Sormena literaturan eta zientzian - Karmel

J. M. ETXEBARRIA
nekoa. Baina hemen Ixesi eta Ixixi formak erabiltzen dira
ahozkoan. Ganera badago beste baserri bat Ixiñaga eta Ixiña
deitzen dena. Ixixi konposatu baten datorrenean, –xi silaba
errepikatua ezabatzea ez da batere desegokia fonetika aldetik,
mintzairan dagon lege bat gogoratuz: ahalegin gutxiengoaren
legea. Gainera errepikapenak kakofonia bat ere sortzen du.
Atzizkia –aga edo –naga denean xuhurtu egiten du herri mintzairak:
Ixiñaga >ixiña. Zunzundegi batetik Zuzuni sortu du
herriak. Honelako beste xuhurketaren bat ere badago egon:
Makatzaga, herriatarrentzat Makatza bihurtu da. Hor agertzen
da Mitxelenak aipatzen duena Isasa azaltzeko: ‘Isats, itsa(t)s retama.
En cuanto a Isasi deben tenerse en cuenta otras posibilidades:
en primer lugar la forma vizc. (variedad de Cigoitia)
isasi, ‘jaro’, que R. Lafon considera variante de sasi, con el mismo
prefijo que ibar con respecto a barr-en o barr-u, o quizá
también el participio itsa(t)si ‘adherido, agarrado’ sust. ‘grieta’.
(o. c. p. 75). Baserriaren egoera ezagututa hemen ematen du
‘retama’ edo ‘jaro’ adierarekin zerikusi gehiago izango lukeela.
ZUZUNI. Zuzundegi izango litzateke oinarrizko forma. Zuzun
edo *zunzun ‘álamo temblón’ eta –degi, -tegi. Atzizki honen
adierazia hau da Azkuek dioenez s. v.: ‘Paraje cerrado y
por lo general cubierto, en el que se cobija el ganado o se
guarda alguna cosa. Eta beste hau: ‘2º (B) muchedumbre o
porción’. Beraz zuzun pila dagon tokia adierzi nahi duela
esango nuke nik.
OROMIÑO. Badago baserri bat Urumin eta apur bat ekialdera
joanda, Oromino auzoa, zati bat Zornotzako herriarena
eta beste zati bat Iurreta herriarena. Ez ete dago loturaren bat
Urumin eta Orominoren artean? Irigoyen jaunak beste eritxi
bat zuen: ‘cfr. para Elorrio Arabio, de tres sílabas en cast., pero
Arámiño, incluso con asimilación de nasalidad, sin duda de un
*Arabiano primitivo, Miota de dos sílabas en cast., pero Miñota,
y en Yurreta Orobio, de tres sílabas en cast., pero Orómiñò’.
(Irigoyen, En torno a la toponimia vasca... p. 147.)
26
KULTURA