22.01.2014 Views

4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu

4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu

4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 1<br />

dedamiwa kosmosidan ( gadaRebulia Apollo 17 kosmosuri xomaldidan)<br />

4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong><br />

problema: globaluri cvlileb<strong>is</strong> prognozi<br />

biosfero <strong>is</strong> garemoa, sadac sicocxle arsebobs. dedamiw<strong>is</strong> biosfero moicavs<br />

atmosferos, hidrosferos – zRvebsa da okeaneebs da liTosferos – dedamiw<strong>is</strong><br />

qerq<strong>is</strong> nawils. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> rom Sev<strong>is</strong>wavloT biosferoSi mimdinare fizikuri<br />

procesebi, kargad unda gaverkveT uamrav wvrilman detalSi, rogorica<br />

magaliTad, naxSirorJang<strong>is</strong> mimoqceva atmosferosa da okeaneSi, ozon<strong>is</strong> safar<strong>is</strong><br />

Sesusteba, qimiuri da energetikuli procesebiT gamowveuli klimaturi<br />

cvlilebebi. saWiro minacemeb<strong>is</strong> Sesagroveblad gamoiyeneba meteorologiuri<br />

raketa, roml<strong>is</strong> saSualebiT xerxdeba dedamiw<strong>is</strong> atmosfros zeda feneb<strong>is</strong> kvleva.<br />

atmosferos sxadasxva fen<strong>is</strong> gavl<strong>is</strong>as raket<strong>is</strong> cxvirze damagrebuli<br />

telemetruli s<strong>is</strong>tema gadmoscems monacemebs dedamiwaze. dagrovili monacemebi<br />

SemdgomSi kompiuter<strong>is</strong> saSualebiT muSavdeba.<br />

Sesavali<br />

Sesavali<br />

4.1 X-Y grafik<strong>is</strong> ageba<br />

4.2 polaruli grafik<strong>is</strong> ageba<br />

4.3 BAR da Stairs grafiki<br />

4.4 <strong>grafikuli</strong> ofciebi<br />

problema: meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria<br />

4.5 samganzomilebiani grafiki<br />

grafik<strong>is</strong> ageba saSualebas gvaZlevs SevamowmoT da gavaanalizoT monacemebi.<br />

<strong>MATLAB</strong> -s gaCnia mZlavri <strong>grafikuli</strong> saSualebebi. Tu Se<strong>is</strong>wavliT maT, saSualeba<br />

geqnebaT martivad aagoT sxvadasxva format<strong>is</strong> grafiki, rogoricaa x – y grafiki,<br />

polaruli, Bar da konturuli, samganzomilebiani grafiki. am TavSi ganvixilavT<br />

<strong>MATLAB</strong> –<strong>is</strong> grafikul brZanebebs da maT mravalferovan SesaZleblobebs


2<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

4.1 X –Y grafiki<br />

ganvixiloT X – Y grafiki, romelic yvelaze xSirad gamoiyeneba. monacemebi, romelTa<br />

mixedviTac grafiks vagebT, Cveulbriv monacemTa fail<strong>is</strong> saxiTaa warmodgenili an<br />

miiReba kompiuteruli programiT gaTval<strong>is</strong>winebuli gamoTvlebiT, romelic iZleva<br />

Sesabam<strong>is</strong> x da y veqtorebs. sazogadod vTvliT, rom x Seesabameba damoukidebel<br />

cvlads, xolo y masze damokidebul cvlads. y mniSvnelobebi SesaZloa gamoTvlili<br />

iqnas rogorc x –<strong>is</strong> funqcia. SesaZloa orive sidide miRebuli iyos eqsperiment<strong>is</strong><br />

Sedegad.<br />

koordinatTa marTkuTxa s<strong>is</strong>tema (dekart<strong>is</strong>)<br />

sxvadasxva amocanebSi viyenebT monacemebs romelTa warmodgena SesaZlebelia rogorc<br />

koordinatTa marTkuTxa, <strong>is</strong>e polarul s<strong>is</strong>temaSi. koordinatTa marTkuTxa s<strong>is</strong>temaSi<br />

wertil<strong>is</strong> adgili gan<strong>is</strong>azRvreba manZiliT saTavidan horizontaluri da<br />

vertikaluri RerZeb<strong>is</strong> gaswvriv nax 7.1. grafik<strong>is</strong> asagebad koordinatTa polarul<br />

s<strong>is</strong>temaSi gvWirdeba polaruli monacemebi – manZili koordinatTa saTavidan da<br />

kuTxe nax 7.2. jer ganvixiloT grafik<strong>is</strong> ageba koordinatTa marTkuTxa, dekart<strong>is</strong><br />

s<strong>is</strong>temaSi, Semdeg polarul s<strong>is</strong>temaSi. vidre warmogidgenT brZanebebs grafik<strong>is</strong><br />

asagebad, mimovixiloT ukve ganxiluli brZanebebi romlebic naxazs ukeTebs saTaurs<br />

da RerZebs Sesabam<strong>is</strong> warweras daurTavs. grafiks dausrulebeli saxe aqvs Tu ar<br />

Seicavs amgvar informacias. xSirad grafiks davurTavT sakoordinato bades, radgan<br />

igi aadvilebs im sidideTa Sefasebas, roml<strong>is</strong> mixedviTac igi aigeba.<br />

nax 7.1.<br />

koordinatTa marTkuTxa - dekart<strong>is</strong> s<strong>is</strong>tema


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 3<br />

nax 7.2. koordinatTa polaruli s<strong>is</strong>tema<br />

Labels (warwera RerZebze)<br />

title(‘text’)<br />

xlabel(‘text’)<br />

ylabel<br />

text(x,y,’text’)<br />

text(x,y, ‘text’,’sc’)<br />

gtext(‘text’)<br />

grid<br />

grafiks gaukeTebs saTaurs<br />

x-RerZ<strong>is</strong> qvemoT waawers brWyalebSi moTavsebul teqsts<br />

y-RerZ<strong>is</strong> gaswvriv waawers brWyalebSi moTavsebul<br />

teqsts<br />

brWyalebSi Caweril teqsts waawers grafiks wertilSi,<br />

roml<strong>is</strong> koordinatebia x,y mocemuli grafik<strong>is</strong> RerZeb<strong>is</strong><br />

mixedviT, Tu x ,y veqtorebia, warweras gaakeTebs yovel<br />

wertilSi<br />

brWyalebSi Caweril teqsts waawers grafiks wertilSi,<br />

roml<strong>is</strong> koordinatebia x,y <strong>is</strong>e, rom qveda marcxena<br />

kuTx<strong>is</strong> koordinatebia (0,0), zeda marjvenasi ki (1,1)<br />

waawers teqsts grafikze im wertilSi, romelsac<br />

mauziT an klaviatur<strong>is</strong> <strong>is</strong>rebiT mivuTiTebT<br />

daitans grafikze sakoordinato bades<br />

4.1.1 brZaneba plot<br />

szogadod roca am brZanebiT vagebT grafiks, igul<strong>is</strong>xmeba, rom x da y RerZebi<br />

dayofilia Tanatol intrvalebad. aseT grafikul operacias wrfivs uwodeben.<br />

zogjer SeiZleba saWiro iyos logariTmuli gradacia erT-erT an orive RerZze. 10<br />

fuZiani logariTmuli gradacia moxerxebulia, roca cvlad<strong>is</strong> mniSvnelobebi Zalian<br />

farTo diapazonSia gansazRvruli.<br />

<strong>MATLAB</strong> brZanebebi wrfivi da logariTmuli gradaci<strong>is</strong> grafikeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Semdegia:<br />

plot(x,y)<br />

semilogx(x,y)<br />

semilogy(,y)<br />

loglog(x,y)<br />

agebs x,y sidideb<strong>is</strong> wrfiv grafiks x – damoukidebeli<br />

cvladia, y masze damokiebuli<br />

agebs grafiks logariTmuli gradaciiT x –Tv<strong>is</strong> da<br />

wrfiviT y –Tv<strong>is</strong>.<br />

agebs grafiks logariTmuli gradaciiT y –Tv<strong>is</strong> da<br />

wrfiviT x –Tv<strong>is</strong>.<br />

agebs x,y grafiks logariTmuli gradaciiT orive


4<br />

cvladiaTv<strong>is</strong><br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

mniSvnelovania gavixsenoT, rom nul<strong>is</strong> toli an nulze naklebi sidid<strong>is</strong> logariTmi<br />

ar arsebobs, amitom Tu monacemebi, romlebic unda avagoT semilog an loglog<br />

brZanebiT, Seicavs uaryofiT an nul<strong>is</strong> tol mniSvnelobebs, <strong>MATLAB</strong> migviTiTebs<br />

Secdomaze da gvamcnobs, rom es mniSvnelobebi gamotovebuli iqneba grafik<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong><br />

dros.<br />

Tu x an y grafikul brZanebebSi matricaa, maSin grafiki aigeba matric<strong>is</strong> TiToeuli<br />

striqon<strong>is</strong> an svet<strong>is</strong> mimarT erTidaigive grafikze.<br />

Tu x da y erTnairi zom<strong>is</strong> matricebia, aigeba x matric<strong>is</strong> yoveli sveti y Sesabam<strong>is</strong>i<br />

svet<strong>is</strong> mimarT.<br />

TiToeul am brZanebaTagans SeiZleba hqondes erTi argumenti. am SemTxvevaSi x<br />

veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobebi aigeba <strong>is</strong>eTi y veqtor<strong>is</strong> mimarT, roml<strong>is</strong> elementebia x<br />

mniSvnelobaTa Sesabam<strong>is</strong>i indeqsi.<br />

gavixsenoT, rom meore TavSi avageT TviTmfrinav<strong>is</strong> fren<strong>is</strong> traeqtori<strong>is</strong><br />

mniSvnelobebi lift (amwevi Zal<strong>is</strong>) koeficient<strong>is</strong> mimarT. nax 7.3 –ze warmodgenilia am<br />

mniSvnelobaTa grafikebi wrfivi, semilogx, semilogy da loglog brZanebebiT:<br />

nax 7.3.<br />

wrfivi da logariTmuli grafikebi


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 5<br />

pirveli maTgani warmoadgens wrfiv grafiks:<br />

plot(x,y),...<br />

title('Wind Tunnel Data (Linear)'),...<br />

xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />

ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />

grid<br />

gavixsenoT, rom x veqtor<strong>is</strong> ramdenime mniSvneloba uaryofiTia, amitom <strong>MATLAB</strong><br />

brZanebaTa fanjaraSi logariTmuli gradaci<strong>is</strong> SemTxvevaSi miviRebT Sesabam<strong>is</strong><br />

Setyobinebas:<br />

Warning: Negative data ignored.<br />

im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom ufro TvalsaCino grafiki SevarCioT sasurvelia avagoT Cveni<br />

monacebi sxvadasxva brZanebaTa gamoyenebiT.<br />

savarjiSo<br />

SeadgineT 100 elementiani x veqtori 0 dan bijiT 0,5 da gamoiTvaleT Sesabam<strong>is</strong>i y<br />

rogorc x –<strong>is</strong> funqcia:<br />

y = 5x 2<br />

1. aageT am monacemTa wrfivi grafiki<br />

2. aageT am monacemTa grafiki logariTmuli gradaciiT x-<strong>is</strong> mimarT<br />

3. aageT am monacemTa grafiki logariTmuli gradaciiT y-<strong>is</strong> mimarT<br />

4. aageT am monacemTa loglog grafiki<br />

5. SeadareT grafikebi erTmaneTs aRwereT TiToeul<strong>is</strong> upiratesoba da nakli<br />

4.2 polaruli grafiki<br />

zogjer mocemuli gvaqvs polaruli koordinatebi – sidide da Sesabam<strong>is</strong>i kuTxe,<br />

magaliTad vzomavT sinaTl<strong>is</strong> intensivobas wyaros irgvliv. SegviZlia informacia<br />

warmovadginoT rogorc raime fiqsirebuli ReZ<strong>is</strong> mimarT aTvlili kuTxe da<br />

intensivoba am mimarTulebiT. aseTi monacemebi ufro TvalsaCino suraTs mogvcems Tu<br />

avagebT polarul grafiks. polaruli grafiki aseve TvalsaCinodD warmogvidgens<br />

kompleqsur ricxvebs.<br />

4.2.1 polaruli koordinatebi<br />

wertili koordinatTa polarul s<strong>is</strong>temaSi gansazRvrulia ori sididiT – kuTxe <br />

da moduli. kuTx<strong>is</strong> mniSvnelobebi xSirad mocemulia rogorc sidideebi 0 da 2<br />

radians Sor<strong>is</strong> (0 – 360 0 ). moduli dadebiTi ricxvia da warmoadgens manZils<br />

koordinatTa saTavidan am wertilamde mocemuli mimarTulebiT.


6<br />

4.2.2 brZaneba polar<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

<strong>MATLAB</strong> –Si polaruli grafiki aigeba brZanebiT polar. m<strong>is</strong>i argumentebia kuTxe ()<br />

da moduli (r), manZili.<br />

polar(theta,r)<br />

es brZaneba aagebs polarul grafiks kuTx<strong>is</strong>a da<br />

Sesabam<strong>is</strong>i modul<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>-r<br />

Tu romelime argumentTagani matricaa, maSin veqtori aigeba matric<strong>is</strong> sveteb<strong>is</strong> an<br />

striqoneb<strong>is</strong> mimarT, erTdroulad miviRebT imden mruds, ramdeni striqonic (svetic)<br />

Sed<strong>is</strong> matricaSi.<br />

Tu orive argumenti erTnairi zom<strong>is</strong> matricaa, erTi maTgan<strong>is</strong> svetebi aigeba meor<strong>is</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>i sveteb<strong>is</strong> mimarT.<br />

davuSvaT gvinda avagoT mrudi wrewir<strong>is</strong> wertileb<strong>is</strong>a zrdadi radiusiT. SevqmniT<br />

veqtors , roml<strong>is</strong> elementebia radianebSi gamosaxuli kuTxe 0 dan 2-mde. SevqmnaT<br />

veqtori r, roml<strong>is</strong> elementebi iqnebs radiuseb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebi 0 dan 1-<br />

mde. nax 7.4 Seicavs grafiks, romelic aigeba brZanebaTa Semdegi mwkriviT:<br />

theta = 0:2*pi/100:2*pi;<br />

r = theta/(2*pi);<br />

polar(theta,r),...<br />

title('Polar Plot'),...<br />

grid


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 7<br />

nax 7.4. polaruli grafiki wre zrdadi radiusiT<br />

4.3 marTkuTxa/polaruli gardaqmna<br />

xSirad saWiroa monacemebi koordinatTa erTi s<strong>is</strong>temdan meoreSi gadaviyvanoT.<br />

trigonometri<strong>is</strong> gamoyenebiT aseTi transformacia gamo<strong>is</strong>axeba formulebiT:<br />

polaruli koordinateb<strong>is</strong> gadayvana marTkuTxa s<strong>is</strong>emaSi:<br />

x r sin<br />

y r cos<br />

marTkuTxa koordinateb<strong>is</strong> gadayvana polarul s<strong>is</strong>temaSi:<br />

r <br />

x<br />

2<br />

y<br />

2<br />

1<br />

y <br />

® tan <br />

x <br />

tangens<strong>is</strong> Sebrunebuli sidid<strong>is</strong> gamoTvl<strong>is</strong>as sifrTxilea saWiro, rom sworad<br />

SevarCioT kuTx<strong>is</strong> mniSvneloba. Tu <strong>MATLAB</strong>-s iyenebT am gardaqmn<strong>is</strong><br />

gansaxorcieleblad, SegiZliaT Tavi daizRvioT atan2 funqci<strong>is</strong> gamoyenebiT.<br />

savarjiSo<br />

gdaiyvaneT mocemuli wertilebi koordinatTa marTkuTxadan polarul s<strong>is</strong>temaSi:<br />

1. (3, -2)<br />

2. (0, -1)<br />

3. (-2,0)<br />

4. (0.5, 1)<br />

gadaiyvaneT Semdegi wertilebi polarulidan marTkuTxa s<strong>is</strong>temaSi:<br />

5. (, 1)<br />

6. (/2, 0)<br />

7. (2.3, 0.5)<br />

8. (0.5, 0.5)<br />

4.4 bar da stairs grafikebi


8<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

nax 7.5 warmoadgens bar da stairs grafikebs, agebuls aerodinamikuri gvirab<strong>is</strong><br />

eqsperiment<strong>is</strong> monacemeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, romelic ukve ramdenimejer Segvxvda ganxilul<br />

magaliTebSi.<br />

bar(y)<br />

bar(x,y)<br />

stairs(y)<br />

stairs(x,y)<br />

aagebs bar grafiks y mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong><br />

aagebs bar grafiks y veqtor<strong>is</strong> elementeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> im<br />

mniSvnelobebze, romelic mocemulia x veqtor<strong>is</strong> saxiT<br />

aagebs stair grafiks y veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong>.<br />

aagebs stair grafiks y veqtor<strong>is</strong> elementeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> im<br />

mniSvnelobebze, romelic mocemulia x veqtor<strong>is</strong> saxiT<br />

subplot(2,1,1), bar(y)<br />

title('Wind Tunnel Data (Linear)'),...<br />

xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />

ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />

grid<br />

subplot(2,1,2),stairs(y)<br />

title('Wind Tunnel Data (semilogx)'),...<br />

xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />

ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />

grid


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 9<br />

nax 7.5.<br />

bar da stairs grafikebi<br />

4.5 <strong>grafikuli</strong> ofciebi<br />

<strong>MATLAB</strong> Seicavs sxvadasxva ofciebs grafik<strong>is</strong> gasaformeblad, gasaumjobeseblad.<br />

ganvixiloT zogierTi maTTgani, romelic SemdgonSi xSirad gamogvadgeba.<br />

4.5.1 ramdenime mrud<strong>is</strong> ageba erTidaigive naxazze<br />

arsebobs erTidaigive naxazze ramdenime mrud<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong> sami gza. erT-erTi maTgania:<br />

plot brZaneb<strong>is</strong> argumentad aviRoT matricebi.<br />

meore gzaa plot brZanebas mivceT ramdenime argumenti, magaliTad:<br />

plot(x,y,w,z)<br />

sadac x, y, w, z veqtorebia. roca am brZanebas mivcemT, <strong>MATLAB</strong> aagebs orive grafiks<br />

erT naxazze (erT grafikul fanjaraSi). am meTod<strong>is</strong> upiratesoba <strong>is</strong>aa, rom saWiro<br />

araa wertileb<strong>is</strong> raodenoba erTmaneTs emTxveodes. <strong>MATLAB</strong> avtomaturad SearCevs<br />

maTTv<strong>is</strong> wir<strong>is</strong> gansxvavebul formas da fers.<br />

mesame gza erTidaigive naxazze sxvadasxva monacemTa ageb<strong>is</strong>a xorcieldeba brZanebiT<br />

hold. es brZaneba inarCunebs grafikul fanjaras aqtiur mdgomareobaSi da yoveli<br />

Semdgomi <strong>grafikuli</strong> brZaneba axal grafiks umatebs mas, hold brZaneb<strong>is</strong> xelmeored<br />

micema Sewyvets am process.<br />

4.5.2 wir<strong>is</strong> da aRniSvn<strong>is</strong> stili<br />

brZaneba plot(x,y) awarmoebs wir<strong>is</strong> agebas, romelic aerTebs x da y veqtorebiT<br />

mocemul wertilebs. SesaZlebelia airCioT da miuTiToT wir<strong>is</strong> forma (wyvetili,<br />

wertilovani da wyvetilwertilovani) da feri. SegiZliaT wiriT sulac ar<br />

SeaerToT wertilebi. asTeT SemTxvevaSi mxolod veqtorebiT gansazRvruli<br />

wertilebi aRiniSneba naxazze. SegviZlia mivuTiToT aRniSvna wertil<strong>is</strong> adgilze:<br />

varskvlavi, wre, samkuTxedi da sxva. Semdegi cxrili Seicavs wir<strong>is</strong>a da wertil<strong>is</strong><br />

aRniSvneb<strong>is</strong> mravalferovan arCevans:<br />

wir<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli wertil<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli<br />

uwyveti - wertili .<br />

wyvetili -- plusi +<br />

wertilovani : varskvlavi *<br />

wyvetil-wertilovani -. wre O<br />

x - aRniSvna<br />

x<br />

sailustraciod mogvyavs magaliTi. brZaneba uwyveti wiriT aerTebs wertilebs,<br />

romelTa koordinatebi warmodgenili x da y veqtoreb<strong>is</strong> saxiT da Semdeg dasvams am<br />

wirze Sesabam<strong>is</strong> wertilebs aRniSvniT x:<br />

plot(x, y, x, y, ’x’)<br />

garda am<strong>is</strong>a, SegiZliaT SearCioT da miuTiToT wir<strong>is</strong> feri Semdegi cxril<strong>is</strong><br />

mixedviT:


10<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

wir<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli<br />

wiTeli<br />

r<br />

mwvane<br />

g<br />

lurji<br />

b<br />

TeTri<br />

w<br />

uxilavi<br />

i<br />

Semdegi brZaneba uwyveti lurji wiriT aerTebs wertilebs, romelTa koordinatebi<br />

warmodgenili x da y veqtoreb<strong>is</strong> saxiT da Semdeg dasvams am wirze Sesabam<strong>is</strong><br />

wertilebs wiTeli fer<strong>is</strong> x niSniT:<br />

plot(x, y, ‘b’, x, y, ‘xr’)<br />

4.5.3 gradacia<br />

<strong>MATLAB</strong> avtomaturad irCevs RerZeb<strong>is</strong> gradacias. magram SesaZlebelia mivuTiToT<br />

RerZeb<strong>is</strong> sazRvrebi brZanebiT ax<strong>is</strong>:<br />

ax<strong>is</strong><br />

ax<strong>is</strong>(v)<br />

ax<strong>is</strong>(‘square’)<br />

ax<strong>is</strong>(‘normal’)<br />

es brZaneba grafikul fanjaraze ‘gayinavs’ RerZeb<strong>is</strong><br />

arsebul gradacias, avtomatur reJimSi dasabruneblad<br />

igive brZanebas vimeorebT<br />

v 4 elementiani veqtoria, romelic Seicavs gradaci<strong>is</strong><br />

sidideebs [xmin, xmax, ymin, ymax]<br />

gansazRvravs RerZeb<strong>is</strong> Tanafardobas (kvadratuli)<br />

gansazRvravs RerZeb<strong>is</strong> Tanafardobas (normaluri)<br />

es brZanebebi gansakuTrebiT sasargebloa sxvadasxva gradaciiT(scaling) agebuli<br />

naxazeb<strong>is</strong> Sesadareblad.<br />

4.5.4 brZaneba subplot<br />

brZaneba subplot saSualebas gvaZlevs <strong>grafikuli</strong> fanjara davyoT ramdenime<br />

qvefanjarad. nax 7.3 da nax 7.5 Seqmnilia am brZaneb<strong>is</strong> gamoyenebiT. subplot gaaCnia 3<br />

argumenti subplot (m n p), m,n gansazRvravs ramden qvefanjradaa dayofili <strong>grafikuli</strong><br />

fabjara da ra rigiT, xolo p miuTiTebs romel fanjaraSi aigos mocemuli grafiki.<br />

fanjrebi danomrilia marcxnidan marjvniv, zemodan qvemoT. magaliTad Semdegi<br />

brZanebebi gansazRvravs, rom <strong>grafikuli</strong> fanjara dayofilia or qvefanjarad – zeda<br />

da qveda, xolo mocemuli grafiki aigeba zeda fanjaraSi:<br />

subplot(211), plot(x,y)<br />

4.6 ekran<strong>is</strong> kontroli<br />

rogorc viciT <strong>MATLAB</strong>-s ori ZiriTadi fanjara aqvs brZanebaTa fanjara da<br />

<strong>grafikuli</strong> fanjara Semdegi brZanebebi saSualebas gvaZlevs SevarCioT da<br />

gavasufTaoT fanjara:<br />

shg<br />

neb<strong>is</strong>mieri klaviSi<br />

ekranze gamoiyvans grafikul fanjaras<br />

daabrunebs ekranze brZanebaTa famjaras


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 11<br />

clc<br />

clf<br />

home<br />

asufTavebs brZanebaTa fanjaras<br />

asufTavebs grafikul fanjaras<br />

asufTavebs brZanebaTa fanjar<strong>is</strong> xilul nawils ekranze<br />

da kursori gadad<strong>is</strong> brZanebaTa fanjar<strong>is</strong> zeda marcxena<br />

kuTxeSi<br />

4.6.1 brZaneba ginput<br />

es brZaneba saSualebas gvaZlevs aviRoT koordinatebi pirdapir <strong>grafikuli</strong><br />

fanjaridan mauz<strong>is</strong> an <strong>is</strong>riani klaviSeb<strong>is</strong> saSualebiT:<br />

[x,y]=ginput<br />

[x,y]=ginput(n)<br />

saSualebas gvaZlevs SevarCioT wertilTa SeuzRudavi<br />

raodenoba <strong>grafikuli</strong> fanjaridan mauz<strong>is</strong> an klaviSeb<strong>is</strong><br />

saSualebiT. Seiqmneba x, y veqtorebi koordinatTa<br />

Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebiT. brZaneb<strong>is</strong> moqmedebas wyvets<br />

klaviSi return key<br />

saSualebas gvaZlevs SevarCioT n wertili <strong>grafikuli</strong><br />

fanjaridan mauz<strong>is</strong> an klaviSeb<strong>is</strong> saSualebiT. Seiqmneba<br />

x, y veqtorebi koordinatTa Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebiT.<br />

brZaneb<strong>is</strong> moqmedebas wyvets klaviSi return key<br />

4.6.2 grafik<strong>is</strong> dabeWdva<br />

print<br />

dabeWdavs maRali garCev<strong>is</strong> grafiks printerze, an<br />

Seinaxavs mas rogorc .pdf fails d<strong>is</strong>kze.<br />

problema - meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria<br />

meteorologiuri raketa gamoiyeneba atmosferos sxvadasxva fenebSi mimdinare<br />

proceseb<strong>is</strong> Sesaxeb monacemTa Sesagroveblad. magaliTad ozon<strong>is</strong> Semcvelob<strong>is</strong><br />

gansazRvra. raketaze sxva xelsawyoebTan erTad damagrebulia telemetruli s<strong>is</strong>tema,<br />

rol<strong>is</strong> saSualebiTac xdeba monacemeb<strong>is</strong> gadmogzavna dedamiwaze. yovel anaTvls Tan<br />

axlavs monacemebi Tavad raket<strong>is</strong> Sesaxeb am moment<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>: simaRle, siCqare da<br />

aCqareba.<br />

davuSvaT gvaqvs monacemTa faili, romelic Seicavs informacias ionosferos<br />

gamosakvleved gaSvebuli orsafexuriani (two-stage) meteorologiuri raket<strong>is</strong><br />

simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> Sesaxeb. viciT, rom raket<strong>is</strong> pirveli safexur<strong>is</strong><br />

sawvavi daiwva 35 wamSi, r<strong>is</strong> Semdegac raket<strong>is</strong> siCqarem miaRwia 1 250 metrs wamSi.<br />

am<strong>is</strong> Semdeg 2 wuT<strong>is</strong> ganmavlobaSi raketa ganicd<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>ufal vardnas da aRwevs<br />

ionosferos dabal fenebs 100 kolometr<strong>is</strong> simaRleze. am dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> gravitacia<br />

Seanelebs raket<strong>is</strong> siCqares 100 metr/wamamde. am<strong>is</strong> Semdeg irTveba meore safexur<strong>is</strong><br />

sawvav<strong>is</strong> meqanizmi, romelic gamoiwvevs raket<strong>is</strong> aCqarebas. igi gaiWreba ionosferos<br />

maRal fenebSi. unda avagoT mrudi failSi Cawerili monacemeb<strong>is</strong> mixedviT, raTa<br />

SevadaroT <strong>is</strong>ini Teriulad gaTvlil traeqtorias.<br />

1. amocan<strong>is</strong> dasma


12<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

avagoT raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong>, da aCqareb<strong>is</strong> mrudi, failidan wakiTxul<br />

monacemTa mixedviT.<br />

2. INPUT/OUTPUT aRwera<br />

cxrili Seicavs monacemebs raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> mniSvnelobebs<br />

dro<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i momentusaTv<strong>is</strong>.<br />

dro [wm] simaRle [m*10 5 ] siCqare [m/wm] aCqareba[m/wm 2 ]<br />

10 0 500 42<br />

20 0.1100 895 40<br />

30 0.2500 1245 10<br />

40 0.3400 1250 -9<br />

50 0.4200 1147 -10<br />

60 0.5300 1046 -10<br />

70 0.6200 920 -10<br />

80 0.6900 824 -10<br />

90 0.7500 711 -10<br />

100 0.8300 609 -10<br />

110 0.9200 501 -10<br />

120 0.9900 400 -10<br />

130 1.0300 286 -10<br />

140 1.0700 190 -10<br />

150 1.1300 90 -5<br />

160 1.1500 264 30<br />

170 1.2100 741 56<br />

180 1.3000 1381 78<br />

190 1.3700 2141 94<br />

200 1.6100 3195 118<br />

210 2.0000 3791 19<br />

220 2.3500 3811 -10<br />

230 2.7600 3698 -10<br />

240 3.3000 3560 -10<br />

nax 7.6 naxazze warmodgenilia gansaxilveli amocan<strong>is</strong> INPUT/OUTPUT diagrama,<br />

romelic gviCvenebs, rom sawy<strong>is</strong>i monacemebi fail<strong>is</strong> saxiTaa mocemuli, xolo Sedagad<br />

unda miviRoT monacemTa mixedviT agebuli grafikebi.


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 13<br />

nax 7.6. I/O diagrama<br />

3. saxeldaxelo amoxsna<br />

radgan am amocanaSi arafers ar viTvliT, gamosaTvlelic araferia. magram SegviZlia<br />

amoviRoT failidan ramdenime monacemi da miRebuli Sedeg<strong>is</strong> mixedviT gavakeToT<br />

daskvna.<br />

4. <strong>MATLAB</strong> amoxsna<br />

<strong>MATLAB</strong> mravalferovani <strong>grafikuli</strong> SesaZleblobeb<strong>is</strong> gamo aseTi grafikeb<strong>is</strong> ageba<br />

martivad xdeba. avagoT wiri da Semdeg davsvaT wertilTa Sesabam<strong>is</strong>i aRniSvnebi.


14<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

3.5 x 105 Sound rocket Altitude<br />

3<br />

2.5<br />

Altitude, m<br />

2<br />

1.5<br />

1<br />

0.5<br />

0<br />

0 50 100 150 200 250<br />

Time, s<br />

nax 7.7. meteorologiuri raket<strong>is</strong> simaRle<br />

<br />

Th<strong>is</strong> program generates plots of the altitude,<br />

velocity, and acceleration of sounding rocket<br />

<br />

clear; clc;<br />

load rocket.dat<br />

time=rocket(:,1);<br />

alt=rocket(:,2);<br />

vel=rocket(:,3);<br />

acc=rocket(:,4);<br />

<br />

These commands generate and label<br />

a plot of the altitude data<br />

<br />

plot(time,alt,time,alt,'o'),...<br />

title('Sound rocket Altitude'),...<br />

xlabel('Time, s'),...<br />

ylabel('Altitude, m'),...<br />

grid<br />

pause<br />

<br />

These commands generate and label<br />

a plot of the velocity data


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 15<br />

<br />

plot(time,vel,time,vel,'o'),...<br />

title('Sounding rocket Velocity'),...<br />

xlabel('Time, s'),...<br />

ylabel('Velocity, m/s')<br />

text(140,200,'second dtage')<br />

grid<br />

pause<br />

<br />

These commands generate and label<br />

a plot of the acceleration data<br />

<br />

plot (time,acc,time,acc,'o')<br />

title('Sounding rocket Altitude and Acceleration'),...<br />

xlabel('Time, m'),...<br />

ylabel('Acceleration, (m/s^2)')<br />

text(140,0,'second dtage')<br />

grid<br />

nax 7.8.<br />

meteorologiuri raket<strong>is</strong> siCqare


16<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

nax 7.9. meteorologiuri raket<strong>is</strong> aCqareba<br />

5. Semowmeba<br />

monacemebi Cawerilia failSi rocket.dat. 7.7 – 7.9 naxazze warmodgenilia Sedegad<br />

miRebuli grafikebi meteorologiuri raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />

Sesabam<strong>is</strong>ad. siCqar<strong>is</strong> grafikidan kargad Cans, rom Tavdapirvelad igi izrdeba,<br />

pirveli safexur<strong>is</strong> sawvav<strong>is</strong> dawv<strong>is</strong> Semdeg – TandaTan klebulobs, xolo roca meore<br />

safexur<strong>is</strong> sawvavi iwyebs wvas, <strong>is</strong>ev momatebas iwyebs. aCqareb<strong>is</strong> grafikidan advilad<br />

SeamCnevT aCqarebas, romelic gamowveulia pirveli safexur<strong>is</strong> da meore safexur<strong>is</strong><br />

gamo. sawvav<strong>is</strong> amowurv<strong>is</strong> stadiaSi orive SemTxvevaSi raket<strong>is</strong> aCqareba –9.5 m/wm-ia,<br />

rac gravitaciiT gamowveuli Tav<strong>is</strong>ufali vardn<strong>is</strong> aCqarebaa. nax. 7.8 da 7.9 text<br />

brZaneb<strong>is</strong> saSualebiT mivuTiTeT meore safexur<strong>is</strong> dasawy<strong>is</strong><strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i wertili<br />

grafikze.<br />

4.7 samganzomilebiani grafiki<br />

<strong>MATLAB</strong> –Si samganzomilebiani grafik<strong>is</strong> sxvadasxva gza arsebobs. SesaZlebelia<br />

avagoT badura (mesh) zedapiri samganzomilebian sivrceSi. SegviZlia aseT zedapirs<br />

SevxedoT grafikulad neb<strong>is</strong>mieri mimarTulebidan, SegviZlia ganvsazRvroT RerZeb<strong>is</strong><br />

gradacia. samganzomilebiani zedapiri SeiZleba avagoT rogorc zedapir<strong>is</strong> konturi<br />

sxvadasxva WrilSi. samganzonmilebiani grafik<strong>is</strong> yvela forma mniSvnelovan<br />

informacias iZleva samganzomilebian monacemTa analiz<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 17<br />

4.7.1 badura zedapiri (mesh zedapiri)<br />

mesh zedapiri aigeba matric<strong>is</strong> saxiT warmodgenili monacemeb<strong>is</strong> safuZvelze.<br />

matric<strong>is</strong> TiToeuli elementi Sesabameba wertils badeze.<br />

im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom SevqmnaT monacemebi samganzomilebiani zedapir<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, pirvel rigSi<br />

ganvsazRvravT damoukidebeli cvladeb<strong>is</strong> x da y sidideeb<strong>is</strong> mwkrivs, Semdeg<br />

gamoviTvliT z sidideebs, romelic x da y –s funqciaa da warmoadgens<br />

samganzomilebian zedapirs. x da y <strong>is</strong>e avirCevT, rom maTi mniSvnelobebi Tanabrad<br />

iyos ganawilebuli x-y sibrtyeze. magaliTad, davuSvaT gvinda avagoT funqcia<br />

f<br />

2 2<br />

( x,<br />

y)<br />

z 1<br />

x y<br />

<strong>is</strong>e, rom 0.5<br />

x 0. 5 da 0.5<br />

y 0. 5<br />

es funqcia warmoadgens erTeulovani radius<strong>is</strong> mqone sferos zedapir<strong>is</strong> gantoleb<strong>is</strong><br />

saxecvlilebas:<br />

x<br />

2<br />

y<br />

2<br />

z<br />

2<br />

1<br />

radgan f(x,y) iyenebs kvadratuli fesv<strong>is</strong> mxolod dadebiT mniSvnelobebs, igi am<br />

funqci<strong>is</strong> mxolod zeda naxevars warmoadgens. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom avagoT<br />

samganzomilebiani zedapiri Semdegnairad unda moviqceT:<br />

for m = 1:11<br />

x = (m-6)*0.1;<br />

for n = 1:11<br />

y = (n-6)*0.1;<br />

z(m,n) = sqrt(abs(1 - x.^2 - y.^2));<br />

end<br />

end<br />

mesh(z),...<br />

title('3-D Plot')<br />

grid


18<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

nax 7.10.<br />

sferos nawil<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />

z veqtor<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong> meore gzac arsebobs. vsargeblobT brZanebiT meshgrid, roml<strong>is</strong><br />

argumentebi x da y veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobebia. igi awarmoebs 2 masivs x da y<br />

mniSvnelobeb<strong>is</strong> mixedviT. sferos zemoTaRwerili nawili asec SegviZlia avagoT:<br />

[X,Y]= meshgrid(-0.5:0.1:0.5,-0.5:0.1:0.5);<br />

Z=sqrt(abs(1-X.^2-Y.^2));<br />

mesh(Z)<br />

grid<br />

SeiZleba samganzomilebiani grafik<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong>as saWiro iyos agebul zedapirs raime<br />

garkveuli mimarTulebidan SevxedoT. xedv<strong>is</strong> mimarTuleba gan<strong>is</strong>azRvreba gradusebSi<br />

gamoxatuli azimut<strong>is</strong>a (horizontaluri) da simaRl<strong>is</strong>(vertikaluri) mixedviT.<br />

azimuti = 0, simaRle = 0 Seesabameba matric<strong>is</strong> qveda marjvena kuTxe. azimut<strong>is</strong><br />

dadebiTi mimarTuleba saaT<strong>is</strong> <strong>is</strong>r<strong>is</strong> sawinaaRmdego mimarTulebaa, z ReZ<strong>is</strong> gaswvriv.<br />

dadebiTi simaRleebi gviCvenebs zedapirs zemodan, uaryofiTi – qvemodan.<br />

Tu ar vuTiTbT xedv<strong>is</strong> kuTxes maSin mas aqvs (default) mniSvneloba azimuti –37.5<br />

gradusi da simaRle 30 gradusi nax 7.10. xedv<strong>is</strong> kuTxe gan<strong>is</strong>azRvreba rogorc mesh<br />

brZaneb<strong>is</strong> meore argumenti mesh(x, [–37.5, 0]). magaliTad, nax 7.11 xedv<strong>is</strong> kuTxea [–<br />

37.5, 0]


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 19<br />

nax 7.11. sferos nawili. xedv<strong>is</strong> kuTxe (-37.5, 0)<br />

nax 7.12 naxazze grafiki naCvenebia mimarTulebidan: [-37.5, -30)


20<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

nax 7.12. sferos nawili 30 gradusiani simaRlidan<br />

savarjiSo<br />

aage mesh zedapiri, romelic gan<strong>is</strong>azRvreba Semdegi formuliT. vidre aagebdeT.<br />

SeecadeT warmoidginoT, rogori iqneba igi.<br />

2 2<br />

1. f ( x,<br />

y)<br />

1<br />

x y for 0 x 0.5 and for 0 y 0. 5<br />

2 2<br />

2. f ( x,<br />

y)<br />

1<br />

x y for 0.5 x 0.5 and for 0.5 y 0. 5<br />

2 2<br />

3. f ( x,<br />

y)<br />

1<br />

x y for 0.5 x 0 and for 0 y 0. 5<br />

2 2<br />

4. f ( x,<br />

y)<br />

1<br />

x y for 1<br />

x 1 and for 1<br />

y 1<br />

4.7.2 konturuli grafiki<br />

simaRleeb<strong>is</strong> (elevation) ruqa Seicavs wireb<strong>is</strong> jgufs, romlebic aerTeben erTnair<br />

simaRleze myof wertilebs. Tu dedamiw<strong>is</strong> fizikur ruqaze aseTi wirebiT SevaerTebT<br />

zRv<strong>is</strong> donidan erTiYsimaRl<strong>is</strong> mqone wertilebs, SegviZlia vimsjeloT maTi realuri<br />

simaRl<strong>is</strong> Sesaxeb. aseTi tip<strong>is</strong> ruqebs konturuls uwodeben. <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> saSualebiT<br />

matric<strong>is</strong> saxiT mocemuli zedapir<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> SegviZlia avagoT msgavsi konturuli<br />

gamosaxuleba. am<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> arsebobs brZaneba contour:<br />

contour(z)<br />

contour(z,n)<br />

contour(z,v)<br />

agebs z matriciT mocemuli zedapir<strong>is</strong> konturs.<br />

konturuli wireb<strong>is</strong> raodenoba da maTi mniSvnelobebi<br />

avtomatrad SeirCeva <strong>MATLAB</strong> –<strong>is</strong> mier. naxaz<strong>is</strong> zeda<br />

marcxena kuTxe Seesabameba sidides mdebareobaSi z(1,1)<br />

agebs z matriciT gansazRvruli zedapir<strong>is</strong> n don<strong>is</strong><br />

konturs<br />

agebs z matriciT gansazRvruli zedapir<strong>is</strong> konturul<br />

gamosaxulebas konturuli wirebiT, romelTa doneebi<br />

mocemulia v veqtor<strong>is</strong> saxiT


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 21<br />

nax 7.13. grafiki zedapir<strong>is</strong> 5 sxvadasxva don<strong>is</strong> konturiT<br />

am brZanebas SesaZloa hqondes argumentebi, romlebic gansazRvravs konturTa dones<br />

da RerZeb<strong>is</strong> masStabirebas. Semdegi brZanebebi agebs sferuli zedapir<strong>is</strong> 7.13 grafiks:<br />

[X,Y]= meshgrid(-0.5:0.1:0.5,-0.5:0.1:0.5);<br />

Z=sqrt(abs(1-X.^2-Y.^2));<br />

contour(Z,5),...<br />

title('Contour of Sphere')<br />

Tu am brZanebebs gavuSvebT ax<strong>is</strong>(‘square’) brZaneb<strong>is</strong> Semdeg miviRebT nax 7.14.


22<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

nax 7.14. sferos zedapir<strong>is</strong> konturi RerZeb<strong>is</strong> kvadratuli TanafardobiT<br />

problema: terrain navigation topografiuli gazomvebi?????<br />

terrain navigation ZiriTadi komponentia d<strong>is</strong>tanciurad marTvadi obieqteb<strong>is</strong> warmoebaSi.<br />

aseTebia magaliTad roboti, upiloto TviTmfrinavi da raketa, TviTmarTvadi<br />

wyalqveSa xomaldi da sxva. am mowyobilobebs bortze gaaCniaT kompiuteri,<br />

romelSic Setanilia informacia im garemos Sesaxeb, sadac obieqti moZraobs. viciT<br />

ra dro<strong>is</strong> neb<strong>is</strong>mier momentSi obieqt<strong>is</strong> mdebareoba SesaZlebelia SeirCes<br />

daniSnuleb<strong>is</strong> adgilamde m<strong>is</strong>asvleli optimaluri gza. roca daniSnuleb<strong>is</strong> adgili<br />

Seicvleba, kompiuteri mimarTavs informacias garemos Sesaxeb da gamoiTvl<strong>is</strong> axal<br />

mimarTulebas.<br />

kompiuteruli programa, romelic aseT s<strong>is</strong>temebs marTavs, winaswar gamoicdeba<br />

sxvadasxvagvar topografiul pirobebSi. monacemTa bazebSi arsebibs dedamiwiasa Tu<br />

okean<strong>is</strong> fsker<strong>is</strong> Sesaxeb topografiuli informacia. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> rom gan<strong>is</strong>azRvros<br />

gasavleli gz<strong>is</strong> sirTule saWiroa gan<strong>is</strong>azRvros pikeb<strong>is</strong> raodenoba. piki es ar<strong>is</strong><br />

wertili, romel<strong>is</strong> simaRlec yvelaze metia m<strong>is</strong> irgvliv wertileb<strong>is</strong> mimarT.<br />

dawereT programa, romelic waikiTxavs topografiul monacemebs failidan da<br />

dabeWdavs pikeb<strong>is</strong> mdebareobas sakoordinato badeze. aseve dabeWdavs samganzomilebian<br />

mesh da konturul grafiks failSi arsebuli monacemeb<strong>is</strong> safuZvelze.


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 23<br />

1. amocan<strong>is</strong> dasma<br />

dgansazRvreT pikeb<strong>is</strong> raodenoba da mdebareoba falSi Cawerili monacemeb<strong>is</strong><br />

safuZvelze.<br />

2. INPUT/OUTPUT aRwera<br />

nax 7.17 Seicavs INPUT/OUTPUT diagramas. diagramidan Cans, rom sawy<strong>is</strong>i monacemebi<br />

warmodgenilia fail<strong>is</strong> saxiT, xolo Sedegi – pikeb<strong>is</strong> mdebareoba cxril<strong>is</strong> saxiT da<br />

monacemTa safuZvelze agebuli konturuli grafiki.<br />

nax 7.15. I/O diagrama<br />

3. saxeldaxelo amoxsna<br />

davuSvaT zedapiri dayofilia 6 8 kvadratad da gazomilia TiToeuli maTgan<strong>is</strong><br />

simaRle. monacemebi Cawerilia matric<strong>is</strong> saxiT:<br />

25<br />

59<br />

63<br />

23<br />

21<br />

34<br />

21<br />

50<br />

32<br />

45<br />

43<br />

30<br />

37<br />

32<br />

30<br />

27<br />

34<br />

38<br />

38<br />

39<br />

36<br />

28<br />

28<br />

35<br />

40<br />

45<br />

42<br />

48<br />

32<br />

30<br />

27<br />

25<br />

39<br />

39<br />

40<br />

42<br />

48<br />

49<br />

25<br />

30<br />

31<br />

31<br />

31<br />

32<br />

32<br />

33<br />

44<br />

35<br />

pik<strong>is</strong> wertileb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebi xazgasmulia, <strong>is</strong>e, rom pikeb<strong>is</strong><br />

mdebareobebi Seesabameba matric<strong>is</strong> elementebs (2,5), (4,2), (4,4), da (5,6).<br />

4. <strong>MATLAB</strong> amoxsna<br />

pikeb<strong>is</strong> Zieba gul<strong>is</strong>xmobs bad<strong>is</strong> mxolod Sida wertilebs. kid<strong>is</strong> wertili ar<br />

SeiZleba CaiTvalos pikad imitom, rom ar viciT m<strong>is</strong>i yvela mezobeli wertil<strong>is</strong><br />

mniSvneloba. ganvixiloT simaRle wertilSi, romelic Seesabameba monacems elevation<br />

(m,n). m<strong>is</strong>i mosazRvre mdebareobebi naCvenebia nax 7.16 amdenad, elevant(m,n) piki iqneba<br />

im SemTxvevaSi, Tu Tu sruldeba pirobaebi:<br />

elevation(m,n) > elevation(m,n-1)<br />

elevation(m,n) > elevation(m-1,n)<br />

elevation(m,n) > elevation(m,n+1)


24<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

elevation(m,n) > elevation(m+1,n)<br />

nax 7.16. elevtion(m,n) mezobeli wertileb<strong>is</strong> mdebareobebi<br />

program<strong>is</strong> dawer<strong>is</strong>as viyenebT erTmaneTSi Calagebuli for cikl<strong>is</strong> operators.<br />

Th<strong>is</strong> program reads the elevation data for<br />

a land grid and determines the peaks.<br />

It also ganarates a contour plot<br />

<br />

load elevant.dat<br />

elevation = elevant;<br />

<br />

Identify rhe peaks.<br />

<br />

[rows, cols] = size(elevation);<br />

for m=2:rows-1<br />

for n=2:cols-1<br />

if (elevation(m,n)>elevation(m,n-1)&...<br />

elevation(m,n)>elevation(m-1,n)&...<br />

elevation(m,n)>elevation(m,n+1)&...<br />

elevation(m,n)>elevation(m+1,n))<br />

fprintf('Peak at (%6.0f, %6.0f) \n',m,n)<br />

end<br />

end<br />

end<br />

<br />

Generate plot<br />

<br />

contour(elevation),...<br />

title('Elevation Data')<br />

5. Semowmeba<br />

SevamowmoT programa zemoT ganxiluli monacemeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, romelic Cawerilia failSi<br />

elevant.dat<br />

pikeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> miviRebT:<br />

Peak at ( 2, 5)


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 25<br />

Peak at ( 4, 2)<br />

Peak at ( 4, 4)<br />

Peak at ( 5, 6)<br />

rogorc mosalodneli iyo, xolo Sesabam<strong>is</strong>i grafiki mocemulia nax 7.17-ze.<br />

nax 7.17. topografiul monacemTa konturuli grafiki<br />

am TavSi mimovixileT <strong>MATLAB</strong> <strong>grafikuli</strong> brZanebebi. x-y grafiki, romelic yvelaze<br />

xSirad gamoiyeneba. <strong>MATLAB</strong> saSualebas iZleva gamoviyenoT m<strong>is</strong>i rogorc wrfivi,<br />

aseve logariTmuli forma. aseve sasargeblo da saWiroa erTidaimave grafikul<br />

fanjaraSi ramdenime grafik<strong>is</strong> ageba maTi erTmaneTTan Sedareb<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT.<br />

mraval amocanaSi farTod iyeneben samganzomilebian monacemebs, romlebic SegviZlia<br />

avagoT <strong>MATLAB</strong>-Si rogorc samganzomilebiani zedapiri.<br />

4.8 brZanebebi da fiunqciebi<br />

ax<strong>is</strong><br />

bar<br />

clc<br />

akontrolebs RerZeb<strong>is</strong> masStabs<br />

agebs bar grafiks<br />

asufTavebs brZanebaTa fanjaras


26<br />

clf<br />

contour<br />

ginput<br />

grid<br />

gtext<br />

hold<br />

home<br />

loglog<br />

mesh<br />

meshgrid<br />

plot<br />

polar<br />

print<br />

semilogx<br />

semilogy<br />

shg<br />

stairs<br />

subplot<br />

text<br />

title<br />

xlabel<br />

ylabel<br />

surf<br />

surfc<br />

shading<br />

colormap<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

asufTavebs grafikul fanjaras<br />

agebs konturul grafiks<br />

iRebs koordinatebs <strong>grafikuli</strong> fanjridan<br />

grafiks umatebs sakoordinato bades<br />

saSualebas gvaZlevs CavweroT teqsti uSualod<br />

grafikul fanjaraSi<br />

tovebs momdinare grafiks grafikul fanjaraSi<br />

brZanebeb<strong>is</strong> fanjaraSi kursori gadaaqvs home<br />

mdebareobaSi<br />

agebs log-log grafiks<br />

aagebs samganzomilebian mesh grafiks<br />

awarmoebs veqtorebs sakoordinato badiaTv<strong>is</strong><br />

agebs wrfiv x-y grafiks<br />

agebs polarul grafiks<br />

beWdavs maRali garCev<strong>is</strong> grafiks<br />

agebs logariTmul-wrfiv grafiks<br />

agebs wrfiv-logariTmul graiks<br />

ekranze gamoyavs <strong>grafikuli</strong> fanjara<br />

agebs safexurovan (stair) grafiks<br />

dayofa grafikul fanjaras ramdenime qvefanjarad<br />

Cawers miTiTebul teqsts grafikul gamonasaxSi<br />

grafiks Tavze waawers saTaurs<br />

daawers miTiTebul aRniSvnas x RerZs<br />

daawers miTiTebul aRniSvnas y RerZs<br />

agebs zedapir<strong>is</strong> ferad, parametrul gamosaxulebas<br />

igive surf magram umatebs grafiks Sesabam<strong>is</strong> konturul<br />

gamosaxulebas<br />

akontrolebs zedapirze fereb<strong>is</strong> sigluves(shading)<br />

gansazRvravs ferTa gams (diapazons)<br />

problemebi<br />

1-13 problemebi dakavSirebulia am TavSi ganxilul amocanebTan, xolo 14 – 22 sxva<br />

amocanebs ukavSirdeba.<br />

meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria. es amocanebi dakavSirebulia am TavSi<br />

ganxilul problemasTan meteorologiuri raket<strong>is</strong> (zond<strong>is</strong>) Sesaxeb.<br />

1. aageT siCqar<strong>is</strong> wrfiv – logariTmuli grafiki. SeadareT igi igigve monacemeb<strong>is</strong><br />

wrfiv grafiks<br />

2. aageT aCqareb<strong>is</strong> wrfiv – logariTmuli grafiki. SeadareT igi igive monacemeb<strong>is</strong><br />

wrfiv grafiks.<br />

3. aageT simaRl<strong>is</strong>a da siCqar<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT<br />

naxazze, xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke<br />

naxazze ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 27<br />

4. aageT simaRl<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT<br />

naxazze, xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke<br />

naxazze ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?<br />

5. aageT siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT naxazze,<br />

xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke naxazze<br />

ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?<br />

6. waawereT teqsti rimelic uCvenebs pirveli etap<strong>is</strong> sawvav<strong>is</strong> amowurv<strong>is</strong> moments<br />

siCqar<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong> grafikze.<br />

7. aCqareb<strong>is</strong> grafikze aRniSneT <strong>is</strong> intervalebi, roca igi gamowveulia mxolod<br />

gravitaciiT.<br />

topografiuli (reliefuri) navigacia<br />

8. Secvale am problemasTan dakvSirebiT Sedgenili programa <strong>is</strong>e, rom rom<br />

dabeWdos pikeb<strong>is</strong> raodenoba reliefur badeze (elevation grid)<br />

9. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom man dabeWdos pikeb<strong>is</strong> nacvlad (Rrmuleb<strong>is</strong>)<br />

mezobeli wertileb<strong>is</strong> mimarT yvelaze naklebi simaRl<strong>is</strong> mqone wertileb<strong>is</strong><br />

mdebareoba badeze<br />

10. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom mogvces badeze umaRlesi da udablesi weril<strong>is</strong><br />

mdebareoba da mniSvneloba.<br />

11. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom mogvces simaRleTa bad<strong>is</strong> saSualo simaRle.<br />

12. davuSvaT wertilebs Sor<strong>is</strong> manZili vertikaluri da horizontaluri<br />

mimarTulebiT 100 futia, ipoveT futebSi gamosaxuli yoveli pik<strong>is</strong> mdebareoba<br />

bad<strong>is</strong> zeda marcxena kuTx<strong>is</strong> mimarT.<br />

13. davuSvaT wertilebs Sor<strong>is</strong> manZili vertikaluri da horizontaluri<br />

mimarTulebiT 100 futia, ipoveT futebSi gamosaxuli yoveli pik<strong>is</strong> mdebareoba<br />

bad<strong>is</strong> qveda marcxena kuTx<strong>is</strong> mimarT.<br />

logariTmuli grafiki. mraval gamoyenebiT amocanaSi gvWirdeba eqsperimentuli<br />

anaTvleb<strong>is</strong> aReba, romelic Semdeg maTemetikurad unda aRvweroT, ganvsazRvroT<br />

gantoleba, romelic miRebul monacemebs asaxavs, ase vTqvaT SevqmnaT proces<strong>is</strong><br />

maTematikuri modeli. magaliTad, Tu avageT x-y grafiki da Cans, rom igi axlosaa<br />

wrfesTan, SegviZlia SevafasoT m<strong>is</strong>i daxr<strong>is</strong> kuTxe da RerZebTan gadakveT<strong>is</strong><br />

wertilebi da am<strong>is</strong> mixedviT davweroT wrf<strong>is</strong> gantoleba. gantoleba iqneba<br />

mocemul monacemTa modeli.<br />

14. ganvixiloT Semdegi maCvenebliani gantoleba:<br />

2x<br />

y 310<br />

Tu x garkveul mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong> gamoviTvliT y mniSvnelobebs da avagebT x-y<br />

wrfiv-logariTmul grafiks, wertilebi wrfeze ganlagdebian. amaSi rom davrwmundeT<br />

aviRoT orive mxar<strong>is</strong> logariTmi:<br />

es gantoleba wrfivia x da<br />

log10 y 2x<br />

log10<br />

3<br />

log y -Tv<strong>is</strong>. <strong>MATLAB</strong> saSualebiT aageT<br />

10<br />

y<br />

2<br />

310<br />

x


28<br />

<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />

gamosaxuleb<strong>is</strong> wrfivi da wrfiv-ligariTmuli grafiki. SeafaseT daxra da y RerZ<strong>is</strong><br />

gadakveT<strong>is</strong> wretili. daxra daxloebiT 2 unda iyos, xolo y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong><br />

wertili log 10<br />

3 -<strong>is</strong> toli.<br />

15. davuSvaT gaqvT eqsperiment<strong>is</strong> Sedegad miRebul monacemTa mwkrivi, aageT m<strong>is</strong>i<br />

wrfiv-logariTmuli grafiki da daaxloebiT wrfe miiReT. ra tip<strong>is</strong> gantoleba<br />

SeiZleba ganvixiloT aseTi monacemeb<strong>is</strong> modelad? rogor gamoiTvliT<br />

gantoleb<strong>is</strong> mudmivebs?<br />

16. ganvixiloT Semdegi gantoleba:<br />

3<br />

y 5x<br />

Tu avagebT am gantoleb<strong>is</strong> logariTmul-logariTmul grafiks, miviRebT wrfes.<br />

imitom, rom Tu aviRebT gantoleb<strong>is</strong> orive mxar<strong>is</strong> logariTms, miviRebT:<br />

log10 y 3log10<br />

x log10<br />

5<br />

es gantoleba ki wrfes warmoadgens log<br />

10<br />

x da log<br />

10<br />

y -Tv<strong>is</strong>. <strong>MATLAB</strong> saSualebiT<br />

3<br />

aageT y 5x gantoleb<strong>is</strong> wrfivi da logariTmul-logariTmuli grafiki. am<br />

ukanasknek<strong>is</strong> mixedviT SeafaseT daxra da y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong> wertili. daxra<br />

daaxloebiT 3 –<strong>is</strong> toli unda miiRoT, y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong> wertili ki daaxloebiT<br />

log 10<br />

5 - toli.<br />

17. davuSvaT gaqvT eqsperiment<strong>is</strong> Sedegad miRebul monacemTa mwkrivi, aageT m<strong>is</strong>i<br />

logariTmul-logariTmuli grafiki da daaxloebiT wrfe miiReT. ra tip<strong>is</strong><br />

gantoleba SeiZleba ganvixiloT aseTi monacemeb<strong>is</strong> modelad? rogor<br />

gamoiTvliT gantoleb<strong>is</strong> mudmivebs?<br />

funqcia sinc . es funqcia sainteresoa Tav<strong>is</strong>i form<strong>is</strong> gamo. mas agreTve didi<br />

mniSvneloba aqvs cifruli signal<strong>is</strong> damuSavebaSi. funqcia aRiwereba formuliT:<br />

f ( x,<br />

y)<br />

sin c(<br />

r)<br />

sin( r)<br />

/ r<br />

sadac r (x,y) wertil<strong>is</strong> manZilia koordinatTa saTavidan. saTaveSi funqci<strong>is</strong><br />

mniSvneloba 1-<strong>is</strong> tolia (am funqcias, form<strong>is</strong> gamo, xSirad ‘sombreros’ uwodeben).<br />

18. SeqmeniT kvadratuli matrica, roml<strong>is</strong> zoma iqneba (11 11), romelic Seicavs<br />

sinc funqci<strong>is</strong> mniSvnelobebs intervalSi 10 x 10, 10<br />

y 10 . aageT<br />

miRebuli zedapir<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki.<br />

19. me-18 amocanaSi ganxiluli zedapir<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> aageT konturuli grafiki.<br />

20. aageT me-18 amocanaSi ganxiluli sinc funqci<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />

xedv<strong>is</strong> kuTxiT zedapir<strong>is</strong> qvemodan<br />

21. aageT me-18 amocanaSi ganxiluli sinc funqci<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />

xedv<strong>is</strong> kuTxiT daxriloba = 0 gradusi.<br />

22. aageT sinc funqci<strong>is</strong> konturuli grafiki konturebiT doneebze: 0.1, 0.2, 0.3,<br />

0.4, 05.


4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 29

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!