qarTuli saxelmwifoebrioba, aRmosavluri qristianoba da Zveli qarTuli ...

qarTuli saxelmwifoebrioba, aRmosavluri qristianoba da Zveli qarTuli ... qarTuli saxelmwifoebrioba, aRmosavluri qristianoba da Zveli qarTuli ...

science.org.ge
from science.org.ge More from this publisher
18.02.2014 Views

kolxida–kolxeTi da masTan dakavSirebuli movlenebi realobaa, realobaa igi qronologiuri TvalsazrisiTac. amiT ganisazRvreba kolxeTis samefos zeda qronologiuri zRvari Cvens welTaRricxvamde II aTaswleulis boloTi da pirveli aTaswleulis dasawyisiT, rac bunebrivad wyvets sakiTxs dReisaTvis qarTuli saxelmwifoebriobis 3000 wlis TariRis sasargeblod. qarTuli saxelmwifoebriobis sami aTasi wlisTavi swored `kolxeTis~ qarTul–qarTvelur saxelmwifod miCnevam gansazRvra; swored Zveli kolxeTiT, kolxuri saxelmwifoebriobiT TariRdeba uZvelesi qarTuli saxelmwifoebrioba. SemTxveviTi rodia, rom `qarTuli saxelmwifoebriobis~ Camoyalibebis uZveles TariRad sxvadasxva mecnierul Tvalsazrisebs Soris saqarTvelos prezidenti swored `kolxur variantze~ Cerdeba. teritoriulad `kolxeTi~ Zveli berZnebisTvis evropaSi mdebareobda. `evropa~ da `azia~ fizikuri geografiis TvalsazrisiT saerTo kontinents warmoadgens, romelic Tanamedrove nomenklaturaSi cnobilia `evraziis~ saxelwodebiT. am saerTo kontinentis dayofa `evropul~ da `aziur~ nawilebad arsebiTad pirobiTia, ufro geopolitikuri faqtorebiT aris Sepirobebuli da ZiriTadad kulturulistoriul tradiciebs emyareba. geografiuli saxelebi `evropa~ da `azia~ antikuri samyarodan momdinareobs da Zvel berZnul sakuTar saxelebs warmoadgens, metad gavrcelebuls berZnul miTologiaSi. cnobili berZnuli miTosis mixedviT, `evropa~ iyo finikieli mefis qaliSvili, romelic gaitaca RvTaeba zevsma, xarad gardaqmnilma, kunZul kretaze. aq maT eyolaT Svili `minosi~ – kunZul kretis mefe. mefe minoss ukavSirdeba swored kretaze cnobili sasaxlis – labirinTis – aSeneba, berZeni gmiris Tesevsis xarTan – minotavrTan – aq SebrZoleba da misi labirinTidan gamoyvana ariadnes Zafis daxmarebiT. TviT berZnuli saxelebi `evropa~ da `azia~ semituri warmomavlobis sityvebs ukavSirdeba, Sesabamisad `saRamos~, `mzis Casvlisa~ da `gamosvlis~, `mzis amosvlis~ mniSvnelobebiT. SemTxveviTi ar unda iyos is, rom `evropa~ berZnul miTologiaSi swored finikieli (e.i. semiti) mefis qaliSvili iyo. Zveli berZnebisaTvis sazRvari samxreT evropasa da azias Soris kolxur mdinare `fazisze~ gadioda. mdinare `fazisi~ gaigivebulia dRevandel `rionTan~, Tumca `fazisis~ saxelwodebiT berZnul samyaroSi sxva mdinareebic aRiniSneboda. SesaZlebelia, mdinare `Woroxic~. amdenad, `evropis~ sazRvrad samxreTSi tradiciuli warmodgenebis mixedviT rioni unda miviCnioT da zoli `evropasa~ da `azias~ Soris ara kavkasionis qedis gaswvriv gavavloT, aramed saqarTvelos samxreT-dasavleTiT arsebuli

mdinareebis dinebis mixedviT vivaraudoT. am TvalsazrisiT `kolxeTic~, `kolxeTis samefoc~ Zveli berZnebisaTvis mTlianad evropaSi iyo moTavsebuli da `evraziuli~ kontinentis sakuTriv `evropul~ nawils ganekuTvneboda. yovelive zemoTqmulis safuZvelze SeiZleba vivaraudoT, rom saqarTvelos da, sazogadod, `samxreT kavkasiis~ didi nawili, uZvelesi warmodgenebis mixedviT, `evraziuli~ kontinentis swored evropul nawilSi mdebareobs, gansxvavebiT rionis da Woroxis samxreTiT mdebare regionebisagan (anatolia, iranis zegani, mesopotamia), romlebic amave warmodgenebis Tanaxmad kontinentis `aziur~ nawils ganekuTvneba da Tanamedrove geografiul nomenklaturaSi `wina aziis~ an `samxreT-dasavleTi aziis~ saxelwodebiT aris cnobili (germ. Vorderasien, ingl. South West Asia). amave areals xSirad `axlo aRmosavleTs~ uwodeben (rus. Ближний Восток, ingl. Near East). amdenad, saqarTvelo da `samxreTkavkasia~ sazogadod unda ganvixiloT evraziuli kontinentis sakuTriv evropul nawilSi mdebare regionad, romelsac SeiZleba `samxreTaRmosavleTi evropa~ ewodos (rus. Юго-Восточная Европа, ingl. South East Europe), `samxreT-aRmosavleTi aziis~ analogiiT (rus. Юго-Восточная Азия, ingl. South East Asia). maSasadame, `evraziuli~ kontinentis evropuli nawili Sedgeba `dasavleT evropis~, `aRmosavleT evropisa~ (sazRvrebiT uralis mTebisa da kaspiis zRvis sanapiros gaswvriv) da `samxreT-aRmosavleTi evropisagan~, romelSic Sedis saqarTvelo da `samxreT kavkasiis~ sxva qveynebi (terminebisaTvis `samxreT kavkasia~, “Южный Кавказ~, “South Caucasus~, ix. T. gamyreliZe, `transkavkasia Tu samxreT kavkasia?~ – `parlamentis uwyebani~, 1997, №39–40; “Закавказье” или “Южный Кавказ”? – “СВОБОДНАЯ ГРУЗИЯ”, №145, 1997 w. 4 seqtemberi). amdenad, saqarTvelos evrosabWoSi Sesvla arsebiTad dadastureba gamodis imisa, rom qarTuli saxelmwifo geografiuladac yovelTvis evraziuli kontinentis evropul nawils ganekuTvneboda. saqarTvelos am sabWoSi gawevrianeba gamodis Cveni tradiciuli `evropulobis~ aRiareba. amas pirvel rigSi xeli Seuwyo saqarTvelos da mTeli `samxreT kavkasiis~ geopolitikurma mdebareobam, rogorc aRmosavleTisa da dasavleTis gzajvaredinze moTavsebuli, kontinentis aziuri da evropuli nawilebis gamaerTianebeli regionisa (ix. `saqarTvelo evropaa Tu azia?~. – `saqarTvelos respublika~, №168, 1999w. 26 ivnisi). am faqtoris gaTvaliswinebiT prezidenti SevardnaZe ayenebs da praqtikulad axorcielebs koncefcias saqarTvelos gadaqcevisa aRmosavleT-dasavleTis gamaerTianebel ZiriTad arteriad, ZiriTad satranzito gzad da derefnad aRmosavleTsa da dasavleTs Soris.

kolxi<strong>da</strong>–kolxeTi <strong>da</strong> masTan <strong>da</strong>kavSirebuli movlenebi<br />

realobaa, realobaa igi qronologiuri TvalsazrisiTac.<br />

amiT ganisazRvreba kolxeTis samefos ze<strong>da</strong> qronologiuri<br />

zRvari Cvens welTaRricxvamde II aTaswleulis boloTi <strong>da</strong><br />

pirveli aTaswleulis <strong>da</strong>sawyisiT, rac bunebrivad wyvets<br />

sakiTxs dReisaTvis <strong>qarTuli</strong> saxelmwifoebriobis 3000<br />

wlis TariRis sasargeblod.<br />

<strong>qarTuli</strong> saxelmwifoebriobis sami aTasi wlisTavi<br />

swored `kolxeTis~ qarTul–qarTvelur saxelmwifod<br />

miCnevam gansazRvra; swored <strong>Zveli</strong> kolxeTiT, kolxuri<br />

saxelmwifoebriobiT TariRdeba uZvelesi <strong>qarTuli</strong><br />

<strong>saxelmwifoebrioba</strong>. SemTxveviTi rodia, rom `<strong>qarTuli</strong><br />

saxelmwifoebriobis~ Camoyalibebis uZveles TariRad<br />

sxva<strong>da</strong>sxva mecnierul Tvalsazrisebs Soris saqarTvelos<br />

prezidenti swored `kolxur variantze~ Cerdeba.<br />

teritoriulad `kolxeTi~ <strong>Zveli</strong> berZnebisTvis evropaSi<br />

mdebareob<strong>da</strong>.<br />

`evropa~ <strong>da</strong> `azia~ fizikuri geografiis TvalsazrisiT<br />

saerTo kontinents warmoadgens, romelic Tanamedrove<br />

nomenklaturaSi cnobilia `evraziis~ saxelwodebiT. am<br />

saerTo kontinentis <strong>da</strong>yofa `evropul~ <strong>da</strong> `aziur~<br />

nawilebad arsebiTad pirobiTia, ufro geopolitikuri<br />

faqtorebiT aris Sepirobebuli <strong>da</strong> ZiriTa<strong>da</strong>d kulturulistoriul<br />

tradiciebs emyareba.<br />

geografiuli saxelebi `evropa~ <strong>da</strong> `azia~ antikuri<br />

samyaro<strong>da</strong>n momdinareobs <strong>da</strong> Zvel berZnul sakuTar saxelebs<br />

warmoadgens, metad gavrcelebuls berZnul miTologiaSi.<br />

cnobili berZnuli miTosis mixedviT, `evropa~ iyo finikieli<br />

mefis qaliSvili, romelic gaitaca RvTaeba zevsma, xarad<br />

gar<strong>da</strong>qmnilma, kunZul kretaze. aq maT eyolaT Svili<br />

`minosi~ – kunZul kretis mefe. mefe minoss ukavSirdeba<br />

swored kretaze cnobili sasaxlis – labirinTis – aSeneba,<br />

berZeni gmiris Tesevsis xarTan – minotavrTan – aq<br />

SebrZoleba <strong>da</strong> misi labirinTi<strong>da</strong>n gamoyvana ariadnes Zafis<br />

<strong>da</strong>xmarebiT.<br />

TviT berZnuli saxelebi `evropa~ <strong>da</strong> `azia~ semituri<br />

warmomavlobis sityvebs ukavSirdeba, Sesabamisad `saRamos~,<br />

`mzis Casvlisa~ <strong>da</strong> `gamosvlis~, `mzis amosvlis~<br />

mniSvnelobebiT. SemTxveviTi ar un<strong>da</strong> iyos is, rom `evropa~<br />

berZnul miTologiaSi swored finikieli (e.i. semiti) mefis<br />

qaliSvili iyo.<br />

<strong>Zveli</strong> berZnebisaTvis sazRvari samxreT evropasa <strong>da</strong> azias<br />

Soris kolxur mdinare `fazisze~ gadio<strong>da</strong>. mdinare `fazisi~<br />

gaigivebulia dRevandel `rionTan~, Tumca `fazisis~<br />

saxelwodebiT berZnul samyaroSi sxva mdinareebic<br />

aRiniSnebo<strong>da</strong>. SesaZlebelia, mdinare `Woroxic~. amdenad,<br />

`evropis~ sazRvrad samxreTSi tradiciuli warmodgenebis<br />

mixedviT rioni un<strong>da</strong> miviCnioT <strong>da</strong> zoli `evropasa~ <strong>da</strong><br />

`azias~ Soris ara kavkasionis qedis gaswvriv gavavloT,<br />

aramed saqarTvelos samxreT-<strong>da</strong>savleTiT arsebuli

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!