18.03.2014 Views

TOPONIMIA - Karmel

TOPONIMIA - Karmel

TOPONIMIA - Karmel

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

<strong>TOPONIMIA</strong><br />

Luziano (Gabriel) Jauregi Uribarren, Aramaioko seme ospetsuaren jaiotzeko mendeurrena<br />

atxakitzat hartuz liburu hau gertatzeko asmoa hartu genuenean, berak txikitan<br />

izan zuen inguruaren berri zehatzak biltzeko erabakia ere hartu genuen.<br />

Gaur aparteko garrantzia ematen diote psikologoek umetan eginiko urteei. Bizitza<br />

osorako markatzen omen dute gizon-emakumeen norabidea. Aurrerantzean, txikitan jasotako<br />

eragina osotu, zuzendu nahiz aberastu egiten ei da, baina, sakonean ez ei da inoiz<br />

aldatzen.<br />

Hortik sortzen da, norbaiten bizitzako gorabeherak aztertu eta bizitzan izan dituen<br />

bideei begiratzerakoan, txikitan izan duen ingurugiroari aparteko bigirunez begiratu<br />

beharra. Iturburu horretan aurkituko ditugu, seguruenik, gerora izandako hainbat joeren<br />

azalpenak.<br />

Luciano (Aita Gabriel) Jauregi Uribarren idazlearen bizitzako gorabeherak eta lana<br />

aztertzerakoan, bada, berak txikitan bizi izan zuen ingurua aztertzera bultzatzen gaitu.<br />

Aramaioko herrira begira jartzen gaitu. Bertako historiako bide luzeari begirada eman eta<br />

mendez mende, nork daki noiztik, bizi-bizirik gaur arte iraun duen euskara aztetzerakoan,<br />

leku bat egin nahi izan diogu, bertako toponimiari (herri eta lurren izenei), horrek txikitan<br />

inguruan izan zuen naturgiroaren berri emango digulako.<br />

Hori dela eta, nik Aramaioko herrialde osoko (haran edo gainbarruko eta muga<br />

horietatik kanpoko) toponimoak bildu eta aztertzerakoan, bai hizkuntzaren arlo zabala bai<br />

egoera historiko-geografikoa bateratzen dituzten datuak eskaini nahi dizkizuet zehazkiro,<br />

egin-eginean ere, eskualde bateko izenetan, hizkuntzaren historiarako berri ugari jasoten<br />

direlako.<br />

Adibideetan hainbat toponimo agertzen bazaizkigu ere, beren-beregi auzo eta baserrienak<br />

xorta berezi batetan bilduko ditut, horiek izango zirelako, dudarik gabe, Aita<br />

Gabrielek txikitan gehien ezagutuko zituenak.


278 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

Herrien histona, 1 >uru IC amen eco e a<br />

etorri izan diren berrien bidez jaso izaten da. Historiaren aurreko muga ilunetakoa, ostera,<br />

gehien bat, bertako kobazulo eta hilerrietan aurkituko azternen bidez, edo eta gaur arte,<br />

heldu zaizkigun toponimoen (lurren zein herri izenen) bidez.<br />

Toponimoek, eskualdea nolakoa izan den, menditsua ala laua, euritsua ala lehorra<br />

eta halako beste hainbat datu ematen dizkigute aditzera. Baita ere, nolako landareak edo<br />

animaliak izan diren bertan. Edo eta, nola antolatuta ageri zaigun bertako ingurua: baserri,<br />

auzo, komunikabide, industria eta halakoen berri ugari jasoz.<br />

Bestalde, lurralde horretan, urteak joan urteak etorri, mendez mende garatu den hizkuntzaren<br />

berri zehatzak eta jakinganiak ere eskaintzen dizkigu. Egia esan, toponimoak,<br />

hizkuntzaren bilakaera historikoaren berriak eskuratzeko aparteko bidea gertatzen zaizkigu.<br />

A) TOPONIMOEN AURKEZPENA SAILKA<br />

Esan dugun bezala, toponimoetan herrien historian zeharko hainbat berri jasotzen<br />

dira. Historia barruko ibilaldi luzea ulertzeko laguntza ematen dikiguten datu ugari geratu<br />

dira lurren izenetan jasota. Hona hemen, labur-labur Aramaioko toponimoen bidez jasoten<br />

ditugun zenbait berri:<br />

1. Orogagrafiari buruzkoak: Toponimoetan, argi ageri zaigu Aramaioko lurraldeak<br />

dituen ezaugarri orografikoak edo goi-beherak, hau da, oso menditsua eta aldapatsua dela<br />

eta haitzez beterikoa. Hala agertzen zaigu lurreko goibeherei dagozkien izen ugarietan:<br />

Mendiak: (27) MENDI, arizMENDI, artolaMENDI, MENDIbe, MENDIbeta, MENDIgurein,<br />

MENDIguren, MENDIku, MENDIbitsu, azurMENDI, belaMENDI, ego-<br />

MENDI, inuMENDI, isasMENDI, MENDIne, MENDItxua, MENDIxola, muru-<br />

MENDI, teillaMENDI, entreMENDI, MENDIkurku, inurriMENDI, asuMENDI,<br />

Asensio MENDI, otaMENDI, MENDIbeko.<br />

Haitzak: (44) AlXkorri, askorriko ATXa, AXpuru, AXpuralde, ATXaundi, artiATX,<br />

erlATX, gantzATX, gastelATX, hiruATXeta, alanbrekATXa, ATXandia, ATXarro,<br />

ATXarte, ATXerre, ATXerripeta, ATXintxo, ATXuri, ATXuzar, basATX, erlATX,<br />

etxangATX, ATXin, ATXier, ATXoste.<br />

Arroak: (45) ARRUE, ARROtei, ARROko iturrixe, agetxaARRO, atxARRO, arreikA-<br />

RRO, urkikARRO, gallestiARRO, uixaARRO, askorrikARRO, bietzARRO, goikA-<br />

RRO, urdindideARRO, bekARRU, igertuko ARRUE, sabARRU, leitokiko<br />

ARRUE, ARRUpe...<br />

Lauak: (29) LAUE, areiLAUAK, basaLAU, soloLAUE, basokoLAU, urukoLAU, etxosteko<br />

LAUA, landaLAU, austiLAU, LAUaundi, goikoLAU, santixako LAUE...<br />

Amil: (11) AMILLAburu, AMILLondo, AMELGU, AMILLA(GA)...<br />

Aran: (13) ARAmaixo, ARANekoa, ARANEko(e)rrota, ARANgoiti, ARANerreka,<br />

ARANgixo, ARANekoa, ARAgongo arroa, ARANbeiti, ARANguren...<br />

Barra: (8) BARRA, BARRAtxiki, BARRANso, BARRRAuts, BARRIko potue,<br />

BARRAutzueta, BARRAusburu, BARRAntzo.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 279<br />

Ibar: (6) IBARRA, IBARgoia, IBARRaldats, ametiBAR, IBARgun, ausIBAR.<br />

Leize: (3) LESIA, LESIbe, LESIAko larrie.<br />

Poto: (15) POTOtxo, erdeiePOTO, gaztenoiPOTO, itturriPOTO, karagoiko POTUE,<br />

barrako POTUE, irePOTO, goikoPOTUE, POTUE.<br />

Potsu/posu: (3) Izarreko POTSUE, BekoPOZO, BabaPOSU.<br />

Sakon: (28) SAKONA, aldapa SAKON, asketako SAKONA.<br />

Zulo: (24) ZULUAburu, ZULUBApeiak, ZULUeta, AxeriZULUETA, azkonarZULUE-<br />

TA, tanbolinZULO, txakurZULO.<br />

Bizkar: (18) BIZKER, BIZKERtxo, larraBIZKER, otaBIZKER, landaBIZKER.<br />

Buru: (50) amelBURUtxo, amillaBURU, esPURU, magiBURU, KURTZETAburu,<br />

LEKUSTUburu, iturBURU, bolinBU, arraBUeta, zuittaBURU, uruBUtxo, gantza-<br />

GU, amelGU, iturGU, mendiKU.<br />

Gain: (45) GAINtxoa, GAINbarru, GAINtxorrotz, kukutxGAINE, etxebideGAIN, muru-<br />

GAIN, mendigureIN, olGAINE, solAIN, zerEIN, luGANburu.<br />

Goiti: (4) arriKOITI, basauTI, uriGOITI, hormaGOITI.<br />

Kukutx: (3) KUKUtxo, KUKUTXgaine, KURKUS.<br />

Lepo:(l)LEPAtei.<br />

Muru: (5) MURU, MURUsolo, MURUgain, MURUmendi.<br />

Punta: (5) erkotx PUNTA, iruPUNTAko, aiskoniko PUNTA, oterriko PUNTA, illunpeko<br />

PUNTA.<br />

Tontor: (13) TONTORtxiki, esTANTOR, arregiko TONTORRA, barriko TONTORRA,<br />

zulubako TONTORRA, arrikozabaleko TONTORRA, askatza TONTORRA, itturrittako<br />

TONTORRA, TONTORtxiki, atx-TONTORko gafie, TONTORgain, bustenTONTOR...<br />

Zorrotz: (4) ondoZORROTZ, mutXORROTZ, gainTXORROTZ.<br />

Zabal: (17) ZABALdu, ZABALburu, arrikoZABAL, larraZABAL, ardoiZABAL, arizti-<br />

ZABAL, bideZABAL, ZABALduburu, ZABALaundi, bideZABALtzeta...<br />

Zelai: (81) ZELAItxo, goikopagoZELAI, inintzeZELAI, ZELAInbaso, ZELAI txiki,<br />

lopeiZELAI, kaperan ZELAIA, lopeiZELAI TXIKI.<br />

Alda(i): (9) ALDAi(xe), ALDAgesto, ALDAno, ALDAska, paALDAiko arrue, pagAL-<br />

DAI...<br />

Aldats: (1) ibarrALDATS.<br />

Erripa: (15) ERRIPA, hatxERRIPA, EuzkERRIPA, OkantzERRIPA, landaRRIPE,<br />

atxingo ERRIPA...<br />

2.- Florari (landareei) buruzkoak: Toponimoek, era berean, inguruko landareei buruzko<br />

informazio zabala ere biltzen dute. Aramaio aldeko lurrak baso, zelai, landa eta soloz<br />

beterik agertzen zaizkigu, landaratze ugaria aditzera emanez. Zeintzuk izan diren historian<br />

zehar bertan gehien ageri diren zuhaitz eta landareak jakiteko bide ere gertatzen zaizkugu.<br />

Honetaz harrigarria gertatzen da gaur egun zabalduen dagoen pinua behin baino ez<br />

dela ageri ikustea. Horrek aldaketa eginberria dela adierazten du:<br />

Baso: (27) aparraiBASO, kondeBASO, elexBASO, tripekiBASO, arimeBASO, BASAuti,<br />

BASatx, BASAlau, BASOtxo, erriBASO, eskas BASO, BASOzerratu...


280 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

> ARI<br />

Esparru: (20) ESPARRUA, ESPARtzin, ESPARRUtxiki, bESPARRU, ESPARRUgana,<br />

altzako ESPARRUA, solaia ESPARRU GANE, zabalduko ESPARRUA, mendibeko<br />

ESPARRUA, belausteiko ESPARRUA.<br />

Landa: (23) LANDIE, LANDAburueta, LANDArripe, LANDAtxi, LANDAzar, goiko-<br />

LANDA, txoriLANDA, itturritteko LANDA, arrikoittiko LANDA, karikoLANDA...<br />

Landare: (2) PagoLANDAREta, paaLANDAREta.<br />

Larre: (13) LARRAbil, LARRAbizker, LARRAkatxa, LARRoso, arteLARRA, astaLA-<br />

RRA, LARRErre.<br />

Zelai: (6) ZELAItxo, goikopagoZELAIA, inintzeZELAI, ZELAInbaso, lopeiZELAI<br />

txiki.<br />

Solo: (54) SOLOaundi, SOLOtxiki, SOLOundi, SORObille, bajonSOLO, eleXOLO,<br />

saturSOLO, txorroSOLO, uxarSOLO, mifiaSOLO.<br />

Txara: (16) TXARAlde, TXARondo, bekoTXARA, zubiTXARA, TXARAbarrena.<br />

Tantai: (6) TENTAIbakar, TENTAltxueta, TENTAdoi, TENTAIzarreta, TENTAri,<br />

TENTAIbakar.<br />

Zuhaitz: (1) GokoZUGAZTI.<br />

Agina: (1) AGIN AG Aide.<br />

Haltza: (5) ALTZA, ALTZAgain, ALTZAnduie, ALTZeundi, ALTZundiko erripa.<br />

Haritz: (11) ARIZtizabal, ARIZmendi, ARETXeta, ARETXarro, guzurrAGETX, goikASTIXE,<br />

ARETXandieta...<br />

Arte: (16)ARTAdoixe, ARTAroi, ARTEdui, ARTEta, ARTIatx, elebARTEi, onaburuARTEdui,<br />

ARTAbilburu, ARTEsta...<br />

Gorosti: (2) KOSTImu, KOROSTIgain (GOROStigain).<br />

Leizar: (3) LEXARdoixe, LEIXAreota, LEIZARRiger.<br />

Pago: (12) PAAdoitxue, PAAldai, PAGOzarreta, PAGOta, PAGAluzeta, PAGOla, iru-<br />

PAGOeta...<br />

Pinu: (1) PINondo.<br />

Sahats: (1) SAATSarte.<br />

Urki: (7) URKIarro, URKItza, URKItzabil, URKIzar, URKIzabal.<br />

Gereiza: (5) KEIZti, KEIXeta, KEIXandieta, KEIXAko, KEIXeta, KEIXetako potue.<br />

Gaztaina: (7) GASTANoixe, GAZTENoitxue, GAZTANEnardo, antzarGAZTANei,<br />

bekoGAZTANoi, GAZTANolanda, KASTANeta.<br />

Intxaur: (6) INTXAURkunda, INTXAURdi, INTXAURReta, INTXAURburu, IN-<br />

TXARdoi.<br />

Madari: (3) MADARte, MAARIxe, MAIXAti.<br />

Makatz: (1) MAKATZalde.<br />

Okaran: (3) OKANtza, OKANpe, OKANtzerripa.<br />

Sagar: (5) SAGARdoixe, SAGASti, SAGAStuixe, SAGAZtizar, SAGAStxo.<br />

Ametz: (2) AMETZu, AMESbakar.<br />

Asun: (2) ASUNtza, ASUmendi.<br />

Isats: (4) ISASi, ISASmendi, ISESparte, ISESIzabal.<br />

Itzuzki: (5) IZUZKIzabal, BIZUZtei, BIZESteixe, BalaBASIStei.<br />

Lino: (4) LINUbitte, LINAtza, LINAixako erreka, LINOla.<br />

Masusta: (1) MASUSTA.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 281<br />

Narra: (4) NARdinkoba, NARbe, NARda, NARdeaga.<br />

Olo: (1) OLObaso.<br />

Ota: (6) OTAdoi, OTAbizker, OTAin, OTAzu, OTEItzea, OTErre.<br />

Sasi: (3) SASIbitarte, SAStiko, SAStimu.<br />

Ira: (IRAleku, IRAminak.<br />

Kukupraka: (1) TXUTXUPRAKAdoi.<br />

3.- Geologiari buruzkoak. Toponimoen bidez, zer nolako osaketa duen eskualde horretako<br />

geologiak ere jakiteko ateak irekitzen zaizkigu. Besterik beste ur ugari dagoen<br />

lurraldea dela ageriko zaigu, oso ugariak baitira bertan aipatzen diren erreka eta iturriak.<br />

Baita ere, kare eta harri ugari ateratzen zen lekua izan zela ikusiko dugu:<br />

Harea: (3) Alxola, AREIlauak, ARIta.<br />

Harri: (21) HARdoiluze, HARRegixe, ARREikarro, ARRIXA, HARRandieta, HARRiena,<br />

ARRItte, ipiztikARRIA, HARRIpozueta...<br />

Kare: (7) KAaldo, KARAdoiko potue, KARAikogain, KARoixe, KARAixe, KARoizarreta.<br />

Mea: (3) MIESpe, MEgi, MIEtzalde.<br />

Mina: (4) goikoMINAtei, MINondo, MINAtei, iraMINAk.<br />

Metal: (1) METALiturri ondoa.<br />

Ur: (13) Uarte, Uaurre, URbaltza, UReta, URsalto, Uxa, atXuxa, URzuri, atxURi.<br />

Erreka: (38) ERREKAbide, ERREKalde, ERREKeta, ERREKAtxo, ERREKAundi,<br />

ERREKAzabal, aranERREKA, goikERREKA, olaERREKA, oxinERREKA, laastREKA,<br />

larrastERREKA, garratzERREKA, ErkotxERREKA, usantzako ERREKA,<br />

atxuilako ERREKA, anubeiko ERREKA.<br />

Ibai: (2) IBeta, IBAurre.<br />

Ibar: (6) IBARRA, IBAbe, amatlBAR, ausIBAR, IBARgoia, IBARRaldats.<br />

Iturri: (45) ITURburu, ITTURgain, ITTURgu, ITTURRItta, ITURtza, ITURRIzuri,<br />

ITTURRoste, ITURRIgorri, salTURRalde, bekoITURRI, teillelTURRI, metallTU-<br />

RRI, antzuteiko ITURRIXE.<br />

4.- Biologiari buruzkoak. Ezaguna dugu, euskal toponimian oso toponimo gutxitan<br />

agertzen direla animalien izenak. Aramaioko kasuan ere berdin gertatzen da. Landareei<br />

eta lurgaineko goibeherei buruzko hainbat aurkitu baditugu ere, oraingo honetan banaka<br />

batzuk baino ez zaizkigu ageri:<br />

Bela: (3) BELAmendi, BELAtei, BELAtoki.<br />

Eper: (2) EPERRen kantera, EPERRexienak.<br />

Kuku: (1) KUKUena.<br />

Oilo: (1) Ollotondo.<br />

Uso: (2) USOtei, USUtan.<br />

Asto: (2) ASTAbideta, ASTAlarra.<br />

Azeri: (1) AXERIzulueta.<br />

Ahuntz: (1) AUNTZEkorta.<br />

Azkonar: (1) AZKONARzulueta.


282 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

e 11: ( ) Bfcibaso.<br />

Katu: (1) KATAmotz.<br />

Mando: (2) MANDObide, MANDAbideta.<br />

Otso: (3) OTXanda, OTXandia, OTSUen gaztaiieta.<br />

Txakur: (1) TXAKURzulo.<br />

Erie: (3) ERLAtei, ERLAti, ERLAtiondo.<br />

5.- Giza-bizitzari buruzkoak. Aramaion aurkitzen diren ereikuntzei buruz ematen diguten<br />

informazioari begiratuz, argi ageri zaigu lau hitzen (etxe, eleiza, txabola, uri) ingurukoak<br />

direla giza-bizitzari aipamen egiten dien toponimo gehienak:<br />

Bainera: (1) BANERondo.<br />

Benta: (1) BENTAmotz.<br />

Eleiza: (9) ELEIXoste, ELEXalde, ELEXbaso, ELEXAbide, ELEXolo, ELIzar.<br />

Ermita: (1) ERMITAtxo.<br />

Etxe: (15) abelETXE, karETXE, andikoETXE, olETXE, ormETXE, ETXan, ETXAti,<br />

ETXanburu, ETXaundi, gantzETXEbarri.<br />

Jauregi: (3) JAUREGI, JAURI nausi, JAURI txiki.<br />

Luban:(l)LUBANAK.<br />

Maila: (1) iruMAILLETA.<br />

Moraila: (1) MORALLAzpi.<br />

Horma: (5) ORMAgoiti, ORMAti, ORMAtiso, ORMetxe.<br />

Oilotegi: (1) OLLOTondo.<br />

Ospital: (1) OSPITALondo.<br />

Torre: (3) TORRaldia, TORRoste, TORRondo.<br />

Txabola: (32) TXABOLAzpixe, TXABOLondo, TXABOLApie, amelguko TXABOLA,<br />

ipurtozko TXABOLA, bengoTXABOLAzarra.<br />

Uri: (8) URIbarri, URUbutxo, URItteburii, UXarralde, URIgoiti, URIbarren, hirURI. -<br />

Gurutze: (19) KURTZia, KURTZalde, santiKRUZ (santiKURTZ / santiKURUTZ),<br />

KURTZeko ermita, KRUtzalde, KRUtzia, KURTZEondo, KURTZEtxo, KURTZEtxoburu,<br />

KURTZEta (KURUTZeta), mariKURTZE, KURTZalde, bideKURUTZ,<br />

iruKURTZeta, KURTZie, KURTZEko ermita.<br />

6.- Bizibideei buruzkoak. Bertako gizakiak eguneroko bizitzan erabili izan dituen baliabideei,<br />

eta eraikinei hurretik loturik ageri zaizkigun izenen artean hurrengo hauek gogora<br />

ekar ditzaketu:<br />

Akotei: (1) AKOTEIxe.<br />

Baso: (9) beiBASO, arraiBASO, bekoBASO, goikoBASO, kondeBASO.<br />

Esparru: (11) ESPARRUA, ESPARtzin, ESPARRUtxiki, ESPARRUgana.<br />

Korta: (7) amezKORTA, elaKORTA, olaKORTA, KORTAbarri, KORTAzar, muni-<br />

KORTA, auntzeKORTA.<br />

Landa: (12) LANDA, LANDAburueta, LANDAlau, LANDAtxi, LANDAzar, goiko-<br />

LANDA, bekoLANDA.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 283<br />

Larre: (15) LARRA, LARRAbizker, LARRAsterreka, LARRAzabal, LARRerre,<br />

LARRAso, iturriko LAND A, karikoLANDA, gastafiaLANDA...<br />

Larrin: (5) LARRINazpi, LARRINbe, LARRINbu, LARRINgoiti.<br />

Mintegi: (2) MINTEIxe, BEKOmintei.<br />

Hobi: (4) karOIxe, karOIzarreta, linUBitte, urOBI.<br />

Ola: (14) aixOLA, arrixOLA, artOLAmendi, basokOLie, mendixOLA, zabOLA, minO-<br />

LA, imittOLA, goikOLA, amesOLA, OLAko tontorra, urkiOLA erreka, masuKO-<br />

Leta, pagOLA.<br />

Hortu: (11) ORtondo, ORTUkunda, ORTUpeia, ORTUtxueta, ORTUzar, goikORTUE,<br />

ORTUtxo.<br />

Solo: (4) SOLOaundi, SOLObarri, etxaSOLO, sanSOLO, goikoSOLO, minaSOLOko iturria,<br />

kaleSOLO, mateoSOLO, beko SOLOAK, abaSOLO, saturSOLO.<br />

Bolu: (5) BOLIna, BOLINtxo, BOLUeta, BOLINbu, zuinaBOLUeta.<br />

Errota: (9) ERROTalde, ERROTondo, aranekORROTA, goiko(E)RROTA, ERROTAbarri,<br />

argiERROTA, ERROTAzar, sinalbueta ERROTA.<br />

Karobi: (6) KAROIondo, KAROIzarreta, KARAtxe, KAROIxe, KAROBIzarreta,<br />

KAROBIondo.<br />

Kantera: (7) KANTERA, KANTERAkoa, KANTERAburu, KANTERAzarreta, KAN-<br />

TERAgain, KANTERAsolo, KANTERondo.<br />

Labe: (7) LABIAsolo, LABAkoerreka, LABAoste, LABIena, goikoLABIA, bekoLA-<br />

BIA, goikoLABA.<br />

7.- Komunikabideei buruzkoak. Aramaioko harana, Araba, Gipuzkoa eta Bizkaiko<br />

lurraldeetako mugetan dugu, eta nahitaez agertu behar toponimoetan, komunikabideei<br />

buruzko aipamenak ere. Lurralde desberdinen artean loturak egiten zituzten "bide, ate,<br />

estrada eta zubiak" sarri aipatuta ageri zaizkigu:<br />

Ate: (8) iturrATE, larrATondo, olATE, saATE, arrATEburu, arrATEbe, zarATE.<br />

Bide: (30) BIDEgarai, BIDEzuitta, BIDAzpixe, astaBIDETA, iruBIDE, zuBIDIa, urku-<br />

BIDE, treBIDE, bajonBIDE, elexaBIDE, mandaBIDETA, lanBIDE, BIDEbixeta,<br />

gorrixen BIDEA, morgolako BIDEA, etxanBIDEta, sasiko BIDEkurutz, zarimuzko<br />

BIDEA, bisatzako BIDEA, letafie BIDE, zuberoko BIDEA.<br />

Erromada: (3) ERROMAondoa, erkoxteiko ERROMARIe, markoxteiko ERROMARIE.<br />

Estrata: (5) ESTRADAkosolue, ESTRADondo, ESTRADAmosu, bekoESTRADApea.<br />

Galtzada: (2) GALTZADAgain, GALTZeta.<br />

Inda: (2) IntxaurkUNDA, ortukUNDA.<br />

Kamino: (2) KAJINazpixe, KAMINOgaine.<br />

Lata: (2) LATeta, LATA pagadui.<br />

Zidor:(l)ZIORtza.<br />

Zubi: (22) ZUBIdia, ZUBIttaburu, ZUIna, ZUBIaur, ZUItta, axUBI, etxeZUIta, gantza-<br />

ZUBItta, sorginZUBI, etxeZUBIetako potue, arrikoZUBI.<br />

8.- Bazelizak. Liburu honetako beste nonbait aparte aztertuko bada ere Aramaioko bizilagunek<br />

historian zehar izandako erlijiotasuna, egokitzat jo dut elizateetako elizez gainera,<br />

bertako toponomian agertzen zaizkigun ermita izenen aparteko bilduma eskaintzea. Hona


284 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

hemen gaur egun zutik dauden Aramaio basaliza edo ermita ezagunenak alboan zein herri<br />

edo auzotakoak diren aditzera emanez:<br />

SAN ADRIAN<br />

SAN KRISTOBAL<br />

SAN BARTOLOME<br />

SAN MIGEL<br />

SANTA AGEDA<br />

SANTIKURUTZ<br />

SANTIXA<br />

LETAZUR<br />

MARIXEKA<br />

SANTA ANA<br />

SAN SEBASTIAN (Sastina)<br />

SANTA LUZIA<br />

ANDRA MARI<br />

SAN ANDRES<br />

SAN PEDRO<br />

9.-Herri eta baserri izenak<br />

AZKOAGA(ALT.)<br />

URIBARRI<br />

URIBARRI (Zub.)<br />

UNTZILLA (Zub.)<br />

AZKOAGA<br />

ETXAN<br />

URIBARRI (Gur.)<br />

AREXOLA<br />

URIBARRI (Albina)<br />

IBARRA<br />

IBARRA<br />

IBARRA(Elosu)<br />

IBARRA (Eg.)<br />

IBARRA (Goikorrota)<br />

IBARRA (Arra)<br />

a) Herri eta baserri izenak: Atal honetan Aramaioko haraneko herri edo auzoen<br />

eta basemen izenak jasoko ditut. Bide batez, elizliburuetan lehen aldiz nola eta noiz<br />

agertzen diren ere eskainiko dut, halako daturik jaso ahal izan dudan kasuan. Horretarako<br />

Bateo-liburuak, ezkontza-liburuak eta hileta-liburuak erabili izan ditut. Zaharrenak Azkoagakoa<br />

eta Ibarrakoa ditugu. Horietan ageri zaizkigu aipamenik antzinakoenak. Elizateen<br />

kasuan, gako artean izen ofiziala agertuko da.<br />

Letra larritz edo maiuskulaz ageri diren erak, jendeak gaur egun erailtzen dituenak<br />

dira, ondoan, ahal den guztietan jatorriko izena eta data jartzen direla. Atzean (*) ezarrita<br />

dutenak, Jesus Maria Elejalde Plazaola jaunaren Ayer y hoy del valle de Aramaiona liburuko<br />

datuetatik jasoko datak dira. Berari zor diogu liburu eder horretan eskaintzen dizkigun<br />

berri multzo handia.<br />

ARAMAIXO (ARAMAIO): Udalaren eta haranaren izena. Aramayo (kantu zaharra<br />

(1443), Aramayo a (LBA, 1551), Aramay a (LBA, 1715)<br />

1) Elizateak<br />

AIXOLA (AREXOLA): Arejola (LBI, 1585).<br />

AZKXJA (AZKOAGA): Azcoagua (LBA, 1560), (1406*).<br />

BAJON (BARAJUEN): Barajoen (LFB, 1724), Baraxuen (LVE,1783); (1406*).<br />

ETXAN (ETXAGUEN): Echagoen (LBE, 1610), Echaguen (LBE,1773) (1489*).<br />

GANTZA (GANTZAGA): Ganzaga (LBG, 1632).<br />

IBARRA (IBARRA): Ibarra (LBI, 1586).<br />

OLETA (OLETA): 1457*.<br />

UNTZILLA (UNTZILLA): Uncella (LBI, 1579).


PATXIURIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 285<br />

URIBARRI (URIBARRI): Ullibarri (LBA,1563), Uribarri (LFU, 1621).<br />

OLETA (OLETA): Lurraldez Aramaiokoa izan arren, Otxandio ondoan, haranetik kanpo<br />

dagoen auzoa.<br />

* IBA (Libro de Bautizos de Azkoaga; LBI (Libro de Bautizos de Ibarra).<br />

2) Menpeko auzoak<br />

ALTZA (Altzaga) - AZKOAGA: Alsaga (1551) (1404*).<br />

ARRA (Arraga) - IBARRA: Arraga (1572).<br />

ARRIXOLA (Aniola) -AREXOLA: Arrexola (1574).<br />

EUZKERRIPA (Eguztierripa) - IBARRA.<br />

GUREIXA (Gureia) - URIBARRI: Gurayarra(1448), Guraya (1574).<br />

ZABOLA (Zabola) - AZKOAGA: Ccabola (1575).<br />

ZUNA -(Zuna) UNTZILLA.<br />

ZUITTA (Zubieta) - URIBARRI: Zubieta (1587).<br />

3) Baserriak<br />

Arexola:<br />

- KEISTI: Queiestui-Ziarruza (1760*).<br />

- JAUREGI NAUSI: Jauregixena edo "Dontxona".<br />

- MARTONA: (lehenago IZA): Markoena (1775).<br />

- MAKILENA: (lehenago ZABALA).<br />

-JAUREGIXENA/PERUENA: (Arejola-1488*); Jauregi (1750); Peruena (1818).<br />

- PATXIXENA: Jauregi txiki.<br />

-UNTZENA: Irasuegui (1770).<br />

- ABATETXEA.<br />

- LARRINETXE (berria).<br />

Arrixola (Arriola)<br />

- BENGOA: Nausi/Txiki (Bengoa (1578).<br />

- ERE(DE)RUENA: Erdikoa-1798*(lehenago: Arriola) (MAZMELA NAUSI).<br />

-GOIXENENGO: Nausi/Txiki.<br />

- LEIZTERRENA: Leinztarrena (lehenago: Urizar-1488*).<br />

- TXANTXON TXIKI: Erdiko txiki (MAZMELA TXIKI).<br />

- ARRIKOITI (ez da inor bizi).<br />

Azkoaga:<br />

- AZKUA: (Nausi) Azcoagua (1560).<br />

- AZKUA: (Txiki)-Dukiena*: Azcoagua (1754*).<br />

-INDUSPE: (Goikoa) (1772*).<br />

-INDUSPE: (Bekoa) (1772*).<br />

- INURRI: Yurria/Inurrya (1584).<br />

- SALTURRI: Salturria-1488*; Salturri (1561).<br />

- SALTURRALDE: Salturriaga (1590*),(Salturrialde-1488*).<br />

- URUGU: Uriburu*; Uruburu (1586).


286 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

- UXAR: (Urizar-1488*); Uricar (1572).<br />

- LABIENA: Zubiaurre (1546*); (Labiena-1745*).<br />

- ITURRALDE.<br />

- Abatetxea.<br />

- Santa Agedatxo (ermita).<br />

Zabola<br />

- ARRITTE (Arrieta*): Arrita (1551), Arrieta (1562).<br />

- TXAMARGENA: Astolazpi (1563) (1488*).<br />

- BEITI: (Beitia-1488*) Beytia (1560).<br />

-ETXALUZE (Saola*) (VIII. mendekoa).<br />

- GARAIKOA: zaharra/benia;: Garai (1778).<br />

- GOIXENENGO: (Zuazua goikoa*).<br />

- LATSA: Lasaga-1488*); Lasaga (1551) (Erdi Arokoa).<br />

- LATSABAZTER: Lasaga bazter (1551).<br />

-ZUETZU: (Zuazua-1488*) £uecu (1561).<br />

- UNTZU(E)TA: aundi/txiki: Uncueta (1572).<br />

- ZALDUa: (Zabaldua*) (XVII. mendean).<br />

- AUSIBAR: (Gainbarrutik kanpo) (1869*).<br />

- GATXEKARRO(A): (Gainbarrutik kanpo) (1870*).<br />

- ARRUPE: (Gainbarrutik kanpo) (1843*).<br />

- Abatetxea (Abade-etxea-1560*).<br />

Altza<br />

- ALTZAGAINEKO: altzagaifi-1488*; Alsagun (1560).<br />

- ALTZAZPIKO: Altzazpi-1488*; Alsaga de yuso(1562), Alsaga de baxo (1588).<br />

- SARRIA: Sarria-1488*).<br />

- TXORROTX.<br />

- San Adrian (ermita).<br />

Barajuen:<br />

- ARGINGOA: Argingoa 1488*).<br />

- ARTABE: artabe-1488*; (Arratabe (1749).<br />

- KARETXE: Carache (1767) (1488*).<br />

-ERDAIDE: erdaide-1488*).<br />

- BARAJUEN: Barajuen-1406 (eroria); orain "GARDOKI".<br />

- ITURBE: Iturbe (1587) (1488*).<br />

-EUZKITZA:(1550*).<br />

- MARKAIDE: Etxaburu-1488*; Marcaide (1785).<br />

- Txiki:ARTIKILLUNA (Artekellu-1776*).<br />

- ORUNAK: 1499* - Nausi: TXORIXENA (oso antzinakoa*).<br />

- Erdiko: LAZKANONA (1830*).<br />

- SOLOBARRI: (1795*).<br />

- BENTAMOTZ (Ibarraldatz*-1802*).<br />

- URDINE: Urduna (1738), (Urduia, Orduria*).


PATXI URIBARREN: T0P0NIM1A 287<br />

- ANTXIKO: antxiko-1488*.<br />

-BOLINBU: Bolunburu (1584) (1406*).<br />

-Abatetxea-1717*.<br />

Etxaguen<br />

- ARANE: Arana (1642) (1488*).<br />

- BEKOLABIA: Labeaga (1620) Labeaga nausi (1488*).<br />

- BISINONA: (Lehenago GOIKOETXE-n bizitakoen etxea).<br />

-ETXANBURU: ETXAGUEN-GARAI*; Echanburu (1588), Ipurtoz(1819).<br />

- ETXATI: Echachikia-1488*; Echachiti (1582), Echati (1663) (hutsik).<br />

- ETXEBARRI: Echabarria (1488*) (1620).<br />

- ANDIKOETXE: (lehenagoko GOIKOETXEA-hutsik (1620).<br />

- GOIKOLABIA: LABEAGA TXIKI*; Goicolabea (1684), Betia (1620).<br />

- ORMETXE: Ormaechea (1614).<br />

-URIBARREN: Uribarren (1572) (Erdi Arokoa*).<br />

- URRUTI: Urruti (1610) (hutsik).<br />

- Abatetxea: (oraingoa 1900. urtekoa*).<br />

- Eskola.<br />

- Santi Kurutz (ermita).<br />

Gantzaga:<br />

Ibarra:<br />

- AMELGU: Amilburu (1573) (1488*).<br />

-BEETIKOA: Beitia-1488*; Bengoa (1641).<br />

- ETXEBARRI: Echabaria (1690).<br />

- GARRATZ: Garraz (1654).<br />

- LINATZA: Nausi/Txiki:linatza-1488*; Linaca (1635).<br />

- MURU: Murua (1576) (1488*).<br />

- PELATZA: Perdilaza (1763).<br />

- SAATZA: Sarasaga-1488*, 1565*; Hormaechea (1629).<br />

- URDUNGIXO: Urdingio (1585), Urdungio (1629).<br />

-URRUTI: Urruti (1573).<br />

- UXARTE: Goikoa/Bekoa: Uriarte (1689) (1488*).<br />

-Abatetxea: 1613*.<br />

- Aginagalde.<br />

- Ariabarri.<br />

- Arbin(e)i: Arbinegui (1585) (eroria).<br />

- BARRUTIA (lehenago: Antekera-1488*.<br />

- BERASTEI: Berasategui (1576).<br />

- ELEXOSTE.<br />

- Elosu (erdi eroria); Elosua-1488*.<br />

- ERROTABARRI: errotabarri-1488*.<br />

- GANBOA:.


288 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

- IBARGOIXE.<br />

- IRUBITTA: Irubieta.<br />

- ITTURROSTE.<br />

- Matxain: Machain (1573).<br />

- ORTZA: MUERTZA: Muguerza (1576).<br />

- Nardea: Nardeaga (1579).<br />

- OLABETXO.<br />

-LIKINAO: Liquinano (1572) (1488*).<br />

- ZALGO: Calgo (1572), gallgo (1575).<br />

- GOIKOLABA<br />

-Zalgogarai: 1035*.<br />

- Santa Ana (ermita).<br />

- San Sebastian (Sastina) (ermita).<br />

- Santa Luzia (ermita).<br />

Ibarrako etxeak:<br />

- Aguazilena<br />

- Akelera<br />

- Antxobidorerak<br />

- Arrikoitina<br />

- Beko Mantzano<br />

- Dona Anjelaren etxea<br />

- Eduardona<br />

- Errementaixokue<br />

- Goiko Mantzano<br />

- Kafekue<br />

- Karmazeruena<br />

- Karteruena<br />

- Kintelena<br />

- Kotxerona<br />

- Kukukuena (Lehenako: Morron) (1845)<br />

- La notxera<br />

- Lapikotxo<br />

- Martzelena<br />

- Monterona<br />

- Obispona<br />

- Panadexie<br />

- Parrokuena<br />

- Patriziona<br />

- Pitxixena<br />

- Poliko<br />

- Potxuena (eroria)<br />

- Samonariena


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 289<br />

Untzila:<br />

- Sapateruena<br />

- Tiburtziona<br />

- Tuberonak<br />

- Txatxurrena<br />

- Txoroko<br />

- Untzena<br />

- Zeberinak<br />

- Zentrokue<br />

- Zesterona<br />

Arra (Arraga)<br />

- ARRABURU: Arraburu (1572) (1488*).<br />

- ARRAZPIKOA: arragazpiko (1488*).<br />

- ARRAGAINEKOA: arragagaineko (1488*).<br />

-BASAUTI: Basagoitia (1572)(1488*), Basaguti (1573).<br />

- ITTURRITTA: Iturrieta (1578) (1488*).<br />

- San Pedro (ermita).<br />

Euzkerripa<br />

- AMETZU: Amecua (1573) (bikoa).<br />

- Aranak: Arana (1573)(1488*).<br />

-ARANEKORROTA.<br />

- GARDOKI.<br />

-IBABE: Goikoa/Bekoa: Ibabe (1573).<br />

- MAZKAINO: Mascayano (1573) (1454*) (bikoa).<br />

-MENDIXOLA: Mendiola (1573), (1443*).<br />

- SOLAIA: solaia*.<br />

- GOIKO(E)RROTA:(Erdi Arokoa omen da*).<br />

- SAKONE: Sakona-1488*.<br />

- SALASAN: (Salesan*).<br />

- ZUBIXALDE: (1598.eko izurritean aipatua*).<br />

- BISILI.<br />

- BERASTEGI: (175 Lean berreraikia*).<br />

- ANDRA MARI (Ibabeko) (Aramaioko zaindaria).<br />

- San Andres (San Roke) (ermita).<br />

- ETXEBARRI: Ecchabarria (1699) (1488*).<br />

- MURU: Murua (1576), Mum (1899) (hirukoa).<br />

- PINTXORRENA: (Pintxor).<br />

-ERREGENA: erregena-1777*).<br />

- URRUTI: Urruti (1701) (1673*).<br />

- UXARTE: uriarte (1689) (1661*).<br />

-ZEREIN (Zerain-1723*).


290 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

- Eskola (txokoa).<br />

- Abatetxea.<br />

Zuna<br />

- ARRATIXE: Arratia (1700) (1488*).<br />

- AZPIKOETXE (Guraia*).<br />

- BAROIENA: (hasieran: Zuriano*- Zelaia-1488 Martin Ascusio- Baroiena.<br />

- GARAIKOETXE: Garay (1778).<br />

- OLETXE (Olaetxe*).<br />

-PALAZIO(1691*).<br />

-ZAKONE: sakona-1488*.<br />

- San Migel (ermita).<br />

Uribarri:<br />

- ALDEKO: aldekoa-1488*; aldea-1526*); aldeco (1574).<br />

- ALDEKO TXIKI.<br />

- AGIRRE Nausi/Txiki: Agirre (1488*); Ganboa (1574) 1488*, Agarre (1608).<br />

- MENDAKO.<br />

- URIBARRI GAINEKOA: Ullibari (1563), (1406*).<br />

- URIBARRI AZPIKOA: Ullibari (1563), (1556*).<br />

-Abadetxea(1677*).<br />

- San Kristobal (ermita).<br />

- Marixeka (Albinako ermita).<br />

Gureia<br />

- GUREIA: (edo Santiago) 1448*.<br />

- ARDANTZA: Ardanza-1488*; (1637), (Akiso*) (eroria).<br />

- AURREKO: Aurrekoa-1488*.<br />

- AURREKO-ETXEBARRI (XVII. mendekoa).<br />

-IBARGON: Nausi/Txiki: Ibargoen (1580), Ibarguren (1584), Ibarguen (1638),<br />

(1556*). Oraingo baserria 1764.ekoa*.<br />

- JAURI Nausi (Jauregi edo Garai, 1406*).<br />

- JAURI Txiki (Jauregi txiki*).<br />

- OKANTZA-1735*= (URIGOITIA-1488*): Urigoitia (1578).<br />

- Etxetxo* (eroria).<br />

-MAIMURU*.<br />

- Megi (eroria).<br />

- Santixa: (Santiago) (ermita).<br />

Zuitta (Zubieta).<br />

- Erregetxona: "erregetxe" (lehenago: Zubieta txiki).<br />

- ETXEBARRI: zubieta-echabarria (1586).<br />

- Galtsusta: Galsusta (1772) (1488*) (eroria).<br />

- ZUITTAGANEKO: Zubieta (1587) (1448*).


PATXIURIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong><br />

Oleta:<br />

-ZUITTAZPI: Zubieta-azpikoa (1488*).<br />

- San Bartolome (ermita).<br />

- ATXIN (XIX. mendekoa).<br />

- ARRIPOZUETA (bikoa).<br />

- MOTA (berria).<br />

- APIETA (berria).<br />

-ATXINETA: Aretxaundieta (ANDIKOETXE) (1488*)(eroria).<br />

- ATXINETA: Aretxeaundieta (ETXEBARRI).<br />

- GAZTANETA.<br />

-ERROTAZARRA.<br />

- ABARRATEGI: abarrategui-1488*.<br />

-GOIKOLA.<br />

-MANTZOA: mansoa-1488*+.<br />

- KATXELENA / DUKIENA.<br />

-OBENA:obena-1488*.<br />

- OTALARRA: otalarra-1488*.<br />

-ASTOLA:astola-1488*.<br />

- LASAGUENA ZARRA (ez da inor bizi).<br />

-ETXEBARRI (LASAGAENA): etxebarria-1488*.<br />

-UBIDENA: ubidena-1488*.<br />

- GARRONA.<br />

-TROXOLA: (TROJAOLA-1488*).<br />

- TROXOLA ZARRA (berriztatua).<br />

- ZUBIKOA: (orain, Belokiena).<br />

- MAKOTENA (bikoa).<br />

- EMALDIA: emaldia-1488* (erre egina).<br />

-ZALDUENA.<br />

- KORTATXUA (hutsituta).<br />

-ARANDUI.<br />

-LARRA:larra-1488*.<br />

- ARETXETA: aretxeta-1488*.<br />

-LARRAZELAI.<br />

- GOIKOETXEA: Goikoetxea (1488*).<br />

- ARRAIKOA.<br />

- MARTENA: martena-1488* (bikoa).<br />

- KORTAZARRENA: kortazarrena-1488*.<br />

- Eskola.<br />

- Eskola barria.<br />

Limitaua:<br />

- ETXEBARRI (bikoa).<br />

- MANONDO.


292 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

- MANONDOGARAI (goikoa).<br />

- KEIXA/KERIXA: Keixaga; Querejano-1488* (bikoa).<br />

-ITZA:izaga-1488*.<br />

B) AZTERKETA LINGUISTIKOA<br />

Herri bateko biztanleek, gure kasuan Aramaiokoek, nolako inguruan bizi izan diren<br />

ikusi ondoren, orain toponimoek, ispilu batetan legez, ematen diguten bertako hizkuntzaren<br />

ikuspegi zabala aztertzen saiatu nahi nuke. Handi-handika baldin bada ere, nola sortu<br />

izan diren bertako izanak aztertuko dugu.<br />

Ezaguna dugunez, euskarak hitz berriak sortzerakoan bi bide nagusi erabili izan<br />

ditu, batez ere. Elkarketa, esanahi berezia edo propioa duten hitzak elkarrekin lotuz eta,<br />

erakorketa, hitz bati atzizkiak, aurrizkiak edo artizkiak ezarriz esanahi berria duen beste<br />

bat sortuz.<br />

Horretaz aparte, elkarketa horiek egiterakoan gertatzen diren aldaketa fonetikoak<br />

ere agertuko zaizkigu historian zehar sortutako toponimo horietan. Sakonetik aztertzeari<br />

emanez gero, agian, atzizkiek historian zehar egin duten ibilbide luzea aztertzeko aukera<br />

ere emango ligukete, baina luzeegia izango genuke jarduna. Handi-handika bilduko<br />

ditut, bada.<br />

a) Elkarketa:<br />

1) [izena] + [izena]. Halakoak ditugu ugarienak. Lagin batzuk baino ez ditut bilduko<br />

hemen, eranskinean aurkezten diren hainbat eta hainbat toponimo mota honetakoak<br />

direlako:<br />

ARANerreka, irePOTO, iturriPOTO, babaPOSU, axeriZULUeta, azkonarZULUeta,<br />

tanbolinZULO, larreBIZKAR, otaBIZKER, muruMENDI, arizMENDI, erkotx PUNTA,<br />

basaLAU, landaLAU, ibarrALDATZ, landaRRIPE, okantzERRIPA, juanBAZTER, latsa-<br />

BAZTER, bolaLEKU, etxaLEKU, estradaMOSU, isesPARTE, urSALTO, belaTOKI,<br />

landaBASO, tripekiBASO, beiBASO, elexBASO, txoriLANDA, larraBIZKER, arteLA-<br />

RRA, astaLARRA, arraSOLO, kanpanSOLO, saturSOLO, zubiTXARA, arteLARRA,<br />

artolaMENDI, arrixOLA, arriARTEA, metallTURRI, errekaBIDE, garratzERREKA, oxinERREKA,<br />

teillelTURRI, tomas ITURRI, iturrATE, ormaETXE, abelETXE,...<br />

2) [Izena] + [adjektiboa]: Asko ez badira ere, multzo polita osotzen dute, bertako<br />

izaeraren islada ematen digutela:<br />

Dakar: (4) pagoBAKAR, arbolaBAKARRA, tenteiBAKAR, amesBAKAR.<br />

Baltz: (6) basoBALTZ, lurBALTZA, urBALTZA, letaBALTZ, bideBALTeta, basa-<br />

BALTZ.<br />

Berri: (23) anaBARRI, aurrko etxeBARRl, kortaBARRI, luBARRI, luBERburua, uri-<br />

BARRI.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 293<br />

Bil: (9) larraBIL, antxuBILa, mendiBILtsu, etxaBIL, urkitzaBIL, soroBILLe, artaBILburu,<br />

larraBILgo, uruBIL.<br />

Erre: (7) atxERRE, lairERRE, otERRE, ataERRE, austERRE, txaboERRE, larraERRE.<br />

Estu: (4) samaESTUE, lekuESTUgane, lekUSTSto, lekUSTUburu.<br />

Gaitz: (1) lurGATX.<br />

Gorri: (8) asKORRI, bideGORRI, kobaGORRIxeta, lurGORRI, itturriGORRI, luGO-<br />

RRI, urGORRI, itturGORRI.<br />

Handi: (25) etxAUNDI, orrANDI, ostEUNDIXE, altzEUNDI, zubiAUNDI, ostENDoixe,<br />

sailAUNDIxe, solOUNDI, aretxANDIeta.<br />

Hotz: (3) ipurtOTZ, iturrOTZ, iturrOZko erreka.<br />

Larri: (4) axeLARRI, atxeLARRI, axeLARRIngo egixe, eskoLARRI.<br />

lau: (6) landaLAU, soloLAUE, basaLAU, areiLAUEK, basoLAU, austiLAU.<br />

Luze: (15) ainkaLUZE, eskaLUZE, emaldiLUZE, etxalUZE, erraLUZE, austiLUZE, antzaLUZko<br />

potue, arLUZIa, erraLUZ, pagaLUZEta.<br />

Min: (1) sagarMINa(ga).<br />

Motz. (5) arMOTXa, bentaMOTZ, kataMOTZ, erkaMOTXa, larraMOTZ.<br />

Nagusi: (11) sailNAUSI, aldeko NAUSI, oruna Nausi, jauri NAUSI, bengoa Nausi, zingiraNAUSI,<br />

zubiNAUSI.<br />

Nardo: (1) gaztaneiNARDO.<br />

Sarri: (3) giSARRI, euzkiSARRI, urkiSARRI.<br />

Txiki: (27): barraTXIKI, etxondoTXIKI, soloTXIKI, azkua TXIKI, jauriTXIKI, etxaTI<br />

(etxaTXITI), landaTXI, tontorTXIKI.<br />

Zabal: (14) arrikoZABAL, bideZABAL, garaiZABAL, larraZABAL, bekopagoZABAL,<br />

askaZABAL, errekaZABAL.<br />

Zahar: (33) atxuZAR, baaZAR, galapitXARReta, luberZARta, uXAR, paoZARRETA,<br />

uXARpe, ortuZAR.<br />

Zorrotz: (4) gainTXORROTZ, mutXORROTZ, ondoZORROTZ, otaxko tontor<br />

ZORROTZa.<br />

Zuri: (1) iturriZURI, urZURI.<br />

3) [izena] + [izena/atzizkia]: Badira zenbait izen, erabileraren erabileraz, hainbatetan<br />

atzizki gisa agertzen zaizkigunak. Nahiz eta sakonean kasu hauek elkarketak izan,<br />

erabilera gogoan izanik atzizki bilakatzeko bidean edo ditugu; halakoetan nahiko zaila<br />

gertatzen zaigu elkarketa eta eratorketaren arteko mugak bereiztea. Hauek oso ugariak<br />

direnez aparteko zerrenda baten bildu nahi izan ditut:<br />

Albo: (1) zuinALBUeta.<br />

Aide: (35) andramaixALDE, elexALDE, bajonALDE, errotALDE, iturrALDEburu,<br />

lexALDE, itturrittALDE, zubixALDE, salturrALDE, munALDE.<br />

Arte: (14) atxARTE, leixARTE, maARTE, ugARTE, urbittARTE.<br />

Aurre: (6) etxAURRE, ibAURRE, zubiAURR, uAURRe.<br />

Azpi: (15) arrAZPI, depositoAZPIXE, zuittAZPI, euzkitzAZPI.<br />

Barren: (7) kanteraBARRENa, uriBARREN, txaraBARRENa.<br />

Barru: (3) urkiBARRU, gainBARRU, saBARRU.


294 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

Behe: (52) arraBE, iturBE, lexiBE, mendiBEta, olaBEtxo, sorBE, allunPE, canposantu-<br />

PEia, etxePEIA, liorPEgaine, uxarPE, samigelPEA, txabolaPIa, zulubaPEiak, asPE.<br />

Buru: (69) anaBURU, etxanBURU, landaBURUeta, luberBURUa, luganBURU, pelatza-<br />

BURU, sastraBURU, espPURU, asPURU; axeBU, arraBUeta, uruBUtxo, larrinBU,<br />

bolinBU; gantzaGU, amelGU, uruGU, iturGU; mendiKU.<br />

Gain: (38) kaminoGAINE, kukutxGAINE, gurEINE, otaGAIN, maGANA, mendigurEIN,<br />

olGAINE, sorAIN, zerEIN, muneGAIN.<br />

Garai: (5) bideGARAI, etxeGARAIxe, mainondoGARAI, etxeGARAI, elosuGARAI.<br />

Goi: (5) kareGOIko, ibarGOI, uaurreGOIko, urkiGOIkoa, urGOIkoa.<br />

Goiti: (7) arriGOITI, hormaGOITI, uriGOITI, larrinGOITI, basaUTIaldea, aranGOITI,<br />

jarindoGOITTI.<br />

Ondo: (17) amillONDO, artONDO, arraTONDO, KAREIondo, kurtzeONDO, elisON-<br />

DO, mugarrONDOko puntie.<br />

Oste: (16) axelOSTE, banerOSTE, elexOSTE, etxOSTE, madalOSTE, torrOSTE, garOste,<br />

atxOSTE.<br />

b) Eratorketa:<br />

Oso ugariak dira, baita ere, atzizki bidez sortutako toponimoak. Era guztietakoak,<br />

gainera. Atzizki bakoitzak bere esanahiaren arabera sortutako toponimo horiek, batzuk<br />

tokia, beste batzuk multzoa, beste batzuk nolakoa den edo eta zein erlazio duen eta honalakoak<br />

bilduz, Aramaioko lurrealdeko hainbat gorabehera jaso eta eskaintzen digute:<br />

-aga: altzAGA, amillAGA, arrAGA, azkoAGA, labeAGA, gantzAGA.<br />

-aro: abARO, abAkon, abOntza, ospARO.<br />

-di/ti: (50) intxaurDI, solala, karalkogain, teillelxe, tentaDI, emalDI, tentaltxueta, oillo-<br />

Tondo, aisTIzabal, antzargastanel; ameTIbar, erlaTIondo, ormaTIsolo, urruTIxanak,<br />

maixaTI, keisTI, sasTIna, silisTIxa.<br />

-doi/dui/tui: (27) arteDOIxe, erDOItza, gaztenOtxue, otaDOIxe, paaDOItxu, sagarDOIxe;<br />

tentaDUI, antanDUIe; sagasTUIxe.<br />

-egi/ei/tei: (39) arreGI, maGIxe, meGIburu, arrEIbarro, aparrAIbaso, lanbarrEI, antzu-<br />

TEI, asTEItza, belaTEI, otEItza, markesminTEI, bisuTEI.<br />

-ena: (33) labiENA, ereruENA, peruENA, makilENA, bixinoNA, polikoNA, oruNA,<br />

martoNA, txanbergENA.<br />

-eta: (92) arriTA, artETA, axerizuluETA, keixETA, iruatxETA, itturritxuETA, itturriT-<br />

TE, linubiTTE, urETA, latETA, taketETA, mendibeTA, landaburuETA, mandobidETA,<br />

kurtzETA, zuiTTA, zuinaboluETA, barrubiTTE, ibETA.<br />

-gin/kin: (5) ikesKINtxo, kapaGINsolo, marGINtxa, marGINtxe, odolGINTZA.<br />

-gio: (2) aranGIxO, urdunGIxO.<br />

-goen/guen/guren/gun: (8) abaKON, araGONgo arrua, ibarGON, serGUN, etxaN,<br />

bajON, mendiGUREN, mendiGUREin.<br />

-ka: (4) mauKA, menaKA, sasiKA, trosKA, aldasKA.<br />

-ko (go): (64) araneKO, aurreKO, arrazpiKO, etxeKO, arginGO, irupuntaKO, andiKOetxe,<br />

beKObaso, garaiKOa arriKOzabal, etxanGatx, ipiztiKarria, mendaKondo,<br />

labierKOtxa.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 295<br />

-no/na/ne: (15) aldaiNO, mazkaiNO, matxaIN, zuiNAbolueta, sastiNA, mendiNE, urdi-<br />

NE, albiNA.<br />

-sta: (6) aaSTArriope, afaSTA, galtsuSTA, larraSTerreka, masuSTE.<br />

-tsu/so: (17) aixeTSU, mendibilTSU, sueTSU, zumaulTSU, barrauTSUeta; aldaSO, arri-<br />

SOsolo, otaSU, solauS.<br />

-txo/txu: (53) amelburuTXO, kurtzeTXO, bolinTXO, errekaTXU, etxeTXUa, itturri-<br />

TXUeta, sagaztiTXUe, landaTXU.<br />

-tza: (51) abanTZA, ardanTZA, ganTZA, linaTZA, pelaTZAburu, uXA, urkiTZA, urki-<br />

TZAbil, garraTZErreka.<br />

ONDORIOAK<br />

Adibidetzat hemen aipatu ditudan aurreko lurrizenen eraketei begiratuz, argi ageri<br />

zaigu toponimoek euskarari buruzko hainbat berri zehatz jasoteko bide izan ditzakegula.<br />

Egin-eginean ere, izen horiek nola sortu izan diren, horretarako erabilitako elkarketak<br />

nahiz eratorketak nola eginak izan diren, bokalak nahiz kontsonanteak elkarren ondoan<br />

pilatzean nolako arau fonetikoak jarraitu dituzten, atzizki batzuren izaera berezia eta<br />

honelako hainbat berri eskaintzen dizkigute.<br />

Oso jakingarriak izango ditugu, beraz, izenok hizkuntzaren historian zeharko ibilaldi<br />

luzearen berri hurragotik ezagutzeko. Ahalik eta laburren emateko hiru multzo nagusitan<br />

bilduko ditut, zehatzago egin nahi duenari eranskin gisa Aramaioko toponimoen<br />

zerrenda osoa eskainiz eta izen horiek soitzerakoan gertatu izan diren aldaketak edo bete<br />

diren legeak, aztertzen jarraiteko aukera emanez:<br />

A) Fonetika alorreko gorabeherak<br />

1. Kontsonanteak:<br />

a) Bikoteak (nahasteak):<br />

r/1: (solo/soro) sorain, sorbe, solaundi, solotxiki.<br />

r/d: erromarie (erromada), otaroixe (otadoixe), besaide (besaire).<br />

r/g: (aretx/agetx) agetxarro, guzurragetx, aretxeta.<br />

r/b: (zubi/zuri) zuriano, zubixalde, zubitxo.<br />

g/b: (berri/gerri): lugartei, lugerri, lubarri, luberburua.<br />

d/b: paade (pagabe).<br />

k/g: (goiti/koiti) arrikoiti, urigoiti, urdinbidegarro, arreikarro.<br />

rr/1: orrandisolo (olandisolo).<br />

b) Gaierak:<br />

-g-: a(g)astarripe, arrapa(g)ibaso, arre(g)ikarro, basa(g)uti, mu(g)ertza; ma(g)dalena.<br />

-r-: ba(r)azar, ba(r)ajon, ka(r)aldo, oka(ra)npe; lu(r)barri, lu(r)zar, e(r)lakorta,<br />

lu(r)ganburu, a(r)iztizabal.<br />

-rr-:ba(rr)utitxo.<br />

-b-: zu(b)itta, la(b)astreka, etxezu(b)itta.


296 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

-1-: a(l)dagesto, mendibi(l)tsu.<br />

-n-: ara(n)gon.<br />

c) Aldaketak:<br />

-nm- +m :>m: samigelpea.<br />

-n- +k :>ng: bengoa, etxangatx.<br />

-nd- +tz:>tz: abantza(abaro+andi+tza), antzaluzko (andi+tza-luze+ko).<br />

-n- +(t/d/z):>ntx: pintxorrena, antxiko, gaintxorrotz.<br />

-r- +b :>rp/rb: liorpe, iturbe, itturburu.<br />

-r- +g :>rg/k/g: ibargon, iturgorri, abakon (abaro+goen), sogain (soro+gain).<br />

-r- +d :>rd/rt: hardoi, ardantza, ipurtotz (ipurdi+otz).<br />

-r- +t :>st: abastei (abar+tei), sagasti, sagastizar.<br />

-z- +b :>sp: aspuru (asburu), espuru, induspe.<br />

-z- +g :>sk: azkorrikarro, azkorri.<br />

-tz- +b :>zp/zb: miezpe (mietz(a)+be), garrazburu (garratz(e)+buru).<br />

-tz- +k :>zk: amezkorta, iturrozko (iturriotz+ko), ikezkintxo(ikatz+gin+txo).<br />

-tz- +t :>zt: amezteia, ariztizabal.<br />

-tz- +m :>zm: arizmendi.<br />

-tz- +z :>z : baazar (baratz+zar).<br />

-ts- +t :>st: sastokiazpia (sats+toki+azpia).<br />

-tz- +tx:>ztx: garraztxiki (garratze+txiki).<br />

d) Bustudurak:<br />

-tz- :tx: agetxarro, armotxa, atxaundi, artiatx, atxuzar, atxuri.<br />

:x: axubi, axebu.<br />

-z- :x: aixetsu, elexabide, keixeta, axerizulueta.<br />

-i+eta : itta: aritta, arranditta, bidezubitte, zuitta.<br />

-i+ t: itt: itturburu, itturritta, urbittarte itturroste.<br />

Oharra: Aparteko aipamena merezi du bokal artean hain sarri agertzen zaigun [X hizkiak:<br />

akoteiXe, antzuteiko iturriXe, andramaiXa, andramaiXalde, aramaiXo, arbineko<br />

etxazpiXe, ardoiko paradoiXe, ardoiXe, arraenaldiXe, arragiXa, arriXa, austiXe, barruti-<br />

Xeo... Aramaioko ekialdeko azpieuskalkian normala da eguneroko bizitzan mugatzailearen<br />

aurrean ia beti eta bokal artean gehienetan [X] ezartze hori (ogiXe, begiXe), txarri-<br />

Xe, oreiXe...), toponimoetan beti hala getatzen ez bada ere.<br />

2. Bolalak:<br />

Bakarrak:<br />

e-: hasieran, behin galdu: lexalde.<br />

-a/e-: luberri, lugerritta / lanbarri, uribarri; landarripe, okantzerripe; etxebarri, etxabarri.<br />

-e/i-: emelgu, amillondo.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 297<br />

-i/u-: urdinbidegarro, urdungio; urubutxo, uriburu.<br />

-a -e:(inoizka) barrubitte, gureine, urkubire, urdine.<br />

-e -0:(gutxitan) erraluz, antzaluzko potue.<br />

-o -u:(batzutan) paadoitxu, urritxu, tximintxu, babapozu.<br />

ai ei e : espuru.<br />

Oharra: aundi, eundi, andi, endi, ondi, undi aldakiak ageri zaizkigu toponimoetan<br />

[atxaundi, altzeundi, aretxandi, soloundi, ostendoixe, abontza].<br />

Bikoitzak (irekiak):<br />

a+a >a : goikolaba, goikorrota, amezkorta, kantera.<br />

>ia: goikolabia, oliabaso, bekolabia, labiabaso.<br />

>ie: labiena, markoxteiko erromarie.<br />

e+a >ea: txarapea, patinpea, emaldiluzea, nardea.<br />

>ia: txaboazpia, arluzia, arratia, lezia.<br />

>ie: txaraldie.<br />

>eia: ortupeia, etxepeia, bariapeia, zulubapeiak.<br />

e+o >io: liorpe, liorpegaine.<br />

i+a >ia: etxebarria, ipiztikarria, andiandia, artesia.<br />

>ie: altzandie, munietei.<br />

>ixa: otxandixa, silistixa, marixarka, santixa.<br />

>ixe: eleixazpixe, arregixe, arrixe, austixe.<br />

i+e >ie: arriena, eperrexienak.<br />

>ixe: urrutixenak, patxixena, jauregixena, orixerreka.<br />

i+o >io: ormatiostia, erlationdo, urkiola.<br />

>ixo: urdungixo, arangixo, arrixola, mendixola.<br />

i+u >iu: arriuna.<br />

o+a >oa: goikarroa, aranekoa, azpikoa, bengoa, kanterakoa.<br />

>ua: pintxokua, azkua, menditxua, erdoskua, etxetxua.<br />

>ue: errekonduek, gaztenoitxue, goikopotue.<br />

o+e >oe: andikoetxe, azpikoetxe, bekoerreketa.<br />

>ue: azerizulueta, ereruena, kartemena, sakue, potue, zubitxueta, tentaitxueta.<br />

o+en >an: etxan (etxa+goen> etxa(g)oen> etxaen> etxan.<br />

>on: bajon, aragon, igargon, abakon.<br />

>un: sergun.<br />

u+a >ua: iruatxeta, arbatsua, goikozuazti, lugerburua, uruguazpi, uarte.<br />

>ue: goikortue, mendikoburue.<br />

u+e >ue: arrabueta, bolueta, muertza, peruena.<br />

Bikoitzak (itxiak):<br />

a+i >ai: mendikosaile, bidegarai, garaikoa, maiburu gainzorrotz, otain, aixetsu.<br />

>ei: zerein, mengirein, gureine.<br />

>a : luganburu, gantzatxa, askorri, azpuru.<br />

>e : espuru.<br />

>i: matxin.


AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

llttilll<br />

>a : intxarburu.<br />

e+i >ei: landabarrei, otei, berastei, beibaso, erdeida, aixenatei, arreikarro.<br />

>e: elexoste, elexabide.<br />

>i: elizaur, elizondo.<br />

o+i >oi: anikoiti, ardoizabal, gaztenoipoto, urigoiti.<br />

u+i >ui: tentadui, lapapagadui, zuifla, zuitza.<br />

Hirukoitzak:<br />

ai+a >aia: solaia.<br />

>aixa: andramaixa, etxegaraixa, maixati.<br />

+e >aixe: aixenatei.<br />

+o >aixo: aramaixo, aixola.<br />

au+a >aua: areilauak, etxondiko laua.<br />

>aue: bekolaue, goikoalue, sololaue, markoslaue.<br />

ei+a >eia: amesteia, oreia.<br />

>eie: erdeiepoto.<br />

>eixe: menteixe, akoteixe, bisesteixe, teileixe.<br />

+o >eixo: ixeixo.<br />

oi+a >oixa: loixarte.<br />

>oixe: ardoixe, artedoixe, karoixe, otadoixe.<br />

+e >oie: baroiena.<br />

>oixe: goixenengo.<br />

ui+a >uie: altzanduie.<br />

>uixe: sagastuixe.<br />

e+ain>ein: mendigurein (mendigure(g)ain).<br />

i+au >iau: zubiaur, zubiaundi.<br />

u+au >uau: uaurre, uaurregoiko.<br />

Kasu berezia<br />

a+eta >eta: oleta, lateta, altzeta, asketa, erreketa.<br />

e+eta >eta: astabideta, atxerripeta, kurtzeta, arteta.<br />

>ta : luberzarta (luberri+zar+eta).<br />

i+eta >itta: arritta, zuitta, irubitta, aritta.<br />

>itte: barrubitte, itturritte, linubitte.<br />

>ieta: keixandieta.<br />

>ixeta: kobagorrixeta, arrandixeta.<br />

o+eta >ueta: itxurritxueta, kortaxueta.<br />

>eta: bolaneta.<br />

>ta : pagota.<br />

u+eta >ueta: arrabueta, axerizulueta, bolueta.<br />

>ta : untzuta.<br />

ai+eta>eta: ibeta.


PATXIURIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 299<br />

B. Toponimoen osoketa: Aipatu izan dugunez, toponimoak sortzerakoan, osotzeko zenbait<br />

hitz elkarrekin lotzen dira, izen berria sortuz. Elkartzen diren hitzen edo osagaien<br />

artean izaten diren elkarketak era askotakoak izan daitezke. Aramaioko toponimoen artean,<br />

besterik beste, honelakook aurkitu ditut:<br />

1. osagaia "monosilaboa" denean: besterik gabe elkartzen dira, fonetika legeak betez:<br />

narbe, lurbaltz, askorri,...<br />

1. osagaia "bisilaboa" denean: honako kasuok gerta daitezke:<br />

a) Konts. + bok.: besterik gabe: altzeundi...<br />

b) Bok. + konts.: besterik gabe: basalau, ainkaluze, bidegorri...<br />

c) Konts.+konts.: besterik gabe, fonetikazko legei jarraituz: amelburu, harizmendi,<br />

elexoste.<br />

d) Bok. + bok.: lehenengo bokala galtzen da gehienetan: etxoste, ormetxe, oterre,<br />

torrondo, torroste.<br />

1. osagaia "polisilaboa" denean:<br />

a) Bok. + bok.: lehenego bokala galtzen da: itturroste, itzakarro, portalondo, madaloste,<br />

aginalde...; hala ere hortutxueta, sastokiazpia.<br />

b) Bok.+ konts.: bigarrena atzizkia denean, lehenaren bokala galtzen da: iturtza,<br />

lugartei... elkarketa bidez sortutakoetan normalean ez da galtzen: Panparrosolo,<br />

Pelatzaburu, Uribarribaso, kanteraburu, errekaburu, urkitzabil...<br />

C. Toponimoen azalpena: Euskal deitura edo abizen gehienak jatorria toponimoetan<br />

dutenez, gehienetan halakoek zer esan nahi duten jakiteko gogo bizia izaten dugu. Hala<br />

ere, toponimoek, mendez mende ahoz nahiz idatziz izandako aldaketak tarteko direla, zer<br />

esan nahi duten zehazki jakiteko, era ez berdineko zailtasunak izaten ditugu. Orain, bada,<br />

adibide gisa, toponimo batzuk azaltzen ahaleginduko naiz, nola joka daitekeen antzerako<br />

kasuetan aditzera emateko. Hiru multzotan bilduko ditut, eraketan osagai bi, hiru edo<br />

gehiago izatearen arabera:<br />

1. Toponimo bikoteak:<br />

[Izena] + [izena]: azurmendi, belamendi, getxarro, aranerreka, ibarraldats, txakurzulo,<br />

landabaso, txorilanda, arime(n)baso, arrasolo, astalarra, mandobide...<br />

[Izena] + [adjektiboa]: lurgorri, basobaltz, landalau, bentamotz, bidezabal, ondozorrotz,<br />

landaundi, oterre, kortabarri, ipurtotz, tontortxiki, landazar...<br />

[Izena + atzizkia]: baztertxo, lezibe, oxineta, ibargoi, ametsu, tentadui, munepe,<br />

makilena, mendiku, mendibe, sagordoixe, belatei,...<br />

2. Toponimo hirukoteak:<br />

[izena+izena] + [izena]: larratondo (larre+ate/+ondo), arrixolaldea (arri+ola/+aldea),<br />

sastokiazpia (sats+toki/+azpia)...<br />

[izena+izena] + [adjektiboa]: atxuzar (atx+ur/+zar), olatezar (ola+ate/+zar), etxondotxiki<br />

(etxe+ondo/+txiki)...


300 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

[szena+izena] + [atzizkia]: mandobideta (mando+bide/+eta), bidezubitte<br />

(bide+zubi/+eta), astabideta (asto+bide/+efa), azerizulueta (azeri+zulo/+eta)...<br />

fizena+adjektiboa] + [izena]: luberburua (lur+barri/+burua), solabarriburu<br />

(sola+barri/+buru), uxarrralde (uri+zar/+alde),...<br />

fizena+adjektiboa] + [atzizkia]: lugerritta (lur+barri/+eta), arranditta<br />

(arri+andi/+eta), kobagorrixeta (koba+gorri/+eta), paozarreta (pago+zar/+eta), altzaunduie<br />

(altza+aundi/+doia), mendibitsu (mendi+bil/+tsu),„.<br />

[izena+atzizkia] + [izena]: basautiburu (baso+guti /+buru) okantzerripa<br />

(okaran+tza /+erripa), erlationdo (erla+ti/+ondo), arrikozabal (arra(ga)+ko /+zabal...<br />

[izena+atzizkia] + [adjektiboa]: ariztizabal (aritz+ti /+zabal), sagaztizar<br />

(sagar+ti/+ zar), gastaineinardo (gastana+di/+nardo), urkitzabil (urki+tza/+bil),<br />

larratxonausi (larre+txo/+nagusi), ardoiluze (arri+doi/+luze)...<br />

[izena+atzizkia] + [atzizkia]: barrutitxo (barru+ti/+txo), erregetxona<br />

(errege+txo/+ena), itxurritxueta (iturri+txo/+eta), paadoitxu (pago+doi /+txo),<br />

sagastitxue (sagar+ti/+txoa), atxintxo (atx+gain/+txo),...<br />

3. Toponimo laukoteak:<br />

[izena+adjektiboa] + [adjektiboa+atzizkia]: lubezarta (lu+berri / zarr+eta)<br />

[izena+atzizkia+atzizkia] + [izena]: harreikarro (arr+egi+ko /+arro); emetikosaile<br />

(eme+tik+ko /+saile), andikosaile (an+dik / ko+saile)<br />

[izena+atzizkia] + [izena+atzizkia]: zuinabolueta (zubi+na / bolu+eta), goikozuazti<br />

(goi+ko / zugaz+ti), bekoerreketa (be+ko /erreka+eta)...<br />

[izena+atzizkia+adjektiboa] + [atzizkia]: karoizarreta (kare+doi+zar /+eta)<br />

Ondorioak: Aurreko bilketa motak kontutan hartuz, ez dela erraza ez eta gutxiagorik ere,<br />

toki-izen horien esnanahiari antzematea. Hori dela eta, behar beharrezkoa izaten da aldez<br />

aurretik toponimoa kokatuta aurkitzen den tokiko berri zehatzak jasotea.<br />

Honetaz honako hau dinosku Luis Mitxelenak: "Hasiera-hasieratik esan behar da,<br />

hainbat egintza ilun edo azaldu ezinak ditugula euskal toponimia eta antroponimia aiorrean,<br />

eta hemen ezin dudala kasu batzuk aipatu baino egin.<br />

Honi erantsi behar zaio, edozein ikerketa bateratu egiteko ezinbestekoa den datubilketa<br />

ez dela oraindik zatika baino egin eta nik ez dudala egokiro egin ahal izan neurri<br />

batean egiazkoak izan daitezkeen zioak direla tarteko, horrek hainbatetan nire berezko<br />

eta lanbidezko mugak ugaritu dituela" 1 .<br />

Eusko Ikaskuntzak, bestalde, honelako gomendio zuhur hau ematen digu: "Komenigarri<br />

deritzagu oharteraztea oso garrantzi handikoa dela edukinaren egokitzapena egiaztatzea,<br />

izendatzen den lekuari buruzko berriak toponimoak aditzera ematen dituenekin edo<br />

eta antzina izandakoekin bat datozen ala ez ikustekQ. Eta, toponimoaren eta izendatutako<br />

lekuko bereizgarrien artean itxura baten antzik ez dagoenean, ezinbestekoa izango da<br />

1 MICHELENA, Luis: Apellidos Vascos, Ed. San Sabastian, 3(1973) 8.orr.


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 301<br />

tokiari buruzko gaur egungo gorabeherak eta gogoratzen diren aurrekoak ardura handiz<br />

jasotzea, horrela geroagoko ikerketei oinarri ezartzeko" 2 .<br />

Hemen adibide gisa aurkezten ditudan toponimoen esanahia jakiteko, toponimoak<br />

kokatuta aurkitzen direneko lurretako gorabeherak izan ditut kontutan. Bestela, ingururuko<br />

datuak eduki gabe, oso zaila izango genuke benetako esanahia zein den igertzea:<br />

ABANTZA(abontza/abuntza): [ABARO+ANDI]+ TZA: abaro+andi = abar(o)andi; abarandi+tza<br />

= abarand(i)tza = abarantza = aba(r)antza= aba(a)ntza.<br />

ABAKON: ABARO+GOEN: abaro+goen = abar(o)goen/abarkoen; abarko(e)n: abarkon<br />

= aba(r)kon. (ikus: erlalde=elalde; GOEN=gon: Bajon (baraxoen), Aragon (Aragoen).<br />

ABELETXE: ABERE+ETXE: Aber(e)etxe= aberetxe = abeletxe (r=l: sorain/solaundi)<br />

ASKORRIKARRO: ATX+GORRI+KO+ARRO: atx+gorri = askorri + ko = askorriko +<br />

arrro = askorrik(o)arro.<br />

ATXURI: ATX+UR+DI = atxurdi = atxur(d)i (r/d: alternantzia: paaroi/gagadoi).<br />

BAUTITXO: BARRU+TI+TXO: barrutitxo = ba(rr)utitxo (r sarri galtzen da).<br />

IRUBITTA: IRU+BIDE+ETA: Irubide+eta =irubid(e)eta = irubi(d)eta =imbi(e)ta =irubitta<br />

(i+eta>itta/itte).<br />

LUBEZARTA: LUR+BERRI+ZAR+ETA: Lur+berri= lu(r)berri= luberri; luberri+zar=<br />

luberr(i)zar> lubezar + eta= lubezarr(e)ta > lubezarta.<br />

MENDIGUREIN: MENDI+GUREN+GAIN: Mendi+guren=mendiguren + gain= mendigure(n)gain<br />

= mendigure(g)ain = mendigure(a)in.<br />

OSTENDOIXE (ostaundixe): OSTE+EUNDI+DOI+A: ost(e)eundi + doi = osteundi+a =<br />

oste(u)ndiXa = osteundiXe [(AUNDI/ANDI, OUNDI/ONDI, EUNDI/ENDIJ; [01A<br />

= OIxA = OIXA] = ardoixe.<br />

UXA: UR+TZA: urtza = uxa.<br />

UXAR: URI+ZAR: Urzar = uxar.<br />

ZUITTA: ZUBI+ETA = zubieta = zu(b)ieta =zuiita = zuitta.<br />

ETXAN: ETXE+GOEN = etxagoen = etxaguen = etxa(g)uen = etxan.<br />

Patxi Uribarren Leturiaga<br />

- SOCIEDAD DE ESTUDIOS VASCOS: Indicaciones elementales sobre la formation y los suales componentes<br />

de las voces toponimicas vascas. (data eta tokia aipatzen ez dituen idazkitxoa) 2. orr.


302 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

mum<br />

ARAMAIOKO TOPONIMOEN AURKEZPENA<br />

Aramaioko toponimoei buruzko Ian honi amaiera emateko, adibide gisa erabili ditudan<br />

toponimoez gainera, bertan aurkitzen diren toponimo guztien zerrenda eskaini nahi<br />

dizuet. Azalduko denez, hainbat jenderen bilketa-lana handia dugu. Behar bada, oraindik<br />

izango da ezkutuan geratu den baztertxoren baten izenik, baina gehienak jasoak izan direla<br />

eta nauzue. Eskaintzen den zerrendaren gorabeherak hobeki jasoteko jarraiko oharrok<br />

egiten dizkizuet:<br />

1) Biltzaileak: Zerrenda honetan aurkitzen diren toponimoak honako hauen artean jasoak<br />

izan dira:<br />

a) Patxi Uribarren Leturiaga jaunak, direla hogeita sei urte linguistikako lizentziaturako<br />

tesirako eginiko lanean. "Gainbarrua" deitzen den aldekoak dira. Lehen zerrendan<br />

jasoten dira eta alboan zein auzotakoak diren dute ezarria.<br />

b) Direla urte batzuk Garbine Insausti andreak Patxi Aizpurua jaunaren laguntza<br />

zuela jasotakoak. Arabako Aldundiak argitaratzeko gertu du Ian hori. Aurreko zerrendarekin<br />

bat datozen kasuetan, ez errepikatzeko zerrendakoei (*) jarri diet. Gainerakoak<br />

aparteko zerrendan, letra larriz edo maiuskulaz jaso ditut.<br />

c) Baserriei buruzko datuetarako beharrezko laguntza izan ditut Jesus Maria Elejalde<br />

Plazaola jaunak Aye?- y hoy del valle de Aramaoiona liburuan dakartzan datuak eta<br />

datak. Kasu honetan ere (*) erabili dut zeintzu diran haren lanetik jasotako datuak aditzera<br />

emateko.<br />

2) Informatzaileak: Hain ugari izan direnez, alfabetikoki zerrendaturik aipatuko ditut,<br />

zerrenda bitan. Ikusiko denez batzuk kasu bietan parte hartu izan dute:<br />

a) Patxi Uribarren jaunaren informatzaileak: ARANA, Fernando; ASPE, Jose<br />

Antonio; ASTONDOA, Kalisto; BALANTZATEGI, Juan; BEITIA, Balentin; BEITIA,<br />

Santiago; BENGOA, Faustino; BENGOA, Pedro; BERGARETXE, Emeterio; ERIZ,<br />

Domingo; ETXEBARRIA, Anizeto; ETXEBARRIA, Felix; GARRO, Timoteo; IBABE,<br />

Domingo; IRAZUEGI, Maximo; JAUREGI, Franciso; JAUREGI, Silvestre; Jose Mari-<br />

Gardoki; Juanito Loiti; KORTABARRIA, Lorenzo; LARRANAGA, Sabino; LARREA,<br />

Victor; LASAGA, Simon; ORUNA, Francisco; Patxi Madina; UGARTE, Eugenio;<br />

UGARTE, Jaio; UGARTE, Lorenzo; UNZUETA, Julian; URIBARREN, Juan Maria;<br />

URIBARREN, Luzio; URIZAR, Eusebio; URIZAR, Felix; ZILLAURREN, Paulino;<br />

ZUBIZARRETA, Kalixto<br />

b) Gabine Insausti andrearen informatzaileak: AGIRRE, Vicente; AIZKORBE-<br />

BEITIA, Raimundo; ALDAI, Eugenio; ARANGUREN, Dionisio; ARRIOLABENGOA,<br />

Agustin; BASAGUREN, Kostan; BEITIA, Fidel; BERGARETXE, Emeterio; ELEJAL-<br />

DE, Jesus Mari; ETXEBARRIA, Julian; GALARTZA, Sebastian; IBABE, Justo; ISAS-


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 303<br />

MENDI, Petra; JAUREGI, Angel; JAUREGI, Jon Ander; KORTABARRIA, Benito;<br />

KORTABARRIA, Lorenzo; KORTABARRIA, Timoteo; KRUZELEGI, Maximo;<br />

LASAGA, Esteban; LOITI, Faustino; MADINA, Francisco; ORTIZ DE LANDALUZE,<br />

Luki; ORTUETA, Jacinto; UGARTE, Jaio; UNZUETA, Julian; UNZUETA, Maria; URI­<br />

BARREN, Antonio; URIBARREN, Luzio; URIZAR, Felipe; VILLAR, Jose; ZILLAU-<br />

RREN, Jose; ZUBIZARRETA, Josefa; ZUBIZARRETA, Pedro.<br />

3) Ezaugarriak: Toponimoak zein aldekoak diren jakiteko, bakoitzari elizate edo auzunaren<br />

laburdura esarri diet nik bildutakoen kasuan. Honakook dira, Patxi Uribarren jaunaren<br />

zerrenda izenburu dutenean: Az. (Azkoaga); Az-Zab. (Azkoaga-Zabola); Az-Alt.<br />

(Azkoaga-Altzaga); Bar. (Barajuen); Bar-Bol. (Barajuen-Bolinbu); Etx. (Etxaguen);<br />

Gan. (Gantzaga); lb. (Ibarra); Ib-Eg. (Ibarra-Eguzkierripa); Arra (Arraga); Arr. (Arriola);<br />

Ar. (Arexola); Ur. (Uribarri); Ur-Gur. (Uribarri-Gureia); Ur-Zub. (Uribarri-Zubieta);<br />

Un. (Untzilla); Un-Zu. (Untzilla-Zuna); Oleta. Elkarren ondoan, laburdura bat baino<br />

gehiago ageri direnean, auzune ezberdinetan erabiltzen dela esan nahi du. Batzutan<br />

"ugari, sarritan" jarri dut, toponimoa oso erabilia izanik hainbat aldiz eta leku ezberdinetan<br />

ageri dela aditzera emateko.<br />

Gabine Insausti andreak bilduak izan eta lehen zerrendan ageri ez diren toponimoak<br />

Gabine Insausti andrearen zerrenda (osagarria) izenburu dutela biltzen dira, ongi<br />

bereiztuta geratu daitezen.<br />

4) Idazkera: Toponimoak jendeak ahoz erabiltzen dituen modura jaso eta idatzirik<br />

eskaintzerakoan nahiko zailtasun fonetiko izaten dugu. Areagotu egiten da hau, euskara<br />

estandarra finkatu den une honetan. Hori dela eta hauek hartu behar dira kontutan:<br />

a) Ez dut [h] hizkirik erabiliko, Aramaion ez delako ahozkatzen.<br />

b) [z] eta [s] hizkiak ahoz bereizten ez direnez toponimooetan agertzen diren [z]<br />

guztiak [s] irakaurri behar dira.<br />

c) Ez dut idazkera fonetikoa erabili, sailean trebea ez denarentzat zailtasunak dituelako.


304 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

iillilttlilMlll<br />

aastarripe (aldatsa) (Ar.)<br />

abakon (basoa/lekunea) (Etx.)*<br />

abantza (basoa/sakona) (Eg.Arr.Etx.)*<br />

abantzako arrua (basoa) (Etx.Eg.Arra)*<br />

abaro (basoa, arroa) (Azk-Zab.Gan.)*<br />

abastei (leku ezkutua) (Azk.)<br />

abeletxe (elizate guztietan)<br />

adagesto (aldapa, bidea) (Etx.Ar.)<br />

afasta (zelaia) (Azk-Zab.)<br />

agetxarro (arroskada) (Eg.)<br />

aginagalde (baserria) (lb.)<br />

Aginagalde (lb.)<br />

AGIRRE: NausifTxiki (baserria) (Ur.)*<br />

ainkaiuze (lur-atala) (Arr-Arra)<br />

aiskorri/askorri (Etx.)*<br />

aiskorriko atxa (Etx.)*<br />

aixetsu (bizkarra) (Etx.)<br />

aixinategi (hariztia) (Arr-Arra)<br />

aixkorriko atxa (haitzazpia) (Etx.)*<br />

AIXOLA (AREXOLA): (elizatea)<br />

aixpuru/axpuru (haitza) ((Ur-Gur.)*<br />

ajosta (baso, zelai, soloak) (Un.)*<br />

akiso-solo (soloa) (Ur-Gur.)<br />

akixalde (basoa,azpikaldea) (Bar.)*<br />

akoteitxe (soloa) (Etx.)<br />

alanbrekatxa (haitza) (Etx-Ar.)*<br />

aldai(xe) (tontor-aldatsa) (Ar. Azk.)*<br />

aldanu (aldatsa, zelaiak) (Azk-Zab.Bar.)<br />

aldapa (Ar.Gan.Arr.Azk-Zab.Etx.)*<br />

aldaska (aldatsa) (Bar.)<br />

aldaso (aldatsa) (Azk-Zab. Bar.)<br />

ALDEKO: (baserria) (Ur.)<br />

allunpe (haitza)(Gan.)*<br />

ALTZA(GA): (auzunea) (Az.)*<br />

ALTZAGAINEKO: (baserria) (Az-Alt.)*<br />

altzanduie (basoa) (Etx.)<br />

ALTZAZPIKO: (baserria) (Az-Alt.)*<br />

altzeta (basoa) (Etx.)*<br />

altzeundi (basoa) (Eg.)<br />

amelburutxo: (arloa) (Gan.)<br />

amelgu-ko txabola (Gan.)<br />

AMELGU: (baserria) (Gan.)*<br />

ametibar (iturri, erreka) (Bar.)*<br />

AMETZU: (baserria) (Ib-Eg.)*<br />

amezkorta (basoa) (Etx.)*<br />

amezteia (basoa) Eg.<br />

amilaburu (aldatsa) (Ur-Gur.)<br />

amilla(ga) (erreka, basoa) (Ur-Gur.)*<br />

amillondo (basoa, aldatsa) (Eg./Gan.)*<br />

amuski (tontorra) (Arr.)<br />

andesto/andasto (lekunea) (Gan.)<br />

andiandia/atxandia (lekunea) (Ur-Gur.)<br />

ANDIKOETXE: (baserria hutsik) (Etx.)*<br />

andikosaile (saila) (Arr.)<br />

andikosolo (soloa) (Gan./Ur.Arr.)*<br />

andolin(eko) erreka (Eg.)*<br />

andra ma(r)ixa: (santutegia) (Eg.)<br />

andramaixalde (lekunea) (Eg.)<br />

angelu: (erreka ondoa) (Ar.-Arr.)*<br />

anporreta (ponunea) (Ur.)*<br />

antxela/aretxeta (lekunea) (Etx.)<br />

ANTXIKO: (baserria) (Bar.)*<br />

antxiku(b)ila (basoa) (Gan.)<br />

antxubi(I)ako erreka (Gan.)*<br />

antxusolo (sakonunea) (Eg.)<br />

antzaluzko potue (Gan.)<br />

antzargaztanei (basoa) (Eg.-Arr.)<br />

antziko: (baserri eroria) (Un.)<br />

antzutei (sakonuea) (Ur-Gur.)<br />

antzuteiko iturrixe (Ur-Gur.)<br />

anabarri/afiobarri: (etxea) (lb.)<br />

anaburu (tontorra) (Gan.)<br />

anobarri/anubarri (baserria) (lb.)*<br />

anobarriko presagane (lb.)<br />

anube/anubeia (arro ezkutua) (Ar.)*<br />

aparraibaso (tontorra) (Un.)*<br />

aperregi: (aintzinako baserria) (Bar.)<br />

aragongo arroa (Ur-Zub.)<br />

Aramaixo (ARAMAIO): harana*<br />

arana: Arana (antzinako baserria) (Un.)<br />

Aranak: (antzinako baserria)(Ib-Eg.)<br />

aranbeiti/aranbite (behaldea) (Un-Zu.)<br />

ARANE: (baserria) (Etx.)*<br />

araneko soloburu (Etx.)<br />

aranekoa (Un.Etx.Eg.Azk-Zab.)<br />

aranekoerreka (erreka) (Eg-Ib.)<br />

ARANEKO(E)RROTA: (baserria) (Ib-Eg.)*<br />

aranerreka (erreka) (Eg.)<br />

arangixo: ARANGIO (mendia, zelaia)*<br />

arbatsua (basoa) (Ur-Zub.)<br />

arbinalde (lekunea) (Eg.)<br />

Arbin(e)i: (baserri eroria) (lb.)*<br />

arbin(e)iko etxazpixe (Eg.)<br />

ARDANTZA: (baserria) (Ur-Gur.)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong><br />

ardoi luze (harriartea) (Etx.Eg.)*<br />

ardoi zabal (harriartea) (Etx.Ar.)*<br />

ardoiko paragodixe (Eg.)<br />

ardoixe (arloa) (Eg.)<br />

artaroixe/arteduixe (Bar.Ib.Un.Etx.)<br />

areilauak (lekunea) (Un.)<br />

aretxandi (basoa) (Ar.)<br />

aretxarro (arroa) (Ar.)<br />

aretxeta/antxela (lekunea) (Etx.)<br />

aretxeta/antxela (lekunea) (Etx.)<br />

ARGINGOA: (baserria) (Bar.)*<br />

argina (baserria) (Azk-Zab.)<br />

arimenbaso (eleiz-lurra) (Ur.)<br />

aritta (basoa) (Etx.)*<br />

arizmendi (basoa) (Un.)<br />

ariztizabal (basoa) (Azk-Zab.)<br />

arluzia (haitza, tontorra) (Gan.)*<br />

armatei (sakonunea) (Ur-Gur.)<br />

armatsua (arroskada) (Ur-Zub.)<br />

armotxa (harriartea) (Etx.)<br />

ARRA(GA): IBARRA: (auzunea) (lb.)<br />

arrabe (behaldea) (Arra)<br />

arrabueta (lekunea) (Arra)<br />

ARRABU/ARRAGU: (baserria) (Arra)<br />

arraemaldixe (lekunea) (Arra)<br />

ARRAGAINEKOA: (baserria) (Arra)*<br />

arragixa(xe)/satei (lekunea) (Eg.)<br />

arraikarro (basoa) (Etx.Arr.)*<br />

arralde (lekunea) (Arra)<br />

arranditta/arrandixeta (harriak) (Ur.)<br />

arrasolo (Arra)<br />

arrateburu (lekunea) (Un.)<br />

ARRATIXE: (baserria) (Un-Zu.)*<br />

arratondo (laudada) (Etx. Ar.)*<br />

arrazpi (lekunea) (Arra)<br />

ARRAZPIKOA: (baserria) (Arra)*<br />

arregi (leku harritsua) (Eg-Ib.)<br />

arregi-ko tontorra (Eg.)<br />

arreikarro (bizkarra) (Etx.Arr.)<br />

arriartea (Gan.Ar.)<br />

arriena (baserria) (Un.)<br />

arrigesto (tontorra) (Bar.)<br />

arrikeso (lekunea) (Ar.)*<br />

ARRIKOITI: (baseria hutsik) (Arr.)*<br />

arrikoittiko landie (Arr.)<br />

arrikozabal/isasi (lautada) (Etx.Arr.)*<br />

arrikozabaleko tontorra (Etx.Arr.)<br />

arriso-solo (lautada) (Gan.)<br />

ARRITTE/A: (baserria) (Az-Zab.)<br />

arriuna (harriartea) (Etx.)<br />

arrixa (tontorra, zelaia) (Arra)*<br />

ARRIXOLA: ARRIOLA: (auzunea)*<br />

arrixolako emaldixek (Arr.)<br />

arrixolaldea (Arr.)<br />

arrizabal/izuzkizabal (zabalunea) (Bar.)<br />

arro/arrue (Gan.)<br />

arroko iturrixe (Gan.)*<br />

arrote(g)i (arroak) (Gan.)<br />

ARRUPE: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

ART ABE: (baserria) (Bar.)*<br />

arteburu (basoa) (Un.)<br />

artelarra (basoa) (Eg.)<br />

artesia (basoa) Azk-Zab. Bar.)<br />

arteta (basoa) (Bar.)<br />

artiatx (haitza, basoa) (Gan.)*<br />

artikilona (baserria)<br />

artillo (baserria) (Bar.)<br />

artolamendi/atalandia (larrea) (Un-Zu.)<br />

artondoa (basoa) (Az.)<br />

asburu (tontorra) (Ur.)<br />

asentzixo (mendi-tontorra) (Un.Etx.)<br />

askatza tontorra (Un.)<br />

asketa-ko sakona (Bar.)<br />

askorri/aiskorri (Etx.)<br />

askorrikarro (arroa) (Etx.)<br />

AZKUA: AZKOAGA: (elizatea)*<br />

astabideta (inguruak) (Ur-Gur.)<br />

astalarra (lekunea) (Bar-Bol.)<br />

asteitza (basoa) (Gan.)<br />

Astola: Astola (1563) (1488*) (Az-Zab.)<br />

astolazpi (Az-Zab.)<br />

atalandia/artolamendi (larrea) (Un-Zu.)<br />

atxa(u)ndia/atxeundixe (Gan.Etx.Ur.)*<br />

atxarro (arroa) (Az-Alt.)*<br />

atxarte (lekunea) (Arr.Etx.)<br />

atxelarri/axelarri (Eg.)<br />

atxerre (haitza, basoa) (Etx.)*<br />

atxerripeta (haitz-aldatsak) (Etx.Arr.)*<br />

atxeundixe/atxa(u)ndia (Gan.Etx.Ur.)<br />

atxintxo (tontortxoa) (Gan.)<br />

atxuri (basoa, tontorra) (Etx.Ur.)*<br />

atxuxar (zelaiak) (Az.)<br />

atxuxarko tontorra (Az.)<br />

atzerripeta (haitza, erripa) (Etx.)<br />

AURREKO-ETXEBARRI: (Ur-Gur.)*<br />

AURREKO: (baserria) (Ur-Gur.)*<br />

AUSIBAR: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

austei (lekuneak) (Gan.)


306 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

austiluze/otxalandia (lekunea) Ur-Zub.<br />

austixe (lekunea) (Ur-Zub.)<br />

axebu (basoa) (Etx.)*<br />

axebuko iturrixe (Etx.)<br />

axelarri/atxelarri (tontorra) (Eg.)*<br />

axeloste (sokonunea) (Gan.)<br />

axerizulueta/isesizabal (haitza) (Az-Alt.)<br />

axpuru/aixpuru (haitza) ((Ur-Gur.)<br />

axubi (tontorra) (Gan.)<br />

AZKUA: (Nausi) (baserria) (Az.)*<br />

AZKUA: (Txiki)-Dukiena (baseria) (Az.)*<br />

azkunar zulueta (haitzartea) (Gan.)<br />

azpikoa (baserria) (Ur-Gur.)<br />

AZPIKOETXE: (baserria) (Un-Zu.)*<br />

azurmendi (tontorra) (Un.)<br />

baazar (lekunea) (Un-Zu.)<br />

babaposu (soloa) (Az-Zab.)<br />

BAJON: BARAJUEN: (elizatea)*<br />

bajonalde (lekunea) (Bar.)<br />

bajonbide (bidea) (Bar.)<br />

bajonpe(ia) (lekunea) (Bar.)*<br />

bajonsolo (soloa) (Bar.)<br />

balabasistei (lekunea) (Ur-Zub.)<br />

baloneta (lurraldea) (Un-Zu.)<br />

baneroste (lb.)<br />

barajuen: (baserri eroria) (Bar.)<br />

baraoiena (baserria) (Un-Zu.)<br />

barautz-buru (gainaldea) (Bar.)<br />

baria (sakonunea) (Bar.)<br />

bariagain/barigain (bizkarra) (Bar.)*<br />

bariapia (behealdeak) (Bar.)<br />

BAROIENA: (baserria) (Un-Zu.)<br />

barra (lautada) (Etx.)<br />

barra txiki (Etx.)<br />

barrako/barriko potue (basoa) (Etx.)<br />

barrako/barriko tontorra (Etx.)<br />

barran (aldatsa, sakonunea) (Az-Zab.)*<br />

barraso (lekuneak) (Etx.)<br />

barrau(t)s (baserria, eroria) (Bar.)*<br />

barrautsueta/barrautzuta (Bar.)*<br />

barrenetxe (behealdeak) (Arra)<br />

barriko/barrako potue (Etx.)<br />

barriko/barrako tontor azpixe (Etx.)<br />

barro (mendia) (Un.)<br />

barrontso (sakonunea) (Az-Zab.)<br />

barrubitte/barbitta/barroeitta (Etx.)<br />

BARRUTIA: (etxea) (lb.)<br />

barrutitto (lautadatxoa) (Bar.)<br />

barrutixe (solo-landak) (Az-Alt.)<br />

basa au (Baf.<br />

basandia/basokolia (Un.)<br />

basatx (tontorra) (Arr.)<br />

basatzeko erreka (Arr.)<br />

BASAUTI: (baserria) (Ib.Arra)*<br />

basautialdea (lekunea) (Arra)<br />

basautiburu (tontorra) (Arra)<br />

basili solo (lb.)<br />

basobaltz (basoa, iturria) (Etx.)*<br />

basokolau (lautada) (Az.)*<br />

basokolia(ga)/basandia (iturria) (Un.)*<br />

basolau (laua) (Eg.)<br />

basotxo (baso txikia) (Un.Ib.Etx.)*<br />

bautitxo (arlotxoa) (Bar-Bol.)<br />

baztertxo (arlotxoa) (Az-Zab.)<br />

BEETI(KOA): (baserria) (Gan.)*<br />

beibaso (arloa) (Eg.)<br />

BEITI: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

beitiko iturrixe (Az-Zab.)<br />

bekarru/o (arroa) (Bar, Arr.)*<br />

bekobaso (Bar.Gan.)<br />

bekoerreketa (Un-Zu.)<br />

bekoestadapia (lekunea) (Ur.)<br />

bekoestrada (bidea) Ur.)<br />

bekogaztanoi (basoa) (Eg.)<br />

bekoiturri (iturria) (Bar.)*<br />

BEKOLABIA: (baserria) (Etx.)<br />

bekolanda (zelaiak) (Un.Ur-Gur.Etx.)*<br />

bekolaue (lautada) (Az.Un.)<br />

bekopozo (lekunea) (Ur-Gur.)<br />

bekosolo (sarritan) (auzo gehienetan)*<br />

bekotxara (txarea) (Un-Zu.)<br />

belamendi (mendia) (Eg.)<br />

belate(g)i (basoa, tontorra) (Un.)*<br />

belateiko gaina (tontorra) (Un.)<br />

belatoki (haitza, basoa) (Etx.)*<br />

belatoki oste (baso) (Etx.) *<br />

BENGOA: NausifTxiki (baserria) (Arr.)*<br />

BENTAMOTZ: (baserria) (Bar.)*<br />

BERASTE(G)I: (baserria) (Ib-Eg.)<br />

bernabe solo (arloa) (lb.)<br />

besparru (lekunea) (Ur.)<br />

bidazpixe (bide azpia) (Az-Zab.)<br />

bidegarai (bide gaina) (Etx.)<br />

bidegorri (bidea) (Gan.)<br />

bidepe (bide azpia) (Bar.)<br />

bidepeko lauak (Az.)<br />

bidezabal/birezabal (bidea) (Arra)*<br />

bidezubitte (bide-estugunea) (Etx.)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong><br />

bietzarro (arroa) (Ur.)<br />

bisatza (arloa) (Un-Zu.)*<br />

bisesteixe (erreka-inguruak) (Eg.)<br />

bisili (baserria) (lb.)<br />

BISINONA: (baserria) (Etx.)<br />

bisustei (arloak) (Un.Arra.Ur.)*<br />

bizkerra/biskarra (tontorra) (Un-Zu.)*<br />

bizkertxo (tontortxoa) (Un-Zu.)<br />

bolaleku (Etx.)<br />

bolina (erreka-ingurua) (Az-Zab.Gan.)*<br />

BOLINBU: (baserria) (Bar.)* .<br />

bolintxo/bolintxu (arloa) (Ib.Arr.Ur.)*<br />

bolueta (errekondoa) (Arr.Ar.Ur-Zub.)*<br />

buztina (arloak) (Eg.)<br />

danborralde (tontorra) (Az-Zab.)<br />

deposito-azpixe (lb.)<br />

deskarga (arro handia) (Az-Zab.)<br />

durakogainek (tontorrak) (Ur.Gur.)*<br />

egomendi (mendi-bizkarra) (Etx.)*<br />

egorra (aldatsa) (Bar-Bol.)<br />

elakorta (bizkarra) (Eg.)<br />

elalde (arloa) (Az-Zab.)<br />

elebarte(i) (aldatsa) (Az.)*<br />

eieixazpixe (behealdea) (Un.)<br />

elexabide (bidea,zelaia) (Etx.)*<br />

elexabidegain (bide gaina) (Arra)<br />

elexalde: (baserri eroria) (Un.)<br />

elexatxo (aintzina, basiliza) (Arr.)<br />

elexbaso (basoa) (Gan.)*<br />

elexolo, elesolo (arloa) (Ar.)*<br />

elexoste (eleiza atzekoak) (sarritan)<br />

ELEXOSTE: (etxea) (lb.)<br />

elexostegain (baserri ondokoak) (lb.)<br />

elisaur (eleiza aurrkoak) (Bar.)<br />

elisondo (eleiza ondokoak) (Eg.Bar.Etx.)<br />

elokorta (harrobiak) (Eg.)<br />

ELOSU: garai/azpi:(baserriak) (lb.)*<br />

emaldi (herrietako mugetan) (sarritan)*<br />

emaldiluzea (landa) (Arra)<br />

emetikosaile (arloa) (lb.)<br />

eperren kantera ondue (basoa) (Etx.)<br />

erauntza (solo luzea) (Ar.)<br />

ERDAIDE: (baserria) (Bar.)*<br />

erdeiepoto (lautadatxoa) (Bar.)<br />

erdeitza (arlo luzea) (Bar.)<br />

erdiko landa (landa) (Arra)<br />

erdiko paragoixe (basoa) (Ar.)<br />

erdiko saile (arloa) (lb.)<br />

erdoitza (arro handia) (Ib.Bar.)<br />

erdoitzako iturrixe (Ib.Bar.)<br />

erdoskua (Arra)*<br />

ERE(DE)RUENA: (baserria) (Ar.)<br />

erkaluze (arlo luzea) (Ur.)<br />

erkotx punta (muturra) (Eg.)*<br />

erkotx(a/e) (arroa) (Eg.)*<br />

erkotxa oruna (basoa) (Gan.Eg.)<br />

erkotxen lubarrixe (tontorra) (Etx.)*<br />

erkotxerreka (erreka) (Eg.)<br />

erkotxeta (lautada) (Az-Zab.)<br />

erlaluze (arlo luzenka) (Ur-Gur.)<br />

erlati (erla lekua) (Etx.)<br />

erlationdo (soloa) (Etx.Arr.)<br />

erlatx (herribasoa) (Eg.)*<br />

ermitatxo (San Torkuato) (Arr.)<br />

erperrexienak (lb.)<br />

erraluz (arlo luzea) (Arra. Arr.)<br />

ERREGENA: (baserria) (Un.)*<br />

erregetxona: (baserria) (Ur-Zub.)*<br />

errekaburu/magiburu (gainak) (Gan.)<br />

errekagesto (erreka ondoa) (Ur.Ar.)<br />

errekalde (erreka aldekoak) (Az.Un.Ur.)<br />

errekatxu (erreka txikia) (Etx.)<br />

erreketa (erreka inguruak) (Ur-Zub.)<br />

errekonduek (erreka ondoa) (Eg.)<br />

erripa (aldatsa, bidea) (Ur-Gur.Etx.)<br />

erroketen partea (Arra)<br />

erromandoa (arloa) (Ur.)<br />

ERROTABARRI: (baserria) (lb.)<br />

errotalde (arloa) (Eg.)<br />

errotondo (arloak) (Etx.Gan.Az.)*<br />

eskezabal (harriartea) (Gan.)<br />

eskola: (Etx.01eta,Un.)<br />

esparru txiki (basoa) (Arra)*<br />

esparrua/e (basoak) (ugari)*<br />

espartzin (soloa) (Arr.)<br />

espeleta: (baserri eroria) (Ar.)<br />

espuru (tontorra) (Bar.)<br />

estadamosu (bide-hasiera) (Bar.)<br />

estantor (tontorra) (Eg.)<br />

estrada azpia (Ur-Gur.)<br />

estradako solue (Eg.)<br />

estradapeia (Eg.)<br />

estrondo (arloak) (Bar.)<br />

etxabeta (beheko arloak) (Ar.)<br />

etxabil (tontorra) (Gan.)<br />

etxaburu/etxeburu (etxe gaina) (ugari)*<br />

etxaleku (basoak) (Eg.)<br />

ETXALUZE: (baserria) (Az-Zab.)


308 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

111<br />

ETXANBURU/ETXANGARAI: (b.) (Etx.)<br />

etxangatx (haitza) (Etx.)<br />

etxasolo (landa) (Ur-Zub.)<br />

etxati (baserria) (Etx.)<br />

ETXATI: (baserria hutsik) (Etx.)*<br />

etxaundi (aintzinako baserria) (lb.)<br />

etxaurre (etxe aurreko lurrak) (ugari)*<br />

etxazpi(xe) (etxe azpiko lurrak) (ugari)*<br />

Etxebarri: (baserri eroria) (Az.)<br />

ETXEBARRI:(b.)(Un.Gan.Etx.Ur-Zub.)*<br />

etxebitarteko landia (Az-Alt.)<br />

etxeburu/etxaburu (etxe-gaina) (ugari)<br />

etxegain(ne) (sarritan)*<br />

etxegarai(xe)/etxeaixe/etxaraixe (asko)*<br />

etxeko (baserria) (Ur-Gur.)<br />

etxekotxiki (arloak) (Eg.)<br />

etxepeia (azpialdeko lurrak) (Un.)<br />

etxetxua/etxetxo: (Un.Ar.Ur-Gur.)<br />

etxezuitta(e) (mendia) (Eg.)<br />

etxondo (etxe ondokoak) (ugaria)*<br />

etxondo txiki (soloa) (Gan.)<br />

etxondoko laua (lautada) (Ib.Az.)<br />

etxoste/etxostie (atzealdea) (ugaria)*<br />

etxosteko laua (lautada) (Ur-Gur.)<br />

etxosteko tontorra (Arra)<br />

etzezar (aintzinako baserria) (Un.)<br />

E(G)UZK(I)ERRIPA:(auzunea) (lb.)<br />

euzkisarri/urkisarri (tontorra) (Un.)<br />

EUZKITZA: (baserria) (Bar.)<br />

euzkitzazpi (arlo abala) Bar.)<br />

gainbarru (haranaren mugak)<br />

gaintxorrotz (bizkarra) (Az-Zab.)<br />

gainesolo (arloa) (Etx.)<br />

gaintxoa: GANTZAGA? (Gan)<br />

gaixela/keixela (solo-landak) (Gan.)<br />

galapitxarreta (lekunea) (Bar-Bol.)<br />

galarandixe (baso zabala) (Ar.)<br />

galarra (basoa) (Etx.)*<br />

gallestiarro (arroa) (Etx.)*<br />

Galtsusta/e: (baserri eroria) (Ur-Zub.)<br />

galtsusteburu (Ur-Zub.)<br />

galtza(da)gain (galtzada gaina) (Un.)<br />

galtzeta (bidea) (Az.)<br />

GANBOA: (baserria) (Ib.Ur.)<br />

GANTZA(GA): (elizatea) (Gan.)*<br />

gantzagu (gorenengo aldea) (Gan.)<br />

gantzalde (auzoko muga) (Eg.)<br />

gantzatxa (haitza) (Gan.)<br />

ffl 1 I 1<br />

lllillllllDl)<br />

GANTZETXEBARRI (baserria) (Gan.)<br />

GARAI: (baserria) (lb.)<br />

GARAIKOA: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

GARAIKOETXE: (baserria) (Un-Zu.)*<br />

garaikopotua (lautada) (Ur-Zub.)*<br />

garaizabal (gainalde handia) (Gan.)<br />

GARDOKI: (baserria) (Ib-Eg.)*<br />

garoste (tontor ostea) (Az.)*<br />

GARRATZE: (baserria) (Gan.)*<br />

garratzerreka (erreka) (Gan.)*<br />

garrazburu (gainaldeko lurrak) (Gan.)<br />

garraztxiki (baserri eroria) (Gan.)*<br />

GATXEKARRO(A): (baserria) (Az-Zab.)*<br />

gaztanenardo (Az-Alt.)<br />

gaztanoixe (ugaria)*<br />

gaztelatx (haitz muturra) (Gan.)<br />

gazteinotxue (Eg.)<br />

gaztenoipoto (sakonunea) (Eg.)<br />

gibelondo (arlo zabala) (Bar.)*<br />

gisarri (arloa) (Etx.Ar.)*<br />

goikarroa (aldatsa) (Arr.)<br />

goikaztixe (basoa) (Eg.)<br />

goikerreka (erreka) (Etx.)<br />

GOIKO(E)RROTA: (baserria) (Ib-Eg.)<br />

goikoetxe/andikoetxe (baserria) (Etx.)<br />

GOIKOLABA (baserria) (lb.)<br />

GOIKOLABIA: (baserria) (Etx.)<br />

goikolanda (ugaria)*<br />

goikolau(e) (lautada) (Eg.Arra,Un.*<br />

goikoluburu (Ur-Zub.)<br />

goikopotue (ostealdea) (Eg.)<br />

goikortue (gainaldea) (Eg.Arr.)<br />

goikosolo (ugaria)*<br />

goikosolo zaharra (basoa) (Ib.Eg.)<br />

goikozuazti (basoa) (Ur.)<br />

GOIXENENGO: (baserria)) (Az-Zab.)<br />

GOIXENENGO: NausifTxiki (b.)(Arr.)<br />

gureine (Ur-Zub.)<br />

GUREI(X)A: (auzunea/baserria) (Ur.)*<br />

guzurragetx(a) (basoa) (Arr.)*<br />

IBABE: Goikoa/Bekoa(baserria) (Ib-Eg.)*<br />

IBARGOIXE: (baserria) (lb.)<br />

IBARGON: Nausi/Txiki (baserria) (Ur-Gur.)<br />

IBARRA: IBARRA (Elizatea)<br />

ibarraldats (aldatsa) (Bar.)<br />

ibaurre (landa) (Etx.)<br />

ibeta (lexiba-harriak) (Az-Alt.)<br />

ibetako erreka (Az-Alt.)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 309<br />

ibilla (aldatsa) (Ar.)<br />

igertu/igartu (aldatsa) (Etx.Eg.)*<br />

igertuko arrua (sakonunea) (Etx.)*<br />

ikebe/ikabe (tontor azpia) (Ar.)*<br />

ikezkintxo (Ar.)<br />

INDUSPE/INUSPE: (baserriak) (Az.)*<br />

intxaurburu (tontorra) (Ur-Gur.Arra)<br />

intxaurdi (Ar.Arr.)<br />

intxaurkunda (bide inguruak) (Ur-Gur.)<br />

intxaurre ondue (Eg.)<br />

intxaurreta (Etx.)<br />

inerrena (baserri) (Az-Zab.)<br />

inumendi (mendia) (Az-Alt.)<br />

inurri osolo (Az.)<br />

INURRI(A): (baserria) (Az.)*<br />

iriuspc/indduspe: (baserriak) (Az.)(*<br />

ipiztikarria (mendia) (Gan.)<br />

ipurtotz/etxangarai (baserria) (Etx.)*<br />

IPURTOTZ: ETXANGARAI (Etx.)*<br />

Ipurtotz (baserri eroria) (Un.)<br />

irantza/mendibitsu (basoa) (Un.)<br />

ireleku (basoa) (Etx.Gan.)*<br />

irepoto (tontorra) (Eg.)*<br />

iruarro (gailurrak) (Gan.)<br />

iruatxeta (haitzak) (Gan.)*<br />

irubide (bidegurutzea) (Az-Zab.)<br />

irubitta/irubideta (baserria) (lb.)*<br />

irumaileta (haitza) (Etx.)*<br />

irupuntako (soloa) (Ur.)<br />

iruri (mugako lurrak) (Arra)<br />

isasi (Etx.Ar.Gan.Arr.Bar.Az)*<br />

isasmendi (basoa) (Eg.)<br />

isesi (Etx.Ar.Gan.Arr.Bar.Az)*<br />

isesizabal/axerizulueta (Az.)<br />

isezparte (Ar.)<br />

iturrondo (Az.Bar.Arra,Un.Etx.)<br />

itturburu (iturri gainaa) (Bar.Az-Alt.)*<br />

itturgain (iturri gaina) (Un.Az-Zab.)*<br />

itturgorri/iturrigorri (Un-Zu.Ur-Gur.)<br />

itturgu (iturri gainaldea) (Gan.)<br />

itturralde (baserria) (Az-Zab.)*<br />

itturraldeburu (Az-Zab.)<br />

itturrate/iturran (arloa) (Az-Alt.)<br />

itturraurre (iturri ondoak) (Ib.Eg.)<br />

itturriazpixe (iturri azpiko arloa) (Arra)<br />

itturriondo (ikus iturrondo)<br />

itturripoto (sakonunea) (Eg.)<br />

itturrisolo (Eg.)<br />

ITTURRITTA/E: (baserria) (Arra)*<br />

itturrittako tontorra (Arra)*<br />

itturrittalde (Arra)<br />

itturritteko landie (Arra)<br />

itturritteko otadoixe (Etx.)<br />

itturritteko potue (Arra)<br />

itturritxo (metal ura) (Az-Zab.Ar.)<br />

itturritxueta (bi iturri) (Un-Zu.)<br />

ITTURROSTE: (etxea) (lb.)<br />

itturrosteko txarie (lb.)<br />

ITURBE: (baserria) (Bar.)*<br />

ITURRALDE: (baserria, soloak) (Az.)<br />

iturriain (iturria) (Az-Zab.)<br />

iturripe (iturri azpialdea) (Un.Eg.)<br />

iturrizuri (iturria) (lb.)<br />

iturrotz (iturria) (Az-Zab.)*<br />

iturrozko erreka (Az-Zab.)<br />

iturtza (iturri lekua) (Etx.)<br />

itxetxo (aintzina, etxea) (Ar.)<br />

itzakarro (arro handia) (Ur-Zub.)*<br />

ixeixo (baserri eroria) (Az-Zab.)<br />

izerra/izerra (lautada) (Etx.Ar.)*<br />

izerreko potsue (Etx.Ar.)<br />

izuzkizabal/arrizabal (arloa) (Bar.)<br />

jardin (barrutia) (Arr.)<br />

jaunbazter (basoa) (Az-Zab.)*<br />

JAUREGI NAUSI:"Dontxona" (Ar.)<br />

JAUREGIXENA/PERUENA: (Ar.)<br />

JAURI: (Nausi/Txiki*) (baserria) (Ur-Gur.)<br />

kaaldo (tontorra) (Eg.)<br />

kaminogaine (Az-Alt.)<br />

kaminazpixe (Etx.)<br />

kanpansolo/kapainsolo (Eg.)<br />

kanposantupeia (Ur.)<br />

kantera (harrobia) (Gan.Eg.Un.)*<br />

kanterabarrena (Muruko arloa) (Un.)<br />

kanteraburue (Muruko arloa) (Un.)<br />

kanterakua (arloak) (Eg.)<br />

kantokoa (baserria) (Ur.)<br />

Kantona: (baserri eroria) (Ar.)<br />

kapa(g)insolo/kanpansolo (Eg.)<br />

karaiondo (karobiak, arloak) (Etx.Un.)<br />

karegoiko (lekuneak) (Ur.Gur.)<br />

karegoiko patue (potogunea) (Ur-Gur.)<br />

karekogain (arloa) (Ur-Gur.)<br />

KARETXE: (baserria) (Bar.)*<br />

karkunsolo (soloa) (Ur-Gur.)<br />

karoixe (karobi zaharra) (Az.)<br />

karoizarreta (karobi-lekua) (Eg.)<br />

KARTERUENA (etxea) (lb.)


310 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

kastillo (tontorra) (Etx.Ar.)<br />

katamotz (iturria,basoa) (Un-Zu.)*<br />

KEISTI: (baserria) (Ar.)*<br />

keixandieta (basoa) (Ur-Gur.)<br />

keixeta (arloa) (Ur-Gur.)<br />

kinkel solo (lb.)<br />

kintelena (etxea) (lb.)<br />

kobagorrixeta (kobazuloak) (Etx.)<br />

kondebaso (arloak) (Bar.Oleta)*<br />

kortabarri: (baserria) (lb.)<br />

kortabarri-aldea (arloa) (lb.)<br />

kortazar (soloak) (Un.)<br />

korue (gaztelu-hondarrak) (Ar.)<br />

kostimu (harriartea) (Etx.)*<br />

krutzalde (aintzina kurutzea) (Eg.)<br />

krutzia (bidegurutzea) (Ib.Eg.)<br />

KUATROBIENTOS: (baserria) (lb.)*<br />

kukutx (bizkarra) (Eg.)<br />

kukutx(e) (tontor gailurra) (Eg.)*<br />

kukutx-gaine (lautada) (Eg.)<br />

kurkus (gailur-muturra) (lb.)<br />

kurtzeondo (kurutzebidea) (lb)<br />

kurtzetxo/mendibitsu (bidea) (Un.)*<br />

kurtzetxoburu (gailurra) (Un-Zu.)<br />

kurtzia (bidegurutzea) (Az.Etx.)*<br />

kurtziako laue (Eg.)<br />

kur(u)tzeta (mendatea) (Ur-Gur.)<br />

laastreka (erreka) (Eg.)<br />

labakoerreka/aramaio-erreka (lb.)<br />

labaoste (Un.)<br />

LABIA: (baserria, inguruak) (Etx.)<br />

labiabaso/labiarren basoa (Etx.)*<br />

labiarren basue (haitzean) (Etx.)<br />

labiasolo (Etx.)<br />

LABIENA: (Baserria) (Az.)<br />

labierkotxa (sakonunea) (Eg.)<br />

lamiatei/laminatei (zubi) (Az-Alt.)<br />

lanbarrei/lanbarrai (landa) (Un.)*<br />

lanbide (baserria) (lb.)<br />

landa/landie (ugaria)*<br />

landabaso (basoa) (Ur-Zub.)*<br />

landaburueta (goiko arloak) (Gan.)<br />

landalau (lautada) (Gan.)<br />

landaluze (Un.Az-Alt.Az-Zab.)*<br />

landarripe (aldatsa) (Az-Zab.)*<br />

landatxi (arlo txikia) (Gan.)<br />

landatxu (arlo txikia) (Gan.)<br />

landaundi (Ur.Bar.)<br />

landazar (aintzinako landak) (ugari)*<br />

anzar basoi<br />

larra(t)ondo (basoa) (Etx.)*<br />

larra/larrie (ugaria)<br />

larrabarrena (Etx.)<br />

larrabil (lautada) (Eg.)<br />

larrabizker (tontorra) (Gan.)<br />

larrakatxa (haitza) (Etx.)<br />

larrasterreka (erreka) (lb.)<br />

larrazabal (arlo handia) (Etx.Ar.)*<br />

larrerre (tontor biluzia) (Gan.)<br />

larrinazpi (Ur-Gur.)<br />

larrinbe (beheko arloa) (ur-Zub.)<br />

larrinbu (aldats-gaineko laua) (Etx.)*<br />

larrineta (Un.)<br />

LARRINETXE (berria) (Ar.)<br />

larringoiti (baserri eroria) (Az-Zab.)<br />

larroso (solotxoa) (Ur-Gur.)<br />

larrratxo nausi (Gan.)<br />

lata-pagadui (mendia) (Un.)<br />

lateta: (eleiz ondoa) (Etx.)<br />

LATSA: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

LATSABAZTER: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

laue (Arr.Gan.)<br />

le(i)xardoixe (Etx.Gan.Ur.)*<br />

LEINZTERRENA: (baserria) (Arr.)<br />

lekusto/lekuesto (pasabide estua) (Etx.)<br />

lekustuburu (gailurra) (Etx.)<br />

lepatei (aldatsa) (Az-Alt.)*<br />

lesendixe (aldapa biziak) (Un-Zu.)<br />

letazur (baseliza) (Ar.)*<br />

letazur azpi (zelaia) (Arr.Ar.)*<br />

lexalde (aldatz bizia) Ur-Gur.)<br />

lexardoixe (Etx.Gan.Ur.)*<br />

lexibe (arlo zabala) (Etx.Gan.)<br />

lezia: LEZIAGA (kobalekua) (Etx.Gan.)<br />

leziako larrie (Gan.)*<br />

lezibe (basoa) (Etx.Gan.)<br />

lietondo (arloa) (Ar.)<br />

LIKINAO: (baserria) (lb.)*<br />

LINATZA: (baserria) (Gan.)*<br />

linubitte(a) (arloa) (Etx.)<br />

liorpe (basoa) (Etx.)*<br />

liorpegaine (txara) (Etx.)<br />

lizterrena (baserria) (Arr.)<br />

loitxarte/lutxarte (singira) (Az-Alt.Un.)<br />

lubanak (zuloak) (Bar.)<br />

lubarrita/lugerrita (Arra)<br />

lubarrixe/lugarrixe (ugaria)*<br />

luberburua (arloa) (Gan.Un.)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 311<br />

lubezarta/luezarta/Iubezarreta (Gan.)<br />

luganburu (tontorra) (Un.)<br />

Iu(g)artei: (baserria) (Un.)<br />

lugerri/luberri (arloa) (Un-Zu.)<br />

lugerriburu/luberburu (Un-Zu.)<br />

Iugerritta/lubarrita (Arra)<br />

lugorri/lurgorri (Gan.Eg.)*<br />

luguburu/leixardoixe (Etx.)<br />

lupetza (singiratsuak) (ugaria)*<br />

lurbaltza (Ur-Gur.)<br />

lurgatx (bazterra) (Eg.)*<br />

lurgorri/lugorri (Gan.Eg.)*<br />

lurgorriko atxa (haitza) (Gan.Eg.)<br />

luzar (arloa) (Az-Zab.)<br />

maarixe (errota-lekua) (Gan.)<br />

ma(d)arte (baserri eroria) (Un.)<br />

maaxeko erreka (erreka) (Gan.)<br />

madalena (aintzinako ermita) (Eg.)<br />

madaloste (ermita ostea) (Eg.)<br />

magana (Bar-Bol.) (arlo zabala)<br />

magiburu/errekaburu (Gan.)<br />

magixe (muruko atzealdea) (Gan.)<br />

maiburu (zelaia) (Ur-Gur.)*<br />

maileta/maineta (aldapatsuak) (Un.)<br />

mailloso (alda mailatuak) (Ur-Gur.)*<br />

MAIMURU: (baserria*) (Ur-Gur.)<br />

maixati (basoa, zelaia) (Gan.)*<br />

maixatiko atxak (haitzak) (Gan.)<br />

maixatiko larrie (Gan.)<br />

makatzalde (Ar.)<br />

MAKILENA: (baserria) (Ar.)<br />

makotei (arloa) (Az-Zab.)<br />

mandabideta (bide ondoak) (Ur.Ar.Etx.)<br />

mandobide (bide nagusia) (Etx.Gan.)*<br />

mandobideta: (ikus mandabideta)<br />

margintxa (laua) (Ar.)<br />

margintxe (tontorra) (Etx.)<br />

marikurtze (tontorra) (Gan.)<br />

marikurtzeta (inguruak) (Gan.)<br />

mari(x)arka/marka (Bar.)<br />

marka/mari(x)arka (arlo zabala) (Bar.<br />

marixeka: (Albinako ermita) (Ur.)<br />

markabe (basoak) (Bar.)<br />

markaburu (tontorra) (Bar.)*<br />

MARKAIDE: (baserria) (Bar.)<br />

markako tonorra (Bar.)<br />

MARKESENA (baserria) (lb.)<br />

markesmintei (Bar.)<br />

markoena (ikus MARTONA)<br />

markosiaue (Eg.)<br />

markoxteiko erromarie (Etx.)<br />

martesolo (Un.)<br />

martinsolo (Arr.)<br />

martixa (mailatua) (Ur-Gur.Az-Alt.)*<br />

martobaso/loixarte (Un.)<br />

MARTONA: (baserria) (1775) (Ar.)*<br />

maskarra (bizkarra) (Bar.)*<br />

masute (basoa) (Eg.)<br />

MATXAIN: (etxea, kalea) (lb.)<br />

matxin mintei (Bar.)<br />

mauka (erreka-zuloa) (Eg.)<br />

MAZKAINO: (baserria) (Ib-Eg.)*<br />

mazkarra-beia (Bar.)<br />

mazmela/ereruena (baserria) (Arr.)<br />

Megi: (baserri eroria) (Ur-Gur.)<br />

megiburu (tontorra) (Ur-Gur.)<br />

MENDAKO: (baserria) (Ur.)<br />

mendakoburu(e) (Ur-Zub.)*<br />

mendakondo (Ur-Zub.)<br />

Mendi: Mendia (1572) (Eroria (Etx.)<br />

mendibe: (soloa, arloa) (Etx.)<br />

mendibeta (arloak) (Etx.)<br />

mendibi(I)tsu/kurtzetxo/irantza (Un.)*<br />

mendigurein (bizkar-gaina) (Bar.)<br />

mendiguren (mendia handia) (Bar.)<br />

mendiku (gainaldea) (Etx.)<br />

mendikuko txabolondue (Etx.)<br />

mendine (tontortxoa) (Gan.)<br />

menditxu(a) (bizkarra) (Ar.)*<br />

MENDIXOLA: (baserria) (Ib-Eg.)*<br />

meriaka (haitz-tontorra) (Etx.)<br />

metaliturri ondue (Etx.)<br />

mietxalde (basoa, iturria) (Az-Zab.)*<br />

miezpe (arlo luzea) (Az-Zab.)<br />

minietei (aldapatsua) (Az-Alt.)<br />

minteixe (ugaria)<br />

morailazpi (kamino-azpia) (Az-Alt.)<br />

motoxa (arroa) (Ar.)<br />

moxiniturri (iturria) (Eg.)<br />

MUERTZA: (baserria) (lb.)<br />

munalde (muga) (Etx.)<br />

munegain (Ur.Az-Alt.)*<br />

munepe (Ur.)<br />

munisei (bizkar-gaina) (Bar.)<br />

muniso (ladapatsuak) (Ar.Arr.)<br />

munuurtu/munurrutu (Arr.Ur.)<br />

MURU: (baserriak) (Gan.Un.)<br />

murugain/katamotz (mendia) (Un.)*


312 AITA GABIREL JAUREGl URIBARREN (1895-1945)<br />

muruko goikobaso (Gan.)<br />

murumendi (mendi angusia) (Un.)<br />

murusolo (Gan.)*<br />

muskil (tontorra) (Gan.)*<br />

mutxorrotz (gailurrak) (Az-Zab.)<br />

naarbe (tontor-azpia) (Ar.Ur.)<br />

narbe (sakonunea) (Az.)*<br />

narda (aldats bizia) (Etx.)<br />

Nardea: Nardeaga (1579) (lb.)<br />

nardinkoba/santikruzko koba (Gan.)<br />

o(i)Uartza (sakonuneak) (Etx.Ur-Gur.)<br />

obispauko (Eg.)<br />

oinabarri/anobarri (baserria) (lb.)<br />

ojala (lautada zabala) (Un.)<br />

okanpe (Eg.)<br />

OKANTZA: (baserria) (Ur-Gur.)<br />

okantzerripa (aldapa) (Ur-Gur.)<br />

Olabe: (baserri eroria) (Ar.)<br />

olabeko basua (Ar.)<br />

olabetxo (baserri eroria) (lb.)<br />

olaerreka (erreka) (Ir-Zub.)*<br />

olandisolo/orrandixolo (Az.)<br />

olakorta (karobiak) (Eg.)<br />

olatezar (mendi tontorra) (Bar.)*<br />

OLETA: OLETA (elizatea)<br />

OLETXE: (baserria) (Un-Zu.)<br />

olgain(e) (tontorra) (Etx.)*<br />

oliabaso (Un-Zu.)*<br />

ollartza: (basoa) (Etx.Ur-Gur.)<br />

ollotondo: (basoa) (Etx.)<br />

olosolo (lautada) (Un.)*<br />

onalur (arloa) (Ar.)<br />

ondozorrotz (basoa) (Gan.)*<br />

ondrua (sakonunea) (Bar-Bol.)<br />

oreia (erripa) (Bar-Bo.)<br />

orixerreka/orioerreka/olioerreka (Eg.)<br />

ormagoiti (gainaldea) (Eg.)<br />

ormati (hormak daude) (Eg.Ur.)*<br />

ormatiostia (bizkarra) (Eg.)<br />

ormatiso (arloak) (Eg.)<br />

ORMETXE: (baserria) (Etx.)*<br />

Orrandi: (baserri eroria) (Az.)*<br />

olandisolo/orrandixolo (Az.)<br />

ortondo (ortu inguruak) (Un.)*<br />

ortubarri (Ur.)<br />

ortue (ugari)<br />

ortukunda (bidea) (Ur-Gur.)<br />

ortupeia (Arra)<br />

ortutxueta (ortu inguruak) (Gan.)<br />

ortuzar (Bar.Az.Ur.)<br />

oruna (erreka bazterra) (Gan.Etx.)<br />

ORUNA: Erdiko: (baserria) (Bar.)<br />

ORUNA: Txiki:ARTIKILLUNA (Bar.)<br />

ORUNA: Nausi:TXORIXENA (Bar.)<br />

osparoko potua (lautada) (Az-Alt.)<br />

ospitala (baserri eroria) (lb.)<br />

ospitalondo (lb.)<br />

ostendoixe/ostendixe (osteak) (lb.)<br />

osteta (lb.Bar.)<br />

otabizker (tontorra) (Etx.)<br />

otadoixe/otaroixe (Etx.Eg.)<br />

otain (tontorra, erreka) (Ur-Zub.)*<br />

otasu (tontorra) (Az-Zab.)<br />

otei (zelaiak) (Un.)*<br />

oteitza (basoa) (Un.)<br />

oterre (Gan.Bar.)<br />

otsuen gaztaneta (Eg.)<br />

otxalandia/austiluze (lekua) Ur-Zub.<br />

otxanda (bidea) (Az-Zab.)<br />

otxandixe (Ur-Gur.Az-Alt.)<br />

oxineta (zuloak, osinak) (Gan.Eg.Un.)<br />

oxinondo (osinak) (Eg.)<br />

oxintxueta (erreka inguruak) (Eg.)<br />

paade (Ur-Gur.)<br />

paadoitxu (basoa) (Etx.)<br />

paaldaiko arrua (basoa) (arroa) (Un.)<br />

paazarreta/paozarreta (Ur-Gur.)<br />

pagobakar (tontorra) (Eg.)<br />

pagolandareta (basoa) (Etx.)*<br />

pagota (Gan.)<br />

palatua (sakonunea) (Gan.)<br />

PALAZIO: (1691*) (Un-Zu.)<br />

panparrosolo (Eg.)<br />

pao!andareta/paalandareta(Etx.Ar.)<br />

paozarreta/paazarreta (Ur-Gur.)<br />

patinburu (tontorra) (Ur-Gur.)<br />

patinpe(i)a (Ur-Gur.)<br />

PATXIXENA: Jauregi txiki (Ar.)<br />

paulin/parein/parurein (Ur-Zub.)*<br />

paulosa (basoa) (Ur-Zub.)<br />

pausbaso (basoa) (Ur.Zub.)*<br />

PELATZA: Perdilaza (1763) (Gan.)<br />

pelatzaburu (Gan.)<br />

peruena ikus Jauregixena<br />

pintxokua (Pintxor bas.) (Un.)<br />

PINTXORRENA: (Pintxor) (Un.)<br />

pinondo (Bar.)<br />

portala/e (tontorra) (Ur-Gur.)*


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 313<br />

portalondo (aska zaharra) (Bar.)<br />

pototxo (baserri eroria) (Az-Zb.)<br />

potue (sakonunea) (Etx.)<br />

pozuburu (patin-gainaldea) (Ar.)<br />

pozuondo (erreka ondoa) (Arra)<br />

presagain (presa-ondoa) (Ur.Ib.)<br />

presalde (zelaia) (Ur-Gur.)*<br />

puzueta (arroa) (Az-Zab.)<br />

saate txiki/nausi (tontorra) (Etx.)<br />

SAATZA: (baserria) (Gan.)*<br />

saatzarte (Az-Alt.)<br />

sabarrua (arro handia) (Un.)<br />

sagardoixe/saardoixe (ugaria)*<br />

sagarmina (basoa) (Ur-Gur.)*<br />

sagasti/saasti (ugaria)<br />

sagastitxue/saastitxue (ugaria)<br />

sagastuixe (ugaria)<br />

sagatizar (arloak) (Etx.Eg.Bar.)<br />

sail-luzea (arloa luzea) (Ur.)<br />

sailaundixe (arlo handia) (Un.Zu.)<br />

sailnausi (arloa handia) (Ur-Gur.)<br />

sakona (Arra)<br />

SAKONE: (baserria) (Un-Zu.)*<br />

sakue (arroa) (Etx.Gan.)*<br />

SALASAN: (baserria) (Ib-Eg.)<br />

salasanburu (tontorra) (lb.)<br />

SALTURRALDE: (baserria) (Az.)*<br />

SALTURRI: (baserria) (Az.)*<br />

saltursolo (Az.)<br />

samaestue (aldats estua) (Ur.)<br />

samigelpea (arloak) (Un-Zu.)<br />

san adrian (baseliza) (Az-Alt.)*<br />

san andres (baseliza,basoa)) (Etx.)*<br />

san antonio (baseliza) (Un.)*<br />

san bartolome (baseliza) (Ur-Zub.)<br />

san krispi(n) (basel. eroria) (Arra)*<br />

san kristobal (baseliza) (Ur.)*<br />

san migel ermita (Un-Zu.)<br />

san pablo-oste (Bar-Bol.)<br />

san pedro (eleizatxoa) (Arra)*<br />

sansolo (arloa) (Bar.)*<br />

santa ana (elizatxoa) (lb.)*<br />

santa luzia (baseliza) (Ib-Eg.)*<br />

santagedatxo (baseliza) (Az.)<br />

santagedazpia (Bar.)<br />

santikruzko koba/nardinkoba (Gan.)<br />

santikur(u)tz (basel.)(Etx.)<br />

santixa (baseliza) (Ur-Gur.)<br />

santixako laue (Ur-Gur.)<br />

santixako potue (Ur-Gur.)<br />

santixazpi(xe) (Ur-Gur.)*<br />

sarrarte (potunea, bidea) (Az-Alt.)<br />

SARRIA: (baserria) (Az-Alt.)*<br />

sarrondo (soloak) (Az-Zab.)*<br />

sarrondoko zubiak (Az-Zab.)<br />

sasibitarte (munak) (Az-Alt.)<br />

sasika (arloa) (Ur.Az-Alt.)<br />

sastiko potue (lautadea) (Ur.)<br />

sastimu (harriarte-laudada) (Etx.)<br />

sastina (ermita) (lb.)<br />

sastokiazpia (Ur-Gur.)<br />

sastra (baso-zelaia) Az-Zab.Eg.Ur.)*<br />

sastraburu (munak) (Az.)*<br />

satei/arregi (harri-nabesa)(Ib.Eg.)<br />

satza (baserria) (Gan.)<br />

sergun/serguen (Ar.)<br />

sergunko erreka (Ar.)<br />

silistixa (arloak) (Un.)<br />

sogain/sorain (tontorra) (Arra)<br />

sol(a)in (goialdea) (Un.)*<br />

solaia (lur zabala) (Eg.Gan.Etx.)<br />

SOLAIA: solaia* (Ib-Eg.)<br />

solain/sorain (Az-Zab.)*<br />

solaundi (sail handia)(Ur.Az.Etx.)<br />

solaus (Bar-Bol.)<br />

solobail (arloa) (Az.)<br />

SOLOBARRI: (baserria) (Bar.)<br />

solobarriburu (tontorra) (Bar.)<br />

sololaue (Ur.Bar-Bol.)<br />

solonausi (soloa) (Etx.)*<br />

solotxiki (Ur-Gur.)<br />

solotxo (Bar.)*<br />

soloundi (Arra)<br />

solozar (ugaria)<br />

solozarburua (Ur-Zub.)<br />

sorain/solain (Az-Zab.)*<br />

sorainbe (Az-Zab.)<br />

sorbe (zelaia) (Az-Zab.)*<br />

sorginzubi (erreka) (Ib.Bar.)*<br />

sorobille (Arra)<br />

suerte (mendi barrena) (Ur-Gur.)<br />

sututza (erripa) (Bar.)<br />

takatasaila (basoa) (Etx.)*<br />

taketeta (Arr.)<br />

tanbolin zulo (sakonunea) (Etx.)<br />

te(i)Ileixe/a (Etx.Ur-Zub.Un.)*<br />

teillamendi (mendi nagusia) (Eg.)*<br />

teilleitxurri (iturria) (Bar.)


314 AITA GABIREL JAUREGIURIBARREN (1895-1945)<br />

telleixako erreka (Etx.)*<br />

tentad(o)i (basoa) (Ur.)*<br />

tentadui (baserri eroria) (Ur.)<br />

tentai-aundixen ondue (Etx.Ar.)<br />

tentaitxueta/tenteitxueta (Bar.)*<br />

tomas-iturri (Eg.Ib.)<br />

tomas-solo (Eg.Ib.)<br />

tontortxiki (basoa) Ur-Zub.)*<br />

torralde (basoa) Bar.)*<br />

torrondo (Bar.)<br />

torroste (basoa) (Bar.)*<br />

trebide (bihurrunea) (Az-Zab.)*<br />

tripekibaso (Gan.)<br />

troska (zokogunea) (Ur-Zub.)*<br />

txabolapia (Ur-Gur.)<br />

txabolazpixe (Eg.)<br />

txabolondo (Ur-Gur.)<br />

txakurzulo (aldatsa) (Un-Zu.)<br />

TXAMARGENA: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

TXANTXON TXIKI: (baserria) (Arr.)<br />

txara/txarie (Etx.Ib.Ar.)<br />

txaraldie (Ar.)<br />

txarapea (Arr.Ar.)<br />

txarondo (Un-Zu.)<br />

tximintxu (solo-zelaiak) (Gan.)<br />

txorilanda (Gan.)<br />

txorrolanda (Eg.)<br />

txorrosolo/itturrisolo (Eg.)<br />

TXORROTX: (Az-Alt.)<br />

txutxur (baserri eroria) (Az-Zab.)<br />

uarre/ibaurre (Etx.)<br />

uarte (erreka lekua) (Arr. ETx.)<br />

uaurregoiko (Etx.)<br />

uixarro/uxarro (Gan.)<br />

UNTZENA: Irasuegui (1770) (Ar.)*<br />

UNTZILLA: (elizatea) (Un.)*<br />

untzilIena/untzilla:(baserria)(Un.)<br />

untzuta-gain (lb.)<br />

UNTZU(E)TA:aundi:(baserria)(Az-Zab.)<br />

UNTZU(E)TA:txiki:(baserria)(Az-Zab.)<br />

urbaltza (lur beltza) (Gan.)<br />

urbittarte (erreka) (Ib-Eg.)<br />

urdinbidearro nausi (arro) (Etx.)*<br />

urdinbidearro txiki (arroa) (Etx.)*<br />

URDINE: (baserria) (Bar.)*<br />

urdineta(harriartezelaiak) Etx.Az-Alt.)*<br />

urdinetako tontorra (Etx.)<br />

urdungi(x)oko atxa (haitza) (Gan.)*<br />

urdungi(x)oko larrie (Gan.)*<br />

(X)i : ()aserria) (Gan. *<br />

urebarro (sakonunea) (Az-Altz.)<br />

ureta/ueta (sakonunea) (Etx.Eg.)<br />

uretako landie (basoa) (Etx.)*<br />

uretakoarrue/uretarrue (sakona) Etx.)*<br />

Uretza*: (Gainbarrutik kanpo) (Az-Zab.)<br />

uretzondo (Bar.)<br />

urgorri/itturgorri (Ur.Bar.)*<br />

URIBARREN: (baserria) (Etx.)*<br />

URIBARRI: (elizatea) (Ur.)*<br />

URIBARRI AZPIKOA: (baserria) (Ur.)<br />

URIBARRI GAINEKOA: (baserria) (Ur.)<br />

uribarri-landa (Ur.)<br />

uribarri-solo (Ur.)<br />

urigoiti/okantza (Ur-Gur.)<br />

uritteburu/uritiburu (Un.)*<br />

urkebe (basoa) (Un.)*<br />

urki (basoa) Un-Zu.)*<br />

urkibarru/o (arro-zelaia) (Un.)*<br />

urkisier (Etx.)<br />

urkisu (Un.)<br />

urkitza (Gan.)<br />

urkitzabil/urkutxabil (Gan.)<br />

urkizar (arroa, mendi punta) (Un.)*<br />

urkizarri(euzkisarri (tontorra)(Un.)<br />

urkubide/urkubire (bidea) (Etx.)*<br />

urkulu (erreka, zelaia) (Etx.Arr.)*<br />

urri(e)txuko espaldie (Az-Alt.)<br />

urrusolo (soloa) (Un.)*<br />

URRUTI: (baserriak) (Gan.Etx.Un.)*<br />

urrutixena (Gan.)<br />

ursalto (erreka) (Etx.)*<br />

urtetako erreka (Etx.)*<br />

urubi (mendikatea (Un.)<br />

urubutxo/ururtxo (Ar.)<br />

urugu (tontorra) (Arra)<br />

URUGU: (baserria) (Az.)*<br />

uruguazpi (Arra)<br />

urukolau (soloa) Az-Zab.)*<br />

urunak/orunak (Gan.)<br />

ururtxo/urubutxo (Ar.)<br />

usantzako erreka (iturria) (Gan.)<br />

usetan/usutan (basoa) (Bar.)*<br />

uskertei (Gan.)<br />

usuntza/usantza (Gan.)<br />

uxa (lur zingiratsuak) (Etx.Gan.)<br />

UXAR: (baserria) (Az.)*<br />

uxarpe (Az.)<br />

uxarreko arestoi (Az-Alt.)


PATXIURIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 315<br />

uxarro (Gan.)<br />

uxarrralde (Az-Alt.)<br />

uxarsolo (Az.)<br />

UXARTE: (baserria) (Gan., Un.)*<br />

ZABALDU/zaldu: (baserria) (Az-Zab.)*<br />

zabalduburu (basoa) (Un.)*<br />

zabalduko laue (Az-Zab.)*<br />

ZABOLA: (auzunea) (Az-Zab.)*<br />

zabulduko iturrixe (Az-Zab.)<br />

ZALGO: (baserria) (lb.)<br />

zalgogarai: (aintzinako bas.)(Ib.)<br />

zapatabideta (Etx.)<br />

zelaitxo (Ur.)<br />

ZEREIN: (baserria) (Un.)<br />

zereingo txarie (Un.)<br />

zieta (tontorra) (Ur-Gur.)<br />

zigortza/ziortza (aldatsa) (Un.)<br />

zikintza (Etx.)*<br />

ZUBIALDE: (baserria) (Ib-Eg.)<br />

zubiaundi (Un-Zu.Ib.)*<br />

zubiaur/labiena (baserria) (Az.)<br />

zubidia (bidea) (Bar.)<br />

ZU(B)ITTA: ZUBIETA: (Ur.)<br />

zubitxara (Ur-Zub.)<br />

zubitxo (Gan.Az-Zab.)<br />

zubitxuako tontorra (Az-Zab.)<br />

zubitxueta (basoa) (Bar-Bol.)*<br />

zubixalde (baserria) (lb.)<br />

ZUETZU: (baserria) (Az-Zab.)<br />

ZUNA/zuriano (auzunea) Un-Zub<br />

zunabolueta (errota) (Bar.)<br />

zuiiaburueta/zunalgueta (Bar.)<br />

zuittaburu (Ur-Zub.)<br />

ZUITTAGANEKO: (baserria) (Ur-Zub.)*<br />

ZUITTAZPI: (baserria) (Ur-Zub.)*<br />

zuloazpixe (Un.)<br />

zulua/zuluba (basoa) (Gan.)<br />

zuluaburu (basoa) (Gan.)<br />

zulubako gaina (Gan.)<br />

zulubako tontorra (Gan.)<br />

zulubapeiak (Gan.)<br />

zulueta (Gan.)<br />

zumaultsu/zumeltsu (Ar.)<br />

zuriano/zuna (baserria) (Un-Zu.)<br />

Ibarrako etxeak:<br />

Aguazilena<br />

Akelera<br />

Antxobidorerak<br />

Arrikoitina<br />

Beko Mantzano<br />

Dona Anjelaren etxea<br />

Eduardona<br />

Errementaixokue<br />

Goiko Mantzano<br />

Kafekue<br />

Karmazeruena<br />

Karteruena<br />

Kintelena<br />

Kotxerona<br />

Kukukuena (Lehenako: Morron) (1845)<br />

La notxera<br />

Lapikotxo<br />

Martzelena<br />

Monterona<br />

Obispona<br />

Panadexie<br />

Parrokuena<br />

Patriziona<br />

Pitxixena<br />

Poliko<br />

Potxuena (eroria)<br />

Samonariena<br />

Sapateruena<br />

Tiburtziona<br />

Tuberonak<br />

Txatxurrena<br />

Txoroko<br />

Untzena<br />

Zeberinak<br />

Zentrokue<br />

Zesterona<br />

B) GABINE INSAUSTI ANDREAREN ZERRENDA (OSAGARRIA)<br />

GANTZATXETIK ANBOTO/OLETA ALDERA<br />

AINGIRAko larrie (zelaia)<br />

ARKUNTZAko erreka<br />

ARMORA (basoa)<br />

ARRIAUNDI (basoa)


316 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

ARTXIKIko arbela<br />

ARTXIKIko erreka<br />

ASBIORRA/AISBIORRA (basoa)<br />

ASTAZUGI (basoa)<br />

ASUNTZA (basoa)<br />

ATAERRE (basoa)<br />

ATXIN (bas. eroria) (Oleta)<br />

ATXINgo erreka<br />

AUSTERREko arroa<br />

AUSTILAU (basoa)<br />

AZTXIKI (basoa)<br />

AZUNARDIko txarie<br />

AZURNARDI (abasoa)<br />

AZUNTZA (basoa)<br />

BASOZERRATU (basoa)<br />

BEKOPAGOZABAL (basoa)<br />

BIDEBIXETA (leku izena)<br />

BIZKAITARREN OTADUIXE (zelaia)<br />

ERROSARIOLEKU (basoa)<br />

GOIKOMINTAI (basoa)<br />

GOIKOPAGOZELAI (basoa)<br />

IMrTTOLA (basoa)<br />

ININTZEZELAI TXIKI (basoa)<br />

ININTZEZELAI NAGUSI, TXIKI (basoa)<br />

IRALEKU(AK) (Konde basuek)<br />

IRAMINAK (Konde basuek)<br />

ITZAGAIN (basoa)<br />

IZAGABERRI (baserria)<br />

KEIXAko txabola<br />

LARRASTARRO (basoa)<br />

LEITOKIko arrua<br />

LEIXARRIGER (basoa)<br />

LURGORRIko espalda<br />

MAKATZETA (basoa)<br />

MALTZAZU (tontorra)<br />

MALTZAZU BARRENEko erreka<br />

MALTZAZUko erreka<br />

MATXILINKUATRO (Txabolerre)<br />

MITXILINKUATRO (Txabolerre)<br />

MUSKILLATZeko erreka<br />

NARBAIZ (basoa)<br />

OLLARGAIN (basoa)<br />

OSINTXU (basoa)<br />

OTAERRE (basoa)<br />

PAGOZABAL (basoa)<br />

PERRETXIKULARRA (zelaia)<br />

SUPIRE (basoa)<br />

TANTAITXUETA (basoa)<br />

TENTADOI (basoa)<br />

TENTAIZERRATU (basoa)<br />

TANTARI (basoa)<br />

TXABOLERRE (Matxilinkuatro)<br />

TRANGO (basoa)<br />

TRUTXUPRAKADOI-ko arrua<br />

URDELATZA (basoa)<br />

URIXETA (basoa)<br />

URKILA erreka<br />

URZURI (basoa)<br />

URZURIko espaldak<br />

USOTEI (basoa)<br />

ZINGIRANAUSI (basoa)<br />

ZUBINAUSI (Txuxuprakadoi)<br />

GANTZATX > TELLAMENDI > ARRAZOLA > EUZKERRIPA > SANTA AGEDA<br />

ABAKON GANE (leku izena)<br />

AGETXIGER ALDIE (basoa)<br />

ALDUNTZA (basoa)ALLUNPEko ATXA<br />

(haitza)<br />

AMILLONDO OSTIE (basoa)<br />

AMILLONDOKO ATXA (haitza)<br />

AMILLONDOKO TRANGUA (haitza)<br />

ANBOTOKO iturria<br />

ANDOSTOko arrua (basoa)<br />

ANJELAKUSTIKO AZPIA (basoa)<br />

ANJELAKUSTIKO GANE (basoa)<br />

ANJELAKUSTIKO LAUA<br />

ANTXUILLAko ATXA (haitza)<br />

ANTXUILLAko erreka<br />

ANUBEI (basoa)<br />

ANUBEIko erreka<br />

ARDOI (basoa)<br />

ARDANTZA (basoa)<br />

ARRIMOKILLETA (basoa)<br />

ARTABILBURU (basoa)<br />

ARTEROIPOTUE (basoa, sakona)<br />

ASKAZABAL (bidea)<br />

ASKAZABALgo TRANGUA (basoa)<br />

ATX-TONTORko GANE (haitza)<br />

ATXINBASO (basoa)<br />

AXELARRINGO EGIXE (basoa)<br />

AZKONARZULUETA (basoa)<br />

BESAIDE (tontorra, basoa)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 317<br />

BESAIDEko erreka<br />

BESAIRE (tontorra)<br />

BESAIREko erreka<br />

BIREBISETTA (leku izena)<br />

ENTREMENDI (basoa)<br />

ERKOTX BARRENEko erreka<br />

ERKOTXeko erreka<br />

ERLAN (basoa)<br />

ERLAN GAINEKO ATXA (haitza)<br />

ERLANgo ARRUA (basoa)<br />

ERLANgo ATXAK (haitzak)<br />

ERLANGO DANBORRA (basoa)<br />

ERLANgo tunena<br />

ERREKAUNDI (erreka)<br />

ERROTARIren txabola<br />

ESKUSA/IRUARBOLETA (basoa)<br />

ETXEGARAI (baserria)<br />

ETXEZUBIETAKO POTUA<br />

FERMINen txabola<br />

GANTXAX BARRENA (basoa)<br />

GANTZAko ATX-BARRENEKO LARREA<br />

(basoa)<br />

GANTZAKO ATX-OSTIE (haitza)<br />

GANTZAko erreka<br />

GANTZAKO ESPALDAK (baso)<br />

GANTZARREN BASUEK (basoa)<br />

GARRATZEko erreka<br />

GARRATZE-TXIKI (baserria)<br />

GEXALA (zelaia)<br />

GOIKOLANDA (solo)<br />

IGERTUko ARRUA (basoa)<br />

IGUZKIERRIPA (basoa, auzunea)<br />

IPISTI (zelaia)<br />

IPIZTIARRAGAko txabola<br />

IPISTIKO ARRIAKO OSTIA (zelaia)<br />

IPISTIKO ARRIKO iturria<br />

IPIZTIKO GAINA (zelaia)<br />

IRUARBOLETA/ESKUSA (basoa)<br />

AISKORRIko PUNTA/ZARATE (haitza)<br />

ITURRIGORRI (iturria)<br />

KAKUETA (BASOA)<br />

KANTERAZARRETA (basoa)<br />

KARKUNen txabola<br />

KAROBIZARRETAko ARRUA/LEIXA-<br />

RRETA<br />

KARRASKAIN BURUEK (tontorra)<br />

KARRASKAINgo laua (basoa)<br />

KASATXO (txabola)<br />

KOBAGAIN (basoa)<br />

KONDEPARTIEK (basoa)<br />

KURKUTXO<br />

KUATROBIENTOSko FALDIE<br />

KURTZALDE (bidegurutzea)<br />

KURTZALDE OSTEKO ERREKA-TXAR-<br />

KUE (erreka)<br />

LABIAKO ARKOTXA/ERKOTXA (basoa)<br />

LABIAko txabola<br />

LARRABILGO ATXA (haitza)<br />

LARRABILGO GANE (haitza)<br />

LARRABILGO LAUA (lautada)<br />

LARRAERRE (basoa)<br />

LARRAERREko iturria<br />

LARRAGAIN (basoa)<br />

LAUPAGOETA (zelaia)<br />

LEIXARRETA/KAROBIZARRETAko<br />

ARRUA<br />

LIZUETAko Arrua (basoa)<br />

LEKUESTUGANE (haitz)<br />

LURBERRI (basoa)<br />

LURGORRI (basoa)<br />

LURGORRIKO GANE<br />

LURGORRIko mina<br />

LUZIETAko arrua (basoa)<br />

MASUKOLETA (basoa)<br />

MASUSTA (basoa)<br />

MENDIOLAko txabola<br />

MIGELen txabola<br />

MUGARRONDOko PUNTIE (tontorra)<br />

MUNIKORTA (basoa)<br />

MUNIKORTAko iturria<br />

ODOLGITZA (sakona)<br />

ODOLGITZAko ARRUE (basoa)<br />

ORMATIko txabolak<br />

ORTUTXO (basoa)<br />

ORTUTXOko erreka<br />

OTERRIko LAUA (zelaia)<br />

OTERRIko PUNTA<br />

PAKELEKU (aterpea)<br />

PALATUko ATXA<br />

PALATUko erreka<br />

PELATZAko etxe inguruak<br />

SAATXAko iturria<br />

SANTAGEDAETXEBARRIKO ARRUA<br />

(sakona)<br />

SANTIKRUZen koba<br />

TELLAMENDI AZPIXE (basoa)<br />

TELLAMENDI OSTEKO ARRUE (sakona)<br />

TELLAMENDI OSTIE (basoa)


318 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

TXINTXINKOBAPEI (basoa)<br />

URBALTZ (iturria)<br />

URKIOLAERREKETA (basoa)<br />

URTIAITX (haitza, basoa)<br />

URTIAITX URRENGO ARRUA (basoa)<br />

URTIATX AZPIko erreka<br />

URTIATX AZPIXE (basoa)<br />

USUBITTEko atxa (haitza)<br />

ZABALAUNDI (zelaia, bidea)<br />

ZABALAUNDIko refugioa<br />

ZABOLAGAIN ALDEKO FALDE (basoa,<br />

sakona)<br />

ZABOLAIN ALDEKO ERREKA-TXAR-<br />

KUA<br />

ZARATE TXIKI (haitza)<br />

ZARATE/AISKORRIko PUNTA (haitza)<br />

ZULUBA (basoa)<br />

ZULUBAko erreka<br />

"LIMITADUE" DEITURIKO LURRALDEKOAK<br />

AMASOLAko erreka<br />

ATAUNen txabola<br />

BASOBALTZ (basoa)<br />

DON ANDRESen txabola<br />

ERREKAZABAL (erreka)<br />

eskola eta pilota lekua<br />

ETXABARRI: (baserria) (Oleta)<br />

GOIKOSOLO (zelaia, erreka<br />

GONBILLATZ: (baserria) (Oleta)<br />

GORRIXEN BIDEA (bidea)<br />

ILLUNTXO (basoa, tontorra)<br />

INOLA (zelaia, erreka)<br />

IRUPAGOETA (basoa)<br />

ITSASI (basoa)<br />

ITZA: (baserria, basoak) (Oleta)<br />

KALBARIO (bidea)<br />

KEIXA/KERIXA: (baserria) (Oleta)<br />

KONDE BARRENAK (basoak)<br />

LARRAMOTZ (basoa)<br />

MAINONDO: (baserria) (Oleta)<br />

MAINONDOGARAI: (goiko b.)(01eta)<br />

MENDIKURKU (BASOA)<br />

MIRUGAIN/MIRURI (basoa)<br />

MORGOLAko bidea<br />

OLAZAR (basoa, zelaia) (Oleta)<br />

OLAZARGAIN (basoa, zelaia)<br />

taillerrak (industrialdea)<br />

TONTORTXIKI (tontorra, basoa)<br />

URKIOLA erreka<br />

OLETA ETA INGURUKOAK ARANGIORAINO<br />

ABARRATEGI: (baserria)<br />

ALTONDOko erreka<br />

AMASOLAko erreka<br />

AMESOLA (soloa, erreka)<br />

AMESTIKO LARRA (basoa)<br />

APIETA: (baserria) (Oleta)<br />

ARANDUI: (zelaia, baserria)<br />

ARETXANDIETA/ "ATXINETA" (bas.)<br />

ARETXETA: (baserria)<br />

ARGIERROTA (errota)<br />

ARIA (basoa)<br />

ARKUNTZA (zelaia)<br />

ARKUNTZAko erreka<br />

ARRAIKOA: (baserria)<br />

ARRIPOZUETA (baserria/bikoa)<br />

ARRIZKOZUBI (zubia)<br />

ASTOLA: (baserria))<br />

ATXINETA: Aretxaundieta (bas.)<br />

ATXINGO ERRIPA<br />

AUNTZEKORTA (basoa)<br />

BASERRINAUSI (basoa)<br />

BASERRI TXIKI (basoa)<br />

BASO KOMUNALAK/ERRIBASOAK<br />

BEKOMINTEI (basoa)<br />

BURTZETA (zelaia)<br />

DONTXONBASO (basoa)<br />

DUKIENA/KATXELENA (baserria)<br />

DUKIENAko txabola<br />

ELEXBASOKO TXUNTXURRE (tontorra)<br />

ELORRA (txabola,tontorra)<br />

EMALDIA: (baserria)<br />

ERRIBASO/BASOAK/KOMUNALAK<br />

ERROTAZARA: (baserria)<br />

ESKAS BASUEK/ERRIBASOAK<br />

Eskola (Oleta)<br />

ESPARRUEK (basoa)


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong><br />

319<br />

ESPARRUGANA<br />

ETXANBIDETA (basoa)<br />

GARROAn basoak<br />

GARRONA: (baserria)<br />

GASTANETA: (baserria)<br />

GERNIBER (erreka)<br />

GOIKOETXEA: (baserria)<br />

GOIKOLA: (baserria)<br />

GOROSTIGAIN/KOROSTIGAIN (zelaia)<br />

Granja<br />

GUARDA-ETXEA<br />

IMITTOLA (basoa, erreka)<br />

IMURTZA (basoa)<br />

ITURRIKO LANDA (basoa)<br />

ITURRITA (txabola)<br />

KANTERAKO ARRUA (iturria, tontorra)<br />

KANTERAZARRETAKO TXUNTXURRE<br />

(tontorra)<br />

KARIKOLANDA (zelaia, basoa)<br />

KARIKOLANDAko tontorra<br />

KASTANETA (baserria)<br />

KATXELENA / DUKIENA<br />

KEIXA/KERIXA: (baserria)<br />

KEIXETAKO POTUE (basoa)<br />

KONPORTA (zelaia)<br />

KONPORTALDIE (zelaia)<br />

KOROSTIGAIN/GOROSTIGAIN (zelaia)<br />

KORTAZARRENA: (baserria)<br />

KORTXATU: Goikoa, erdikoa, bekoa (hiru<br />

baserri)<br />

LARRA: (baserria)<br />

LARRAERRE (basoa)<br />

LARRAGAIN (zelaia)<br />

LARRAko basoak<br />

LARRAZELAI: (baserria)<br />

LAZKANOn basoak<br />

LEXBASOKO TXUNTXURRE (tontorra)<br />

LINAIXA (basoa)<br />

LINADCAko erreka<br />

LUZIETA (basoa)<br />

MADREko iturria<br />

MAKOTENA: (baserria-bikoa) (Oleta)<br />

MAKOTENAren txabola<br />

MALTZETA erreka<br />

MALTZETA(ko) erreka<br />

MANTZOA: (baserria)<br />

MARTELARRA (basoa)<br />

MARTENA: (baserria)<br />

MASOLAko erreka<br />

MARTELARRA OSTIE<br />

MENDITXO (basoa)<br />

MESTIKO LARRA (basoa)<br />

MINASOLOko iturria<br />

MIRUGAIN (basoa)<br />

MOTA (baserria)<br />

OBENA: (biko baserria)<br />

OSINTXUko erreka<br />

OTALARRA: (baserria)<br />

PINTONAren txabola<br />

PRESALDIE (zelaia)<br />

SAKONDOKO erreka<br />

SANTA MARINA ermita<br />

SASIKO BIDEKURUTZ (bidegurutzea)<br />

TENTEIBAKAR (basoa)<br />

TIERRAPAN (basoa)<br />

TONTORGAIN (tontorra)<br />

TROXOLA ZARRA: (berriztatua)<br />

TROXOLA: (baserria)<br />

UBIDENA: (baserria)<br />

URGOSUA (iturria, erreka)<br />

ZALDUENA: (baserria)<br />

ZUBIKOA:/Belokiena (baserria)<br />

ZUBITXUETA (basoa)<br />

ETXAGUEN > GARAI-GOIKORROTA-]<br />

AISTIZABAL (basoa, zelaia)<br />

ANDOLINA (zelaia)<br />

ANDRAMARI (soloa)<br />

ANTZARGAZTAINA (basoa)<br />

ARANEko erreka<br />

ARBEL (zelaia)<br />

ARRA-EMALDI<br />

ARRIKASO (zelaia)<br />

RRIPA > IBARRA > ARRAGA<br />

ARRIXOLAko ARTEROIXE<br />

ARTANGO LAUA (zelaia)<br />

ARTESTA (basoa)<br />

ATXIER/ATXEGER<br />

BASA ATXAK (zelaia)<br />

BASETXE<br />

BENGOTXABOLAZARRA (basoa)<br />

BISUTEI (basoa)


320 AITA GABIREL JAUREGI URIBARREN (1895-1945)<br />

BOLINAGAko erreka<br />

CENTRAL ELECTRICA<br />

ELORRIOko bidea<br />

ERROTABARRIALDIE (zelaia)<br />

ERROTABARRILANDIE (zelaia)<br />

ETXANGO LARRIE (zelaia)<br />

EZPELETENA (antzina baserria)<br />

GALARRAko zelaia<br />

GALDOTZENA (zelaia)<br />

GANTZAKO ERROTONDUE (zelaia)<br />

GOIKOERROTAKO BURUA (zelaia)<br />

IBABE-BERRI (baserria)<br />

IBABEko ermita<br />

INTXARDOI (zelaia)<br />

IPURTOTZeko txabola<br />

IRUKURTZETA (bidegurutzea)<br />

ISESIAZPI (basoa)<br />

ITURRITXUAGA (basoa, iturri)<br />

IZARRAko erreka<br />

KALESOLO (soloa)<br />

KANTERASARRETA (basoa)<br />

KAPON (basoa,zelaia)<br />

KASTILLO (basoa)<br />

KEISTIko erreka<br />

KORIAKO GANE / OLABE BURU<br />

KURANDERA (baserria)<br />

KURTZIA (basoa)<br />

LABADEROKO ORTUE (solua)<br />

LABIAko ETXABURUA (zelaia)<br />

LARRAKO ATXA (haitza)<br />

LAUAUNDI (lautada)<br />

LURGORRI (ATXEGER) (basoa)<br />

MADALENAKO ESTRADIE (basoa)<br />

MAKAZAko LAUE (lautada, zelaia)<br />

MASKANOko txabola<br />

MATEOSOLO (basoa)<br />

MEGI TXIKI (mendixka)<br />

MENDIXOLAko LANDAK (zelaiak)<br />

OLABE BURU / KORIAKO GANE<br />

OLABEKO TXARIE (basoa)<br />

ORIXOL (tontorra, basoa)<br />

SAGASTXO eta EMALDI (zelaiak)<br />

SANTA LUZIA AZPIXE (zelaia)<br />

TENTAURI (basoa)<br />

UGARTE (zelaia, basoa)<br />

UR DEPOSITUA<br />

URIBARRLco erreka<br />

URUBITZU<br />

UXARRALDE (zelaia)<br />

ZUBITA > URIBARRI > GUREIA > ALT!<br />

ALDEKO txabola<br />

ALTONDO (basoa)<br />

ALTZAKO ESPARRUA (zelaia)<br />

ALTZAZPIko basoak<br />

ANSUETEGI (basoa)<br />

ARANGIOko ZINGIRIE (erreka)<br />

ARBOLABAKARRA (baso)<br />

ARMATZUko erreka<br />

ARRAGUETA (baso)<br />

ARRAko txabola<br />

ATALOI (basoa)<br />

ATXURIko erreka<br />

AUROBARRO (zelaia)<br />

BEITIKO TONTORRA<br />

BIETZONDO (MENDAKOBURUn) (basoa)<br />

BUSTENTONTOR (basoa)<br />

ELORRAKO MUTURRA (basoa)<br />

ERRI BASOAK<br />

ETXENAUSIKO basoak<br />

GALTZUZTEko iturria<br />

GARAIKOGAIN (basoa)<br />

+ GAINBARRU OSTEKOAK<br />

GARRANBASO (basoa)<br />

GOIKOBASO (basoa)<br />

GUREIAKO KURBA<br />

ELLUNPE (basoa)<br />

ILLUNPEko erreka<br />

ILLUNPEKO PUNTA (tontorra)<br />

INDUSPEALDEA<br />

INTXAURBURU (zelaia)<br />

INURRIMENDI (basoa)<br />

IRUERREKETA (basoa)<br />

JARINDOBETIKO ERREKA<br />

JARINDOGOITTI (bidea)<br />

KANTERONDO (basoa, iturria)<br />

KANTERONDOKO erreka<br />

KEISTIko txabola<br />

KURTZETA OSTIE (basoa)<br />

LATZANBASO (basoa)<br />

LETABALTZ<br />

MUIA / NEKOSAB ALGO TONTORRA<br />

MUNDUATEn basoa<br />

NARRAZLEKU


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong> 321<br />

NEKOSABAL (basoa)<br />

NEKOSABALGO TONTORRA / MUIA<br />

OKARANTZAN TXABOLA BURUA<br />

(zelaia)<br />

OLAKO TONTORRA<br />

OLAZAR<br />

OTATX (tontorra)<br />

PAGABE<br />

PAGOSARRETA<br />

PANEROn basoa<br />

SAN ADRIANEKO ESPALDA (basoa)<br />

SAN ADRIANgo ermita<br />

SAN ANDRESeko errefugioa<br />

SAN ANDRESKO GAINA<br />

SARRIko iturria<br />

SEGURAn basoa<br />

SIETA (basoa, tontorra)<br />

SIETAko erreka<br />

TENTAIRU<br />

TXORIren txabola<br />

URIKO (basoa)<br />

ZARIMUZko bidea<br />

ZELAINBASO (basoa)<br />

ZUBITTAko erreka<br />

EUZKERRIPA-IBARRA > ZUINA-UNTZILA > AZKOAGA-ZABOLA-ALTZAGA<br />

ERREKATXIKI (basoa)<br />

KARATXUETA (basoa)<br />

AMETZUko iturria<br />

SOLAIA ESPARRU GANE (basoa)<br />

EGIKO TONTORRA<br />

ARAMAIOko erreka<br />

ANUBARRI BURU (basoa)<br />

ITURRIZAR (iturria)<br />

GIBELONDO (basoa)<br />

ARTEROI(XE) /ARTEROI POTUE (basoa)<br />

ARTEROI POTUE/ARTEROIXE<br />

BERAISTEko txabola<br />

ATXAK (haitzak)<br />

SINALBUETA errota<br />

KURKUTX (basoa)<br />

SUBIAUNDI BURU (basoa)<br />

KUATROBIENTOS AZPIKO ARTEROIXE<br />

ARTEROIXETAKO KONFINAK (basoa)<br />

KATAIKO KURTZIE (gurutzea)<br />

BOLOINETA(basoa)<br />

BASAUTIko basoak<br />

SOLA(I)KO ARBELA<br />

BEKO SOLOAK (soloa)<br />

SUSALDEKO PARIE (soloa)<br />

ETXEPARIE (zelaia)<br />

ERDEIZAko erreka<br />

ERDEIZAko ARRUA/BEKOITURRIKO<br />

ARRUA<br />

BEKOITURRIKO ARRUA/ERDEIZAko<br />

ARRUA<br />

BOLINTXOko txabola<br />

ATXOSTE (basoa)<br />

OSTETAKO ARRUE (basoa)<br />

AMATIBAR (basoa)<br />

GIBELONDO BURU (basoa)<br />

MIARKAko txabola<br />

BARRAUTZUETAko erreka<br />

BARRAUSBURU / MARKABURU (<br />

TXARABARRENA (basoa)<br />

BARASAR (zelaia)<br />

SUBITXA (basoa)<br />

URKIGOIKOA (basoa)<br />

URGOIKOA (basoa)<br />

ARANGUREN (basoa)<br />

SEIZABAL (basoa)<br />

KAROBIONDO (basoa)<br />

BISATZAKO BIDEA<br />

SUNAko iturria<br />

GASTINTXUETA (basoa)<br />

ASPE (basoa)<br />

LOBANBURU (basoa)<br />

ASGAIN (mendi punta, basoa)<br />

ASGAINGO LAUA<br />

OJALA (basoa)<br />

KANTERABASUEK (basoa)<br />

ELIXAUR (zelaia)<br />

MASKARRAko erreka<br />

BOLINBUko erreka<br />

SILISTIXA (zelai, baso)<br />

SUNAko erreka<br />

SAN MIGELPEIEK (zelaia)<br />

TXIMINTXARTE (zelaia, basoa)<br />

ABASOLO (zelaia)<br />

KURTZEKO ERMITA<br />

ARANGOITIBURUAK (basoa)<br />

BARRANTZO (zelai)


322<br />

AITA GABIREL J AUREGI URIB ARREN (1895-1945)<br />

GALTZAGAIN (zelaia)<br />

MALUSEN (zelaia)<br />

SIERTZA (zelaia)<br />

MANETA (zelaia)<br />

SANTA AGEDA<br />

ORRAINDIKO ESTRADIE (zelaia)<br />

ZABALDUKO ESTRADIE (zelaia)<br />

ITURRITXA (soloa)<br />

ARANE (soloa)<br />

ADAINU (zelaia)<br />

URUBIL (basoa)<br />

SATURSOLO (zelaia)<br />

URRETXU (basoa)<br />

ZABALDUKO ESPARRUA (basoa)<br />

MIETZALDE (basoa)<br />

ATXUIXA (zelaia)<br />

ZABALDUko erreka<br />

MIESPE (soloa)<br />

METALITTURRI (iturria)<br />

ETXALUZEko txabola<br />

BOLINA (soloa)<br />

BASALUR (soloa)<br />

ELDIKORRI (basoa)<br />

BEDEZABALTZETA (basoa)<br />

BAARRO (zelaia)<br />

URITTE (baserria)<br />

J A./- V.<br />

TREBATE (basoa)<br />

ABAROKO ARRUA<br />

SUETZUko txabola<br />

MARTEBASO (basoa)<br />

ASUMENDI<br />

AJOSTAko txabolak<br />

SABALEBURU (basoa)<br />

ASKAZULETA / AXERIZULUETA (erreka,<br />

basoa)<br />

LATZANBASO (basoa)<br />

LINOLA<br />

GALTZETA (basoa)<br />

BANBORRALDE (tontorra)<br />

ASKETALAU (basoa)<br />

ZABALDUko iturria<br />

DESKARGA (tontorra, erreka)<br />

ARRASBURU (basoa)<br />

ASENSIO MENDI<br />

PAGALDAI (basoa, erreka)<br />

INUSPEKO ATXA / ARBELA<br />

ARBELA / INUSPEKO ATXA<br />

KANTERASAR (basoa)<br />

KANTERAGAIN (tontorra)<br />

LATA (basoa)<br />

KAPELAn zelaia<br />

ALBINATIK OLETA ALDERA<br />

TENTEIBAKAR (basoa, tontorra)<br />

BURTZETA / MURTZETA (basoa)<br />

KOROSTIGAIN (zelaia)<br />

BURTZETAko zubia<br />

LINAIXAko LAUA (zelaia)<br />

INOLA erreka<br />

ETXANBIDETAko txabola<br />

ETXANBIETA (bidea)<br />

ILLUNPE erreka<br />

MIRURI / MIRUGAIN (basoa)<br />

MIRURIKO ESPALDA<br />

BURTZETAko erreka<br />

GRANJA<br />

ETXERPE (basoa)<br />

ALBINAKO LAUA<br />

OTAMENDI (basoa, zubia)<br />

ALBINA erreka<br />

ALBINAko enbaltsea<br />

PAGASABAL (basoa)<br />

LETANE BIDE<br />

SUBERO (basoa)<br />

LETANE (basoa)<br />

OREISIER (basoa, iturria)<br />

BASOBALTZ (basoa)<br />

URRISOLAKO GANE (tontorra)<br />

BOTIKARIXOn basoak<br />

KONDEBASOAK<br />

OTXARGARI (basoa, iturria)<br />

JARINDO (tontorra)<br />

MISPILLA (basoa)<br />

MISPILLAKO GANE (basoa)<br />

TIXITURRI (iturria)<br />

MISPILLAko erreka<br />

ALBERTIXAko erreka<br />

SAGARDUI (tontorra)<br />

PAGOLA


PATXI URIBARREN: <strong>TOPONIMIA</strong><br />

323<br />

ALBINATIK ZARIMUTZ ALDERA<br />

GALTZAZARRETA (basoa)<br />

ZUBEROko bidea<br />

ZUBEROKO LAUA (basoa)<br />

TXATXURren txabola<br />

AUSIBAR erreka<br />

GOIXENBASO (basoa)<br />

GATXEKARRO BURU (basoa)<br />

OLAZAR (basoa)<br />

MARKAMINTTEIko txabola<br />

MARKAMINTTEI (basoa)<br />

MARKAMINTTEIko erreka<br />

URUBILen basoak<br />

OTATXKO TONTOR ZORROTZA<br />

GARAIko basoak<br />

SEGURAN basoak<br />

GASTANOIXE (basoa)<br />

KARIONen<br />

MASPELAko erreka<br />

EZPELETAn basoak<br />

URUBENgo basoak<br />

MASPELAKO MUGARRIA<br />

ALBINAKO LAUA<br />

JARINDOGOITTI (basoa)<br />

KANTERONDO (basoa)<br />

ALTZUNDIKO ERRIPA<br />

MUIXA (basoa)<br />

PAGALUZETA (basoa)<br />

MENDIBEKO ESPARRUA (basoa)<br />

MENTRIKULO (basoa)<br />

MENDIKURKULU<br />

BERAKATZ GASTANETA (basoa)<br />

MUNDUATEn basoak<br />

AMESBAKAR (basoa)<br />

URUko basoak<br />

MAISTRO basoak<br />

AGERREKO MUGARRIA<br />

SUBERO (basoa)<br />

MESPALTZA (basoa)<br />

SOZIEDADEA<br />

MOSTONARRO (basoa)<br />

IESKOLARRI (basoa)<br />

MENPE (basoa)<br />

IBARRE (basoa)<br />

BEKOLANDA (zelaia)<br />

GAZTANALANDA (basoa)<br />

GOIKOSOLO<br />

DEB A erreka<br />

SASITXO<br />

LUBERRIXE<br />

ULETZA<br />

BELAUSTEI (zelaia)<br />

BELAUSTEIko ESPARRUA<br />

EPERRENPAGUETA (basoa)<br />

GATXEKOGAIN (basoa)<br />

MOGOLO (basoa)<br />

LOPEI<br />

ZELAI TXIKI<br />

MONTEren ESPARRUA<br />

JARTNDOko iturria<br />

PORTALE<br />

MAROTO (basoa)<br />

PAGOLA (basoa)<br />

LANDA

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!