4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu
4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu
4 MATLAB-is grafikuli SesaZleblobebi - ieeetsu
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 1<br />
dedamiwa kosmosidan ( gadaRebulia Apollo 17 kosmosuri xomaldidan)<br />
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong><br />
problema: globaluri cvlileb<strong>is</strong> prognozi<br />
biosfero <strong>is</strong> garemoa, sadac sicocxle arsebobs. dedamiw<strong>is</strong> biosfero moicavs<br />
atmosferos, hidrosferos – zRvebsa da okeaneebs da liTosferos – dedamiw<strong>is</strong><br />
qerq<strong>is</strong> nawils. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> rom Sev<strong>is</strong>wavloT biosferoSi mimdinare fizikuri<br />
procesebi, kargad unda gaverkveT uamrav wvrilman detalSi, rogorica<br />
magaliTad, naxSirorJang<strong>is</strong> mimoqceva atmosferosa da okeaneSi, ozon<strong>is</strong> safar<strong>is</strong><br />
Sesusteba, qimiuri da energetikuli procesebiT gamowveuli klimaturi<br />
cvlilebebi. saWiro minacemeb<strong>is</strong> Sesagroveblad gamoiyeneba meteorologiuri<br />
raketa, roml<strong>is</strong> saSualebiT xerxdeba dedamiw<strong>is</strong> atmosfros zeda feneb<strong>is</strong> kvleva.<br />
atmosferos sxadasxva fen<strong>is</strong> gavl<strong>is</strong>as raket<strong>is</strong> cxvirze damagrebuli<br />
telemetruli s<strong>is</strong>tema gadmoscems monacemebs dedamiwaze. dagrovili monacemebi<br />
SemdgomSi kompiuter<strong>is</strong> saSualebiT muSavdeba.<br />
Sesavali<br />
Sesavali<br />
4.1 X-Y grafik<strong>is</strong> ageba<br />
4.2 polaruli grafik<strong>is</strong> ageba<br />
4.3 BAR da Stairs grafiki<br />
4.4 <strong>grafikuli</strong> ofciebi<br />
problema: meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria<br />
4.5 samganzomilebiani grafiki<br />
grafik<strong>is</strong> ageba saSualebas gvaZlevs SevamowmoT da gavaanalizoT monacemebi.<br />
<strong>MATLAB</strong> -s gaCnia mZlavri <strong>grafikuli</strong> saSualebebi. Tu Se<strong>is</strong>wavliT maT, saSualeba<br />
geqnebaT martivad aagoT sxvadasxva format<strong>is</strong> grafiki, rogoricaa x – y grafiki,<br />
polaruli, Bar da konturuli, samganzomilebiani grafiki. am TavSi ganvixilavT<br />
<strong>MATLAB</strong> –<strong>is</strong> grafikul brZanebebs da maT mravalferovan SesaZleblobebs
2<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
4.1 X –Y grafiki<br />
ganvixiloT X – Y grafiki, romelic yvelaze xSirad gamoiyeneba. monacemebi, romelTa<br />
mixedviTac grafiks vagebT, Cveulbriv monacemTa fail<strong>is</strong> saxiTaa warmodgenili an<br />
miiReba kompiuteruli programiT gaTval<strong>is</strong>winebuli gamoTvlebiT, romelic iZleva<br />
Sesabam<strong>is</strong> x da y veqtorebs. sazogadod vTvliT, rom x Seesabameba damoukidebel<br />
cvlads, xolo y masze damokidebul cvlads. y mniSvnelobebi SesaZloa gamoTvlili<br />
iqnas rogorc x –<strong>is</strong> funqcia. SesaZloa orive sidide miRebuli iyos eqsperiment<strong>is</strong><br />
Sedegad.<br />
koordinatTa marTkuTxa s<strong>is</strong>tema (dekart<strong>is</strong>)<br />
sxvadasxva amocanebSi viyenebT monacemebs romelTa warmodgena SesaZlebelia rogorc<br />
koordinatTa marTkuTxa, <strong>is</strong>e polarul s<strong>is</strong>temaSi. koordinatTa marTkuTxa s<strong>is</strong>temaSi<br />
wertil<strong>is</strong> adgili gan<strong>is</strong>azRvreba manZiliT saTavidan horizontaluri da<br />
vertikaluri RerZeb<strong>is</strong> gaswvriv nax 7.1. grafik<strong>is</strong> asagebad koordinatTa polarul<br />
s<strong>is</strong>temaSi gvWirdeba polaruli monacemebi – manZili koordinatTa saTavidan da<br />
kuTxe nax 7.2. jer ganvixiloT grafik<strong>is</strong> ageba koordinatTa marTkuTxa, dekart<strong>is</strong><br />
s<strong>is</strong>temaSi, Semdeg polarul s<strong>is</strong>temaSi. vidre warmogidgenT brZanebebs grafik<strong>is</strong><br />
asagebad, mimovixiloT ukve ganxiluli brZanebebi romlebic naxazs ukeTebs saTaurs<br />
da RerZebs Sesabam<strong>is</strong> warweras daurTavs. grafiks dausrulebeli saxe aqvs Tu ar<br />
Seicavs amgvar informacias. xSirad grafiks davurTavT sakoordinato bades, radgan<br />
igi aadvilebs im sidideTa Sefasebas, roml<strong>is</strong> mixedviTac igi aigeba.<br />
nax 7.1.<br />
koordinatTa marTkuTxa - dekart<strong>is</strong> s<strong>is</strong>tema
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 3<br />
nax 7.2. koordinatTa polaruli s<strong>is</strong>tema<br />
Labels (warwera RerZebze)<br />
title(‘text’)<br />
xlabel(‘text’)<br />
ylabel<br />
text(x,y,’text’)<br />
text(x,y, ‘text’,’sc’)<br />
gtext(‘text’)<br />
grid<br />
grafiks gaukeTebs saTaurs<br />
x-RerZ<strong>is</strong> qvemoT waawers brWyalebSi moTavsebul teqsts<br />
y-RerZ<strong>is</strong> gaswvriv waawers brWyalebSi moTavsebul<br />
teqsts<br />
brWyalebSi Caweril teqsts waawers grafiks wertilSi,<br />
roml<strong>is</strong> koordinatebia x,y mocemuli grafik<strong>is</strong> RerZeb<strong>is</strong><br />
mixedviT, Tu x ,y veqtorebia, warweras gaakeTebs yovel<br />
wertilSi<br />
brWyalebSi Caweril teqsts waawers grafiks wertilSi,<br />
roml<strong>is</strong> koordinatebia x,y <strong>is</strong>e, rom qveda marcxena<br />
kuTx<strong>is</strong> koordinatebia (0,0), zeda marjvenasi ki (1,1)<br />
waawers teqsts grafikze im wertilSi, romelsac<br />
mauziT an klaviatur<strong>is</strong> <strong>is</strong>rebiT mivuTiTebT<br />
daitans grafikze sakoordinato bades<br />
4.1.1 brZaneba plot<br />
szogadod roca am brZanebiT vagebT grafiks, igul<strong>is</strong>xmeba, rom x da y RerZebi<br />
dayofilia Tanatol intrvalebad. aseT grafikul operacias wrfivs uwodeben.<br />
zogjer SeiZleba saWiro iyos logariTmuli gradacia erT-erT an orive RerZze. 10<br />
fuZiani logariTmuli gradacia moxerxebulia, roca cvlad<strong>is</strong> mniSvnelobebi Zalian<br />
farTo diapazonSia gansazRvruli.<br />
<strong>MATLAB</strong> brZanebebi wrfivi da logariTmuli gradaci<strong>is</strong> grafikeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> Semdegia:<br />
plot(x,y)<br />
semilogx(x,y)<br />
semilogy(,y)<br />
loglog(x,y)<br />
agebs x,y sidideb<strong>is</strong> wrfiv grafiks x – damoukidebeli<br />
cvladia, y masze damokiebuli<br />
agebs grafiks logariTmuli gradaciiT x –Tv<strong>is</strong> da<br />
wrfiviT y –Tv<strong>is</strong>.<br />
agebs grafiks logariTmuli gradaciiT y –Tv<strong>is</strong> da<br />
wrfiviT x –Tv<strong>is</strong>.<br />
agebs x,y grafiks logariTmuli gradaciiT orive
4<br />
cvladiaTv<strong>is</strong><br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
mniSvnelovania gavixsenoT, rom nul<strong>is</strong> toli an nulze naklebi sidid<strong>is</strong> logariTmi<br />
ar arsebobs, amitom Tu monacemebi, romlebic unda avagoT semilog an loglog<br />
brZanebiT, Seicavs uaryofiT an nul<strong>is</strong> tol mniSvnelobebs, <strong>MATLAB</strong> migviTiTebs<br />
Secdomaze da gvamcnobs, rom es mniSvnelobebi gamotovebuli iqneba grafik<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong><br />
dros.<br />
Tu x an y grafikul brZanebebSi matricaa, maSin grafiki aigeba matric<strong>is</strong> TiToeuli<br />
striqon<strong>is</strong> an svet<strong>is</strong> mimarT erTidaigive grafikze.<br />
Tu x da y erTnairi zom<strong>is</strong> matricebia, aigeba x matric<strong>is</strong> yoveli sveti y Sesabam<strong>is</strong>i<br />
svet<strong>is</strong> mimarT.<br />
TiToeul am brZanebaTagans SeiZleba hqondes erTi argumenti. am SemTxvevaSi x<br />
veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobebi aigeba <strong>is</strong>eTi y veqtor<strong>is</strong> mimarT, roml<strong>is</strong> elementebia x<br />
mniSvnelobaTa Sesabam<strong>is</strong>i indeqsi.<br />
gavixsenoT, rom meore TavSi avageT TviTmfrinav<strong>is</strong> fren<strong>is</strong> traeqtori<strong>is</strong><br />
mniSvnelobebi lift (amwevi Zal<strong>is</strong>) koeficient<strong>is</strong> mimarT. nax 7.3 –ze warmodgenilia am<br />
mniSvnelobaTa grafikebi wrfivi, semilogx, semilogy da loglog brZanebebiT:<br />
nax 7.3.<br />
wrfivi da logariTmuli grafikebi
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 5<br />
pirveli maTgani warmoadgens wrfiv grafiks:<br />
plot(x,y),...<br />
title('Wind Tunnel Data (Linear)'),...<br />
xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />
ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />
grid<br />
gavixsenoT, rom x veqtor<strong>is</strong> ramdenime mniSvneloba uaryofiTia, amitom <strong>MATLAB</strong><br />
brZanebaTa fanjaraSi logariTmuli gradaci<strong>is</strong> SemTxvevaSi miviRebT Sesabam<strong>is</strong><br />
Setyobinebas:<br />
Warning: Negative data ignored.<br />
im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom ufro TvalsaCino grafiki SevarCioT sasurvelia avagoT Cveni<br />
monacebi sxvadasxva brZanebaTa gamoyenebiT.<br />
savarjiSo<br />
SeadgineT 100 elementiani x veqtori 0 dan bijiT 0,5 da gamoiTvaleT Sesabam<strong>is</strong>i y<br />
rogorc x –<strong>is</strong> funqcia:<br />
y = 5x 2<br />
1. aageT am monacemTa wrfivi grafiki<br />
2. aageT am monacemTa grafiki logariTmuli gradaciiT x-<strong>is</strong> mimarT<br />
3. aageT am monacemTa grafiki logariTmuli gradaciiT y-<strong>is</strong> mimarT<br />
4. aageT am monacemTa loglog grafiki<br />
5. SeadareT grafikebi erTmaneTs aRwereT TiToeul<strong>is</strong> upiratesoba da nakli<br />
4.2 polaruli grafiki<br />
zogjer mocemuli gvaqvs polaruli koordinatebi – sidide da Sesabam<strong>is</strong>i kuTxe,<br />
magaliTad vzomavT sinaTl<strong>is</strong> intensivobas wyaros irgvliv. SegviZlia informacia<br />
warmovadginoT rogorc raime fiqsirebuli ReZ<strong>is</strong> mimarT aTvlili kuTxe da<br />
intensivoba am mimarTulebiT. aseTi monacemebi ufro TvalsaCino suraTs mogvcems Tu<br />
avagebT polarul grafiks. polaruli grafiki aseve TvalsaCinodD warmogvidgens<br />
kompleqsur ricxvebs.<br />
4.2.1 polaruli koordinatebi<br />
wertili koordinatTa polarul s<strong>is</strong>temaSi gansazRvrulia ori sididiT – kuTxe <br />
da moduli. kuTx<strong>is</strong> mniSvnelobebi xSirad mocemulia rogorc sidideebi 0 da 2<br />
radians Sor<strong>is</strong> (0 – 360 0 ). moduli dadebiTi ricxvia da warmoadgens manZils<br />
koordinatTa saTavidan am wertilamde mocemuli mimarTulebiT.
6<br />
4.2.2 brZaneba polar<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
<strong>MATLAB</strong> –Si polaruli grafiki aigeba brZanebiT polar. m<strong>is</strong>i argumentebia kuTxe ()<br />
da moduli (r), manZili.<br />
polar(theta,r)<br />
es brZaneba aagebs polarul grafiks kuTx<strong>is</strong>a da<br />
Sesabam<strong>is</strong>i modul<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>-r<br />
Tu romelime argumentTagani matricaa, maSin veqtori aigeba matric<strong>is</strong> sveteb<strong>is</strong> an<br />
striqoneb<strong>is</strong> mimarT, erTdroulad miviRebT imden mruds, ramdeni striqonic (svetic)<br />
Sed<strong>is</strong> matricaSi.<br />
Tu orive argumenti erTnairi zom<strong>is</strong> matricaa, erTi maTgan<strong>is</strong> svetebi aigeba meor<strong>is</strong><br />
Sesabam<strong>is</strong>i sveteb<strong>is</strong> mimarT.<br />
davuSvaT gvinda avagoT mrudi wrewir<strong>is</strong> wertileb<strong>is</strong>a zrdadi radiusiT. SevqmniT<br />
veqtors , roml<strong>is</strong> elementebia radianebSi gamosaxuli kuTxe 0 dan 2-mde. SevqmnaT<br />
veqtori r, roml<strong>is</strong> elementebi iqnebs radiuseb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebi 0 dan 1-<br />
mde. nax 7.4 Seicavs grafiks, romelic aigeba brZanebaTa Semdegi mwkriviT:<br />
theta = 0:2*pi/100:2*pi;<br />
r = theta/(2*pi);<br />
polar(theta,r),...<br />
title('Polar Plot'),...<br />
grid
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 7<br />
nax 7.4. polaruli grafiki wre zrdadi radiusiT<br />
4.3 marTkuTxa/polaruli gardaqmna<br />
xSirad saWiroa monacemebi koordinatTa erTi s<strong>is</strong>temdan meoreSi gadaviyvanoT.<br />
trigonometri<strong>is</strong> gamoyenebiT aseTi transformacia gamo<strong>is</strong>axeba formulebiT:<br />
polaruli koordinateb<strong>is</strong> gadayvana marTkuTxa s<strong>is</strong>emaSi:<br />
x r sin<br />
y r cos<br />
marTkuTxa koordinateb<strong>is</strong> gadayvana polarul s<strong>is</strong>temaSi:<br />
r <br />
x<br />
2<br />
y<br />
2<br />
1<br />
y <br />
® tan <br />
x <br />
tangens<strong>is</strong> Sebrunebuli sidid<strong>is</strong> gamoTvl<strong>is</strong>as sifrTxilea saWiro, rom sworad<br />
SevarCioT kuTx<strong>is</strong> mniSvneloba. Tu <strong>MATLAB</strong>-s iyenebT am gardaqmn<strong>is</strong><br />
gansaxorcieleblad, SegiZliaT Tavi daizRvioT atan2 funqci<strong>is</strong> gamoyenebiT.<br />
savarjiSo<br />
gdaiyvaneT mocemuli wertilebi koordinatTa marTkuTxadan polarul s<strong>is</strong>temaSi:<br />
1. (3, -2)<br />
2. (0, -1)<br />
3. (-2,0)<br />
4. (0.5, 1)<br />
gadaiyvaneT Semdegi wertilebi polarulidan marTkuTxa s<strong>is</strong>temaSi:<br />
5. (, 1)<br />
6. (/2, 0)<br />
7. (2.3, 0.5)<br />
8. (0.5, 0.5)<br />
4.4 bar da stairs grafikebi
8<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
nax 7.5 warmoadgens bar da stairs grafikebs, agebuls aerodinamikuri gvirab<strong>is</strong><br />
eqsperiment<strong>is</strong> monacemeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, romelic ukve ramdenimejer Segvxvda ganxilul<br />
magaliTebSi.<br />
bar(y)<br />
bar(x,y)<br />
stairs(y)<br />
stairs(x,y)<br />
aagebs bar grafiks y mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong><br />
aagebs bar grafiks y veqtor<strong>is</strong> elementeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> im<br />
mniSvnelobebze, romelic mocemulia x veqtor<strong>is</strong> saxiT<br />
aagebs stair grafiks y veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong>.<br />
aagebs stair grafiks y veqtor<strong>is</strong> elementeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> im<br />
mniSvnelobebze, romelic mocemulia x veqtor<strong>is</strong> saxiT<br />
subplot(2,1,1), bar(y)<br />
title('Wind Tunnel Data (Linear)'),...<br />
xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />
ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />
grid<br />
subplot(2,1,2),stairs(y)<br />
title('Wind Tunnel Data (semilogx)'),...<br />
xlabel('Flight Path Angle, degrees'),...<br />
ylabel('Coefficient of Lift'),...<br />
grid
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 9<br />
nax 7.5.<br />
bar da stairs grafikebi<br />
4.5 <strong>grafikuli</strong> ofciebi<br />
<strong>MATLAB</strong> Seicavs sxvadasxva ofciebs grafik<strong>is</strong> gasaformeblad, gasaumjobeseblad.<br />
ganvixiloT zogierTi maTTgani, romelic SemdgonSi xSirad gamogvadgeba.<br />
4.5.1 ramdenime mrud<strong>is</strong> ageba erTidaigive naxazze<br />
arsebobs erTidaigive naxazze ramdenime mrud<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong> sami gza. erT-erTi maTgania:<br />
plot brZaneb<strong>is</strong> argumentad aviRoT matricebi.<br />
meore gzaa plot brZanebas mivceT ramdenime argumenti, magaliTad:<br />
plot(x,y,w,z)<br />
sadac x, y, w, z veqtorebia. roca am brZanebas mivcemT, <strong>MATLAB</strong> aagebs orive grafiks<br />
erT naxazze (erT grafikul fanjaraSi). am meTod<strong>is</strong> upiratesoba <strong>is</strong>aa, rom saWiro<br />
araa wertileb<strong>is</strong> raodenoba erTmaneTs emTxveodes. <strong>MATLAB</strong> avtomaturad SearCevs<br />
maTTv<strong>is</strong> wir<strong>is</strong> gansxvavebul formas da fers.<br />
mesame gza erTidaigive naxazze sxvadasxva monacemTa ageb<strong>is</strong>a xorcieldeba brZanebiT<br />
hold. es brZaneba inarCunebs grafikul fanjaras aqtiur mdgomareobaSi da yoveli<br />
Semdgomi <strong>grafikuli</strong> brZaneba axal grafiks umatebs mas, hold brZaneb<strong>is</strong> xelmeored<br />
micema Sewyvets am process.<br />
4.5.2 wir<strong>is</strong> da aRniSvn<strong>is</strong> stili<br />
brZaneba plot(x,y) awarmoebs wir<strong>is</strong> agebas, romelic aerTebs x da y veqtorebiT<br />
mocemul wertilebs. SesaZlebelia airCioT da miuTiToT wir<strong>is</strong> forma (wyvetili,<br />
wertilovani da wyvetilwertilovani) da feri. SegiZliaT wiriT sulac ar<br />
SeaerToT wertilebi. asTeT SemTxvevaSi mxolod veqtorebiT gansazRvruli<br />
wertilebi aRiniSneba naxazze. SegviZlia mivuTiToT aRniSvna wertil<strong>is</strong> adgilze:<br />
varskvlavi, wre, samkuTxedi da sxva. Semdegi cxrili Seicavs wir<strong>is</strong>a da wertil<strong>is</strong><br />
aRniSvneb<strong>is</strong> mravalferovan arCevans:<br />
wir<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli wertil<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli<br />
uwyveti - wertili .<br />
wyvetili -- plusi +<br />
wertilovani : varskvlavi *<br />
wyvetil-wertilovani -. wre O<br />
x - aRniSvna<br />
x<br />
sailustraciod mogvyavs magaliTi. brZaneba uwyveti wiriT aerTebs wertilebs,<br />
romelTa koordinatebi warmodgenili x da y veqtoreb<strong>is</strong> saxiT da Semdeg dasvams am<br />
wirze Sesabam<strong>is</strong> wertilebs aRniSvniT x:<br />
plot(x, y, x, y, ’x’)<br />
garda am<strong>is</strong>a, SegiZliaT SearCioT da miuTiToT wir<strong>is</strong> feri Semdegi cxril<strong>is</strong><br />
mixedviT:
10<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
wir<strong>is</strong> tipi ganmsazRvreli<br />
wiTeli<br />
r<br />
mwvane<br />
g<br />
lurji<br />
b<br />
TeTri<br />
w<br />
uxilavi<br />
i<br />
Semdegi brZaneba uwyveti lurji wiriT aerTebs wertilebs, romelTa koordinatebi<br />
warmodgenili x da y veqtoreb<strong>is</strong> saxiT da Semdeg dasvams am wirze Sesabam<strong>is</strong><br />
wertilebs wiTeli fer<strong>is</strong> x niSniT:<br />
plot(x, y, ‘b’, x, y, ‘xr’)<br />
4.5.3 gradacia<br />
<strong>MATLAB</strong> avtomaturad irCevs RerZeb<strong>is</strong> gradacias. magram SesaZlebelia mivuTiToT<br />
RerZeb<strong>is</strong> sazRvrebi brZanebiT ax<strong>is</strong>:<br />
ax<strong>is</strong><br />
ax<strong>is</strong>(v)<br />
ax<strong>is</strong>(‘square’)<br />
ax<strong>is</strong>(‘normal’)<br />
es brZaneba grafikul fanjaraze ‘gayinavs’ RerZeb<strong>is</strong><br />
arsebul gradacias, avtomatur reJimSi dasabruneblad<br />
igive brZanebas vimeorebT<br />
v 4 elementiani veqtoria, romelic Seicavs gradaci<strong>is</strong><br />
sidideebs [xmin, xmax, ymin, ymax]<br />
gansazRvravs RerZeb<strong>is</strong> Tanafardobas (kvadratuli)<br />
gansazRvravs RerZeb<strong>is</strong> Tanafardobas (normaluri)<br />
es brZanebebi gansakuTrebiT sasargebloa sxvadasxva gradaciiT(scaling) agebuli<br />
naxazeb<strong>is</strong> Sesadareblad.<br />
4.5.4 brZaneba subplot<br />
brZaneba subplot saSualebas gvaZlevs <strong>grafikuli</strong> fanjara davyoT ramdenime<br />
qvefanjarad. nax 7.3 da nax 7.5 Seqmnilia am brZaneb<strong>is</strong> gamoyenebiT. subplot gaaCnia 3<br />
argumenti subplot (m n p), m,n gansazRvravs ramden qvefanjradaa dayofili <strong>grafikuli</strong><br />
fabjara da ra rigiT, xolo p miuTiTebs romel fanjaraSi aigos mocemuli grafiki.<br />
fanjrebi danomrilia marcxnidan marjvniv, zemodan qvemoT. magaliTad Semdegi<br />
brZanebebi gansazRvravs, rom <strong>grafikuli</strong> fanjara dayofilia or qvefanjarad – zeda<br />
da qveda, xolo mocemuli grafiki aigeba zeda fanjaraSi:<br />
subplot(211), plot(x,y)<br />
4.6 ekran<strong>is</strong> kontroli<br />
rogorc viciT <strong>MATLAB</strong>-s ori ZiriTadi fanjara aqvs brZanebaTa fanjara da<br />
<strong>grafikuli</strong> fanjara Semdegi brZanebebi saSualebas gvaZlevs SevarCioT da<br />
gavasufTaoT fanjara:<br />
shg<br />
neb<strong>is</strong>mieri klaviSi<br />
ekranze gamoiyvans grafikul fanjaras<br />
daabrunebs ekranze brZanebaTa famjaras
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 11<br />
clc<br />
clf<br />
home<br />
asufTavebs brZanebaTa fanjaras<br />
asufTavebs grafikul fanjaras<br />
asufTavebs brZanebaTa fanjar<strong>is</strong> xilul nawils ekranze<br />
da kursori gadad<strong>is</strong> brZanebaTa fanjar<strong>is</strong> zeda marcxena<br />
kuTxeSi<br />
4.6.1 brZaneba ginput<br />
es brZaneba saSualebas gvaZlevs aviRoT koordinatebi pirdapir <strong>grafikuli</strong><br />
fanjaridan mauz<strong>is</strong> an <strong>is</strong>riani klaviSeb<strong>is</strong> saSualebiT:<br />
[x,y]=ginput<br />
[x,y]=ginput(n)<br />
saSualebas gvaZlevs SevarCioT wertilTa SeuzRudavi<br />
raodenoba <strong>grafikuli</strong> fanjaridan mauz<strong>is</strong> an klaviSeb<strong>is</strong><br />
saSualebiT. Seiqmneba x, y veqtorebi koordinatTa<br />
Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebiT. brZaneb<strong>is</strong> moqmedebas wyvets<br />
klaviSi return key<br />
saSualebas gvaZlevs SevarCioT n wertili <strong>grafikuli</strong><br />
fanjaridan mauz<strong>is</strong> an klaviSeb<strong>is</strong> saSualebiT. Seiqmneba<br />
x, y veqtorebi koordinatTa Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebiT.<br />
brZaneb<strong>is</strong> moqmedebas wyvets klaviSi return key<br />
4.6.2 grafik<strong>is</strong> dabeWdva<br />
print<br />
dabeWdavs maRali garCev<strong>is</strong> grafiks printerze, an<br />
Seinaxavs mas rogorc .pdf fails d<strong>is</strong>kze.<br />
problema - meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria<br />
meteorologiuri raketa gamoiyeneba atmosferos sxvadasxva fenebSi mimdinare<br />
proceseb<strong>is</strong> Sesaxeb monacemTa Sesagroveblad. magaliTad ozon<strong>is</strong> Semcvelob<strong>is</strong><br />
gansazRvra. raketaze sxva xelsawyoebTan erTad damagrebulia telemetruli s<strong>is</strong>tema,<br />
rol<strong>is</strong> saSualebiTac xdeba monacemeb<strong>is</strong> gadmogzavna dedamiwaze. yovel anaTvls Tan<br />
axlavs monacemebi Tavad raket<strong>is</strong> Sesaxeb am moment<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>: simaRle, siCqare da<br />
aCqareba.<br />
davuSvaT gvaqvs monacemTa faili, romelic Seicavs informacias ionosferos<br />
gamosakvleved gaSvebuli orsafexuriani (two-stage) meteorologiuri raket<strong>is</strong><br />
simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> Sesaxeb. viciT, rom raket<strong>is</strong> pirveli safexur<strong>is</strong><br />
sawvavi daiwva 35 wamSi, r<strong>is</strong> Semdegac raket<strong>is</strong> siCqarem miaRwia 1 250 metrs wamSi.<br />
am<strong>is</strong> Semdeg 2 wuT<strong>is</strong> ganmavlobaSi raketa ganicd<strong>is</strong> Tav<strong>is</strong>ufal vardnas da aRwevs<br />
ionosferos dabal fenebs 100 kolometr<strong>is</strong> simaRleze. am dro<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> gravitacia<br />
Seanelebs raket<strong>is</strong> siCqares 100 metr/wamamde. am<strong>is</strong> Semdeg irTveba meore safexur<strong>is</strong><br />
sawvav<strong>is</strong> meqanizmi, romelic gamoiwvevs raket<strong>is</strong> aCqarebas. igi gaiWreba ionosferos<br />
maRal fenebSi. unda avagoT mrudi failSi Cawerili monacemeb<strong>is</strong> mixedviT, raTa<br />
SevadaroT <strong>is</strong>ini Teriulad gaTvlil traeqtorias.<br />
1. amocan<strong>is</strong> dasma
12<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
avagoT raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong>, da aCqareb<strong>is</strong> mrudi, failidan wakiTxul<br />
monacemTa mixedviT.<br />
2. INPUT/OUTPUT aRwera<br />
cxrili Seicavs monacemebs raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> mniSvnelobebs<br />
dro<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i momentusaTv<strong>is</strong>.<br />
dro [wm] simaRle [m*10 5 ] siCqare [m/wm] aCqareba[m/wm 2 ]<br />
10 0 500 42<br />
20 0.1100 895 40<br />
30 0.2500 1245 10<br />
40 0.3400 1250 -9<br />
50 0.4200 1147 -10<br />
60 0.5300 1046 -10<br />
70 0.6200 920 -10<br />
80 0.6900 824 -10<br />
90 0.7500 711 -10<br />
100 0.8300 609 -10<br />
110 0.9200 501 -10<br />
120 0.9900 400 -10<br />
130 1.0300 286 -10<br />
140 1.0700 190 -10<br />
150 1.1300 90 -5<br />
160 1.1500 264 30<br />
170 1.2100 741 56<br />
180 1.3000 1381 78<br />
190 1.3700 2141 94<br />
200 1.6100 3195 118<br />
210 2.0000 3791 19<br />
220 2.3500 3811 -10<br />
230 2.7600 3698 -10<br />
240 3.3000 3560 -10<br />
nax 7.6 naxazze warmodgenilia gansaxilveli amocan<strong>is</strong> INPUT/OUTPUT diagrama,<br />
romelic gviCvenebs, rom sawy<strong>is</strong>i monacemebi fail<strong>is</strong> saxiTaa mocemuli, xolo Sedagad<br />
unda miviRoT monacemTa mixedviT agebuli grafikebi.
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 13<br />
nax 7.6. I/O diagrama<br />
3. saxeldaxelo amoxsna<br />
radgan am amocanaSi arafers ar viTvliT, gamosaTvlelic araferia. magram SegviZlia<br />
amoviRoT failidan ramdenime monacemi da miRebuli Sedeg<strong>is</strong> mixedviT gavakeToT<br />
daskvna.<br />
4. <strong>MATLAB</strong> amoxsna<br />
<strong>MATLAB</strong> mravalferovani <strong>grafikuli</strong> SesaZleblobeb<strong>is</strong> gamo aseTi grafikeb<strong>is</strong> ageba<br />
martivad xdeba. avagoT wiri da Semdeg davsvaT wertilTa Sesabam<strong>is</strong>i aRniSvnebi.
14<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
3.5 x 105 Sound rocket Altitude<br />
3<br />
2.5<br />
Altitude, m<br />
2<br />
1.5<br />
1<br />
0.5<br />
0<br />
0 50 100 150 200 250<br />
Time, s<br />
nax 7.7. meteorologiuri raket<strong>is</strong> simaRle<br />
<br />
Th<strong>is</strong> program generates plots of the altitude,<br />
velocity, and acceleration of sounding rocket<br />
<br />
clear; clc;<br />
load rocket.dat<br />
time=rocket(:,1);<br />
alt=rocket(:,2);<br />
vel=rocket(:,3);<br />
acc=rocket(:,4);<br />
<br />
These commands generate and label<br />
a plot of the altitude data<br />
<br />
plot(time,alt,time,alt,'o'),...<br />
title('Sound rocket Altitude'),...<br />
xlabel('Time, s'),...<br />
ylabel('Altitude, m'),...<br />
grid<br />
pause<br />
<br />
These commands generate and label<br />
a plot of the velocity data
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 15<br />
<br />
plot(time,vel,time,vel,'o'),...<br />
title('Sounding rocket Velocity'),...<br />
xlabel('Time, s'),...<br />
ylabel('Velocity, m/s')<br />
text(140,200,'second dtage')<br />
grid<br />
pause<br />
<br />
These commands generate and label<br />
a plot of the acceleration data<br />
<br />
plot (time,acc,time,acc,'o')<br />
title('Sounding rocket Altitude and Acceleration'),...<br />
xlabel('Time, m'),...<br />
ylabel('Acceleration, (m/s^2)')<br />
text(140,0,'second dtage')<br />
grid<br />
nax 7.8.<br />
meteorologiuri raket<strong>is</strong> siCqare
16<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
nax 7.9. meteorologiuri raket<strong>is</strong> aCqareba<br />
5. Semowmeba<br />
monacemebi Cawerilia failSi rocket.dat. 7.7 – 7.9 naxazze warmodgenilia Sedegad<br />
miRebuli grafikebi meteorologiuri raket<strong>is</strong> simaRl<strong>is</strong>, siCqar<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong><br />
Sesabam<strong>is</strong>ad. siCqar<strong>is</strong> grafikidan kargad Cans, rom Tavdapirvelad igi izrdeba,<br />
pirveli safexur<strong>is</strong> sawvav<strong>is</strong> dawv<strong>is</strong> Semdeg – TandaTan klebulobs, xolo roca meore<br />
safexur<strong>is</strong> sawvavi iwyebs wvas, <strong>is</strong>ev momatebas iwyebs. aCqareb<strong>is</strong> grafikidan advilad<br />
SeamCnevT aCqarebas, romelic gamowveulia pirveli safexur<strong>is</strong> da meore safexur<strong>is</strong><br />
gamo. sawvav<strong>is</strong> amowurv<strong>is</strong> stadiaSi orive SemTxvevaSi raket<strong>is</strong> aCqareba –9.5 m/wm-ia,<br />
rac gravitaciiT gamowveuli Tav<strong>is</strong>ufali vardn<strong>is</strong> aCqarebaa. nax. 7.8 da 7.9 text<br />
brZaneb<strong>is</strong> saSualebiT mivuTiTeT meore safexur<strong>is</strong> dasawy<strong>is</strong><strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i wertili<br />
grafikze.<br />
4.7 samganzomilebiani grafiki<br />
<strong>MATLAB</strong> –Si samganzomilebiani grafik<strong>is</strong> sxvadasxva gza arsebobs. SesaZlebelia<br />
avagoT badura (mesh) zedapiri samganzomilebian sivrceSi. SegviZlia aseT zedapirs<br />
SevxedoT grafikulad neb<strong>is</strong>mieri mimarTulebidan, SegviZlia ganvsazRvroT RerZeb<strong>is</strong><br />
gradacia. samganzomilebiani zedapiri SeiZleba avagoT rogorc zedapir<strong>is</strong> konturi<br />
sxvadasxva WrilSi. samganzonmilebiani grafik<strong>is</strong> yvela forma mniSvnelovan<br />
informacias iZleva samganzomilebian monacemTa analiz<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>.
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 17<br />
4.7.1 badura zedapiri (mesh zedapiri)<br />
mesh zedapiri aigeba matric<strong>is</strong> saxiT warmodgenili monacemeb<strong>is</strong> safuZvelze.<br />
matric<strong>is</strong> TiToeuli elementi Sesabameba wertils badeze.<br />
im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom SevqmnaT monacemebi samganzomilebiani zedapir<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, pirvel rigSi<br />
ganvsazRvravT damoukidebeli cvladeb<strong>is</strong> x da y sidideeb<strong>is</strong> mwkrivs, Semdeg<br />
gamoviTvliT z sidideebs, romelic x da y –s funqciaa da warmoadgens<br />
samganzomilebian zedapirs. x da y <strong>is</strong>e avirCevT, rom maTi mniSvnelobebi Tanabrad<br />
iyos ganawilebuli x-y sibrtyeze. magaliTad, davuSvaT gvinda avagoT funqcia<br />
f<br />
2 2<br />
( x,<br />
y)<br />
z 1<br />
x y<br />
<strong>is</strong>e, rom 0.5<br />
x 0. 5 da 0.5<br />
y 0. 5<br />
es funqcia warmoadgens erTeulovani radius<strong>is</strong> mqone sferos zedapir<strong>is</strong> gantoleb<strong>is</strong><br />
saxecvlilebas:<br />
x<br />
2<br />
y<br />
2<br />
z<br />
2<br />
1<br />
radgan f(x,y) iyenebs kvadratuli fesv<strong>is</strong> mxolod dadebiT mniSvnelobebs, igi am<br />
funqci<strong>is</strong> mxolod zeda naxevars warmoadgens. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, rom avagoT<br />
samganzomilebiani zedapiri Semdegnairad unda moviqceT:<br />
for m = 1:11<br />
x = (m-6)*0.1;<br />
for n = 1:11<br />
y = (n-6)*0.1;<br />
z(m,n) = sqrt(abs(1 - x.^2 - y.^2));<br />
end<br />
end<br />
mesh(z),...<br />
title('3-D Plot')<br />
grid
18<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
nax 7.10.<br />
sferos nawil<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />
z veqtor<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong> meore gzac arsebobs. vsargeblobT brZanebiT meshgrid, roml<strong>is</strong><br />
argumentebi x da y veqtor<strong>is</strong> mniSvnelobebia. igi awarmoebs 2 masivs x da y<br />
mniSvnelobeb<strong>is</strong> mixedviT. sferos zemoTaRwerili nawili asec SegviZlia avagoT:<br />
[X,Y]= meshgrid(-0.5:0.1:0.5,-0.5:0.1:0.5);<br />
Z=sqrt(abs(1-X.^2-Y.^2));<br />
mesh(Z)<br />
grid<br />
SeiZleba samganzomilebiani grafik<strong>is</strong> ageb<strong>is</strong>as saWiro iyos agebul zedapirs raime<br />
garkveuli mimarTulebidan SevxedoT. xedv<strong>is</strong> mimarTuleba gan<strong>is</strong>azRvreba gradusebSi<br />
gamoxatuli azimut<strong>is</strong>a (horizontaluri) da simaRl<strong>is</strong>(vertikaluri) mixedviT.<br />
azimuti = 0, simaRle = 0 Seesabameba matric<strong>is</strong> qveda marjvena kuTxe. azimut<strong>is</strong><br />
dadebiTi mimarTuleba saaT<strong>is</strong> <strong>is</strong>r<strong>is</strong> sawinaaRmdego mimarTulebaa, z ReZ<strong>is</strong> gaswvriv.<br />
dadebiTi simaRleebi gviCvenebs zedapirs zemodan, uaryofiTi – qvemodan.<br />
Tu ar vuTiTbT xedv<strong>is</strong> kuTxes maSin mas aqvs (default) mniSvneloba azimuti –37.5<br />
gradusi da simaRle 30 gradusi nax 7.10. xedv<strong>is</strong> kuTxe gan<strong>is</strong>azRvreba rogorc mesh<br />
brZaneb<strong>is</strong> meore argumenti mesh(x, [–37.5, 0]). magaliTad, nax 7.11 xedv<strong>is</strong> kuTxea [–<br />
37.5, 0]
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 19<br />
nax 7.11. sferos nawili. xedv<strong>is</strong> kuTxe (-37.5, 0)<br />
nax 7.12 naxazze grafiki naCvenebia mimarTulebidan: [-37.5, -30)
20<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
nax 7.12. sferos nawili 30 gradusiani simaRlidan<br />
savarjiSo<br />
aage mesh zedapiri, romelic gan<strong>is</strong>azRvreba Semdegi formuliT. vidre aagebdeT.<br />
SeecadeT warmoidginoT, rogori iqneba igi.<br />
2 2<br />
1. f ( x,<br />
y)<br />
1<br />
x y for 0 x 0.5 and for 0 y 0. 5<br />
2 2<br />
2. f ( x,<br />
y)<br />
1<br />
x y for 0.5 x 0.5 and for 0.5 y 0. 5<br />
2 2<br />
3. f ( x,<br />
y)<br />
1<br />
x y for 0.5 x 0 and for 0 y 0. 5<br />
2 2<br />
4. f ( x,<br />
y)<br />
1<br />
x y for 1<br />
x 1 and for 1<br />
y 1<br />
4.7.2 konturuli grafiki<br />
simaRleeb<strong>is</strong> (elevation) ruqa Seicavs wireb<strong>is</strong> jgufs, romlebic aerTeben erTnair<br />
simaRleze myof wertilebs. Tu dedamiw<strong>is</strong> fizikur ruqaze aseTi wirebiT SevaerTebT<br />
zRv<strong>is</strong> donidan erTiYsimaRl<strong>is</strong> mqone wertilebs, SegviZlia vimsjeloT maTi realuri<br />
simaRl<strong>is</strong> Sesaxeb. aseTi tip<strong>is</strong> ruqebs konturuls uwodeben. <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> saSualebiT<br />
matric<strong>is</strong> saxiT mocemuli zedapir<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> SegviZlia avagoT msgavsi konturuli<br />
gamosaxuleba. am<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> arsebobs brZaneba contour:<br />
contour(z)<br />
contour(z,n)<br />
contour(z,v)<br />
agebs z matriciT mocemuli zedapir<strong>is</strong> konturs.<br />
konturuli wireb<strong>is</strong> raodenoba da maTi mniSvnelobebi<br />
avtomatrad SeirCeva <strong>MATLAB</strong> –<strong>is</strong> mier. naxaz<strong>is</strong> zeda<br />
marcxena kuTxe Seesabameba sidides mdebareobaSi z(1,1)<br />
agebs z matriciT gansazRvruli zedapir<strong>is</strong> n don<strong>is</strong><br />
konturs<br />
agebs z matriciT gansazRvruli zedapir<strong>is</strong> konturul<br />
gamosaxulebas konturuli wirebiT, romelTa doneebi<br />
mocemulia v veqtor<strong>is</strong> saxiT
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 21<br />
nax 7.13. grafiki zedapir<strong>is</strong> 5 sxvadasxva don<strong>is</strong> konturiT<br />
am brZanebas SesaZloa hqondes argumentebi, romlebic gansazRvravs konturTa dones<br />
da RerZeb<strong>is</strong> masStabirebas. Semdegi brZanebebi agebs sferuli zedapir<strong>is</strong> 7.13 grafiks:<br />
[X,Y]= meshgrid(-0.5:0.1:0.5,-0.5:0.1:0.5);<br />
Z=sqrt(abs(1-X.^2-Y.^2));<br />
contour(Z,5),...<br />
title('Contour of Sphere')<br />
Tu am brZanebebs gavuSvebT ax<strong>is</strong>(‘square’) brZaneb<strong>is</strong> Semdeg miviRebT nax 7.14.
22<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
nax 7.14. sferos zedapir<strong>is</strong> konturi RerZeb<strong>is</strong> kvadratuli TanafardobiT<br />
problema: terrain navigation topografiuli gazomvebi?????<br />
terrain navigation ZiriTadi komponentia d<strong>is</strong>tanciurad marTvadi obieqteb<strong>is</strong> warmoebaSi.<br />
aseTebia magaliTad roboti, upiloto TviTmfrinavi da raketa, TviTmarTvadi<br />
wyalqveSa xomaldi da sxva. am mowyobilobebs bortze gaaCniaT kompiuteri,<br />
romelSic Setanilia informacia im garemos Sesaxeb, sadac obieqti moZraobs. viciT<br />
ra dro<strong>is</strong> neb<strong>is</strong>mier momentSi obieqt<strong>is</strong> mdebareoba SesaZlebelia SeirCes<br />
daniSnuleb<strong>is</strong> adgilamde m<strong>is</strong>asvleli optimaluri gza. roca daniSnuleb<strong>is</strong> adgili<br />
Seicvleba, kompiuteri mimarTavs informacias garemos Sesaxeb da gamoiTvl<strong>is</strong> axal<br />
mimarTulebas.<br />
kompiuteruli programa, romelic aseT s<strong>is</strong>temebs marTavs, winaswar gamoicdeba<br />
sxvadasxvagvar topografiul pirobebSi. monacemTa bazebSi arsebibs dedamiwiasa Tu<br />
okean<strong>is</strong> fsker<strong>is</strong> Sesaxeb topografiuli informacia. im<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> rom gan<strong>is</strong>azRvros<br />
gasavleli gz<strong>is</strong> sirTule saWiroa gan<strong>is</strong>azRvros pikeb<strong>is</strong> raodenoba. piki es ar<strong>is</strong><br />
wertili, romel<strong>is</strong> simaRlec yvelaze metia m<strong>is</strong> irgvliv wertileb<strong>is</strong> mimarT.<br />
dawereT programa, romelic waikiTxavs topografiul monacemebs failidan da<br />
dabeWdavs pikeb<strong>is</strong> mdebareobas sakoordinato badeze. aseve dabeWdavs samganzomilebian<br />
mesh da konturul grafiks failSi arsebuli monacemeb<strong>is</strong> safuZvelze.
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 23<br />
1. amocan<strong>is</strong> dasma<br />
dgansazRvreT pikeb<strong>is</strong> raodenoba da mdebareoba falSi Cawerili monacemeb<strong>is</strong><br />
safuZvelze.<br />
2. INPUT/OUTPUT aRwera<br />
nax 7.17 Seicavs INPUT/OUTPUT diagramas. diagramidan Cans, rom sawy<strong>is</strong>i monacemebi<br />
warmodgenilia fail<strong>is</strong> saxiT, xolo Sedegi – pikeb<strong>is</strong> mdebareoba cxril<strong>is</strong> saxiT da<br />
monacemTa safuZvelze agebuli konturuli grafiki.<br />
nax 7.15. I/O diagrama<br />
3. saxeldaxelo amoxsna<br />
davuSvaT zedapiri dayofilia 6 8 kvadratad da gazomilia TiToeuli maTgan<strong>is</strong><br />
simaRle. monacemebi Cawerilia matric<strong>is</strong> saxiT:<br />
25<br />
59<br />
63<br />
23<br />
21<br />
34<br />
21<br />
50<br />
32<br />
45<br />
43<br />
30<br />
37<br />
32<br />
30<br />
27<br />
34<br />
38<br />
38<br />
39<br />
36<br />
28<br />
28<br />
35<br />
40<br />
45<br />
42<br />
48<br />
32<br />
30<br />
27<br />
25<br />
39<br />
39<br />
40<br />
42<br />
48<br />
49<br />
25<br />
30<br />
31<br />
31<br />
31<br />
32<br />
32<br />
33<br />
44<br />
35<br />
pik<strong>is</strong> wertileb<strong>is</strong> Sesabam<strong>is</strong>i mniSvnelobebi xazgasmulia, <strong>is</strong>e, rom pikeb<strong>is</strong><br />
mdebareobebi Seesabameba matric<strong>is</strong> elementebs (2,5), (4,2), (4,4), da (5,6).<br />
4. <strong>MATLAB</strong> amoxsna<br />
pikeb<strong>is</strong> Zieba gul<strong>is</strong>xmobs bad<strong>is</strong> mxolod Sida wertilebs. kid<strong>is</strong> wertili ar<br />
SeiZleba CaiTvalos pikad imitom, rom ar viciT m<strong>is</strong>i yvela mezobeli wertil<strong>is</strong><br />
mniSvneloba. ganvixiloT simaRle wertilSi, romelic Seesabameba monacems elevation<br />
(m,n). m<strong>is</strong>i mosazRvre mdebareobebi naCvenebia nax 7.16 amdenad, elevant(m,n) piki iqneba<br />
im SemTxvevaSi, Tu Tu sruldeba pirobaebi:<br />
elevation(m,n) > elevation(m,n-1)<br />
elevation(m,n) > elevation(m-1,n)<br />
elevation(m,n) > elevation(m,n+1)
24<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
elevation(m,n) > elevation(m+1,n)<br />
nax 7.16. elevtion(m,n) mezobeli wertileb<strong>is</strong> mdebareobebi<br />
program<strong>is</strong> dawer<strong>is</strong>as viyenebT erTmaneTSi Calagebuli for cikl<strong>is</strong> operators.<br />
Th<strong>is</strong> program reads the elevation data for<br />
a land grid and determines the peaks.<br />
It also ganarates a contour plot<br />
<br />
load elevant.dat<br />
elevation = elevant;<br />
<br />
Identify rhe peaks.<br />
<br />
[rows, cols] = size(elevation);<br />
for m=2:rows-1<br />
for n=2:cols-1<br />
if (elevation(m,n)>elevation(m,n-1)&...<br />
elevation(m,n)>elevation(m-1,n)&...<br />
elevation(m,n)>elevation(m,n+1)&...<br />
elevation(m,n)>elevation(m+1,n))<br />
fprintf('Peak at (%6.0f, %6.0f) \n',m,n)<br />
end<br />
end<br />
end<br />
<br />
Generate plot<br />
<br />
contour(elevation),...<br />
title('Elevation Data')<br />
5. Semowmeba<br />
SevamowmoT programa zemoT ganxiluli monacemeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong>, romelic Cawerilia failSi<br />
elevant.dat<br />
pikeb<strong>is</strong>aTv<strong>is</strong> miviRebT:<br />
Peak at ( 2, 5)
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 25<br />
Peak at ( 4, 2)<br />
Peak at ( 4, 4)<br />
Peak at ( 5, 6)<br />
rogorc mosalodneli iyo, xolo Sesabam<strong>is</strong>i grafiki mocemulia nax 7.17-ze.<br />
nax 7.17. topografiul monacemTa konturuli grafiki<br />
am TavSi mimovixileT <strong>MATLAB</strong> <strong>grafikuli</strong> brZanebebi. x-y grafiki, romelic yvelaze<br />
xSirad gamoiyeneba. <strong>MATLAB</strong> saSualebas iZleva gamoviyenoT m<strong>is</strong>i rogorc wrfivi,<br />
aseve logariTmuli forma. aseve sasargeblo da saWiroa erTidaimave grafikul<br />
fanjaraSi ramdenime grafik<strong>is</strong> ageba maTi erTmaneTTan Sedareb<strong>is</strong> Tvalsazr<strong>is</strong>iT.<br />
mraval amocanaSi farTod iyeneben samganzomilebian monacemebs, romlebic SegviZlia<br />
avagoT <strong>MATLAB</strong>-Si rogorc samganzomilebiani zedapiri.<br />
4.8 brZanebebi da fiunqciebi<br />
ax<strong>is</strong><br />
bar<br />
clc<br />
akontrolebs RerZeb<strong>is</strong> masStabs<br />
agebs bar grafiks<br />
asufTavebs brZanebaTa fanjaras
26<br />
clf<br />
contour<br />
ginput<br />
grid<br />
gtext<br />
hold<br />
home<br />
loglog<br />
mesh<br />
meshgrid<br />
plot<br />
polar<br />
print<br />
semilogx<br />
semilogy<br />
shg<br />
stairs<br />
subplot<br />
text<br />
title<br />
xlabel<br />
ylabel<br />
surf<br />
surfc<br />
shading<br />
colormap<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
asufTavebs grafikul fanjaras<br />
agebs konturul grafiks<br />
iRebs koordinatebs <strong>grafikuli</strong> fanjridan<br />
grafiks umatebs sakoordinato bades<br />
saSualebas gvaZlevs CavweroT teqsti uSualod<br />
grafikul fanjaraSi<br />
tovebs momdinare grafiks grafikul fanjaraSi<br />
brZanebeb<strong>is</strong> fanjaraSi kursori gadaaqvs home<br />
mdebareobaSi<br />
agebs log-log grafiks<br />
aagebs samganzomilebian mesh grafiks<br />
awarmoebs veqtorebs sakoordinato badiaTv<strong>is</strong><br />
agebs wrfiv x-y grafiks<br />
agebs polarul grafiks<br />
beWdavs maRali garCev<strong>is</strong> grafiks<br />
agebs logariTmul-wrfiv grafiks<br />
agebs wrfiv-logariTmul graiks<br />
ekranze gamoyavs <strong>grafikuli</strong> fanjara<br />
agebs safexurovan (stair) grafiks<br />
dayofa grafikul fanjaras ramdenime qvefanjarad<br />
Cawers miTiTebul teqsts grafikul gamonasaxSi<br />
grafiks Tavze waawers saTaurs<br />
daawers miTiTebul aRniSvnas x RerZs<br />
daawers miTiTebul aRniSvnas y RerZs<br />
agebs zedapir<strong>is</strong> ferad, parametrul gamosaxulebas<br />
igive surf magram umatebs grafiks Sesabam<strong>is</strong> konturul<br />
gamosaxulebas<br />
akontrolebs zedapirze fereb<strong>is</strong> sigluves(shading)<br />
gansazRvravs ferTa gams (diapazons)<br />
problemebi<br />
1-13 problemebi dakavSirebulia am TavSi ganxilul amocanebTan, xolo 14 – 22 sxva<br />
amocanebs ukavSirdeba.<br />
meteorologiuri raket<strong>is</strong> traeqtoria. es amocanebi dakavSirebulia am TavSi<br />
ganxilul problemasTan meteorologiuri raket<strong>is</strong> (zond<strong>is</strong>) Sesaxeb.<br />
1. aageT siCqar<strong>is</strong> wrfiv – logariTmuli grafiki. SeadareT igi igigve monacemeb<strong>is</strong><br />
wrfiv grafiks<br />
2. aageT aCqareb<strong>is</strong> wrfiv – logariTmuli grafiki. SeadareT igi igive monacemeb<strong>is</strong><br />
wrfiv grafiks.<br />
3. aageT simaRl<strong>is</strong>a da siCqar<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT<br />
naxazze, xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke<br />
naxazze ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 27<br />
4. aageT simaRl<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT<br />
naxazze, xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke<br />
naxazze ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?<br />
5. aageT siCqar<strong>is</strong> da aCqareb<strong>is</strong> grafiki erTidaigive RerZeb<strong>is</strong> mimarT, erT naxazze,<br />
xedavT raime informacias, romelic TvalsaCino ar iyo maTi calke naxazze<br />
ageb<strong>is</strong> SemTxvevaSi?<br />
6. waawereT teqsti rimelic uCvenebs pirveli etap<strong>is</strong> sawvav<strong>is</strong> amowurv<strong>is</strong> moments<br />
siCqar<strong>is</strong>a da aCqareb<strong>is</strong> grafikze.<br />
7. aCqareb<strong>is</strong> grafikze aRniSneT <strong>is</strong> intervalebi, roca igi gamowveulia mxolod<br />
gravitaciiT.<br />
topografiuli (reliefuri) navigacia<br />
8. Secvale am problemasTan dakvSirebiT Sedgenili programa <strong>is</strong>e, rom rom<br />
dabeWdos pikeb<strong>is</strong> raodenoba reliefur badeze (elevation grid)<br />
9. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom man dabeWdos pikeb<strong>is</strong> nacvlad (Rrmuleb<strong>is</strong>)<br />
mezobeli wertileb<strong>is</strong> mimarT yvelaze naklebi simaRl<strong>is</strong> mqone wertileb<strong>is</strong><br />
mdebareoba badeze<br />
10. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom mogvces badeze umaRlesi da udablesi weril<strong>is</strong><br />
mdebareoba da mniSvneloba.<br />
11. Secvale programa <strong>is</strong>e, rom mogvces simaRleTa bad<strong>is</strong> saSualo simaRle.<br />
12. davuSvaT wertilebs Sor<strong>is</strong> manZili vertikaluri da horizontaluri<br />
mimarTulebiT 100 futia, ipoveT futebSi gamosaxuli yoveli pik<strong>is</strong> mdebareoba<br />
bad<strong>is</strong> zeda marcxena kuTx<strong>is</strong> mimarT.<br />
13. davuSvaT wertilebs Sor<strong>is</strong> manZili vertikaluri da horizontaluri<br />
mimarTulebiT 100 futia, ipoveT futebSi gamosaxuli yoveli pik<strong>is</strong> mdebareoba<br />
bad<strong>is</strong> qveda marcxena kuTx<strong>is</strong> mimarT.<br />
logariTmuli grafiki. mraval gamoyenebiT amocanaSi gvWirdeba eqsperimentuli<br />
anaTvleb<strong>is</strong> aReba, romelic Semdeg maTemetikurad unda aRvweroT, ganvsazRvroT<br />
gantoleba, romelic miRebul monacemebs asaxavs, ase vTqvaT SevqmnaT proces<strong>is</strong><br />
maTematikuri modeli. magaliTad, Tu avageT x-y grafiki da Cans, rom igi axlosaa<br />
wrfesTan, SegviZlia SevafasoT m<strong>is</strong>i daxr<strong>is</strong> kuTxe da RerZebTan gadakveT<strong>is</strong><br />
wertilebi da am<strong>is</strong> mixedviT davweroT wrf<strong>is</strong> gantoleba. gantoleba iqneba<br />
mocemul monacemTa modeli.<br />
14. ganvixiloT Semdegi maCvenebliani gantoleba:<br />
2x<br />
y 310<br />
Tu x garkveul mniSvnelobaTaTv<strong>is</strong> gamoviTvliT y mniSvnelobebs da avagebT x-y<br />
wrfiv-logariTmul grafiks, wertilebi wrfeze ganlagdebian. amaSi rom davrwmundeT<br />
aviRoT orive mxar<strong>is</strong> logariTmi:<br />
es gantoleba wrfivia x da<br />
log10 y 2x<br />
log10<br />
3<br />
log y -Tv<strong>is</strong>. <strong>MATLAB</strong> saSualebiT aageT<br />
10<br />
y<br />
2<br />
310<br />
x
28<br />
<strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 4<br />
gamosaxuleb<strong>is</strong> wrfivi da wrfiv-ligariTmuli grafiki. SeafaseT daxra da y RerZ<strong>is</strong><br />
gadakveT<strong>is</strong> wretili. daxra daxloebiT 2 unda iyos, xolo y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong><br />
wertili log 10<br />
3 -<strong>is</strong> toli.<br />
15. davuSvaT gaqvT eqsperiment<strong>is</strong> Sedegad miRebul monacemTa mwkrivi, aageT m<strong>is</strong>i<br />
wrfiv-logariTmuli grafiki da daaxloebiT wrfe miiReT. ra tip<strong>is</strong> gantoleba<br />
SeiZleba ganvixiloT aseTi monacemeb<strong>is</strong> modelad? rogor gamoiTvliT<br />
gantoleb<strong>is</strong> mudmivebs?<br />
16. ganvixiloT Semdegi gantoleba:<br />
3<br />
y 5x<br />
Tu avagebT am gantoleb<strong>is</strong> logariTmul-logariTmul grafiks, miviRebT wrfes.<br />
imitom, rom Tu aviRebT gantoleb<strong>is</strong> orive mxar<strong>is</strong> logariTms, miviRebT:<br />
log10 y 3log10<br />
x log10<br />
5<br />
es gantoleba ki wrfes warmoadgens log<br />
10<br />
x da log<br />
10<br />
y -Tv<strong>is</strong>. <strong>MATLAB</strong> saSualebiT<br />
3<br />
aageT y 5x gantoleb<strong>is</strong> wrfivi da logariTmul-logariTmuli grafiki. am<br />
ukanasknek<strong>is</strong> mixedviT SeafaseT daxra da y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong> wertili. daxra<br />
daaxloebiT 3 –<strong>is</strong> toli unda miiRoT, y RerZ<strong>is</strong> gadakveT<strong>is</strong> wertili ki daaxloebiT<br />
log 10<br />
5 - toli.<br />
17. davuSvaT gaqvT eqsperiment<strong>is</strong> Sedegad miRebul monacemTa mwkrivi, aageT m<strong>is</strong>i<br />
logariTmul-logariTmuli grafiki da daaxloebiT wrfe miiReT. ra tip<strong>is</strong><br />
gantoleba SeiZleba ganvixiloT aseTi monacemeb<strong>is</strong> modelad? rogor<br />
gamoiTvliT gantoleb<strong>is</strong> mudmivebs?<br />
funqcia sinc . es funqcia sainteresoa Tav<strong>is</strong>i form<strong>is</strong> gamo. mas agreTve didi<br />
mniSvneloba aqvs cifruli signal<strong>is</strong> damuSavebaSi. funqcia aRiwereba formuliT:<br />
f ( x,<br />
y)<br />
sin c(<br />
r)<br />
sin( r)<br />
/ r<br />
sadac r (x,y) wertil<strong>is</strong> manZilia koordinatTa saTavidan. saTaveSi funqci<strong>is</strong><br />
mniSvneloba 1-<strong>is</strong> tolia (am funqcias, form<strong>is</strong> gamo, xSirad ‘sombreros’ uwodeben).<br />
18. SeqmeniT kvadratuli matrica, roml<strong>is</strong> zoma iqneba (11 11), romelic Seicavs<br />
sinc funqci<strong>is</strong> mniSvnelobebs intervalSi 10 x 10, 10<br />
y 10 . aageT<br />
miRebuli zedapir<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki.<br />
19. me-18 amocanaSi ganxiluli zedapir<strong>is</strong>Tv<strong>is</strong> aageT konturuli grafiki.<br />
20. aageT me-18 amocanaSi ganxiluli sinc funqci<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />
xedv<strong>is</strong> kuTxiT zedapir<strong>is</strong> qvemodan<br />
21. aageT me-18 amocanaSi ganxiluli sinc funqci<strong>is</strong> samganzomilebiani grafiki<br />
xedv<strong>is</strong> kuTxiT daxriloba = 0 gradusi.<br />
22. aageT sinc funqci<strong>is</strong> konturuli grafiki konturebiT doneebze: 0.1, 0.2, 0.3,<br />
0.4, 05.
4 <strong>MATLAB</strong>-<strong>is</strong> <strong>grafikuli</strong> <strong>SesaZleblobebi</strong> 29