SeswavlaSi.<br />
b. balavaZem dawyebiTi ganaTleba samtrediis raionSi,<br />
Tavisi mSobliuri s<strong>of</strong>lis Raniris skolaSi miiRo; Semdeg<br />
swavla quTaisis meore saSualo skolaSi ganagrZo. Tbilisis<br />
saxelmwifo universitetis fizika-maTematikis fakultetis<br />
damTavrebis Semdeg muSaoba daiwyo Tbilisis magnitur<br />
observatoriaSi. 1931 wels batoni beno Cairicxa sakav-<br />
Siro mecnierebaTa akademiis leningradis seismologiuri<br />
institutis aspiranturaSi gravimetriis specialobiT, romlis<br />
damTavrebis Semdeg dainiSna amave akademiis saqarTvelos<br />
filialis ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebis<br />
gamged. mis Semdeg misi mecnieruli moRvaweoba<br />
ZiriTadad ge<strong>of</strong>izikis instituts ukavSirdeba. igi sxvadasxva<br />
dros muSaobda institutis gany<strong>of</strong>ilebis gamged,<br />
65
swavlul mdivnad, direqtoris moadgiled. wlebis ganmavlobaSi<br />
iyo institutis direqtori, dabolos – institutis<br />
direqciis mrCeveli.<br />
b. balavaZe mravalmxriv samecniero moRvaweobas eweoda<br />
ge<strong>of</strong>izikis mimarTulebiT. misi mniSvnelovani mecnieruli<br />
gamokvlevebi moicavs saZiebo, regionuli da globaluri<br />
ge<strong>of</strong>izikis, dedamiwis qerqis dinamikisa da miwisZvris prognozis<br />
dargebs.<br />
1937 wels b. balavaZem q. moskovSi daicva sakandidato<br />
disertacia, romelsac safuZvlad daedo misi Sromebi<br />
sasargeblo wiaRiseulTa Ziebis gravimetriuli meTodebis<br />
damuSavebisa da gamoyenebis Sesaxeb. man, eqspediciis<br />
masalebze dayrdnobiT, daadgina aRniSnuli meTodis gamoyenebis<br />
SesaZlebloba fenovani sabados ZiebisaTvis da amoxsna<br />
gravimetriis pirdapiri da Sebrunebuli amocanebi. batoni<br />
benediqtes mier damuSavebuli Ziebis eleqtrometriuli<br />
da gravimetriuli meTodebi warmatebiT iqna gamoyenebuli<br />
azerbaijanSi, kobaltis sabadoze, ris Sedegadac aRmoCnda<br />
gamadnebis axali zonebi, romelsac uaRresad didi mniSvneloba<br />
hqonda metalurgiuli mrewvelobis ganviTarebis<br />
saqmeSi.<br />
sakmaod mniSvnelovani da efeqturi iyo b. balavaZis<br />
xelmZRvanelobiT Catarebuli variometruli gamokvlevebi<br />
kolxeTis samxreT-dasavleT regionSi navTobis Semcveli<br />
struqturebis Ziebis mizniT. aRniSnuli kvlevebis safuZvelze<br />
dadgenil iqna am teritoriaze arsebuli antiklinuri<br />
struqturebis mimarTeba da misi Cawolis siRrmis<br />
cvlileba, rac didi sizustiT daadastura burRvis monacemebma.<br />
amasTanave, anakliasTan aRmoCenil iqna TaRovani<br />
struqtura, romelic sainteresoa savaraudo gaz-navTobis<br />
TvalsazrisiT.<br />
dedamiwis qerqis agebulebisa da dinamikis gamokvlevis<br />
mizniT b. balavaZis xelmZRvanelobiT daiwyo kavkasiisa da<br />
mosazRvre zRvebis gravitaciuli velis Seswavla. am mizniT<br />
man Camoayaliba mravalwliani (1949-1964 ww.) gravimetriuli<br />
eqspedicia. am periodSi damuSavda mTagoriani raionebis<br />
zogadi grvimetriuli agegmvis meTodika; did da moklediapazoniani<br />
gravimetrebis etalonirebisaTvis Seiqmna<br />
poligonebi da laboratoriuli baza; aigo specialuri<br />
66
Termokamera gravimetrebis temperaturuli sareduqcio<br />
mrudebis dasadgenad; Seiqmna kavkasiis teritoriaze I da<br />
II klasis sayrdeni gravimetriuli qseli da sxv.<br />
1955 wels b. balavaZe warmatebiT icavs sadoqtoro disertacias<br />
maSindeli sakavSiro akademiis ge<strong>of</strong>izikis institutSi.<br />
<strong>of</strong>icialuri oponentebi iyvnen akademikosebi, g. gamburcevi,<br />
v. magnicki da i. bulanJe. saerTaSoriso ge<strong>of</strong>izikur<br />
welTan (1957-1958 ww.) dakavSirebiT, b. balavaZis xelmZRvanelobiT<br />
gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi moewyo<br />
gravimetriuli dakvirvebebi dedamiwis mimoqcevebze, romelmac<br />
dasabami misca mTawmindaze dedamiwis qerqis dinamikis<br />
unikaluri laboratoriis Seqmnas. igi TandaTanobiT aRi-<br />
Wurva zemaRali sizustis mqone gravimetriuli aparaturiT.<br />
amave laboratoriaSi, dedamiwis qerqis dinamikis Seswavlis<br />
mizniT, Seiqmna izostaziis anu dedamiwis qerqis<br />
wonasworobis modeli, romlis analizis safuZvelze aRmoCnda,<br />
rom kavkasiis maRalmTian zonaSi dadebiTi izostaziuri<br />
anomaliebis siWarbea, xolo mTaTaSueTSi (rionimtkvris<br />
depresia) – uary<strong>of</strong>iTis, rac imaze miuTiTebs, rom<br />
mimdinareibs antiizostaziuri moZraoba. izostaziuri velis<br />
es da sxva Taviseburebani SeiZleba gamoyenebul iqnes<br />
geoteqtonikuri daraionebisas. aRsaniSnavia, rom evropis<br />
qveynebis mecnierebaTa akademiebis mier laboratorias<br />
daekisra daxrebis sazomi xelsawyoebiT dakvirvebebis<br />
unifikaciis saerTaSoriso centris funqcia.<br />
1975 wels b. balavaZis xelmZRvanelobiT Sedgenil iqna<br />
da misive redaqtorobiT gamoica kavkasiis gravimetriuli<br />
ruka arasrul topografiul reduqciaSi (1:1000000 masStabiT).<br />
saqarTveloSi engurhesis mSeneblobis dawyebasTan dakav-<br />
SirebiT b.BbalavaZem dasva sakiTxi mSeneblobisaTvis<br />
gankuTvnili teritoriis ge<strong>of</strong>izikuri meTodebiT Seswavlis<br />
aucileblobis Sesaxeb. am mizniT engurhesis kaSxlisa<br />
da wyalsacavis mSeneblobis maxloblad gayvanil gvirabebSi<br />
daidga jer fotoeleqtruli daxrismzomebi, xolo<br />
Semdeg eqstenzometrebi da hidrostatikuri donis sazomebi,<br />
riTac safuZveli Caeyara xangrZliv unikalur eqsperiments<br />
– geodinamikuri procesebis kompleqsuri ge<strong>of</strong>izikuri<br />
meTodebiT Seswavlas.<br />
67
. balavaZe 1950-1953 da 1972-1987 wlebSi gaxldaT ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis direqtori. am Tanamdebobaze muSaobis<br />
periodSi man mniSvnelovani wvlili Seitana ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutSi warmodgenili dargebis: dedamiwis myari tanis<br />
fizikis, atmosferos fizikisa da mze-dedamiwis kavSirebis<br />
fizikis, zRva-xmeleTi-atmosferos sistemaSi mimdinare fizikuri<br />
da ekologiuri procesebis kvlevebis ganviTarebaSi.<br />
1967 wels b. BbalavaZe arCeul iqna saqarTvelos mecnierebaTa<br />
akademiis wevr-korespondentad, xolo 1974 wels<br />
mis namdvil wevrad. 1977-1978 wlebSi b. balavaZe asrulebda<br />
mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel mecniereba-<br />
Ta gany<strong>of</strong>ilebis akademikos-mdivnis movaleobas, xolo 1978-<br />
1988 wlebSi iyo akademikos-mdivnis moadgile.<br />
mravalferovania akademikos b. balavaZis samecnieroorganizatoruli<br />
da sazogadoebrivi moRvaweoba. igi sxvadasxva<br />
dros iyo mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />
dawesebulebebis samecniero sabWoebis wevri, xarisxebis<br />
mimniWebeli sabWoebis wevri da Tavmjdomare, kerZod: ge<strong>of</strong>izikisa<br />
da geoqimiis gany<strong>of</strong>ilebis dedamiwis qerqisa da zeda<br />
mantiis kompleqsuri Seswavlis sabWos kavkasiis seqciisa<br />
da saqarTvelos mecnierebaTa akademiis dedamiwis Semswavlel<br />
mecnierebaTa istoriis seqciis Tavmjdomare; ssr kav-<br />
Siris mecnierebisa da teqnikis saxelmwifo komitetis<br />
dedamiwis wiaRis Seswavlis problemuri sabWos, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis ge<strong>of</strong>izikisa da geologiis<br />
institutebis samecniero sabWoebis, amierkavkasiis regionaluri<br />
institutis samecniero sabWos, Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis samecniero sabWos da saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis prezidiumTan arsebuli bunebismetyvelebisa<br />
da teqnikis istoriis sabWos Tavmjdomare.<br />
igi wlebis ganmavlobaSi (1959 wlidan dRemde) aris samecniero-referirebuli<br />
Jurnalis ,,mecniereba da teqnologiebis”<br />
saredaqcio kolegiis wevri da sxv.<br />
batoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas warmatebiT<br />
uTavsebda pedagogiur saqmianobas. aTeuli wlebis ganmavlobaSi<br />
b. balavaZe kiTxulobda leqciebs Tsu fizikis<br />
fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis xelmZRvanelic<br />
TviTon iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976 wlebSi ganagebda<br />
sasargeblo wiaRiseulis Zebna-Ziebis ge<strong>of</strong>izikuri meTode-<br />
68
is kaTedras, romelic mis mier iqna daarsebuli. b. balavaZem<br />
aRzarda mravali mecnierebaTa kandidati da doqtori<br />
ge<strong>of</strong>izikis sxvadasxva specialobiT.<br />
akademikosi b. balavaZe 250-mde samecniero Sromis avtoria,<br />
maT Soris oTxi monografiisa da gravimetriis saxelmZRvanelosi.<br />
1994 wels mas, kolegebTan da moswavleebTan<br />
erTad, saqarTvelos saxelmwifo premia mieniWa.<br />
batoni benediqte yovelTvis iyo da kvlavac rCeba CvenTvis<br />
misabaZ pirovnebad, ufros megobrad da maswavleblad,<br />
risTvisac udides madlobas vuxdiT mas.<br />
Jurn. “mecniereba da teqnologiebi”.<br />
#4-6, 2009, gv. 57-59.<br />
Jurnal ~saqarTvelos navTobisa da gazis~ mTavari<br />
redaqtori, fiz.-maT. mecn. doqtori,<br />
pr<strong>of</strong>esori i. goguaZe<br />
vulocavT dabadebis 100 wlis<br />
iubiles gamoCenil<br />
mecniers, pedagogs da sazogado moRvawes<br />
baton benediqte balavaZes<br />
dabadebidan 100 weli Seusrulda saqarTvelos mecnierebaTa<br />
akademiis akademikoss, mecnierebis damsaxurebul moRvawes,<br />
saqarTvelos saxelmwifo premiis laureats, fizikamaTematikis<br />
mecnierebaTa doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte<br />
balavaZes. igi im saxelovan mecnierTa rigebs miekuTvneba,<br />
romelTac TavianTi moRvaweobiT Sors gauTqves saxeli<br />
qarTul mecnierebas. mTeli Tavisi Segnebuli cxovreba man<br />
saqarTvelos ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis Camoyalibebas, ganvi-<br />
Tarebas da am dargSi maRalkvalificiuri erovnuli kadrebis<br />
momzadebas moaxmara.<br />
69
Tbilisis saxelmwifo<br />
universitetis fizikamaTematikis<br />
fakultetis<br />
damTavrebis Semdeg muSaoba<br />
daiwyo karsnis magnitur<br />
observatoriaSi. 1931<br />
wels Cairicxa sakavSiro<br />
mecnierebaTa akademiis<br />
leningradis seismologiuri<br />
institutis aspiranturaSi<br />
- gravimetriis<br />
specialobiT, romlis<br />
damTavrebisTanave daniSnes<br />
am akademiis saqarTvelos<br />
filialis ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis gravimetriis<br />
gany<strong>of</strong>ilebis gamged. aRsaniSnavia, rom b.balavaZis<br />
mecnieruli moRvaweoba, ZiriTadad, am institutSi mimdinareobda<br />
da fasdaudebeli amagi dado mis zrdaganviTarebas:<br />
iyo am institutis swavluli mdivani, gany<strong>of</strong>ilebis gamge,<br />
direqtoris moadgile da direqtori wlebis manZilze, am-<br />
Jamad igi institutis direqciis mrCevelia.<br />
batoni benediqtes adreuli Sromebi sasargeblo wiaRiseulTa<br />
Ziebis gravimetriuli meTodebis damuSavebasa da<br />
gamoyenebas Seexeba. man, eqspediciebis masalebze dayrdnobiT,<br />
daadgina am meTodis gamoyenebis SesaZlebloba fenobrivi<br />
sabados ZiebisaTvis da amoxsna gravimetriis pirdapiri<br />
da Sebrunebuli amocanebi. es gamokvlevebi safuZvlad<br />
daedo b. balavaZis sakandidato disertacias, romelic<br />
moskovSi daicva 1937 wels. samamulo omis dros mkvlevarma<br />
warmatebiT gamoiyena Ziebis eleqtrometriuli da<br />
variometriuli meTodebi azerbaijanSi, kobaltis sabadoze.<br />
amis Sedegad aRmoCnda gamadnebis axali zonebi, rasac uaRresad<br />
didi mniSvneloba hqonda metalurgiuli mrewvelobisaTvis.<br />
1949 wlidan b. balavaZe intensiurad ikvlevda kavkasiisa<br />
da misi mosazRvre zRvebis teritoriis siRrmul agebulebas,<br />
dinamikas, dedamiwis qerqis qanebis fizikur Tvisebebs.<br />
amasTan dakavSirebiT misi xelmZRvanelobiT da uSualo<br />
70
monawileobiT Catarda aRniSnuli teritoriis gravimetriuli<br />
agegmva, romlis dros paralelurad muSavdeboda savele<br />
samuSaoebis meTodika. SemdgomSi is warmatebiT gamoiyenes<br />
yirimis, uralis da Sua aziis mTiani regionebis gravimetriuli<br />
agegmvis samuSaoebSi. es farTomasStabiani samuSao<br />
dagvirgvinda imiT, rom 1975 wels gamoica zemoaRniSnuli<br />
teritoriis gravimetriuli ruka arasrul topografiul<br />
reduqciaSi, romelmac didi gamoyeneba hpova rogorc Cven<br />
respublikaSi, ise mis farglebs gareT.<br />
erT-erTi pirvelTagani iyo batoni benediqte, romelmac<br />
Caatara simZimis Zalis anomaliis raodenobrivi interpretacia,<br />
amisaTvis gamoiyena mis mier damuSavebuli originaluri<br />
meTodika. am kvlevebis Sedegebi moxsenda saerTa-<br />
Soriso forumebis sesiebze torontoSi, helsinkSi, kopenhagenSi,<br />
moskovSi, TbilisSi, ramac mis avtors, dRevandel<br />
iubilars, saerTaSoriso aRiareba moutana.<br />
b. balavaZem mravali naSromi miuZRvna dedamiwis qerqis<br />
mimoqceviTi deformaciebis Seswavlas. misi xelmZRvanelobiT<br />
da uSualo monawileobiT TbilisSi 1958 wels mamadaviTis<br />
mTis qveS Seiqmna dedamiwis qerqis mimoqceviTi movlenebis<br />
Semswavleli miwisqveSa laboratoria, romelic aR-<br />
Wurvilia maRali sizustis Tanamedrove xelsawyoiaraRebiT<br />
da saukeTeso eqsperimentuli bazaa mecnierebis am dargSi<br />
kvlevebisaTvis. sagulisxmoa,rom es laboratoria sxvadasxva<br />
sistemis xelsawyoTa monacemebis unifikaciis TvalsazrisiT<br />
saerTaSoriso centrad iqna aRiarebuli y<strong>of</strong>ili socialisturi<br />
qveynebis mecnierebaTa akademiebs Soris.<br />
1967 wlidan b. balavaZis iniciativiT engurhesis raion-<br />
Si dedamiwis qerqis teqtonikuri da teqnogenuri xasiaTis<br />
deformaciuli procesebis Sesaswavlad Seiqmna specialuri<br />
stacionaruli laboratoria. aqauri kvlevis Sedegebs<br />
uaRresad didi mniSvneloba hqonda am unikaluri<br />
hidroteqnikuri nagebobis usafrTxo eqspluataciis kriteriumebis<br />
dasadgenad. misive damsaxurebaa ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutSi Camoyalibebuli gamoTvliTi centri, romelsac<br />
wlebis manZilze saTaveSi edga akad. m. aleqsiZe. am<br />
centrma mniSvnelovnad aamaRla ge<strong>of</strong>izikuri kvlevebis<br />
done da efeqturoba, xeli Seuwyo gamoTvliTi kadrebis<br />
momzadebas ge<strong>of</strong>izikis dargSi.<br />
71
atoni benediqte nay<strong>of</strong>ier mecnierul kvlevas mudmivad<br />
uTavsdeba pedagogiur moRvaweobas. 1938 wlidan igi sistematurad<br />
kiTxulobs leqciebs Tbilisis saxelmwifo universitetis<br />
fizikis fakultetis ge<strong>of</strong>izikis kaTedraze, romlis<br />
xelmZRvaneli TviTonve iyo 1976-1991 wlebSi. 1968-1976<br />
wlebSi ganagebda sasargeblo wiaRiseulTa Zebna-Ziebis<br />
ge<strong>of</strong>izikuri meTodebis kaTedras, romelic TviTonve daarsa<br />
da aRWurva ge<strong>of</strong>izikis yvela dargis saswavlosamecniero<br />
laboratoriebiT. misi leqciebi gamoirCeva mimzidvelobiT<br />
da sagnis Rrma codniT. igi yovelTvis gulisxmieria<br />
studentebis mimarT, amave dros principuli da<br />
momTxovni. b. balavaZem aRzarda mecnierebaTa mravali kandidati<br />
da doqtori. ge<strong>of</strong>izikis nebismier dargSi naxavT<br />
specialists, romelic mis madlier mowafed Tvlis Tavs.<br />
batoni beno aris mravali saerTaSoriso da adgilobrivi<br />
dawesebulebebis samecniero sabWoebis aqtiuri wevri,<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis samecniero xarisxebis mimniWebeli<br />
sabWos ucvleli wevri da wlebis manZilze misi Tavmjdomare.<br />
b. balavaZe mis mier Seqmnil qarTuli<br />
gravimetriuli skolis warmomdgenlebTan<br />
72
aRsaniSnavia agreTve, rom batoni beno bunebismetyvelebisa<br />
da kerZod, ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis aqtiuri popularizatoria.<br />
igi erTxans sazogadoeba ~codnis~ wevri da er-<br />
TerTi wamyvani xelmZRvaneli iyo. misi iniciativiT, saqarTvelos<br />
mecnierebaTa akademiis sistemaSi daarsda muzeumi,<br />
romelic Cven respublikaSi ge<strong>of</strong>izikuri mecnierebis ganviTarebas<br />
aSuqebs XIX saukunidan dRemde.<br />
b. balavaZe 250-ze meti samecniero Sromis avtoria. maT<br />
Soris oTxi monografiis da gravimetriis saxelmZRvanelosi,<br />
romelic ramdenjerme gamoica umaRles saswavlebelTa<br />
studentebisaTvis. misi mecnieruli da sazogadoebrivi<br />
moRvaweoba aRniSnulia araerTi jildoTi. 1994 wels ki<br />
mas, kolegebTan da mowafeebTan erTad, saqarTvelos saxelmwifo<br />
premia mieniWa.…<br />
miuxedavad soliduri asakisa, batoni benediqte dResac<br />
didi pasuxismgeblobiT da saqmisadmi siyvaruliT ganagr-<br />
Zobs samocdaTxuTmeti wlis win dawyebul mecnierul, pedagogiur<br />
da sazogadoebriv saqmianobas. amiT igi Cven axalgazrda<br />
Taobas moqalaqis da mecnieris moralis saucxoo<br />
magaliTs aZlevs.<br />
stu samTo-geologiuri fakulteti.<br />
Jurn. ~saqarTvelos navTobi da gazi~ #24, 2009, gv.14-17.<br />
ÐÓÊÎÂÎÄÈÒÅËÜ ÀÑÑÎÖÈÀÖÈÈ ÄÎËÃÎÆÈÒÅËÅÉ<br />
ÃÐÓÇÈÈ ÕÀ×ÀÒÓÐ ÂÀÐÒÀÍßÍÖ<br />
Ñòî ëåò è äàëåå<br />
 àññîöèàöèè äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ÷åñòü âîçãëàâèòü êîòîðóþ<br />
âûïàëà ìíå – ãîòîâÿòñÿ îòìåòèòü òîðæåñòâåííîå ñîáûòèå. Îäíîìó<br />
èç àêòèâèñòîâ íàøåé îðãàíèçàöèè, àêàäåìèêó Áåíåäèêòó<br />
Êîíñòàíòèíîâè÷ó Áàëàâàäçå 25 èþíÿ èñïîëíÿåòñÿ 100 ëåò.<br />
Ê ñâîåìó âåêîâîìó þáèëåþ ó÷åíûé ñóìåë ñîõðàíèòü è áîäðîñòü<br />
äóõà è íåçàìóòíåííîñòü ïàìÿòè. Åäèíñòâåííî, ÷åãî íèêàê íå<br />
âñïîìèíàåò Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷, - êòî ïåðâûì â õîäå<br />
73
äðóæåñêèõ çàñòîëèé ïîæåëàë åìó «ñòà ëåò áåç êàïèòàëüíîãî<br />
ðåìîíòà». Âïðî÷åì, ýòîò «ãðåõ» ñ ðàäîñòüþ âîçüìåò íà ñåáÿ<br />
âñÿêèé, êòî õîòÿ áû îòäàëåííî çíàêîì ñ íûíåøíèì þáèëÿðîì. Òàê,<br />
÷òî ñåãîäíÿ ìíå ñàì Áîã âåëåë ñêàçàòü î íåì äîáðûå ñëîâà. . . Ó<br />
ìåíÿ ïîä ðóêîé áðîøþðêà, â êîòîðîé ñîáðàíû âñå íàó÷íûå<br />
äîñòèæåíèÿ àêàäåìèêà. Ñêàçàòü ïî ñîâåñòè, ìíå, ÷åëîâåêó,<br />
äàëåêîìó îò íàóêè, ìíîãîå èç ïðî÷èòàííîãî ñêàçàëîñü<br />
íåïîñòèæèìûì. Îäíàêî äëÿ ëþäåé ñâåäóùèõ êîðîòêî ñêàæó î<br />
ãëàâíîì.<br />
 êîíöå 20-ûõ ãîäîâ æàæäà çíàíèé ïðèâåëà ïàðåíüêà èç ñ. Ãàíèðè<br />
Ñàìòðåäñêîãî ðàéîíà íà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèé ôàêóëüòåò<br />
Òáèëèññêîãî ãîñóäàðñòâåííîãî óíèâåðñèòåòà. Óæå â òå ãîäû<br />
îäàðåííîãî ñòóäåíòà âçÿëè íà ðàáîòó â íàðêîìàò òÿæåëîé<br />
ïðîìûøëåííîñòè, à çàòåì, ïîñëå îêîí÷àíèÿ Óíèâåðñèòåòà, â<br />
ìàãíèòíûé îòäåë Òáèëèññêîé ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè íà<br />
äîëæíîñòü ìëàäøåãî íàó÷íîãî ñîòðóäíèêà. Ýòî áûë ïåðèîä, êîãäà<br />
ñòðåìèòåëüíî ðàçâèâàëàñü ïðèêëàäíàÿ ãåîôèçèêà, ñòàâÿùàÿ<br />
öåëüþ ðàçâåäêó ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ. Îäíàêî òåîðèÿ è ìåòîäèêà<br />
äîáû÷è â ýòîé îáëàñòè áûëè åùå ñëàáî ðàçðàáîòàíû, íå áûëî<br />
êâàëèôèöèðîâàííûõ êàäðîâ. Äëÿ èõ ïîäãîòîâêè â Ñåéñìîëîãè÷åñêîì<br />
èíñòèòóòå Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ áûëà îðãàíèçîâàíà ò.í.<br />
óñêîðåííàÿ àñïèðàíòóðà. Ñþäà â êîíöå 1931 ãîäà èç Ãðóçèè áûëè<br />
êîìàíäèðîâàíû íàó÷íûå ñîòðóäíèêè Ãåîôèçè÷åñêîé îáñåðâàòîðèè,<br />
ðàáîòàâøèå â ðàçëè÷íûõ îòäåëàõ ãåîôèçèêè.  èõ ÷èñëå áûë è<br />
Áåíåäèêò Áàëàâàäçå, èçáðàâøèé ñïåöèàëèçàöèþ â îáëàñòè<br />
ãðàâèìåòðèè.<br />
 íîÿáðå 1933 ãîäà â Ãðóçèè áûë îñíîâàí Èíñòèòóò ãåîôèçèêè.<br />
 íåì è ñîçäàë Á. Áàëàâàäçå ãðàâèìåòðè÷åñêóþ ëàáîðàòîðèþ,<br />
ñòàâøóþ â ðåñïóáëèêå Öåíòðîì íàó÷íûõ èññëåäîâàíèé è<br />
ïîäãîòîâêè êàäðîâ ïî ãðàâèìåòðèè.<br />
 1940 ãîäó Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷ íàçíà÷àåòñÿ çàâåäóþùèì<br />
îòäåëîì çåìíîé êîðû, â êîòîðûé âõîäèëè ëàáîðàòîðèè ïî<br />
ãðàâèìåòðèè, ñåéñìîìåòðèè, ýëåêòðî-ðàäèîìåòðèè è<br />
ìàãíèòîìåòðèè. Îòäåëîì áûëè ñîâåðøåíû ìíîãî÷èñëåííûå<br />
íàó÷íûå ýêñïåäèöèè ïî ðàçðàáîòêå è ñîâåðøåíñòâîâàíèþ<br />
ãåîôèçè÷åñêèõ ìåòîäîâ ïîèñêè è ðàçâåäêè ïîëåçíûõ èñêîïàåìûõ.<br />
Ñ èñïîëüçîâàíèåì ãðàâèìåòðè÷åñêîãî ìåòîäà Á. Áàëàâàäçå<br />
áûëè ðàçâåäàíû íåôòåíîñíûå ñòðóêòóðû â Øèðàêè è Êîëõèäå. Ïðè<br />
ýòîì áûëè óñîâåðøåíñòâîâàíû ñïîñîáû ïðîèçâîäñòâà<br />
74
âûñîêîòî÷íûõ âàðèîìåòðè÷åñêèõ íàáëþäåíèé è êîìïëåêñíîé<br />
èíòåðïðåòàöèè àíîìàëüíûõ ïîëåé, ÷òî è îáóñëîâèëî óñïåõ<br />
èññëåäîâàíèé â Êîëõèäå, â êîðíå èçìåíèâøèé ãåîëîãè÷åñêîå<br />
ïðåäñòàâëåíèå î ìåñòîðîæäåíèÿõ ýòîé ìåñòíîñòè. Ñëåäîì, â 1936<br />
ãîäó â ñ. Âàëå ïîä ðóêîâîäñòâîì ó÷åíîãî áûëà ïðîâåäåíà îïûòíàÿ<br />
âàðèîìåòðè÷åñêàÿ ðàçâåäêà ìåñòîðîæäåíèé áóðîãî óãëÿ.<br />
Ðåçóëüòàòû ýòèõ èññëåäîâàíèé ëåãëè â îñíîâó åãî íàó÷íîé<br />
äèññåðòàöèè. Êñòàòè ñêàçàòü, ýòîò òðóä áûë îòìå÷åí ñïåöèàëüíûì<br />
äèïëîìîì Àêàäåìèè íàóê ÑÑÑÐ.<br />
 ïåðèîä Âåëèêîé îòå÷åñòâåííîé âîéíû Á. Áàëàâàäçå âûïîëíÿë<br />
îòâåòñòâåííîå çàäàíèå îáîðîííîãî çíà÷åíèÿ. Çàêëþ÷àëîñü îíî â<br />
èññëåäîâàíèè â Àçåðáàéäæàíå Äàøêåñòàíñêîãî êîáàëüòîâîãî<br />
ìåñòîðîæäåíèÿ, îáíàðóæåíèè «èñ÷åçíóâøåé» â óñëîâèÿõ ñëîæíîãî<br />
ðåëüåôà çîíû êîáàëüòîâîãî îðóäíåíèÿ. Ýòà ÷ðåçâû÷àéíî ñëîæíàÿ<br />
çàäà÷à áûëà óñïåøíî ðåøåíà. Áûëè íàéäåíû òðè çîíû îðóäíåíèÿ,<br />
ñóùåñòâîâàíèå êîòîðûõ â äàëüíåéøåì ïîäòâåðæäåíî ãîðíûìè<br />
âûðàáîòêàìè, ñóëèâøèìè óáåðå÷ü ìåñòîðîæäåíèå îò êîíñåðâàöèè.<br />
Ìîíîãðàôèÿ Á. Áàëàâàäçå «Ãðàâèòàöèîííîå ïîëå è ñòðîåíèå<br />
çåìíîé êîðû â Ãðóçèè», îñíîâàííàÿ íà ìíîãî÷èñëåííûõ<br />
èññëåäîâàíèÿõ ó÷åíîãî, ëåãëà â îñíîâó äèññåðòàöèè íà ñîèñêàíèå<br />
ó÷åíîé ñòåïåíè äîêòîðà ôèçèêî-ìàòåìàòè÷åñêèõ íàóê, êîòîðóþ<br />
çàùèòèë â 1955 ãîäó â Ãåîôèçè÷åñêîì èíñòèòóòå ÀÍ ÑÑÑÐ.<br />
 1956 ãîäó Á.Ê. Áàëàâàäçå áûëî ïðèñâîåíî çâàíèå ïðîôåññîðà,<br />
20 èþíÿ 1961 ãîäà – çâàíèå çàñëóæåííîãî äåÿòåëÿ Ãðóçèè. Âñëåä<br />
çà ýòèì ïîñëåäîâàëî èçáðàíèå åãî ÷ëåíîì-êîððåñïîíäåíòîì<br />
Àêàäåìèè íàóê Ãðóçèè, à 29 ìàðòà 1974 ã. – åå äåéñòâèòåëüíûì<br />
÷ëåíîì.  1985 ãîäó æèòåëè ðîäíîãî Ñàìòðåäèà óäîñòîèëè åãî<br />
çâàíèÿ ïî÷åòíîãî ãðàæäàíèíà ãîðîäà.<br />
 òå÷åíèå ìíîãèõ ëåò îí ÿâëÿëñÿ äèðåêòîðîì, à çàòåì<br />
êîíñóëüòàíòîì Èíñòèòóòà ãåîôèçèêè ÀÍ Ãðóçèè, â êîòîðîì<br />
ðàçðàáàòûâàëèñü ïðîáëåìû ôèçèêè Çåìëè, ôèçèêè àòìîñôåðû,<br />
ìîðÿ è êîñìîôèçèêè. Èíñòèòóò ïðè Á.Ê. Áàëàâàäçå âñåãäà<br />
ïîëüçîâàëñÿ ðåïóòàöèåé ïåðåäîâîé íàó÷íîé îðãàíèçàöèè, òåñíî<br />
ñâÿçàííîé ñ ðîäñòâåííûìè èíñòèòóòàìè çàðóáåæíûõ ñòðàí.<br />
Áëàãîòâîðíûé òðóä ó÷åíîãî íà íèâå íàóêè îòìå÷åí îðäåíàìè<br />
Òðóäîâîãî Êðàñíîãî Çíàìåíè è ×åñòè, ìíîãèìè ìåäàëÿìè è<br />
ïî÷åòíûìè äèïëîìàìè. Èç-ïîä êðûëà àêàäåìèêà Áàëàâàäçå âûøëî<br />
íåìàëî ãåîôèçèêîâ âûñîêîé êâàëèôèêàöèè, ìíîãèå èç êîòîðûõ<br />
ñòàëè êàíäèäàòàìè è äîêòîðàìè íàóê.<br />
75
Îñòàâøèñü ïî æèçíè îäèíîêèì, Áåíåäèêò Êîíñòàíòèíîâè÷<br />
ïðèøåë â íàøó Àññîöèàöèþ äîëãîæèòåëåé Ãðóçèè, ñòàâ åå äóøîé è<br />
àêêóìóëÿòîðîì çàìå÷àòåëüíûõ èäåé. Ýòî ñ åãî ïîäà÷è Àññîöèàöèÿ<br />
óñòðîèëà âåí÷àíèå - ôàýòîíàìè, êèíòî, îðãàíîì è ïðî÷åé ñòàðîé<br />
òáèëèññêîé àòðèáóòèêîé – íàøèõ Òîìû è Ìàðèàì Öèêëàóðè, ðàíåå<br />
ìíîãî ëåò ñîñòîÿâøèõ â ãðàæäàíñêîì áðàêå. À ÷åãî ñòîèò<br />
ïðîâåäåííûé ó íàñ êîíêóðñ êðàñîòû ëþäåé, êîòîðûì ïåðåâàëèëî<br />
äàëåêî çà 80. È â ýòîì òîæå çàñëóãà Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à.<br />
Âîò òàêîãî íåçàóðÿäíîãî ÷åëîâåêà áóäåì ìû ÷åñòâîâàòü â äåíü<br />
åãî âåêîâîãî þáèëåÿ. Êñòàòè ñêàçàòü, àêàäåìèê Á.Ê. Áàëàâàäçå óæå<br />
íåñêîëüêî ðàç ñòàíîâèëñÿ îäíèì èç ãëàâíûõ ïåðñîíàæåé ôèëüìîâ<br />
î äîëãîæèòåëÿõ, îòñíÿòûõ êèíåìàòîãðàôèñòàìè ßïîíèè.<br />
Ìíå îñòàåòñÿ îò äóøè ïîçäðàâèòü Áåíåäèêòà Êîíñòàíòèíîâè÷à<br />
ñ åãî âåêîâûì þáèëååì, ïîæåëàòü íå îñòàíàâëèâàòüñÿ íà<br />
äîñòèãíóòîì è åùå ìíîãî ëåò ðàäîâàòü íàñ ñâîåé äðóæåñêîé,<br />
÷åëîâå÷åñêîé îòçûâ÷èâîñòüþ.<br />
Ãàç. «Ñâîáîäíàÿ Ãðóçèÿ», ¹45-46, 20 èþíÿ 2009 ã.<br />
Jurnali “mecniereba da teqnologiebi”-s<br />
redaqcia<br />
Jurnal “mecniereba da teqnologiebi”-s redaqciis<br />
TanamSromlebi da saredaqcio kolegiis wevrebi dabadebidan<br />
100 wlis iubiles vulocavT gamoCenil qarTvel<br />
mecniers, saqarTvelos mecnierebaTa erovnuli akademiis<br />
wevrs, mecnierebis damsaxurebul moRvawes, saqarTvelos<br />
saxelmwifo premiis laureats, fizika-maTematikis mecnierebaTa<br />
doqtors, pr<strong>of</strong>esor benediqte balavaZes da<br />
vusurvebT janmrTelobasa da didxans sicocxles.<br />
Jurnali “mecniereba da teqnologiebi~<br />
#4-6, 2009, gv. 60<br />
76
ilustraciebi<br />
77
mSoblebTan. ukana rigSi mamis gverdze dgas 5 wlis beno.<br />
gverdiT da win Zmebi giga da vaso. q. quTaisi 1914<br />
79
dinara da beno uweraSi, 1962<br />
80<br />
2001 w. SviliSvilebTan mari da s<strong>of</strong>osTan.<br />
marina balavaZe, miSa balavaZe, irina CiburdaniZe
sauniversiteto ganaTlebis pirveli pr<strong>of</strong>esorebi:<br />
marcxnidan andria razmaZe, arCil xaraZe,<br />
giorgi nikolaZe, niko musxeliSvili, 1929<br />
akademikosi ir. WumburiZesTan: b. balavaZe, l. gudiaSvili,<br />
i. abaSiZe, d. WiWinaZe<br />
81
ssrk mecnierebaTa akademiis prezidumis wevrebi stumrad ge<strong>of</strong>izikis<br />
institutis dedamiwis mimoqcevis laboratoriaSi.<br />
marcxnidan: ssrk mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. v. keldiSi,<br />
saqarTvelos mecnierebaTa akademiis prezidenti akad. n. musxeliSvili<br />
da prezidiumis wevrebi.<br />
laboratoriis muSaobis Sesaxeb axsna-ganmartebas iZleva b. balavaZe<br />
(marjvniv), Tbilisi, 1967<br />
82
amerikeli magnitologi pr<strong>of</strong>. vakie (zis) da b. balavaZe. saubroben<br />
dedamiwis mimoqcevis laboratoriis muSaobis Sedegebze, Tbilisi 1970<br />
83
akad. a. tixonovi da akad. b. balavaZe a. tixonovis 70<br />
wlisTavis saiubileo sesiaze moskovSi<br />
ge<strong>of</strong>izikis institutis gravimetriis gany<strong>of</strong>ilebaSi marcxnidan<br />
pr<strong>of</strong>. g. TvalTvaZe, ssrk mecn. akad. wevr-kor. pr<strong>of</strong>. i. rizniCenko,<br />
pr<strong>of</strong>. b. balavaZe<br />
84
qarTveli gravimetristebis erTi jgufi: marcxnidan i.<br />
aivazaSvili, v. abaSiZe, g. Sengelaia, p. mindeli, b. balavaZe, k.<br />
qarTveliSvili, Tbilisi 1997<br />
Tbilisis sax. universiteti. ge<strong>of</strong>izikis kaTedris morigi<br />
sxdoma<br />
85
Tsu y<strong>of</strong>ili ge<strong>of</strong>izikis kaTedris TanamSromlebisagan<br />
baton benosadmi iubileze (wveulebaze) mieTmeuli torti<br />
misive `gravimetriis kursi~-s formiT (avtori JuJuna<br />
boWoriSvili)<br />
86
s a r C e v i<br />
winasityvaoba. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5<br />
v. abaSiZe da T. WeliZe – benediqte balavaZis cxovreba da<br />
moRvaweoba (dabadebidan 100 wlisTavis gamo). . . . . . . . . . . . . . 8<br />
misalmebani . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19<br />
sruliad saqarTvelos kaTolikos-patriarqi ilia II –<br />
– baton benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />
T. gamyreliZe, e. gamyreliZe – didad pativcemulo, Zvirfaso<br />
batono benediqte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20<br />
n. Rlonti – Rrmad pativcemulo batono beno. . . . . . . . . . . . 22<br />
a. frangiSvili – akademikosi benediqte balavaZe – mecnierebis<br />
raindi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24<br />
r. boWoriSvili – Rrmad pativcemulo, Zvirfaso batono beno. . ..26<br />
j. soloRaSvili – baton b. balavaZis saukunovan iubileze . . 27<br />
z. xvedeliZe – yovelmxriv misabaZi pirovneba. . . . . . . . . . . . . 29<br />
m. TevzaZe – WeSmariti mamuliSvili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31<br />
T. wuwunava – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . . 32<br />
m. T<strong>of</strong>CiSvili – gamoCenili mecnieris akademikos<br />
beno balavaZis 100 wlisTavi . . . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .34<br />
n. bolaSvili, r. gobejiSvili – baton benediqte balavaZes. . . 36<br />
b. rekvava, g. gabriCiZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte . . 38<br />
T. cincaZe, n. begaliSvili – didad pativcemulo<br />
batono beno . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39<br />
z. cqvitiniZe – Rrmad pativcemulo batono benediqte. . . . . . 40<br />
r. Ciqovani – batono beno, saxelovano mecniero da dido<br />
mamuliSvilo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42<br />
p. asaTiani – didad pativcemulo batono benediqte . . . . . . . 43<br />
c. mebuke – saxelovani Tanamemamule . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44<br />
l. gvalia – dRegrZel sicocxles naziareb guls (leqsi). . . . .46<br />
x. varTanianci – saqarTvelos saukunis adamianTa asociacia<br />
‘savanes” sigeli (teqsti) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
m. xeTaguri – baton beno balavaZes (leqsi) . . . . . . . . . . . . . . 47<br />
n. Rlonti – ûsaorganizacio komitetis Tavmjdomare - daskvniTi<br />
sityvaô. . . . . . .ê. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .48<br />
ucxoeTidan miRebuli telegramebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50<br />
gamoxmaureba samecniero da periodul gamocemebSi . . . . . . . . . 58<br />
T. ebanoiZe – “artoobis” asi weli<br />
akademikosi benediqte balavaZe 100 wlisaa. . . . . . . . . . . . . . . .58<br />
T. ebanoiZe – qarTuli mecnierebisAaswlovani bermuxa. . . . . . . 63<br />
n. Rlonti, T. WeliZe – uSreti energies mqone<br />
mxcovani mecnieri. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65<br />
87
i. goguaZe – vulocavT dabadebis 100 wlis iubiles baton<br />
benediqte balavaZes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69<br />
x. varTanianci – 100 weli da kidev meti (rusul enaze) . . . . . . 73<br />
Jurnal ~mecniereba da teqnologiebi~-s redaqcia . . . . . . . . . 76<br />
ilustraciebi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77<br />
88